DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
De strjjd in en bniten Europa.
No. 121
Honderd en twintigste Jaargang.
1913.
MAANDAG
27 MEI.
FEUILLETON.
Tychco Brahe
Deze Courant wordt eiken avond, behalve op Zon- en
Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs bij vooruitbetaling
per 3 maanden voor Alkmaar f 1.65, franco door het ge-
heele Kijk f 1.90.
Afzonderlijke en bewijsnummers 5 Cents.
Per regel f 0.15. By groote contracten rabat. Groote
letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N.Y. Boek- en Handelsdrukkerij
v/h. HERMs. COSTER ZOON, Yoordam C 9.
Buitenland.
Telefoonnummer 3.
Prijs der'gewone Advertentiën
Zooals te verwachten was is de Britsehe
pers in haar oordeel over de regeeringspu-
blicatie, die toch ook nog. op de waarschijn
lijkheid van verstandhouding tusschen Duit-
schers en sommige Ieren zinspeelt, zeer ver
schillend.
De bladen, die aan de zijde der regeering
staan, keuren de regeeringshandelingen on
voorwaardelijk goed 'en wijzen er op, dat
krasse maatregelen in dergelijke gevallen ge
boden zijn.
Daarentegen spreken vele andere bladen
hun verontwaardiging uit en vragen met
verwondering waarvoor het noodzakelijk
was alle leiders der Sinn Fein-partij te arresr
teeren en naar Engeland over te brengen.
De conservatieve pers keurt de handel
wijze van de regeering volkomen goed -en
aanvaardt haar redenen om niet meer bewij
zen te geven. Zij vindt trouwens het open
baar gemaakte materiaal reeds bezwarend
genoeg, waar bijlkbaar plannen bestonden
om Duitsche duikbootsteunpunten in Ierland
in te richten.
De Morning Post meent, dat als men nu
Ierland Home Rule geeft, het Zuiden en Wes
ten des lands, op wier steun de samenzweer
ders voornamelijk konden rekenen, het
nieuwe Iersche parlement en de regeering in
haar macht hebben.
De Manchester Guardian is er wel van
overtuigd, dat de Sinn Feiners met de Duit-
schers hebben samengespannen, in de hoop
Engeland een doodelijken slag te kunnen
toebrengen.
Maar sommige punten zijn niet geheel op
gehelderd en er is meer noodig om .de open
bare meening in Ierland te overtuigen.
De Daily Chronicle wenscht overtuigende
bewijzen tot rechtvaardiging van de inhech
tenisnemingen en de Daily News merkt op,
dat er wel vees over toestanden van vroeger,
maar weinig over complotten van heden be
kend gemaakt is.
Over het algemeen wordt het optreden der
regeering evenwel goedgekeurd.
De Daily Telegraph wijst er ,b.v. op, dat
de regeering slechts de keus had om, öf tot
het uiterste te wachten, om dan zonder
bloedyergieten opruiming te houden, öf te
wachten tot het oproer was uitgebroken.
De regeering, zegt het blad, heeft haar
plicht .edaan en de openbare meening zal
er nu op aandringen, dat de belhamels on
verwijld voor hat gerecht worden gedaagd
en bestraft.
De Daily Express acht het bijeengebrachte
bewijsmateriaal overtuigend en de Globe on-'
derstreèpt dit oordeel volkomen. De thans
Romau uit het laatst der 16e eeuw, aaar het
Deensch van VILHELM 08TERGAARD.
11)
Aan een grooten steenen tafel, midden in
de kamer, zat Meester Leovitius. in dien-
zelfden roodea pelsmantel gehuld, dien hij
gedragen had bij zijn aankomst op Heeren-
wade. Op tafel lagen vele handschriften
opengeslagen, waarvan enkele bijzondere
teekencn en figuren bevatten, die slechts ver
klaard konden worden door hen, die inge
wijd waren in de Chaldeeuwsche taal. Het
was een zeldzame en kostbare boekenschat
Er lagen geschriften betreffende de heilige
Kabbala (Joodsche schriftuurverklaring vol
gens de overlevering), waarvan de mystieke
oorsprong zocver terug ging, als de geval
len Engelen, waarvan sprake is in het boek
Henoch; het waren geleerde verhandelingen
over de zwarte kunst: de Magi-naturalis:
verklaring van de mandek, dat is de waar
zegkunst. of de leer, om op handen zijnde
van aardsche verschijnselen, en bovenal ve
le aanteekeningen betreffende de astrologie
der Chaldeeërs en afschriften in de Griek-
sche en Egyptische talen van de oudste al-
chimistische werken..
TTusschen die kostbare handschriften in
een verzameling glas-cylinders, die verschil
lend gekleurde vochten bevatten, en poeder
van een stof, dat werkelijk al heel geschikt
kon lijken bij de uitoefening van de goud-
.makerskunst.,Er was antimonium, het grijze
arsenicum, kwikzilver, salpeter en nog meer.
Meester Leovitius was bezig orde te stel
len op deze zeldzame en waardevolle din
gen, eer dat hij wegging uit Heerenwade.
onthulde feiten, zegt het blad, wettigen de
kenschetsing van het plan als een misdadige
intrige.
De nationalisten houden zich van den
domme. Uit niets blijkt trouwens, dat zij
van een Duitsche intrige op de hoogte zijn
geweest.
Zij loochenen alle vriendschapsbetrekkin
gen met de Sinn Feiners, met wien zij: nog
zoo kort geleden plannen beraamden om de
Ieren tot daadwerkelijk verzet tegen da re-
geeringsmaatregelen te brengen.
Toch wordt algemeen op een onpartijdig
en openbaar onderzoek naar de gebeurtenis
sen aangedrongen.
De gearresteerden, zegt o. a. de Daily Ex
press, behooren nu in de meest mogelijke
openhaarheid te worden berecht. Ierland zal
niet meer naar hen luisteren, indien zij open
lijk schuldig zullen blijken, maar half Ier
land zal hen voor onschuldig houden indien
ze zonder vóór geweest te zijn, geïnterneerd
worden gehouden.
En heel goed beseft het blad welke con
flicten met Ierland geboren zullen worden,
wanneer werkelijk een aanmerkelijk aantal
Ieren de gearresteerden als martelaren gaan
beschouwen.
Lloyd George heeft een redevoering te
Edenburg gehouden en de omstandigheden
brachten mede, dat deze niet al te optimis
tisch was.
Hij be prak het gebeurde met Rusland,
dat, zooals hij opmerkte, iedereen, die in dien
waan verkeert, dat de vrijheid en de veilig
heid der wereld kunnen worden verkregen,
zonder dat de Pruisische militaire macht is
gebroken, tot andere inzichten zal brengen.
Vervolgens herinnerde de minister aan de
arrestaties der Sinn Fein-leiders. Hij noemde
het ontwijfelbaar of eenige Ieren zijn in een
samenzwering met Duitsche militaire autori
teiten betrokken. Indien, zeide Lloyd George,
de regeering thans voor handelend optreden
ware teruggedeinsd1, zou ze verdiend heb
ben in staat van beschuldiging te worden
gesteld.
Daarna besprak de minister de vredeskan-
sen.
Hij herkende in het eigen land twee typen
van menschen n.l. de vredes-extemisten en
de oorlogs-extremisteq.
De eerste noemde hij vijanden van de a
vrede, daar zij een aanmoediging voor den
vijand zijn. De laatsten beschouwen elke ge
dachte aan vrede als verraad tegenover den
staat.
Daarom ligt, volgens den premier, het pad
Over enkele dagen zou de reis ondernomen
worden en het leed geen twijfel, of zijn leer
ling Tycho Brahe, zou hem volgen.
Toen de deur openging, keek Meester Leo
vitius van zijn werk op en riep met levendi
ge stem den binnentredende toe:
„Nu beste jongen want zoo mag ik ie
immers wel noemen? ben je geslaagd in
je ondernemingen? Heb je je vrij gemaakt
van den laatsten keten, die je bona aan deze
al te zeer afgelegen plaats?"
Tvcho Brane stapte langzaam het vertrek
verder binnen en wierp zijn mantel en kraag
op een stoel naast den haard.
„Ik ben een vrij man en kan op reis gaan,
waarhéén en wannéér het mij maar invalt.
Ook ben ik niet van plan iemand ooit te
raadplegen, wat dit betreft. Maar ziet u,
Meester Leovitius er is één enkel ding,
dat mij nog niet goed helder lijkt. Ik zal u
vertellen, wat dit is. Het kan zijn, dat uw
scherpzinnigheid mij het weet te verklaren
Tycho Brahe leunde tegen den haard,
zonder er acht op te slaan, dat zijn wanbuis
en broek heelemaal zwar werden van. kool
en roet. Hij richte zich op en haalde een
paar maal diep adem, eer dat hij weer begon
te spreken
„We hebben met vuur en ijver gewerkt,
Meester Leovitius, en uw vernuft heeft mij'
vele mysteriën1 der natuur geopenbaard.
Maar met dit al heb ik toch niets kunnen
voelen van vreugde in het werk, die ik vroe
ger kende. Zoudt u mij daar ook de oorzaak
van kunnen verklaren?"
„De weg door de geheime wetenschap is
niet makkelijk," antwoordde Meester Leovi
tius op plechtigen toon. „Zoolang men uit
de bron der wetenschap drinkt, neemt de
dorst nog slechts toe en wordt tot een onbe
dwingbare lust, tot men genoegdoening
vindt in zijn wetenschappelijk vorschen.
Daarom is je gemoed in onrust, beste
der wijsheid en veiligheid dat de regeering
bewandelen moet, tusschen beide uitersten
in.
Lloyd George meende, dat er weinig
menschen meer waren, die geloofden aan
een eervollen vrede zonder overwinning.
Het lot van Rusland is een te duidelijke
waarschuwing geweest.
De minister toonde zich tevreden over de
duikbootbestrijding en de eenheid in het op
perbevel.
Vele menschen, zeide de minister, hebben
gewild, dat de Geallieerden meer aandacht
zouden schenken aan de redevoeringen van
staatslieden in de landen der Centralen.
Maar op het oogenblik, dat wij er op ant
woordden, kwam het wederwoord) van het
Duitsche geschut, doordat de Duitsche en
Oostenrijksche staatslieden door de militaire
opperhoofden gebruikt werden als dit in de
kraam van deze laatsten te pas kwam.
De minister schetste den vrede van Brest-
Litowsk als de volledigste onthulling van
de functies, die de militaire kaste der staats
lieden der Centralen heeft toegedacht.
De gevolgen van de ineenstorting van
Rusland, aldus de minister, worden nog bij
langen na niet goed gemaakt door de in
spanning van Amerika, want wat Amerika
kon leveren ter verhooging van de gevechts-
waarde der Geallieerden, is nog geen vijfde
van de gevechtssterkte waartoe de Centralen
door den vrede in het Oosten in staat wer
den gesteld.
Wanneer men van den premier dergelijke
pessimistische uitlatingen hoort, krijgt men
niet alleen geen hoogen dunk van de zoo
zeer bewonderde Amcrikaansche hulpverlee
ning, maar onwillekeurig ook de gedachte,
dat de Duitschers nu in het Westen wel eens
overwegend sterker zouden kunnen blijken.
Dit is wel duidelijk, dat van het succes of
den tegenslag der Duitschers bij de komende
gebeurtenissen op het Westelijk front zeer
veel voor een spoedigen vrede zal afhangen.
De republiek Costa Rica heeft den Centra
len den oorlog verklaard.
Het telegram uit Jan Juan del Sur vermeldt
er jammer genoeg niet bij hoeveeL millioen
mannen de republiek naar het Westelijk
front denkt te zenden. Zij zal zich in haar
vijandelijkheden, zooals vele andere Zuid-
Amerikaansche Staten, voorloopig wel beper
ken tot het in beslag nemen van Duitsche
bezittingen.
Engelsche en Fransche landingstroepen
hebben zich in het Moermangebied op Rus
sisch bezit genesteld.
Gedeelten van deze troepen zijn volgens
een Wolff-telegram tot de golf van Oemga
vriend I Maar heb je je eerst losgerukt van
deze bekrompen omgeving, dan zal je meer
rust en troost vinden in de kunst, waraaan
je je toch met hart en ziel wijdde."
„En als ik nu ter wille van de alchemie
mijn vaderland verlaat, en de vrouw, die
zich geheel aan mij gegeven heeft, vindt u
dan ook Meester Leovitius, dat Ik daar goed
in handel?"
„Je kunt niet anders, omdat Je kunsit-dle-
nen je met ware geestdrift vervult en je
steeds nader voert tot 't doel, dat je je hebt
gesteld. Je vriend Pratensis moest je een
voorbeeld ter navolging zijn: hij heeft niet
gedraald alles op te offeren aan zijn schoo-
ne wetenschap, ofschoon ik weet, dat zijn
hart er bij bloedde. En zou jij dan, Tycho
Brahe, wiens geleerdheid en verstand veel
grooter en wienst wil tienmaal zoo sterk
is zou jij dan hierin achterstaan bij je
vriend? Onthoud dit wel: de heilige Kab
bala duldt geen mededingster! En, wil je de
groote philosoof en astroloog wordenf waar
je aanleg voor hebt, dan mort je ie niet laten
terughouden door zulke minderwaardige
dingen, die alleen tot richtsnoer kunnen die
nen voor heel gewone, alledaagsche sterve
lingen, maar niet voor een man als jij-"
Meester Leovitius had met het vuur der
overtuiging gesproken, maar het viel niet
licht uit te maken, welken invloed zijn woor
den hadden op dengene, tot wien ze gericht
waren.
Tycho Brahe was onbeweeglijk tegen den
zwarten vuurhaard in het laboratorium blij
ven leunen en hij scheen evenzeer verdiept
in zijn eigen gedachten, als dat hij luoister-
de naar hetgeen Meester Leovitius sprak.
Maar nu keek hij toch eindelijk op en sprak:
„U verlaat immers Heerenwade voor en
kele dagen, om uw vrienden in Lund op te
zoeken, eer dat u wegtrekt hier uit het land?
Nu dan, als u terug komt, Meester Leovitius,
vooruitgedrongen.
Dit'telegram wijst er op, dat Engeland be
zig is, zich aan de Moermankust een vloot-
basis van den eersten rang te scheppen.
De bevelhebber der aldaar opereerende
vloot zou, volgens de Köln. Zeitung, ver
klaard hebben, dat Finland thans als een ko
lonie van Duitschland wordt beschouwd,
zoodat Engeland de verdediging der repu
bliek Moerman tegen aanvallen van buitenaf
ondersteunen zal, hoewel aan annexaties niet
gedacht wordt.
Te Stockholm ontvangen particuliere be
richten melden, dat in Engeland schepen
voor groote transporten naar de nieuwe
Britsehe kolonies in den drielandenhoek aan
de IJszee in gereedheid worden gebracht.
Het is wel te verwachten, dat de Russen
met deze landing op hun gebied niet bijzon
der ingenomen zullen zijn.
Van het Westelijk gevechtsfront geen
nieuws van beteeken is.
In Italië, waar men tot dusverre nog wei
nige vruchten1 van den oorlog geplukt heeft,
is de verjaardag van de deelneming daaraan
toch glorierijk herdacht.
De Koning van Engeland had den Prins
van Wales naar Rome gestuurd, die in een
redevoering te kennen gaf, dat hij in het
oude Rome met trots als zijn overtuiging
verklaarde, dat de groote zaak waarvoor
Engeland en Italië tegen de macht der reac
tie strijden, bestemd is om door eensgezind
heid te zegevieren.
In Italië schijnt men over deze redevoe
ring zeer tevreden te zijn geweest
De Entente heeft tegen den Roemeenschen
vrede geprotesteerd, wat de Nordd. Allg.
Zeitung er toe gebracht heeft eens een en
ander over dit protest in het licht te geven.
Het blad) wijst er op, dat in dit protest alle
overeenkomsten te Boekarest getroffen van
nul en geener waarde verklaard worden, in
zooverre zij namelijk In strijd geacht worden
met de beginselen door welker schending de
Entente tot den oorlog werd gedwongen of
die de rechten en belangen der Entente-
mogendheden aantasten.
De Nordd. Allg. meent, dat de Roemeen-
sche regeering dit stuk wel kan leggen bij1
de stukken waarin de Entente vroeger de
Roemeensche regeering beloofde te steunen
en waarop deze zich onberaden in den oor
log stortte.
Juist, zegt het blad, omdat de Entente
haar beloften niet kon nakomen, heeft Roe
menië den strijd móeten opgeven en den
vrede van Boekarest moeten sluiten.
De Roemeensche regeering, zegt het blad
krijgt u kort en goed' mijn antwoord), of ik
met u meega of nlrt."
„Dit zij zoo, mijn waarde discipel," knik
te Meester Leovitius. „Op den terugweg kóm
ik dus weer op Heerenwade, waar ik zoo
lang genoot_van de gastvrijheid
Steen
oom.
op Heerenwade,
de gastvrijheid van uw
Maar, eer ik deze koste
lijke dingen opberg," hij wees naar de uit
stalling op de ronde, steenen tafel, „lijkt hrt
mij, dat we vannacht het onderzoek nog
eens moesten voortzetten, Me dunkt, het zal
je sterken in je besluit, met lederen keer, dat
wat een beroep doen op onze kunst."
Een paar minuten later vlamde hrt vuur
op in den ruimen haard, en Meester Leovi
tius mengde enkele stoffen, die de glazen
cylinders inhielden Zooals hij daar stond,
in den met bont omzoomden mantel, en met
hrt eerwaardige, grijze hoofd1, leek hij moge
lijk zelf wel zoo'n Chaldeeuwsch priester,
te meer daar hij ook zeker op dezelfde wij
ze zijn kunst aanriep, althans met die for-,
mule, van den eenen alchymist op den an
deren overgegaan en die luidde:
„Heelal( luister naar mijn stem!... Aar
de en water, sluit u open voor mijDat
hrt loof der boomen niet trille. Ik wil prij
zen den Heer, die het Al en hrt Eenige is.
De Hemelen openen zich en de winden
zwijgenmet al mijn kracht loof ik Hem, die
het Al en het Eenige is!"
HOOFDSTUK VIL
Er stond een gezadeld paard in den stal
in de pastorie van Knudstruk. Het was een
kalme telganger, al van gevorderden leef-
'"J ~~'L grijs gevlekten i
Maar, ofschoon
tijd en op zijn wit en grijs gevlekten rug
lag een vrouwenzadel Maar, ofschoon de
schimmel anders doorging voor een zacht
en geduldig dier, stampte hij nu toch met
de voorpooten op den grond en
haver plat in de bijna Ieege kribbe.
Zijn meesteres had hem ook lang laten
ten slotte, heeft thans onder de rampspoe
dige politiek van haar voorgangers een
streep gezet en' de protesten van de Entente
kunnen gelukkig voor Roemenië daar niets
aan veranderen.
Inderdaad, de Entente heeft Roemenië
moeten loslaten. Zij kon hrt niet meer steu
nen toen Rusland tot den vrede besloot en
Roemenië heeft zich op genade of ongenade
aan zijn vijanden moeten overgeven.
Uit Washington werd 26 Mei aan de bla
den gemeld, dat op dien dag de Geallieerden
en Amerika het eens waren geworden over
een politiek van non-interventie betreffende
Rusland, dat zij tevens alle mogelijke, hulp
en steun zullen bieden. Op het oogenblik zal
er dus niet tusschen beiden gekomen wor
den.
Engeland en de Vereenigde Staten hebben
aan de Japansche regeering doen weten, dat
hun nieuwe gedragslijn hen niet is ingege
ven' door wantrouwen jegens Japan maar
dat ze uitsluitend een kwestie van politiek Is.
KORTE BERICHTEN.
Volgens nieuw ingekomen berichten
hebben Duitsche duikbooten in de Noordzee
16,500 br. reg. ton tot zinken gebracht. Een
diep geladen vrachtechip van minstens 6000
br. reg. ton werd uit een kraditig beschermd
convooi geschoten.
De Britsehe Admiraliteit deelt mede:
een van de geleide-duikbooten uit den Atlan-
tischen Oceaan, die in haar baste is terugge
keerd, meldt den lln Mei ter hoogte van
Kaap St. Vincent een convooi te hebben ont
moet. Zij kreeg een Duitcche duikboot van het
z.g. kruiser-type in zicht en bracht deze tot
zinken. De zee, die op dat tijdstip zeer hoog
stond, was oorzaak dat er geen overlevend*»
waren.
Aan de Daily Telegraph wordt uit
Nieuw York gemeld, dat tweehonderdduizend
in de Vereenigde Staten verblijfhoudende
Russen te Washington vergunning verzocht
hebben naar Rusland te gaan om er Duitsche
land te bevechten.
De Iersche postboot Inniscara is sp
weg van Fishguard naar Cork getorpedeerd
en gezonken.
-- De Turken maken, volgens een bericht
uit Moscou, aanspraak op de stad1 Noworls-
sisk met alle zich daar bevindende oorlogs
schepen, havenwerken en voorraden, waar
voor zij een schadeloosstelling willen bctalea.
Finland wil het schiereiland Kola aan
zijn gebied toevoegen, om een uitgang naar
de IJszee te hebben. Daardoor zou het ook
een belangrijk gedeelte van den Moerman-
spoorweg verwerven.
De Times verneemt uit Tokio: Men acht
het waarschijnlijk, dat de regeering niet tot
openbaarmaking van den tekst van de over
eenkomst met China zal overgaan.
De geredden van den' getorpedeeréen
hulpkruiser Moldavia zijn in een haven aan
de Zuidkust aangekomen en vertelden dat het
wachten. Tegen den middag was Jonk-
vrouwe Sophia Brahe op de pastorie aange
komen. maar nu was hrt al zoo laat gewor
den, dat men slechts bezwaarlijk zijn weg
zou kunnen vinden door de duisternis, ter
meer daar de sneeuw hier en daar op hoo-
pen gewaald was.
Maar de Jonkvrouwe scheen die bezorgd-
had geen acht geslagen op het voortschrij
den van den tijd. Ze zat in de kamer bij a*
dochter des huizes, Kristlne, en belde vrou
wen spraken zoo zacht tot elkaar, of *e
bang waren, dat iemand haar hooren zou.
Sóphia had de hand gevat van haar vrien
din en haar jeugdig gelaat vertoonde groote
levendigheid, terwijl ze sprak:
„Je brengt een grooter offer, dan er ooit
van eenige vrouw verlangd kan worden. Als
je mijn broer verteld had, hoe bet eigenlijk
met je stond, da nzou hij je zeker niet ver
laten. Eevenmin vat ik recht, om welke re
den hrt nu noodig te, dat hij zou kiezen tus
schen jou en zijn kunst. Waarom kan zijn
hart niet je beiden omvatten, en met dezelf
de trouw? Als hij nu wegtrekt, dan blijf je
alleen achter, met de schande en zorg, die je
deel zullen wezen, als je je kind ter wereld
brengt."
Kristine zag schuw rond. Maar dit duur
de slechts een oogenblik. Toen antwoordde
ze, met een beslistheid, die haar stem klank
verleende, hoe zacht zij anders ook sprak:
„Ik wil uw broer in het geheel niet dwin
gen, Jonkvrouwe Sophia: want het zou geen
geluk baren, nóch voor hem, nóch voor mij
De liefde, die wij voor elkaar hebben ge
voeld, moet hem niet hinderlijk worden. Ik
zal mijn schande dragen, zonder hem daar
mee lastig te vallen; maar keert hij ééns tot
mij terug, dan zal hij zien, dat ik mij zijn
liefde niet onwaardig heb gemaakt, ook al
ben ik nu eenvoudig en van geringen stand."
CWordl vervolgd.)
COURANT
