DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
De strijd in en bulten Europa.
ZATERDAG t TTT" T
1 JUNI.
abonneaiBEtspfiis hij voornltbotalliig p. 3 maandBn 11.85, fr. p. post 11.90. BswIisnnmniBrs 5 ct AdYertentleprljs 15 ct. p. regel, grootere letters mar plaatsruimte. Br. Ir. NA Boek- eo Handelsdrukkerij Herms. Coster 4 Zo Voordam C 9 Tel l
Een sympathiek idee.
Staten Generaal.
Buitenland.
Er wordt van verschillende zijden ge
tracht, een fonds tot stand te brengen, dat
den naam zal dragen van: Het Nederlandsch
Zeemansfonds en beoogt de vrouwen en kin
deren te steunen van zeevarenden, die door
den oorlogstoestand de slachtoffers van hun
plicht zijn geworden.
De voorzitter van de afd. Alkmaar van de
Vereeniging „Onze Vloot" verzocht ons
doel en streven van het nieuwe fonds in ons
blad eens nader in het licht te stellen, aan
welke uitnoodiging wij bij deze volgaarne
gevolg geven.
De oprichting van dit fonds toch vinden
wij een uiterst sympathieke daad, die aller
steun en medewerking verdient.
Wanneer er één categorie Nederlanders is,
voor wie de gevaren van den oorlog niet
denkbeeldig zijn, dan zijn het de Holland-
sche varensgezellen.
De zeeën zijn met mijnen bestrooid en'
op die zeeën werden door draconische
maatregelen der oorlogvoerenden telkens
kleinere vaargeulen tot vrij gegeven gebied
verklaard.
Daaromheen loeren de duikbooten op
haar prooi en menig Hollandsch schip is
getorpedeerd en in de golven verdwenen
Wij zullen hier geen lijstje geven van de
Hollandsche schepen die naar den bodem
der zee verhuisden, het zijn er te vele en het
aantal der daarbij omgekomen slachtoffers is
naar verhouding zeer groot,
Maar en dit is een sympathieke karak
tertrek van den Höllandschen zeeman
hoevele schepen ook vernietigd waren, toch
zijn er altijd weer kloeke mannen gereed om
zich voor volgende reizen te laten aanmon
sferen.
Wij zijn een volk van zeehelden geweest
en wij zijn trots op onzen Tromp, De Ruyter
en Evertsen
En gedurende dezen oorlog, nu wij zoo
vele onrechtvaardige handelingen der oor
logvoerenden moesten verdragen, hebben
wij de verzuchting gehoord, dat Nederland
in zijn schulp kroop en de tijden van onze
groote zeehelden voorgoed voorbij waren.
Ten deele is dit juist, als men bedenkt hoe
in verloop van tijd de machtsverhoudingen
ter zee zich hebben gewijzigd en de ontwik
keling der techniek geheel andere toestanden
dan vroeger heeft geschapen.
Het kleine Nederland kan nu eenmaal
geen oorlogsvloot hebben als het machtige,
op de zeeën aangewezen Albion, noch kan
het schepen bouwen van gelijke grootte en
vernietigende kracht.
De tijden dat onze vlagofficieren met den
bVzem in de mast voeren, ten teeken, dat zij
de zeeën schoonveegden, zullen nimmer te
rug komen.
Wij beseffen heel goed, dat wij met onze
betrekkelijk kleine slagschepen en kruisers
vrijwel machteloos zijn tegen de super-
draednoughts van Engeland en de volmaakt
heid der Duitsche onderzeeërs.
En daarom mag er niet van moed of laf
heid sprake zijn, wanneer wij ons niet met
de wapenen tegen de draconische maatrege
len der oorlogvoerenden ter zee verzetten.
Maar er is nog een andere moed en daar
van kunnen onze zeelieden wel getuigen.
Het vereischt moed om, ondanks alle gevaar,
zijn plicht te vervullen, om, ondanks mijnen
en duikbooten, het zeegat uit te gaan en dat
de Hollandsche varenslieden dien moed be
zitten, bewijst wel het groote aantal offers
dat de zee in de laatste jaren van ons volk
geëischt heeft.
Zijn er niet voorbeelden van mannen, die
twee, drie schepen onder zich hebben zien
wegzinken en zich toch voor een vierde reis
lieten aanmonsteren!
De Nederlandsche zeeman heeft zijn land,
zijn vlag en zijn schip lief
Ware het anders, dan zouden niet de
equipages van vrijwel al onze in Amerika ge
legen schepen geweigerd hebben voor grof
geld voor de Amerikanen te varen, dan zou
den zij niet zoo ontroerd en' in machtelooze
woede toegezien hebben toen de Nederland
sche driekleur van de masten daalde en door
de stars and stripes werd vervangen.
Het Nederlandsche volk, dat zijn moedige
mannen altijd geëerd heeft, wil nu iets doen
voor de weduwen en weezen van1 hen, die
op de zee hun leven hebben gelaten.
Het wil de weduwen tegemoet komen en
bovenal steun verkenen bij de opvoeding
der kinderen, die door het verlies van den
vader hun toekomst bedreigd zien.
Hoevele studies van veelbelovende jonge
lieden zouden niet afgebroken moeten wor
den omdat het hoofd van het gezin in dienst
van zijn vaderland het leven liet!
Die kinderen te helpen is de plicht van hef
Nederlandsche volk en daarom tracht men
thans met financieelen steun der groote
scheepvaartmaatschappijen een Nederlandsch
Zeemansfonds te vormen, dat zich voor
ieders gave, hetzij klein of groot, ten zeerste
houdt aanbevolen.
Ook in Alkmaar wil men trachten1 een
steentje tot het goede doel bij te dragen.
Reclameplaten zullen verspreid worden en
Woensdag-middag zal een militair muziek
corps te één uur vanaf de Heilooërpoort een
wandeling door onze gemeente maken. Ter
zelfder tijd zullen jonge meisjes onder lei
ding van een dames-comité, insignes verkoo-
pen, die een ankertje op een klein rond
plaatje vertoonen.
En inmiddels voldoen wij gaarne aan het
tot ons gerichte verzoek om ook op het Re
dactie-bureau giften in ontvangst te nemen
van belangstellenden, die zich geroepen voe
len deze sympathieke actie naar vermogen te
ondersteunen.
De Duitsdke ©pmarsdi wordt in steeds
langzamer tempo voortgezet, eensdeels omdat
de offensieye kracht van den aanvaller begint
te verminderen en anderdeels omdat steeds
meer reservetroepen de weerstandskracht der
verdedigers vergrooten.
Wat niet wegneemt, dat de deuk in het
front der Geallieerden nog een' weinig dieper
is geworden en de Duitschers, reeds aan de
Marne zijn.
Hoe dieper de inham van het front wordt
des te sterker wordt de behoefte gevoeld de
opening daarvan te vergrooten, te meer omdat
een achteruit drukken van de beide flanken
het teruggaan van een groot deel van het ge
vechtsfront als noodwendig gevolg zou moe
ten hebben.
Maar juist op deze scharnierpunten weten
de Geallieerden zich tot nu toe te handhaven.
Wel is Soissons na verbitterden strijd in
Ehiitsche handen overgegaan, maar de Fran-
schen handhaven zich nog aan den Westelij
ken rand1 der brandende stad en ook Reims,
is, hoewel de verdedigers daarvan naar het N.
W. der stad moesten terugtrekken, nog steeds
in handen der Geaillieerden. Villemontoire
eenig terrein ten Z. van Fère-en-Tardenois en
Vézilly ten O. daarvan zijn nu in Duitsche
handen.
Reuter's bijzondere correspondent bij' het
Fransche leger meldt, dat Reims thans aan
drie zijden mgesloten is maar verdiept zich
niet in verdere beschouwingen over plannen
van de Duitsche legerleiding om van uit Vil-
lers-en-Tardenois de stad langs het Zuiden
om te trekken.
De correspondent is vol goeden moed, dat
de opmarsch van den vijand tot staan ge
bracht zal worden, mits maar voldoende re
serves tijdig het slagveld bereiken waardoor
de vijfvoudige overmacht der Duitschers te
niet gedaan wordt.
Deze deskundige is van meening, dat de
Duitschers er blijkbaar in hopen te slagen
zich aan de Marne vast te zetten, ten einde
de richting van hun hoofdaanval naar het
Westen te verplaatsen, waarbij de ..vier hun
rechtervleugel kan dekken.
De correspondent meldt, dat eerst Donder
dagmorgen de reserves in het vuur kwamen,
om de divisies te steunen, die sedert Maan
dagmorgen het geheele gewicht van den
Duitschen druk hadden gedragen.
Naar de Times uit Frankrijk verneemt,
heeft de minister-president, de oude Clemen-
ceau, een bezoek aan het front gebracht en
is daarbij ternauwernood den dod ontko
men.
Dadelijk toch nadat hij zeker punt had
verlaten, drongen daar Uh lanen door en
werd de'zich daar bevindende generaal ge
dood.
In allen gevalle zal Clemenceau nu in de
Kamer, waar het natuurlijk weer interpella
ties zal regenen, van zijn avonturen aan het
Fransche front verhalen en zijn vaste over
tuiging uitspreken, dat de Duitsche op
marsch, dank'zij de dapperheid der verdedi
gers, gestuit zal worden.
Trouwens, dat Fransehen en Britten iede-
ren duim gronds dapper verdedigen, isi aan
geen twijfel onderhevig.
Een Wolff-telegram maakt melding van de
geweldige moeilijkheden waarmede de aan
vallers te kampen hebben.
Was het vroeger hoofdzakelijk de modder,
die het oprukken onmogelijk maakte, thans
beneemt het stof de vrijheid van beweging
der troepen.
Het ligt ter dikte van 20 c.M. op de wegen
en bedekt als een scherm de marcheerende
kol onnes.
In het Aisne-dal gaat het beter, daar hier
de wegen nog niet zoo van den strijd gele
den hebben. -
De Fransche generaal Desvallieres is bij
Soissons door een granaat gedood en de
Engelsche generaal Rees, die zich met zijn
brigadecommandanten naar een naburigen1
Franschen sector begeven had, is op den te
rugweg verdwaald en door de 'Duitschers
gevangen genomen.
Wij1 laten thans het Duitsche communiqué
van gisteren hieronder volgen.
Na mededeeling van artillerie-gevechten
van het leger van prins Ruprecht en melding
van de krachtige vervolging over de Oise
en de Ailette van den vijand, die van het
Ailette-front ten Z. van de Oise wijkt, waar
bij de linie Bretigny St. Paul Troisly
Loire door het leger van den kroonprins
bereikt werd, zegt het communiqué, dat de
Geallieerden ten N. van de Aisne in voort-
durenden strijd terug gedreven werden.
Het voornaamste gevechtsterrein bespre
kende, deelt het communiqué mede, dat ten
Z. van Soissons de Fransche cavalerie en
infanterie tot hevige tegenaanvallen over
gingen. De Fransche afdeelingen zouden
evenwel door het Du'tsche vuur vernietigd en
verslagen zijn.
De Duitschers trokken den weg Soissons
Hartennes over en de in de richting van
Fère-en-Tardenois van het Z.-W. over de
Marne en van het Z.-O. aangevoerde Fran
sche divisies waren niet in- staat de voor
waarts dringende legercorpsen met goed ge
volg tegenstand te bieden.
De Duitschers braken door de achter
waarts gelegen- stellingen bij Azcy en Grand-
Rozoy en bereikten ten Z. van Fère-en-Tar
denois de Marne.
Zij vermeesterden de hoogten bij Cham-
voizy, St. Germine en Romigny.
Op den Z. oever van de Vesle, ten W. van
Reims, werden Gennigny, Gueux en Thil-
lois veroverd.
Tot nu toe werden 45000 man krijgsge
vangen gemaakt en 400 stukken geschut als
mede duizenden machinegeweren veroverd.
Het is inderdaad geen kleinigheid, maar
daarnaast mag niet uit het oog verloren
wordefi, dat dit offensief den Duitschers even
eens duizenden mannen kost en dat ook het
Duitsche vychtmateriaal te lijden heeft, be
wijst wel de mededeeling, dat de Franschen
de laatste twee dagen niet minder dan 42
Duitsche vliegmachines buiten gevecht ge
steld hebben.
Het Berlijnsche avond-communiqué meldt
slechts, dat aan het front van Noyon tot een
punt bewesten van Reims de aanval in goe
den voortgang is.
De Franschen deelen mede, dat zij zich op
de stellingen ten N. der linie Bléancourt
Epagny terug trokken en dat in de streek van
Soissons en verder Zuidwaarts Duitsche
aanvallen door den heldhaftigen tegenstand
der Franschen volkomen gestuit zijn.
De Franschen behielden hun stellin
gen aan den W. uitgang der stad en langs
den weg naar Chateaux-Thierry. In het cen
trum wisten de Duitschers een lichten voor
uitgang in de streek N. van de Marne te ma
ken. Verder naar het O., alsmede ten N.-W.
en ten N. van Reims was de inspanning dér
Duitschers vergeefs en de Fransche troepen
namen in een vinnigen tegenaanval Thillois.
Het avond-communiqué meldt afgeslagen
Duitsche aanvallen bij Blérancourt en Gam-
pigny en ten W. van Soissons. De Franschen
wonnen zelfs eenig terrein bewesten den
weg van Soissons naar Chateau-Thierry.
In het centrum bereikten bewegelijke Duit
sche afdeelingen den N. oever van de Marne
tusschen Charteves en Jaulgonne.
Het Engelsche avond-communiqué meldt
kort en bondig, dat van het Britsche front
niets van belang te melden is.
De laatste telegrammen geven dés wel den
indruk, dat het tempo van den Duitschen
opmarsch heel wat langzamer is geworden.
Vooral op de beide steunpunten van de
deuk die de Duitschers tusschen Soissons
en Reims in het front drukten, verdedigen de
Geallieerden zich zoo hardnekkig, dat het de
aanvallers tot dusver nog niet gelukte, de
opening van dien inham te verwijden en
daardoor ook het Noordelijk van Soissons
gelegen front tot wijken te brengen.
Dat de spanning in Frankrijk groot is,
laat zich begrijpen.
Maar de bevolking is vol vertrouwen en,
dank zij de moed van Franschen en Britten,
is de fronmuur nog hecht en op gem enkele
plaats doorbroken.
Op verzoek van den aartsbisschop van
Keulen was de Paus er toe overgegaan de
wederzijdsche vijanden te bewegen elkanders
steden niet op sacramentsdag door actie van
vliegtuigen te verontrusten.
De Geallieerden hebben de processie-
gangers in Keulen dan ook met rust gelaten
en de Duitschers hielden hun vliegtuigen
eveneens binnen.
Maar de dikke Bertha, het monsterkanon,
dat elke tien minuten een granaat naar Pa
rijs stuurt, hebben zij weer aan het werk ge
zet en hoewel het volkomen duidelijk is dat
deze beschieting met het werpen van bom'
men uit vliegtuigen gem overeenkomst
heeft, vraagt mm zich aan Geallieerde zijde
zeer terecht met verontwaardiging af of dit
nu een zich loyaal houden aan de overeen
komst beteekmt.
Het is toch wel duidelijk dat het processie-
gangers vrij koud laat of zij met bommen dan
wel met granaten bestookt worden en waar nu
uit piëteitsoogpunt de vliegmachines op dezen
dag gem bommen strooiden had men mogen
verwachten dat ook de dikke Bertha nog een
dag langer vacantie zou nemm.
Het is wel zeer opmerkelijk, dat juist op
nieuw em kerkgebbuw werd- getroffen of
schoon er gem persoonlijke ongelukken schij
nen voorgevallen te zijn.
Nog van andere zijde wordt em poging ge
meld om de oorlog in mmschelijker banen te
leiden.
De orde van St. Jan van Jerusalem in En
geland heeft besloten em plechtig beroep op
dezelfde orde in Duitschland te dom om haar
invloed aan te wenden-, tm einde te bewerken,
dat geen hospitaalschepen meer tot zinken
zullen worden gebracht, gem krijgsgevange
nen meer op onwaardige wijze zullen wor
den behandeld en gem schendingen van de
conventie van Gmève meer door Duitsch
land zullen plaats grijpen.
In dm oproep wordt zeer juist opgemerkt,
dat de Duitsche regeering cp dit gebied niet
altijd heeft gehandeld in overeenstemming
met de idealen en wetten der christelijke broe
derschap.
Inderdaad, er is bij deze mmschonteerende
volkerenslachting al heel wat voorgevallen,
dat met de christelijke zedeleer in flagrantm-
strijd' mag genoemd worden.
EERSTE KAMER.
De heer Michiels v. Kessenich
bestreed het ontwerp houdende bepalingen
afwijkende van die der Boterwet.
De Min. van Landbouw verdedigde
ht ontwerp. Na repliek werd het met 23
tegen 11 stemmen aangenomm.
Vervolgens werden veschillende kleinere
wetsontwerpen z. h. s. aangenomm.
Bij de Indische bergooting maakte de
heer De Waal Malefijt opmerkingen
over de instelling van een draadloos telegr.
station in Indië, reorganisatie van het B.
Bsamenstelling eëner commissie v. advies
inzake aanwijzing van cand. Ind. ambtenaren,
dessa-onderwijs. Hij bepleitte gelijkstelling
van openbaar en bijzonder onderwijs en be
handelde de levensmiddelenpolitiek.
Deheerv.d. Doesde Wi 11 eb o is wees
in tegenstelling met den heer v. Kol op ver
schillende lichtpunten.
De Minister beantwoordde de opmer
kingen inzake de koloniale politiek. Aan de
voorbereiding der reorganisatie van het B. B.
wordt gewerkt. Spr. is sceptisch tm aanzien
van de herziening van het regeeringsregle-
ment Hij achtte dit ook niet noodzakelijk.
Spr. beantwoordde de opmerkingen van den
heer v. Kol. Het tekort aan artsen is oorzaak
van den minder goeden toestand der volks
gezondheid in Indië.
De Minister van Koloniën wees
er op, dat zoodra Leiden de voor Indië ver-
eischten tropen-hygienisten zal kunnen vor
men, het bezwaar tot gelijkstelling tusschen
Leiden en Amsterdam zal vervallen. De mi
nister geloofde ook, dat de Volksraad zich tot
een Indisch parlement zal ontwikkelen; hij
bestreed dat voor het onderwijl weinig wordt
gedaan. Een plan voor opleiding van Indische
ambtenaren is in voorbereiding. De neutral
teitspolitiek is bij dm gouverneur generaal in
goede handen.
De heer D e O its e 1 a a r repl
De heer Van Kol verklaarde nog dat de
pliceerde.
Minister hem overtuigd heeft, in zoover het
voor de volksgezondheid van ondergeschikt
belang is of artsen te Leiden dan wel te Am
sterdam hun opleiding ontvangen. De India-
sche begrooting werd aangenomm zonder
stemming, evenzoo de daarmede verband hou
dende ontwerpen.
De Eerste Kamer werd daarna verdaagd
tot Dinsdag 11 Juni as., 's avonds kwart
voor negen.
KORTE BERICHTEN.
De ontwapening van de Oekrainsche
troepen, door jde Duitschers ten uitvoer ge
bracht, gaf aanleiding tot fusileeren, waarna
een aantal Hadjam^kt, partijgangers der
Rada, met hun officieren, werden gearres
teerd. In geheel Podolïê hebben de boerenon-
lusten zich uitgebreid. Sterke afdeelingen re-
volutionnairen, bestaande uit gedemobiliseer
de soldaten en met mitrailleurs, kanonnen en
geweren bewapende boeren, zijn in Tchige-'
rine, gouvernement Kief, in opstand gekomen,
met het doel, zich van de macht meester te
maken. Er zijn regeeringstroepen opgecom
mandeerd om den opstand te onderdrukken.
Op het noordelijk operatietooneel zijn
door Duitsche duikbooten 9500 ton in dm
grond geboord.
In de week van 19—25 Mei zijn de Ver.
Statm itien stalen schepen, metende 63.486
ton, door de scheepswerven afgeleverd. Vijf
tien stalen en drie houten schepen, groot
109,700 ton, werden te water gelaten.
De „Times" verneemt uit Stockholm,
dat onder de Zweedsche arbeiders een ziekte
is geconstateerd, welke overeenkomst met wa
terzucht vertoont. De ziekte draagt niet het
karakter van een epidemie, hoewel verschil
lende gevallen te Stockholm, Gothenburg en
Malmö geconstateerd zijn. Zij wordt geacht
te ontstaan door ondervoeding en het uitslui
tend gebruik van Zweedsche knollen en gezou
ten visch, door de arbeiders.
De Du'tsche regeering heeft het voorstel
der Russische soviet-regeering, om een confe-
rentie te houden, ten einde het vredesverdrag
van Brest aan te vullen, aangenomen.
Het Turksche stafbericht meldt zeer
krachtige aanvallen der Britsche troepen in
Palestina tm W. van dm spoorweg naar
Jaffa.
Generaal Dutoff, de aanvoerder der
Zuid-Russische tegenrevolutionnairen, heeft
Samara stormenderhand genomen m die Bols
jewistische troepm teruggeslagen.
De centrumgroep in den Rijksdag stelt
als sterkste partij voor de presidents-vacature
in plaats van wijlen president Kampf dm
centrum-afgevaardigde Fehrenbach voor.
De nationalistische lersche partij heeft
besloten thans nog niet in het Lagerhuis te
rug te keeren.
TWEEDE KAMER.
De Mofie-Ter Laan verworpen.
Het amendement-Van Hamel op het ont
werp betreffende het toezicht op vreemdelint-
gen. bedoelende beroep toe te staan op het
besluit tot .opsluiting van vreemdelingen^
werd aangenomm met 34 tegen 21 stemmen.
Het ontwerp werd zonder hoofdelijke stem
ming aangenomen.
b De heer Van Raalte zou stemmen te-
;en de motie van afkeuring in het beleid van
iet kabinet inzake de landweer oef en ingen,
ingediend door dm heer K. ter Laan, omdat
de aanneming gem practisch effect zou heb
ben. Niettemin is zijn vertrouwen in dien
minister van oorlog ernstig geschokt. De
motie werd verworpen met 46 tegen 16
stemmen.
(Vóór de sociaal-democraten en vrijzinnig-
democraten).
Aan de orde was het buitengewoon oor-
logscrediet.
De heer Duymaer van Twist be
toogde, dat de minister in gebreke bleef aan
te toonen dat vermindering der legereterkte
niet mogelijk is. Hij vroeg uitbreiding der
verloven. Spr. klaagde over de vordering
van vee voor het leger en protesteerde tegen
het niet-bevorderen der sergeanten-majoor
instructeur tot adjudant-onderofficier.
De heer Juten vroeg verhooging der
vergoeding voor inkwartiering en maatrege
len ter verbetering van het paardenmateriaal.
De heer Gerhard drong aan op betere
behandeling van de dienstweigeraars.
De heer Scheurer wenschte reorgani
satie van dm pharmaceufischen dienst.
De heer Oud vroeg .inlichtingen omtrent
de beweerde ontvreemding van geheime
stukken uit het hoofdkwartier.
De heer Ter Laan (Den Haag) drong
aan op gedeeltelijke demobilisatie m op po
sitieverbetering voor tijdelijke schrijvers bij
het departement van oorlog en sloot zich
bij verschillende geuite wenschen aan.
De heer Van Rappard maakte een op
merking over de voedselvoorziening in het
leger.
De heer Kolkman wenschte eenige ver
betering tm aanzien van uitkeeringm van
vergoedingen aan' kostwinners.
Minister de Jonge verklaarde, dat de
regeering streeft naar inkrimping van mili
taire lasten doch dat is thans niet mogelijk.
Hij zegt overweging van enkele andere ge
uite wenschen toe. Uit het militaire hoofd
kwartier zijn gem stukkm ontvreemd; ech
ter wordt em rechterlijk onderzoek ingesteld
naar de aanbieding van stukkm uit em on
dergeschikt militair bureau.
De stemming over het ontwerp is uitge
steld tot Dinsdag.
De heer Ketelaar achtte bij de ontwer
pen ambtenarensalarissen alleen bespreking
van' mkele hoofdpunten mogelijk. Hij kwam
er tegen op, dat sommige ambtenaren in
vooruitzichten zullen achteruitgaan, drong
rr verder op aan dat niet als overgangs
maatregel voorloopig gedurende 5 jaar
slechts der noodig geachte verho©-
WI! J