DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
De Koningin Regentes vergaan.
lintei. liiÉislritie- sn CtmtrOIe-Kinloor
Belast zich met het Inrichten, bijhouden <S contröleeren y. administration.
De strijd in en huiten Europa.
No. 132
Honderd en twinstigste Jaargang
Abonnementsprijs bij vooruitbetaling p. 3 maanden f 1.65. Ir. p. post 11.90. Bewijsnummers 5 ct. Advertentieprijs 15 ct. p. regel, grootere letters mar plaatsruimte. Br. Ir. tU. Boek- en Handelsdrukkerij
ZATERDAG
Harms. Coster Zn., Yoordam C 9, Tel. 3.
8 JUNI.
Buitenland.
Staten Generaal.
D!t nummer bestaat uit 2 bfaden.
Het aantal der in dezen oorlog verloren
gegane Hollandsche schepen is wederom met
één vermeerderd.
Het hospitaajschip, de Koningin Regentes,
een der weinige overgebleven booten van de
reeds zoo zwaar getroffen Maatschappij Zee
land, is in de golven verdwenen.
Het werk van onze bekwame ingenieurs, die
de plannen voor dit schip ontwierpen, de han
denarbeid van honderden werklieden, die dit
zeekasteel uit hout en staal hebben opge
bouwd, die na maanden van inspannenden
arbeid de Nederlandsche koopvaardijvloot
met een kostbaar vaartuig verrijkten, het is
alles met één slag vernietigd.
In minder tijd dan bij den bouw noodig
was om één klinknagel in een staalplaat te
drijven, is het geheele schip tot een volkomen
waardeloos bezit gemaakt.
Hier gevoelen wij weer hoe de oorlog niets
anders is dan een proces van vernietiging,
een tijdperk waarin de mensch zich geroe
pen voelt met één slag weer neer te halen
wat bekwame en nijvere mannen in jaren. van
arbeid moeizaam hebben opgebouwd.
De Koningin Regentes <a drie minuten na
de ontploffing gezonken en dé golven hebben
zich \veer boven het wrak gesloten.
De Nederlandsche koopvaardijvloot heeft
opnieuw een offer aan den oorlog moeten
brengen.
Wij willen hier niet over de gebeurtenissen
bij de vernietiging van het schip of het redden
der opvarenden spreken. Men vindt de bijzon
derheden daarover op een andere plaats in
ons blad.
Maar wij willen één oogenblik bedenken,
wat iedere Nederlander moet gevoeld heb
ben toen de telegrammen het verloren gaan
van dit vaartuig vermeldden.
De Koningin Regentes was een hospitaal
schip, een vaartuig, door een neutrale mo
gendheid in dienst van het internationale
liefdewerk gesteld.
Het bracht door den oorlog verminkte strij
ders van beide partijen naar hun vaderland
over.
Het moest volgens internationale regels
van oorlogsrecht, en ook volgens internatio
nale regels van menschelijkheid en bescha
ving in dubbele mate onschendbaar zijn.
En als eigendom van een neutrale staat, èn
als hospitaalschip, werkzaam in het belang
van beide strijdende partijen.
Geen oorlogsnoodzaak kon er voor één
d'er partijen bestaan, dit schip te vernietigen
en toch is het in weinige minuten door wille
keur te gronde gegaan.
De oorzaak der ontploffing,, die de Ko
ningin Regentes tot zinken bracht-is, terwijl
wij dit schrijven, nog niet met zekerheid vast
gesteld geworden.
Het kan een- mijn zijn geweest of, erger
nog, een torpedo.
Maar in beide gevallen is de vernietiging
van dit schip een daad, die een misdadig ka
rakter-draag t en waarvoor de Nederlandsche
regeering met nadruk voldoening zal moeten
eischen.
Er mogen nu eenmaal geen mijnen in de
vrije vaargeul liggen, het moet nu eenmaal
niet kunnen voorkomen, dat een hospitaal
echip, dat nota bene met Voorkennis en goed
keuring van beide oorlogvoerende partijen in
de vaart ie, op zijn korte rei» naar het vader
land de gevaarlijkste vernietigingswerktuigen
op zijn weg vindt.
En wanneer mocht uitgemaakt worden, dat
het schip door een Duitsche torpedo is getrof
fen, wanneer mocht blijken, dat 't willens en
wetens vernietigd is door de zeestrijdkrachten
van den staat te wiens behoeve het zoovele on
gelukkige krijgers naar het vaderland voerde,
dan vinden wij geen woorden meer om onze
afschuw voor een dergelijke handelwijze uit
te drukken.
Wij willen onbevooroordeeld, nog vóór de
resultaten van het onderzoek naar de oorza
ken der vernietiging bekend zijn, nog vóór wij
weten welke der strijdende partijen tot deze
misdadige actie is overgegaan, een krachtig
woord van protest .doen hooren tegen1 deze
laffe vernietiging van ons eigendom, tegen
deze daad die meer dan eenige andere getuigt
van de verstikking van alle gevoelens voor
recht en menschelijkheid in de harten der
strijdenden.
En daarnaast willen wij, evenals wij dit
korf geleden deden, een woord van warme
hulde brengen aan de Nederlandsche zeelie
den, aan de mannen, die alle gevaren ten spijt
hun plicht doen en zich door geen onveilig
heid der zeeën laten weerhouden om uit te
varen, wanneer het oogenbik daarvoor geko
men is.
De telegrammen over het gebeurde melden
ons, dat de kapitein van de Koningin Regen
tes thans het derde schip onder zich heeft voe
len wegzinken.
Driemaal was zijn schip op een mijn ge-
loopen toen hij het commando van de Koning
in Regentes op jich nam,
Zal- hij zich nu dan laten! weerhouden om
opnieuw zijn leven voor zijn* vaderland- in de
waagschaal te stellen?
Een eeresaluut aan onze dappere zeelieden,
en in dit geval ook aan de verpleegsters, die
op het nu verloren gegane schip ternauwer
nood de gevaren der zee ontkomen zijn
Een zestal mannen zijn het slachtoffer van
hun plicht geworden, hun lichamen zijn met
het schip in de golven verdwenen en in hun
gezinnen zal rouw en vertwijfeling heerschen.
Wij kunnen die smart niet lenigen, maar
wij kunnen er allen toe medewerken, die zor
gen uit deze gebeurtenis voortkomend zoo
veel inogelijk te verlichten.
Brengen wij niet juist dezer da ven gelden
bijeen voor het Nationaa1 Zeemansfonds, voor
een fonds dat zich ten doe! stelt de achterge
blevenen te steunen van hen, die vielen als
slachtoffers van hun plicht!
Nederland heeft steeds zijn vroote mannen
geeerd, laten wij toonen, dat wij nog van den
ouden stempel zijn, dat wij de vrouwen en
kinderen onzer zeelieden niet onverzorgd la
ten als de mannen hun graf in de golven heb
ben gevonden.
onder Directie van P. NASSETTE.
Leidschestraat 43, Amsterdam. sTelefoon Centrnm 150.
Van het slagveld nog steeds geen berichten
die een afzonderlijke bespreking vragen.
De reactie is jngetreden, de Duitsche aan-
valskracht is voor het oogenblik gebroken en
in de harten der verdedigers keert het ver
trouwen terug, dat zij in staat zullen zijn het
Fransche vaderland tegen een verder voort
rukken- van den.- gehaten indringer te vrijwa
ren.
Op dit oogenblik is opnieuw een evenwicht
van krachten ingetreden- en hier en daar schij
nen de Franschen door reserve-troepen ge
steund, er zelfs in te slagen den vijand gedeel
ten van het veroverde terrein weer afhandig
te maken.
Maar daarbij blijft het ook, want een tegen
offensief op PTOote schaal schijnt van Gealli
eerde zijde niet te verwachten.
Men weet nu een-maal, dat de vijand nume-
riek sterker is en bepaalt zich daarom tot het
defensief, dat nog altijd de minst zware offers
eisebt.
Men wacht af en, hoopt den- indringer zoo
lang te kunnen keeren tot de beloofde Ameri-
kaansche nulptroepen op het slagveld zullen
zijn aangekomen.
Clem-enceau is er rondweg voor uitgekomen,
de partij draait op het oogenblik geheel om
de hulp van Amerika.
Frankrijk heeft zware en bloedige offers ge
bracht, Engeland weet ternauwernood meer
manschappen aan landbouw, nijverheid en
handel te onttrekken- maar uit Amerika komen
nog steeds berichten van reusachtige voorbe
reidende maatregelen.
Het Amerikaansche leger zal, wanneer men
de telegrammen uit Washington gelooven
mag, het grootste, machtigste en modernst toe
geruste ter wereld worden.
Van Duitsche zijde haalt men de schouders
daarover op. Amerika zegt men, moge over
een zeer groot menschenmateriaal beschikken,
dit neemt niet weg, dat de Amerikaansche sol
daten. en voornamelijk de officieren, onge
oefend en voor een krijg als deze onvoorbereid
zijn.
Wat zullen zij, zelfstandig strijdende, op
het slagveld uitrichten- tegen de in Oost en
West in loopgraaf-gevechten doorknede Duit
sche soldaten, hun zullen hun officieren met
eenig succes kunnen optreden tegen de goed
onderlegde Duitsche strategen, die een leven
van krijgskundige studiën achter zich
hebben 1
Het is toch ten slotte niet het aantal maar
wel de geoefendheid die op het slagveld den
doorslag geeft.
Zoo spreekt men van Duitsche zijde, maar
men bedenkt daarbij niet, dat ook de Ameri
kaansche strijder door een langdurig ver
blijf aan het front aan gevechtswaarde kan
winnen, dat voor een soldaat de actie op het
slagveld- toch nog altijd de beste oefen
school is.
Waren bij het uitbreken van den oorlog ook
de Engelschen niet ongeoefend en ongedisci
plineerd en hebben- zij in latere jaren niet
meermalen bewezen uitstekende soldaten- te
zijn geworden!
De tijden veranderen en met de tijden ver
andert ook de wijze van oorlogvoeren. De
techniek neemt een steeds hoogere vlucht, in
het laboratorium worden steeds weer ijieuwe
vemietigingsmiddelen- samengesteld en het
menschelijk combinatievermogen serfept
altijd weer nieuwe en doeltreffender aanvals-
werktuigen, die de reeds bestaande in verwoes
tende en het leven vernietigde kracht over
treffen.
Want de oorlog is toch in wezen niets an
ders dan een strijd om de macht, een strijd
zoo fel en zoo vol hartstocht, dat geen midde
len te goed geacht werden om het voor oogen
gestelde doel te bereiken.
Men m-oge in rustiger tijden nog zoo vele
mooie wetten van oorlogs- en volkenrecht
scheppen, men moge nog zoo vele beloften
doen- zich in het wreede oorlogsspel aan be
paalde regels van menschelijkheid en bescha
ving te zullen houden, in de hitte van het ge
vecht, in den- strijd om het onafhankelijk be
staan, schuift men deze internationale rechts
regels als hinderlijke bepalingen eenvoudig
ter zijde.
De oorlog is als een groote voetbalwedstrijd
waarbij de scheidsrechter ontbreekt. Men be
gint met elkander op iedere overtreding der
mate de hoofden meer verhit worden, ont-
spèlregels opmerkzaam te maken, maar naar-
aardt het spel in een- woeste worsteling om
de overwinning.
Geen scheidsrechter zal -de schuldigen- be
straffen, er is geen mach t die zal ingrijpen om
de geschonden spelregels te doen eerbiedigen
en zoo ontaardt de wedstrijd in een vechtpartij
waarbij pen elkaar armen en beenen stuk
trapt met het eenige doel ten slotte als over
winnaar uit het strijdperk te kunnen treden.
Het publiek langs de lijn fluit en schreeuwt,
ieder hitst zijn eigen partij tegen- den tegen
stander op en onder den ;nvloed van dit
krijgsgeschreeuw verliest men het laatste rest
je zelfbeheersching en vergeet, dat er ooit van
een strijd met eerlijke middelen sprake ge
weest is.
Zoo is- de strijd- om de overwinning in
Europa.
Er is geen scheidsrechter, er is slechts een
door den oorlogsroes bevangen publiek, dat
in redevoeringen, m couranten en tijdschrif
ten- zijn voldoening over het optreden van de
eigene en zijn afschuw over dat van de te
genpartij uitspreekt.
De weinige neutrale staten, -die regelend en
bemiddelend zouden kunnen optreden zijn te
klein en te machteloos om te kunnen ingrij
pen.
Zij hebben alle krachten noodig om zelf
niet in de draaikolk naar de diepte te wor
den gesleurd, zij worden als factoren van
geen beteekenis door de oorlogvoerenden op
allerlei wijze aan eigen actie dienstbaar ge
maakt.
Eén was er, groot en- machtig, die als on
partijdige had kunnen ingrijpen en wiens in
vloed steunende op zijn volkskracht zoo groot
was, dat zijn waarschuwende stem niet te
vergeefs zou hebben geklonken.
Dat waren de Vereenigde Staten van Ame
rika, maar ook Wilson heeft in den strijd par
tij gekozen en de Amerikaansche telegrammen
bevatten niets anders meer dan overzichten
van de reusachtige voorbereidingen voor een
actief deelnemen aan den machtsstrijd der
Europeesche volkeren.
Het is duidelijk, dat een toestand van on-
gestoorden vrede niet kan bestaan zonder een
macht die boven en buiten alle partijen
staande, bij conflicten- regelend kan optreden
en de kracht bezit haar uitspraak te doen eer
biedigen.
In het huishouden waar vader en moeder
ontbreken zullen de kinderen met verschillend
karakter op den duur geen vrede kunnen be
waren.
En hoe zou onze samenleving in misdaad
en moordpartijen ontaarden, als er geen po
litie en rechterlijke colleges waren- die bemid
delend en regelend optraden en de macht be
zaten hun uitspraken te doen eerbiedigen.
Is door gebrek aan een dergelijke, de sa
menleving in het rechte spoor houdende
kracht, de oorlog niet feitelijk één groote aan
eenschakeling van misdaden, die niet alleen
ongestraft blijven maar door de partij kiezen
de toeschouwers als volkomen rechtvaardige
handelingen- toegejuicht worden.
Er mag toch eigenlijk geen verschil zijn in
onze afkeuring wanneer het misdaden in het
klein of in het groot betreft.
Waarom is de man, die van zijn buurman
een stuk grond of een paard steelt een ver
achtelijk individu en juicht men het leger toe
dat van een naburigen staat den grond we-
derrech terlijk in bezit neemt, de eigendommen
verwoest en- alles wat waarde heeft voor goe
den buit verklaart?
Sterker nog, waarom is de mensch, die zijn
naaste doodt een- moordenaar, dien wij in den
kerker werpen en de krijger die een tegen
stander, die hem nimmer iets misdeed neer
slaat, een held, wien een ridderorde voor
moed en heldhaftigheid op de borst gespeld
wordt?
Het is alsof de menschheid, lange jaren- in
een keurslijf van fatsoen en beschaving ge
drongen, zoo nu en dan eens behoefte heeft
zijn doodenden en vernietigenden aard te too
nen, het is alsof er in de geschiedenis telkens
een oogenblik aanbreekt waarin de volkeren
hun zelfbeheersching verliezen en hun dierlij
ke neigingen willen uitvieren.
Wie zal in -dien chaos in de toekomst regel
maat en orde scheppen, wie zal de goede
eigenschappen naar boven halen, de slechte
uitroeien- en- door onpartijdige rechtspraak
een herhaling van dit bloedig bedrijf voorko
m-en?
Een volkerenbond zal een zoodanige rege
ling tot stand kunnen brengen.
En daarom moeten wij ijveren- voor een
verbond van volkeren-, voor een internationale
rechtspraak en een internationale politiemacht
die deze rechtspraak weet te doen eerbiedigen.
Uit Bern komt thans het bericht, dat de
Zwitsersche bondsraad- zich met de voorberei
ding voor een zoodanigen volkerenbond bezig
houdt. De president heeft verklaard, dat hij,
waar hij kan, stappen zal doen in het belang
van arbitrage en niets zal nalaten wat vrede
en nationale eendracht kan bevorderen.
Dat kan een eerste stap op den goeden weg
zijn.
Eens zal deze oorlog toch moeten eindigen,
meer en meer zal men toch moeten inzien, dat
het recht van den sterkste het grootste onrecht
is en dat welvaart en volle ontplooiing van
séheppende kracht slechts mogelijk zullen
zijn als overtreding van internationale rechts
regelen, door samenwerking van allen, den
eenling in het atatenverband niet meer moge
lijk zal zijn.
Van hoe weinig beteekenis de gebeurtenissen
op het slagveld ook zijn, wij mogen de ver
melding er van volledigheidshalve niet ach
terwege laten.
Het Parijsche communiqué meldt, dat de
Franschen ten N van Montdidier en ten W.
van Noyon verscheidene overrompelingen
gedaan cu gevangenen gemaakt hebben.
Zij namen ten N. van de Aisne het dorp
le Port en rondden ten Z. van deze rivier
hun stellingen ten Z.-O. van Ambem af
Tusschen Ourcq en Mame vermeesterde de
Franschen het dorp Vinly ten N. van Cllg-
non en de boschjes ten O. daarvan. Het sta
tion van Veullly cn de N. randen van dit
dorp zijn ook Fransch bezit. Verder Zuid
waarts wonnen de Amerikaansche troepen
op het front Torey—BelleauBouresches
veld en bewesten Chhteau-Thierry hernamen
de Franschen- de hoogte 204
Tusschen Mame en Reims kregen de Brit
ten weer vasten voet in het dorp Bliggy.
Het avond-communiqué meldt, dat de
Fransch-Amerikaansche troepen hun winsten
ten N: van Vinly tot aan de O. randen van
Chezy hebben uitgebreid. Venilly-la-Poteri
en- Bouresches werden genomen en de stel
lingen op het front TorcyBouresches aan
merkelijk verbeterd.
Het Britsche communiqué meldt geen
krijgsverrichtingen van beteekenis.
KORTE BERICHTEN.
„British News" verneemt uit Londen,
dat de Engelsche pers zich zeer tevreden toont
over de gepubliceerde cijfers omtrent den aan
bouw in Mei, die grooter is dan het aantal
tot zinken- gebrachte schepen. De aanbouw in
Amerika en Engeland te zamen overtreft dit
jaar zelfs de totale verliezen van alle han
delsvloten- ter wereld
De „Daily Mail" verneemt uit New-
York dat thans de duikbooten naar bekend is,
veertien slachtoffers hebben gemaakt, het mee-
rendeel schoeners van de kustvaart.
De Engelsche regeering heeft het plan
goedgekeurd tot instelling van een geallieerd
oevoorradingskabinetbestaande uit vijf in-
tergeal lieerde commissies, die te samen de
controle over alle voorraden en behoeften aan
ruwe grondstoffen der geallieerden zulk»
voeren.
De medewerker voor arbeidsaangelegen-
heden van de „Daily Telegraph" deelt mede,
dat 't aantal mijnwerkers die voor militairen
dienst zijn opgeroepen, thans volledig is. Ia
sommige districten werd het geheele aantal,
waarom gevraagd was, verkregen. In het ge
heel hebben de militaire autoriteiten 75.000
man u;t de mijnen genomen.
In de zitting van -den Rijksdag heeft de
verkiezing van een president, ter vervanging
van de door het overlijden van dr. Kampf ont
stane vacature, nog niet plaats gehad.
Een millioen Amerikanen die juist 21
jaar zijn geworden, werden voor den militai
ren dienst ingeschreven,. Tegelijkertijd werd
order gegeven voor de mobilisatie van
200.000 geregistreerden. Hierdoor wordt het
totaal -der opgeroepenen onder het „Selective
service scheme" gebracht op 1.595.704.
Driehonderdzestig Belgische soldaten,
die bij het begin van den oorlog naar Rus
land waren vertrokken en aan net oostelijk
front hebben gestreden, zijn op weg naar
Vlaanderen in New-York aangekomen.
Het Amerikaansche departement vaa
marine deelt mee: het stoomschip Harpathian
(4588 ton) is Woensdag getorpedeerd en tot
zinken gebracht. De bemanning ontsprong
den dans.
Reuter verneemt, dat de Chineesche re
geering besloten heeft om alle m-enschen uit
vijandelijke landen uit Chin ate laten zetten
en mogelijkerwijs naar Australië te zenden.
Desgewenscht zullen ze gaan naar een land,
waar het klimaat het hunne nabijkomt. De
eenige moeilijkheid in verband hiermee is het
vervoer.
TWEEDE KAMER.
Zitting van 7 Juni,
Na comité-generaal, ter behandeling van 3e
huishoudelijke raming, werd verworpen met
42 stemmen tegen ló stemmen het voorstel»
Beumer om de motie-Knobel inzake de ophef
fing van het totalisator-verbod van de agenda
te voeren en verworpen met 27 tegen 21 stem-
met het voorstel om de motie-Knobel te behan
delen vóór die wijziging der distributiewet.
Een aantal kleinere ontwerpen werden z h.
s. aangenomen, w.o. bekrachtiging der over»
eenkomst inzake de bereiding van stikstot-
houdende meststoffen uit de lucht, wijziging
van 't slachtverbod, aanvulling en wijziging
der Schepenuitvoerwet.
Bij de behandeling salarisverhooging voor
mrlitairen bij land- en zeemacht in Nederland
en nldië, verklaarde de heer Ter Laan (Den
Haag) te zullen tegenstemmen, omdat de mili
tairen te veel zullen verdienen in verhouding
tot de burgerlijke ambtenaren.
De heer Hugenholtz was het echter
niet met zijn partijgenoot eens.
De heer Ter Laan zag van het vragei
van hoofdelijke stemming af.
De ontwapen werden daarna z. h. s. aan
genomen.
Wijziging der' distributiewet.
Minister Posthuma zette zijn rede voort
en kwam terug op de door den heer Van der
Molen medegedeelde gevallen van voedselbe-
derf door schuld van den minister. Spr
toogde dat hém geen schuld kan treffen es
noemde het schande- dat een wethouder vau
Rotterdam nauwelijks zulke besdhuldigingea
uit.
De v o o r z i 11 e r kon dergelijke uitdruip-
kingen niet toelaten.
De Minister betoogde verder, dat de la
het ontwerp gevraagde Bevoegdheden onmis»
baar zijn.
Om behoorlijke voedselvoorziening zoo goed
mogelijk te verzekeren- zal hij den -tussenen-
handel zoovéél mogelijk in het distributie in»
Scschakeld houden. Vóórdat kan gfdacht won
en aan het laten van broodkoren aan land
bouwers moei eerst 4800 H.A. land méér
met graan worden bebouwd. Spr. laat dez«
quaestie overigens over aan zijn opvolger.
Spr. is bereid het teelgebod uit de wet te
lichten om er mede terug te komen bij de
scheurwet.
Hij is evenwel tot andere principieele wijzi
gingen- niet bereid. Hij doet het dan liever
met de bestaande Distributiewet. Een beslis
sing zou kunnen vallen bij het amendement
betreffende het verbod van bewerking van be
paalde artikelen.
De Commisie van Rapporteurs deed het
voorstel de behandeling te schorsen tot 9 Ju
li, daar de Kamer vandaag toch niet meer ge
reed kan komen.
Minister Posthuma weigerde het ont
werp te verdedigen na de verkiezingen, om
dat hij' dan demissionnair is.
De heer Nolens merkte op, dat het niet
aangaat onmiddellijk na de verkiezingen het
bijltje er bij neer te leggen.
De heer Van der Molen wenschte eerst
de algemeene beschouwingen af te doen.
De heeren Sannes en Limburg be
streden het voorstel van de commissie vaa
rapporteurs. Deze wijzigde het voorstel ia
dien zin, dat de beraadslagingen zullen wor
den geschorst aa de algemeene beraadslagia-
gen.
Dit voorstel werd aan^saeaua a«t S8 ts-
gen 20 stemmen.
