DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. De strijd in en bulten Europa. .K». 138 1918 15 JUNI. Honderd en twinstigste Jaargang Abonnementsprijs bil toornltbetallng p. ZATERDAG 3 maanden f1.65, Ir. p. post (1.90. Bevljsnnmmers 5 ct. Advertentieprijs 15 ct. p. regel, grootere letters naar plaatsrnlmte. Br. fr. N.V. Boek- en Handelsdrukkerij Herms. Coster 4 Zn., Voordam C 9. Tel. 3. De verkiezingsstrijd. Buitenland. Staten Generaal. Binnenland. Gemengd Nienws. Dit nummer bestaat uit 2 bladen. i. Als gewoonlijk, wanneer de periodieke verkiezingen voor de Tweede Kamer der Staten-Generaal moeten plaats hebben, spre ken wij van den aanstaanden verkiezings strijd. Maar het opmerkelijke van dien strijd is ditmaal, dat hij een bijzonder kallm, wij zou den bijna zeggen, goedaardig karakter draagt. Vergelijken wij de propaganda voor het steun verleenen aan verschillende partijen in 1913 en nu, dan valt het niet moeilijk te con- stateeren, dat er een zeer groote verande ring heeft plaats gegrepen. Zoo fel en hartstochtelijk de propagandis ten der elkander de voksgunst betwistende partijen toen den strijd aanbonden, zoo kalm en gemoedelijk zijn zij nu wederom het tijd stip aanbreekt, dat ons parlement voor een viertal jaren uit vertrouwensmannen van ver schillende politieke partijen moet samenge steld worden.' Trokken in 1913 ree'10 maanden vóór den stemmiiigsdatum de politieke propagandis ten het land door, werd in hartstochtelijke bewoordingen den staf over het toen zitting hebbende mim'sterieHeemskerk gebroken, waren tariefwet en staatspensioen de groote strijdmiddelen waarmede de vereenigde libe ralen het clericale gevaar trachtten te weren, thans wordt de verkiezingsstrijd m?t, laten wij zeggen, buitengewone slapte gevoerd. Nog slechts een groote twee weken scheid den ons van den verkiezingsdatum en niet alleen, dat het in de pers opmerkelijk kalm blijft, dat tof nu toe van geestdriftige artike len ter aanbeveling van de eigen en ter be strijding van andere candidaten bijna geen sprake is, maar ook op de weinige politieke propaganda-bijeenkomsten welke tot nu toe gehouden zijn, ontbreekt die hartstochtelijk heid, die kracht der overtuiging, die aan der gelijke bijeenkomsten in 1913 een zeer bij zonder cachet verleende. Wij behoeven slechts te wijzen op de de zer dagen door prof. Van Hamel alhier ge houden rede ter aanbeveling van de candidar ten der Liberale Unie, een rede, gehouden in een openbare vergadering, waar nadrukke lijk maar tevergeefs tot debat werd uifge- noodigd. Noch een debater van sociaal-democrati sche, van clericale, noch een van vrijzinnig- democratische zijde, noch een van den nieuw opgerichten Economischen Bond, was aan wezig om te trachten het. overtuigend woord van dezen'eminenten spreker door het naar voren brengen van andere politieke inzich ten te verzwakken. Vanwaar, vragen wij ons onwillekeurig af, die weinige belangstelling, vanwaar dit groote verschil in politieke bedrijvigheid tus- schen 1913 en nu? De oorzaak daarvan is niet ver te zoeken. Leefden wij in 1913 nog in den heerlijken vredestijd, den tijd van bloei en vooruitgang in zoo menigerlei' bedrijf, den tijd toen' wij weinig oog hadden voor wat er buiten onze grenzen gebeurde, thans hebben wij een vier tal jaren met de verschrikkingen van den we reldoorlog van zeer nabij moeten kennis ma- keq. De geschiedenis heeft geleerdi, dat steeds een van buiten dreigend gevaar de politieke partijen nader tot elkaar bracht dan door onderlinge gedachtenwisseling ooit mogelijk bleek. Van hoe meer nabij het oorlogsmon ster zijn grijnzenden kop naar ons kleine landje gewend heeft, des te dieper hebben devpolitieke partijen den strijdbijl begraven en des te sterker werd het gevoel dat men ten slotte als zonen van éénzelfde volk zich tegen den gemeensctiappelijken vijand aan een moest sluiten. Wij zijn, gelukkig, buiten den wereldoorr log gebleven, maar aan den politieken he mel, waar het vredeszonnetje tevergeefs een plaatsje zoekt om door te breken, zijn nog zware en donkere wolken zichtbaar, die ons geenszins aanleiding tot een ontijdig opti misme mogen geven. Deze groote volkerensfrijd is allereerst de oorzaak, dat wij ditmaal niet zoo hartstoch telijk voor onze principes ten strijde trekken, dat wij niet zoo enthousiast als gewoonlijk onze beginselen tegenover die ozer poli tieke tegenstanders stellen. Nog andere oorzaken zijn aan te wijzen die de omstandigheden waaronder in 1913 en nu den politieken strijd wordt gevoerd, geheel gewijzigd hebben. De grondwetsherziening is tot stand ge komen, in den schoolstrijd is een oplossing gevonden, het algemeen kiesrecht is inge voerd en het stelsel van Evenredige Verte genwoordiging zal de politieke actie verslatv pen in verschillende districten' waar men tot nu toe zijn uiterste best deed, een algemeen bekend candidaat, die voor dit district reeds jaren- zitting had, een politieke nederlaag te besparen. Uit dit alles blijkt wel duidelijk hoe de verkiezingen van 1918 onder geheel andere omstandigheden dan in 1913 plaats vinden en het verklaart mede een zekere moeheid en onverschilligheid onder de groote massa, die onwillekeurig eenigszins remmend werken op de bedrijvigheid der politieke propagan disten. Die onverschilligheid, in politieke gebeur tenissen zou zich ongetwijfeld dit jaar ie nog veel sterkere mate do<m gevoelen als wii te eener zijde niet min of meer met het oor-/ logsgevaax vertrouwd waren geraakt en te anderer zijde juist door den wereldoorlog in eigen land zeer onaangename ervaringen opgedaan hadden. Het langzamerhand vertrouwd faken "rei hef or> omringend gevaar, deed bet .gevoel van saamhoorigheid min o* mw vwzVnmpen en de politieke gef-dulpunten weer sterker op den voorgrond dringen en in piet ge ringe mate werd dit juist door den oorlogs toestand in de hand gewerkt, nu deze een af sluiting der grenzen met zich mede bracht, waardoor Nederland op eigen productie en op een rechtvaardige verdeeling vae de in het binnenland aanwezige hoeveelheden aan gewezen, in zeer groote moeilijkheden ge bracht werd. Dit heeft allereerst tot verschillende con flicten tusscheo regeering en volksvertegen woordiging geleid. Moeilijkheden geven aanleiding tot ingrij pende regeeringsmaatregelen en deze weer tot fouten, hetzij in uitvoerpolitiek, dan wel in distributie-maatregelen of sosciale wetge ving en deze fouten wekken in het volk een groote ontevredenheid, welke in, het parle ment tot uiting moet komen. Zoo ontstaat in den laatsten tijd een strijd tusschen regeering en volksvertegenwoordi ging, waarbij verschillende vertegenwoordi gers zich tot tolk maken der ontevredenheid van bepaalde groepen belanghebbenden en de regeering daartegenover het standpunt in neemt te handelen onder den drang der om standigheden, daarbij als richtsnoer aanne mende het belang van Nederland bij een vriendschappelijke gezindheid te onzen op zichte van alle strijdvoerende mogendhedën. Hoewel er den laatsten tijd gelukkig een streven is waar te nemen om de volksverte genwoordiging meer dan tot dusverre in za ken van bi-Utenlahdsche politiek te mengen, zoo wordt er toch nog heel wat achter de i schermen afgespeeld, waarvan wij de ware beteekenis niet kennen en waarvan de gevol gen ons daarom menigmaal doelloos en on- practisch voorkomen. De vragen van Kamerleden zoowel aan den minister van Buitenlandsche Zaken als aan den Minister van Landbouw, waar het de verwondering of verontwaardiging des volks over een te slap optreden tegenover onze buurstaten of een te groote toegevend heid inzake den uitvoer van levensmiddelen betreft, getuigt daar tegenwoordig bijna da gelijks van. Wij behoeven de parlementaire geschiede nis sedert 1913 niet meer na te gaan, om tot de conclusie te komen, dat de tegenwoordige regeering niet die is waaraan een constituti oneel) .democratisch geregeerde monarchie als de onze behoefte heeft. Door de weigering der Sociaal-Democra ten om in 1913 deel van het Kabinet uit te maken, ontstond het ministerie Cort van der Linden, dat zich los van het parlement ge voelde, omdat het niet door de algemeene verkiezingen uit de meest op den voorgrond getreden partijen was voortgekomen. Dat daarom dit Kabinet geen al te langen levensduur mag beschoren zijn, laat zich be grijpen en te sterker wordt dit gevoeld, nu omstandigheden als de tegenwoordige het ministerie een buitengewone macht verlee nen en bij vele zijner handelingen op de pro testen der volksvertegenwoordiging weinig of geen acht wordt geslagen. Uit den aard der zaak is de minister van Landbouw, Nijverheid en Handel in den laatsten tijd de man, door wiens ingrijpen groote ontevredenheid gewekt is. Men erkent gaarne, dat hij voor bijna on overkomelijke moeilijkheden staat en dat de abnormale toestanden een buitengewoon op treden noodzakelijk maken, doch anderzijds ziet men niet over het hoofd, dat door een te scherp optreden eener zij ds en een. te groo te laksheid anderzijds, de ministerieele maat regelen óf groote ontevredenheid wekken óf te laat komen om het gebleken kwaad naar behooren te kunnen verhelpen. Dat heeft in en buiten de Kamer al tot heel wat protesten aanleiding gegeven en vele afgevaardigden hebben voortdurend ge poogd eenige orde en regelmaat in de minis terieele beschikkingen; van het departement van Landbouw te brengen. Uit alles blijkt wei, dat de komende wet gevende periode een andere zal moeten zijn dan de nu achter ons liggende. Een nieuw ministerie, steunende op den volkswil, geboren uit de sterkste in het par lement vertegenwordigde partijen', zal tot 'stand moeten komen en het verbroken con tact tusschen volksvertegenwoordiging en regeering zal. moeten worden hersteld. Maar het kan ons daarbij niet onverschil lig zijn uit welke partijen de nieuwe stuur lieden van ons staatsscheepje gekozen wor den, omdat wij als overtuigde voorstanders van een liberale politiek, dit staatsscheepje boven alles een bepaalden koers willen zien houden. Wij wenschen in de volgende periode van wetgeving een volksvertegenwoordiging en een daaruit voortgekomen regeering, wier handelwijze getuigt van een vrijzinnige op vatting, van een voortgaan op den weg, dien de liberale partijen sinds 1848 zoo succesvol betreden hebben. Wij willen een politiek in vrijzinnigen ajeest en daaronder verstaan wij een politiek, die niet aanstuurt op wat ons volk verdeelt, maar op wat ons vereenigt, een politiek, die den godsdienst voor zoover deze tot machts- vergrooting misbruikt wordt, uit het parle ment wil weren, eea politiek van zoo groot mogelijke individueele vrijheid en van een zoo krachtig mogelijk streven naar verbete ring van het bestaande. Hoe zulten wij c.:n zoodanige politiek tot werkelijkheid kunnen maken? Dat is slechts mogelijk door alle krachten in te spannen, om een zoo groot mogelijk aantal liberale candidaten in ons parlement te brengen. En daarbij moeten wij uitgaan van de ge dachte, dat wij er naar moeten streven de ge schillen, die nu de liberalen onderling, ver deden, uit den weg te ruimen, dat wij de concentratie, die in 1913 tot een zoo krach tig optreden geleid heeft, andermaal tot stand brengen wanneer de Kamer haar wet- gevenden arbeid heeft aangevangen. Wij moeten dus onzen steun verleenen aan de partij die thans wier deze concentratie ge wild heeft, die steeds naar eenheid heeft ge streefd, de machtige partij, die noch te con servatief noch te vooruitstrevend wil zijn, doch de kern wil blijven van een groote li berale groep, die onder het vaandel der vrij zinnigheid allen wil verenigen die»in bet clé- ricalisme eenerzijds en de sociaal-democrar tie anderzijds een gevaar voor ons volk zien, dat is de partij der Unie'Liberalen. Wat heeft zij voor ons gedaan en wat be looft zij ons in de toekomst? Daarover in een volgend artikel. reinhoek te vergemakkeijkm. In Frankrijk gaat men inmiddels steeds voort de verdediging van Parijs te regelen, alsof dè hoofdstad binnen weinige dagen in Duitsche handen zou kunnen vallen. De minister van onderwijs wil de kinde ren vroeger en langer vacantie geven dan ge woonlijk en de minister van openbare wer ken heeft verklaard, dat hij mede wilde wer ken tot het vervoer van allen die de stad wil den verlaten of wier verwijdering noodzake lijk kon worden. Trouwens vele Parijzenaars hebben uit zich zelf reeds een goed heenkomen gezocht, wat duidelijk blijkt uit de overbevolking van verder van bet front gelegen Frmisebe ste den. Wij besluiten thans dit overzicht met eeni ge mededeelingen betreffende de actie op het voornaamste gevechtsterrein. Zooals de laatste dagen gewoonte ge worden is, deelt het" Berlijnsche avond-com muniqué mede, dat er geen nieuws is. De Franschen zijn wat mededeelzamer. Het Parijsche middag-communiqué meldt, dat gedurende den nacht zich volgens de rap porten enkel plaatselijke acties voorgedaan hebben. De Franschen hebben met verschei den invallen in. de vijandelijke linies succes gehad en wel ten N. van Grivesnes en in die streek van Courcelles. In de richting van de Logeshoeve zijn de Franschen wat vooruit kunnen komen. Een aanval des vijands bij Antheuil is volslagen misgeloopen, Tusschen het bosch Villers-Cotterets en Chateau-Thierry is de geschutstrijd vannacht lévendig gebleven. De Fransche patrouilles hebben in de streek van Bussiares, beoosten Reims en in Champagne gevangenen ge maakt. Het avond-communiqué meldt tamelijk le vendige geschutstrijd in het bosch van Han- gard, ten Z. van de Aisne en tusschen Viil- •lers-Cotterets en Chateau-Thierry. Overal elders verliep de dag kalm. De belangstelling in de gevechten ten Westen van de Olse begint weer eenigszins te verslappen nu blijkt, dat dit offensief niet tot voor den aanvaller belangrijke resultaten zal leiden. De taaie tegenstand der Franschen heeft den Duitschen opmarsch op vele punten ge stuit en de Duitschers hebben heel goed be grepen, dat zij op deze wijze aan den strijd' gen. einde door een militaire overwinning kunnen maken. Wanneer zij deze overwinning meenen te kunnen verkrijgen door het front dér Fran schen te doorbreken, dan is het duidelijk dat zij meer moeten wagen dan zij tot nu toe de den, dat zij een zoo groote troepenmacht op eenig punt van het front moeten laten voort rukken, dat de samenhang tusschen de legers der verdedigers verloren gaat en hun stel lingen worden doorbroken. Zooals de strijd nu gevoerd wordt kan zij weinig belangstelling wekken, de actie der Duitschers is'niet groot genoeg om resulta ten, van beteekenis te behalen en de tegen stand der Franschen juist voldoende om hier en daar weer eenig terrein op den in dringer te heroveren. Het eigenlijke Duitsche doel blijft de ter- reinhoek tusschen Aisne en Oise en de op marsch aan de andere zijde dezer divieren ■dient slechts om het veroveren van dezen ter- KORTE BERICHTEN. Baker, dè Araerikaansche minister vaff oorlog, heeft in antwoord op de verklaring van von Stein, dat de geallieerde legers ver slagen zijn, gezegd „Dat is de meening van von Stein. De meening van Foch, die van veel meer belang is, is niet vernomen Het vertrou wen van het Amerikaansche volk in Foch. blijft ongeschikt." Een van, de Duitsche duikbooten heeft om de Azoren en in de Golf van Biscaye 25.000 top. in den grónd gebóord. Volgens een bericht uit Genève heeft Qe- menceau voor zijn vertrek naar het front aan eenige afgevaardigden vertelaard, dat Frank rijk in de noodzakelijkheid verkeert Om nog dit jaar een beslissing met de wapenen te bevech ten. In de Daily Telegraph wordt meege deeld, dat in de eerste plaats om het oor logskabinet te ontlasten van de overweldigen de drukte met het werk er besloten is in Engeland) een tweede kabinet in h&t letfen te roepen, dat uitsluitend bélast zal zijn met de binnenlandsche aangelegenheden. De Oostenrijksdie ministers van Handel, Financiën, Spoorwegen en Landbouw zullen Ontreden, en wel in verband met het ontslag tiqlra den minister vdft Binnenlandsche zdken. EERlSTE KAMER. Als vervolg op het gisteren reeds medege deelde omtrent de zitting der Eerste. Kamer mélden we thans nog het volgende: Zonder stemming worden aangenomen de nadere voorzieningen betreffende het toezicht op hier te lande geïnterneerde krijgsgevange nen en de regeling van het archiefwezen. Nadat ook de voorziening in den woning nood zonder stemming was aangenomen, kwam aan de orde de verlenging van den duur van den dienstplicht bij den landstorm en het langer in dienst houden van dienste plichtigen bijl den landweer eni ingelijfden bij de militie. De heer Vliegen protesteerde tegen de niet-uitvoering van de motie-Ter Laan inzake de landweeroefeningen. De ontwerpen werden zonder hoofdelijke stemming aangenomen, evenals het buitenge woon oorlogskrediet tot verhooging van den bijslag voor de landmacht en. staatszorg voor de paardenfokkerij', Nadat nog zonder stemming waren aange nomen o.a. de ontwerpen betreffende ont ginning van steenzout bij' Buurse, subsidie voor de stichting van een proefveevoederfa- briékwijziging der wet betreffende het slach ten van paarden, runderen, schapen en var kens; aanvulling en wijziging van de sche penuitvoerwet; en steun voor de bereiding van stikstofhoudende meststoffen; werd de vergadering verdaagd tot Dinsdag 16 Juli hol® drie HET ZINKEN VAN DE „KONINGIN- REGENTES''. Nader wordt medegedeeld, dat voor het, door de Nederlandsche Marine uit te voeren onderzoek op het in ongeveer 20 vadem war ter gezonken stoomschip Koningin-Regen/te* de sleepboot Zeeland van het bureau-Wijs muller in gereedheid zal worden gebracht. Het vertrek kan binnen enkele weken, tege moet worden' gezien. BEMIDDELING DER NEDERLAND SCHE REGEERING? Dezer dagen heeft de Nederlandsche Anti- Oorlog Raad' een verklaring gepubliceerd van die heeren Dresselhuijs, Kooien en Rut gers, betreffende de wenschelijkheid eener Vredesbemiddeling door de Nederlandsche regering. Naar aanleiding van. die verklaring heeft t bestuur van dien raad een onderhoud gehadi met minister Loudon Uiteraard heeft dit nief geleid tot de mogelijkheid van het doen van stellige verklaringen, doch het bestuur heeft zich kunnen vergewissen, dat de regeering op dit punt voortdurend en ook thans dili gent is en' volledige belangstelling voor dit vraagstuk heeft. SCHADEVERGOEDING. Voor het Prijzengerecht te Hamburg ia 17500-vergoeding gevraagd voor een partij hoedenveeren, die met het Nederlandsche stoomschip „Kediri" is verloren gegaan. Het gerecht kende 17004 toe. PRIJZEN VOOR GROF ROGGEBROOD, De Minister van Landbouw, Nijverheid en Handel heeft goedgevonden, onder intrekking van alle vroegere beschikkingen, waamj maximumprijzen voor grof roggebrood ver krijgbaar op R. bons, werden vastgesteld, met ingang van: 10 Juni j.l. voor roggebrood, ver krijgbaar op R-bons vast te stellen voor all'a Gemeenten in Noord-Holland behalve Am» sterdam, een maximumprijs van 14 ét. per K.G. UITVOER VAN DOPERWTEN. Krachtens beschikking van den minister van Landbouw d.d. 12 Juni mag 40 pet. van de aanvoeren van doperwten op de veilingen) voor het buitenland worden geveild, EIEREN. Naar gemeld wordt zal binnen enkele da gen een vervoerveibod op eieren worden uit gevaardigd, terwijl de bestaande maximum prijzen streng gehandhaafd zullen worden. CHDOO L ADERE EPEN. Het Bureau voqr Mededeelingen inzake de Voedselvoorziening meldt: De fabrikanten met wie overeengekomen h omtrent de levering van choooladereepen aan de gemeenten, hebben thans 'n voorraad ge produceerd aie in staat stelt 6poedig mei de distributie een aanvan'g te maken. Zij heb ben dan ook machtiging gekregen om tot af levering over te gaan. De bedoeling is dat do fabrikanten de cbocoladereepen rechtstreek* leveren aan de distributiebureaux of, indien dit niet mogelijk is, aan een: of meer grossier* Dezen kunnen dan de reepen) verdeelen over de winkeliers, die aan het gemeentebestuur voldoende waarborg geven, aat de verkoop uitsluitend aan werirefijke consumenten tegen den vastgestelden prijs zal geschieden'. De gemeentebesturen! kunnen verder de af levering en de betaling rechtstreeks met de fabrikanten regelen en blijven voorshands ook vrij: in de aanwijzing van grossiers en winkeliers van wier diensten1 zij' gebruik wen schen te maken, tenziji tegen die personen be zwaren. mochten blijken te bestaan. Gelijk men weet, is de kletnhandelprijs voor de chooolaaereepen, gevuld of ongevuld, bo- paald op 12%: cent verpakt en 12 cent onver pakt. De reepen moeten minstens 30 gram wegen, indien ze ongevuld, en 35 gram, in dien ze gevuld zijn; zij, moeten zijn vervaar digd) van zuiver product met een maximum- suikergehalte (uitgedrukt als rietsuiker) van 65 pet. voor de ongevulde en van het choco ladegedeelte van de gevulde rêëpcn en van 50 pet. voor de melkcihocoladereepen. Boven dien moeten de reepen, hetzij: op de reep zelf, hetzij op de verpakking voorzien zijn van den naam van den fabrikant. DE iMIJNDNTPLOFFINO OP 15 FEBRUARI. Het ministerie van 'Bultenlandisdie Zaken deelt mede, dat blijkens bericht van Hr. Ms. gezant te Londen), de Britsche regeering be reid is als. felt te erkennen, dat de mijü, wel ker ontploffing den 15en Februari j.l. den on dergang van het stoomlood'svaartuig Nr. 14 veroorzaakte, bijl welk ongeval verscheidene opvarenden omkwamen, door de Britsche ma rine was gelegd op een afstand van 3 mijlen buiten een door haar in 1916 aangekondigd mijnenveld. De Britsche regeering, die het plaatsen van deze mijn slechts kan toeschrijven aan een' vergissing in de navigatie bijl het léggen van mijnen, hééft haar oprecht leedwezen daarover betuigd en zich bereid verklaard, schadevergoeding te betalen voor het verlies van het loodsvaartuig en. tevens de betrekkin gen van de slachtoffers van het ongeval scha deloos te stellen. SCHOENWERK. Volgens het Vakblad v. d. Schoenmakerij ligt hét in de bedoeling, eerlang over te gaan tot rantsoeneering van het publiek betreffen de het schoenwerk. CENTRALE RAAD VAN BEROEP. In de heden (Zaterdag) te Utrecht gehou den: openbare terechtzitting had om. de uit spraak plaats in de volgende zaak: hooger beroep van de Rijksverzekerings bank tegen de uitspraak van den Raad vam ALRMAARSCHE RANT.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1918 | | pagina 1