DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
De strijd in en Imlten Eurepn.
DAMES- en «MANTELS I
COSTUUMS. NOKKEN, I
BLOUSES. I
J. Heitkönig.
1918.
29 JUNI.
GROOTE
PRUIMING
Honderd en twintigste .laargang.
Abonnemenispriis bil Yoomitbetaling p. 3 maanden 11,65, fr.p. post f 1,98. Bewijsoummers 5 et. Advertentieprijs 15 ct.p. regel,
ZATERDAG
Br. fr. NV. Boek- en Bandelsdrnkkerg Herms. Coster 4 Zn.. Voordam C 9. Tel. 3.
3.
De ongeregeldheden in yer-
band met de raadsbesluiten.
Binnenland.
NO. 150 PH numrrwr uit 3 bladen.
Er hebben in onze gemeente ernstige on
geregeldheden plaats gehad in verband met
een tweetal besluiten door den gemeenteraad
in zijn Donderdag gehouden vergadering
genomes.
Deze besluiten toch, de steunuitkeering
aan werkeloozen en de tegemoetkoming in
den gasprijs betreffende, waren een openlijke
erkenning, dat de Raad in vroegere vergade
ringen fouten had gemaakt, dat hij verder
had willen springen dan zijn polsstok lang
was en in den modder was blijven steken.
Dé gemeenteraad van- Alkmaar heeft op
16 Januari een steunregeling in het leven ge
roepen, die zoó onbekrompen Was, dat zij
de beste uit het gdieele land genoemd werd.
Het kwam zelfs voor, dat werkeloozen per
week meer ontvingen dan zij ooit te voren
hadden verdiend, in sommige gevallen zelfs
meer dan degenen, die niet werkeloos waren.
Burgemeester en Wethouders meenden dan
dan ook na enkele weken te moeten voorstel
len het tarief van steunuitkeering te wijzi
gen om al te groote onbillijkheden weg te
nemen en den prikkel te latefl bestaan om
door het verrichten van arbeid in eigen le
vensonderhoud te voorzien.
Dat was een stap op den goeden weg
want het is duidelijk, dat de gemeente er
nimmer toe mag medewerken een steunuit-
keering zoo groot te doen zijn, dat hij die
niet werkt in betere conditie komt dan wie
door harden arbeid zijn brood moet verdie
nen.
Er kwam dus een nieuw steünarief tot
stand, de voorstellen van het steuncomité
werden met een kleine wijziging door B. en
W. overgenomen en bepaald werd, dat on-
gehuwden 1.50 en gehuwden of kostwin
ners 2.75 per werkdag zouden ontvangen
en dat de uitkeéring met inkomsten uit ver
diensten of fondsen niet meer mocht bedra
gen dan 12 per week voor ongehuwden
en kinderen, die als kostgangers kunnen
worden aangemerkt, en 20 per week voor
gehuwden of kostwinners.
.Wanneer wij het verslag nagaan van den
gemeenteraad waarin deze besluiten werden
genomen, dan treft ons een optimisme waar
over wij nu eenigszins versteld staan.
Wij willen op den voorgrond stellen, dat
wij iederen werkelooze van harte gaarne een
zoo groot mogelijke uitkeering gunnen,
maar wij verwachten van onze raadsleden,
dat zij rekening zullen houden met de om
omstandigheden en geen uitgaven zullen
voteeren die de draagkracht der gemeente te
boven gaan, omdat een groote desillusie
brengende herziening der betrokken raadsbe
sluiten daar ongetwijfeld op moet volgen.
Het voorstel van Burg. en Weth. ont
moette op 7 Februari slechts weinig beden
kingen. Een amendement van de heeren
Cloeck en Ringers beoogde een iets mindere
uitkeering, maar werd door den Raad ver
worpen.
De heer Cloeck wees er op hoe bij aanne
ming van het voorstel van B. en W. van het
Koninklijk Nationaal Steuncomité geen hulp
zou te wachten zijn, maar de voorzitter zeide
er geen bezwaar tegen te hebben de regeling
tot 4 Mei te aanvaarden, ook wanneer het
Koninklijk Nationaal Steuncomité de toeken
ning van 40 pet. in de kosten zou weigeren.
Men was dus vol optimisme en zelfs de
heer Wwitefhof bracht B. en W. hulde voor
hun ruime opvatting en beloofde, om de
kans van aanneming van' deze voorstellen te
bevorderen, geen amendementen in te dienen
om ze in onderdeden te verbeteren.
Dit sociaal-democratisch raadslid verwon
derde zich over de vrijmoedigheid waarmede
de heeren Cloeck en Ringers hun „schande
lijk lage voorstelles" durfden doen en wilde
die heeren duidelijk maken, dat men van
deze voorstellen niet gediend was.
Ten slotte werden de voorstellen van Burg.
en Weth. dan ook, met de stemmen van de
heeren Udo, Cloeck, Elf ring en Ringers te
gen, aangenomen.
Men heeft zich destijds dus van de weige
ring van het Kon. Nat. Steuncomité om,
om bij een dergelijk tarief hulp te verlee
nen, heel weinig aangetrokken, men heeft de
geheele litkeering voor rekening der ge
meente genomen, maar men heeft niet be
dacht. d'-r er ook na 4 Mei werkeloozen zou
den zijn öi zie! evee min de vraag gesteld of
de gem tekas het toeliet dan op dezelfde
royale wijze steun te blijven verleenen
De reactie kon n iteuitblijven en zij is dan
au gekomen.
De gmeenteia? laat ar uitkeering zander
hulp van het Kon. Nat. Steuncomité niet
langer toe en men is daardoor gedwongen
plotseling tot een zoo belangrijke verminde
ring in de steunuitkeering te besluiten, dat
het niemand verwonderen zal, dat de werk-
loozen daartegen in emstigen opstand zijn
gekomen.
Het meet inderdaad deze aan een goede
steunuitkeering gewende mannen bitter
stemmen wanneer hen plotseling een zeer
belangrijk deel van hun inkomsten wordt
ontnomen.
Nu gelooven wij gaarne, dat de Raad hen
ok nu nog wel een grooter bedrag had wil
len toekennen dan thans is aangenomen en
het is zeer zeker aan de beperkende bepalin
gen van het Kon. Nat. Steuncomité te wijten,
dat de Raad noodgedwongen tot een zeer
latre uitkeering besloot, maar dit neemt niet
weg, dat de werkeloozen ten slotte de dupe
zijn geworden van een verkeerde gemeente
politiek, van een royaliteit die de draagkracht
der gemeente te boven ging en daardoor
binnen afzienbaren tijd tot eep bittere ont
goocheling moest leiden.
De Raad is verder gesprongen dan zijn
polsstok lang was, het kon niet missen, da,t
hij in het moeras zou blijven steken.
Zoo is het met de steunuitkeering gegaan
en zoo ging het ook met de reductie op de
gasprijzen.
Op 3 Januari j.l. stelden B. en W: voor,
aan de ingezetenen, wier onzuiver inkomen
volgens het kohier van den hoofdelijken om
slag 1200 of minder bedroeg, een zooda
nige reductie op den gasprijs toe te kennen
dat voor eiken kub. Meter gas door hen ver
bruikt over den gewonen meter slechts 12k£
cent en over den muntgasmeter slechts 13
cent moest worden betaald.
Dit besluit eischte reeds een zeer zwaar
offer van onze gemeentekas, maar de heeren
Westerhof en Verkerk wenschten nog verder
te gaan en met den- datum waarop de ver-
li oogde gasprijs van 16 cent zou worden ge
heven, aan de ingezetenen wier onzuiver in
komen 1200 of minder bedroeg, een zoo
danige reductie toe te kennen, dat voor eb
ken kubieken meter gas door hen verbruikt
ever den gewonen meter 8% cent en over
den muntgasmeter 9 cent moest worden be-
faa'd
Dit amendement werd op 4 Januari aan
genomen en het is later ten duidelijkste ge-
bVken, dat meerdere leden de gevolgen van
die aanneming niet overzien hebben.
Men had in een royale bui weer eens een
besluit genomen, waarbij, zooals Burg. en
Weth het uitgedrukt hebben-, een bijna on
dragelijke last op de schouders der gemeente
•"■'elegd werd. men ontdekte later een bedrag
van niet urnder dan 116.000 op de be
groeting voor tegemoetkoming in den gas
prijs en het kan ons niet verwonderen, dat
er raadsleden gevonden worden, die als hun
meening uitspraken, dat deze regeling ter
wille van de belastingbetalende burgerij ge
wijzigd behoorde te worden.
Ook hier dus weer de reactie na al te
groote vrijgevigheid, ook hier weer de om
standigheid, dat de Raad noodgedwongen
moest terugnemen wat hij in onbedacht
zaamheid den minst kapitaalkrachtigen had
weggeschonken.
Wij betreuren dat, omdat wij heel goed
gevoelen hoe hard het is de arbeiders, wien
men de zorgen ontnomen heeft, plotseling
weer een deel daarvan op de schouder» te
leggen.
Maar de oorzaak van deze desillusie is
niet het weer ontnemen van een deel van den
gasprijs-toeslag, die oorzaak zit dieper, het
is de te groote vrijgevigheid die daaraan
vooraf is gegaan.
Wij behoeven Jiet gebeurde in de jongste
raadszitting niet meer in herinnering te
brengen. Het was mr. Leesberg, dïe de zeer
onaangename taak op zich nam het initiatief
te nemen tot een voorstel, waarbij door ver
mindering van den toeslag de gemeente nog
ruim 68.000 moest bijbetalen en het was
de heer Cloeck, die dit voorstel in zooverre
verbeterde, dat in de gelden die men voor
de gemeentekas meer zou moeten opbrengen
dan vroeger, de' beter gesitueerden meer
zouden moeten betalen dan de minder kapi
taalkrachtigen.
De betrokken gasgebruikers zijn over dit
Raadsbesluit bijzonder ontevreden gebleken.
Zij zien voorbij., dat een betrekkelijk klei
ne gemeente als Alkmaar thans nog een
som van niet minder dan ƒ68.000 op het
gasverbruik der arbeiders toelegt, zij zien
slechts, dat zij thans zelf meer dan tot dus
verre moeten betalen en het stelsel van al te
groote vrijgevigheid wreekt zich door kei
verwekken van groote ontevredenheid.
Nu zijn er niet weinigen, die van meening
zijn, dat de Raad niet het recht had, waar
het de belangen der arbeiders betreft, vroe
ger ondoordacht genomen voorstellen weer
in te trekken of te wijzigen.
Hoort slechts naar de sociaal-democraten
in den Raad, die bij elk voorstel, dat de ar
beidersibelangen raakt, met klem betoogm,
dat hen ten duidelijkste de absolute financi-
eele onmogelijkheid moet worden aange
toond aleer zij zullen afzien van het verde
digen van tegemoetkomingen in' eiken vorm
en elke grootte ten bate van de minst kapi
taalkrachtigen.
Maar ten slotte erkende de heer Wester
hof in de jongste raadszitting, de financieele
grenzen in Zaandam besprekende, toch ook,
dat wanneer het in Alkmaar niet meer kan,
men noodgedwongen van verdere tegemoet
komingen moet afzien.
En nu is er bij de raadsleden van zeer uit-
eenloopende politieke kleur ook een zeer uit
eenloopend oordeel over de draagkracht on
zer gemeente.
Er zijn Raadsleden, die zich blind staren
op de belangen van één klasse en voor hen
zijn geen crisismaatregelen te hoog, is geen
belastingdruk te zwaar om hun bescherme
lingen "te kunnen voorthelpen, maar er zijn
ook raadsleden, die niet uitsluitend op de
arbeidersbelangen, maar daarnaast allereerst
op die van den middenstand letten en zij
gaan van het standpunt uit, dat ter wille van
de eene groep niet zoo diep in den buidel
mag worden gegrepen, dat de andere, die
onder de tijdsomstandigheden evenzeer heeft
lijden, geen kans meer ziet om door ver
hoogde belasingen de noodige gelden bijeen
te brengen.
De aanneming van het steuntariefvoorstel
met 15 tegen 3 en van het gastariefvoorstel
met 16 tegen 2 stemmen, bewijst, dat de
groote meerderheid der raadsleden op het
oogenblik van meening is. dat de gemeente
kas geen verdere tegemoetkoming in de uit
gaven voor bepaalde crisismaatregelen meer
toelaat, dat voor hen dus het tijdstip is aan
gebroken, dat men, door de overtuiging dat
het niet meer kan, noodgedwongen van verde
re tegemoetkomingen moet afzien.
En nu past het de sociaal-democratische
raadsleden niet, hieruit politieke munt te
slaan, door, zooals de heer Westerhof deed,
te betoogen, dat iemand die als raadslid al
leen maar denkt aan de belangen van de ge
meentekas, onwillig is om de arbeiders te
gemoet te komen.
Daardoor en ook door voor een gevulde
tribune belanghebbende werkeloozen telken
male te herhalen, dat men den arbeiders tot
vertwijfeling en verzet brengt, kweekt men
dat verzet, daardoor draagt men er de
schuld voor, dat de raadsleden onzer ge
meente zich niet rustig over straat khnnen
begeven, dat zij als vijanden des volks ge
signaleerd wordên en men1 zich zelfs niet
ontziet om bij. het hoofd onzer gemeente,
die steeds getoond heeft, dat hij voor arbei
dersbelangen een open oog heeft, de ruiten
in te werpen.
Vergeet men dan, dat de burgemeester,
niet als de heeren Westerhof en Verkerk, al
leen naar de arbeiders behoeft te kijken,
maar dat hij ook de belangen van andere ca
tegorieën ingezetenen moet behartigen en' de
middenstand niet ten bate van de arbeiders
mag verwaarloözen?
tn de jongste raadszitting heeft zich het
stelsel van te groote royaliteit gewroken, is
men noodgedwongen op te groote tegemoet
komingen moeten terugkomen, maar het past
den heeren sociaal-democraten thans aller
minst om vrijwel alle raadsleden als vijan
den des volks te signaleeren, waar zij, met
name bij het gastarief door hur. amende
menten zelf de oorzaak zjjn geweest, dat de
Raad een besluit nam, dat hij met het oog
op de gemeentekas thans niet langer meende
te kunnen handhaven.
Wij kunnen ons heel goed begrijpen, dat
de thans in den Raad genomen beslissingen
in alle kringen heel wat rechtmatige teleur
stelling gebracht hebben, maar wij betreu
ren het ten sterkste, dat men gemeend heeft
de raadsleden', die na rijpelijke overdenking
gestemd hebben, een onaangename betooging
te moeten brengen, omdat zij op het belang
van alle inwoners onzer gemeente en niet
uitsluitend op dat van de arbeiders gelet
hebben.
Vindt men deze afgevaardigden in on
ze raadszaal niet op hun plaats, welnu men
zorge bij de eerstvolgende verkiezingen voor
andere, maar zoolang zij er nog zitten, zijn
zjj de vertegenwoordigers van alle Alkmaar-
sche kiezers en zoolang kan niemand hun
het recht en den plicht ontzeggen, om mede
te werken tot het totstand komen van beslui
ten die zij in het belang achten van alle in-
gezetenen onzer gemeente.
Kerensjm is opnieuw op het politiek tooneel
verschenen.
.Hij heeft te Londen de arbeidersconferen
tie toegesproken en er daar op gewezen hoe
Rusland zijns inziens in den strijd tegen den
gemeenschappelijken vijand nog geenszins
een factor van onwaarde is geworden.
Hij bestreed zeer nadrukkelijk het bewind
der Bolsjewiki en ontkende, dat de huidige
staat van zaken in Rusland het dictatiorschap
van het proletariaat ia.
Onder luide toejuichingen verklaarde Ke
renski, dat de feitelijke resultaten van de han
delingen der Bolsjewiki, wier kracht hoofd
zakelijk lag in het desorgamiseeren van de
uitgeputte soldatenmassa's, uitsluitend be
stonden in het banen van een weg voor het
Duitsche imperialisme. Rusland, zeide Ke
renski, zal zich nooit door eigen wil onder
werpen aan het vernederende en beschamen
de verdrag van Brest-Litofak en het staat aan
de Britsche dmocratie om de vraag te beant
woorden of 't al dan niet mogelijk is om de
kalme toeschouwer bij deze ongehoorde trage
die te blijven. Kerenski wekt dus de gealli
eerden op het Russische grondgebied door
ondermijning van de macht der Bolsjewiki
tot een nieuw tooneel van burgeroorlog te
maken om zoodoende de Duitschers in het
Oosten voor onvoorziene moeilijkheden te
plaatsen.
Dat het voor de Bolsjewiki in Rusland
met den dag moeilijker wordt, het van alle
zijden opduikend verzet den kop in te druk
ken geeft niet veel hoop dat Rusland thans
in de gelegenheid zal gesteld worden zich
rustig economisch te ontwikkelen. Kerenski
ziet reeds uit naar het tijdstip, dat hij ander
maal de macht in handen zal hebben en de
geallieerden beginnen meer en meer tot de
overtuiging te komen, dat zij door de wan
ordelijkheden in Rusland te steunen, den
Duifsche invloed in het Oosten op bedenke-
1i|k° wijze kunnen ondermijnen.
Voor Rusland-is dit zeer te betreuren want
komt het tot een omverwerpen van de Bols-
iewikische regeering dan staat daar een bur
geroorlog voor de deur. die tot de meest
bloedige tooneelen zal leiden en waarvan
de gevolgen met geen mogelijkheid te over
zien zullen zijn.
Verscheidene telegrammen hebben dezer
dagen den moord op den vroegeren tsaar
vai Rusland gemeld.
Verscheidene bladen ook hebben uitvoeri
ge beschouwingen gewijd aan het leven van
den man, die een joo groote rol bij1 het uit
breken van dezen wereldoorlog heeft ge
speeld.
Zij zijn blijkbaar wat voorbarig geweest,
want van verschillende kanten wordt thans
gemeld, dat de tsaar in blakenden welstand
verkeert
Van het W.-front worden weinig nieuwe
bijzonderheden gemeld. Slechts ten N. van de
Leie en ten Z. van de Aisne worden krachtige
plaatselijke Duitsche aanvallen gemeld.
Op het/Z.-front is een nieuwe overgangs-
poging dier Italianen aan de Piave verijdeld.
Huilen laml.
KORTE BERICHTEN.
Tisza liet zich in een persgesprek nog
maals uit over het bondgenootschap met
Duitschland, waarbij hij het economisch deel
van zijn rede in den Hongaarschen Rijksdag
nader toelichtte.
In Omsk hebben tegenwoordig gewich
tige besprekingen plaats tusschen de Japau-
sche en Siberische regeering nopens een ge-
meenschappelijke actie tegen de troepen der
bolsjewiki. Ook China is bij de onderhande
lingen vertegenwoordigd.
Bij den aanval der Gotha's, die in den
afgeloopen nacht op Parijs heeft plaats ge
had, zijn elf personen gedood en vetrtien ge
wond.
De Fransche Kamer nam met 481 stem
men tegen 3 het wetsontwerp aan tot dekking
der uitgaven van het derde financieele kwar
taal.
Hei congres der Engelsche Arbeiders
partij is gesloten, na een resolutie te hebben
aangenomen nopens aangelegenheden van
huishoudelijken aard.
De National Democratie Labour Party
heeft een manifest uitgevaardigd, dat de
beslissing van de Labour Party tot opheffing
van den godsvrede afkeurt.
Volgens een V. D.-bericht heeft Wekerle
in het Hongaarsche Huis van Afgevaardig
den verklaringen afgelegd' over de agitatie
der arbeidersraden.
D [RECHT AMSTERDAM
Heiligeweg 60. Damstraat 1
De sociaal-democratische partijleiding
te Boekarest heeft er bij de arbeiders op aan
gedrongen het werk te hervatten, daar thans
door staking geen resultaat te bereiken is.
De Fransche Kamer heeft de kredieten
Voor het derde kwartaal van dit jaar toege
staan.
Branting, die pleitte voor een interna
tionale conferentie, noemde het in de arbei
dersconferentie een groote domheid, dat men
Troelstra, die veel had kunnen vertellen om
trent de gevoelens der Duitsche arbeiden,
had belet te komen.
Verwacht wordt, dat vóór alles ie
Oostenrijksche Rijksraad zal worden bijeen
geroepen.
GRAAN UIT AMERIKA.
Het sa. „Nieuw-Amsterdam'' zal 10.000
ton graan uit Amerika medebrengen.
Het stoomschip Hollandia, dat thans uit
Halifax vertrokken is, heeft passagiert en os-
geveer 5000 ton meel aan boord.
HET CONVOOI NAAR INDII.
Een officieele mededeeling nopens het ver
trek van het convooi naar Nederlandse!-
Indië kan binnenkort worden verwacht.
DE „FRISIA".
Het Nederl. Correspondentiebureau te
Den Haag meldt:
De „Frisia" zal, als ze te Bergen zal zijl
aangekomen, de reis mogen voortzetten, aan
gezien er thans bericht is ontvangen, aat de
„Hollandia" Halifax verlaen heef.
DE „KONINGIN-REOENTES".
Wind en weder dienend zal de sleepboot
„Zeeland" morgen weder uitvaren naar het
wrak van de „Koningin-Regentes".
STEMPLICHT.
Wat den stemplicht betreft, de wet bepaalt.
ming bpaaiden tijd ter uitoefening van zijn
kiesrecht aan te melden bij het voor hem aan
gewezen, stembureau, „behalve bij het bestaan
van een geldige reden van 'verhindering'.'
De Kieswet geeft géén nadere aanwijzing
geval het beste hiervan kennis te geven, door
op 3 Juli een briefkaart te zenden aan het
stembureau, waar hij had moeten gaan stern-
mm of aan het hoofdstembureau van den
kieskring, waar hij zijn stemplicht had moe
ten vervullen. Dan althans kan uit datum en
den (en) van verhinering zal toch nader be
slist moeten worden.
De kiezer d e verzuimt zijn stemplicht fa
vervullen ontvangt binnen 14 dagen, na den
dag der stemming een uitnoodiging van den
burgemeester zijner woonplaots om zich bin
nen andermaal 14 dagen naar verkiezing
schriftelijk of mondeling ten overstaan van
den burgemeester of een door dezen aangewe
zen ambtenaar, te verantwoorden ter zake
van zijn verzuim.
Oordeelt de burgemeester, dat de kiezer een
geldige reden heeft aangevoerd, dan wordt
aan die zaak geen verder gevolg gegeven. In
het tegenovergestelde geval zendt de burge
meester de stukken door aan den met de ver
volging belasten ambtenaar van het Open
baar Ministerie, onder mededeeling dat hem
van een geldige reden van verhindering niet
is gebleken.
De kiezer die niet aan zijn stemplicht vol
doet wordt, tenzij den rechter van een gel
dige reden van verhindering blijkt, gestraft
met berisping of met geldboete van ten hoog
ste drie gulden. Bij recidive binnen 2 jaar
wordt geldboete van ten hoogste tien gulden
opgelegd.
De uitspraak is aan hooger beroep noch
cassatie onderworpen.
Indien de beklaagde niet voor den' rechter
verschijnt wordt, ingeval de straf van beris
ping hem wordt opgelegd, een schriftelijke
vermaning om aan den stemplicht in het ver
volg te voldoen aan den veroordeelde vanwege
het Openbaar Ministerie beteekend.
ot
n.
H.
!t-
r-
Ifi-
te
er
re-
ie-
rer
en
te
is-
op
en
na
te
:r-
ïij
en
er
en
en
en
ld
u-
,r-
s.
li
E
ïe
;u
7.
k-
d
t
7.
1-
:e
e
a
■e
VAN
it
er
i-
't
8
i-
h
