DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN
de Tweede Kier fertilizing.
De slrijd in en buiten Europa.
UITSLAG van
No. 155
Honderd en twintigste «laargang.
1918.
VRIJDAG
FEUILLETON.
Tycho Brahe
Dezo Courant wordt eiken avond, behalro op Zon- en
Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs bij vooruitbetaling
per 3 maanden voor Alkmaar f 1.65, franco door het ge
il eel e Rijk f 1.90.
Afzonderlijke en bewijsnummers 5 Cents.
Por regel f 0.15. Bij groote contracten rabat. Groote
létters naar plaatsruimte.
Brieven francó aan de JN.V. Boek- en Handelsdrukkerij
v h. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9.
5 J Li L I.
Binnenland.
Telefoonnummer 3.
Prijs der gewone Advertontiën
De storm, die na Von Kühmann's opmer
kelijk e redevoering in Duitschland is opge
stoken, is nog steeds niet bedaard en voorna
melijk in militaire en conservatieve kringen
doet men al zijn best om den staatssecretaris
van buitenlandsche zaken, die blijkens zijn
uitlatingen meer waarde aan diplomatieke
besprekingen dan aan de kracht der wape
nen hecht, zoo spoedig mogelijk ongeschikt
te verklaren om nog langer op -zijn verant
woordelijke post gehandhaafd te worden.
Von Kiihlmann moet te Weenen nog eeni-
ge besprekingen met graaf Burian voeren en
zijn tegenwoordigheid is ook noodzakelijk
bij de besprekingen in den Rijksdag betref
fende het vredesverdrag mei Roemenië.
Men verwacht algemeen, dat Von Kühl-
mann binnen enkele weken zijn ontslag zal
indienen.
Wie zal er dan staatssecretaris van bui
tenlandsche zaken worden?
Dit is niet alleen voor Duitechland van
groot belang, maar ook' voor de kleine neu
trale mogendheden, die bij vriendschappelij
ke betrekkingen met Duitschland' groot be
lang hebben. Het is te vreezen, dat voor de
gematigde en met ons land goed bekende
Von Kiihlmann een conservatief of militaire
autoriteit in de plaats zal komen, die in zijn
verheerlijking van het zegevierende leger
geheel andere opvattingen zal huldigen.
In de *A11-Duitsche kringen wordt thans
propaganda gemaakt voor den oud-admiraal
Von Hintze, thans Duitsch gezant te Christi-
ania en een vriend van den veel besproken
admiraal Von Tirpitz, den grooten verheer-
lijker van den duikbootoorlog. Ook dr. Stres-
semann, de leider van de Nationaal Liberale
Partij, achtten de Ail-Duitschers een zeer
geschikten candidaat.
In gematigde kringen is men met een be
noeming van een zoo verwoed annexionist
minder ingenomen.
De Rijksdagmeerderheid schijnt tot de
conclusie gekomen te zijn, dat zich uit de
rede van Von Kiihlmann een basis voor ver
dere gedachtenwisseling zou kunnen ontwik
kelen en de Rijksdagmeerderheid zou er dan
ook de voorkeur aan geven Von Kiihlmann
op zijn post te behouden.
Wanneer dit niet mogelijk blijkt, acht men
het toch wel gewenscht een opvolger te krij
gen, die meer gematigd is dan de candidaten
der conservatieve groepen.
De heer Ballin, directeur van de Ham-
burg-Amerika-lijn, wordt van deze zijde een
zeer geschikte opvolger van Von Kiihlmann
genoemd. Men beschouwt hem als iemand
met een vèrzienden blik in economische aan-
Roman tot het laatst der lfte eeuw, naar het
D»r«Srh van VILHF.LM OST IRQ AARD.
13)
Maar verder kwam de man niet met zijn
toespraak, want Tycho Brajie was in een
paar sprongen de trap af en bulderde:
„Scheert je weg, dikhoofden, die je bent!
Wou je mij leeren, hoe ik mijn figuren en
curiosa zou opstellen? Zorgt maar, dat je
eerst den duivel uit je eigen lichaam bant!
Vooruit, weg zeg ik je!"
De boeren kozen het hazenpad, maar Jon
ker Tycho was zoo driftig geworden, dat hij
nog een eindweegs volgde, schimpende en
smalende op hun bijgeloof en onwetendheid.
Eerst toen hij al bij het veld stond, hield hij
op, droogde zich het zweet van 't gelaat en
toen keerde hij om en volgde langzaam de
kust naar Uranieborg,
Het was tegen den middag geworden en
het eiland Hveeri lag heerlijk door de zon
beschenen, midden in de Sond, terwijl de he
mel die zich over dit alles welfde, met dezen
prachtigen Septemberdag, van het reinste
blauw was, dat men zich maar bedenken
kan.
Tvcho Brahe was nu op de hoogte van het
oude slot Sonderborg, dat zich eens verhief
op de Zuidwestkust van het eiland. Hij had
zoowel de lastige boeren als de gasten ver
beten, zóózeer voelde hij zich getroffen door
de vreedzame schoonheid van het landschap.
Terwijl hij de frissche lucht inademde met
lange teugen, stond hij nu en dan stil en
liet den blik weiden over het prachtige, in-
zonlicht-badende eiland. Ruim uitzicht naar
gelegenheden en acht hem een geschikt per
soon om de moeilijke problemen welke zich
na den oorlog zullen voordoen, tot oplos
sing te brengen en tevens op Von Kiihl-
mann's politiek verder voort te bouwen.
Ia All-Duitsche kringen stuit de candida-
tuur van Ballin natuurlijk op geweldigen te
genstand, maar men neemt aan, dat dit voor
de gematigde partijen een reden te meer zal
zijn om de candidatuur te steunen.
Met belangstelling mogen wij dezen strijd
gadeslaan.
Want, zooals gezegd, ook voor de neutra
len is het van zeêr groote beteekenis wie er
in Duitschland aan het hoofd van het depar
tement van buitenlandse^? zaken kmt te
staan.
Van het slagveld weinig nieuwe bijzonder^
heden. Tusschen Villers-Bretonneaux en de
Somme brachten de Engelschen hun linie
over een diepte van gemiddeld 2000 yards
vooruit en wisten daarbij het dorp Hamel te
veroveren.
De vijandelijke artillerie was vopral be
drijvig in de sectoren van Robug en St
Jancappel.
Ten W. van Autriches drongen de Fran-
schen 300 M. over een front van 2 K.M, in
de vijandelijke stellingen. Tusschen Autre-
ches en Moulins sous-tout-Vent werd even
zeer terrein gewonnen. De totale vooruit
gang der Franschen bedraagt 1200 M. over
een front van 5 K.M. breedte.
De Italianen breidden hun terreinwinst
uit ten N. van Cavasuocherina en aan beid
zijden van de Brenta.
Gisteravond ongeveer half zes bereikte
ons de volgende definitieve uitslag van de
verkiezing welke wij onmiddellijk daarna ge-
bulletineerd hebben.
Definitief gekozen1 zijn:
Katholieken
Loeff, Fleskens, Wintermans, Deckers,
Swane, Bogaerdt, van Rijckevorsel, A. H. A.
Arts, juten, van Wijnbergen, van Schaik,
De Wij kers looth, Haasevoet, Bulten, Kolk
man, Stulemeyer, Kooien, Kuiper, van 'Dijk,
Boma-ns, van de Bilt, Reijmer, Fruytier,
Engels, van Vuuren, Nolens, Bongaerts, van
Groenendaal, Hermans, Poels.
Antl-Revolutionnairen
Idenburg, Voort van Zijp, van der Molen,
Mcnté Verloren, Beumer, Rutgers, Mr.
Heemskerk, Sme-enk, de Wilde, Schermer,
Duymaer v. Twist, A. Colijn, Zijlstra.
alle kanten, naar Oost en West, over See-
land, over Skaane heen, Noordwaarts naar
het nieuwe Kroonberg, dat de koning had
laten bouwen, en naar het Zuiden langs de
groote bosschen, vlak bij de Deensche hoofd
stad
Hij voelde zich een gelukkig man. Het
eiland was hot vrije plekje voor hem gewor
den, dat hij zoo lang gezocht had Hier was
hij alleen heer. Ongestoord door kwaadspre
kerij kon hij heel den langen dag met pen en
boek bezig zijn en in heldere nachten op zijn
torenkamers, terwijl Uranieborg, waarvan
epels en spitsen zich zoo vriendelijk ajE-
teekenaen tegen de lucht, bevatte al wat hij
lief had.
Hij zette zich op een laag muurtje, dat
nog over was van het oude Oltidsborg, en,
terwijl hij beurtelings den blik liet weiden
over de Sond en over de velden en het lage
kreupelgewas, dat, als een donkergroen
raam zijn eigen slot als 't ware omlijstte,
bleef hij steeds vervuld van diezelfde ge
waarwording van geluk.
Toen gleed er een schaduw voorbij, de
schaduw van een mensch, de omtrekken
daarvan waren duidelijk zichtbaar op het
groen vóór hem Hij keek op en herkende
den naderbij getredene, maar deze scheen
zóózeer verdiept in zijn eigen gedachten,
dat hij er geen vermoeden van had, hoe hij
niet langer alleen was. Hij liep met het
hoofd op de borst gebogen, en, slank en
teer van gestalte als hij was, had hij iets van
een geestverschijning, iets als van de verper
soonlijking van leed en verdriet, dat sterk
afstak tegen het vroolijke, lichte zonneland
schap.
„Hoe zoo in gedachten verdiep^ beste
Erik Lange?" riep heer Tycho. „Ie ziet
niets van'al de aardsche schoonheid die je
omgeeft!"
Christelijk-Historischen
Savomin Lobman, De Visser, Snoeck Hen*
kemans, Schokking, Van Veen, De Geer,
Weitkamp.
S. D. A.'p.
Oudegeest, Kleerekoper, Hermans, J. Ter-
laan, De Zeeuw, Suze Groeneweg, Heijkoop,
Zad-elhoff, K. Terlaan, Ossendorp, Troelstra,
Van den Tempel, Duijs, Van der Waerden,
Hugenholtz, Helsdingen, Albarda, Schaper,
Sannes, Rugge, De Jonge. (Troelstra in Am
sterdam en Leeuwarden gekozen; Mevrouw
Groeneweg is het eenige vrouwelijke Kamer
lid).
Liberale Urria
De Miuralt, Lely, Fock, Heeres, Qtto, Rink.
Vrijzinnig-Democraten
Ketelaar, Van Beresteijn, Marchant, Teen
stra, Oud.
Vrii-Llberalen
Dresselhuis, Visser van IJz-endoom, Van
Rappard en waarschijnlijk Niermeijer, moge
lijk echter Nierstrasz.
Neutrale Partij
Ter Hall.
Chrittelijk-Sociale Partij
Van de Laar.
Christen-Democraten
A. P. Staalman.
Economische Bond
Treub, driemaal gekozen in alle Kieskrin
gen behalve het Zuiden.
Bond van Christen-Socialisten
Kruyt.
Weermaohts-Bond
Wijk.
Sociaal-Democratische Partij
Wijnkoop, Van Ravcsteijn.
Soelalistische Partij
Kolthek.
Plattelanders Links
Bos.
Middenstanders Partij
A. Staalman.
Niet minder dan 17 partijen zijn thans in
de Kamer verteg-enwoordiga.
Aftredende, candidaat gesteld, doch niet
herkozen kamerleden zijn van de Vrije Libera
len de heeren Drion, Knobel, De Beaufort,
Ter Spill, Van Foreest en Boissevain, van de
Liberale Un;e de heeren Sibinga Mulder,
Smeenge, Van Gilse, Van Hamel, Van Doorn,
Eerdman, De Kanter, en Van Raalte, van de
R. Katholieken de heeren Van Best en Sasse
van' IJsselt, van de Chr. Historischen de hee
ren Ankerman en Gerritsen, van de Sociaal
democraten1 de heer Gerhard en van den Vrij
zinnig Democratischen Bond de heeren Kos
ter, Limburg en Roodenburg.
De Kamerleden, die voor een nieuwe can
didatuur bedankten: of niet meer gecandi-
deerd werden1 zijn van de Unie Liberalen de
heeren Jannink, Eland, De Jong, Hubrecht,
Roodhuijsen, IJzerman, Jansen en Patijn,
Erik Lange schrikte op bij het hooren van
dit geluid, maar, toen hij Tycho Brahe her
kende, richtte hij zich op en deed zich ge
weld aan, om een glimlach op het gelaat te
tooveren.
„De gedachten gaan haar eigen weg, bes
te Tycho! Soms nemen ze de lint van on
weerswolken aan."
Heer Erik zette zich naast den- sloiheer op
het muurtje, maar van den glimlach, waar
toe hij zich gedwongen had, vkas pints over
en andermaal was hij in een droevig zwijgen
vervallen.
Tycho Brahe sloeg hem opmerkzaam
gade.
Het lijkt mij, beste vriend, dat er iets is,
dat je hindert. Je bent nog bleeker en minder
spraakzaam dan anders. Je moest eens een
tijdje komen rusten op Uranieborg Hier
kan je in alle kalmte je alchimistische kunst
beoefenen, die je immers toch nog niet op
gegeven hebt? En wil je daar tusschendoor
mij en mijn assistenten wat helpen, dan zal
mij dit van harte welkom zijn. 't Is mogelijk,
dat je op die manier lust krijgt, om zelf een
van mijn discipelen te worden en dat je je
alchemie varen laat, om je verder
„Dank je vöor je goede bedoelingen. Ty
cho Brahe." antwoordde Heer Erik. „Niets
zal mij aangenamer wezen, dan eenigen tijd
op Uranieborg te verblijven. Maar de alche
mie opgeven, dat kan ik niet, om meer dan
één reden."
Hier h'eld hij plotseling op, of hij al meer
gezegd had dan hij wilde. Tycho Brahe keek
hem nog steeds vorschend aan.
„Daar ben je volkomen vrij in Ik wil je
volstrekt geen dwang aan doen. Ook hoef
ie niet alleen te werken in het laboratorium.
Mijn zuster Sophie bezoekt mij telkens, want
als echtgenoote van Otto Thott koestert ze
nog steeds dezelfde liefde vöor de weten
van de R. Kath. de heeren Duynstee, Janssen
en Van Vlijmen, van de anti-revolutionairen
de heeren Van Vliet, Van: der Velde en
Brummelkamp, van de soc. democraten de
heeren Mendels en Leeuwen, van de Chrst.
Hist, de heeren Van Idsinga, van de oud-
Christ. Hist, de heer Bichon van IJsselm-onde
en van de Vrij Liberalen de heer Van Vollen-
hoven.
De Tweede Kamer telt nu één vrouwelijk
lid de 43-jarige mej. Suze Groeneweg,
lid van het hoofdbestuur der S. D. A. P.
De heer Treub is driemaal gekozen, zoo
dat nog twee andere leden van den Econo-
mischen Bond naast hem zitting zullen ne
men, waarschijnlijk de heer Buisonjé en mr.
Mesritz.
Zooals wij gisteren reeds mededeelden is
een verdeeling van de Kamer in zooveel
rechtschen en zooveel linkschm nog niet vast
te stellen.
Het zal er van afhangen of alle nieuw
gekozen Katholieken met de R. K. Staatspar
tij meegaan en ook bij welke partijen de hee
ren Staalman en Van de Laar zich zullen
aansluiten.
Het anti-revolutioiiaire orgaan De
Standaard van wie men verwachten kan dat
hij wel weet wie al of niet tot zijn medestrij
ders behooren, neemt aan, dat de Kamer op
het doode punt is met de heeren Staalman en
Van de Laar op de wip.
Wij hopen in ons volgend nummer op de
zen- uitslag der verkiezing terug te komen.
HET MINISTERIE.
De Koningin heeft in overweging genomen
de aanvrage om eervol ontslag van de mi
nisters en hun verzocht zich inmiddels te wil
len blijven belasten met de behandeling en de
afdoening zoo mogelijk van de loopende za
ken.
HET CONVOOI.
De moeilijkheden, die het vertrek van het
convooi naar Ned.-Ind'ië hebben doen op
schorten, zijn thans uit den weg geruimd.
Van regeeringswege is vergunning ver
leend tot uitvaren. 1
Te half 6 lichtte gistermiddag het stoom
schip „Noordam" het anker, om de reis ftc
vervolgen. Dit vaartuig en de „Bengkalis"
wefd-en tegen middernacht in liet Schulpen-
gat verwacht. Het convooi zou te ongeveer
3 uur de reis aanvaarden,
SCHEPEN NAAR KROONSTAD.
De minister van buitenlandsche zaken
brengt ter kennis van belanghebbenden, dat
naar Hr. Ms. gezant te St. Petersburg seint,
schepen, die op 'weg zijr: naar Kroonstad,
niet verder mogen gaan dan tot vóór den
meridiaan van 20° 51', waar een loods zal
worden gezonden. Hei is wenschelijk dep
staf van de Russische marine bij voorbaat in
tc lichten omtrent de aankomst.
AARDAPPELEN.
Het Bureau voor Mededeelingeni inzake de
Voedselvoorziening meldt:
De vrees ia geuit op,-dit oogenblik, in ver
band met den uitvoer van aardappelen, te
veel wordt gerooid, zoodat binnen enkele
schappen als ze bezat, toen jij ook wel bij
mij kwam op Heerenwade. Maar, dit zij nu
in vertrouwen gezegd, waarde Erik, tk ge
loof niet, dat mijn zuster gelukkig ju in haar
huwelijk. Men heeft er mij wel eens van ge
sproken, hoe jelui aan elkaar gedacht hadt,
èn, was Ik daar maar intijds van op de hoO;
te geweest, dan had ik zeker wel kunnen be
werken, dat je beider lot gelukkiger was gi
worden
Een jichte blos kleurde Erik Lange's wan-
en, waaruit dus wel bleek, dal Tycho
Brahe's woorden een gevoelige snaar had
den geraakt. Hij keek vóór zich uit, terwijl
hij op zachten toon antwoordde:
„Misschien is het 't beste, zooals 't is!
Wie weet, of ik wel in staat was geweest,
haar gelukkig te maken."
„Je bent een vreemde droomer, Erik Lan
ge."
De toon, waarop Tycho Brahe dit sprak,
klonk driftig en ongeduldig.
„Waarom zou je haar niet gelukkig heb
ben kunnen maken, als je elkaar toch genoeg
lief hadt! Maar, als je ook nooit van het
juiste oogenblik wéét te profiteeren, zal je
nooit gelukkig worden! In je ijver voor het
najagen van onbereikbare dingen, verlies je
uit het oog, wat wel onder je bereik ligt"
„Zeg mij nu eens in volle oprechtheid, Ty
cho Brahe," er was een uitdrukking van
schuwe ongewisheid in Erik's oogen geko
men en hij sprak dringend en haastig
.reken je het vinden van de goudmakers-
kunst tot de onbereikbare dingen?"
„Als je precies mijn meening wil hooren,
dan zal ik je die niet verbergen. Ik geloof,
dat het grootste deel van hen, die zich met
de goudmakerij bezig houden, óf schurken
en bedriegers, óf verblinde menschen zijn,
die zich met verleidelijk, maar gevaarlijk
werk afgeven. De alchemie op zichzelve is
weken alle zomeraardappelen zouden zijn
verdwenen en voordat de late soorten komen,
een absoluut gebrek aan aardappeien zou zijn
te verwachten. Tevens werd betoogd dat het
beter ware de overcomplete aardappelvoor-
raden te drogen, maar dat de Regeering niet
tijdig had gezorgd, dat dit kon geschieden.
Deze voorstelling van zakem is niet juist.
Er wordt in de eerste plaats nagegaan hoe
veel noodig is voor de binnenlandsche con
sumptie, waarbij dan komt de voor uitvoer
bestemde hoeveelheid, die zeer beperkt en be
langrijk kleiner is dan het vorig jaar. Daar
door wordt van zelf het kwantum dat gerooid
kan worden, sterk gelimiteerd; immers de vei
lingen zijn er bij circulaire van 2 Juli 1.1. nog
op attent gemaakt, dat, in verband met den
beperkten uitvoer, de aanvoeren hiermede in
overeenstemming moeten zijn, zoodat de aan
voer op, de veilingen slechts in geringe mate
mag toenemen en in 't geheel niet op de vei
lingen, waar men reeds in den vollen oogst
is. Bovendien is op 3 Juli nog aan de Ge
meentebesturen verzocht goed toe te zien dat
niet, in overtreding va-n het vervoerverbod
toch vervroegde late aardappelen (Eigen
heimers, Industrie's, e. d.) die niet op de vel-
ling-en worden toegelaten, toch in den han
del worden- gebracht. Er wordt -dus juist
naar gestreefd de aardappelenaanvoer zoo
veel mogelijk tot een later tijdstip te verschui
ven, om aldus beter bij den oogst deze late
soort-en- te kunnen aansluiten, en te -dien- einde
wordt het onnoodig en ongew-enscht vroeg
rooien tegen gegaan.
Nog kan worden opgemerkt, dat de bedoe
ling aanvankelijk wel degelijk was een onbe
vaarbaar overschot van aardappelen te
drogen,. Men was daarvoor ook geheel ge
voed. Toen zich echter de mogelijkheid voor
deed tegen een zeer beperkten uitvoer van
aardappelen, eene hoeveelheid kolen te krij
gen, waaraan groote behoefte bestond, is tot
di-en beperkten uitvoer besloten.
Eeni slotte kan gelukkig worden tegenge
sproken, dat zich in de aardappelen ziekte
zou vertoonen.
Het -droge koude weer van dm laateten
tijd is daarvoor zeker niet bevorderlijk. Ziek
te is vooral bij vochtig, broeiïg weer te vree
zen.
HAVERGORT.
De minister vau landbouw heeft aan de
burgemeesters medegedeeld, dat omstreeks
net midden dezer maand een hoeveelheid ha-
vergori beschikbaar zal zijn, voldoende om
1 ons te kunnen verstrekken. Dij rantsoen
zal alsdan worden beschikbaar gesteld bo
ven hot gewone gortrantsoen.
De gemeenten kunnen de aanvragen voor
deze hnvergort van den 5en Juli af aan het
Rijks Centraal Administratiekantoor voor de
Distributie van Levensmiddelen indienen.
DE INBESLAGNEMING VAN DE
HOLLANDSCHE SCHEPEN 1N! HET
VERRE WESTEN.
Uit Hongkong schreef men aan -de N. R.
Ct. over de inbeslagneming van vijf onzer
schepen, d-ie het bericht aldaar groote sen-
sat'e heeft gemaakt bij de Hollandsche kolo
me. Men vroeg.zich af, waarom Japan, dat
zijn handelsvloot nog volkom-en intact heeft
een edele wetenschap; ze vestigt onze aan
dacht op het bestaan- van vele wonderlijke
krachten en leert ons de samenstelling van
menig nuttig geneesmiddel. In zooverre be
oefen ik ze ook nog, maar ik hecht er al
heel weinig aan, dat, zooals de meesten ge-
loeven en Jiopen een» het groote elixer ge
vonden zul worden, dat hen in staat zou
lellen, uit onedele metalen en allerhande
mengsels zuiver goud te voorschijn te roe
pen! Het is hebzucht, die hen het bloed ver
lui en de oogen verblindt, en, dit,leidt onop
houdelijk tot bittere teleurstellingen. Heb je
ooit gehoord van één, die slaagde in zijn on
derneming? Al die goudmakers, die in
dienst traden van rijke en voorname heeren,
houd ik óf voor onwetende stumperds, óf
vöor bedriegers en oogendienaren. Héél wat
wordt er,dikwijls op het spel gezet: menig
een waagt er al zijn goud en geld aan.
Daarom geef ik je den raad, beste vriend,
om je te wachten voor die gevaarlijke kunst,
als je ze enkel uit zondige hebzucht be
oefent."
Erik Lange had stilzwijgend toégelüisterd,
maar de blos op zijn wangen was veel don
kerder geworden en driftig schudde hij nu
het hoofd.
„Je bent een beroemd man, Tycho Brahe,
en dus past het mij al heel slecht, om je te
gen te spreken. Maar het komt mij toch
voor, dat je ons te gering acht. Ik ben wel
zóó dicht nabij de bereiking van mijn doel
oeweest, dat ik er niet langer aan twijfel, of
ik zal slagen in het vinden van de juiste sa
menstelling, die mij het geheim moet open
baren. Er ontbreekt maar zóó weinig aan,
dat er enkel nog waf geduld toe noodig is,
èn. méér geld. dan waar ik nu over beschik
„Kijk, kijk!" sprak de Jonker, zijn vriend
als 't ware doorborende met den scherpen
blik uit zijn verstandige oogen: „Die goud-
