DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
m. 163
ilenfard m twmstigste Jaargang
D© strijd iia ea bititea Earopa.
Tycho Brahe
„Alcmaria",
voor Officieren en Heerrijders
sluiten WOENSDAGAVOND 10 uur bjj
den heer W. GL V ISSER, Dekema State,
alhier.
1918
FEUILLETON.
tMiMtatsirfli bd Tsorntthetalliig n. 3 maandeï f1.GS.fr. j. post 11.9(1. BmrNHMMn S et. Nit-ertenilerti 15 cl. o. recti. eee;e<« te'"»» m itanntM* 8i.li. NX ioek on BsjSflioroktonl fioms. Coitsr J Vmnm C 9. Iel. 3.
MAANDAG 15 JULI
Buiten]ami.
ZONDAG 21 JULI,
op het terrein v.d. Kennemenportclob
op 21 orXTXjI
Bin aanland.
De bekende Britsche arbeidersleider Hen
derson, die als minister steeds een eigen
standpunt heeft ingenomen, heeft Zaterdag
te Northampton een rede over de oorlogs
doeleinden gehouden.
De In ter-geallieerde Arbeidersconferentie
had een memorandum over die doeleinden
opgesteld, waarop thans een vijftal antwoor
den waren binnen gekomen.
De Bulgaarsche socialisten aanvaardden,
met voorbehoud van enkele kleinigheden be
treffende Macedonië, feitelijk alle punten en
de Hongaarsche arbeiders hadden bij het
Stockholmsche comité een politieke verkla
ring ingediend, die zeer veel met het„memo-
randum overeenkam. Zij aanvaardden als
grondslag voor de besprekingen het schema
van een federaal stelsel voor Oostenrijk-
Hongarije en keurden een federatie Van de
Balkan-staten goed. Zij wraakten de verdra
gen van Brest-Litofsk en Boekarest en waren
van meaning, dat de kwesties van Elzas-Lo-
tharingen, Italië, Polen cn Turkije e;: Je ko
loniale vraagstukken rr ester. o. gel -si wor
den in overeenstemming met de wcnschen
der betrokken yolken.
De Duitsche minderheidssocialisten gin
gen met het memorandum der intergeallieer-
de arbeiders vrijwel accoord en de meerder
heidssocialisten hadden getracht door be
middeling van Troelstra hun antwoord te
sturen.
Zooals bekend, is dit door het weigeren
van een- pas aan Troelstra belet, maar Hen
derson deelde mede, dat desondanks een sa
menvatting van het antwoord was ontvan
gen.
De Duitsche meerderheidssocialisten ver
klaarden zich bereid om deel - te nemen aan
eene internationale bespreking op de basis
der voorstellen der neutrale socialisten te
Stockholm.
Volgens Henderson scheen het uit inge
komen inlichtingen duidelijk, dat zij feitelijk
alle algemeene beginselen van het memoran
dum der inter-geallieerden aanvaarden en
zelfs bereid zijn er over te praten wie de
verantwoordelijkheid voor den oorlog
draagt en over de Elzas-Lotharingsche
kwestie, omtrent welke laatste zij gelooven,
dat een vriendschappelijke schikking moge
lijk is.
De Duitsche meerderheidssocialisten stem
men in met de noodzakelijkheid van het vol
ledig herstel van België's onafhankelijkheid
en zij houden den volkenbond voor noodza
kelijk.
Henderson was van oordeel, dat die an-
woorden het houden van eene internationale
conferentie rechtvaardigen.
In den loop zijner rede bracht Henderson
eveneens de jongste rede van den rijkskan
selier ter sprake.
Hij meende, dat in veel van dit gepraat
over een vrede door overeenstemming werd
nagelaten te erkennen, dat een verzoening^
vrede op vitale beginselen moet berusten,
waaromtrent geen compromis mogelijk is.
Henderson- verlangde geen vrede door
Romin L.'t hei V#» nmw, jkw* Iwi
Deumclt van VFM-fBLlfl
Bij dezen brief verleende de Koning Ty
cho- Brahe tevens het recht, om zijn geschrif
ten in Schotland te laten uitgeven en tegelijk
daarmee waren hem twee prachtige Engel-
sche doggen gezonden. Die en een paar La-
tij nsche verzen, die de Koning eigenhandig
uitgeschreven had, waren al, wat de geleerde
slotheer als zijn verlangen te kennen gegeven
had, toen de Koning, bij zijn -afscheid van
Uranieborg, hem verzekerde, dat hij alles
vragen kon, wat hij maar wenschte.
Jonker Tycho bewaarde voorzichtig het
schrijven en dacht met voldoening terug aan
den dag, toen de jonge, geleerde Koning zijn
gast was geweest. Hij had verscheidene van
dergelijke onvergetelijke herinneringen en
daar rekende hij ook inzonderheid toe, enkele
dagen in den zomer van het jaar '86, toen
tegelijkertijd Koningin Sophie en zijn voor
malige hofmeester, de geleerde geschied
schrijver Anders Sörensen Vedel, Uranieborg
hadden bezocht. Door een onweer had de Ko
ningin ongeveer drie dagen op Hvssen moeten
blijven eir Jonker Tycho had die gelegenheid
gebruikt, om de Vorstin te vertellen van de
Heldenliederen, die Meester Sörensen Vedel
juist bezig was op te teekenen. Bij het af
scheid, op 29 Juni, had de Koningin haar
lijfspreuk: „God verlaat de zijnen niet", in
een nis in de zomerkamer geschreven. En
twee maanden later hervatte haar Vorstelijke
overeenkomst, naar het model van dta vrede
van Brest-Litofsk.
Hij wees er met voldoening op, dat men
zelfs in de vijandelijke landen begon in te
zien, dat het militairisme onvoordeelig was.
De aanwijzingen omtrent de ontwaking on
der de bevolkingen in de centrale landen
werden met vreugde begroet. Volgens Hen
derson was de wijziging in de houding der
arbeiders veel directer dan algemeen beseft
werd. Hij geloofde, dat een internationaal
congres aan de volken der centrale rijken
zou bewijzen' hoe zij door hun regeerders wa
ren om den tuin geleid en bedrogen
Wanneer de antwoorden v/erlcelijk zon
zijn als Henderson ze heeft medegedeeld,
zou het houden van een internationale con
ferentie zeer zeker gerechtvaardigd zijn.
Elk contact dat tusschen volksgroepen der
oorlogvoerende mogendheden verkregen
kan worden, moet leiden tot een elkander
beter begrijpen, waaruit ten slotte wederzijd-
sche waardeer in g voor -'kan der- goede ei
genschappen kan voortkomen
De Roemeeasche Kamer zal weldra het
voorstel behandelen om de regeering, die
Roemehië in dezen oorlog heeft gewikkeld,
in staat van beschuldiging te stellen-.
De beschuldiging is p. a. gericht tegen
den voormaligen minister-president Bratianu
en den> toenmaligen vice-president Take Jo-
nescu, die, zooals wij reeds mededeelden, het
geraden heeft geacht naar Engeland te ver
dwijnen, om daar te verkondigen, hoe de
Roemenen1 er naar haken om wraak voor den
vrede van Boekarest te kunnen nemen.
In zooverre lijken zijn mededeelingen niet
erg betrouwbaar, dat de Roemenen juist be
zig zijn hun toorn uit te storten over de
hoofden van hen, die Roemenië uit zijn rusti
ge neutraliteit in een dol avontuur hebben ge
dreven.
En dat Take Jonescu zich In Engeland be
vindt, is minder te danken aan de omstan
digheid dat het Roemeensche volk hem als
een stille afgezant heeft gestuurd, dan wel
aan het feit, dat de Roemeensche grond hem
een beetje te warm begilit te worden.
De beschuldigingen tegen de vroegere
ministers zijn dan ook niet gering en wan
neer veroordeeling mocht volgen, zal een
zware straf niet kunnen uitblijven.
Dank zij de handigheid van den tegen-
woordigen' minister-president, schijnt de ko
ning den dnns te zullen ontspringen.
Op het Westelijk oorlogsterrein hebben
de Franschen een plaatselijke krijgsverrich
ting benoorden' en bezuiden Longpont ten
uitvoer gebracht. Zij hebben hun stellingen
naar het oosten vooruitgeschoven en on
danks den Duitschen' tegenstand de Savières
ter hoogte van de hoeve Catifet overschre
den.
Genade haar bezoek en bracht ditmaal ook
haar doorluchtige ouders, Hertog Ulrik van
Mecklenburg en Hertogin Elisabeth, mede.
Dit was een gelukkige tijd geweest. Bijna
geen wanklank had dier jaren verstoord, tot
op een dag in het voorjaar van April anno
'88, toen Koning Frederik II voorgoed de
oogen sloot op Anvor&kv. Tycho Brane herin
nerde zich nog het bericht, dat zijn goede
vriend Helger Rosenkrantz hem van den dood
des Konings gegeven had. Daar stond in, dat
Zijn Genade was heengegaan in dezelfde
vrome en vriendelijke gemoedsstemming, die
hem zijn heele leven gekenmerkt hadhij had
zeer veel geleden, maar toen de dokter hem
waarschuwde, dat het einde nabij was, had
Zijne Majesteit met ongeschokt vertrouwen
gezegd: „Laat dit oogenblik vrij komen, we
Voelen, dat God's genade ons nooit begeeft!"
Het was volkomen waar, wat de heer Hel
ger geschreven 'had, dat' Koning Frederik een
mild vorst was geweest; zijn onderdanen
hadden zich gerust kunnen voelen onder zijn
regéering. Maar ook van zijn opvolger viel
niets dan goeds te zeggen: allen prezen den
jeugdigen troonopvolger en zijn rechtzinnig
heid, zijn weètgierigheid en zijn werklust.
Tycho Brahe had zelf de naiviteit van den
Prins gesteld, dadelijk na diens geboorte, en
de sterren hadden voorspeld, dat hij een
rechtschapen en weldadig vorst zou zijn,
met veel aanleg voor kunsten en wetenschap
pen. Dit alles gaf dus slechts reden tot vreug
de. Maar toch had de heer Tycho niet meer
dat gevoel van zekerheid, dat hij in vroeger
dagen bezat. Het was, of zijn vijanden stou
ter werden in hun optreden en zijn familie
leden begonnen het hem weer geweldig lastig
te maken, bij iedere voorkomende gelegen
heid; vooral zijn broers Axel en Steen, en zijn
KORTE BERICHTEN.
Naar uit Moscou wordt gemeld, is de
opstand der sociaal-revoluiionnairen té Pe-
trograd geëindigd.Enkele gebouwen zijn door
artillerievuur zwaar beschadigd. Te Jaroslaw
is de toestand ernstig. Tusschen TSchel-Ja-
binsk en Omsk zijn de Tsjechen meester van
den toestand.
- Uit Weenen meldt men dat een- Tsje
chische Nationale Raad is gevormd, welke
besloot een oproep tot de Tsjechisch-Sloween-
sche bevolking te richten ter aansporing van
het streven naar zelfbestemmingsrecht in een
zelfstandigen, democratischen Tsjechisch-Slo-
wakiscken Staat met een eigen bestuur, een
eigen Huis en onder eigen opperheerschappij.
Naar aanleiding van 't aannemen door
den Duitschen Rijksdag van de Begrooting,
de Oorlogscredieten, zond de Keizer een tele
gram aan den minister van financiën waarin
hij zeideHet leger zal hierin het bewijs zien,
dat het vaderland vastbesloten achter onze
wapens staat, dat een sterke wil en duidelij
ke zin voor de toekoïnst heerschen. Duitsch-
land zal onoverwinlijk zijn, wanneer het zich
van zijn kracht bewust blijft en vast op God
vertrouwt.
Uit Stockholm wordt gemeld1, dat zes
man van de uit Petrograd komende „Anger-
manland" cholera hadden. Gevaar voor een
epidemie te Stockholm bestaat echter niet.
Na de Moermankust te hebben bezet,
zijn dfe Engelschen Zuidwaarts gemarcheerd.
Zij hebben' Kern bezet en daar de leden van
de plaatselijke Soviet doodgeschoten, Andere
officieele persoonlijkheden hebben zij in het
gevang gewoipen.
Het geheele Noordelijke gedeelte van
den Moerman-spoorweg is naar een Wolff-te-
legram meldt, door Entente-troepen bezet. In
een manifest der troepencommandanten aan
de bevolking worden de redenen dezer bezet
ting uiteengezet en verklaard, dht elke actie
tegen het bezette gebied als een vijandelijke
daad tegen de Entente zal worden beschouwd.
De Echo de Paris meldt dat de Itali-
Varttmigingr tot btvordarmg v»m
het Vreemdelingen Verkeer.
des middags half 2,
aan de Nienwpoortslaan,
Totaal der uitgeloofde prijzen
pl.m. f 1500, benevens Gouden en
Zilveren Medailles.
PT Leden van .tlcunarla
kobben perneoniyk
toegang.
Geeft U nog heden als lid op
hij den penningmeester dfii Meer
j. J. Swets, Luftikoudorp te Alkmaar.
Het Lidmnataehap is op het toprein
niet verkrijgbaar.
De Contributie voor nieuwe
loden bedraagt minstens f X— en
f l. «ntrée.
Moeder, Vrouwe Beate, die nu hofmeesteres
was geworden bij Koningin Sophie. Zouden
zich wolken samentrekken aan zijn horizon en
zou het hem niet meer vergund worden, het
werk te voltooien, dat volgende geslachten
alweer ten goede zou komen?
Er werd aan de deur getikt en Tycho Brahe
keek verdrietig om. Wie kon hem nu weer sto
ren in zijn eenzaamheidDriftig riep hij:
„Binnen!" Maar, toen hij zag, dat het Mees
ter Gemperlin was, voegde hij er op minder
onvriendelijken toon bij „Je komt maar zel
den ongeroepen. Tobias. Wat heb je op 't
hart?"
„Ik wil u enkel maar eens zeggen, welgebo
ren Jonker, da u zoo waar een goede daad
deed, toen u Jeppie hier mee naar Hvsen
bracht. Of hij nu wijs of gek is, valt niet licht
uit te maken, maar dat 't hm tusschenbeide
lukt in minder dan geen tijd iets uitgericht te
krijgen, waar wij jaar en dag voor behoeven,
dat is zeker!"
„Wel, wat voor een nieuw kunststuk heeft
Jep dan nu wéér volbracht?"
„Vanavond heeft hij dien Raimarus Ursus
dien assistent van Heer Erik te pakken
gekregen, en zóó slim, dat de gauwdief er
zich nu niet zoo makkelijk zal weten af te
maken als den eersten keer
„Heeft hij nu weer slinksche streken uitge
haald?" riep Tycho Brahe. „Dan zal hij er
toch van langs krijgen, die schurk! Kom
gauw mee, Meester Gemperlin. Het zal wel
't beste zijn, dat we oogenblikkelijk dit zaakje
wat nader onderzoeken."
De heer Tydho ijlde weg, met een drift, die
niet veel goeds beduidde voor den zondaar;
en Tobias Gemparlin verlangde niets liever,
dan op de plaats zelve de heele toedracht van
't geval nader te verklaren.
aansche generaals Cadoma, Porro en Capello
op non-activiteit zijn gesteld, met-verlies van
recht op pensioen volgens hun rang.
Aan de Daily Mail uit CharbinDe
Russische generaal Horvat is tot provinciaal
bestuurder van Siberië uitgeroepen. Zijn pro
gram luidt: herstel van de verdragen met de
Entente, vorming van een gedisciplineerd le
ger en herstel van eigendom.
In Trafalgar Squire te Londen is een
groote demonstratie gehouden, die werd bij
gewoond door vele burgmeesters van Lon-
ilensche gemeenten en steden in de provincie.
Er werdeen krachtig gestelde resolutie
aangenomen, waarin werd aangedrongen op
een krasser optreden tegen de vijandelijke
buitenlanders in Engeland.
In Albanië hebben de Italiaansche troe
pen Berat bezet en zich vastgezet aan de linie
van de Semeni.
De Italianen hebben door een' opmarsch
van 32 K.M. Üe Italiaansche linie met meer
dan 48 K.M verkort.
De Franschen melden dat de opmarsch
aan weerszijden van de Devoii en dé Tomori
voortduurt. Gedurende de afgeloopen week is
de vijand gedwongen geweest, 3600 vierkante
kilometers land in Albanië op te geven.
De Japansche gezant te Moskou heeft
aan de Sovjetregeering een nota aangeboden
betreffende de Japansche troepenlanding te
Wladiwostok.
DE KABINETSCRISIS.
Zaterdag heeft de koningin aan mgr. dr. W.
H. Nolens, lid van de Tweede Kamer der
Staten-Generaal, opdracht gegeven tot sa
menstelling van oen nieuw ministerie.
De Msb. zegt hierover o.m.:
„Dit bericht strookt geheel met hetgeen wij
van den beginne af hebben aangenomen als
eisch van de politieke omstandigheden, ge
schapen door den uitslag van de verkiezingen
en met hetgeen jvij van den beginne als te
verwachten hebben voorgesteld.
Wij hebben reden om aan te nemen, -dat dit
aanbod van formatie van een kabinet niet
rechtstreeks tot een rechts kabinet voeren
zal.
Omstandigheden van politieken aard zul
len na dit aanbod hoogstwaarschijnlijk voeren
tot een rechtsch kabinet, evenwel gevormd
door een leidende persoonlijkheid uit een an
dere der rechtsche partijen.
bijzonder gegrond zal wezen op „v, uu.
de rechterzijde niet méér dan 50 zetels heeft
verworven1, zoodat alle consekwenties van een
rechtsche meerderheid in dit geval niet ten
In de bibliotheek was het nu niet langer zoo
donker, als toen Raimarus Ursus daar alleen
had gezeten, bij het schijnsel van de dieven
lantaarn. De handwerkslieden en studenten
ja zelfs een deel van het dienstpersoneel
waren bijeen m de groote, cirkelvormige
kamer; en ze hadden kandelaars m lantaarns
meegebracht.
Terwijl Tycho bin entrad, zag hij, dat Mees
ter Ursus gebonden op den vloer lag, en naast
hem zat de dwerg neergehurkt, die zijn tegen
stander nu niet meer uit het opg scheen te
willen verliezen.
„Jep heeft weer een meesterstuk vol
bracht!" riepen enkele van de studenten.
„Hij heeft de muis in de val gesnapt en wij
hebben hem toen gebonden!"
- „Uw prachtig heelal-stelsel heeft hij nage
schreven, de dief!" riepen weer anderen.
„We snapten hem, terwijl hij net bezig was,
en daar ligt nog het perkament op uw ta
fel!"
Met het voorhoofd Ln plooien getrokken,
trad Tycho Brahe langzaam op Raimarus
Ursus af en sprak tot zijn dienstpersoneel en
het verdere gehoor:
„Binnen een uur zal hij hier van het
eiland weg wezen. Maar, opdat mén niet
zou hoeven te zeggen dat ik vergeten was,
wat ik eenmaal beloofde, geef ik Jep vrij
heid, om hem hier vandaan te jagen met mijn
honden."
Meester Ursus had zich half opgericht van
den grond en, terwijl zijn kleine oogen fon
kelden van kwaadaardigheid, sprak hij sma
lende 1
„Doe met mij, wat u wilt! Zóó ver kimt u
mij niet wegjagen, of u zult van mij hooren,
binnen korteren of langeren tijd."
Tycho Brahe haalde minachtend de schou-
volle kunnen getrokken worden.
Geenszins is hiermede dus gezegd, dat een
rechtsch kabinet niet de oplossing van deze
crisis vonnen zal. Evenwel zal de formatie
wel uit de handen van mgr. Nolens in die
van een anderen staatsman overgaan."
De Haagsche N. Ct. zegt o.a.:
Bedenkt men dat de anti-revolutionnairc
dictator weer „buitenaf" is, en herinnert men
zich wat mr. Heemskerk vóór de verkiezingen
zeide over de mogelijkheid van een, door een
rechtschen staatsman te formeeren nationaal
kabinet, dan is het niet buitengesloten, dat
mgr. Nolens zal pogen een ministerie te vor
men, bestaande uit mannen van rechts, met
wellicht een of twee gematigden van links, op
een' nauwkeurig omschreven program van
crisispolitiek.
Dat ware inderdaad, naar men weet, In
onze oogen een juiste interpretatie van den
dcor de verkiezingen geschapen toestand', in
dien althans over de keuze van de vertegen/-
woordigers van links met de betrokken par
lementaire fracties overeenstemming werd be
reikt.
Indien' een dergelijk crisiskabinet tot
stand zou komen, dan zou het het werk van
mr. Cort van dér Linden, voorzoover deze
aanstuurde op gezonder partij-groepeering,
nolens vclens moeten voortzetten. En dal
kan alleen, wanneer het zich èn door het
overleg bij de formatie èn door de samenstel
ling van het werkprogram, feitelijk baseerde
op een voor dit crisisprogram, tijdelijk, tot
stand' gekomen vaste meerderheid.
Bij de beantwoording van de vraag; „Wat
beteekent dit?" zet de Tel. allereerst uiteen,
dat het niet beteekent, dat we nu juist een
rechtsch kabinet krijgen en dat de heer No-
lens zelf nu juist nog geen minister behoeft
te worden.
Tegenover al dit voorbehoud staat iets an
ders, en dat is de figuur van dezen Roomsdh-
Kathol teken staatsman. Dr. Nolens is het type
van den koel-berekenenden politicus. Hij
Weet wat hij doet en pakt nooit iets aan op
avontuur.
I Dit nu doet ons vermoeden dat hij een
opdracht tot kabinets-formatie niet zou heb
ben aanvaard, wanneer zijn kans slecht stond.
Historisch en theoretisch moge daarom een
opdracht als deze nog weinig beteekenen
voor het slagen dat het Nolens is, die de
opdracht kreeg is een aanwijzing voor het
resultaat.
Overigens: deze Koninklijke opdracht tot
formatie van een ministerie is slechts een be
kroning van de machts-positle, die dr. Nolens
onder Tiet kabinet-Gort van der Linden heeft
uitgeoefend. Maar nogmaals wijzen' wij er
op, dat dr. Nojens evengoed1 een gemengd
kabinrt zal kunnen vormen. In zulk een kabi-
ders op, gaf zijn luidjes een wenk. en het
volgend oogenblik was Raimarus Ursus de
kamer uitgesleept, terwijl aan het gejoel en
geschreeuw wel te hooren viel dat het
troepje zich al verder van hei slot verwij
derde.
Jonker Tycho bleef alleen in de biblotheek
en het was een goed uur later, toen de Jonker
opstond', om het licht uit te doen en zich ter
ruste te begeven. Maar nu hoorde hij de stu
denten terugkceren van het strand en hij deed
het raam in die richting open, om hen te vra
gen, hoe zij zich van hun opdracht gekweten
hadden'.
Het was heldere maan en heel duidelijk kon
Brahe de flinke gestalte van Peder Felmlose
tusschen de anderen onderscheiden. Hij wilde
hem toewenken, maar zag wel, dat de stu
dent zijn schreden richtte réchtstreeks naar
het open venster toe.
„Hadden jullie de boot klaar en heb je den
dief daarmee weggestuurd?" vroeg de slot
heer.
„Alles in orde, Jonker", antwoordde Flem-
lose. „De ellendeling zal hier niet gauw
weerkomen. Maar ik heb een andere bood-
scliap voor u".
„Een andere boodschap? En van wien?"
„Toen we bij de Molenbeek kwamen, lag
er een vreemde boot, die daar pas gekomen
scheen. Er was maar één enkele man aan
boord, een visscher van Seeland en hij had
een brief bij zich voor u, van het raadslid
Laurids Geweermaker uit Kopenhagen, waar
zooals de man zei veel haast bij was.
Hier hebt u den brief."
Wordt vervolgd
4,) I
'I
gevalgd door
SPRING-CONCOURS voor
Officieren en Heerrijders
t
