DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Uit dsn ftltaralien Raad,
WSM 8 HIDE
Da strijd io gd bulten Europa.
No. 210
S
Honderd «n twinatigst* Jaargang
15*18
AboDoemeotsprtis bil Toornltbatalllg p. 3 maaodea f 1.65. Ir. p. post 11.90. Beviisanmmers 5 et AdYerteotleprlU 1b et. p. regel, grootere letters eaer pleetsritmie Bi. Ir. IJ Boek- ee BaQdelsdnkkarll Henna. Coster 4 Zi« Voordam C 9. Tel. 3.
ZATERDAG 7 SEPTEMBER
73i ZUIYEE CITRIENZSBK TirTaardifd,
Baangracht. J. B. flCKEBIHAHN. Iel. 536
Buitenland,
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
VERLANGT GIJ
Ziet men in langdurige debatten een maat
staf voor het gewicht der gehouden bespre
kingen, dan hebben Alkmaar's vroede vade
ren zich in de jongste Raadszitting weer ern
stig met de belangen der burgerij bezig ge
houden.
Er was onder de leden die bij het einde
der zitting allen aanwezig bleken een ze
kere strijdlust waar te nemen, een voornemen
om elkaar nu eens goed de waarheid te zeg
gen en het dezen middag niet bij halve maat
regelen te laten.
Die strijdvaardigheid-kwam al dadelijk tot
uiting bij het voorlezen van de lange lijst in,
gékomen stukken.
Bij een schrijven toch van B. en W ten ge
leide van de rapporten inzake de schooltijd-
regelingen gedurende een gedeelte van den
winter, gaf de voorzitter den Raad te kenr
nen, dat B. en W. het plan hadden bij gebrek
aan brandstof de schooltijden evenals in den
-vorigen winter te regelen en dus de leerlin
gen, zoo noodig, minder lesuren te geven
dan voor normale tijden is vastgesteld ge
worden.
Deze mededeeling ontketende onmiddellijk
een storm van verontwaardiging.
Artikel 21 der Lager Onderwijswet geeft
den gezamenlijken hoofden der scholen de
bevoegdheid, onder goedkeuring van B. en
W. en den districts-schoolopziener, de
schooltijden te regelen tón de burgemeester
Was dus absoluut niet verplicht den Raad
in deze regeling te kennen.
Hij deed dit, naar hij mededeelde, uit be
leefdheid, maar heeft moeten constateeren,
dat deze 'attentie zeer weinig, op prijs ge
steld werd. Van verschillende zijden werd er
op gewezen, dat in den afgeloopen winter
van de 1300 H.L. cokes slechts 900 H.L. op
de diverse scholen verstookt zijn en zeer te
recht was men van oordeel, dat bij gebruik
van het geheele quantum een verkorting van
de schooltijden en daardoor een benadeeling
van het onderwijs-, niet noodzakelijk was ge
weest
Het opmerkelijke bij de daarna gevoerde
besprekingen was evenwel, dat B. en W. er
ten slotte precies- zoo over dachten als de
Raad en er zelfs een zoo roerende een
stemmigheid bleek, dat de voorzitter er geen
bezwaar in zag, de motie Verkerk in haar
geheel tot de zijne te maken.
Deze motie houdt in, dat de Raad van
oordeel is, dat#de beschikbare hoeveelheid
kolen voor de scholen ook Werkelijk gebruikt
moet worden.
Niets liever wenscht evenwel het college
van B. en W., maar dit college houdt tevens
rekening met de practijk van het kachelsto-
ken en de grilligheid der, we zouden bijna
zeggen, moderne winters.
Wie kan een schoolhoofd met zekerheid
voorspellen of het in den nawinter al dan
niet bijzonder koud zal zijn, wie durft hein
ongelijk gevep als hij van zijn rantsoen een
reserve-voorraad achter houdt en wie zal er
verbaasd staan als ten slotte de .nawinter
niet streng blijkt en er dus van het toegestane
quantum een beduidend gedeelte is overge
bleven. Niemand kan de grilligheden van een
Hollandschen winter voorzien en van te voren
het gebruik van kolen voorraden daarnaar re
gelen.
Er werd van ernstige benadeeling van het
oiïderwijs en halve schooltijden gesproken,
m.-var ten slotte bleken op de 26 wekelijksche
huren in den afgeloopen winter slechts 2
uren' vervallen te zijn en waar men voor de
voomtaamsie vakken de oude tijden wel ge
handhaafd zal hebben, mag er van minder
waardig onderwijs eigenlijk geen sprake zijn
Slech t - noodgedwongen iulléh B. en W,
deze twive lesuren per week doen vervallen en
wanneer de brandstoffencommissie er nog in
slaagt 17dX> H.L. in plaats van 1300 H.L. in
het komende stookseizoen voor de scholen
beschikbaar te stellen, zal vaststaan, dat dit
geheele Raa,dsdebat een nuttelooze discussie
geweest is.
Bij de besp reking vro het aangevraagde
vierdaagsche volksfeest heeft de voorzitter
medegedeeld, dat zijn houding in dezen van
algemeene bekendheid was en hij zich dus
van een nadere niotiveering zijner meening
kon onthouden.
Wij zouden hiei' ter plaatse hetzelfde kun
nen zeggen. Wij hebben steeds gestreden
voor alles wat de belangen van Alkmaar's
burgerij kan bevorderen en wij rekenen daar
toe het op gepaste wiljze houden van volks
feesten, waarvan voornamelijk de midden
stand door het drukke vreemdelingenbezoek
de zeer rijpe vruchten zal plukken.
Het meerendeel van dén Raad denkt er an
ders over. De heeren zien niet hoe bij elke
gelegenheid de drang naar gepaste ontspan
ning tot uiting komt, zij willen het niet op
merken hoe bioscopen, revue's en tooneel-
voorstellingen honderden bezoekers trekken,
zij staren zich blind op de duistere tijdsom
standigheden en maken die inmiddels voor
den middenstand nog zorgwekkender door
angstvallig alles te weren waardoor zeer ve
len in onze gemeente gebaat zouden zijn.
Zij treffen de burgerij dubbel, èn door haar
het voqfdeel van 4een druk vreemdelingen-
bezoek te ontnemen, èn door de gemeentekas
aan staangeld een belangrijk bedrag te ont
houden, een bedrag dat toch weer in hoogere
belastingen terug gevonden zal moeten wor
den.
Den heeren sociaal-democraten, die in den
Raad zoo roerend over de belangen van hun
beschermelingen kunnen spreken, schijnen de
belangen der kleine middenstanders ten slotte
niet ter harte te gaan
Men is in dehi Alkmaarschen Raad1 nu een
maal huiverig van hei woord kennis gewor
den en zoo gauw als bij de aanvrage van
volksfeesten dit woord slechts zijdelings ge
noemd wordt, kan er van, inwilliging der ge
dane verzoeken geen sprake meer zijn.
De heer Govers pleitte als vertegenwoordi
ger der afd. Alkmaar'van de Hollandsdie
Maatschappij van Landbouw voor doove-
mansooren. Hij en zijn vijf medestanders zijn
er niet in geslaagd den Raad van het onge
motiveerde van diens afwijzende houding te
overtuigen
Mr. Prins die een warm pleidooi voor inwil
liging van het verzoek hield, liep heerlijk
naïf in het valletje, dat de voorzitter glunder
lachend voor hem openzette
Qf hij dan werkelijk zoo veel menschen op
die volksfeesten verwachtte, vroeg de voorzit
ter en de heer Prins haastte zich om toestem
mend te antwoorden en kreeg daarna heel on
verwacht te hooren, dat dit dan toch niet in
den geest van den min. zou zijn, die het
elkaar brengen van groote menschenmassa's
in deze tijden onwenschelijk had geoordeeld.
Maar mr. Prins kon onmiddellijk daarna
zijn tegenstander het papier uit de handen
slaan met de opmerking, dat dit dan toch
evenzeer voor de tentoonstelling van de afd.
Alkmaar der Holl. Maatschappij van Land
bouw gold, voor het houden van welke ten
toonstelling door B. en W. geen enkel be
zwaar was geopperd.
Mr. Sluis bleek van meeaing, dat de Raad
zich onsterfelijk zou blameeren wanneer hij
thans op het besluit om geen- kennis te houden
terug kwam. Hij zag hierbij evenwel over het
hoofd dat v Her geen kermis maar een vier
daagsch v sfeest gold en dat, wal het terug
komen op u vroeger genomen raadsbesluit
betreft, de Raad bij de goedkoope gaslevering
reeds getoond heeft, dat het menigmaal van
wijs beleid getuigt om op een eenmaal geno
men besluit terug tejtomen omdat het altijd
béter is ten halve te fceeren dan ten heele te
dwalen.
Met het bekend worden der voor hen $n
gunstige raadsbeslissing verdwenende be
langhebbende middenstanders, ondankbaar
en allerminst voldaan, van de publieke tribu
ne en ging de Raad over tot het behandelen
van een z«x tecre kwestie, namelijk de ver
houding van het Burgerlijk Armbestuur tot
den Armenraad hier ter stede,
Die verhouding is allerminst gunstig en
van een door de wet bedoelde goede samen
werking is dan ook geen sprake
Wie onbev .xnoordeddi de verschillende stuk
ken deze kwestie aangaande, heeft gelezen,
krijgt den indruk, dat het B. A. niets liever
zou zien, dan dat de Armenraad te dezer ste
de maar zoo spoedig mogelijk weer werd op
geheven.
Deze armenraad is een wettelijke instelling
en kan volgens artikel 53 der Armenwet door
de Kroon worden opgeheven indien bij voort
during blijkt, dat hij niet aan zijn doei beant
woordt of dat niet in voldoende mate door de
besturen van de kerkelijke, bijzondere of ge
mengde instellingen van weldadigheid tot de
samenstelling wordt medegewerkt.
Wij hebben in den Raad niemand hooren
verkondigen, dat de Armenraad hier ter ste
de niet «ar» zijn doel zou beantwoorden. Met
groote lof werd over het werk van de secreta
resse mej. Van Rijn gesproken, wier omvang
rijken arbeid ook wij. van zeer nabij- hebben mo
gen bewonderen. De samenwerking met het
Burg. Armbe stuur laat evenwel alles te wen-
scheni over en de spijtige opmerking van dit
bestuur, dat door den langen duur van het on
derzoek der Raadscommissie het leven van
den Armenraad weer met vier jaren verlengd
is, bewijst wel, dat hij liefst dien Armenraad
een ontijdig einde had zien nemen.
**Wij behoeven niet alle geschillen tusschen
beide lichamen uitvoerig meer na te gaan om
te constateeren dat hier, in strijd] met de be
doeling van den wetgever, niet van samenwer
king maar van een ouderlingen naijver sprake
was, waarmede de armenverzorging in onze
gemeente niet gebaat is. Deze kwestie diende
tot eene oplossing gebracht te worden en deze
oplossing vereischte inderdaad! een krachtig
ingrijpen.
De heer Verkerk concludeerde, dat er veel
ruzie was, die er niet behoefde te zijn maar
de Raad begreep, dat men met deze conclusie
niet verder kwam. De voorzitter, die tever
geefs getracht had de partijen tot elkaar te
brengen, wilde het nogmaals met overreding
probeeren en uitte de zwakke hoop, dat een te
benoemen vijfde lid van het B. A., voorname
lijk wanneer dit een vrouw met veel tact was,
de vier oudere leden tot veranderde inzichten
zou kunnen brengen, welke mogelijkheid de
Raad ten slotte zeer gering achtte.
Het rapport van. de Raadscommissie, die,
geprikkeld door de houding van het B. A. te
harer opzichte, van geen toegeven wilde we
ten, was een openlijke erkenning van tegen
werking van het B. A. en zou bij aanneming
ongetwijfeld het gevolg hebben* dat de leden
van dit Armbestuur collectief hun ontslag in
dienen.
riet werd ten slotte de eenige oplossing ge
acht om op den duur tot de vereischte samen
werking te kunnen komen en de Raad toeken
de willens en wetens het doodvonnis van de
leden van het B. A. van Alkmaar, dat niet
had willen buigen en daarom thans werd ge
broken
Wij betreuren den onwil tot goede samenwer
king met den Armenraad des te meer omdat
thans zonder noodzaak een college van man
nen wordt uitgeschakeld, die, zooals de voor
zitter terecht opmerkte, in het moeielijke werk
der armverzorging doorkneed waren en jaren
lang hun beste krachten daaraan gegeven
hebben.
Over de rest der agenda kunnen wij kort
zijn.
Uit de mededeelingen van den voorzitter
bleek, dat electi ificat'e van onze straatver
lichting een geringe gasbesparing geeft maar
toch in allen gevalle een besparing welke in
deze tijden van nijpend gasgebrek niet over
het hoofd gezien mag worden. Het aanschaf
fen der materialen is momenteel zeer duur en
het ware wellicht beter geweest ala deze elec-
triücatie in goedkoopere tijden reeds tot stand
was gekomen., la tal van plaatsen ia men
daartoe overgegaian. In Amsterdam verwacht
men. dat de eiectirificatie van alle daarvoor in
aanmerking komende woningen in het begin
van het volgende jaar haar beslag zal hebben
gekregei en al het materiaal is daar aanwe
zig
Daar ziet men in electrificatie op zoo groot
mogelijke schaal zeer zeker voordeel en wan
neer men laar de benoodigde materialen kan
betrekken moet dit voor Alkmaar ook mogelijk
biijken.Het komt ons voor dat de burgerij
door giki» gast «sparing ten slotte slechts ge
baat kan zijn.
De heer Weitterhof bepleitte het levéren van
goedkoope brandstoffen naast die van goed
koope cokes dooh om niet weer in de fout te
vervallen een beHuit te nemen waarvan men
de draagwijdte niet overzien, kan, besloot de
Raad dit voorste l tot een volgende vergade
ring aan. te houdtm-
Ondank» het p leidooi van d« heeren Wes
terhof en Verkerk werd het voorstel van B.
en W. inzake de loonen der kaasdragexa on
veranderd goedgekeurd en hoewel de heer
Melend-rink den moten van den heer Riet al
les behalve ooi vindt, besloot da Raad, ge
dachtig aan het ,de gestibua ndk est dispu
tandum", dien molen toch maar aan te koo-
pen, om hem voor de gemeente te kunnen be
houden.
Een interessant debat uit deze Raadszit
ting willen wij ten slotte niet onbesproken
laten.
B. en W. hadclen. voorgesteld, het verzoek
om een tweetal riuurtetoeslagen op pensioe
nen niet toe te slaan, wijl de betrokken ge-
pensicraiieerden riiet hun woonplaats in de
gemeente Alkmaa r hebben.
Een dergelijk voorstel heeft ons ten hoog
ste bevreemd en de heer Verkerk heeft er in
den Raad zeer terecht op gewezen, dlat het er
niets aan toe doet waar de gepensionneerden
hun domicilie kiezen.
De voorzitter verdedigde het voorstel van
B. en W, met de opmerking, dat een toeslag
op het pensioen een steun is en wethouder
Thomsen sprak zelfs van een gunst.
Wij kunnen deze opvatting geenszins dee-
len. Pensioen is een volgens wettelijk voor
schrift toegekende uitkeering voor bewezen
diensten en wanneer dit pensioen door de
veranderde verhouding tusschen geld en goe
deren verhoofging behoeft, dan is deze ver
hooging niets anders dan een in overeen
stemming brengen van het pensioen met de
tijdsomstandigheden. Ware deze toeslag, zoo-
als de voorzitter meende, een steun, dan zou
men ook de duurtetoeslagen op salarissen als
steun moeten aanmerken. Terecht heeft mr.
Sluis opgemerkt, dat hier van armenzorg in
welken vorm dan ook geen sprake kan zijn.
Maar dan zou de Raad weer op het vroe
ger genomen besluit moeten terug komen,
waarbij bepaald werd, dat slechts de in Alk
maar woonachtigen den toeslag zouden ont
vangen.
Van verschillende zijden kwam de gulle er
kenning dat men zich vroeger vergallopeerd
had en de Raad blameerde zich, volgens de
heeren De Wit en Prins, dan ook onsterfelijk
en kwam op hei eertijds genomen besluit te
rug.
Hadden wij. niet beter geweten, wij had
den den voorzitter van onzen gemeenteraad
voor een onvervalschten sociaal-democraat ge
houden.
Hij had toch de bovengenoemde regeling
van de gemeente Zaandam overgenomen en
beriep er zich op dat nadere overweging dan
niet meer noodig was, omdat wat uit Zaan
dam kwam zijns inziens niet anders dan
goed kan zijn.
Het was waarlijk de heer Westerhof, die
hem er op wijzen kwam, dat ook in Zaan
dam wel eens bokken geschoten worden en
het was dezelfde stedelijke afgevaardigde,
die ten slotte bij de voorgestelde subsidie
aan de Vereeniging voor Kindervoeding B.
en W. een woord van dankbare hulde wilde
brengen.
De voorzitter, op huldebetuigingen van
die zijde blijkbaar allerminst voorbereid,
sprak minraam van een gelukkigen dag voor
het college van B. en W. en zoo zijn Alk
maar's vroede vaderen ten slotte nog in de
beste harmonie gescheiden.
vraagt da» altilaitead oai tabrltaat,
hetwelk eadar voortdareade eoatröla staat
vaa dc Finaa BSOM WANWA alhier.
Stelselmatig blijven de Geallieerden voor
uitgaan en de Duitschers wijken „vrijwillig"
en worden, waar dit niet geseniedt, met
kracht van wapenen tot terugtrekken ge
dwongen.
Voornamelijk de Eranschen hebben weer
nieuwe successen te boeken en drukten hun
vijanden ten N. van de Vesie en ten N. van
de 'Oise terug. En aan de Aiiette hebben de
Duitschers de consequentie van het gebeurde
getrokken en zijn zij op hun oude stellingen
van vóór het Maart-offensief teruggegaan.
Het Berlijnsche communiqué meldt van het
Britsche front geen wijzigingen van beted
kenis. Het erkent, dat de vijand tusschen
Sornrne en Oise sterker opdrong, en ten
W. der linie Ham—Chauny stond. Tusschen
Oise en Aisne, aldus dit telegram, maakten
wij ons van den vijand los en ten van
Soissons is de vijand ons over de Vesie ge
volgd.
De Eranschen melden, dat bun troepen in
de streek van Epenancourt en verder Zuid
waart» op verschillende punten tot aan den
weg van Ham naar Péronue do Sommo blie
ven oversteken. Ten Z. van 'Ham bezetten de
Eranschen verscheidene plaatsen, ten N. van
de AUette bereikten zij het terrein bij Sincény
en het plateau benoorden Landricourt.
Op 't front van de Vesie hebben de Ameri
kanen hun linies tot vóór Villers-au-Proyeres
op de N. hellingen van de Réviilon gebracht
en Ciennesi bezet.
Het avondcommuniqué meldt, dat op het
geheele front tusschen Somme en Aisne de
aandrang der Franschen niet vertraagd is.
Volgens dit communiqué zouden Ham en
Chauny zich reeds in Fransche handen be
vinden. Ten O. van het Noorderkanaal won
nen zij terrein, op sommige plaatsen zelfs
10 K.M. Ten N. van de "Aiiette werd het lage
hosch van Coucy tot aan Petit-Barisis bezet.
De Eranschen bezetten weer hun oude schan
sen op het geheele front ten N. van de Aisne
en ten Z. der rivier maakten de Amerikanen
nieuwe vorderingen in de streek van Vtiters-
en-Prayères en Réviilon.
De Engelschen melden, dat zij gedurende
den nacht ten W. van Bassée terrein won
nen. Zij nestelden zich in gedeelten der oude
Duitsche frontlinie beoosten Neuve Chapelle,
terwijl de oude Britsche frontlinie in het vak
van Fauquissart weer in hun bezit is. De
Britsche troepen, hebben bij een geslaagden
aanval hun Linie N.-W. van Armentières
vooruitgeschoven.
Volgens Reuter zijn de Britten op een
front van 12 mijl ter diepte van 3 mijl aan
weerskanten van den weg Amiens-—St Quen-
tin vooruit gekomen en hebben zij in Vlaan
deren Neuve Chapelle en Bussy venneesterd.
Het Noorderkanaal is thans over het geheele
front behalve van Havrincourt tot de Scarpe
overgetrokken en de Engelsch-Fransche
troepen hebben thans voet gezet op den O.
oever van de geheele waterlinie welke hen
nog van de Hindenbuiglinie gescheiden
hield.
Het Duitsche avondcommuniqué is sober
der. dan ooit. Het meldt slecht» een kalme
dag aan de gevechtsfronten en gevechten op
kleine schaal op het voorterrein der «tellin
gen.
Een manifest dat Hindenburg tot het Duit
sche volk gericht heeft, getuigt van de ern
stige ongerustheid der opperste legerleiding
over den invloed van de thans ondervonden
tegenslagen op het Duitsche volk en het
Duitsche leger. En dit manifest bewijst wel,
dat de legerleiding langzaam maa#- zeker het
steeds zoo ongeschokte volksvertrouwen ver
liest. Men gevoelt in Duitschland te goed,
dat het hier niet meer een terugtrekken der
troepen volgens een vooraf beraamd geniaal
plan is, maar dat het oen noodgedwongen
wijken is geworden, een teruggang v°or een
vijand, die van nuuna tot maand' uug in o?
fensieve kracht zal winnen.
De Duitochc staatslieden mogen.' beproeven'
den moed' bij het volk er dn te houden, maar
de ontgoocheling is te groot. Men hadi zich
vast voorgesteld, dat de Duitsche troepen ze
gevierend'Parijs zouden binnentrekken en
komt meer en meer tot de overtuiging, dat de
mogelijkheid dat de Franschen ditmaal naar
Berlijn komen, niet uitgesloten is.
Dit geeft een ontgoocheling zoo groot, dat
iet geen.' wonder is, dat ondank» de strenge
eensuur ons menige uitlating bereikt die van
een zeer pessimistische stemming getuigt.
Wat hieruit groeien kan, zal de tijd nader
moeten toeren.
KORTE BERICHTEN.
Volgens berechten uit Moskou is het den
boerenop&tandelingen die sedert twee wéken
Nisny Nofgorod bdegerden gelukt de stad
binnen te hingen en na een vérbitterdi ge
vecht te bezetten. De Sovjet troepen worden
genoodzaakt in Zuid- Westelijke richting terug
trekken. De stad heeft zeer geleden,
ontevredenheid meinertling en zegt dat deze
bij sociaal-democraten en middenpartijen
steeds groeit.
De Frankf. Ztg. uit in een artikel zijn
nheidmettte
al-democr
i groeit.
'Dora Kaplan, die den aanslag op Le
nin pleegde, is naar het gevangen w-lazaret
overgebracht, daar haar toestand, ten gevolge
van de mishandelingen die zh ondergaan,
heeft, ernstige reden tot bezorgdheid gent.
iDe iswastija jnitoliceert naderi bijzon
derheden omtrent het aanvuJUingawndrag van
Brest.
Een hooggeplaatst Engelech marine-
autoriteit deed mededeelingen ojjer den mili
tairen toestand, waaruit bleek, dat de Duit
sche duihbootvtoot aan de Belgische kust na-
noeg vernield Is.
De landdag van Koeban zaï uiterlijk
14 September bijeenkomen.
tr is weder sprake in Duitschland van
een voorstel tot wapenstilstand bij het begin
van het winterseizoen, teneinde gedurende een
winter vertrouwelijke besprekingen over den
vrede te voeren.
Het Congres van Peru heeft zijn goed
keuring gehecht aan de overeenkomst waarbij
Peru de Ver. Staten de in Caliao geïnterneer
de Duitsche schepen ten gebrtdke afstaat.
De Neue rreie Presse weet te vertellen,
dat koning Ferdinand van Bulgarije bij zijn
jongste bezoek aan-keizer Karei ook bespre
kingen met von Hintze en graaf Bwrian heeft
gevoerd.
Rposevelt heeft op Lafayett»-dag een
rede gehouden, waarin hij de vredesvoor
waarden aangaf zooals deze naar zijn mee
aing dienen te Luiden.
Het soc.-dem. Rijksdaglid Ebert, ant
woordt in de „Vorwarts" op de vraag naar
de vredesvoorwaarden der Duitsche arbei
ders, gedaan op het Britsche arbeiders-con-
;res te Derby, Ebert had tevens een onder
ioud met von Hertiing.
In antwoord op gelukwenschen van den
Parijschen gemeenteraad heeft maarschalk
