DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN De strijd Id eo bulten Europa. De Troonrede. No. 218 Honderd *n twintigste Jaargang 1918 IbosDomBBtsDrlts bit TQornltbBtallns d. 3 manden f 1.65. fr. p. post 11.90. BewiUnnmmrs 5 et. AdTorteitleprlli 15 et. p. regal, grootere lette» naar plaalinlata. Br. tr. R.V DINSDAG - ea Baadelidrikkarli Barna. Cosier 4 Se.. foerdan E 9. Tel. 3. 17 SEPTEMBER Buitenland. Binnenland. H. M. de Koningin heeft heden bij de ope ning der Kamers de volgende rede uitgespro ken: Te midden van U, leden der Staten- Generaal, is het mij eene behoefte openlijk uiting te geven aan de zorg en de smart, die de buitengewone nooaen van mijn volk, waarmede ik zonder ophouden mede led en medegevoel in mij opwekken. Te grooter is de dankbaarheid, waarmede ik jegens God vervuld ben, nu voor ons land de vrede bewaard bleef. De nog steeds woedende wereldoorlog blijft van ons geheele volk zware offers eischen, die, naar ik vast vertrouw, ook verder bereid willig zullen worden gebracht Niettegen staande gerezen moeilijkheden, tengevolge waarvan de economische toestand een voortdurend ernstiger karakter aanneemt, bleven onze betrekkingen met alle mogend heden van vriendschappelijken aard, De verplichtingen, die op een neutralen staat rusten, zal ik met onveranderde nauwgezetheid en vastberadenheid blijven nakomen, de beproefde eensgezindheid der natie geeft mij steun bij mijn onwrikbaar voornemen, onze onafhankelijkheid tegen iedere aanranding tot het uiterste te verde digen. Dit belet niet, dat getracht zal wor den de lasten der mobilisatie, zonder ver mindering der weermacht, te verlichten. De voorziening in het uit de tijdsom standigheden voortvloeiend gebrek aan noodzakelijke levensbehoeften blijft het on derwerp van mijn voortdurende zorg. Ik ben er op bedacht de daartoe strekkende maatregelen zoo weinig drukkend mogelijk te doen zijn en te streven naar zekerheid van de rechten naast de plichten der inge zetenen. Reeds thans zal volle aandacht worden geschonken aan de maatregelen, die na den oorlog zoowel hier te lande als in de kolo niën zullen moeten worden getroffen om de zoozeer ontwrichte handel en nijverheid de voorlichting en steun te geven, die zij alsdan behoeven. De toestand van 's lands schatkist wordt steeds meer zorgwekkend en vordert dringend zooveel mogelijk be perking van uitgaven, daarnevens zullen ingrijpende maatregelen tot versterking van middelen niet kunnen uitblijven. De instelling van een departement van onderwijs, kunsten en wetenschappen en een ander Voor arbeidsaangelegenheden ligt in mijn voornemen. De uitvoering van het gewijzigde artikel 192 der Grondwet zal in den geest van on derling vertrouwen en toenadering, die de herziening heeft gekenmerkt, ten spoedig ste met kracht worden ter hand genomen. Zonder dat deze uitvoering wordt ver traagd, zullen, ter wille, van de billijkheid, onverwijld de noodige voorstellen worden ingediend tot Wegneming van de steeds toenemende ongelijkheid in bezoldiging van openbare en bijzondere onderwijzers. .Aan de in 1913 tot stand gekomen verze keringswetten zal zonder vertraging uitvoe ring worden gegeven, yoorstellen tot aan vulling van die wetten züllen U vervol gens worden gedaan. De opbouw ing der sociale wetgeving zal worden voortgezet. De regeling der collectieve arbeidsover eenkomst, zoo wat de publiekrechtelijke als de privaatrechtelijke zijde betreft, zal wor den ter hand genomen. De uitvoering van waterstaatswerken, daaronder begrepen de drooglegging der Zuiderzee, zal met kracht worden voortgezet en ondernomen Het ontwerp der Indische begrooting, dat U zal worden aangeboden, is dit jaar voor het eerst in openbare behandeling voorbereid De goede verzorging yan de geestelijke en stoffelijke belangen der inlandsche be volking heeft mijn voortdurende aandacht. Met stipte eerbiediging .van de godsdien stige overtuiging der ingezetenen, wordt dankbaar de steun aanvaard, dien het Wes tersch particulier initiatief biedt en met name de hooge bcteekenis erkend van den arbeid der christelijke zending. Tegen drank- en opiumgebruik zal de strijd krachtig worden voortgezet. Ruimer deelneming van de ingezetenen aan de behartiging van de locale belangen en uitbreiding van autonomie en zelfbe stuur zullen zoowel de eigen geaardheid der bevolking tot haar recht doen komen als de vrijwillige saamhoorigheid met het moederland sterken. Deze strekke tot hech ten grondslag voor de krachtige economi sche en militaire weermacht, waarvan de vorming zooveel mogelijk zal worden voortgezet. In de West-Indische koloniën wordt me de de druk der tijdsomstandigheden ge voeld. Naar sterking van haar draagvermo gen zal worden gestreefd. Bij het toenemen der binnen- en buiten- landsche moeilijkheden vertrouw ik des te vaster op Uwe onverdeelde medewerking. Met de bede, dat God ons volk in een dracht moge sterken en door de zware tij den tot betere dagen moge voeren, verklaar ik de gewone zitting der Staten-Generaal geopend. #Heeft minister Gort van der Linden, het vorige jaar bij de opening der Kamer de troonrede voorlezende, gezinspeeld op de war me belangstelling met welke ons volk de po gingen begroette, van verschillende zijden on dernomen om aan de verschrikkelijke marte ling der volken een einde te maken, thans blijft ook zelfs de mededeeliag van deze be langstelling achterwege. Andermaal heeft H. M. thans haar dank baarheid voor het behoud van den vrede voor ons land uitgesproken en de gelofte afgelegd, dat Nederland zijn neutraliteit in alle op zichten zal handhaven. Onze betrekkingen met alle mogendheden, aldus de troonrede, bleven van vriendschappe lijken aard. Inderdaad, maar de troonrede vermeldt daarbij natuurlijk niet, dat de vriendschapsbetuigingen men denke b. v. aan het in beslag nemen van onze schepen en aan zoo menige Duitsche actie ter zee voor ons menigmaal zeer onaangenaam waren. De lasten der mobilisatie zuilen zonder ver mindering der weermacht verlicht worden. Het is niet duidelijk of dit al dan niet door gedeeltelijke demobilisatie zal geschieden. HL -M. herinnerde aan de voortdurende zorg waar het ons tekortfban levensbehoeften betreft en deed tevens uitkomen dat naast be perking van uitgaven, versterking van de mid delen der schatkist niet kan uitblijven. Waar de betrokken ministers voor de nieu we departementen reeds zijn aangewezen, is de mededeel mg, dat deze departementen zul len worden ingesteld, geen verrassing. De bijzondere onderwijzers zullen weldra tevreden worden gesteld en de verzekerings wetten van 1913 eindelijk in practijk worden gebracht. Met het droogleggen der Zuiderzee zal thans worden aangevangen. Hier althans zul len vele handen werk kunnen vinden. Wat de Indische aangelegenheden betreft, herinnert de troonrede aan de voorbereiding in openbare behandeling der Indische begroo ting en wordt den arbeid der christelijke zen ding een afzonderlijk woord van Lof gebracht H. Mi. heeft er den nadruk op gelegd, dat Indië inderdaad behoefte heeft aan uitbrei ding van autonomie en zelfbestuur, welke los making van Holland het moederland ten slot te slechts ten goede kan konten. Overigens geeft deze troonrede ons geen aanleiding tot bijzondere opmerkingen. Zij is vrijwel naar het oude recept samen gesteld en geeft in haar algemeenheid nog geen duidelijk overzicht van den aard ea om vang van de werkzaamheden van ons nieuwe ministerie. Wij hopca van ganschcr harte, dat H. M. in de volgende troonrede met dankbaarheid van het b» digen van den werddirijg zal kunnen sp. sa. winning hooren. De vijand moet verpletterd worden, moet definitief verslagen om genade smeeken, eerst dan zal voor hen het oogenblik voor den vrede gekomen zijn. Het zijn deze drijvers, die elke bespreking tot nu toe onmogelijk maakten en zij juist zul len door het Oostenrijksche voorstel tot vre desbesprekingen het ergste gedupeerd worden. Wijzen zij; bij voorbaat elke bespreking van de hand, dan versterken zij de rijen der paci fistische groepen, en gaan zij op de vredesbe sprekingen in dan verliezen zij hun eigen doeleinden uit het oog. Daarbij mag niet over het hoofd gezien worden, dat een Gostenrijksch voorstel voor hen gevaarlijker is dan een van Duitsche zijde. De Duitsche bereidwilligheid tot vredesbe sprekingen kon tot nu toe door de Geallieer den, zonder gevaar van versterking der paci fistische elementen, van de hand gewezen worden omdat men steeds kon aantoonen, dat deze Duitsche voorstellen in vorm en toon, de gunst van den overwinnaar tegenover den overwonnene te kennen gaven. Duitschland stelde zich steeds op het standpunt van de Wij hadden een zwakke hoop dat ditmaal de wenschelijkheid zou te kannen gegeven worden, dat Nederland te zijner tijd niet zou nalaten bemiddelend tusschen de oorlogvoe rende partijen op te treden. Wij willen nog even op het vredesvoorstel der Oostenrijksch-Hongaarsche regeering te rug komen. Een vredesvoorstel is het eigenlijk nog niet, maar een uitnoodiging om door wederzijd- sche besprekingen nader tot het door allen begeerde einde van dezen afschuwelijken massamoord te komen. Eén mogendheid moet ten slotte de eerste zijn die de hand der verzoening uitsteekt en zoo deze vriendschapshand door de tegenpar tij niet wordt aangenomen, laadt zij den schijn op zich dat zij opzettelijk elke poging tot toenadering uit den weg gaat. Dit nu zou de pacifistische elementen in de geassocieerde rijken in kracht doen winnen, de roep om een vrede door vergelijk en duide lijke uiteenzetting der oor 1 ogsoogmeiken zou daar luider klinken en terwijl daardoor de ge- vechtswaarde van het leger te velde zou ver minderen, zouden anderzijds de Centr&len een nieuw motief hebben óm, wijzende op den k laarb lijke lij ken wil der Geallieerden om hen te vernietigen, hun legers tot grooter krachts inspanning tot behoud van' het vaderland aan te sporen. Er gaan natuurlijk in de Geassocieerde rijken stemmen op van hen, die deze Oostenrijksche verzoeningsnota als een be wijs van zwakheid en onderworpenheid uit leggen. Te velen willen nog rijpere vruchten van den boom der overwinning plukken, de oor- logsroes houdt hen bevangen, zij droomea van een grooter vaderland en van een onbarmhar tige bestraffing van den tegenstander. Zij willen den vrede niet, omdat zij den oorlog wenschen, en tegenover den drang naar vrede en rust, die zich steeds sterker openbaart la ten zui het dier militaire over- sterkste partij, die om haar tegenstander een dienst te bewijzen genade voor recht wikte La ten gaan. Die voorstellen waren gemakkelijk af te wijzen, maar het OostmrijkBche voorstel ia dit niet. Daarin klinkt niet de stem van* dien overwinnaar maar alleen de bezadigde toon van den man, die inziet dat verder bloed vergieten onverdedigbaar is, dat de nog te brengen offers niet tegen de te verkrijgen voordeden zullen opwegen en dat het nutte loos redetwisten tusschen de vooraanstaande staatslieden in de elkaar vijandige kampen nu eindelijk eens moet plaats maken voor bespre kingen waarbij; de ernstige wil om tot een ver gelijk te komen de overhand moet hebben. Dit voorstel kunnen de Geallieerden niet zonder meer van de hand wijzen. Hier is in zooverre niet alleen van een Oostenrijksch aanbod1 maar van een vredesgezindheid1 van alle centrale mogendheden sprake daar men in Duitschland toch met den inhoud der Oos tenrijksche nota bekend was en de Duitsche regeering zich tegen verzending daarvan niet verzet hééft. Wij wezen er reeds op hoe de Duitsche pers zich vrijwel unaniem tegen het optreden der Oostenrijksche regeering verklaard heeft. Maar juist dit zal de mogelijkheid van aanneming van het Oostenrijksche voorstel niet verminderen. Integendeel, hoe meer de Geallieerden tot het besef komen, dat een in- gOsa op het Oostenxijkache voorstel een breuk tusschen Duitschland en- de monarchie zou veroorzaken, des te meer kans heeft dit voor stel om tn ernstige overweging te worden ge nomen. >En dit kan niet anders dan den datum van algemeene beëindiging dér vijandelijkheden belangrijk vervroegen. Wij gaven in ons vorig nummer eenige Duitsche stemmen weer over de nota, thans laten wij er eenige uit de aan Oostenrijk vij andelijke staten volgen. Het Engelsche blad „de Daily Chronicle" meent, dat twee motieven de nota hebben inr gegeven, nl, het in verlegenheid brengen der Entente door op haar het odium van voortzetting van den strijd te doen vallen en- ten tweede het werkelijk verlangen naar den vrede. Het blad wijst er op, dat thans in Ber- - lijn en Ween en voor de eerste maal erkend wordt, dat de Centr&ien den oorlog onmoge lijk kunnen winnen, waardoor in plaats van het overwinningsgebrul nu de vrees voor de nederlaag komt De Entente-mogendheden, zegt het blad, zijn niet voornemens zich te laten afkoopen met een onwezenlijken vrede, die alleen zou beteekenen, dat een nieuwe oorlog uit zou breken op het oogenblik, dat dit het best schikt voor de militair,isten van 'Centraal Europa De „Daily Mail" eischt herstel, teruggave, waarborgen en bestraffing sedert de Duitsche verwoesting in Frankrijk van den misdadiger en de „Daily Express" wil vóór alles terug trekking der Duitsche troepen uit België cn Frankrijk en herroeping van de vredestracta- ten van Brest Litowks en Boecharest. Er kan, zegt het blad, geen vrede zijn voor dat Duitschland zijn aanslag erkent tegen vrij heid en beschaving. De „Daily Telegraph" meent, dat de eenige reden van dit voorstel is tijd te winnen voor de organisatie der uiteengeslagen troepen. Het blad noemt het lang niet zeker, dat de beslissende overwinning onmogelijk zal zijn en zegt te meer reden te hebben otn daarover te spreken, au op dit oogenblik Duitschland onder den indruk der nederlaag wel van mee- ning moet veranderen. Zoolang, zegt het blad, de Keizer en zijn Al-Duitschers de lot gevallen van Duitschland leiden, kan er geen sprake van zijn om een wapenstilstand aan te gaan of om academische onderhandelingen te voeren. De Morning Post" zegt, dat Duitschland moet worden verslagen en moet erkennen, dat hef verslagen is. Zoolang dat niet het geval is, kunnen vredesconferenties de wereld niet helpen. De „Daily News" laat een eenigszins an der geluid hooren. Het blad wijst er op, dat de verwerping van het Oostenrijksche voor stel de extremisten zou versterken. Er is geen goeden grond waarop een ernstig verzoek om vrede zou kunnen worden verworpen. De hmdamenteele beginselen der Entente zouden er niet door worden aangetast. Daar entegen is er groote kans, dat de besprekin gen, zoo zij niet tot een conclusie leiden, een zeer verschillend resultaat zullen hebben in Turkije, Bulgarije en zelfs in Oostenrijk. De Geallieerden, aldus het blad, wier moraal niet geschokt is, hebben alleen te winnen en niets te verliezen bij een bespreking De „Times" zégt, dat Duitséhland onder harden druk tijd wil winnen voor de reorga nisatie van zijn teruggeslagen leger en daar om Oostenrijk gebruikt om voorstellen tot onderhandeling te doen, hoewel noch Duitschland noch Oostenrijk eenige hoop op aanneming van hun voorstel hebben Het blad noemt het tijdverlies de nota in bijzon derheden te bespreken. Wat België betreft tnoet het laatste woord herstel en teruggave zijn. Ook de Britsche minister van buitenland- sche zaken schijnt weinig hoop te hebben, dat de Oostenrijksche nota vruchten zal dragen. De heer Balfour verklaarde toch in een re de tijdens een lunch aan buitenlandsche journalisten gegeven, dat ofschoon niemand luchthartig eenig vooistel zou verwerpen, waardoor de oorlog zou worden verkort, hij, sprekend als individueel lid der regtering, in de Oostenrijksche nota niet de minste hoop ziet, dat het oorlogsdoel zou worden bereikt. De Fransche bladen wijzen er op, dat het Duitsch-Oostenrijksche voorstel minder een vredesaanbod dan een oorlogsmanoeuvre lijkt, met het doel de openbare meening in de centrale landen te schragen Deze manoeuvre wil de openbare meening op een dwaling brengen, die reeds thatis gevestigd is over de verantwoordelijkheid voor het ontketenen van den oorlog en is te duidelijk om de plan urn van de centrale rijken te begunstigen. De Weensche bladen wijzen er nadrukke lijk op, dat de monarchie dezen stap deed met medeweten van haar bondgenqptën, maar dat het niettemin hier een uitsluitend Oosten rijksch-Hongaarsche stap geldt. De bladen constateeren echter, dat bij de hechtheid van het verbad met de vrienden, met name ech ter bij de broederlijke hartelijkheid van de verhouding tot Duitschland, bij voorbaat en beslist ook zelfs de geringste poging ijdel is om deze stap der monarchie zoo uit te leg- gen, alsof hij in doel en gevolgen tot een af zonderlijke positie van Oostenrijk-Hongarije zou kunnen voeren. De le Boedapest verschijnende bladen be spreken de nota met de grootste waardeering, maar verhelen zich de moeilijkheden niet, die aan een volledig succes van den stap in den weg staan. Verschillende Duitsche bladen beginnen reeds met meer waardeering over Oostenrijk's poging tot het «verkrijgen van vredesonder handelingen te spreken, maar waarschuwen toch tegen al te groote verwachtingen. Volgens den correspondent van de „Ass. Press" te Washington zou men in ambtelijke Amerikaansche kringen van meening zijn, dat Oostenrijk begint te kraken en dat het,in plaats van tijd te vermorsen met vredesge- praat, nu de tijd is om het de duchtigste sla gen toe të brengen. Elke actie der Vereenigde Staten zal plaats hebben in overleg met* de Geallieerden Van ambtelijke zijde meent men in Amerika, dat er op het Oostenrijksche voorstel slechts één antwoord kan zijn, na melijk president Wilson's uitlating, dat ge weld tot het uiterste zonder eenige beperking moet worden gebruikt Deze persstemmen zijn voor Oostenrijk alles behalve bemoedigend en het is volkomen te be grijpen, dat men daar te lande niet voor rijn genoegen om vredesbesprekingen vraagt als men met eenige zekerheid voorspellen kan, dat een stortvloed van verwenschingen en toe spelingen op weerloosheid en onmacht het ge volg daarvan zijn. En iriAsrAaaA moet het rrodesver Langen al zeer groot zijn ais men er een dergelijks open lijke uitjouwing in de vijandelijke pers vcsr trotseeren durft Volgens Britsche blad® zou Duitschland aan België voorstellen gedaan hebben waar bij het politieke en economische onafhankelijk heid na den oorlog beloofd wordt wanneer België zijne handelsverdragen en economische tractaten van vóór den oorlog handhaaft, on middellijk onzijdig wordt, de Geallieerde» overtuigt van de noodzakelijkheid om de Duit sche koloniën terug te geven en de Belgen, die voor Duitschland in de Vlaamsche kwestie geageerd hebben, amnestie verleent. De bladen laten uitkomen, dat de Belgische regeering dit voorstel ongetwijfeld zal be handelen gelijk het verdient. Officieel is van een Duitsch voorstel aan België niets bekend en het lijkt wel wensche-* lijk, alvorens deze kwestie te bespreken, na dere bijzonderheden af te waditen. Van het gevechtsterrein komen geen be richten van bijzondere beteekenis. De Fiaa- schen bleven tusschen Oise en Aisne beoosten Vauxaillon oprukken en namen den Moni das Singes. Verder Zuidwaarts maakten zij zich van Vailïy meester. In de streek ten N. O. en O. van Sancy vorderden zij één kilometer op een front van 4 K.M. De Britten melden kleine ondernemingen aan het kanaal IJperen—Koomen, de Det achers slecht» het mislukken van hernieuwde vijandelijke aanvallen tusschen de Ailette en Aisne. De Amerikanen deelea mede, dat er behal ve plaatselijke gevechten, uit den St. Michiei- sector niets te melden is. Gemeld wordt dat de Amerikanen op dm linker Moezel-oever hun linie vooruitbrachtm, de dorpen Vilcey en Norroy omvatten en baj Jaulny hog 72 kanonnen buitmaaJcten. Reuter*» correspondent bi] het Amerikaan sche leger maakt uit hei gemak waarmede de F ra aschen en Amerikanen doordringen in den saillant bij St. Mihid, op, dat 't Duitsche leger meer n meer verzwakt. De Duitscher» hadden alle jongens van 10 tot 15 jaar uit de stad weggevoerd terwijl zij de oude lieden steeds hadden gedwongen, voor ben te werken. De Franscben en Amerikanen zouden met groote geestdrift in de alechts gedeeltelijk vernielde stad begroet zijn. KORTE BERICHTEN. Renter's correspondent biji het Ameri kaansche leger meldt; dat de Amerikanen jdag te Thlaucourt professor Otto Sr/marnkasei gevangen genomen hébben, den Duitschen gas-spccialiteit cn den toepas ser van chloor-gas als een vorm van weten schappelijke marteling. Volgens den Reutcr- correspondent zou hij bezig geweest zijn een nieuwe chemische verschrikking te bereiden. Het Italiaansehe legerbericht van het Zuidelijk front meldt- Haüaansche successen bij Orotella, ten Z.W- van Corte. Ter vergelding van de voortdurende bombardementen van Duitsche steden hebbed Duitsche bombardeersmaideelen 22£00 K-O. bommen op Parijs geworpen. In Albcnii behaalden de Oostenrijken een succes. litwinof, de bolsjewistische agent, is uit de gevangetüs te Brixton ontslaan. Hij ging naar zijn woning te Hampteadi en zal daar in voorloopige hechtenis blijven. Dc Amerikaansche bladen publiceeran, volgens de Times, onthullingen, welke zouden bewijzen dat de Russische Sovjetregeering een dubbelzinnige houding tegenover de En tente heeft aangenomen. De huishoudelijke commissie van den Rijksdag zal Dinsdag 24 September, 's och tends om 10 uur bijeenkomen. Eugène Debs, die eenige keeren socia listisch eandidaat was voor het president schap der Ver. Staten, is veroordeeld tot tien jaren gevangenisstraf. De Italianen breidden hun plaatselijk succes aan de Grappa een weinig uit. In de conferentie, die graaf von Hert- ling gisteren met de leiders der meerderheids partijen hield, weiden de besprekingen van den door de Weensche vredsnota ontstanen toestand voortgezet, 'n, vervolg op de bespre kingen, die door den rijkskanselier met staats secretaris van Hintze werden gevoerd. MINISTER VAN MARINE. Bij koninklijk besluit is benoemd tot minis ter van marine, de vice-admiraal W. Naudin ten Cate, commandant der marine te Wil lemsoord, die gisteren al» minister as he- eedigd. E>e nieuwe minister werd 15 Juli 1860 te Haarlem geboren. Den ln September 1875 werd hij tot adelboiêt 3e klasse aangesteld, waarop hij verschillende rangen doorliep eo 16 Aug. 1914 vice-admiraal werd. Hij diend* ook in Indië. r

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1918 | | pagina 1