e
E
Wij zullen voor ditmaal, waar het de ge
beurtenissen in het 'buitenland betreft, van
de gewoonte afwijken om alle data van 1916
met het daarop voorgevallene te noemen.
In de oorlogsjaren is er iederen dag wat
voorgevallen, nu eens belangrijk dan weer
van minder be'teekenis.
Wij volgden dagelijks in onze oorlogsover
zichten den loop der gebeurtenissen en be
grijpen dat het, vooral nu de oorlog ten ein
de is, onze lezers vrij onverschillig is te ver
nemen of Lloyd George dan wel Clemenceau
op een bepaalden datum heeft gesproken.
De oorlog is geëindigd en het heeft geen
doel meer alle gebeurtenissen die hem in
1918 tot een definitief einde brachten, hier
van itum tot datum weer te releveeren.
belangstelling voor buitenlandsche ge
beurtenissen richt zich momenteel meer op
de naaste toekomst dan op het verleden
Wij zullen dit verleden, voor zoover het de
gebeurtenissen in 1918 betreft, dan ook
slechts in groote trekken nagaan en laten
daarbij zoo veel mogelijk, om niet te veel van
het geduld onzer lezers en onze plaatsruimte
te vergen, onvermeld, wat niet direct tot het
verloop en de beëindiging van den grooten
volkerenoorlog heeft bijgedragen
In het begm van dit jaar werd *de aan
dacht van geheel Europa doo'r de onderhan
delingen te Brest Litowsk getrokken. Duitsch*
land had daar de troeven in handen, maar
de Russische onderhandelaars, voornamelijk
Trotzki, hielden de Duitschers aan den praat,
totdat men van Duitsche zijde met grooter
gezag optrad en Rusland ten slotte tot een
voor dit rijk vernederende vrede werd ge
dwongen.
Von Kiihlmann, die de vredesbesprekingen
en de beraadslagingen over^de rechten der
Ockraincrs, Polen, f innen en'andere groepen
leidde, heelt voor het te Brest Litowsk be
haalde resultaat geruimen tijd de waardee
ring der Duitsche machthebbers genoten.
In Rusland was het ontbindingsproces niet
meer te stuiten en te Brest Litowsk verklaarde
Trötzki reeds in de algeheele afscheiding der
en beletsel
handelingen te zien.
)ekraine geen beletsel voor de vredesonder-
Dé Russische Raad van Volkscommissaris
sen nam meer en meer maatregelen, welke er
op wezen dat Rusland alle banden met het
oude had verbroken. Als een der in het bui
tenland meest sensaticwekkende besluiten
noemen wij het indienen van een decreet bij
de sovjets om alle buitenlandsche lecningen
zonder uitzondering te annuleeren. benevens
het in beslag nemen van de kapitalen der
particuliere Danken.
Weinige dagen later verbrak de
ti I'etTograd de betrekkingen met
en de Raden der Oekraine en steunde zij de
Finsche revolutionnairen. Tusschen de
Oekraine en de Centralen kwam het reeds
spoedig tot een gunstige verstandhouding,
waartoe de hoop, dat dit vruchtbare land
Duitschland en Oostenrijk het noodige graan
zou kunnen leveren niet weinig heeft bijge
dragen. Oekraine kreeg een bezettingsleger
om het tegen jdken ongewenschten overval te
beveiligen. Verschillende deelen van het oude
Rusland kregen Duitsche bezettingstroepen
Roemenie was intu&schen duchtig in de
knei gekomen, het stond door zijn naaste bu
ren verlaten, eenzaam in het strijdperk en
werd gedwongen zich aan vernederende vre
desvoorwaarden te onderwerpen. Von Kiihl
mann, die de Duitsche belangen te Brest Li
towsk zdo krachtig verdedigd had, werd haar
Boekarest gezonden en na het sluiten van een
wapenstilstand en een voorloopigen vrede
kwam spoedig de vrede van Boekarest tot
stand en werd het besluit tot demobilisatie
van het leger genomen.
Tusschen Rusland en de Oekraine bleef
nog geruimen tijd een gespannen toestand
bestaan.
De Entente bereidde zich inmiddels tot een
krachtige bestrijding der Duitsche troepen op
het W. front voor, en president Wilson, van
de uiteindelijke overwinning der geallieerden
overtuigd, ontwierp een vredesprogram dat
bij alle geassocieerden groote instemming
vond. In Engeland werd de wet op de leger-
sterkte aangenomen en vond daar onverdeel
de instemming, terwijl ook in den Ameri-
kaanschen senaat een wetsontwerp tot uit
breiding van den dienstplicht werd ingesteld.
De Engelschen breidden hun front tot ten
Zuiden van St. Quentin uit en de bijeenkomst
van den oppersten oorlogsraad der geallieer
den te Versailles had plaats. Niet het minst
droeg tot het besluit tot krachtige voortzet
ting van den oorlog de mededeeling van den
Amerikaanschen oorlogsminister Baker bij,
dat Amerika in het begin van 't jaar 500000.
Amerikaansche soldaten naar Frankrijk zou.
zenden.
De Pruisische conservatieven achttal hun
positie innjiddels ongeschokt en toonden dat
door zich hardnekkig tegen de regeerings-
voorstelien inzake het gelijke kiesrecht te ver-
zetten. Verscheidene malen werden de regee-
ringsvoorstellen verworpen en ook een bemid
delingspoging kon in de oogen der ionkers
geen genade vinden. Eerst later, onder den
indruk van de gebeurtenissen op het slagveld
zou het directe geheime en algemeene kies
recht in Pruisen tot werkelijkheid worden.
Redevoeringen in den Duitschen .Rijksdag be
wezen. dat Duitschland aan de uiteindelijke
overwinning geen oogenblik twijfelt. De ge
denkschriften van prins Lichnowsky hebben
In (te Mnnenlandudue politiek van Oosten-1
rijk kwam het herhaaldelijk tot conflicten.
Nadat Czernin was afgetreden en «door Bu-
rian was vervangen, werd een beperkt zelf
bestuur door Bohemen in bet vooruitzicht
gesteld. In Hongarije werd een gewijzigd
Fiongaarach kabinet-Wekerle samengesteld
en den premier gemachtigd, zoo noodig,
nieuwe verkiezingen uit te schrijven. Een
nieuw Hongaarsch kabinet Mal mof volgde
spoedig, de Polenclub ontzegde Seidler haar
vertrouwen en hét Oostenrijksche kabinet
Seidler nam ontslag^ welk ontslag door den
keizer evenwel geweigerd werd. Het keizerlijk
echtpaar bezocht Sofia en Konstuntinopel.
De verhouding tusschen de bJhdgeuooten
Duitschland en "Oostenrijk-Hongarije was
niet steeds van vriendscnappelijken aard.
Toen Duitschland plannen voor een optreden
in het Oosten maakte, behield Oostenrijk
zich zijn houding vbor. Groote opwinding
veroorzaakte een mededeeling van Czernin
over een. op de kwestie van Elzas-Lotharin
gen afgesprongen poging van Clemeuceau
om onderhandelingen te openen. I wat later
door Clemenceau ontkjnd werd. Dit werd
aanleiding tot de polemiek over den beduch
ten brief van keizer Karei aan prins bixtus
van Bourbon en leidde ten slotte tot Czer-
nin's aftreden. Het bondgenootschap met
Duitschland werd herhaalde malen door da
Ooaténrijksch-Hongaarache parlementsleden
onder de oogen gezien.
De kwestie van de Alandseilanden heeft
heel wat wrijving gebracht. De bewoners wil
dot niets liever dan Zweedsche onderenen
worden en Zweden sommeerde de Russen de
eilanden ten verlaten en besloot tot bezetting
daarvan. Spoedig landden Duitsche troepen
op de Alandseilanden en werden deze door
de Zweden verlaten. Zweden, Denemarken
en Noorwegen bleven hun politiek van onder
linge behandeling der gemeenschappelijk*
belangen getrouw.
Nu het langzamerhand op het verdeelea
van den buit aankwam trachtte Japan zijp
invloed in het Oosten uit te breiden. Het be
gon met de vreemdelingen te Wladiwostok ie
beschermen en al spoedig was er sprake van
een Japansche expeditie in Siberië, welk
denkbeeld voornamelijk in Amerika in das
beginne met wantrouwen vernomen werd.
Later schikte men zich in de Japansche plan
nen en landden ook troepen van andere mo
.endheden in Siberische havenplaatsen,
fusschen Japan en China was het inmid
dels tot een overéénkomst gekomen.
In Engeland zijn het voornamelijk de ar
beiders geweest, die zich tegen imperialisti
sche maatregelen gekant hebben. Zij deden
reeds vroeg een beroep op de volken van min
den Europa om van annexaties &f te zien.
Te Londen werd een intergeallijerde arbei
ders- en socialisten-conferentie» gehouden,
waar de oorlogsdoeleinden besproken werden
ai Henderson zich,voor een internationale
conferentie verklaarde. Lord Lansdowne
bleef inmiddels in door hein gepubliceerde
brieven zijn standpunt over oorlog en vrede
uiteenzetten.
De leren bezorgden, den Engelschen heel
wat hoofdbrekens en het kwam zelts tot het
in beslag nemen van wapens en munitiema
gazijnen en het in beheer nemen van ver
scheidene openbare gebouwen. French, die
tot onderkoning van Ierland benoemd werd,
schrikte niet voor krachtige maatregelen te
rug. Spoedig brak de Duitsche samenzwering
in Ierland uit en werden de leiders der Sinu
Fein beweging gearresteerd.
Ongeveer terzelfder tijd bad in Engeland
het bekende incident plaats naar aanleiding
van de beschuldigingen van generaal Mau
rice tegen Lloyd George
Dit alles belette den Engelschen niet om
ook op andere oorlogstooneelen dan het
Europeesche lauweren te oogsten. Zij maak
ten vorderingen aan den Eufraat nis Palesti
na.
•Inmiddels zien wij in Rusland de zegenin
gen van het bolsjewisme vermeerdeten. Ver
scheidene grootvorsten werden uit Rusland
verbannën en een rood leger door Trotzki
opgeroepen. De Raad van volkscommissaris
sen besloot zich tegen een inval in Siberië te
verzetten en er kwamen al spoedig berichten
over het ten val brengen der Bolsjewiki-re-
geering in Siberie door contra-revolutionnai-
ren en T sjechen. De Tsjecho Slowaken maak
ten zich meester van de TranssiSerische
over de Wolga en bezetten
eveneens tot een heftige polemiek in en buiten
;t parlement aanlei<hng gegeven.
Fehrenbach, die in de laatste dagen van dit
jaar nog een rol van beteekenis zou spelen
werd tot president van den Rijksdag be
noemd.
Dat na de overwinning op Rusland de
Duitschers hun invloed in dat rijk zouden
trachten te versterken, Iaat zigh begriioen.
Reeds eerder waren de Duitschers van Moor
af Esthland binnengerukt waarbij zij ver
scheidene plaatsen bezet hadden. Het hertog
dom Koerland werd door Duitschland er
kend en de rijkskanselier ontving een deputa
tie die den keifer den hertogskroon kwam
aanbieden. Duitschland wilde Littauen ook
als onafhankelijke staat erkennen. In Finland
bonden de Duitschers den strijd met de Roo-
de Garde aan, welke verslagen werd, Esth
land ai Lijfland vroegen aansluiting bij
Pruisen en in de Oekraine nam generaal Von
Eichhom strenge maatregelen tegen allen die
zich tegen de Duitsche plannen verzetten.
)msk.
Tegen de landing der Engelschen aan de
Moermanskust werd door de Russen heftig
geprotesteerd.
In Amerika zat men inmiddels niet stil.
De kostbare bezittingen der Duitsche scheep
vaartmaatschappijen werden in beslag geno
men, wat natuurlijk in Duitschland reores-
saille-maatregelen tegen Amerikaansch
eigendom uitlokte. De Duitschers zonnen op
wraak en duikbootaanvallen op de Ameri
kaansche kust leidden tot sluiting van de
New-Yorksche haven.
Terwijl in Europa over en weer bombarde
menten van versterkte en met versterkte ste
den plaats hadden, deden ae Duitsche duik-
booten van zich spreken. Britsche hospitaal
schepen werden van deze onmenscheliike ac
tie het slachtoffer. Parijs werd door de Duit
schers met efen vèrdragend kanon beschoten,
waardoor tijdens een godsdienstoefaiing een
kerk werd getroffen.
Hoe ging het inmiddels op het gevechts
front? Door het vrijkomen van troepen in het
Oosten kon het Westelijk front der Duit
schers versterkt worden en al spoedig werden
met behulp van Oostenrijksch-Hongaarsche
artillerie nieuwe Duitsche aanvallen onder-"
nomen,' terwijl bij Duinkerken een gevecht
tusschen torpedojagers plaats had. Tusschai
Atrecht en La Fère traden de Duitschers
krachtig op. De keizer leidde de operaties en
bij Atrecht, Kamerijk en St. Quentm drongeq
de Duitschers tot in de derde £ngelsche stel
ling door, zoodat weldra het eerste gedeelte
van den slag in Frankrijk door de Duit
schers gewonnen was. De Franschen ont
ruimden Noyon en de Duitschers veroverden
Roye, Lihons en Albert en braken aan
weerszijden van de Somme door het oude
front der geallieerden heen. Ten N. van de
Somme en op Albert deden de Britten krach
tige tegenaanvallen, maar de Duitschers
veroverden Montdidier en vielen aan ten O.
van Atrecht. Zij rukten op over Warfusée,
Abencourt en bij Laon en maakten duizen
den krijgsgevangen.
In die voor de Geallieerden moeilijke da
gen stelde geneiaal Pershing de Amerikaan
sche troepen ter beschikking vu generaal-
t
Foch. De Geallieerden deden geslaagde te
genaanvallen, ae Frausche artillerie greep in
oij ae gevecuten og Lassigny, maar ue yuit-
scuers uervauen met suo.es net onensiei ten
JL. van de swnnme.e waaröq het totaal aantal
gevangenen tot VU.UUd steeg.
Ah jungeland begreep men, dat krachtige
maatregelen noodzaxeujk waren. Lloyd Geor
ge oeaprax de kwestie m het Lagerhuis en
een wetsontwerp werd goedgekeurd om de
mannen tot 50-jangen leeuijd onder de wa-
penen te roepen, wat ook voor Ierland gold.
inmiddels trokken de Duitschers over de
Leie eu ontruimden de Engelschen Armen-
ticres, dat de Duitschers evenals Merviile be
zettal. De franschen veroverden Hangard,
terwijl Reims in brand werd geschoten.
Wijtschaete en Passchendaele vielen in
Duitsche handen. De toestand werd voor de
Geallieerden critiek en Orlando beloofde
hulp van Italië op het W. oorlogsterrciu.
Ier zee hadden de Britten meer geluk. Zij
deden aanvallen op Ostende en Zeebrugge en
lieten schepen voor de ingangen der iiavegs
zinken. De oude kruiser Vindictive werd la
ter voog den ingang der haven van Ustendt
aan den grond gezet.
Spoedig werd het Duitsche offensief voort-
•gezet. Vatly en vele plaatsen op den Chemin
ues Dames werden bezet, de Aisne en het
Aisne-Marne kanaal overschreden. De Duit
schers bereikten den Z. Veale-oever, en deden
aanvallen ten O. van Verdun, terwijl de
Franschen tegenaanvallen bij Montdidier de
den. 'Sousons en plaatsen ten Z. daarvan
evenals de torten ten N. W. van Reims vielen
in Duitsche handen en de Duitschers bereik
ten voor de tweede m§al in dezen oorlog de
Marne, die zij spoedig over een afstand van
25 K.M. bezetten, 'lussdien Montdidier en
de Oise waden nieuwe aanvallen onderno
men en terwijl de Geallieerden krachtige te
genaanvallen deden, trokken de Duitschers
over de Matz. De Frunacheii heroverden
Ullloy ai het bosch van Uaulois en fic strijd
breidde zich tot vlak ten W. van Soissons uit
Bij Reims werdén krachtige Duitsche aan
vallen atgeslagen, ten Z. van de Aisne
maakten de Franschen vorderingen ai de
Engelschen kwamen in het bosch van Nieppe
vooruit.
Wij gaan nu even na wat zich inmiddels
op het L. oorlogstooneel afspeelde.
Reeds in het begin van het jaar hadden de
Italianen den Moule di Val Bella ai den Col
del Rosso veroverd. Later deden zij krachtige
aanvallen aan het Tirooische front en ten Z
van den Tonale pas. Terwijl de Duitschers
zich het krachtigst, lieten geldeu, werd iiet
Oostenrijksche slagschip lvent lstvan door
Italiaansche torpedobooten in den grond 're-
boord. inmiddels werd een nieuw Oosteu-
rijksch ottensiei tegen Italië ingezet en de
Piavc op verscheidene plaatsen overschreden,
waarbij Italiaansche tegenaanvallen wer
den algeslagen, bpoedig bereikten de Oos
tenrijkers het Fosetta-kauaal en maakten zij
vorderingen bij den Montello. Bij Asiago
stuitten de Italianen den opmarsch ca ook
bij den Montello hadden zij spoedig meer
succes. Zij heroverden den Monte di Val Bel
la en den Ooi del Rosso.
Zoo was de stand van zaken in Europa
toen de tweede heitt van het. jaar 1918 aan
ving.
Wij wenden nu den blik weer naar Rus
land. De raad van volkscommissarissen be
sloot tot wering van de vreemde indringers
troepen naar de Moermanskust te zenden.
L>at de toestanden in Rusland Allesbehalve
normaal waren, bewezen wel de, moord op
den Duitschen gezant graaf Mirbacli en de
straatgevechten in Moskou, waar de staat
van beleg afgekondigd werd. De Entente
slaagde er in het N. deel van den Moerman
spoorweg te bezetten. Kort daarop kwam de
tijding, dat de ex-Tsaar door de bolsjewiki
vermoord was. Vanuit Archangel rukten de
Geallieerden langs den Wologde-spoorweg
op en raakten zij slaags inet de Russische
Geallieerden langs den Wologda-spoorweg
Engslsche troepen oprukten, in het Moer-
mangebied trokken de Engelache troepen na
ern zeadaggsch gevecht Terug. De Britsche
regeering me wel begreen dat de Tsjecho
Slowaken hare bondgenooten waren, be
schouwden deze als een geallieerde natie.
Gok Amerika brak inmiddels de betrekkingen
met de sovjet-regeering af, terwijl de Fran-
sche troepen te wladiwostok landden, waar
ook de Amerikaansche aan land gingen. De
Japanners landden te Nikolajefsk aan de
Amoer. De staatsgreep van generaal Horvat
in Siberië verraste de sovjet- Tegeering, die
spoedig daarna haar troepen ten Z. van Ar
changel een nederlaag zag lijden. Allen die
de sovjet-regeering onwelgevallig waren,
werden gearresteerd, waartegen Frankrijk en
Engeland protesteerden en met vergeldings
maatregelen dreigdoi. In-Siberië trokken de
bolsjewiki inmiddels terug. De Tsjecho Slo
waken braken in W. Siberië en Trans Bai-
kalië door en herstelden de verbinding met
Iskoetsk. Amerikaansche troepen versterkten
te Archangel de troepen der Geallieerden en
ook vanuit Zuid-Rusland trokken weldra de
Ententelegers het oude Tsarenrijk binnen om
het bolsjewisme ten val te brengen.
Buiten de groote gevechtsfronten is het in
de 2e helft van dit jaar ook warm toegegaan.
Bakoe werd door de Turken bezet en de
Engelschen trokken naar Noord Perzië te
rug. De Bulgaren hadden het zwaar te ver
antwoorden. Bij een Fransch-Servisch offen
sief tusschen Wardar en Tsjerna werden
verscheidene hunner.stellingen veroverd en
de Geallieerden breidden hier weldra hun
terreinwinst uit, waarbij de Serviër» zich
duchtig weerden. Zij braken weldra door het
Bulgaarsche front, terwijl de Britsche troe-
Pen terzelfder tijd door het Turksche front in
alestina braken. Dit leidde tot een volko
men débacle voor de Turken. Inmiddels had
den de Bulgaren hunne stellingen tusschen
Monastir en de Wardar ontruimd en dron-
en de Geallieerden steeds verder op. Spoe-
ig trokken de Serviërs over de Wardar en
vielen Prilep en Doiran in handen der Geal
lieerden. De Britsche troepen bereikten het
Bulgaarsch gebied en de Bulgaarsche pre
mier verzocht zijif tegenstanders onderhan
delingen over een wapenstilstand'en vrede.
De Duitschers en Oostenrijkers, beduchl
voor de gebeurtenissen op dit deel van het
vechtsfront, zonder hulptroepen, maar
ulgarije aanvaardde de voorwaarden zij
ner tegenstanders en de vijandelijkheden in
Macedonië werden gestaakt. Koning Ferdi
nand deed afstand ten behoeve van zijn zoon,
die de demobilisatie van het leger gelastte.
De Duitschers trokken hun troepen terug en
weldra sloot ook Turkije een wapenstilstand
met* de Geallieerden. De Services bereikten
inmiddels de buitenste verdedigingswerken
van Belgrado en koning Peter deed weldra
zijn intocht in zijn oude nooidolaats. Spoeuig
kwam bet bericht dat Montenegro zich met
Servië vereongde. Ook op andere oorlogater-
reinen had de Entente inmiddels geluk genad.
In Syrië en Mesopotamië bevorderden de
Geallieerden de instelling van nationale re
geeringen, de Dardanellen werden binnen ge
varen, de vloot der Geallieerden verscheen
vüor Konstantinopel.
De hetman van de Oekraine. die zich lang
wist te handhaven, is inmiddels met zijn re
geering afgetreden.
Te Londen werd een arbeidersconferentie
der Geallieerden gehouden. Voer dien tijd
had men daar weër tot krachtige voortzet
ting van den strijd besloten. Terwiil de
Fransche Kamer het oproepen van de lich
ting 1920 goedkeurde, stond het Lagerhuis
een nieuw crediet van 700 millioen pond toe.
Kort geleden werd de verkiezingsstrijd inge
zet, waarbij Lloyd George zich den steun der
arbeiders zag ontvallen.
Keeren wij naaf het Z. oorlogstooneel te
rug, dan zien wij Qostenrijksch-Italiaansche
gevechten op den Monte di Val Bella en den
Monte Grappa. De .Italianen wonnen terrein
aan de beneden Piave. Aan den mond dier
rivier drongen zij de Oostenrijkers tegen den
hoofdarm terug en weldra ontruimden deze
dc Piave-delta. Terzelfder tijd deden de Ita
lianen geslaagde aanvallen in Albanië,
waar de Oostenrijkers over de linie Fieri-
Berat terugtrokken. Durazzo viel weldra in
Italiaansche handen, evenals Tirano en San
Giovanni di Medua. Een Italiaansche vloot
liep de haven van Fiume binnen op denzelf
den dag dat de Oostoirijksche staf beloofde 't
bezette gebied in Italië te zullen ontruimen.
De Italianen zetten nog cat korten tijd hun
zegetocht voort, namen 50.000 gevangenen
eu namen bezit van verscheidene strategisciie
punten die de Oostenrijkers in hun handen
lieten als Trente. Triest en I dine Spoedig
had het aantal der gevangen genomen Oos
tenrijkers de 300 000 oveiseti.edeu.cn waicn
5000 kanonnen in Italiaansche handen over
gegaan.
Wij gaan nu na wat zich inmiddels in
Oostenrijk-Hongarije zelf afspeelde Ai'spoe
dig kwamen er berichten over een campague
tegen'het keizerlijk echtpaar. Minister Seid
ler, die de teugels van het bewind niet meer
hanteéren kon, hield een conferentie met *de
partijleiders uit hei Oostenrijk; I luis van
afgevaardigden, maar overeenstemming werd
niet bereikt en weldra trad het kabinet at.
De Oostenrijksch- Hongaarsdie regeering, die
bovenal den vrede noodig had, noodigde alle
oorlogvoerenden tot een bespreking in een
neutraal land uit, ai Burian liet zich opti
mistisch over de vredeskansen uit, waarna hij
aftrad. Keizer Karei deed een laatste po<*Tng
om zijn dynastie te redden en kondigde in
een manifest aan, dat Oostenrijk een staten
bond zal worden. President Wilson liet we
ten het verleenoi van autonomie.aan de na
tionaliteiten onvoldoende te achten. Oosten
rijk-Hongarije was als dubbel-monarchie tai
doode opgeschreven. De Duitsch-Oostenrijk-
sche en Oekrainsui* .voorloopige nationale
vergadering werden gevormd. Gïaaf An-
drassy volgde Burian als O. H. minister van
buitenlandsche zaken op, en weinige dagen
later werd te Boedapest een nationale raad
gevormd, die de volledige onathankelijkheid
van Hongarije eischte. Haalk werd "nu tot
Hongaarsch minister-president benoemd ai
terzelfder tijd werd de stichting van een
Duitsch-Oostenrijkschen staat officieel be
kend gemaakt. Terwijl een regeeniig samen-
esteld werd en graaf Tisza vermoord werd,
ad in Hongarije eai omwenteling plaats
ai werd een ministerie Karolyi gevormd. De
G. H. vloot werd overgedragen aan den
Z. Siavischen nationalen raad en de Hon-
gaarsche regeeriiig*. Aartshertog Jozef
plaatste zich onder den nationalen raad van
Hongarije evenals het ministerie Karoiyi, dat
van zijn eed aau den koning ontheven werd.
Weinige dagen later deed Keizer Karei af
stand en Duitsdt-Oostenrijk sloot zich bij
Duitschland aau. De nationale raad van 11-
rol sprak zich uit voor aansluiting bij
Duiisch-Qos'enrijk en de Zuid Slavische ge
bieden proclameerden de vorming van één
staat met Servië en Montenegro.
Dat het bondgenootschap tusschen Oosten
rijk en Duitschland in de tweede helft des
jaars minder hecht was, laat zich begriioen.
Er waren al eens besprekingen over econo
mische toenadering gevoerd, evenwel zonder
veel resultaat.
De besprekingen in den Rijksdag, waarna
Von Kühlman tot aftreden werd gedwongen
ai door Von Hintze als staatssecretaris
werd vervangen, liggen nog versch in het
eheugen, evenals de opschudding verwekt
oor den moord op generaal Von Eichborn
en zijn adjudant te löëf. In de Oekraine was
het reeds lang onrusti" geweest en een op
stand der boeren moest door de Duitsche
troepen onderdrukt worden.
Naarmate de Duitsche gapenen met min
der succes gevoerd werden, nam Spanje een
krachtiger houding tegenover Duitschland
aan en de Spaansche ministerraad besloot
Duitsche schepen in beslag te nemen in ver
houding als er Spaansche getorpeerd werden.
Later geschiedde dit met volledige goedkeu
ring der Duitsche regeering. Maar toen wist
E'uitschland reeds, dat er aan de nederlaag
niet te ontkomen viel en waren er proclama
ties van Hindenburg aan het Duitsche volk
noodig, waarin tot volharden werd aange
maand. Keizer Wilhelm bezichtigde de
Krupp-fabrieken te Essen en spoorde de
werklieden tot volhouden aan. Aan België
werd een officieus Duitsch voorstel tot een
afzonderlijken vrede gedaan, waaroj) de Bel
gische regeering natuurlijk niet inging. In
middels ondervond het Duitsche .volk den
terugslag van de gebeurtenissen op het oor
logsterrein. Opheffing van verschillende be
perkende bepalingen werd in uitzicht ge
steld, o.a. op het gebied van de censuur en
op het recht van vereeniging en vergadering.
Von Hertling werd tot aftreden genoodzaakt
en de commissie uit het Pruisische Heeren
hui» aanvaardde het kiesrechtontwerp der
regeering onder toevoeging van een extra
stem voor personen boven de 40 jaar. Max
vofa Baden werd' tot rijkskanselier en Schei-
demann en Erzberger tot ministers zonder
portefeuille benoemd. Solf werd staatssecre
taris van buitenlandsche zaken en prins
Max deed in den rijksdag mededeeling van
een vredesaanbod der Centralen aan Wilson
en een verzoek om wapenstilstand. Spoedig
aanvaardde Duitschland Wilsons voorwaar
den en stemde, ook uit naam van Oostenrijk,
in de outrunning toe. De duikbootooriog
werd gestaakt. De nota-wisseling met Wilson
werd voortgezet, het beleid van den rijks
kanselier goedgekeurd, de bevoegdbeden des
keizers werden beperkt en de kiesrecht voor
stellen door bet Pruisische Heerenhuis aan
genomen.
Wij moeten nu eerst even nagaan wat er
inmiddels op bet oorlogsterrew was voorge
vallen.
Een nieuw Duitsch offensief was tusschen
Chateau Thierry ai Massiges losgekomen.
De Franschen heroverdai bt. Agnau en la
Chapelle Moüthodon, Duitsche aanvallai
kwamen los bij St. Agnau, Montvoism' en
tusschen de Marne en Reims. De Amerikanen
heroverden een deel van den Z. Marue-oever
en de Franschai deden daar en tusschen
Fontenoy ai Belleau duchtige tegenaanval
len. Tusschen Soissons en Chateau Thierry
veroverden zij tal van dorpen ai ook Pranay
en Mcterai vielen in hpnden der Geallieer
den. De krijgskans was gekeerd en de Duit
schers trokkai naar den N. Marne-ocver te
rug. Hun verdedigingslinies werden naar het
N. en N. O. van Chateau Thierry overge
bracht. De Franschen bezetten dé dorpen ten
N. W. vanMontdidier en de Duitschers
trokken weldra op het gehecle Marnefront
terug. De Franschen drongen Fère ai Tardc-
nois binnen en trokken met de Amerikanen
over de Ourcq. Weldra viel Soissons in
F'ransclie handen en dc Duitschers trokken
terug tusschen Fère en Tardenois en Vuie en
De Franschen bereikten de Z. oevers van
de Aisne ai de Vesle, terwijl de Britten vor
deringen bij Albert maakten. Terwijl Fran
schen en Amerikanen over de Vesle trokken,
ontruimden de Duitschers hun stellingen ten
N. van Montdidier. Spoedig kwam ten Z. O.
en O., van Amiens een nieuw Engelsch-
F'rausch offensief los en werden de Duitsche
linies tot een diepte yan 512 K.M. terug
gedrongen.
Bij de Avre, bij Lassigny en tusschen Oise
en Aisne vielen de Geallieerden aan. De En
gelschen veroverden Albert, de Franschen
verscheidene dorpen tusschen Ailette en
Aisne, waarna de Duitschers over de /Vilette
terugtrokken. 'Tal van dorpen tusschen
Atrecht ai Chaulnes vielen in Britsche han
den en de Duitschers maaktal zich van de
Ancre los. Baupaumme, Chaulnes ai Noyon
gingen voor hen verloren en eeuigc Duitsche
tegenaanvallen leverden geen terreinwinst
van beteekejiis op. Bij Péronne trokken de
Britten over de Somme en de Franschen
trokken het Canal du Nord over en verover
den Charapi aan de Ailette. Weldra hadden
groote gevechten op het geheele Britsche
front van Voormezcele tot tai Z. van Péron
ne plaats ai trokken de Duitschers bij Ype
ren en ten N. van Soissons terug. Peronne
v:el spoedig in Britsche handen, en de Brit
ten braken tusschen Drocourt en Quéant door
de 1 tindenburglinie, terwiil de Franschen hij
Courcy le Chateau vorderden. Geleidelijk
werden nu de Duitschers achteruitgedrongen
en tal van plaatsen vielen in handen der Ge
allieerden. De Franschen blevai terreinwinst
maken teil N. O. van Soissons en ten N. van
d; Vesle, waar de Amerikanen duchtig mee-
hlelpai, de Britten'veroverden New Chapelle
en de Franschen bezetten Ham en Chauny.
Zij wonnen terrein ter weerszijden van de
Oise, passeerden de Hindenburglinie en
trokken over het Crozat-kanaal. De Engel
schen passeerden hel Canal du Nord, terwijl
de Amerikanen bij Sint Mihiel tusschen
Maas en Moezel' het Duitsche Iront terug
drukten. Spoedig -braken nieuwe Franscli-
Britsche aanvallen ten O. van St. Quehtin
les- en de Duitschers trpkken ten Z. van de
Somme hun voorhoede terug. De Franschen
bereikten de Oise en namen met de Amerika
nen vele dorpen tusschen Suippe ai de Maas
en ter weerszijden van de Argonnen. Inmid
dels gingen Britten en Belgen tusschen de
Franschen het hoogste puht van den Chemin
des Dames bezetten, viel Kamerijk in Brit
sche handen en werd de Hindenbnrglinie ge
forceerd. De Duitschers ontruimden Armen-
ticres en Lens en de Franschen drongen in
Sc Quentin, waarna de Duitschers nieuwe
stellingen in Chamnagne betrokken en ten
O. van Reims terugtrokken. Thans ging de
ojunarsch der Geallieerden met versnelden
as. Kamerijk en Meenen vielen in Britsche
anden evenals Rijsel. Oostende, Brugge en
Zeebrugge volgden weldra, zoodat de Duit
schers van de geheele kust van Zeeuwsch-
Vlaanderen verdreven werden. De Amerika
nen rukten Sedan binnen en de Franschen
maakten vorderingen aan de Maas. Binnen
weinige dagen gaven de Duitschers den strijd
op en werden de zware wapenstilstandsvoor
waarden aangenomen. De Duitschers ont
ruimden stelselmatig het vijandelijk gebied en
de Geallieerden volgden hen op de hielen.
Spoedig werd ook geheel Elzas Lotharingen
waar de Franschen geestdriftig ingehaald
werden, en de Rijnoevers door de Geallieer
den bezet en Koning Albert deed te Antwer
pen en Brussel zijn glorieusen intocht.
In Duitschland was inmiddels een gewel
dige ommekeer gekomen. De regeering be
greep, dat een nieuwe koers gevolgd moest
worden en de Keizer achtte het mogelijk, dat
hij daarbij zou kunnen voorgaan, Persvrij
heid en het recht van vereenigen en vergade
ren werd toegestaan.
Te Kiel brak muiterij uit en de invloed der
ebeurtenissen daar deed zich spoedig in an-
ere plaatsen gevoelen. Terwijl de delegatie
voor het sluiten van den wapenstilstand uit
flerlijn vertrok, vielen er ernstige ongere
geldheden in Noord-Duitsche havensteden
voor. De Duitsche socialisten eischten het
aftreden van keizer en kroonprins, Max van
Baden vroeg den Keizer ontslag, in Beieren
werd onder leiding van Kurt Eisner een
volksrêpubliek uitgeroepen en het Pruisische
ministerie trad af, terwijl de revolutie zich
snel verbreidde. Keizer Wilhelm deed af
stand en vluchtte naar Nederland, weldra
door den kroonprins gevolgd en terwijl ip
Duitschland alle vorsten van hun tronen ce-
stooten werden, werd de meerderheids-socia
list Ebert Rijkskanselier. Een voorloopige re
geering werd ingesteld en Hindenburg stelde
zich met zijn troepen te harer beschikking.
Het Pruisische Huis van afgevaardigden
werd ontbonden en het Heerenhuis afge
schaft. Het voldoen aa* de wapenstilstands
voorwaarden, voornamelijk waar het de uit
levering der locomotieven betreft, viel den
Duitschers zeer zwaar. De Duitsche vloot
ug
T ardcuois.
