Hondeid Em en Twinstigste Jaargang.
Zater lac 22 Maart.
Hoogheemraadschap
Hollands Noorderkwartier.
Mobilisatie-herinneringen
Werak©^ wo©r Lairsd- ©m
Tyómte©yw©rSo
vm.
ui.
De grond over de geheele provincie zou ia.
dit geval meer op hebben te brengen
506.500.Maar Ged. St. willm den
grond alleen van het Hoogheemraadschap
niet 575.000 belasten buiten de 244.000,
die de vag ouds dijkplichtigen reeds vooral
opbrengen.
Ieder moet du» met om. toestemmen) dat dit
geen verdeeling van lasten is. Het lijkt ner
gens naar.
Wat de verhooging der overige opcenten
betreft, deze krijgen wij toch, omdat de 40 pet.
die de Provincie zal dragen, wei niet geheel
op den grond zal worden verhaald.
Wij zijn 'i dus met G. S. eens, dat de stich
ting van een flinke gecentraliseerde, draag
krachtige belangengemeenschap voor de vet
tigheid onzer Provincie voor het onderhoud
onzer zeewaterkeerende dijken, geboden «j
dus goed is. t
Maar waar deze nieuwe gemeenschap
reeds daarmee grootere lasten worden opge
legd, daar is het onbillijk, hen óók nog te la
ten dragen een zóó groot deel der abnormale
waiersnoodko&fen, waaraan een groot deel op
ïere wijze, dan door directe belastinghef
fing door de provincie, niet zou zijn mnspra-
Mijk te stelling
Het is dus al veel gewonnen, indien hei
betere en duurdere dijksfeeheer eeo grooter
lichaam vindt, waarin ook anderen die daar
van tot nu toe vrij waren, meebetalen.
En wanneer G S, de nuttigheid van een
apart Hoogheemraadschap voor. het Zuider
kwartier met deelen van Utrecht en Zuid-Hol
land aantoonen, daar vragm wij, welk Hoog
heemraadschap zal tem slotte het meeste heb
ben op te brengen voor het toekomstig beheer
onzer zeedijken, het Nborderkwartier met zijb
dijk van Schfllingwoude t« den Helder of
hei Zuiderkwartier met zijn eindje dijk tu#=
schen Amsterdam en de hooge gronden van
Naarden.
Ia 't toekomstig beheer levert het Noorden
dus toch reed» eem djra, die in gem verhou
ding staat tot wat in het Zuiden door ©cm
veel draagkracMïger geanem&dk&p wordt op
gebracht.
Om daarboven nu nog het leeuwendeel der
watersnoodkosten op de schouders van ons,'
Noordelijken, te leggen, h teds waarlijk te
erg.
Er is dus maar één weg en- wel deze, dat de
dekking der watersnoodkoaico, welke tasten
tod» ais van algraieé» proviaria&I bèlarag
worden geacht, wordt los gemaald van de
stichting van het nieuwe Hoogheemraad
schap,
En dat G. S. voor de regeling dew finaai-
- ciede aangelegenheid esa nader worstel doen.
Van de talrijke bezwaarschriften, die naar
aanleiding van het ontwerp zijn ingediend,
hebben G. S, ach weinig of niet? aangetrok
ken.
In de Voordracht aan de Prov, Staten- wordt
er eeae bespreking aan gewfd.
Zij dom dit op dezelme wijze a!® reed® m
aangestipt bij de vraag, waarom het Zuiden
niet wondt betrokken bij 'i onderhoud der
Noordelijke dijken.
Op bladz. 7 tem- wf
„HeKdenkbedd om ook het «sdeAotnd van
laatstbedoelde zeeweringen aan het Hoog
heemraadschap, dat zich dan over de ge
heele provincie zou moeten uitstrekken, op
te dragen, wordt, induwt wij. juist zte, aast»
■een aantal besturen .ingegeven, ©mefzijds
door den wensch, het mogelijk te makên*
dat ook het Zuiden van ons gewest in de
kosten der dijksherstellingen van het Noor
derkwartier in belangrijke mate zal bijdra
gen, anderzijds door de vrees, dat de lasten
voor de zuidelijke dijken blijvend voor <Se
provinciale tefastmgplichtigen zuilen' ko
nten."
En nu verliezen Ged, St. zich in een uit
voerige bespreking van dit laatste bezwaar,
dat geen bezwaar is, omdat aan die zuideltj
ke dijken 'hoogstens 2 raillioen is verwerkt «en
2 ton verhanging der provinciale lasten bij de
reeds opgelegde door" bet Noordeikwarfer
geen gewicht m de schaal legt, maar het voor
naamste b( zwaar, dat n.l. een draagkrachtig
deel da provincie veilig buiten de abnormale
lasten van het Noorden wordt gehouden,
wordt met eenige niets zeggende woorden af
gehandeld.
„liet zoude onbillijk zijn", omdatdit
Zuiden nu eenmaal toevallig minder dijken
heeft
Gold dit dan niet voor al die landen, wel
ke nu binnen den kring van het dure Hoog
heemraadschap worden getrokken?
Intusschen, als de Prov. Staten niet door
een groot gevoej van billijkheid worden ge
le^, zal- deze voordracht er zoo nog doorko
men ook.
Want ini het bedreigde deel der Provincie
hebben slechts zitting 28 van de 77 Staten
leden. f
,Gaan de 49 overigen, welke zitting hebben
voor N.-Holland beneden het IJ:, uitsluitend
af op het belang, dat hun gebied bij deze re
geling heeft, dan stemmen zij natuurlijk vóór
de voordracht en is de aanneming verzekerd.
Wij hopen, dat een deel hunner, en dat be
hoeft slechts een dozijn te wezen, genoeg oog
heeft voor recht ep billijkheid, om de belangen
van hei Noorden niet uit het oog te verliezen.
In. elk geval zal déze voordracht de 'tegen
stelling tusschen deze twee deelen van één
Provincie meer verscherpen, dan in 't belang
van een goede samenwerking goed is.
Ook uit dien 'hoofde achten wij het voorstel
van Ged. Staten zeer bedenkelijk en hopen wij,
dat dit College voor eventueele voorstellen uit
't Noorden toegankelijker is dan 't was voor
de vele bezwaarschriften, welke het niet tot
andere gedachten konden brengén.
Door J. J. N. EXTER.
(Slot).
Wie ooit naar het buitenland gaat om vin
natuurschoon te genieten, vergeta toch niet
eerst.zijn eigen land te ieeren kennen, dat
zóó rijk aan heerlijke plekjes is. Hoevele Ne
derlanders zijn er, die veel aan de Riviera en
in Davos hebben doorgebracht, maar nooit
van de heerlijke mystiek genoten hebben die
over de Brabantsdie bosschen en Vennen ver
spreid ligt, van die geheimzinnige kalmte en
rust, die den bezoeker aangrijpt bij zijn wan
delingen langs de kronkelende paden ia 't
„GROOT SPEW
Hier, bij. (Colkven, Van Essen Ven, T<e»
Ven, enz, heerscht nog die ongereptheid
van natuur, door geen menschenhauden ont
heiligd.
Hier dwaalt nog de oude sage uit kng
vervlogen eeuwen. Dit is 't land voor dutters
en poëten, want hier daalt de mufe der kunst
in al haar gratie, in al haai' onbevangen
heid, in haar ongerepte majestuositeit. Zij,
die eenzaam in gedachten door Oistcrwijk's
dreven doolden, kunnen niet' vergeten die
mystieke pracht, -want in huu geest, ia heel
hun wezen is iets gevaren, voor eeuwig, van
die geheime fantasie, die er voor altijd haar
stempel op drukte. Van die omgeving gesak
ten is 't innerlijk gevoel veredelen, is 't"l«svea
opvoeren tot hooger idealen. Zij, die in
vreugde leven, genieten hier in volle harmo
nie, zij, die lijden vergeten hier htm leed.
In dit goddelijk oord werden wij 'dus inge
kwartierd. En een ieder die 'hier verbleef als
militair kal deze plaate in dankbaarheid ge
denken.
Wij troffen een hijzonder goed kwartier,
onze kwartiergeefster verwendde ons jn den
waren zin des 'woords. Ik herinner mij cc®
vermakelijke geschiedenis, mij op Oudejaar
overkomen, die ik niet nalaten kan. te vertel
len,
't Was Oudejaar en we hadden besloten
dien dag niet ongevierd te laten voorbij
gaan. Onze gastvrouw had de noodige kes
nissen en familieleden geïnviteerd, eaz., wij,
geassisteerd door een onzer Mjigsioaiker^
die in 't „burgerleven" banketbakker was, be
gonnen reeds om 1 uur '«middags me hst
bakken van appelbeignets, oliebollen, wafe
len, en wat dies meer zij,
Onnoodig te zeggen, dat. het geheele huis
in een oogwenk dik onder de rookwolken
zat. Maar wij bakten er maar vr< olijk op te
en, nadat wij tegen den avond de moedigs
fksschen hadden binneaurehaald, km 4e pret
beginner' De gtc/ote fame.' was aldra ge
vuld met een yrooSijk gezelschap, en- de zwak
ke sekte was dezen avond reim wfeg*®-
woordigd. wat natuurlijk niet weinig tot de
a'.gemeene vreugde bedroeg. De jufvrouw
had mij er deus getalm dag op voorfwieid,
zij zou mij mq «en barer -tasssissea voorefel-
In, en ons naast eüarsder pkmtesLEra ze®
kwam dan 't gewichtige oogenblik, Tegen
acht uur arriveerde zij uit'V., «en na aan elkan
der voorgesteld te zijn, waren we al spoedig
dikke vriendjes, tot niet geringe vreugde v»
de gastvrouw.
Hoe verder de avond vorderde, hoe vrimd-
schappelijker werd de verhouding m toen de
klok 12 .«.leeg ea 't Meow-jaar «ader woc»
lijk gejukte hartrnjxe gdukwensdMa z$a
intrede deed, dacht menig©™
ons wel 't „eerste", maar niet fed „k&Mr*
Nieuwjaar zon zijn. Toen nog lang daareia
de feestvreugde voortduurde en wij' Mi af
loop ons. ter raste begaven, werd er dim
nacht onckf de kameraden nog lang over
„japies Avontuur" aageNoomd. Maar daarna
kwam, de desillusie. Dra volgenden dag' za
ten we ®;ien aan ontbijt m de Wel was af
gedekt, toe» „zij" aaar mij toe kwam m
vrolijk lachende zei. „Mljfflhear, ik mod u
mijn man! (Tableau) en groot® hilariteit
natuurlijk. Vrouwen' doorgrond itnpj noott!
Na Oistwttk gïJ5gi« wij vo:>ir enigm tijd
weer naar Tilburg, en eindelijk w©rd ik
overgeplaatst naar Amsterdam. Ik kon dn»
v/eer thuis slapen, eten m drinken. Maar wat
een' leven! Rekruten africhtea, er nooit
grooter duivelswerk uitgevonden. Eja dah oaa
van een „burger" in tijd van 4 maaftden een
.afgericht' „militair" te spaken, ?,rijp" voor
't. veldleger f Vooral den eersten tijd, wanneer
nier, de ..Jongens" (er zijn soma vadem van
huisgezinnen bij) loopen moet Ieeren, En dat
alles op de'groote kale binnenplaats van de
kazerne, met een geheelen dag vóór oogén
en een grooten kiok met .een gróófen wijzer
plaats, waarvan de wijzer» maar' niet vlug
genoeg bewegen willen. Aan zulke dagen
komt geen eind.
Ik zal over bet „rékrutendrillen" maar met
verder uitv« -jdta, daar 't een hoogst twis.ym-
pattuek onderwerp vind.
Eén voorval ligt mij van uit Amsterdam
nog versch in het geheugen, n.L
DE DOORBRAAK BIJ KATWOUDE
EN D£ OVERSTROOMING IN NOORD-
HOl LAND.
1 Op zekeren dag waren wij op ntarscb, toen
ons hei bericht bereikte, dat de zeedijk bij
Katwoude op verschillende plaatsen was
doorgebroken. Oogenblikkelijk trokken groo-
te troepenmassa's Noord-Holland in, om. te
redden wat mogelijk was Ook wij begaven
ons op weg .Na aankomst over hd IJ pa»
seerden wij het Tolhuis, waar reeds honder
den en honderden koeien in veiligheid waren
gebracht. Wat een ellende! Den gèheelen
weg werd versperd door het drukke gerij
van wagens, beladen met huisraad van boe
renfamilies, die een heenkomen zochten voor
het alles op zijn weg vernielende water. Ve
len hunner, vóór kort nog welgestelde inge
zetenen van een welvarend Hollandsch dorp,
waren nu in één slag tot den bedelstaf ge
bracht. Hun vee was verdronken, hun huis
verwoest door de bruischende golven en bo
ven al deze ellende uit klonk luide het ang-
stig geloei van de verschrikte koebeesten. Hoe
ontzettend de ramp ook was, hij was nog
grooter geweest, zoo niet door een gelukkig
toeval de boeren een paar dagen daarvoor
een aanschrijving van het ministerie hadden
ontvangen, waarin hun uitvoerig werd mede
gedeeld, hoe te handelen bij inundatie (o. a.
«ogenblikkelijk 't vee op den dijk te drijven).
Door dezen maatregel is grooter onheil en
verlies voorkomen.
Wij trokken met onzen troep in de richting
Nieuwendam en daar zagen wij eerst recht
welk een verwoesting door de zee was aange
richt. De nog vóór kort zoo malsche Holland-
sche weiden waren herschapen in een woest
bruischende oceaan.
Links en recht van den zeedijk niets dan
water zoo ver het oog ziet. En nog bulderde
en loeide de wind, met tevreden, nog meer
offers eischende. Ea nog steeds steeg het wa
ter. Daar ginds op een stukje land, dat dcor
hoogere ligging voor de aanspoelende gol-
ven gespaard was gebleven, een koe. Luid
en huiveringwekkend klonk het gebulk over
de woest klotsende golven, waarin tientallen
van schapeakadavers dreven en een dooden-
dans speelden tegen den ruwsteenen .zeedijk.
Het water steeg en bereikte het eilandje,
iceds stond de koe in het water en niïnmnd
was bij machte te helpen. Liet waster steeg
tot de knieën, de borst, m op 't laatst bleef
de hoornoge kop slechts Iwveo, het water
bleef stroomen en een stuiptrekkend gespar
tel kondigde het droevig emde an het dier.
Wij moesten onze krachten elders besteden.
In Ramsdorp dreigde gevaar.
Reeds had het water de eerste étages be
reikt. Wij kwamen het Corp mei platbboms-
vaartuigen te Imlp. Over de eenmaal bloeien
de velden speelden nu de wilde golven.
Ruim een half uur waren wij bezig het dorp
it naderen. De kerk. met haai mtdcti tachti
gen toren, verhief zich trots en somber. Zij
alleen was door haar hoogei ligging voor
overstrooming gespaard. En nu behoedde zij
velen alsmede het vee voor en dood en ver
hief uitdagend den kop tegen de ziedende
elementen als bewijs van haar machtigen en
lieilzamen invloed op hen, die haar in de-
ure des gevaars om redding smeekten.
Wij kwamen net op tiid om bevolking en
vee m veiligheid te brengen, met welk red
dingswerk we enkele dagen zijn bezig ge
weest.
Op zekeren dag kregen wu midden in de
overstrooming ,hoog bezoek". H, M. de Ko
ningin kwam zien n.L persoonlijk van den
toestand op de hoogte stellen en, nadat ons,
nè haar vertrek, door den bataljonscomman
dant den dank van H. M. was overgebracht,
kregen wij dien dag als belooning ieder
een peperkoek!
Kort daarop vertrok ik naar
1JMUIDEN.
IJmuiden kenmerkte zich echter uitsluitend
door hulpelooze verlatenheid en het schikba
rend beeld van lamgeslagen handel en in
dustrie.
Het militaire kamp wekte herinneringen
aari Rusland.
Hier zag met nog bij 't „luchten" pro-
voosr-arestaaten in het kamp loop® met
kettingen aan banden en voeten. O, toppunt
der beschaving!
Lang bleek ik hier gelukkig niet m spoedig
stond ik op de lijst vooi Uetadtemeui-cian-
mandanf te Bergen aan Zee.
10 Maart 1917 Jam 1917,
Ik heb 't lid, het. blonde duin,
Waar ver ik dwalen kan,'
In zajae panaea teer en fip
Veel Vand'ret bloemen taan.
Ik heb het liefste Bergersiraad,
EJe groots, wk «e;
De golven brengen op foet zand,
Veel duizend ksschelpjes mee.
Gedurende de
had weten te
zakenverloL die ik
:;igear was foiji mij 't .idéé
opgekomen om naar Indië te vertrekken, In-
dié, 't achoone Inruimde, had voor mij stmk
iet» aantrekkelijks. En, waar die ideem liang-
zameriii<aK§ vaster vorn aamaiadnanij aow ik te
gen einde 1917 vertrekken.
Daar ik eenigen tijd nog rustig aaa mijn
studie voor Indië Vilde wijden, verzocht 3»
de militaire autoriteiten wij naar een der
kustwachten f< willen .,v hm a
rustige omgeving volop geleg<mheid tot sta
die is. Mijn verzoek werd mgcwiiligd. 10
Maart vertrok ik naar Bergen aw» Zee. 't
tamelijk koud in Maart 1917, ms g<u.im de in
dien bid slechte tramverbindiKg, wanddd»1: ik
er hem. Liaks en recht® vau den langen m>-
weg lig eenzaam en verlaten de Hangen dui-
nenreeks. Wanneer nwas in die stille eenzaam
heid wandelt, herleeft 's m/machen varteên
als 't ware als ééd lange droom. Zoo ging het
ook mij. Het was mij als ging ik nu reed» in
deze eenzaamheid afscheid nemen van een
land vol dierbare herinneringen, 't Lot had
't echter andere beschikt Mijn verblijf te
Bergen aan Zee deed mijn buitenlandsche
plannen vervallen «1 mij nieuwe idea kit
scheppen. De tijd zal echter Ieeren of zij voor
verwezenlijking vafhaarztjnu
Alle melancholie was plot» vervlogen dooit
de hartelijkheid en minzaamheid mijner
kwartiergevers Een logeerkamer was geheel
voor mijn verblijf in oreie gemaakt en hier
kon ik mij dus in mijn studie verdiepen. In
een paar dagen was de kamer dan ook in
rustig studeervertrek gmetamorphoscerd.
Tot zelfs het eten werd mij boven gebracht,
de dienstbode hield mija kamer «dsooa «en
maakte mijn bedje op, het idealisme was be
reikt. Geen millionnrir kon een rijker en
rustiger leventje hebben En vóór mij, voor
't raain, blonk de wijde zee Mijn dagtaak be
stond dan ook slechts uit drie dingen: een
minimum militaire dienst, studie en wande
len. De militaire, dienst beperkte zich mij tot
liet cont.rolee.ren en regelen det kustwacht.
Zwaar was die dienst dus niet. De militairen
«kwamen om de 1 dagen op wacht en <te or
rigc dagen konden de hes-ren werken aan h«
bouwen van villa's etc., waar zij soms ge
middeld 15 i 20 per weel haalden. Ik
had er zelfs één die 's zomers in Bergen aan
Zee het kelnersvak uitoefende. Zijn wachten
werden tegen ruime betaling door een ander,
die geen werk kon vinden, overgenomen, ea
mijnheer speelde kelner en verdiende 30 i
40 per week'in 't drukke seizoen, ten eldp-
rado dus voor militairen. Niet altijd was 'f
echter „koek en ei", want mijnen waren dik
wijls groote spelbrekers. Er zijn dagen ge
weest, dat er 7 a 8 ea meer mijnen langs het
strand Egmond—Bergen a. Zee—Camp la-
Sen en dan was het geen pretje als op Zon-
ag het geheele detachement in de weer was.
Ook was 't patrcwille-loopen fangs de kust,
's nachts in weer en wind, geen benijdens
waardig baantje. Maar, van een detachement
waar zooveel goeds was, mag ik ook niets
dan goeds vertellen en moet ik 't kwarjf ver
geten.
Voor hen, die van natuurschoon houden, is
Bergen aan Zee de aangewezen plaats. Ver
van alle stadsrumoer, rustig gelegen tusschen
duinenketen, ontrukt het 'smcnschen gedach
ten aan 't wereldsche gec^e. Ik heb Bergen a.
Zee gezien bij dag en bi] nacht, bij zonlicht
en ontij. En t" heeft mij altijd geboeid. Ik heb
gedwaald langs duin en dal, langs ganzen
veld en meeuwen lekken, gedroomd, gestaard
bij die onmetelijke zee, die een strand be-
spoelt, 't blankste van Neêrland's kust. Die
ree die in rijn zilte kalmte was ale reine
poëzie, die zee, die woest opbruischend den
duinrand beuken kon, en vertelde van groot-
sche, wilde sageh uit 't grijs verleênDie zee,
vol liefde, wanneer zij 's avonds zachtkens
lichtte, teanneer het maanlicht op 't rim'pc
looze vlak zijn zilverglans verspreidde. Oh,
kon een ieder het geheim der zee doorgron
den, voelen wat; schoons zij ons te vertellen
heeft. Want zij, die de stemme» der natuur
begrijpen, kunnen hun leed verzachten. Ge-
U-iiif ianc dat Graadt van Rogg? n-..p,xnr
de. Ver van u, zee en duin, deed 'hij m teeW
niug, in ets, met groot talent uw schoonheid
wêer voor mij herrijzen, en mij naar u ver
langen.
Bergen aan Zee heeft mij, voor 't emf in
mijn leven, weken aan mijn ziekbed gekluis
terd. En tóch, dit ziekbed Is geworden één
waardevolle herinnering, vol menschenliefde,
vol grootsche toewijding. Nooit zal ik de
hartelijkheid vergeten, waarmede ik. toen om
ringd ben geworden, nooit zal uit mijn ge
heugen gewiacht worden de toewijding,
waarmede liefderijke handen mij verpleegd
hebben, dagen en dagen lang. Nooit zal ik
vergeten de oogenblikken, dat ik, hulpbehoe
vend uitgestrekt op een lange ruststoel op 't
groot-balcon, de zoli in gouden gloed, in
grootschen pracht zag ondergaan, terwijl
meeuwen zachtkens en weemoedig roepend,
heen en weer vlogen Dan dacht ik aan Albert
Plassetaert's woorden:
Maar, als «een Werkenden
Vogel boven alle akkers
wil ik de sopraan der liefde
hooien, den cello van den weemoed
beicjen vereend tot eindeloos
unisono."
En, zij kwam. die liefde, en, 'lijk (*c zon
de zee in goudgloed baadde, hulde zij mijn
leven in vollen zamenglans.
En, zóó eindigde het laatste tijdperk van
3 -jarigen mobilisatiedienst.
Voor mij zijn deze tijden als milde zonne
stralen, die de schoone bloemen-der herinné
ring zachtkens doen ontluiken.
Daar ruischt soms in ons menschenhart
Zoo'n wond're melodie,
Ze is, waar ze ons streelt, of waar ze ons
(smart,
Altijd vol poëzië.
Zij voert ons met haar tooverstaf
Van d'een naar d'and'ren kring
Maar amw naar wieden- ai.
Zij heet: Herinnering»
Zoo roert ze zacht de «nare® Min
Die klinken, ia 't gemoed!.......
Dus tokt ke «et» glimtada ©f em imam.
En.... beide ac«ni ons göed.
Want, - schoon het licht of schaduw zij,
Die 't vluchtig beeld omzweeft,
Voor 't reine hart is poSzij
In'alles wat zij geeft.
Ruisch voort dan, wond're melodie,
Bespeel dus vrij 't gemoed,
Blijf, zoete erinring, wat ook vliê 4-
Met al uw zuur ea zoet
En nu mag ik deze» keer wel lUeginn.»
met e«nt antwoord te geven aaa raën oude
vrimlea, de gebruikers van de tuintje» aan
den Bergerweg, op hun vraag hoe het nu
eigetS'üjk we» etoai met bet -raktggen van
kunstmeststoffen. Maas kan dat antwoord
niet zijn, aooak ik hef Wol wfessdrfe. to het
kort samengevat kunttfio. we «£g<öüi, dal de
kan» op hrt vwirijg®» va» fau»rtm?>stato!f«
zoo good ai» verMeti is. KAftm»argel ia «er in
voldoends hoeweelhtidi voorhanden;, doek e©»
aanwending van «deze stof alleen zal! «op dit
terrein niet veel meer helpen» Ook tai es kier
en daar nog oaot beetjekalibetwatingazoiit
van 20 pet., dat tegm dm ctvielM) iffit van
10 per 100 ¥.a. wordit vafhotht, aocfi door
zijn hoog' cMoorgebaite is aanwending in
dezen tijd van het jaar mier mea aan te raden.
Fosfffizuurhoudeade m«a»atoffm zijn er zoo
goed ala in 't geheel niet. Ear weinig bceader-
iwH, v--cvaaKiïg»i ust d- l54:«nder«'!i van ia ons
land geslachte diercr. en daa een nieuw arti
kel, het fosforietmeei, afkomstig uit groeven
ia dm achterhodk van Overijsel. Proeven met
deze nieuwe meststof rijn nog niet genomen,
althans nog met bekend. Vast staat, dat het
fosforzuiir in deze «tof voorkomt in een voor
de planten moeilijk opneembaren vorm, zoo
dat aanwending in het voorjaar wel weinig
resultaat zal hebben Voor overbemesting
komt het mij in het geheel mg! geschikt voor.
Rvst ora nog de chilisalpeter. Door de Oealli-
eerdea zija au groote boeveeihedm van deze
stof toegezegd en ex is alk kaas dat land- ea
tuinbouwers binnenkort in het bezit van de
door hen bestelde hoeveelheid zullen komen.
Naar mij verteld werd, zullen velen zelfs
een „strop" aan hun bestelling hebben. Er wa
ren cr, die, omdat in de oorlogsjaren maar
en klein gedeelte van hel bestelde werd toe-
Sewczen, heel wat meer besteld® hebben,
an zij eigenlijk noodig waren. Zij nachten
„ais ik nu de helft krijg, ben 'k aardig onder
dak." Doch nu krijgen zij waarschijnlijk de
volle porti»' «n wel tegen 36 de 100 K G.y
een prijs, ongeveer driemaal zoo hoog als voor
den oorlog. Misschien kunnen de bezitters
van kleine tuintjes van deze menschen wel een
kilo of vijf tegen de helft van dén prijs over
nemen1; ze kunnen hiermede hun aardappels,
als ze flink boven den grond zijn, aardig te
hulp komen. De behoefte aan stikstof zal we!
het grootst zijn.
En nu zou ik wel graag eens willen» weten,
hoe groot de liefde voor het tuinbouwvak nog
is bij onze „tuinders in angst."
Als ik af mott gaan op wat ik weet, dan is
die liefde niet groot meer, of is men er zoo
zeker van, dat de teelt van aardappelen pn
bruine bonnen ten1 behoeve van zijn eigen ge
zin voor den volgenden winter niet meer noo
dig zal zijn? De Minister v. Landbouw geeft
wel aanleiding tot dat vermoeden; de uitvoe
ring van de scheurwet uitgesteld en nu de
teeltregeling ingetrokken, ieder kan in zijn
land- of tuinbouwbedrijf dus maar zijn gang
gaan. Met dat al zullen enkele artikelen nog
wel aardig prijzig zijn in den volgenden
herfst; de regeering neemt' de aardappelen
over tegen een rijksdaalder de zak; hoeveel
zullen de burgers er nu voor moeten1 betalen,
ook al wordt de handel vrij gelaten? Ver
scheidene texreintjes aan den Bergerweg zijn
nog onverhuurd. „Je kunt daar geen goede
aardappelen telen, ze zijn allemaal kringe-
rig", zegt de een. „Bij de gemeente kan ik
gwédkooper en gemakkelijker terecht, die levert
mij de zaak kant «n klaar", zegt ©sa ander.
,,'t Ligt te ver af', hoor ik weer van een der
de. Ik heb al meer dan eens onze commissie
bijeen trachten te krijgen, om de vraag te be
spreken, of er in oere cojk wat voor ons te
doen viel; doch het ia aiiji met gelukt. De
voorzitter te voor geraa gat te vaags», en de
«secretaris ia zoek, die zit nog altijd d» bee-
ren achterna met het kraverW. Neut, als de
kopstuit®® aas doen-, das weet je, her. hst met
«te andere® aai. Ik ©lijf evenwel «p mij»
e». ssfeï mij al», altijd E'SchiVhaar wsr
ieder-, die iets wetm wil aangaande dm ver
bouw van de versdte-ï lende gewassen. Kom op
maar met je vragm.
En nu ga ik verder met mijn verslag van
den proef- en schooltuin over 1918 en vertel
in de eerste plaats eens. hoe hef gegaan is
met de overwinterde bloemkoolplantm. Zij
werden uitgeplant op een vak ter grootte van
15 Aren, waarop ala aagt-wa» stokboaaan
geteeld zouden worden.
De uitplaafciag in dm voUaa grond- fead gis»
lijktiijdig plaats, maar al spoedig bleken ds
in potten verspeende de andere belangrijk
voor te zijn. Tengevolge daarvan viel ook eeti
groot verschil in oogsttijd te constateeren.
Van dc Haagsche vroege werden van de in
potten verspeende de eerste kooien geoogst op
3 Juni, van de*m de bak verspeende op 21
Juni, een verschil dus van 18 dagen. Voor
de groote vroege waren deze data respectieve
lijk 10 Juni en 21 Juni, verschil 11 dagen
voor de vroege Erfurter 24 Mei en 31 Met,
verschil 7 dagen en voor de Delftsdie kort
poot 24 Met en 12 Juni? verschil 19 dagen.
Op een fotografie, in dien tijd van het veld
genomen,/is dit verschil vastgelegd.
Bij1 het sorteeren van de geoogste kooien
bleek het aantal van de late soort bij de in
potten vrspcende belangrijk grooter te zijn
dan bij de andere. Beide factoren hadden na
tuurlijk een belangrijken invloed1 op de gelde
lijke opbrengst.
Opmerkelijk is tevens, dat het totaal-verlies
van planten geringer is van de planten, die
in potten verspcend werden. Bij deze kwamen
van de 1188 uitgepote planten 982 of ruim
82 procent tot ontwikkeling, terwijl van de
660 in den vollen grond verspeende 301 of
slechts 45 procent zoover kwamen. De oor
zaak van het verlies van kooien moet voor een
groot deel worden toegeschreven aaa het op
treden v®n de koolvlieg. Aan1 de k potten wrt
spemde heeft dit iawet de nikste «dbade ver
oorzaakt
Als tweede gëwa® wfirda# op dit wk stok-»
boonera geteeld en wel ia 3 versdjiltmde saor-
v. «Ur.4e jwtetkhooswai.
acK a® |wr-ira«»®Efe0im8m zoader draad.
Ym de eerste werd» 2© regels, vara és
tweede ea derde elk 14 regels uitgezaaid.
De opbrengst van de prookboonm bedroeg
1145 K.G., van de aniiboonaa 518 «en Van da
prinsesseboonen 210 KG,
De geldelijke opbrengst van deze booraen
was in totaal 421,62, n.ï. vaö de prock-
boonen 264.78, van de sofjbooneL 98.77
en van de princc&« - k>onm 58.07, hetgeen
per - regel overeenkomt met respectieveUir
13.24. 7JC5 m f 4.16 Per 100 K.G. be
droeg ae prijs der pronkbeen -i gemiddeld1
23.12, die oer tafthoonen 19D6 m die dei
priiioer'dtaoocn f 27 waaruit Mljkt, dat
tic T" 1'
teit is,, per KG nog djMtdtr werd betaald
dan de snijboon
hioitaft dus in var&oiiadiiM
tot de opperv! Ate vexxewe® het teste resul
taat opgelwerd1.
D''g!>»vHpeo|*femii«s: van d«i r.t\ bubmg
ii! i sal 663.90 te «veB ov»t> mirent
44 26 rer Arn 105 per snees 0,32
laodaehe
per Rijnl
tessciae roe.
roe 5 10 per Honds-
Stjui
biiieuvis.
I ANTI REVGLUTIONNAIRE
PARTIJDAG
In het „Gulden Vli vai| den heer Mooi)
werd Vrijdagmiddag een Partijdag gehouden
vac de Auti-icvolutionnairep-
Na een 'gemecDschappelijk gezang sprak
Erof. Mr F A. Diepenhorst van Amsterdam
et gebed uit, waarna hij inl zijn openings
woord speciaal D» Klomp van Wassenaar
welkom heette
Spr. deed uitkomen, dat het doel van de
vergadering geen andere was, dan kracht en
bezieling te geven voor de Provinciale blaten,
opdat algemeen de naam van No. één der
auti-revoFutiönoairelijst, de heer Groot, in den
geheele kieskring den Helder naar voren
kwam.
Da. J. G Klomp van Wassenaar bevon
met er op te wijzen, dat in dicperen zin het
woord van Groen van Prinsteren, dat elk
christen in beginsel nti-revolutionnair is,
waar is. Wie de Christus Gods beleidt, be-
leidt daarmede de souvereiniteit van dc hoog
heid des Heerei
De revolutie wil den mensch souvereiu ma
ken Ook de revolutie die zich openbaart in
de IJnie-Liberalen en Vrijzinnig-Dem«ocraten
Ook dezen stoelen op den wortel der Fransche
revolutie.
Van liberale zijde meent men, dat zij daar
mede wprden belasterd. Spr wilde zich be
roepen op uitspraken van liberale voorman
nen en wees op Gort v. d. Linde, die schreef
„De "b^rale partij van het vaste land van
Europa 13 voortgekomen uit de Fransche re
volutie," die dit beginsel had: de mensch
souverein en God onttroond.
Alle voormannen van de liberale partij
hebben zich aldus uitgelaten.
Van Houten schreef: „Wij erkennen noch
de openbaring als kenmerk van recht, noch
het z.g kerkelijk gezag als zoodanig. Ons
staat alleen de rede ten dienste
Treub schreef: de liberalen, de vrijz.-dem.
en de soc.-dem. hebben de eigenschap ge
meen, dat zij alle politiek verwerpen die dï
Goddelijke openbaring tot uitgangspunt
heeft."
Spr. ging den strijd van Bilderdijk, da Cos
ta en Groen van Prinsteren na en stond stil
bij art. 1 van het program van.Dr. Kuyper,
door Groen pok als de van God g igeven
leider aangewezen.
De anti-revolutionnaire partij wil de nati
onale en christelijke geest weer doen herle
ven om elke revolutie op politiek gebied tegen
te gaan Zij gaat uit van de souvereiniteit
van het God almachtig om naar het woord
de staatkunde in te richten.
Door mij, zegt de Heere in Zijn woord, re-
geeren de Koningen op aarde.
Ook Paulus teerde dat men zich moest on
derwerpen aan de Heidensche overheid.
I®1!!).
u-a «VkUbWdU» omhuii» ««oeoaoopo
