DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Alkmaarsche
lo. 203
1919
VRIJDAG
29 AUGUSTUS.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen, Honderd een en twintigste Jaargang
Deze Coiiraut wordt eiken avond, bohalve op Zon* en
Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs b|j vooruitbetaling
per 8 maanden voor Alkmaar f 1.65, franco door hot go*
hoolo ligk f 1.90.
Afzonderlijke en bewijsnummers 5 Cents.
Per regel f 0.15. Bij groote contracten rabat. Rroote
letters naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N#Y. Boek* en Handelsdrukkerij
v/h. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9.
Hnitonlandsch overzicht.
béëéëïïm
Telefoonnummer 3.
Prijs der gewone Advertentiën:
Beleefd verzoek aan onze
adverteerders om hunne
medewerking.
In verband1 met het invoeren van den vrijen
Zaterdagmiddag, verzoeken we beleefd adver
tentiën voor het nummer van Zaterdag
zoo mbgeiijk Vrijdagavond, uiterlijk Zater
dagmorgen 9 uur in to zenden; indien
de toevloed van advertentiën op Zaterdag te
groot ia kunnen we voor opname van deze
advertentie» niet Instaan.
Do «dvertanüfa in de rubriok „Vraag en
Aanbod" moeten uiterlijk Vrijdagmiddag 4
uur wordtin ingezonden. Voor advertentiën
die later mochten inkomen kunnen we de
plaatsing niet garandeeren.
DE DIRECTIE.
uit
spoed van lief politieke
Hij heeft begrepen, dat zij kansen verkeken
waren.
Niet aldus minister-president Frlcdrich.
Hij ziet geen kans door dc halsstarrige hou-
ding der sociaal-democraten den ministerie
hi elkaar te zetten, dat een getrouwe afspie-
van de kracht der verschillende poli
tieke groepen en partijen geeft en probeert nu
de Entente met een ersatz-ministerie tevre
den te stelten.
Hij "doet trouwens alsof hij zich van de
wenken van etc groote Parlische hecren niets
aantrekt en heeft een verklarinj
waarin hij het voornemen der
afgelegd,
ntente-mis-
>ga
j
siea om zich met blnncnlandschc Hongaar*
sche kwesties te bemoeien, afwijst. I
thans wenscht op zijn post te blijven.
Toch schijnen de Entente-missies vol
macht te hebben, zoo noodlg een militaire
dictatuur van de l atente la Boedapest te
vestigen, over welker uitvoering dc te Boeda-
Pcst aanwezige generaals het evenwel niet
eens blijken te zijn.
Dat minister-president Friedrich tegen
over de Entente-besluiten min of meer uitda
gend optreedt komt doordat de Roemeniërs,
die in Hongarije nog steeds een groote mili
taire macht bezitten, de regeering Friedrich
steun verlecnen.
Om zijn optreden den schijn van instem
ming van het volk te geven, heeft Friedrich
eenige demonstraties op touw gezet.
.Men is daarbij, evenwel zoo dom geweest
niet alleen voor een ministerie Friedrich,
maai ook nog Vobr aartshertog Jozef te de-
monstreeren.
In zijn toespraken heeft Friedrich een anti-
sernietische gezindheid aan den dag gelegd
en daarmede staan zeker ook wel verschillen
de berichten over Jodenvervolgingen in ver
band.
Wellicht slaagt Friedrich er nog in eenige
der afgescheiden socialisten, die op socialis-
tisch-natisnalistischen grondslag staan, aan
zijn ministerie toe te voegen.
Tot nu toe toont de Entente zich tegen
over de Hongaarsche gebeurtenissen vrijwel
machteloos, wat er nu juist niet toe meewerkt
haar aanzien in Oost-Europa te vergrooten.
Ondanks de vele bezwaren, die Ameri
kaansche senatoren tegen het vredesverdrag
hebben ingebracht en ondanks de recalcitrante
houding van de commissie voor de buiten-
landsche aangelegenheden, schijnt het toch,
dat de Senaat ten slotte de aanneming van
het vredesverdrag niet in gevaar wil bren-
gen.
Naar senator Hitchcock aan president Wil
son verzekerde, zouden er naast de democra
tische senatoren nog een twaalftal republi-
keinsche zijn, die te zamen een meerderheid
voor de ratificatie van het vredesverdrag
zouden vormen.
Buitenland.
VERWARMING VA1ST GEMEENTE-
WE GEL
T„ Netfkölln heeft men voor de som van
2 A millioen maT'k een installatie aangelegd,
waardoor de stodelijke openbare gebouw on
van 6ón centtaai punt van verwarming en ten
deele ook van warm water worden, voorzien.
Do afgewerkte stoom van de turbo-dynamo in
de eleotrisehe .centrale wordt met verscben
stoom bij een temperatuur van 120 graden
do'oé een leidingnet geperst. In de te verwar
men gebouwen mengt deze zich met het in de
verwarmingstoestellen cinouleerende water.
deze wijze worden ongeveer 13 stedelijke
jouwen, die tot 2 A kdlotnetar van de cen
trale inrichting verwijderd liggen, verwarmd.
Er zullen ook eenige nieuw gebouwde huur
woningen bij deze installatie worden aange
sloten,
LUDENDORFF OVER DEN KROON
PRINS.
In zijn Krlcgscrinnerungcn zegt Luden-
dorff: Bijzonder gaarne denk ik terug aan
mijne betrekkingen met het hoofdkwartier
van den Duitschen kroonprins. De kroonprins
vertoonde veel aanleg voor de militaire car
rière en stelde verstandige, zakelijke vragen.
Hij hield van den soldaat en had veel zorg
voor den troep. Hij was niet voor den oorlog,
maar sprak voor den vrede. Dat blijft juist,
■■f bei
ook, wanneer anderen het tegendeel beweren.
Do kroonprins heeft hot steeds betreurd, dat
hij voor zijn beroep als toekomstig keizer zoo
weinig was voorbereid en heeft zich nlle tno-
yiinlko moeite gegeven,*Öii in te halen. Hij
zelcfe eens tegen mij. aat hij er slechter aan
toe was dan een geschoold' werkman. Hij heeft
over deze kwestie een memorandum uitge
werkt, dat hij "zijn.keizerlijken vader en den
rijkskanselier overhandigde.
DE KOLENLEVERINO AAN DE
ENTENTE.
De verklaringen van Duitschland over de
onmogelijkheid om de door het vredesver
drag geëischte hoeveelheid kolen aan Fran
krijk té leveren, zijn niet zonder uitwerking
ebleven. Volgens het vredesverdrag kan
steenkolen verlangen. Van Duitache zijde
zijn intusschen 12 millioen ton aangeboden.
rankrijk de levering van 40 millioen ton
Men is het voorloopig eens geworden over
20 millioen ton. Zoo spoedig de Duitache
kolenproduotie een vastgestelde minimum
overschrijdt, zal daarvan een zeker percenta
ge aan Frankrijk moeten worden afgestaan,
als bijslag op de 20 millioen ton. De Entente
heeft ztch van haar kant verplicht om tot
vermeerdering van de Duitsche kolenproduc-
tie zekere verlichtingen toe te staan. Hiertoe
behoort ook een nog vast te stellen hoeveel
heid van levensmiddelen ten behoeve van de
bevolking in de mijnwerkersdistricten. Ver
der zal aan de Duitsche regcering worden
toegestaa nom binnen de zóne van 50 K.M.,
waar Duitschland geen militaire garnizoe
nen mag lubben, gedurende een termijn van
drie maanden na de ratificatie van den vrede,
gewapende macht op de been te houden, be
staande uit 20 bataljons, 10 escadrons, bat
terijen artillerie ctr bescherming en tot hand
having der orde.
Tot dc thans vastgestelde hoeveelheid van
20 millioen kolen, welke Duitschland moet
leveren, is het slechts in staat onder voor
waarde. dat het kan beschikken over de ko-
lcnproouctle in Opper-Silezië.
Bij de binnenkort te verwachten beperking
van de levering van licht en kracht worden
in de eerste plaats de transportondernemin
gen en dc gasfabrieken getroffen. Voor de le
vering van clcctrisch licht en elcctrlsche
kracht zijn minder steenkolen noodig dan
voor gas.
PRESIDENT WILSON EN DE
SPOORWEOMANNEN.
De hoofdbesturen van de organisaties der
arbeiders in de fabrieken en werkplaatsen
van de spoorwegen hebben de voorstellen
van president Wilson verworpen. Deze ar
beiders hadden met staking gedreigd indien
hun geen aanzienlijke loonsverhooging werd
toegestaan. Bij deze beweging zijn circa
500,000 man betrokken, die nu onverwijld
moeten stemmen over de vraag of zij de
voorstellen van president Wilson willen aan
vaarden als een grondslag voor een verge
lijk of niet.
De algemeene opvatting is, dat de spoor
wegmannen ten volle bij hun eischen zullen
blijven.
Hines (hun vakbondleider) dringt aan op
onverwijlde actie. Hij heeft aan het bureel
voor de loonen in het spoorwegbedrijf ver
zocht om onderhandelingen te voeren ten
einde-te komen tot verbetering van ongelijk
heden in de betalingen.
WONINGNOOD BIJ DE DIEREN.
In het Markgr. Tageblatt wordt een aar
dig staaltje van woningnood bij de dieren
medegedeeld. Te Maulburg bevindt zich op
de kerktoren een ooievaarsnest, waarin een
echtpaar met 4 jongen huist. Nu de jongene
halfvolwassen zijn, is het nest veel te klein
geworden. En nu wordt om de beurt één
van het viertal gedurende den nacht inge
kwartierd in een nabijgelegen hooge den.
's Morgens forens weer in net oude kwartier,
waar hij met druk vleugelgeklepper begroet
wordt. De familie brengt verder den dag ge
zamenlijk door.
ECHTSCHEIDINGEN IN VERBAND
MET DEN LEEFTIJD.
In Zwitserland heeft men onlangs een in
teressante statistiek gepubliceerd, die den in
vloed weergeeft, welke het leeftijdsverschil
der echtgenooten uitoefent op het huwelijk.
Het kleinste aantal scheidingen heeft plaats
(131 op 100.000 huwelijken) als de man 2 h
10 jaar ouder is dan de vrouw. Is de echtge
noot echter meer dan 10 jaar ouder, dan
stijgt dit getal tot 180, zijn man en vrouw
even oud, dan bedraagt het aantal scheidin
gen 190 per 100.000. Het noodlottigst is het
echter als de man jonger is dan de vrouw,
dan telt men 226 scheidingen. Het oude
rijmpje: ,,Oelijk van jaren, geeft de beste pa
ren'schijnt dus niet juist te zijn. Wij zou
den zoo zeggen, dat de bovenstaande cijfers
logisch zijn-
DE SPIN ALS AVIATRICE,
Een merkwaardige eigenschap van een be
paald soort spinnen werd reeds in 1670 door
Martin Lister ontdekt. Deze insecten vervaar
digen een soort vliegmachine. Zij klauteren
daartoe op een vooruitstekende punt, plaatsen
zich in de windrichting, heffen het achterdeel
van hun lichaam in de hoogte en vervaard!
;cu draden, die zij aan hun pootcn bevestigen.
Is het weefsel stevig is, gaat de spin op den
urg liggen en laat zich door den wind voort
bewegen. Deze vliegmachine is ook bestuur
baar: door de draden korter of langer te ma
ken Btuurt de spin zich door de lucht tot op
aanzienlijke hoogte.
BELASTING OP HET BADI
Te Turijn heeft men een nieuwe belasting
uitgevonden, die de reinheid der bevolking
niet ten goede zal komen. Men heeft name-
richtingen. Do volksbadeu zijn natuurlijk
csloten (zij zijn waarschijnlijk stadseigen-
om en gratis); ook de particuliere badka
mers in dc paleizen en woningen der aristo
craten zijn vrij, zoodat de middenstand, die
de particuliere badinrichtingen bezoekt de du
pe wordt. De belasting bedraagt meer dan
40 pCt. En dat in een stad waar de speel-
clubs vrij van alle belasting zijnl Baders van
Turijn, vereenigt UI
ELLEN KEY ALS ONDERKRUIPSTER.
Een Zweedsch blad verhaalt de volgende
anecdote omtrent de beroemde schrijfster van
De Eeuw van het Kind": Ellen Key wil
de het Museum te Jonkuping bezoeken, doch
het was nog gesloten. Zij dwaalde wat door
do omringende tuinen en zag, dat de gras
velden en bloemen zeer verwaarloosd wa
ren het onkruid woekerde er welig. Een en
ander was een gevolg van een staking onder
do tuinlieden. Ellen Key begon onmiddellijk
het onkruid uit te trekken, toen plotseling een
werkman op haar afkwam en woedend zeide:
,',Hicr is staking, hier mag volstrekt niet ge
wied worden 1"
^EIGENAARDIG VERKREGEN RIJK
DOM.
Onlangs is in de Vereenigde Staten een
negerin overleden, een zekere Mrs. Walker,
die een vermogen van 3% millioen dollars
naliet. Zij was haar carrière begonnen als
eenvoudige waschvrouw. Haar fortuin dankte
zij echter aan een door haar gevonden mid
del om kroeshaar sluik te maken. De negers
beschouwen hun wollige haardos als een toe
ken hunner voormalige slavernij en betalen
gaarne een flink bedrag om van dit euvel be
vrijd te worden.
EEN LAT1JNSCH TIJDSCHRIFT.
Twee geleerde Franschen, Andreas Lam
bert en ueorgius Aubault hebben te Parijs
een Latijnsch tijdschrift uitgegeven, dat zich
speciaal met de Latijnsche taal, kunst en let
terkunde zal bezighouden, met terzijdestel
ling van alle politieke oogmerken. Het eerste
nummer maakt een uitstekenden indruk; het
is op prachtig papier gedrukt en fraai geïl
lustreerd. Hoewel van de meeste bijdragen een
Fransche vertaling is gegeven blijft het tijd
schrift echter moeilijke lectuur.
DE ROOS ALS GENEESMIDDEL.
Er bestaat een geneeskracht door middel
van onze reukorganen, waarop bij ons nog
weinig de aandacht is gevestigd. De Ooster
lingen zijn op dit gebied verder dan wij, daar
kent men de geneeskracht van aromatische ge
wassen beter. Vooral de fakirs werken gaar
ne met parfums. Ook in Europa werden ge
durende de Middel-eeuwen wierook en myrrhe
als geneesmiddel gebruikt. Men schreef hun
geneeskracht echter toe aan het geloof. De
goede werking van kamfer en eau de cologne
bij hoofdpijn en onpasselijkheid is alge
meen bekend. Echter heeft ook de roos genees
kracht. De- zoete geur der rozen werkt zenuw-
bedarend. Overwerkte menschen en slachtof
fers van hoofdpijn doen goed hun neus te
dompelen in een bouquet rozen. Het middel
is eenvoudig enaangenaam.
O EBOO RT EN- ACHTE RU ITO ANO EN
KINDERSTERFTE TE PARIJS.
Van officieele zijde is onlangs een bericht
gepubliceerd over den gezondheidstoestand
der kinderen in het Seine-departement, en
meer speciaal te Parijs. Dit verslag deelt ont
zettende cijfers mee. Bedroeg het aantal ge
boorten in de Fransche hoofdstad in 1911
nog 73.599, in 1918 was dit gedaald tot
47.480. Niet minder dan 7 pCt. van het to
tale aantal jonggeborenen werd te vondeling
gelegd (in 1911 5pCt.) en van deze ongeluk
kige schepseltjes stierf er 40 pet. (in
1911 10 pCt.) Deze sterfte moet voorname
lijk toegeschreven worden aan het gebrek
aan minnen. In 1911 beschikte het vondelin
gengesticht over 1363 minnen, in 1918 wa
ren er slechts 65 beschikbaar.
HET VREDESVERDRAO IN DEN
SENAAT.
In een telegTam uit Parijs aan de New-
York Times wordt gezegd, dat het vredesver
drag in den Franschen senaat waarschijnlijk
veel minder moeilijkheden zal ondovmdea
dan in Amerika, maar dat de Fransche se
naat waarschijnlijk geen haast zal maken met
de behandeling- om eerst te zien, wat Ame
rika zal doen. daar. als Amerika weigert "het
verdrag zonder radicale wijzigingen te rati-
ficeeren, dit waarschijnlijk niet zonder in
vloed zal blijven op de houding van
Franschen senaat.
DE WANKELE VOLKENBOND.
O n dor' don titel! „Het Nederlandsch-Bd-
gisoh piocoa duurt voort'', schrijft naar aan
de „NL R. Ot". geseind wordt, de „Echo de
Paris": Do N oderlandseh-B elgiache ruzie
verdoolt reeds do ooren van den pao geboren
volkenbond. Gedurende twee eeuwen heeft zij
bij elke groote Eraropoescho regoling, aan de
diplomaten do grootste moeite gekost, mot
ongelukkig resultaat. De huidige omstandig
heden herinneron zoor aan hetgeen in den zo
mer van 1881 voor viol. De volkenbond, in zijn
fluper-souveroinitoit, verklaart, dat om al die
'kwalon. te genozon, geen terrifcorialo wijzigin
gen boheevon aangebracht te worden. België
ondervindt Mor den terugslag van do meer
aOgomeono beslissing in zake do Bijnlinie.
Maar de volkenbond is1 zoo wankel, dat over
al düzo 'kwesties het laatste woord zeker nog
niet, gezegd is.
Laat ons niot vergoten, dat België weldra
10 millioen inwoners zal bobben, dat wil' zeg
gen eon millioon soldaten en dat een (krach
tig Franikrijk etounon meet op een krachtig
Belgische verdediging.
EEN TMPERIALTSTIROH PLAN.
Do Brussólsehe „Standaard" schrijft, dat
do onderhandolinigoh Parijs tusschen Ne-
derlandscho en Belgische gedelegeerden tot
nu toe gevoerd zijn in oen atmosfeer van dub
belzinnigheid1, welke niet vcordoclig is voor
oen goede oplossing.
Wij kunnon ons van het gevoel! niet ont-
doon, zegt het blad, dat deze dubbelzinnig
heid niot ongewild is geweest, van -ons depar
tement van Dultonlaïidsche Zaken maar dat
geheel de zonderlinge pro-cedirur om het
zacht te noemen welke van den aanvang
gevolgd is gowordon, berekend was door een
paar am'btonaron, die in buitenlandsche za
ken do lakens- uitdoolun in -overlog met eon
paar ministers, waarvan de namen van zelfs
op do lippen wellen. Men herleze daarover
wat wij sedert lang hebben geschreven. In
onze onderhandelingen met Nederland zijn
dè drijvende krachten zuivefe annexionisten
en een breuk met Nederland is hun ten slot
te liever dan een halve bevrediging van hun
dr-oomen. Al de doOkjos, met welke zij: san
hun inzichten een onschuldig uitzicht trach
ten te geven, zijn eenvoudig middeltjes tot be
dreig, welko zelfs een deel -onzer -ministers
moet trachten te misleiden over de ware doel
einden "van onze onderhandelaars, en deze
doeleinden reiken verder dan de eenvoudige
beveiliging van België, zij maken deel uit van
een igroojl imperialistisch plan, waarvan
Frankrijk de -drager en waarbij België de mee-
looper is.
En dat is de oorzaak van -al het ongenoe
gen, van al de vernederingen welke België
roeds hij deze Nederlandsch-Belgische onder
handelingen beleefd heeft
Het is te hopen dat de wijsheid der verhon
den mogendheden -ons heen zal helpen over
het do-ode punt, waar -de Nederlandsch-Belgi
sche onderhandelingen nu zoo jammerlijk zijn
aangekomen.
KORTE BERICHTEN.
Het Belgische gezantschap te Rome
meldt: De vertegenwoordiger heeft uit Brus
sel het volgende bericht gekregen: Het Bel
gische gouvernement heeft besloten zijn lega
tie bij het Quirinaal terug te roepen. Graaf
d'Ursel zal tot nieuw ambassadeur benoemd
worden.
Het Oekrainisch persbureau deelt het
volgende mede: Volgens de laatste berichten
uit Kamenetz Podoosk heeft Generaal Petl-
joera met de Roemenen en Polen een vetdrag
gesloten. De grenzen der Oekraine zullen
voor iedereen open staan, die bereid is op de-
moeratiachen grondslag xnede
lsjewiki te voraisa.
een gesloten
front tegen de Bolsje
De Ttaliaansche troepen hebben Weenen
verlaten en zijn door Entente üoepen vervan
gen.
Door de HongaaaWis ariiie teeegea
zijn in West Hongarije veraeWdsalpe po-
roms aangericht. HGts>.tsa 235a op
eestachtige wijze vemoxró.
Het conrauoJsiksh dar Volte*
weer is door de regoxisg oaShomnn.
De Amerikaansche staalcorporatie
Ks'gert de vakvereerUgingen te erkennen.
In den staat Carouna (Ver. Staten)
L ben onlusten plaats gehad bij de staking
.ia de katoenfabrieken.
Da Esten, die naar Ostrof opmarcheer
den zijn door sterkere bolsjewistische strijd
krachten op Isborsk teruggeworpen. De ver
binding tusschen de Esten en de troepen van
het Noordelijke Russische corps bij Pleskof
is verbroken.
De Sedan-dag mag in Pruisen officieel
niet gevierd worden.
Van uit het zuiden optrekkend hebben
vereenigde Oekrainsche troepen de Djitep/ bij
Kief bereikt en staan dicht bij de stad. Het
station Bajarka, vijftien kilomeier van Kief, is
door Oekrainische troepen bezet,
Over heel Hongarije is de verscherpte
staat van beleg afgekondigd.
De Fransche verkiezingen zullen ver
moedelijk 26 October of 9 November plaats
hebben.
Te Berenski werd en Britschc aonitor
door een munitie-ontploffing vernield.
De eischen van de Amerikaansche ar
beiders der staalfabrieken worden overwogen
ïe Washington. De staaltrust wil niet onder
handelen.
Friedrich heeft een nieuw kabiaei ge
vormd.
Carranza heeft het Congres bijeenge
roepen om de olie-kwestie te regelen.
De burgemeester van Weenen heeft een
troosteloos beeld opgehangen over de vooruit
zichten van den komenden winter en ver
klaard, dat Weenen onmogelijk zich zelf hel
pen kan en een katastrofe nabij is.
De deputatie van den Libanon te Parijs
heeft een toekennen van dit mandaat aan
Frankrijk bepleit.
Blijkens statistische mededeelingen zal
na afloop van alle volksstemmingen de be
volking van Duitschland in het gunstigste
geval nog 60 millioen, in het ongunstigste ge
val nog slechts 57 millioen zielen bedragen.
In de Britsch-Belgische koloniale over
eenkomst, worden België de gebieden Ruan
da en Urandi in Oost-Afrika toegewezen.
Het definitief verdrag met Oostenrijk
zal morgén aan Renner ovtrhandigd wor
den.
Beieren en Italië onderhandelen over
de levering van levensmiddelen.
Het telefoon- en telegraafverkeer, met
Boedapest is onder.strengen censuur gesteld,
zoodat het niet mogelijk is betrouwbare be
richten te ontvangen.
In goed ingelichte kringen te Weenen is
men van meening, dat minister Friedrich
door Fransche militaire kringen gesteund
wordt.
Een deputatie van rijksambtenaren heeft
bij de autoriteiten te Weenen mededeeling ge
daan, dat de kassen leeg zijn en de bankin
stellingen geen crediet meer willen verleenen.
Tengevolge hiervan moeten de uitbetalingen
tot later verschoven worden.
In verband met het door het Neder-
landsch Telegraaf Agentschap verspreide be
richt. dat vijf Amerikaansche infanterieregl-
memen bevel hebben gekregen naar Opper-
Silezië te gaan om daar politiediensten te
verrichten, verneemt de Deutsche Alg. Ztg.
van militaire zijde in Oper-Silezië, dat een
dusdanige zending niet waarschijnlijk is.
Tengevolge van den koiennood is van
•de Berlijnsche grootbedrijven heden het be
drijf der firma Ludwig Loewe Aktien Gesel-
schafte met 2800 arbeiders stopgezet. Er is
nog slechts een kolenvoorraad voor drie da
gen. welke bewaard .wordt voor de volgende
week Alsdan worden nieuwe kolenaanvoeren
verwacht.
De Oppersten Raad onderzocht h-c a
de bepalingen van het verdrag met Oosten
rijk. Men denkt dat morgen een nota n
Staatskanselier Renner zal worden gezond 1.
Maarschalk Foch zal binnenkort fam
bezoek brengenaan de Ver. Staten.
ALRHAARSCHE COURANT
i. 1. KISS
.aJaüii'oiJ
