worden rót wMWer van Kkdoadte. 'Naar wij vernamen k<w®t ernstig in. aan merJdng jhuair. A. C. D. de Graeff, vroeger vice-pucsidfeat vac din Raad van NecL-Indië, thans -te 's-Graverahage, die aanvankelijk be stemd .cheer, cm te werden becyemd. tot Ned. gezant to Tokio. Ock wordt genoemd de naam van mr. D Takna, broeder van den. oud-minister van Landbouw, thans in Ned.-In'dlië. Voorts vestigdë men onze aandacht op het feit, dat, daar de heer Idenburg tot 5 Novem ber a.s. verlof is verleend, de benoeming van dien opvolger eerst tegen, dien" datum is te verwachten. BELGISCHE KOLEN. Naar de Stand." meldt, heeft het Rijksko lendiistrihutiebureau aan de Brandstoffen- commissies bericht gezonden, dat geen be zwaar staat, om aan particulieren toe te staan, dat zij Belgische kolen invoeren, mits afstand gedaan worde van het minimum- rantsoen. DE REGEER ING S STEU N AAN LETTERKUNDIGEN, Op dè Staatsbegrootiing 1919 is een be drag va» 5000 uitgetrokken voor steun aan noodlijdende letterkundigen, welk be drag ter beschikking is gesteld aan de ver- eemiging van Nederlandsche letterkundigen. Deze beeft in den loop van dit jaar de be kende toelage aan- W. Kloos en mevr. Hélène Swarth toegekend. Thans is aan den dichter Penning een toelage geschonken, terwijl aan mevr. van QoghKaulbach en 'den naar Zwitserland vertrokken schrijver O. van Hul zen eveneens een deel van het regeeringssub- sidie zal worden ter hand gesteld. Voorts moet het plan zijn 1000 der re- geeriogssubsidïe te storten in het ondersteu ningsfonds der vereeniging. GEMENGD NIEUWS. EEN ZONDERLINGE GEMEENTE- HUISHOUDING. E)e Commissaris der Koningin in Gelder land zal zich heden naar Elburg begeven ten einde persoonlijk een onderzoek in te stel- len naar den gang -der gemeentelijke huis houding, waaromtrent vreemde verhalen de ronde doen. Maar g-rrendYttd en hebben tok dezen nag te "erliezen. Aar hen mag imet ons toedoen niet 'bevearheid werden Mattheus 13 vers 1?,: „Wie niet heeft, van dien zal ge nomen worden ook de.t wat hij 'heeft." TEGEN HET RECHT VAN VE RE E NI GI NG E'NL Naar dë landelijke federatie van metaal bewerkers mededeelt, heeft de firma Kerkho ven- en Vonk, vijlenfabriek te Rotterdam ar beiders gedwongen voor het lidmaatschap vara de federatie te bedanken, op straffe van inhouding van den diuurtetoeslag en het drei gen met stopzetten van dë fabriek. Mr. VAN GROENENDAEL. In het dezer dagen verschenen rapport der crisis-enq uê te-commissie geeft inzake de bruinkool-kwestie deze commissie als haar haar oordeel te kennen; dat h. i. de bewerin gen in het dagbladi „Het Zuiden", waarin o. m,. dë regeering werd verweten, dat zij zich er toe zou hebben verplicht zorg te dragen, dat de N. V. Bergerode tot en met Augustus 1920 geldt veel geld, zou verdienen, en even tueel bij te spingen, indien de exploitatie te genviel, 'gedeeltelijk uiterst lichtvaardig, an derdeels volkomen onwaar bleken te zijn. Tevens sprak de commissie haar afkeuring uit voer de handelswijze van den hoofdredac teur van genoemd blad, die herhaald verzoe ken om nadere inlichtingen onbeantwoord liet en zoodoende wegdook, -om maar geen in lichtingen te behoeven te geven. Merkwaardig is het in dit verband te we ten-, aldus de Tel.,dat de schrijver van het ge wraakte artikel in „Het Zuiden" was de be faamde heer mr. dr. H. van Groenendael, al thans gaf deze aan het blad alle bouwstoffen voor dit artikel. Toen dë gelegenheid aan liet blad, dus aan mr. Van Groenendael, werd geboden om zijn beschuldigingen te bewijzen, zweeg hij als het graf. 't1 Was dezelfde heer Van Groenedael, die volfgens dë verklaringen van den heer Van der Landë Jr., diens vader tot de exploitatie van bruikool had- aangespoord, terwijl alle deskundigen bij onderzoek deze ten sterkste afraadde»'; dezelfde heer Van Groenendael, die een der houders van de Bergerode con cessie was, en wden later de toegang tot de kantoren 'der maatschappij werd ontzegd! MOORD EN ZELFMOORD. Dinsdagavond is de 36-jarige heer C. A. Botz, procuratiehouder en lid der firma Klin- gelberg, in zijn woning aan de Graaf Floris- straat tie Rotterdam vermoord door den 24- jarigen kantoorbediende F. Heixnbeok, even eens werkzaam bij' de firma. Te 7 uur was H. per auto aan- de woning van den heer Botz aangekomen en had gevraagd waar de heer B. was. Toen diens vrouw zei„in de zijka mer", ging H. daaïheen en kort daarop hoor de mevrouw B. een schot. Zij zag H. de ka mer uitSnellen met een browning in de hand. Hij verliet dë woning en vluchtte blootshoofd en zonder jas, volgens een verklaring van den' chauffeur, die buiten wachtte, in de rich ting van- de Heemraadsingel. Het slachtoffer bleek" door een kogel in het hoofd te zijn ge troffen. Hij- was onmiddellijk dood. In H.'é overjas die aan den kapstok hing, vond men nog een aantal scherpe patronen. Onmiddel lijk werd- door de politie naar alle zijden het signalement van den dader verspreid. Gister morgen kreeg men. bericht, dat het lijk van H. door personeel van het kerkhof te Delfts haven was gevonden met een gat door het hoofd. Hij heeft zichzelve het leven benomen. Nader is gebleken, dat H. zijn betrekking bij den; 'beer B. had opgezegd, naar hij voorgaf, omdat hij een andere betrekking had gekre gen, waar hij meer verdiende. In waarheid was H. verbitterd over het feit, dat hij te wei nig verdiende en de heer B. weigerde voor hem op te 'komen. Uit afscheidsbrieven, die op H. zijn gevonden, bleek, dat hij tevoren het plan voor den moord en dén zelfmoord had beraamd en het een persoonlijke wraakne ming gold. ONZE VOLKSTAAL. Dr. F. A. Stoeft heeft te Amsterdam het hoogleeraarschap in de Nederlandsche 'lette ren aanvaard met eene rede over „Onze Volkstaal". Eerst in 't begin der 19de eeuw 'begonnen de taalgeleerden zich ernstig bezig te houden met een levende spreektaal. Jacob Grimm, de stichter /an. een nieuwe taalwetenschap, de vergelijkende gramatica, heeft onder invloed der romantische school, het eerst gewezen op het groote belang voor de studie der volksdia lecten. Ook bij ons heeft de romantiek groo tera invloed gehad in de wetenschap; in de eerste plaats die zich in de belangstelling voor onze oude letteren. In de 18e eeuw was die niet groot. Eerst omstreeks 1840 veranderde deze geringschat ting in belangstelling voor het verleden en begon men met het opsporen, uitgeven en verklaren van mn'l. rijmwerken en gedichten, ook soms van de 17de eeuw. Beschamend is het zeker voor ons dat op dezen mnl. taal schat eerst die aandacht moest worden geves tigd door vreemdelingen, drie Duitschers: Hoffmann v. Fallerskben, Morae en Von Kausler, voordat de 'Nederlandsche hoogleer aren er belang in gingen stellen. De Leidsche hoogleeraar Siegenbeek, de Gnoningsche Meijer en de Utr-echtsche Visser, oud-contro leur dier belastingen1, trachtten met meer ijver dan kennis goed' te maken-' wat lang was ver zuimd dloor het uitgeven' van verschillende mnll. teksten met aamteekenimgen die 'meestal hun naïeve onkunde verrieden. Beter werd het na de stichting der vereeni ging tot Bevordering der Oude Ned. Letter- cun'dla, waarvan o.a. De Hoop, Scheffer, Leendertz, De Vries en Jonckbloet lid waren. Doch de kennismaking met onze oude ge schriften, zoowel met onze mnl. romans als met de 16de eeuwsche tooneelstukken en 17de eeuwsche kluchten en blijspelen, is meer ten goede gekomen aan de historische taalstudie dan aan die der volkstaal Wel was De Vries door zijn persoonlijke kennismaking met Grimim in 1846 tot grooter waardeering van de volkstaal gekomen doch zijn aard en zijn aanleg, zijn smaak en zijn opvoeding deden hem meer voelen' voor den Fransch-classieken geest 'der achttiende eeuw. Voor den ruwen eenvoud, voor dë oubollige scherts van het vol'k voor zijn humor had hij weinig oor. Van onfciescbe woorden had hij een afschuw, zoo zelfs, dat hij ze niet in het Nederlandsche Wbl. wilde opnemen. Wel erkende hij, meer dan Siegenbeek, de waarde der dialecten voor de taalstodlie, doch de -liefde was meer plato nisch dan eigenlijk. De drang naar eenvoud o?. natuur nawer king van Rousaenaui, had in Nederland, even als elders, dë dorpsnovelle doen geboren wor den, dikwijls in de vrije taal van het dialect Twee kenmerken der romantiek vindt men dus hier vereenigd. Gij1 denkt met mij aan de Overbetuwsche novellen van Cremer, aan me nige schets in de Camera Obscura, ook a,l schreef Cremer in een dialect dat geen be- tuwsch blijkt- te zijn, en al bezigt Hildëbranc een Limburgsch dat geen Limburger ver staat. De belangstelling voor de taal van- het dia lect werd echter niet getrokken binnen den kring van het wetenschappelijk onderzoek. Als belangrijke bron voor dë kennis van on ze natuurlijke spreektaal werd zij niet ge bruikt. Verandering kwam hierin in 1882 door de oprichting van een tijdschrift „Onze Volkstaal", onder redactie van Taco dë Beer, met medewerking van verschillende hoog- 1-eeraren. De Nederlandsche tongvallen wor dien nu bestudeerd, al bestond voorloopig die studie voornamelijk in het opteekenen van woorden- en uitdrukkingen, het verzamelen van den taalschat. Het klankenstelsel werd meestal buiten beschouwing gelaten, evenals de zinsbouw en- de gramaticale vormen. De belangstelling bij het publiek was evenwel zoo gering; dat na het derde deel' de uitgaa werd gestaakt. Spr. gaf daarna verscheidene voorbeelden van verklaring van oude Nederlandsche woorden uit de dialecten, en omgekeerd van dialectwoorden uit het 17e eeuwsche Neder- Jandsch. Verder besprak prof. Stoeft uitvoerig aller lei eigenaardigheden uit verschillende „om gangstalen",-bijvoorbeeld de zeemanstaal en het z g dieventaaltje. Dit gebied is nog vrijwel onontgonnen Wat onze schrijvers en dichters, wat' Maer- lant, Vondel, Bilderbeek, Potgieter aan de di alecten en de dagelijksche spreektaal hebben ontleend, is nog nooit onderzocht. Voor vele handen en hoofden is er overvloed van werk De studie van de volkstaal is voor den phi- loloog niet altijd gemakkelijk, omdat hij ver van haar afstaat. De man uit het volk vraagt gevoel, desnoods drift; vandaar dat zij taal zich kenmerkt door veel krachtsuitdrukkin- gen. Hij bedriegt u niet, maar „ziet u in den nek"; hij "vergist zich niet, maar „snijdt zich in de vingers"; hij raakt niet verlegen, maar „heeft er niet van terug"hij sterft niet maar ,,gaat om zeep of het hoekje om". Naast deze eigenaardigheid kunt gij op merken, dat hij de concrete dingen noemt met een in uw oor ruwen, onbeschaafd klin kenden naam, meestal ontleend aan het plan ten- of dierenrijk, of aan de onbezielde we reld. Zoo spreekt hij niet van iemands hoofd maar van zijn kop, zijn test, zijn kersepit of zijn klapbes; zijn beenen noemt hij pooten of loopstokken, voor „op de been komen" zegt hij „op de proppen, op de kloeten of op de kneppels komen". Wat dunkt ualdus vraagt spr. is die studie van die taal niet aantrekkelijk en vol verrassingen, prikkelt zij uwe belangstelling niet? Maar betreurt gij het ook niet met mij, dat zoovele oude, inheemsche, schilder achtige woorden uit die volkstaal verdwalen zijn en vervangen worden door nietszeggen de kleurlooze vreemdelingen? Spr. vestigt ten slotte nog de aandacht op een enkele soort taal, n.l: die der straatroe pen en straatkreten.. Een andere beschou wing van die straatkreten en van den tekst .dier liedjes zou hoogst belangwekkend zijn voor de geschiedenis van dat brok volksle ven, dat op straat en gracht; op markt en plein wordt afgespeeld. EEN BELANGRIJKE ARRESTATIE. Naar men zich herinnert, werd eenige da gen geleden de juweliersfirma Scbreuder en Baksteen te Rotterdam het slachtoffer van een brutale (oplichting. De firma werd opgebeld', door een heer zich, noemende van der N., die een aantal gouden sieraden- op zicht verlangde. Een, bediende bracht daarop eeniige gouden voorwerpen, ter waaide van pl.m. 2400 naar het opgegeven adres, waar bent werd medegedeeld, dat de voorwerpen, die niet ge kocht -zouden worden, aan den winkel zoud-en worden teruggebracht. Daar men- niets m-eer vernam, werd /eni gen tijd later haar den heer Van der N. ge telefoneerd, die beweerde van niets te weten. Een ander was, naar zijn meenng, met v :1- sch sleutels zijn huis binnengedrongen.' en, had de voorwerpen in ontvangst genomen. Door een toeval is nu licht in. deze zaak ge komen. In den nacht van Maandag op Dinsdag deed de politie een inval in een speelhol op den Boerensteiiger waar een zestiental be zoekers werd aangetroffen. Op het politiebureau bleek, dat een dezer personen, zekere R. W., zeer veel overeen komst vertoonde met het signalement, dat de politie bezit van den man, die de gouden sie raden in ontvangst heeft genomen. Hët merkwaardige was, dat ook dë heer Van. dier N., van wiens naam en huis gebruik gemaakt zou zijn om de oplichting te plegen, onder de 1 azardspelers werd aangetroffen. De gearresteerde R. W. heeft medegedeeld, dat hij met Van der N. reeds langen tijd be vriend is. R. W. is voorloopig in bewaring gesteld'. De bediende van de firma Sehreuder en Bak steen kan echter niet met zekerheid verklaren, dat hij den verdachte herkent als den per soon,, aan wien hij de sieraden heeft afgege ven'. MOTORSCHOENER VERGAAN. der gemeente teruggezonden moest werden. Er is echter geen antwoord gekomen1, en thans verneemt de N. Ct., dat de inzending van de gemeente te Brussel- tentoongesteld is, en nog wel op onbeholpen' wijze. DE 1 NOVEMBER-SCHRIK. Onder 1 November-schrik verstaan we, schrijft het „Vad." dat dezen dag een zeker aantal huurcontracten verstreken en vermoe delijk velen door opzeggingen zullen zijn ver ontrust. Men weet, dat een wet, de Huuropzegings- wet, de slachtoffers, aan beide kanten, dus huurder en verhuurder beschermt, maar te velen denken te laat aan deze uitkomst. Een ieder die een opzegging ontvangt, maar graag in zijn huis wil blijven, billijke reden heeft om dit te wenschen en die zich als bona fide-huurder heeft gedragen, d.w.z. zijn huurpenningen geregeld heeft betaald en het perceel behoorlijk heeft bewoond, wende zich onmiddellijk tot de Huurcommissie. Zelfs al heeft men besprekingen met den verhuur der geopend, die goeden uitslag beloven, wen de men zich toch dadelijk tot de Huurcom missie, want zoo'n beroep moet geschieden binnen zeven dagen na de opzegging. Daar na heeft men geen enkel verhaal meer. Dus na 7 November 1919 kan de Huurcommissie niets meer voor den huurder doen. Het zich wenden tot de Huurcommisise maakt tot de uitspraak van die commissie de opzegging krachteloos. Hij die huurverlenging heeft genoten, moet, als hij nog langer die gunst wil genieten, zich opnieuw tot de Huurcommissie wenden vóór vijfzesde van den verlengingstijd verstreken is. Iemand die dus 6 maanden huurverlen ging tot 1 December heeft ontvangen, moet dus heden onmiddellijk verlenging aanvra gen.. Als iemand 3 maanden verlenging heeft gekregen, moet hij vernieuwing aanvragen, voor 5/6 van de 90 dagen dus 75 dagen ver streken zijn. Verzuimt men dit dan heeft men weer al zijn recht verbeurd. Ook denke men nog aan art. 2 van de Huuropzeggingswet luidende: Wanneer voor 'het eindigen van de huur eener woning eene opzegging niet wordt ver- eischt en' partijen niet tot overeenstemming zijn gekomen omtrent een nieuwe 'huur, kan de huurder zich bij verzoekschrift wenden tot de Huurcommisise met het verzoek te be palen dat een nieuwe huur zal tot stand ko men. WOEST RIJDEN. Menige dame of heer wordt aangehouden, moet boete betalen of wordt door de bezet tingstroepen „eingesperrt". .en hotelhouder, die iemand zonder pas herbergt, wordt zwaar beboet. Meer dan een Nederlandsche kooplustige koopt echter bij onze buren een strop. Veel goede artikelen zijn al door de bezettings troepen opgekocht en er is in het bezette ge bied heel wat Kriegswahr uitgestald. In Duitschland maakt men b.v. oud bont keurig op en etaleert het als nieuw; leeren koffers blijken vaak gedeeltelijk van apier, kookgereedschap o. a. van aluminimum was van slechte kwaliteit, zoodat menschen, die er uit aten, ongesteld werden, enz. Dames, zonder bont over de grens gegaan, kwamen met bont behangen terug. Er werd zelfs in een inspectie ten zuiden van Vcnlo een auto met in liet bont gehulde dames en aluminium kookgerei wegens po grig lot in voer zonder recht te betalen aangehouden door de Nederlandsche kommiezen. Men is niet tevreden goedkoop te hebben gekocht, maar men concurreert op een derge lijke oneerlijke wijze tegen den middenstand die van zijn artikelen rechten betalen moet. Menig winkelier in de grensstreek voelt de concurrentie van de winkels aan de over zijde der grens duchtig. Hij kan geen slechte waar leveren, want men heeft op hem ver haal. EEN UITLATING VAN EEN WETHOUDER. In de jongst gehouden gemeenteraadszit ting te Apeldoorn, maakte de heer W. Meu- sink, wethouder der bedrijven, bedenking te gen het voorstel van B. en W., tot aankoop van het pand van den heer H. C. van de Loo in verband met de stadhuis-bouwplannen voor 2600 en noemde het onzedelijk, dat de gemeente profiteerde van het feit, dat de eige naar geen hoogeren prijs vroeg, omdat cVze de waardestijging van zijn "pand niet voor zag. Naar aanleiding hiervan heeft de G. Ger ritsen, S. D. A. P., tot den Raad het verzo-, gericht in de eerstvolgende zitting de navol gende vragen te mogen stellen, welke bij schriftelijk den voorzitter van den Raad hu. toegezonden 1. Acht de raad het optreden van den wet houder W. Mensink, bij de besprekingen in de laatste raadsziting, over den aankoop von het huis met gronden van den heer Van Je Loo aan den Sprengenweg in strijd met den eed, welke ieder raadslid moet afleggen 2. Zoo ja, Is de Raad in dat geval ver plicht den heer*Mensink uit te noodigen zijn mandaat neer te leggen MO'ORD. moedt dat een paar Belgen, die den laatsten tijd veel' bij hem aan huis kwamen, niet vreemd zijn aan den moord. CLANDESTIENE STEENKOLEN. Gistermorgen werd' te Harlingen door de po litie aan boord van dë, Rijnaak Der Rheiu van Ruhrrort geladen methazaltslag van Duitsch land nog in beslag genomen ongveer 15 ton steenkolen. Reeds was een hoeveelheid door eenige personen gesmokkeld. Mr. VAN GROENENDAEL. In een gisteren gehouden buitengewone al- [emeene vergadering van de Eerste R.-K. .evensverzekeringsmij. te Nijmegen is met al- gemeene stemmen besloten aan mr. dr. Henri van Groenendael ontslag te verleenen als commissaris der maatschappij. TELEGRAMMEN VAN HEDEN. GEEN THEE- EN KOFFIERANTSOE- NEERING. DEN HAAG, 6 Nov. Gemeld wordt, dat de geruchten omtrent een distributie van thee en koffie op bons iederen grond mis-' sen De koffievoorraad is voldoende voor circa 8 maanden, de thee voor pl.m. 1 Yi jaar. Bovendien heeft de aanvoer van beide artikelen onafgebroken en in voldoende mate plaats. DE MIJNWERKERSSTAKING. LONDEN, 6 Nov. Uit Washington wordt gemeld, dat de regeering het voor stel om het bevelschrift inzake de mijnwer- kerss'taking in te trekken, niet aanvaarden zal. De leiders der mijnwerkers verklaren, dat de weigering der regeering den strijd zal verlengen. ARBITRALE UITSPRAAK. DEN HAAG, 6 Nov. Naar wij verne men heeft de directeur-generaal van den arbeid in het conflict in de bouwbedrijven te Den Haag uitspraak gedaan ten aanzien van de verhooging der fariefsprijzen in verband met de verkorting van de arbeids week van 50 tot 45 uur. De arbiter besliste, dat de tarieven met 8 pet. hadden moeten zijn verhoogd. Betreffende de vraagpunten van hande lingen in strijd met de collectieve arbei dersovereenkomst zal vermoedelijk begin der volgende week uitspraak worden ge daan. REVOLUTIE IN EGYPTE? GENèVE, 5 Nov. De „Information" meldt, dat volgens een bericht van de Na tionale Commissie voor Egypte, in Egypte revolutie is uitgebroken. Uit alle streken van Egypte komen berichten, dat de strijd tegen de Engelschen aan den gang is. Ér zou een voorloopige nationale Egyptische regeering gevormd worden. STADSNIEUWS. OPENBARE LEESZAAL EN BIBLIOTHEEK. In de afgeloopen maand werd de Openba re Leeszaal, alhier, bezocht door 2154 man nen en 353 vrouwen totaal 2507, tegen 2365 mannen en 427 vrouwen totaal 2792, in Oc tober 1918. Uitgeleend werden aan leden der Leeszaal 2520 banden tegen 2565 banden in October 1918. PROVINCIAAL NIEUWS. UIT HEER HUGO'WAARD. Z. D. H. de Bisschop van Haarlem heeft een nieuwe parochie opgericht te Waarland ondter den titel van den H. Wulfram en be noemd tot pastoor daarvan den Weleerw. Heer J. J. Vol'lering, .thans verblijvend te Heer Hugowaard' (Noord). Geboren: Margaretha Maria, d. van Jan Ursem en Johanna van Schagen. Maartje, d. van Willem Ooms en Geertje der Neer. Anna, d. van Pieter Bas Reinuwtje Jongert. Anna Cornelia v.. Laura Joanna, drs. van Johannes Laurentius Theunis en Cornelia Stroet. Maria, d. van Petrus Bot en Maria Beerepoot. Aga tha Margaretha, d. van Dirk Brink en Nico- laasje Mul. Jan, z. van Cornelis Leegwater en Aagje Glas. Geertruida Margaretha, d. van Jan Suiker en Agatha Sneekes Mar garetha Maria, d. van Johannes Pepping en Catharina Commandeur. Wardenaar, z. van Jacob Piers en Grietje Gutter Corne lia Anna Maria, d. van Hcndrikus Over toom en Lourentia Koopman. Cornelia Klaas, z. van Izaak Jan Marinus Hage en Grietje Dekker. Willem, z. van Jacob Da- nenberg en Johanna Schuitemaker. Cor nelia Brigitta, d. van Petrus Wokke en Geer truida Korver. Simon Petrus, z. van Pieter Schilder en Gertrudes Johanna Louwe. Jan, z. van Klaas Schoen en Cornelia Evers. Christiaan, z. van Petrus Weel en Caro lina Maria Swinkels. Catharina d. van Si mon Groot en Maartje Zonneveld. Rei- nouwtje Maria, d. van Adrianus Breed en Amtje Braas. Reingje Roelof je, d. van Jan Bruinewoud en Cornelia van Nieuwcnhoven. KEDERLANDSC'HE BOEKEN NAAK SURINAME, „Een Nederlandsche kolonie, degelijk te vernederlandschen, door haar (met Neder landers te bevolken', zoo -schrijft prof. mr. D v-an Blom in „De West-Indische Gids", „is een aantrekkelijk en voor de hand-liggend denkbeeld". De heer J. J. Leys, hoofd van het landbouwonderwijs in, Suriname, heeft dat oude denkbeeld in den laatsten tijd met eeni- gen ophef en in aanbevelend'en zin ter sprake gebracht. De heer Van Blom moet echter zijn vroegere bezwaren met Hem handhaven op grond van de mislukking van alle pogin gen in deze richting, waarvan de Surinaam- sche geschiedenis verhaalt, en, niet het minst oip grond van -de bedenkelijke sobere resulta ten, welke die kolonisten van Nederlandsche afkomst bij Paramaribo in den loop van een zeventig jaar hebben weten te bereiken: ar moede niet, doch slechts matige welstand; degeneratie bij de nakomelingen; vernege- rin-g. In B'ritsch KaffeiHand is boerenkolonisatie van Duitschers geslaagd. Dit is echter niet een tropisch, maar een sub-tropisch land. Hetzelfde geldt voor enkele andere gewesten. In het hoogland van- Britsch en toenmalig Duitsch '0'Oist-Afrika wordt 'kolonisatie van West-Eluropeesche boeren op grond -der erva ring mogelijk geoordeeld door dr. v-on Linde- quist en <fc. Karstedt. Maar hier hebben wij hoogland, niet lage, vochtige vlakten als de kuststreek van Suriname is. Zelfs over de geschiktheid van dit hoogland evenwel voor blijvende vestiging van Duitsche boeren ble ken de deskundigen verdëeld. Dichter in de buurt van Suriname bren gen ons andere onderzoekingen. Wegens het droge Ant-illen-ki imaat kan echter het (nog ma-a, zeer betrekkelijk)' ge slaagd zijn van enkele blanke nederzettingen op deze eilandjes als moedgevend voorbeeld voor Suriname niet deugen. Beter vergelijkbaar materiaal leveren Hidden- en Zuid-Amerika. Daar treft men ook de lage vochtige landen aam. Dr. Karl Slapper, (die ook over Midden- Amerika schrijft, velt 'over 't laagland' als vestigingsgebied voor Europeanen een on gunstig oordeel. En dr. Ernst Wagemann, die over de be langwekkende Duitsche boeren-nederzettin- gen in Brazilië handelt, onderscheidt wel zeer beslost ten ongunste van het laagland met zijn, vooral voor kinderen ongunstig klimaat, dat ook zoowel het zesnugestel als het uiterlijk der ouderen aantast. Ten slotte hebben echter voorbeelden uit Suriname zelve de meeste bewijskracht. Aan het eind 1918 hield de agent-generaal voor -de immigratie; de heer 0'. van Drimme- len, een lezing voor -den Roomseh-Katho-He- ken Socialen Cursus te Paramaribo over „een middenstandslandbouw voor Suriname". Een sterk pleidooi tot wederopvatting van het plan om 'n proef te nemen met kolonisatie van Madeiranen, subtropisch ras uit Portu gese}!, Indisch en neger'bloed. Het plan stam de van de door gouverneur Fovk in Maart 1909 benoemde' commissie en is destijds door den gouverneur overgenomen. Noch in dë koloniale staten, noch bij de ooimmissie- B s heeft het echter instemming kunnen vin den. Van kolonisatie met Nederlandsche boeren wil de heer Van Drimmelen niet weten. „Het vochtig, heete klimaat verzet zich tegen de kunstmatige immigratie met Eturopeesche volken die er eigenhandig den landbouw zou den moeten uitoefenen", verklaarde hij. In scherpe tegenstelling met deze en ande re ongunstige oordeelvellingen staat het op timisme van den beer Leys-, wiens gegevens in zijn opstel „Kolonisatie van Suriname door Hollandsche boeren" in da Februari-afl. van de W.-I. Gids, volgens prof. Van Blom niets anders bewijzen, dan dat na 1908 de toestand der boeren bij Parameribo aanzien lijk verslechterd is. Durft hij, zoo besluit dë schrijver, -als fatsoenlijk man in gemoede vol houden, dat hij op deze boodschap onze jon ge bóeren-arbeiders mag lokken naar zijn in ternaat? Hij wenschte hen te recrufeeren „uit dien stand, die niets te verliezen heeft, omdat hij niets bezit, uit de arbeidende klasse dus". Volgens ontvangen bericht is de Neder landsche motorschoener T'halatta I op reis van Londen naar Wiborg, in de Noordr.ee vergaan. Vermoedelijk is het schip op een mijn geloopen. De opvarenden zijn te Cux- •haven geland De Thalatta I was 358 bruto en 201 netto tens groot, in 1917 bij Gebr. G. en H. Bode- wes te Martenshoe'k gebauwd en behoorde aan Mr. W. M. Kelff te Amsterdam, EEN VREEMD GEVAL. Het gemeentebestuur van den Haag dat aanvankelijk zijn medewerking had toegezegd aan de tentoonstelling voor den wederopbouw van België te Brussel, heeft, zooals bekend, in -de gedragslijn van België tegenover Ne derland aanleiding gevonden, oim -op zijn toe zegging terug te komen en naar den heer Pauw te Amsterdam, die de inzendingen in ontvangst narrfj een telegram af te zenden, inhoudende dat de inzending voor rekening 'Op het Statiionsemplacement te Hoens- broek stonden een kar en paard even -onbe heerd. Door een auto in dolle vaart aanrij dend, werd het paard schichtig en maakte een wending. De aut-o kon nog juist uitwij- keij, doch - reed een pijler van een waranda omver, waardoor deze waranda omstortte. De auto reed gewoon door. De roekel'ooze rijders werden eenigen tijd later door de marechaus see gearresteerd. Zij waren uit Hoorn afkom stig. In de Willemstraat te Heerlen is een oude man door een snelrijdende auto overreden. Deerlijk verminkt werd hij in .stervenden toe stand naar het hospitaal vervoerd. LAGE MARKENKOERS en NEDER LANDSCHE KOOPLUST. Men schrijft uit Limburg aan de N. Ct.: Tal van bewoners uit de grensstrook wil len profiteeren van den lagen stand der Duit sche valuta Zij gaan zonder behoorlijke pas in Aken, München, Gladbach, Kaldenkir- chen of nog verder inkoopen doen. Gistermorgen vond een1 postbode het lijk van den 81-jarigen M van Boekei, die aan den Kanaaldijk te St. Pieter (Limburg) een winkeltje hielld, ontkleed in de bedstee, met een gapende wonde aan het hoofd, ingedruk te hersenpan en een kussen over hem heen. Geldswaarde werd nergens gevonden, hoewel de man er nogal warmpjes inzat. Men ver- CICHOREI. De prijs der cichoreiwortelen is in Friesland in enkele weken van 50 tot 2 gld. per 1000 kilo gedaald, waardoor de verbouwers groots schade lijden, want het land is tegen hooge prijzen gehuurd. Aan den Minister is het ver» zoek gericht, den uitvoer van de cichorei weer open te stellen. KORTE BERICHTEN. Voor hoofd eener school te Amsterdam hebben zich aangemeld 82 personen, onder wie drie vrouwen. Te Heerenveen werd Dinsdag al op de sneeuw geard. Voor een half jaar kocht iemand te Grouw een villa, voor 13.000; ze is nu weer verkocht voor uitbreiding der zuivel fabriek en werd met 18.000 betaald. Gisternacht is afgebrand de groote ga rage van het' Sanatorium „Herwonnen Le venskracht" te Apeldoorn. De schade beloopt ongeveer l'O.OOO. Te Vllissingen is het houden van een collecte voor den hongersnood in Oostenrijk en in Hongarije niet toegestaan', omdat er in de gemeente ze'l^ zooveel nood te lenigen valt.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1919 | | pagina 2