DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
1919
MAANDAG
10 NOVEMBER.
Oil numm«f „staat uit 2 bladen, Rüüderd 6611 611 'twintigste Jaargang
l)ezo Courant wordt eiken avond, behalve op Zon- en
Feestdagen, uitgegeven. Abonnementsprijs b|j vooruitbetaling
per 3 maanden voor Alkmaar 2.—, franco door het ge-
heele Rijk 1* 2.50.
Afzonderlijke en bewijsnummers 5 Cents.
Por
Prijs der gewone Advertentiën
regel f G.20. B|j groole contracten rabat. Groote
lettors naar plaatsruimte.
Brieven franco aan de N.V. Boek- en Handelsdrukkerij
v/h. HERMs. COSTER ZOON, Voordam C 9.
Telefoonnummer 3.
Telelur, Ktscittelie SS,
Dh acteur: O. H. ARAK
HoofdredacteurTj. N. ADEMA.
BUITENLANDSCH OVERZICHT.
Uit Washington komt liet bericht, dat na
verwerping en intrekking van eenige amen
dementen op het vredesverdrag, de rmiende-
menten afgehandeld zijn en thans de aan de
orde gestelde punten van voorbehoud in be
handeling komen.
De leider der democi«tui neeft ua een con
ferentie te hebben gehouden met de democra
tische senatoren, de mogelijkheid toegegeven,
dat de democraten tot een vergelijk zouden
worden gedwongen, maar dat zij daartoe niet
overgaan voor de laatste hoop is vert-wencn.
Naucr wordt gemeld, dat de Senaat met 48
tegen 4U stemmen de eerste paragraaf iieett
aangeuomeu van liet voorbehoud dat op het
vredesverdrag was voorgesteld door de Se
naatscommissie voor de üuncnlandsche aan
gelegenheden, nml. de inleidende bcpaung,
uai net vooiOehuud der Vereenigde Statui
door deze groote mogendheden moet worde»,
goedgekeurd.
hen telegram van gisteren uit Washington
meidt, dat senator Hitcncock, de leider der
democraten, een onderhoud met president
Wtison neeft gehad, wien hij den toestand in
breeue trekken had uiteengezet en wien hij
had medegedeeld, wat uien zich voorstelde
met de beperkende bcpaiirgen der meerder
heid te doen.
Volgens Hitchcock zou senator Lodge, de
groote tegenstander vaii den president, over
een combmaue van veertig of ineer senatoren
beschikken, die zich verbonden liaddcn zijn
afbrekende bejjerkiugen in de commissie aan
te nemen, wanneer dit met meerderheid van
stemmen geschieden kon.
Volgens Hitchcock zouden deze beperkin
gen belichaamd worden in een resolutie tot
ratificatie wanneer deze in stemming komt.
De senator meent, dat het voorstel tot rati
ficatie in dezen vorm niet de vereischte twee
derden van het aantal stemmen in den Senaat
zal krijgen.
Naar Hitchcock aan dagblad-corresponde»
ten ais zijn meening uitsprak, zouden, wan
neer dit verworpen wordt, de democraten een
ander voorstel indienen, vermoedelijk betref
fende ratificatie onder zekere voorwaarden.
Krijgt ook dit voorstel niet het tweederde
der stemmen, dan zou men een voorstel tot
ratificatie met interpretcercnde bepalingen
indienen.
Maar ook dat zou waarschijnlijk niet de
vereischte meerderheid van tweederde der
stemmen krijgen, maar de Senaat zou dan in
een moeilijke positie verkeeren en onder deze
omstandigheden zou een compromis tot stand
kunen komen tusschen de veertig senatoren
die voor ratificatie zonder beperkingen of
amendementen zijn cn de dertig die voorstan
ders zijn van de ratificatie met beperkingen
President Wilson zou over een en ander
zijn tevredenheid hebben uitgesproken
Het verheugde hem, dat de amendementen
verworpen waren en dat de plannen voor de
toekomst goed waren.
Dc president is blijkbaar nog al gauw te
vreden. Was hij niet ziek geworden dan zou
de kans der democraten in den Senaat onge
twijfeld gunstiger zijn geweest hoewel het
zeer te betwijfelen is of hij een meerderheid
van twee derden zou hebben gevonden.
Wij wezen er bij de vermelding der regec-
ringsmatregelen tegenover de stakende mijn
werkers reeds op, dat de Amerikansche regee
ring dc zaken krachtig aanpakt.
Trouwens in Amerika is men niet van
plan de actie van allerlei agitatoren zonder
meer te verdragen.
Uit New York meldt de Exchange Agency
dat in vele Amerikaansche steden raids ge
houden worden op radicale agitatoren.
Er hebben reeds duizenden arrestaties
plaats gehad en er zullen er nog hoel wat
volgen.
Tot middernacht waren er alleen in^New
York reeds 400 radicalen gearresteerd,
arresteerd.
Groote massa's bolsjewistische lectuur zijn
in beslag genomen en de immigraticautoritèi-
ten verklaren, dat de radicalen allen buiten-
landschc misdadige anarchisten zijn.
Zaterdag waren voorbereidingen gemaakt
voor groote demonstraties in alle steden ter
herdenking van de Russische revolutie.
Volgens den Minister ven Justitie zijn de
raids een begin van zich over het geheele
land uitstrekkende maatregelen der regeering
teneinde ccn door de Union of Russian Wor
kers op touw gezette poging om de Ameri
kaansche regcering omver te werpen te ver
ijdelen.
De raids moeten geheel onverwacht geko
men zijn en duizenden personen zullen on
middellijk uit het land worden gezet.
Wat de mijnwerkersstaking betreft wordt
gemeld dat de mogelijkheid schijnt tc bestan
van een compromis.
Gompers heeft een conferentie gehad met
de attorney-generaal Palmer.
Door het geheele land worden de radicale
leiders en organisaties door dc federale agen-
»n achtervolgd.
De politie te New York zou tweehon
derd mannen en vrouwen gearresteerd heb
ben, voor het meerendeel Russen.
Te Philadelphia en te Chicago hebben tal
van arrestaties plats gehad en vele gevange
nen zijn gewond en loopen met bebloed
hoofd.
Üit IndianpoliB komt inmiddels de tijding,
dat het Hof het voorstel tot opheffing van het
stakingsverbod voor de kolenmijnen in be
handeling heeft genomen
BUITENLAND.
DE INTERNATIONALE ARBEIDS-
CONFERENTIl TE WASHINGTON.
Nadat verscheiden arbeidersafgevaardigden
hadden gepleit voor den 8-urendag of de 48-
uren week, kwam de werkgevers-gedelegeerde
S. R. Parsons verklaren, dat met 100,00b,000
menscheu m Europa op den rand van hon
gersnood, en met slechts een der de van hun
nijverheid in volle productie, het thans de
tijd niet was om tot beperking van den ar
beidsduur over te gaan.
De poging, om den 8-urendag wettelijk in
te voeren, zou naar hij1 meende, totaal on
economisch zijn en een onrechtmatige inmen
ging zijn in liet zakenleven. Bovendien zou
het naar hij beweerde noodlottig zijn
voor den landbouw, daar het mcnschen van
het platteland zou weghalen. Ook zou voor
vele bed ij ven ceni uitzondering moeten worden
gemaakt, b.v. voor dc seizoenbedrijven als
houthakken- en bewerken.
Ook zou het ontevredenheid scheppen bij
hen, die niet onder het artikel vielen.
Guérin (Frankrijk) wees er op, dat het ar
beidersvraagstuk diende te worden bezien van
nationaal en nlot van internationaal stand
punt. Hij' las een verklaring voor, afkomstig
van de Fransche werkgevers, behelzende, dat
de eenige manier om tegemoet te komen aaii
het verlies van 10,000,000 dooden en
1,200,000,000 000 fes. schade door vernie
ling, was: de productie te verhoogen en het
verbruik te beperken. De kosten van grond
stoffen, van voortbrenging en van het levens
onderhoud gaan al maar door naar boven;
het eenige wat er thans moet worden gedaan
•is voorzichtig voorwaarts te gaan tot de nor
male productiekosten hersteld zijn.
Thans ecluter is die productie in dezelfde
mate gedaald als de werktijd', n.l. met 20
pet..
BEZET DUITSCHLAND.
Een deel van het door de Engelsche troe
pen bezette Rijmlandsche gebied zal aan
de Fransche en Belgische militaire auto
riteiten worden overgedragen. De Bel
gen zullen de gemeenten Haar, Halden,
Benrath bezetten en het tot nu toe door de
Engelsche troepen bezette deel van het dis
trict Gravensbrotdi en Nuss, Monsdhap,
Schleiben, Düren, Euskirchcn en Rheinach
zullen door Fransche troepen worden bezet.
EEN NOODKREET.
Het 'Neue Wiener Tageblatt bevat een op
roep aan Du;tschland om Oostenrijk te hulp
te komen in den ontzet temden noodtoestand,
die vooral te Weenen heerscht. Van semi-of-
ficieele zijde d.w.z. van de zijde der Deutsche
Allgem. Ztg. wordt er op gewezen, dat
Duitschland' niet in staat is veel hulp te bie
den1, daar Duitschland zelf nog steeds in een
verschrikkeiijken noodtoestand verkeert. Het
eenige wat Duitschland doen kan is te vra
gen en den steun van de wereld voor de ge
bieden, die in een noodtoestand verkeeren, op
te wekken.
HERNIEUWDE WAARSCHUWINGEN.
De Rijksweermimister en de chef van het
Duitsche legerbestuur wijzen opnieuw op het
verbod 1dat Duitsche soldaten in Russischen
dienst treden; 2. wervingen van Duitsche sol
daten voor den Russischen dienst door Duit
sche soldaten 3. wervingen in Russisch ge
vangenkampen en 4. iedere deelname van
Duitsche soldaten in het aanschaffen van wa
penen voor de Russische troepen.
DE OORLOGSVERLIEZEN.
In een rapport aan de Fransche regeer in?
over de vergoedingen aan d'e nagdlaten be
trekkingen van, vermiste militairen worden,
op .grond van officieele opgaven van de ver
schillende taiklken van dienst, nauwkeurige
cijfers medegedteeld omtrent de verliezen aan
mensehenlevens tengevolge van den oorlog.
De verliezen van het Fransche leger (offi
cieren en soldaten) bedroegen tot den dag
van den wapenstilstand (11 Nov. 1918)
1.354.000. Sedert den wapenstilstand zijn 600
officieren en 28.000 manschappen, die in de
hospitalen verpleegd' werden, overleden aan
hun verwondingeh of ziekten. De verliezen
van het Fransche leger bedragen dus het
huiveringwekkend' totaal-cijfer van 1.383.000
wauTvan 1.122.400 dooden en ,200.000 vermis
ten. Deze verliezen bedragen één op de 27 in
woners en bijna 16% pet. van de gemobili
seerde troepen, waarvan het totaal-cijfer
heeft bedragen 8.410.000 man (195.000 Fran
sche officieren, 7.740.000 Fransche soldaten,
260.000 inboorlingen uit Noord-Afrika en
215.000 inboorlingen uit de koloniën.
Wat de gewonde» en zieken betreft, zijn
er sedert het begin ven dén oorlog re de hos
pitalen opgenomen 4.193.981 gewonden en
4.988.213 zieken. Verscheidene gewonden zijn
meer den eens in «te hospitalen opgenomen
en tiet getal gewonde officieren eni man-
solwppen wordt in verband hiermede ge
raamd op 3.800,WO,
De verliezen van het Fransche leger zijn
dus 1.383,000 dooden (gesneuvelden -of ver
mijten) en 3.800.000 gewonden, waarvwa de
helft één of meermalen gewond werd. Van de
1.883.000 dooden zijn 30.800 officieren.
Het aantal Franseh© faijgsgevangeneii be
droeg 485.400.
De verliezen teir zee bedroegen 5521 dooden
en 4994 vermisten.
Tot il November 1918 waren d© verliezen
van <le legers der Geallieerden aan dooden,
vermisten en niet onder de 'krijgsgevangenen
teruggevondenen ala volgt:; België 4EOOO; da
Vereenigde Statera IM.000; Groot Buitt&më
86Ö..OO0 (waarvan 082.000 voor Engeland' en
187. WO vcrax de koloniën)Griöksüiiand
12.009; Italië 494.000; Roemenië circa
400.000 (és m*g levend© krijgsgevangenen in-
begx®£!>an')Rusland 1J90.0SO (twijfelachtig
cijfer, dateerend van 'October 1917); Servië
297.000, Portugal dat 200.000 man heeft ge
mobiliseerd, heeft op de slagvelden in F ra nik-
rijk en Afrika 8367 dooden en vermisten ge
had.
Op 11 Nov. 1018 bedroeg het getal der neg
in leven zijnde krijgsgevangenen der Gealli
eerden voor Bdigië 70.000; de Vereenigde
Staten 4800; Britsehe rijk 171.000; Grieken
land 7400; Italië 485.000; Rusland 2,900.000;
Servië 83,400.
De verliepen van' den vijand, werden als
volgt geschat: Duitschland 2.049.000 dooden
en vennieten; Gostenrijk-Hongarijs 1.542.817,
Bulgarije 101.224 en Turken 325.000.
OPSTOOTJES IN NEU-KÖLN.
Naar aanleiding van de door de meerder
heids-socialisten geweigerde credieten voor
den Arbeidsraad te Neu-Köln is het Vrijdag
in de vergadering van den gemeenteraad tot
stormachtig© gebeurtenissen gekomen. De
onafhanikelijken en de communisten hadden
voor den aanvang der vergadering twee
menschenmiassa's te samen gebracht, die zich
zeer luidruchtig gedroegen. De deuren van
het Raadhuis moesten worden gesloten. Op
het oogetn'hlilk, dat zij even werden geopend
om eenige bezoekers voor dë tribune, die
kaarten hadden, binnen te laten, sormdë dë
volksmassa ook naar binnen. De indringers
'kwamen niet alleen op de tribune, maar oolk
in de zaal, waar eenige gemeenteraadsleden
mishandeld werdén. De politie moest het
raadhuis ontr iimen.
HET VERDRAG VAN ST. GERMAIN.
De leider van dë Ooatenrijksche vredtesdele-
gatie heeft Donderdagavond aan den secre
taris-generaal der Vredesconferentie het do
cument 'der ratificatie van het vredesverdrag
van St. Germain ter hand gesteld, geteekend
en gezegeld door den president der Nationale
Vergadering van de Oostenrijksche republiek.
Dé Ooistenrijks'che gevolmachtigde heeft
hierbij een brief gevoegd', gericht tot den
president dër vredesconferentie, waarin ge
meld wordt dat Oostenrijk 'zonder het van
'kracht worden van het verdrag af te wach
ten, zijn grondwet heeft gewijzigd volgens
de grondbeginselen, die door de mogendhe
den in het vredesverdrag zijn vastgelegd.
GEWELDIGE ONTPLOFFING BIJ
NAMEN.
In den nacht van Zaterdag op Zondag is
de geheele streek van Namen opgeschrikt
door een ware kanonnade.
Na den wapenstilstand was een geweldige
hoeveelheid Duitsche granaten opgestapeld
in een twintigtal barakken van 25 a 30 Meter
lengte, welke gebouwd zijn in het Davebosch,
tusschen den spoorweg van Luxemburg en
den Noorderspoorweg.
Sinds eenigen tijd kwamen munitietreinen
in het station van Dave aan. De locomotie
ven werden in de barakken ondergebracht tot
zij gezonden werden naar de plaatsen, waar
de munitie gelost werd.
Buitendien waren er in Dave ontzaglijke
hoeveelheden buskruit.
Tusschen 11 uur en middernacht bespeur
de men een vlam in het Davebosch. Men
dacht, dat er brand was uitgebroken door
kwaadwilligheid of onvoorzichtigheid van
eenige kolendieven. Dit zal door een onder
zoek worden uitgemaakt.
Een hevige ontploffing deed zich hooren,
kort daarop gevolgd door een tweede en een
derde. Daarna volgden de ontploffingen el
kaar den geheelen nacht door, van minuut tot
minuut, op. Het was één (of meer, dit weet
men nog niet) der depóts, dat in de lucht
vloog.
Zondagochtend duurden de ontploffingen
voort, doch met langer tusschenpoozen.
Het bcsch staat over vrij groote uitge
strektheid in brand.
Het is voor .'t oogenblik nog onmogelijk
met eenige nauwkeurigheid vast te stellen wat
geschied is. Met 't oog op 't gevaar staat de
militaire overheid niemand toe de plaats van
1 de ramp te naderen. In elk geval staat het
vast, dat tot op het oogenblik een zeer klein
gedeelte der munitie ontploft is. Wanneer de
geheele voorraad in de lucht vloog, dan zou
naar bevoegde personen mededeelden, de stad
Namen zeli niet veilig zijn.
Zondagnacht vóór 1 uur is een eskadron
van het eerste regiment jagers te paard naar
de plaats des onneils gezonden, om een orde
dienst te organiseeren. De bewoners van Dave
en omstreken hebben den nacht in hun kel
ders doorgebracht, ten prooi aan een begrij
pelijke paniek.
Volgena de eerste berichten souden er geen
slachtoffers zijn onder de burgerlijke bevol
king, maar de barakken waren bewaak! door
12 schildwachten, waarvan er 8 op het appèl
ontbreken. Men behoeft, evenwel niet noodza
kelijkerwijze te vreezen, dat deze soldaten ge
dood zijn. Misschien betten zij op het oogen
blik van den eersten sdmk de vlucht geno
men of hebben zij zich verscholen in een on
derkomen in het bosch. In het militaire hos
pitaal is het geheele personeel geconsigneerd
en er zijn maatregelen genomen met het oog
op het feit, dat toet depot van Dave talrijks
granaten met verstikkende gassen bevatte.
Het krankzinnigengesticht van Dave, waar
van geen ruit meer heel is, is ontruimd. Over
al in den omtrek zija de ruiten gesprongen.
Op de spoorlijnen Namen—Arlou en Namen
Sivet is het treinverkeer onderbroken.
hen nader bericht zegt:
De acht ontbrekende schildwachten had
den, door schrik bevangen, de vlucht geno
men, Zij zijn tegen één uur in de kazerne te
ruggekeerd.
um drie uur was het verkeer in de omge
ving weer in gang.
hr hielden bij de munitiedepóts van Dave
14 manschappen de wacht, ailtcn Engelschen.
BEENDER AANDOENINGEN IN
DUITSCHLAND.
Over eigenaaridge ziekte» van het been-
dergestel als gevolg van onvoldoende voeding
hebben de regeeringspresidenten (gouver
neurs van de provincies) rapporten uitge
bracht. Daaruit blijkt dat sedert 1917 veran
deringen en ziekten van het beendergestel
voorkomen, die gelijken op de Engelsche ziek
te van zuigelingen en kleine kinderen en de
beenderverweeking van volwassenen en een
omvag en vorm aannemen, die men totdusver
slechts 'bij wijze van uitzondering had waar
genomen. Zij zijn nu een vaak voorkomend
verschijnsel.
Beenderbreuken zonder aantoonbare of met
een nauwelijks te onderkennen oorzaak zijn
niet zeldzaam. Bovendien teisteren de aan
doeningen leeftijdsklassen, bij wie zij vroeger
haast niet voorkwamen Tot het najaar van
1918 schijnt de ziekte Hechts sporadisch en
onder bijzondere omstandigheden voorgeko
men te zijn. Sedert dien tijd is zij in grooter
of kleiner omvang in alle regeeringsdistric-
ten, met inbegrip van Berlijn, aleen met uit
zondering van het Hohenzolernsche land,
waargenomen.
Uit het onderzoek blijkt dat de ziekte het
rechtstreeksche gevolg is van de hongerblok-
kade. Zij wordt veroarzaakt door onvoldoende
en ondeugdelijk voedsel.
Het voornaamste contingent leveren de
leeftijdsklassen tot en met het vijfde jaar, dan
komen de jongeren van het 14de tot het 19de
levensjaar.
De kleine kinderen is de ziekte waarneem
baar door pijn bij bewegingen of bij het aan
vatten van hun ledematen of romp. De kinde
ren schreeuwen dikwijls reeds, als men hen
met de hand aanraakt. Kinderen, die op hun
derde, vierde of zelfs vijfde jaar nog niet
kunnen loopen, vindt men vaak.
Dikwijls verleeren kinderen van twee tot
zes jaar het loopen, dat zij op den goeden tijd
geleerd hadden.
Dikwijls kunnen die kinderen dikwijls niet
meer staan. Gevallen waarin men beenderpij -
pen met de hand kan breken, worden beschre
ven. De*'beenderverbuigingen die men reeds
in normale tijden bij kinderen met Engelsche
ziekte kon waarnemen, nemen bij zulke ern
stige organische veranderingen van de been-
dersubstantie ernstige vormen.
De zikte bij opgeschoten kinderen is in vele
streken goed bekend bij de bevolking en wordt
door haar „hongermalaria" of „mannelade-
beenen" genoemd. Dikwijls worden gevallen
gerapporteerd, waarin jonge lui plotseling
op straat zonder eenige oorzaak met een
breuk in de streek van het bekken enz. neer
vallen. Ernstige misvormingen aan de borst
kas en de wervelkolom komen ook dikwijls
voor.
De rapporten van de regeeringspresiden
ten hebben alleen betrekking op nieuwe ziekte
verschijnselen als gevolg van den honger. Het
is overbodig daarnaast nog eens alle reeds
bekende ziekten op te sommen, die ziekte en
dood ten gevolge van de hongerblokkade in
honderdduizenden gévallen over ons volk ge
bracht hebben.
DE OPPERSTE RAAD EN ROE'MENIë.
Naar de avondbladen melden, heeft de Op
perste Raad der geallieerden een derde «om
ina tie tot de Roemeensche regeering gericht.
De Fransche -gezant te Bodkaxest o-ntving op
dracht, de nota ter kennis van de Roemeen
sche regeeiing te brengen. Daarin wordt nog
maals aangedrongen op het terugtrekken der
Roemeensche troepen uit Hongarije. Tevens
wordt aan de Roemeensche regeering mede
gedeeld, dat een eiseh van gelijke strekking
aan Servië en Tsjecho-Slowakije is gesteld.
Het schijnt, dat deze nota van den Opper
sten Raad een miniatercrisisi te Boekarest
heeft uitgelokt.
DE ENQUETE-OOMMIS SIEL
Van welingelichte zijde wordt, gemeld, dat
de volgende week waarschijnlijk generaal Von
Hindenburg en Ludendorff voor de commis
sie zullen worden gedaagdL De 'dag is nog
niet bepaald; doch waarschijnlijk zal 'dit vol
gende week Donderdag zijn. Ueneraal Von
Hindenburg zal een extra-trein ter beschik
king worden gesteld.
DE PUINHGOPEN VAN YPEREN.
In antwoord op vragen, onlangs gesteld in
de Belgische Kamer met 'betrekking tot Y pe
ren, zei de minister van Binnenlandsche Za
ken dat 14 Juli jl. een otficieele bijeenkomst
ia t, aden door vertegenwoordigers der Bel
gische regeering, stedelijke autoriteiten van
Vperen en de britsehe monumenten-commis-
aie, en dat voorbereidende maatregelen zijn
somen om de lakenhal, de kathedraal en
de belendende huizen voor ontwijding te be
hoeden. Deze ruines zullen in hun liuidigen
toestand een bedevaartplaats zijn waarheen
onze geallieerden zullen komen ter eeuwige
herinnering aan hun soldaten die vielen om
de laatste strook van den Belgischen bodem te
verdedigen.
BRIEVEN VAN KARL LIEBKNECHT.
Bij Karl Reisraer te Dresden wordt door
Hany Schumann een biographic van Karl
Liebknecht uitgegeven,, waarin o.a. de fami
liebrieven van den communistisehen leider
„uit het veld" en uit de gevangenis opgeno
men zijn.
DE VROUW ALS UITVINDSTER.
Er wordt dikwijls beweerd, dat de vrouw
op het gebied van uitvindingen nog weinig
„geleistet" heeft. Dit wordt eenigszins gelo
genstraft door het feit, dat alleen in het af-
geloopen jaar in Engeland op 250 uitvindin
gen door vrouwen patent is aangevraagd. In
den oorlog werden twee belangrijke uitvin
dingen door vrouwen gedaan: Miss Herta
Hyrton vond een methode om verstikkende
gassen te verwij reu, terwijl Mrs. Ernestine
Hort weefsels zoo wist te impregneeren, dat
zij geen vochtigheid van welken aard ook
doorlieten. Miss Cprley Robinson vond een
verbrandingsmethode met gas als brandstof,
waarbij alle producten zelfs 'de asch, nuttig
gebruikt worden en slechts een derde noodig
is van het gas, dat bij de gewone methode
verbruikt wordt.
DE ONTWIKKELING VAN DEN
SCHEEPSBOUW.
In de „Daily Mail" bespreekt F. A. Mac
kenzie die geweldige energie van den scheeps
bouw. Vroeger werd aan de Clyde en Tyne
gezegd, dat de Amerikanen nimmer wereld-
scheepsbouwers zouden worden. Thans is te
Newark het onmogelijke geschied. Bij het
uitbreken van den oorlog was in Amerika de
bouw van ijzeren schepen onbekend. De oor
log werkte stimuleerendde eerste schepen
waren echter slecht en duur, de reclame was
nog het beste! In 27 dagen werd een schip
afgeleverd, maar het was er dan ook naar!
Thans heeft deze industrie een reusachtigen
omvang genomen. Volgens de jongste sta
tistieken wordt er op de Amerikaansche wer
ven tweemaal zooveel tonnage afgeleverd als
bij de Britsehe concurrenten. In 1917 was
Newark nog een woest terrein, thans werken
er 15.000 arbeiders en worden er wekelijks 2
schepen van 5000 ton afgeleverd. De totale
termijn van af het kiel leggen tot het laden der
eerste vrachten duurt 90 dagen.
EEN BOSCH VAN KAS.TANJEBOOMEN.
In de omgeving van Heidelberg bevindt
zich een oud bosch enkel bestaande uit wilde
kastanjeboomen. Hun aantal wordt geschat
op meer dan 6000. De kastanjes worden in 't
najaar verzameld en voor verschillende doel
einden gebruikt. Het 'bosch maakt een impo-
santen indruk en is reeds enkele eeuwen oud.
In de Duitsche litteratuur wordt het al ge
noemd even na den dertigjarigen oorlog.
BULGARIJE: VRAAGT UTTLEIVERING
VAN EX-KONING FERDINAND.
De B'ulgaarisehe regeering heeft te Sofia de
voornaamste aanhangers1 van Radbs'lawoff la
ten arresteeren. 'De officieus© bladen deelen
medé, dat deze maatregel i's genomen oom de
genen, die er verantwoordelijk voor zijn, d'at
Bulgarije in den oorlog werd gedreven; te
kunnen bestraffen.
De regeering zal met de naburige staten
onderhandelingen aamknoopen om uitlevering
ALKNillSCIE COURANT
