inisÉ hit
m
m
s
m
a
m
a
m
m
B
m
m
m
a
m
m
m
m
a
m
m.
s
m
n
o
m
!Hj
m
a
a
sl
w
a
m
m
u
m
m
m
a
a
u
m
m
a
a
m
a
m
'm
a
pn
s
M
ié
E
m
H
10
3
9
Ui
m
S3
M
21
H
D
Roié&rf m m iïïiitfpte Jaatm.
iNitiUwjii.irsweHKchoii
FEUILLETON.
l)a ui i n riek.
m
ÉS
m
Zaterdag 27
nuf
M
m
In h«.i numm» a Wür $I')aG
Nieuwj idiswttnschun
STADSNIEUWS.
HEI WIT IE KRUIS.
Uit de Geschiedenis van „Het Witte
Kruis" nemen we het volgende:
De N -H. Vereeniging „Het Witte Kruis"
werd in het jaar 1875 op aanstichting van
leden van den toenmaligen Geneeskundigen
Raad van Noord-Holland opgericht. De In
specteur, Dr. J. Penn en die Secretaris Dr. G
A N. Allcbé, deden de eerste stappen voor
net stichten van een „Vereeniging tot bevor
dering van de Volksgezondheid en het weren
v. n epidemieën". De tegensiand, die de in
iil ut werking getreden wet op de besmétr
uiijke ziekten voortdurend bij de bevolking
ntmootte, bracht den GeneesKundigen Raad
ii toe, te trachten een dergelijke vereeniging
tot stand te brengen, en 24 Januari 1875
werd aan alle geneeskundigen en gemeentebe
sturen in de Provincie de uitnoodiging ge
zonden, in hun gemeente zulk een Vereeni
ging op te richten.
Reeds in de voorjaarsvergadering van den
Geneeskundigen Raad kon de heer Allebé me-
dedeelen, da uit een tiental gemeenten het be
richt was gekomen, dat men aan het verzoek
zou voldoen, en dat er te Hilversum reeds een
vereeniging was opgericht, aan welke de
naam „Het Witte Kruis" was gegeven. Den
26en November d.a.v7 toen de eerste verga
dering van algevaardigden der verschillende
vereenigingen werd gehouden en t ot het
stichten van de Provinciale Vereeniging werd
besloten, werd ook aan deze den naam „Wit
te Kruis" gegeven. Zij telde toen 10 afdeelin
gen met ongeveer 600 leedn, welke getallen-
in de eerste jaren vrijwel dezelfde bleven. In
1885 waren er nog slechts 15 afdeelingen met
849 leden.
Niettegenstaande het Hoofdbestuur deed
waf het kon, om de belangstelling levendig
te houden, en sommige afdeelingen door liet
doen houden van voordrachten, door hare
magazijnen, door het oprichten van badhui
zen, door liet doen aanvoeren van drinkwa
ter, enz. deden, wat zij konden om het doel
van de Vereeniging te bevorderen, bleef deze
kwijnen, en het was alleen de afdeeling Am
sterdam, die door het openen van een cursus
in hygiëne en ziekenverpleging voor eenigs-
zins ontwikkelde vrouwen den naam van het
Witte Kruis hooghield.
In het jaar 1876 weid daar op voorstel
van de doctoren Gunning en Baraouw voor
de afdeeling een cursus opgericht met het
doel, beschaafde vrouwen theoretisch onder
wijs in hygiëne en zikenverpleging te doen
geven en haar daarna in de ziekenhuizen
praktisch te doen vormen, om daardoor den
treurigen toestand, waarin de verpleging in
de gasthuizen verkeerde, te verbeteren, en te
trachten aan beschaafde vrouwen oen nutti
gen en behoorlijk betaald wordenden werk
kring te verschaffen.
Het te Amsterdam gegeven voorbeeld werd
langzamerhand door geheel Nederland ge
volgd. Overal werd de opleiding van ver
pleegsters ter hand genomen en verbeterde de
toestand in de gasthuizen.
Daar door enkele afdeelingen de wensch
was geuit, dat uit de Algemeene Kas ook
vergoeding zou worden gegeven, als de hulp
werd verleend door een andere vereeniging,
of als een Broeder diensten had bewezen,
werd door het Hoofdbestuur o. aeene rege
ling getroffen met Elisabethsgesticbt, Emma-
straat te Alkmaar.
In het verslag in de algemeene vergadering
Een beschrijving van het dagelijksch noma
denleven, zooals het gezien en meegemaakt
werd door de schrijfster
EMILIE DEMANT—HATT.
Uit hat Deensch vertaald door M. D. Z.
29)
XV L
Zoodra de eerste feestdagen voobbij waren,
werd er opgebroken, we moesten zoo gauw
mogelijk zien weg te komen, om de wolven te
ontloopen. We bleven dus maar heel kort op
één plaats.
Op nieuwsjaarsdag kwamen de kinderen
ons vertellen, dat de zon te zien wasze had
den het mis, maar heel ver weg kon de zon
niet zijn, want in het Zuiden straalde de he
mel met zoo sterken glans, dat men 't niet
lang kon uithouden, als men in die richting
keek.
De strenge kou duurde voort en veroordeel
de allen behalve de wachters tot ledigheid,
voor zoover men niet het zijne te doen had bij
de dagelijksche verhuizing, 'het houthakken,
en het klaarmaken van 't gewone dagelijk
sche eten. De kinderen werden in dien tijd
met buitengewone zorg oehandeld. Niemand
kon besluiten tot eenigen handenarbeid, men
pakte ook niet gaarne de sleden verder uit
dan hoog noodig was. Soms woonden voor 't
gemak twee gezinnen in één hut, maar dat is
vreeselijk, vooral als er bij de vele menschen
nog vijf of zes honden meekwamen, die dade
lijk op de warmste plaatsen vlak voor het
vuur gingen liggen en telkens weggejaagd
moesten worden, als men zelf eenige warmte
wilde hebbm. Gelukkig zijn ze in die noorde-
lijifie gebaat vrij van da pawne bruine
vbq het jaar 1887 «ttgebrsdtt over den too-
eand van de Vereeniging, werden ernstige
jammerklachten vernomen over oen tinanci-
eeien toestand van de Vereeniging; maar
zooals dit meer gaat: als de nood op het.
hoogst is, is de hulp nabij. Kort daarna deel
de de heer Bmger, een bekend uitgever te
Amsterdam, aan den heer Perk, penning
meester van onze Vereeniging, mede, dat
een directeur van een Bank hem had medege
deeld, dat het plan bestond een premielee-
uuig un it geven op de wijze, waarop dn
nad piaats gehad ten bate van het taliaan-
scne en het Zwitsersche Roode Kruis en uien
uaü gevraagd lot wek lichaam men zich
v»uiuoi. De neer dinger, die zeer met net
picüi was ingenomen, had terstond aan „het
wnie Muis geuaun eu icgüc tiet pian aau
den neer Perk voor. Deze was er ook niet af-
neerig van en besprak het met de andere, te
Amsterdam wonende, leden van het Hoofdbe
stuur. Deze vueiden er wemig voor, maar
oesiudeer uen en bespraken het plan en beslo
ten, na net advies van een bekend financier en
van den reemskundigen adviseur te hebben
ingewonnen, net in de vergadering van het
i iooidbesiuur te brengen, üok hier werd het
met met geestdrift ontvangen; maar de treu
rige toestand van de geldmiddelen en het ge
opende vooruitzicht op een ruime kas, deden
oen sciiroom voor het aangaan van een pre-
mieteeumg overwinnen, mits men zeker was
dat net pian uitging van een solide Bank. De
heer Binger verklaarde echter niet getuch
tigd te zijn den naam van de Bank te noemen,
maar bood na eenige dagen een lijstje aan,
waarop de namen van tien Banken voorkwa
men, waaronder die van zijn lastgever.
Err1 bij financiers ingesteld onderzoek
.arue, dat op dit- lijstje alleen eerste klasse
tinna vooiawanien, waarom nu de eerstvol
gende I iooidbtsiu iui> vergader uig besloten
werd het plan aau de algemeene vergadering
voor te leggen. Met groote spanning werd
de uitslag van deze tegemoet gezien en het
Hoofdbestuur, dat een hevigen strijd ver
wachtte, was niet weinig verbaasd, dat
slechts één afdeeling (Wormerveer) er zich
legen verklaarde.
Spoedig daarna werd het, door den notaris
Polloifes opgemaakte contract door het
Hoofdbestuur en de directeuren van de An-
glo-Ooestenreichische Bank te Weenen ge-
teekend, en ontving het Hoofdbestuur tegen
afgifte van de 35U.Ö00, door bemiddeling van
de notarissen Wertheim en Pollones gereed
gemaakte, premieaandcelcn, waarvan het
drukken enz. door de Bank werd betaald, de
som van 3.500.000, waarvan een bedrag
voor zoo'n doel in Nederland zou kunnen
van 2.275.000 aan vaste rente gevende
fondsen bij de Ned. Bank werd gedeponeerd
als waarborgfonds voor de premieleening,
terwijl daarenboven nog voor 175.000 vas
te rente gevende fondsen werden aangekocht,
die mede bij de Ned Bank werden in bewa
ring gegeven met de bepaling, dat dit fonds
zou dienen tot aanvulling van het waarborg
kapitaal, als dit soms minder in waaide zijn
mocht, dan bij den opzet van de leening
was aangegeven, en dat uit den intrest van
dit kapitaal de kosten, aan het beheeren van
het lecningfonds eu aan de trekkingen ver
bonden, zouden worden betaald, zoomede
dat, als de waarde van dit kapitaal zou klim
men tot 300.000, het meerdere jaarlijks aan
het Witte Kruis zou ten goede komen. Ver
der ontving de Vereeniging de vrije beschik
king over een kpital van 675.000, dat bij
besluit van de "algemeene vergadering als
volgt werd verdeeld, 300.000 werden be
stemd als standkapitaal waarvan de rente
jaarlijks aan de afdeelingen zou worden uitge
keerd-, 300.000 zouden dienen voor een te
Amsterdam te stichten inrichting, terwijl de
overige 75.000 bestemd werden om le. aan
de bestaande afdeelingen terug te geven, wat
zij tot 1 Jan. 1889 in de Algemeene Kas
zouden hebben gestort en 2e. in deze afdee
lingen inrichtingen in het belang van den
gezondheidstoestand te stichten. De afdee
lingen zouden daartoe gemotiveerde aanvra
gen aau het Hoofdbestuur moeten doen,
waaromtrent de algemeene vergadering zou
beslissen.
Aan het eerste besluit werd voldaan door
een inschrijving op het 2)4 pet. Grootboek
der Nat. Schuld tc nemen van 390.000,
waardoor aan de Vereeniging een jaarlijksch
inkomen van f 9750 is verzekerd, welk be
te tg over de afdeelingen wordt verdeeld naar
ten door de algemeene vergadering vastge
steld reglement.
Het bedrag, dat voor een te Amsterdam te
stichten inrichting werd aangewezen, is
springertjes.
Als het heel koud is, zetten de Lappen ook
wel hun hutten kleiner op, om gemakkelijker
te kunnen verwannenen de plaats wordt ook
niet met zorg gekozen zooals anders, nu men
er niet langer dan een paar dagen denkt te
blijven. We hadden het dientengevolge in den
heelen kersttijd erg ongemakkelijk, groote
stukken rotssteen staken in de hut boven de
sneeuw uit, waartusschen men z'n bed moest
zien te spreiden, zoo goed en zoo kwaad als
het ging.
Intusschen werd het altijd lichter en op
Driekoningendag zagen we dat jaar voor t
eerst de zon. Onze hutten waren tegen een
helling opgezet aan den zoom van het bosch
vóór ons lag een groot rotsplateau met kleine
begroeide eilandjes van ongelijke hoogte.
Toen wij, niets vermoedende, op den morgen
van den 6en Januari buiten kwamen, werden
onze oogen door sterke lichtstralen verblind,
de zon stond als een bleekgroene schijf in 't
midden van een vuurglans. Waarheen men
z'n oogen ook sloeg, overal zag men groene
zonnen, en de sneeuw glinsterde en fonkelde.
Er heerschte spoedig feeststemming in heel
het kamp, de een ging den ander het blijde
nieuws vertellen. De kinderen speelden 4 en
morgen allen buiten, ze gingen naar Ale
markt of trokken elkander voort op de
sneegwsdioenen, zooals het rendier dat soms
doet; ze rolden naar hartelust in de sneeuw,
tot Elle op eens verschrikt uitriep„O, maar
't is heilige dag, Stallo mocht eens komen!"
De pret was dadelijk veel minder en was spoe
dig geheel uit.
Den volgenden dag moesten we weer op
stap, een paar raven hadden boven in de lucht
gevlogen en door hun geroep te kennen gege
ven, dat de wolf in de buurt was of heel spoe
dig zou komen. Het was zóó koud, dat de
Lappen er tegen op zagen nu te verhuizen,
maar we moesten weg. Alles was weggeruimd
«p ée vu»» os, bot wachten «vxa op da «sn»
OtetrYoor ndtet ga&ruflfet
ten plan, samen met het Burgerziekeahuis
een ziekenhuis voor besmettelijke ziekten te
bouwen, en daar samen verpleegsters op ti
telden, mislukte, waarna besloten werd, het
kapitaal te gebruiken voor stichtingen van al
lerlei aard en het als „kapitaal voor stichtin
gen" afzonderlijk te boeken. Het is, zooals
later zal blijken, voor allerlei doeleinden ge
bruikt, zoodat het niet meer in de rekeningen
voorkomt.
De voor de in 1888 bestaande afdeelingen
bestemde 75.000 zijn eindelijk geheel tot
n un oestemming gekomen.
dooals te verweiden was, nam het aantal
aiüeelingen, toen het uitzicht was geópend op
een jaaxlijksche subsidie, spoedig toe. Waren
er m bei begin van 1888 15 met 013 teden,
aan net einde -van 1905 waren deze getallen
«o en i/Zo0, terwijl de algemeene secretaris
onlangs kon medeüeeien, dat 1 Januari 1919
ue Vereeniging 100 fdeedmgen telde met
44810 leden.
Kwam de Vereeniging ten gevolge van de
premieleening tot bloei, zij moest door het
tegen den zin van de aideeimg Wormerveer
genomen besluit deze afdeeling verhezen eu
nog steeds heelt men daar met kunnen be
sluiten weder een afdeding op te richten. Ge
lukkig is er terstond geheel met hetzelfde
doel een Vereeniging gesticht die, krachtig
door de inwoners gesteund, volkomen in at
piaatselij-ke behoefte voorziet.
In het jaar 1910 werd door de algemeene
vergadering een voorstel van het. Hoofdbe
stuur afgestemd, in de gemeente Schoort een
inrichting te maken, waar jongens met een
zwakke gezondheid, die zoo licht het slacht-
oiter van tuberculose worden, zouden wor
den opgenomen, om hen daar op krachten te
ut ten komen en hen in land- en tuinbouw te
oclcnen, waardoor zij in staat zouden wo;
dm gesteld, in een voor hen geschikt bedrijf,
het brood te verdienen. Een terrein van (12
H.A. was daartoe bestemd en alvast door de
leden van het Hoofdbestuur aangekocht, ter
wijl met het Staalsboschbeheer schikkingen
waren getroffen, die het onzen verpleegden
zouden veroorloven vrij in de duinen en bos-
schen te wandelen.
Behalve deze herstellingsoorden beheert
onze Vereeniging nog een derde, de buben
plaats „Vechtoever" te Maarssevcen, hair in
1910 gelegateerd door den heer G. K. F. van
Walree, met de bepaling, dat het huis zou
worden in stand gehóuden voor het verzor
gen van rustbehoevende verpleegsters, terwijl
een bedrag op het Grootboek der Nat. Schuld
werd geplaatst, dat jaarlijks 4667 afwerpt
om de kosten der exploitatie te kunnen beta
len.
Werd reeds in de eerste jaren van het be-
slaan van de Vereeniging l« sommige afdee
lingen het ontsmetten van laecaliën ter hand
genomen en op andere wijze getracht, be
smetting te weren, toco dé geldmiddelen het
toelieten werd aan bet ontsmetten meer aan
dacht geschonken, en hei was de afdeeling
Blocmcudaal, die hef eerst (1 Aug. 1800) -een
ontsmettingsoven oprichtte. Deze bestaat
nog, maar is door de gemeente overgenomen
tegelijk met de ziekenbarak, die n -de door de
afdeeling was gesticht.
In de algemeene vergadering van het jaar
1893 werd besloten tot het oprichten van een
ontsmettingsoven te Alkmaar, en 24 Augus
tus 1894 werd de inrichting geopend. Zij
doet, al is zc oud, en ai is het daaraan beste
de kapilaal geheel door de commissie van be
heer afgelost, nog steeds dienst, maar alleen,
omdat de Vereeniging door den onopoed der
tijden geen geld beschikbaar heeft, om een
nieuwe te laten maken, voor welke reeds se
dert 1914 plannen gereed zijn.
Sedert het oprichten van dezen oven is de
gezondheidstoestand in de provincie blijkbaar
verbeterd. Het ontsmetten werd meer en meer
gewaardeerd en in de algemeene vergadering
van het jaar 1906 werd besloten een tweeden
oven te doen maken en wei te Hilversum
Ook deze bewijst uitmuntende diensten m
sedert besloten is dat goederen, die ter ont
smetting worden gezonden tevens worden ge-
wasschen, worden klachten over het beder
ven van mddegoed niet meer vernomen.
Behalve de wasscherij is aan beide inrich
tingen een dienst verbonden voor het ont
smetten van woningtal, zoowel door het ont
wikkelen van formaline-waterdamp, die
door de, met de ontsmetting belastte, per
soon in alle gedeelten van liet besmette vei
trek wordt gebracht, als door het afzeepen
van het houtwerk en het ontsmetten met een
lysol-oplossing.
In afwachting, dat later ook in het Noor
dieren die gehaald werden.
Eindelijk kwamen ze, in de verte al ken
baar ais een witte wolk, die tegen de heldere
ludit zich voortbewoog, over ae sneeuw; het
was de warme adem der dieren die in de kou
verdicht, hangen bleef boven den troep. Voor
op liep Nikki op lange sneeuwschoenen, ach
ter zich had hij aan een riem het leidende rai
dier en gestadig herhaalde hij den langge-
rekten lokroepcus-cu-s. Achter den aanvoer
der komen de rendierkoeien, die het meest ge
waardeerd worden en daarachter de heele
kudde met de wachters en de honden. Op eeni
gen afstand van ons kamp werd halt gehou
den om de trekdieren op te vangen. Zoodra
de kudde in 't gezicht kwam, vlogen de groote
kinderen, allen met leidsels als een krans om
de schouders, haar tegemoet. Waren de trek
dieren gevangen en achter elkaar gebonden,
dan trokken de kinderen ze naar de sleden en
spanden ze er voor. Nilsa was gewoonlijk vol
ijver voor dit werk, maar toen hij ditmaal met
de trekdieren aankwam en het voorspannen al
begonnen was, begon hij op eens te huilen
van de kou en riep wanhopig: „ik span ze
niet aan." Inga nam lachend zijn taak over,
terwijl Nilsa bij 't vuur zijn verkleumde vin
gers ging ontdooien en weer in goed humeur
kwam.
Het was al schemerdonker voor we op weg
gingen. De kou was ijzig, door alle kleeren
neen voelde rnen het, vooral toen hei begon te
waaien. In de doodelijke stilte rondom hoorde
men scherp het kraken van de sneeuw. Wii
zaten zwijgend in onze sleden, niemand had
lust te praten, 't gevoel van de koude was zoo
overheerschend. Ik dacht een oogenblik, dat
ik alleen er hinder van had, want ik zag een
jonge vrouw, die staande in haar slede, ter
wijl die een oogenblik oponthoud had, haar
zuigeling voedde. Maar toen ik Sara een
grooten doek uit een der sleden te voorschijn
zag halen en ze dien om hoofd en hals wik-
k&ldo, hegatep ik wel, dei dei moé van dn
dan van de pnnrintie «en dwgeüfke regering
zaï worden getroffen ia sedert het jaar 1915
te Hoofddorp ut Haarlemmermeer een hulp
dienst an ade inrichting te Hilversum verbon
den, van waar uit door behoorlijk opgeleide
ontsmetters wonmgontsmettmg wordt ver-
ncat in het Z.-W. gedeelte van NoordrHoi-
land en in de aangrenzende gemeenten in de
provincies Zuid-Holland en Utrecht terwijl
daarheen ook aanvragen kunnen worden ge
zonden voor het ontsmetten van goeuuen,
die door bemiddeling van den otametter te
Hoülddorp naar Hilversum worden opgezon
den. De kosten van de ontsmettingen zijn
voor de untcütingen te Alkmaar eu te Hil
versum genjk eu wordeh berekend naar de
draagkracht van de belanghebbenden in 3
liassen. Aldee»uigen, die ten benoeve van
gezinnen van minvermogenden van de mrich-
ungen gebruik maken, betalen volgens het
laagste tarief.
zijn hierboven hei doei, nel ontstaan eu dt
ontwikkeling van de Veieenigmg geschetst,
en is medegedeeld welke vooideeien er voor
een gemeente aan zijn verbonden, een aidee
img te sücuten, door m staat te worden ge-
steiu, zwakke onvermogeadeu tijdelijk in her
stellingsoorden te doen opucmen hulp te
kunnen verkrijgen voor het verplegen van
minvermogende zieken m hun woning, tegen
een zeer taag mnel, goederen en woningen
van minvermogenden te laten ontsmetten
ueze directe voordcelen, hoe aangenaam ea
nuttig ook, staan achter bij het groote nut,
dat liet aansluiten aan de Vereeniging kan
geven door het meer en meer verbreiden vaa
begrippen van hygiëne. Ook ligt er opvoe
dende kracht in het samenwerken van ieder,
van een afdeeling ten behoeve van eigen be
langen en die van de gemeenschap en het sa
menwetken van aan elkander grenzende atüee
hagen, voor het tot stand brengen van za
ken, waartoe een enkele afdeel mg niet in i.-at
mocht zijn. Van het eerste zijn de in alk ai
deelingea opgerichte magazijnen van ver-
plecgartikelcn, de in vele afdeelingen gemaak
te regenbakken, de meer en meer gewaardeerd
wordende wijkverpleging voorbeelden, ter
wijl het samen onderhouden va ncene wijk
verpleging door de afdeeiingen Koog aan dt:
Zaan en Zaandijk, totdat de sddeclnigcn elk
voor zich in staat waren het werk alleen te
doen; het samengaan van de afdeelingen Jiap
én Woimer vt. hetzelfde doel cn het samen
onderhouden een ziokcarijtuig, zooals dit
sedert het jaat 4 door ecu 12-tal tddee-
Imgert in „d reek" plaats heeft, bewijzen
bet groote dm, it de afdeelingen voor elkan
der kunnen hebben.
Hebben wij er op gewezen, dat de Vereeni
ging in de eerste jaren, teen zij moeite had
zich staande te houden, door het uitgeven
van mi geschriftje en het uitschrijven van
een prijsvraag trachtte gezonde begrippen
Offiirau gezondheidsleer te verbreiden; toen
de financieel® toestand beter was geworden,
heeft zij getracht krachtiger dit doel te be
vorderen door boeken en brochures het licht
te doen zien.
In het jaar 1909 werd de Provinciale Ver
eeniging tot bestrijding van de tuberculose
opgericht, m welker bestuur ook een lid van
het Hoofdbestuur vau het Witte Kruis zitting
nam, terwijl de algemeene vergadering be
sloot de zusterverceniging een subsidie te
verleenen van 2000. Zij meende dit te mo
gen doen, daar de financieele toestand gun
stig was, cn men vertrouwde op een jaarlijks
terugkeemide uitkeering van het vroeger be
sproken overschot van het reserve-kapitaal
van de premieleening te mogen rekenen. De
eerste uitkeering, die in 1909 plaats had, be
droeg 290,92)4 en sedert is door de Bterke
daling van de koersen der fondsen de waar
de van het reservefonds ver onder Htet ver-
eischte bedrag, zoodat er vooreerst geen uit
keering zal plats hebben.
Niettegenstaande den minder gunstigen
toestand van de geldmiddelen bleef de Veree
niging haar doel: het bevorderen van den ge
zondheidstoestand, zooveel zij kon, bevorde
ren en werd op de begrooting van 1918 een
bedrag uitgetrokken voor het doen houden
van baker- of moedercursussen in die afdee
lingen, die meenen er behoefte aan te hebben.
Hiermede !s in 1918 een aanvang genomen en
daardoor een begin gemaakt met de ontgin
ning van een nieuw arbeidsveld: „de Organi-
satie van de Zuigelingenbescherming ia de
provincie Noord-Holland.
Vermeld mag ook worden, dat de Vedeeni-
ging in hare algemeene vergadering van
1918 besloot, over te gaan tot centralisatie
van de Wijkverpleging m deze provincie, na-
daf uit een, daarover door eene commissie
warmte was. Later bij het praten over dezen
tocht bleek 't wel, dat alle Lappen kou had
den geleden. En Sara zei; „Toen ik Mar ja
zag met haar kind, dacht ik, als 't mijn kind
was, moest 't maar honger hebben, in zoo'n
kou had ik bet niet kunnen voeden."
Die har koude reis had voor mij vervelende
gevolgen. Ik kreeg koorts met hevige rheuma-
tische pijnen en moest dagen lang liggen. De
Lappen zeiden ronduit: „Nu ga je dood".
Maar daar ik zelf daar niHs van voelde, nam
ijt 't geval blijmoedig op en verzocht hen al
leen geducht te stoken, om de kou uit me te
verdrijven. Zonder baat nam ik al de medicij
nen in die ik bemachtigen kon, zoowel uit mijn
eigen als uit Sara's kleine apotheek, maar met
gedroogde kikvorschen probeerde ik het niet,
wat misschien verkeerd was. Kort daarna ver
huisden we naar Vittangi, dat was tot mijn
geluk, daar was een dokter.
De reis daarheen was een kwelling, maar
het laatste eind ging de sledevaart over de
glad bevroren rivier, en toen was het heerlijk
ae lichten van de boerderijen te zien. Wij hiel
den s*il bij eert huis, waar Nikki gewoon was
het vuur in den open schoorsteen al te zien.
Orize jonge h id en ik waren de laatsten die
naar binnen j igen, ik kon bijna niet loopen.
en de bond wise niet wat hem overkwam dit
was toch geen hut. Hij volgde intusschen het
spoor van de aderen, maar Sara en de kin
aeren waren al in het huis verdwenen, voor
wij zoover gekomen waren. Daar stond de
hond een groot zwart gat had zijn baasje
opgeslokt en wou nu ook hem opslokken. Het
donkere voorhuis zag er werkelijk weinig aan
trekkelijk uit voor een hond die nooit een iüis
gezien had. Op eens pakte hem de angst en
weg was hij, hollend over de sneeuw alsof zijn
leven in gevaar was. Als hij niet gepakt werd,
zou hij in den nacht zeker van koude omko
men. Hijgend en zweetend probeerde ik hem
terug te lokken, zijn hartje bonsde van schrik,
tem Ik htm «ndtlyk mee naar hitman kmg
uitgebracht verslag, ghMekea vm, dst sasar-
dcre eenheid in deze zoo belangrijke kwestie,
ten zeerste gewenscht en noodig was.
Ook op een ander terrein, dat echter nauw
verbandt houdt met hygiëne en ziekenverple
ging, heeft het Witte Kruis zich bewogen.
Toen de Nederlandsche Vereeniging tot be
vordering van Fabric-ks- en Handelsnijvere
heid in Nederland in 1890 een tentoonstelling
hield van voorwerpen ter beschutting van
werklieden in hun bedrijf, werd het Hoofdbe
stuur gemachtigd 500 te besteden voor het
uitloven van prijzen. In overleg met de jury
werden een gouden en 2 zilveren medailles
uitgeloofd, geslagen op den stempel van de
Vereeniging voor de meestvoldoende en vol
ledige verzameling hulpmiddelen voor het
verleenen van „Eerste hulp bij ongelukken";
cn sedert dien tijd hebben verscheidene afdce
lingen zich beijverd, cursussen te geven,
waarin allereerst aan werklieden, maar ook
aan anderen de grondbeginselen van gez nd
neidsleer en liet aanbrengen van eerste hulp
na eon ongeluk werden onderwezen.
AAN DOEI DAMMERS!
Met dank tooi de ontvangen opd. vin pro
bleem 678.
Stand.
Zw. 1, 6, 10, 11, 18/17', 1», 30, 21, 25, 29,
W. 22, 23, 28, 80, 81, 32, 34, 86, 37, 40, 41,
46, 49, 50.
Namen der goede oploeaera in de volgende
rubriek.
PARTIJSTANDEN.
Wij laten hieronder enkele partijetanden
volgen die wel eenige aandacht verdienen.
Do eorete if uit een partij met wit gespeeld
door den heer P. Dekker alhier.
SÉ
mi
Zw. 6, 10, 1.0, 81, 23, 26, 29, 80.
W. 27, 81, 82, 36, 87, 88, 41, dam op 8.
Heel mooi genen.
In den volgenden, schijnbaar zoo «olieden
»tand, ,ligt voor zwart, die aan den zet is, toch
een voetangeltje, zie maar
■te-
ma
Zw. 8, 8/g, 12/10, 18/21, 23, 25.
W. 27, 28, 80, 32, 88, 35/40, 42, 48, 45,
47, 48.
Ik voor mij was dankbaar voor dit verblijf
op de boerderij bij vriendelijke Finner.: met
hulp van den dokter werd ik er spoedig beter.
Maar voor den hond was en bleef het een
vreemde „hut", men kon geen eetwaren
wegkapen, niet in een bed kruipen, geen
warmte voelen van het vuur, men moest op
den grond blijven, die hard was en koud.
't Allervreemdste en allermerkwaardigste was
echter de poes, zoo'n wezen had ons hondje
nog nooit te voren gezien. Toen hij het won
derdier een poos bekeken had, deed Tji-tji een
poging tot spelen, met een kort, scherp geblaf
en een sprongetje sloeg het met zijn voorpoot
naar poes de uitwerking was verschrikke
lijk en geheel onverwacht: geblaas, een paar
vurige oogen en een patsch. De hond nieste
en keek beduusd naar de kat, die plotseling
boven op den rand van de kachel vloog. Hct
kleine ruige mormel zag er onnoozel uit, 't
was bijster moeilijk te weten wat het doen
moest in deze wonderlijke wereld.
De kleine Lappenkinderen vonden de „pört"
ook heel raar, al hadden ze niet zulke nare
ervaringen als de hond, maar ze riepenwat
een gekke hut! er is geen rookgat in.
Sommige Lappen blijven, als 't een harde
winter is, voor langer of korter tijd op de
boerderijen als inwonenden, vooral jonge moe
ders met kleine kinderende mannen hoeden
de kudde en vinden wel een onderkomen in de
hut van familie of kennissen. Bij ons waren
geen kleine kinderen, ons gezin verhuisde dus
spoedig naar het bosch cn sloeg ten Zuiden
van Vittangi het eigen tehuis op. Maar bijna
iederen dag kwam de een of ander uit het
kamp bij ons. Sara had een bestelling gekre
gen om Lappenschoenen te maken voor de
Boeren, in de strenge kou was ze voor dat
naaiwerk liever op de hoeve van de Finnen.
Het was nu helder weer, de sneeuw schitterde
en glinsterde overal, zooals de zon flikkert op
vensterglas
(Wórdt vtrvtlff.)
ff*. »©4.
dan 3is en L) - C w Jfc.rt schijnt,
t 11 witji urn gal ga iliau a is n
tot het plaatsen «an
a 50 cant contant
DE DIRtCTIr
ILi.'1.1 Liddte
O p 1 o a i b u-
■L 32—27
1.
21 82.
2. 29—34
2.
20 27.
8. 81 22
8.
82 28.
4. «0—45
4.
17 98.
5. 84—30
5.
26 34.
ft 40 20
0.
15 84.
7. 87—81
7.
28 37.
8. 41 5!
4
Wit won door:
1. 38—38
1.
29 88.
2. 82 43
2.
21 32.
8. 87 19
8.
20 40.
4. 43—38
4.
46 19.
5. 3:48!!
J32J
1
