DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN. an »#»wef se«ta«* uw 4 btaden. Monaerfi twee en twintigste aaargang 1923 ZATERDAG 14 FEBRUARI. De rechten en plichteu van woningrer huur tiers. J5io. 5S Deze Courant wordt ELKEN AVOND, behalve op Zon- en Feesfdagen, nitgegeven. Abonnementsprijs bij vooruitbetaling per 3 maanden voor Alkmaar "Lfranco door bet geheele Rijk f 2.50. Afzonderlijke en bewijsnnmmers 5 cents. Prjgs det gevone Advcrtentiin, Per regel 0.25, bij groote contracten rabab Oroote letters plaatsrnimte. Brieven franco aan de N.V. Boek- en Handel&drnkkerjj v/L HERMs. COSTER St ZOON, Voordam C 9. Telefoonnummer 3. Telelur. Redactie 88. Buitengewone tijdsomstandigheden hebbcn ook buitengewone regeeringsmaatregelen in het leven geroepen. Wie v6or de oorlogsjaren geld bezat en dit op veilige en voordeelige wijze beleggen wilde, kon langs talrijke wegen tot zijn doel geraken. Hij kon effecten en aandeelen van goed be laud staande ondernemingen koopen, hij kon zijn geld voor het verstrekken van hypotheek op onroercnde goederen beschikbaar stellen, hij kon tot aankoop van landerijen, huizen, fabrieken of schepen overgaan. in de verwach- ting dat een waardestijging daarvan een ver- koop met een zoet winstje binnen afzienbaren tijd mogelijk zou maken. En zoo kocht de een koopmansgoederen, de ander land, de derde schepen, terwijl zeer velen hun geld in huizen belegden. Vooral het laatste was een secure geldbe- legging. Men kon bij het bepalen van den huurprija rekening houden met afschrijving. belasting en rente, men kon door een verzefcering mo gelijk verlies door brand uitschakelen en door de gestadige uitbreiding der bevolking en de daarmede stijgende behoefte aan wo- ningen was latere, verkoop met een behoor- lijke winst in vele gevallen te verwachten. Toen kwam de oorlog en met den oorlog kwamen de regeeringsmaatregelen ter be- scherming der bevolking tegen de onver- lyachte gevolgen der buitengewone tijdsom standigheden! Het particulier initiatief was bij den wo- ningbouw uitgeschakeld, voornamelijk door de onbestendi'gheid van de prijzen der bouw- materialen en de onzekerheid van de waarde stijging of -daling in de toekomst. Er werd niet meer gebouwd, maar de uit breiding bevolking bleef en daarnaast kwam toen de oorlogstoestand de tot dusver normale prijzen deed verdwijnen, een specula- tie in reeds bestaande woningen, een koop en verkoop, een huuropdrijving, of een opzef- telijk onttrekken aan verhuring, wclke de re- geering tot ingrijpen deed besluiten. Goede volkshuisvesting is een Staatsbelang en de Staat, die zich in de oorlogsjaren ge roepen achtte bijzondere maatregelen te tref- fen ter bescnerming van de minst kapitaal- krachtigen, mocht niet nalaten bij het wo- ningvraagstuk zoodanige bepalingen in het leven te roepen, dat de bevolking niet de du pe van speculeerende huiseigenaren zou kun- nen worden. Zoo kwam tot stand de wet tot voorkoming van onredelijke opdrijving van de huurprij- zen van woningen van lagere huurwaarde of, zooals de meer bekende naam is, de Huur- commissiewet. Deze wet is van zoo algemeene bekendheid, dat wij op het in veischillende artikelen daarvan vastgelegde niet nader zullen in- gaan. De naam der wet geeft trouwens volko- men hare strekking weer. Wat is nu het gevolg van deze wet? Het gevolg daarvan is, dat alle huiseigena ren aan zoodanige bepalingen zijn gebonden, dat zij niet meer de vrije beschikking over nun eigendom hebben. De goeden hebbcn het hier met de kwaden moeten ontgelden, want het is begrijpelijk, dai de bepalingen der wet in het algemeen niet alleen de speculeerende, maar ook de bona fide huiseigenaren aan banden leggen en hen verhinderen van hun eigendom naar eigen inzicht of gebleken behoefjp gtbruik te maken. De wet geeft aan welke huurprijs geheven mag worden, zij geeft den huurder talrijke rechten belemmert de vrijheid van den ver- huurder en latere bepalingen maakten boven- dien het tegen den wil van den eigenaar na den overeengekomen tijd bewonen van hui zen mogelijk, waardoor de woningnood zeer zeker minder gevoeld is dan hij zonder het ingrijpen der regeering te constateeren zou zijn geweest. De Staat is, met uitschakeling van de rech ten van huiseigenaren, krachtig voor de be- langcn der huurders opgekomen. Maar de verhuurders waren daarvan de dupe. Wii wezen er reeds op, dat de goeden het met de kwaden moesten ontgelden en het is dan ook niet te verwonderen, dat van de zijde der huiseigenaren tegen te krachtige Staatsr inmenging geprotesteerd is. Er zijn huiseigenaren, die geen woeker be- oogden, er zijn kleine burgers, rentenierjcs en zelfs weduwen, die voor hun bescheiden ka- pitaaltie een huisje" kochten, in de verwach- ting, dat dit een goede en veilige belegging zou zijn. Ook hen heeft de Staat aan banden gelegd. Wie zijn geld in effecten en ondernemingen stak, wist door de tijdsomstandigheden nreer- malen groote winsten te m.Uwi, faven dan vroeger hebben, die zch ig geweest zijn, juist den koop v; als geldbelegging te kiezen en net Den huiseigenaren was iedere winst, ieder profiteeren van waardevermeerdering van hun eigendom dikwijls onmogelijk. Geen wonder dat zij zich door de Staats- inmenging verongelijkt gevoelen en zij wij- zen er daarbij op, dat de wettelijke bepalin gen hen niet alleen winstkansen door waarde vermeerdering van hun eigendom onmogelijk maken, maar dat zij bovendien door deze be palingen in hun levensonderhoud bedreigd kunnen worden. Er is een waarde-stijging van vrijwel alle artikelen en dit brengt met zich mede, dat voor het gebruik van die artikelen een groo- tere vergoeding dan vroeger kan worden be- dongen. Er is eveneens een waardevermeerdering van huizen, maar de wet waakt er voor, dat de bezitters hiervan niet van een grootere, met de tijdsomstandigheden overeenkomende, vergoeding kunnen profiteeren. Dat is onblllijk tegenover hen, die thans ook voor hun levensonderhoud grootere uit- aven dan vroeger hebben, die zoo ougeluk- van huizen is alleen te verdedigen door op den voorgrond te stel len, dat de bescherming van de minst kapi- taalkrachtigen tegen ongeoorloofde huur opdrijving en speculatie van zoo groot be- lang is, aat de onbillijkheden der Huurcom missiewet niet te zwaar gewogen moeten worden. Toch blijkt uit het vorenstaande duidelijk, dat de Huurcotnmissiewet slechts een nood- wet. een wet van tijdelijken aard mag zijn. Het ontnemen van de vrije beschikking van bona fide huiseigenaren over hun eigendom van welks huuropbrengst zij meermalen moeten leven mag niet langer duren dan strikt noodzakelijk is. Art. 15 der Huurcommissiewet bepaalt dan ook, dat de wet vervalt zes maanden na den dag waarop de tegenwoordige buitengewone tijdsomstandigheden hebben opgehouden te bestaan. Men verwachtte dus bij het vaststellen der Huurcommissiewet, dat de buitengewone tijdsomstandigheden weldra tot het verleden zouden behooren. Dat is een vergissing geweest. Integendeel wijst alles er op, dat voor namelijk met het oog op den woningnood de. buitengewone omstandigheden nog zeer lang bestendigd zullen blijven, ja zelfs kan met vrij groote zekerheid voorspeld worden, dat de verkoop- en huurprijzen der latere woningen beduidend hooger dan die van vroeger zullen blijven, terwijl de woning- schaarschte zich nog vele jaren zal doen ge voelen. Zelfs al zouden de prijzen van bouwmate- rialen lager worden, de hoogere arbeidsloo- nen blijven bestaan en zullen de te bouwen woningen beduidend duurder dan de tot dus- verre bestaande maken. Wij keeren niet tot de vroegere toestanden terug en met het oog hierop is het duidelijk, dat het niet aangaat den huiseigenaren nog langer een met ae waardevermeerdering van hun bezit overeenkomende hoogere gebruiks- vergoeding te onthouden. De koorden, welke de huiseigenaren bin- den, dienen losser gemaakt te worden, maar een behoorlijke volkshuisvesting blijft nog re geeringsmaatregelen eischen, een ongeoor loofde speculatie in huizen moet nog verhin- derd worden en daarom dient den huiseige naren niet plotseling hun geheele vrijheid te rug gegeven te worden, maar moet dit zoo geleidelijk geschieden, dat een vermindering van den woningnood gelijken tred houdt met een grootere vrijheid voor verhuurders bij de beschikking over hun eigendom. En daarbij blijven krachtige wettelijke be palingen vereischt tegen de speculanten, die van den woningnoocf misbruik maken om zich ten koste der woningzoekenden in deze tijden ongeoorloofde winsten te verzekeren. Zoo komen wij tot een korte bespreking van de gisteren door de regeering ingediende wetsontwerpen, welke op het verhuren en verkoopen van woningen betrekking hebben. De regeering acht handhaving der Huui> commissiewet in het algemeen belang nog noodzakelijk maar zij ziet ook den plicht in, de grenzen dier wet te verruimen. De regeering ziet in, dat de exploitatiekos- ten van in de toekomst te bouwen woningen aanzienlijk hooger zullen zijn dan die van woningen welke v66r den oorlog gebouwd werden en dat ze dus een veel hooger bedrag moeen opbrengen dan de normale huur van woningen van v66r den oorlog. Laat men den huurprijs dezer laatste wonin gen door wettelijken dwang steeds op hetzelf- de of slechts weinig verhoogd peil, dan zal die huurprijs, bij latere opheffing der Huur commissiewet met een sprong naar boven gaan. Om deze stoornis in de economische ver- houdingen te veorkomen, wordt de bepaiing van arc 4 der Huurcommissiewet gesenrapt, vtarin vastgelegd is, dat aan hoogere huur prijs slechts goedgekeurd kan worden wan- neer deze redelijk is in verband met de nor male huurwaarde op 1 Januari 1916 ver- meerderd met de hoogere noodzakelijke voor de woning bestemde uitgaven. In het Thans ingediende wetsontwerp krijgt de huurcommissie slechts tot richtsnoer zorg te dragen voor edh redelijke huurverhooging die geleidelijk voert tot den normalen prijs van net vrije verkeer. Daardoor zal later de intrekking der Huurcommissiewet geen ernstige gevolgen hebben en kan ook de bouwnijverneia in den strijd tegen den woningnood voldoende kracht ontwikkelen. De verhuurder heeft hierbij het voordeel, dat waar zijn persoonlijke uitgaven door het duurdere leven zijn gestegen, hij ook een hoogere vergoeding voor het gebruik van zijn in waarde gestegen eigendom zal ont- vangen. De nauwkeurige bepaiing met hoeveel de huur verhoogd mag worden, is aan het oor- deel'der huurcommissie met beroep op den kantonrechter overgelaten. Het ontwerp stelt voor een percentage van 20 pCt. vrij te laten boven de normale huur van 1 Januari 1916 en van 10 pCt. voor wo ningen waarop de Huurcommissiewet van toepassing is verklaard. Geen huurverhooging wordt gevreesd voor woningen verhuurd door publiekrechtelijke lichamen en door volkshuisvestingsvereeni- gingen, voor welke bet maken van winst krachtens de statuten is buitengesloten. Wordt hier cen geleidelijke huurverhoo ging wenschelijk geacht, dan kan het Rijk niertoe, door beperking ziiner bijdrage, dwin- gen, zonder dat tusscnenkomst der huurcom missie vereischt wordt. In de zelfde conditie verkeeren midden- standswoningen, voor welker bouw Rijk en gemeente steun verleedden. Ter bestrijding van het zgn. sleutelgeld en dergelijke praktijken wordt niet alleen de wetsovertredende verhuurder meer strafbaar gesteld. Ook de niet verhuurder die eenig on- geoorloofd voordeel ter zake eeaer huur be- aingt of aanneemt, zal voortaan strafbaar zijn en de verhuurder zal telkenS een straf baar feit begaan als hij een te hooge huur- som in ontvangst neemt. Wordt het thans voorgestelde wet, dan is overtreding dezer wet met alleen meer met geldboete docfi ook met hechtenis strafbaar. Voorts is bepaald, dat verschillende huur- commissien in eenzelfde gemeente gevestigd, bij hun beslissingen gelijke beginselen moe ten toepassen en dat de huurcommissie be- voegd is aan hare uitspraken terugwerkende kracht te verleenen tot den dag waarop het verzoek om goedkeuring van een huurprijs is ingekomen. De regeeringszorg voor een goede volks huisvesting uit zich tevens in een thans inge- uKiid wetsontwerp tot aanvuiiing van de Woningnoodwet. Hier worden ingrijpende wetsbepalingen gemaakt, en treedt de regeering krachtig op, maar hier gaat het dan ook tegen de huis eigenaren, die ten eigen bate misbruik van de tijdsomstandigheden willen maken. Waar niet meer een redelijk en geoorloofd gebruik van den privaita eigendom aanwe- zig is, maar een misbruik dat niet geduld mag worden, is, naar de regeering meent, in grijpen van de overheid als uiterste middel geboden, omdat de maatschappij niet in staat is zich zelve te bcschermen. Volgens een ontwerp-Huuropzeggingswet, dat mede aanhangig wordt gemaakt, kan wanneer men een woning opzetteliik ledig laat staan, den eigenaar aangezegd worden de woning te verhuren en wanneer hij hier- aan niet voldoet, kan men de woning voor hem verhuren. Men komt dan tot onteigening en wanneer voor een groote woning moeilijk een huurder aan te wijzen is, die financieel in staat is de woning te betrekken, moet een dergelijk pand eerst verbouwd worden en voor bewoning door meerdere ge ;nnen geschikt worden ge maakt. De onteigening ten name der gemeente of van een erkende vereeniging is mogelijk wanneer de woning een ongeoorloofden, voor ieder afzonderlijk geval te bepalen, tijd on- bewoond is, wanneer zij slechts ten deele be- woond is door het b.v. daarin laten huizen van een bewaker - of indien baar onderhoud verwaarloosd wordt. Valt van boven- en benedenwoningen een van beide in de termen van onteigening, dan moet het geheele perceel worden onteigend. Bij onteigening moet de koopsom, eventu- eel vermeerderd met de kosten van verbou- wing vergoed worden, tenzij blijkt dat het Eand in handen is van een speculant die het ocht met de uitsluitende bedoeling door ver koop winst te behalen. In het algemeen hebben tweede en volgen- de koopers dus geen aanspraak dat de maat schappij bij eventueele onteigening bun spe- culatieve doeleinden eerbiedigt. Trouwens een eigenaar kan steeds groote schade ontgaan doof zijn woning te verhu ren en behoorljjk te ondirhouden Voor woningen die niet het object van spe culatie waren, moet, rekening houdende met de waardeverandering van het geld, bij ont eigening de verkoopwaarde van 1 Augustus 1914 vergoed worden. Bij die onteigening kan naast gemeente- verklaard, zal door Burg, en Weth zoolang er van woningnood sprake is, een verbod kun nen uitgevaardigd worden tot het onttrekken van woningen aan de bestemming die zij op 1 Januari 1920 hadden of tot het afbreken van woningen. In het algemeen zal dit afbreken n:et mo- Sen plaats hebben wanneer belanghebben- en met elders voor het tot stand komen van nieuwe woningen zorg dragen. Verwaarloozing van woningen kan op kosten van den nalatigen eigenaar door bet gemeentebestuur worden tegengegaan en wanneer dit niet mogelijk is kan onteij volgen, terwiil overtreders gestraft worden met necbtenis van hoogstens drie maanden of een geldboete van ten hoogste twee duizend gulden. De regeering heeft meerdere maatregelen tegen het onbewoond laten van woningen voorgesteld. De gemeente en de huurcommissie moeten bij ieder voorkomend geval zoo veel mogelijk samenwerken. Wordt in de bewoning van een pand niet voorzien, dan zegt de nuurcommissie den rechthebbende aan om alsnog binnen den termijn van een maand voor een behoorlijke bewoning te zorgen en wanneer daaraan niet voldaan wordt treedt de huurcommissie zelf als verhuurder op. Het is logisch, dat vrijwel alle rechthebben- den in hun eigen belang het niet tot dit laat ste zullen laten komen. Om wetsontduiking te voorkomen, moet de bewoning werkelijk ziin en de voorziening op ernstige wijze zijn voltrokken. In de woning mag dus b.v. geen bewaker gehuisvest worden en hoewel de woning op 1 Januari verhuurd mag zijn met ingang van een lateren datum is het duideliju dat de woning b.v. niet verhuurd mag worden met ingang van een jaar later. Het is ae bedoeling dai de huurcommissie, die hare bevoegdheia van Burg, en Weth. er- langt en van wier beslissingen hooger be roep bij den kantonrechter openstaat, slechts kan optreden wanneer er in de bewoning een onregelmatigheid geconstateerd wordt. Wanneer de huurcommissie als verhuur- ster optreedt, zal zij die bij het betrokken pand op voor bet publiek zichtbare wijze oekend maken. Na het hooren van den rechthebbende of den eigenaar kan de huurcommissie, naar haar beste weten beslissend, een huurder aannemen. Elke na den datum van de indiening van het wetsontwerp verrichte handeling, waarbij over het gebruik der woning is beschikt, is krachteloos tegenover dengeen aan wien de woning door de huurcommissie verhuurd is. De huurder kan er bovendien staat op -ma ken, dat verwisseling van den persoon van den rechthebbende de huurovereenkomst niet ongeldig maakt. Heeft de huurcommissie een woning ver huurd, dan kan zij den huurder eenbevel- schrift afgev;-.n waarbij de woning tot zijn beschikking wordt gesteld en de v:; huurder die meent ten onrechte een aanzegging te hebben gekregen, kan zich binnen veertien dagen met een verzoek om ontbeffing tot den kantonrechter wenden. Om den woningbouw aan te moedigen is bepaald, dat de wet niet van toepassing is op woningen welker bouw na den datum van indiening van dit wetsontwerp is aangevan- gen. Wij hebben hierboven in het kort de voor- naamste bepalingen van de thans ingediende wetsvoorstellen weergegeven. Er blijkt voldoende uit, dat terwijl de re geering nog voor een goede volkshuisvesting blijft waken, zij zich toch bij de veranderae tijdsomstandigheden wil aanpassen. En bovenaf blijkt, da: zij bij hare maatre- goeden van de kwaden weei te scheiden. Den bona fide huiseigenaren wordt heel wat meer vrijheid toegestaan dan zij tot dus- eenige vrije beschikking over hun eigendom voor dezen geen sprake meer kan zijn. En daarom kunnen de thans ingediende wetsvoorstellen, welke voor den huurder en den bona fide verhuurdei alleszma billijk ge- noemd mogen worden, slechts aller syrapa- thie verdien-'n. BUITENLANDSCH OVERZICHT. Zooals bekend had Zwitserland voor tne- treding tot den Volkenbond het voorbfioud gstnaakt, dat zijn aeutraliteit op dwa voor- grond gesteld zou worden en de Uitvoerendi Raad van den Bond heeft nu besloten Zwit- serland met behoud van zijn aeutraliteit toil te laten. De Raad benoemde de leden van de com- missie voor het Saarbekken. Goedgekeurd werd een rapport van Leon Bourgeois, nopena den doorvoerhandel lang» havens, water- en spcorwegen en beslotea werd een admin istratief Iichaam te scheppen en daarbij gebruik te maken van de reeds be staande commissie van deskundigen. Ook werd goedgekeurd het rapport over de instelling van een internationaal instituu* voor de volksgezondheid. Daarin is vastge- legd, dat maatregelen ter bevordering van do Volksgezondheid noodzakelijk internationals maatregelen moeten zijn. Volgens de „Matin" hebben de technischo raadslieden van de conferentie te Londea hei antwoord opgesteld op de bezwaren der Duitschers tc^n de Uitievering der oorloga- misdadigers Wei zou het antwoord krachtig van toon zijn, maar het zou toch ook den weg tot besprekingen openen en rekening houden met de denkoeelden van Lloyd George, benevens met den staat der openbam meening en den toestand van de partijea in Engeland. De ,,Echo de Paris" weet mede te deelen, dat Millerand te Londen krachtig de alge- heele uitvoering van het verdrag voorgestaaa heeft. Desnoods wilde hij de sdhuldigen bij vcrstek berechten. Duitschland zal daarbij gestraft kunnen worden voor elk tekortschie- ten in de uitvaarding van het vredesverdrag. De ontruiming van den linker-Rijnoever zou uitgesteld kunnen worden, terwijl de bezefc- ting zou kunnen worden uitgebreidl Het proces-Erzberger-Helffertch verloop* ,n wederzijdsche besdiudigingen can hatelijk- heden. Het particu Here leven van Erzberger word* verder onderz^+ zonder dat het nog to* vcrrassende onthullingen is gekomen. Het voorbeeld van den vaandrig, die meen- de zijn vaderland een dienst te bewijzen door Erzberger neer te schieten, vindt navolging De politie heeft althans opnieuw een jonge- man aangehouden, die de zittingszaal tracht- te binnen te dringen en in het bezit van eeo ?eladen revolver was. STATEN-OENERAAL E'ERSTE KAMER. In de zitting van 13 Februari-, betreffeudo ataatsbegrooting Financifen meende Minis ter de Vnes dat binnenikoTt stijging van den zoozeer gedaalden koers der jongste leaning valt te, verwachten. Bij den wisselval- ligen zilverprijs van thans zullen nog papie- rcn guldens en rijksdaalders in circutatie blij ven Tot den aanmaak van nikkelen munt heeft de regeering geen plan. De ongewijzigde motie-Van Kol achtte spr overbodig, terwijl hij niet kan toezeggen er uitvoering aan te geven wanneer de" mode met het amendement-Van Houten (om na te gaan in hoever staatsmonopolies aan de schatkist kunnen worden dienstbaar ge maakt), mocht worden aangenomen De heer Van Kol trok zijin mode m doch stelde daarvoor in de plaats de geameu- deerde motie. 'De heer Van Houten trok zdja amen dement in. De heer Van Kol nam dit over De Ml i n i s t e r handhaafde nader zijm srandpunt, waama de heer Van Kol ook de gewijzigde mode terugnam. De begrooting werd z h. st. goedgekeurd Bij de 1 anobouwhegrootrng verklaarde Minister van I jsselstein in antwoord aan den heer Geertsema, ernstige bezwaren te hebben tegen vesdging van een leerstoel in landbouwonderwijs aan de Groningsdie Uni- versiteit. Aan den heer Michieis van Kesse- nich zegde spr., dat de nog belemmerende be- palingen ten aanzien van uitvoer van zuivel- producten1 binnenkort zullen worden opgehe- ven. De regeering is niet bereid de groote hoeveelhedien opgeslagen kaas over te nemen. Den heer Van Idol zegde spr toe dat hij proeven met de wichelnoede zal bevoideren door de zaak onder de aandacht te brengen van den geologischen opsporingsdienst. Na replieken werd die begrooting aangeno men zonder hoofdelijke stemming. In verband met opmerkingen betreffende „Arbeid'", van den heer de Waal Mlalefijt wees Minister Aalberse crop, dat bij dc Werkloozenverzekering het verzeke- ringsbeginsel gaat boven aat van armen- zorg en dat beginsel gold ook bij de extra- bijwagen De onderhavige regeling is trou- wens tijdelijk, het definitieve ontwerp dezer regeling is vrijwel gereed en zal binnenkort worden nrediend. iSpr. wees op de door hea aangebracfite wijiiging in de juris prudentie der Drantwet rriet betrekiring tot de gemeen- tdbestuien, welke van grooteu inVlood is op de drankbesfcrijlding. Nla repliek w?rade begrooting aangenomes zonder hoofdeliike stemming. 'De vergadering werd verdaagd tot Dins- dag 23 dezer, namiddage 3 uur Dlrecteur: O. H. KRAK. ■-rjagf-iTB Hoofdredaotouri Tj. N. ADEMA.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1920 | | pagina 1