I
V KM A DER IJW
FEUILLETON.
De Hoeye in 't Broek.
ton m totottgsis
Ma&ntiag: 1 Maart.
n
(ie e liter
Van ;M
;h
f
en op Vi U<l"i B M»ari
des namlddags 1 uur en del avonda 7} uur
Te bchandelen pun ten
1Vaststelling der notulen van de vorige
vergadering. Mededeelingen. Ingeko-
men stukken.
Benoeming van een directeur van de
Handelsavondschool. (Bijlage No. 38).
Voorstel tot vaststelling der Euurwaarden
van de ansbtswon ingen voor de hoofden
der O. L. seholen. (Bijlage No. 32).
Idem tot "erkoop van gropd *aan de
Snaarmanslaan (Bijlage No. 33.)
Idem tot onderhanasche verhuring van
stukje land te Harenkarpel (Bijlage No.
34.)
t in inzake een schikking omtrent de le
vering van beeretoffen (Blage No. 35.)
Idem tot onderhandsche verhuring van
"de boerderij aan de Paardenmarkt (Bij
lage No. 36).
idem inzake oprichting Spdktpark (Bij
lage No. 37).
Idem inzake aanvullingsbegrooting gem.
slachthuis, dienst 1920 (Bijlage No. 39.)
Behandeling van de Oemeente-begroo-
2.
3.
5.
8a.
9
ting voor den dienst van 1920.
Aan de EBTtlSTE GEMEENTESCHO OL
te Alkmaar (Hoofd de heer J. A. Zwarteveen)
is te vervullen de be trekking van.
Vakken van ondarwiji ak.
Jaarwedde volgena de wet.
Stukken in te zeDden aan het GEMEENTE-
BESTUD1E v66r 14 MAAKT a.a.
ffcCVINCIAAL NIEUWB.
DE SCHOOLKWESTIE TE BERGEN.
In ,.De Rustende Jager" te Bergen werd
Zateraagavond een door ..Bergen's Belang"
uitgesehreven druk bezocnte vergadering ge-
houden, waar de heer Groenewoud, propa
gandist voor „Volksonderwijs", uit Sant-
poont, de Berger schoolkwestie behandeldc.
De voorzitter, de heer Peters, opende de
vergadering met zijn vreugde over net drukke
bezoek uit te spreken. Spr. zag daarin het be-
wijs, dat de Berger schoolkwestie de gemoe-
deren had bezig gehouden. Spr. heette in het
bijzonder den ourgemeester en de raadsieden
welkom en uttte den wensch, dat de spreker
er in zou slagen helderheid te brengen in de
schoolkwestie, die zoo langzamerhand een
nachtaerrie was geworden. (Applaus).
De heer Groenewoud, hierna het woord
bekomende, zeide, dat het zijn taak was klaar-
heid te brengen in een schoolkwestie die voor
het dorp financieel en moreel van veel betee-
kenis was.
Spr. vroeg ol het z66 erg was, dat een
vreemde de burgerij moest verlossen van een
nachtmerrie. Spr had geen deel aan de on-
derlinge twisten. Hij noemde het in dit geval
een voorrecht geen inwoner te zijn, omdat hij
nu met onpartijdigfceid kon oordeelen.
Spr. stelde voorop, dat men zooveel moge-
lijk moest wegdoeselen zijn vooringenomen-
heden en onbevangen moest iuisteren naar't
korte woord, dat hij zou spreken, want dan
zou het wei mogeiijtc zijn om nog eeo. utweg
uit het labirint te vinuen.
De groote vraag, of ook hier niet van ge-
meentewege aan de jeugd1 datgene geschon-
ken moet worden waarop de gemeenschap
recht heeft, kon naar sprener veronderstelde,
wel door niemand aangevochten worden. De
openbare school toch is bij uitstek het insti-
tuut geweest, dat gemaakt heeft dat bescha-
ving en ontwikkeling tot volkswelvaart kon-
den leiden. Vooral net libieralisme had dat
gene geschonken, waarop het volk in dezen
tijd recht heeft. Er was ook in dit opzicht
veel geofferd op het altaar der vaderlanc
liefde. Dit instituut is ook in de toekomst een
31)
De oude vrouw moest even wachten voor zij
kon antwoorden, want zij had zich eerst moe-
ten vermannen tegen iets, dat haar naar de
oogen was gestegen.
„Welzoo, meisje! Nu, als je niet anders
kunt dan zal ik je niet tegen houden, maar ik,
oude vrouw kan je toch niet met mijn zwakke
armen naar het meer dragen, dus zal je bij
mij zoolang moeten wachten, totdat je voet
weer gezond is. Dan kun je heel alleen zonder
hulp in het water gaan of weer naar huis,
zooals je dan besloten bent I"
Het jonge meisje schudde het hoofd, want
zij begreep de medelijdende spot in de woor-
den der oude vrouw nfet, al lag er ook een
klank van een zacht opkomend dieper gevoel
in.
„Naar huis? Neen goede vrouw, dat kan
geen mensch van mij verlangen. Daar zijn
vader en moeder en Dani81 Bogdan, die met
mij wil trouwen! Daarom smeek ik u drin-
gend, laat mij hier op de haardbank liggen
rot mijn voet ien beetje bettr wordt, dan zal
ik die paar stappen naar het meer wel kunnen
doen
Nu meende de oude vrouw vele te kunnen
raderf van hetgeeu geb*s:rd was, maar zi
weerhield zich pijnlijke vrafcen te doen. Zi
nam het jonge meisje onder den ann eri
bracht haar onder het voorwendsel dat de
veratuikte voet op de hards bank niet beter
zou worden, naar de Izbikr. sditer den bree
der haard, w-vr bet groote bed met den he-
mil 41 epgemaikt was. Daar hielp zij bAW1
mat kte uiMcIsmU*, legie tail XMU da 1
bclangrtjke voorwaarde voor de ontwikke
ling van ons volk. De algemeene karakteris-
tiek van de openbare school is, dat getracht
is voor alien een gelegenheid te scheppcn,
waar talent en gave zooveel mogelijk kon
worden ontwikkeld. Bij uitstek was die school
gedurende tientallen van jaren de gelegenheid
om met alien te worden opgevoea. Dezc ka-
rakteristiek is nog aan de openbare school
eigen. Zij zet haar deuren nog open om alien
te kunnen ontvangen, onafhankelijk van po-
Iitieke of kerkelijke gezindheid, daardoor !igr
in de openbare school het mooie, waarin
men in de kerken over preekt. Het wil dat
gene verbinden wat uit de natuur bijeen be-
hoort en dat is de jeugd1. Men leert in de ker
ken, dat het moet worden d8n herder en ddn
kud.de en de uitwe'rking daarvan past het 20-
eeuwsche Amsterdam zoo toe. dat zelfs aan
de lammeren geen gelegenheid wordt gege-
ven om samen geweid te worden. Daardoor
wordt belet om door onderling werken ken-
nis te krijgen van elkanders inzicht. Die ge-
schillen noemen wij vanavond niet op
Over de openbare school in Nederland
zijn klachten gerezen, maar als onderwijsin-
richting is ze nooit ingebreke gesteld. De
openbare school is slechts ingebreke gesteld
omdat ze volgens sommige Chrisrcnouders
niet geeft, wat zij eischen voor hun kinderen.
Spr. zal dit vanavond niet behandelen,
maar de openbare school is het voertuig en
de hefboom geweest waarover de volksont-
wikkeling, de beschaving en de moreele ver-
heffing waren toevertrouwd en terecht.
Door de grondwetsherziening van 1917
kreeg de gelijkstelling van de bijzondere en
de openbare school haar beslag, al mankeer-
de daeraan al reeds niet zoo heel veel meer.
Na de wet Mackay was n.l. bij het bijzonder
onderwijs al etende de trek gtkotien.
Spr. dactit aan't werkje van Jhr de Savor-
ninLohm? gertiteld ,,de Pasificatie", waar-
>n stond, dat de subsidie van de wet Mackay
-de bevrediging zou brengen. Maar in 1889
en volgenae jaren nam men het rc-eds met de
belofte van trouw niet te nauw. Groote te-
leurstelling volgde daardoor bij de vrijzinni-
gen, die mede's lands kas daarvoor hadden
geopend. Dadelijk begonnen de anti-revolu-
tionnairen hoogere subsidie te eischen.
Goeman Borgesius aanvaardde bij de in-
voering van de Leerplichtwet de opvoering
de schoolsubsidie van 1889.
Daarna kwam het Christelijk kabinet en in
1905 werd de Onderwijswet met rechts te
gen links aangenomen en nieuwe millioenen
vloeiden toe aan het bijzonder onderwijs en
ten slotte kon dt subsidiestelsel maar e8n
eindpurit hebben on dlat was de financieele
lijstelling van 1917 en daardoor smeult
ook hier in Bergen en het kan geen kwaad
als het was gaat branden, maar het is wel
kwaad, dat de vriendeo op onderwijsgebied
verdeeld komen te staan, waardoor de gc-
meente er financieel scheef voor komt te
staan.
Spr. schetste hetgeen m Santpoort daar-
over te doen is Men zocht daar de oplossing
in een Mulo-school en heeft daar geen tijd
om vuurtjes te stoken. Spr. deed een beroep,
om alles wat kan prikkelen, te verbannen, an
ders plukt Bergen de wrange vruchten. Het is
nog wel mogdijk gemeenschappelijk op te
trekken, men moet dan slechts vragen wat
mogelijk en noodig is. Spr. had alie versla-
gen en stukken er over doorworsteld en den
indruk gekregen, dat Bergen reeds een paar
jaar geleden een school vc^r Mulo had moe
ten hebben.
Dat Bergen niet eerder een Mulo-school
kreeg, kwam omdat men de dubbeltjes te lief
had.
Ook een tekort aan inzicht en liefde is mo
gelijk, maar spr. meende, dat men ook dit
moet vergeven, omdat er thans ernstig ge-
poogd wordt datgene te brengen wat noodig
is.
Precies dezelfde geschiedenis heeft zich in
Velsen en Santpoort afgespeeld, maar daar is
men het eens geworccn.
Voor Bergen is noodig behoorlijk lagere
schoolonderwijs voor 7 en als het even kan
voor 8 jaar. Niet alien hebben' het Fransch en
Duitsch noodig. Het moet zoo zijn, dat op de
betere plaatsen in de maatschappij alleen d'e-
fenen komen, die krachtens aanleg daar be-
ooren.
"pr. herinnerde aan het woord van graaf
baint Simon:
„Aan ieder naar de mate van zijn aanleg,
aan elk talent en geest datgene wat zich uit in
zijn werk".
Als elk kreeg hetgeen hem toekomt volgens
zijn gave, dan zou men krijgen een bekleeden
en waarnemen van betrekkingen, waarvoor
men het meest geschikt is en dat is 'n ideaal,
maar wij moeten probeeren aan elk kind de
weeke kussens en terwijl zij in de groote kast
naar oud linnen zocht, kon zij niet laten te
denken, dat zoo'n lief klein meisje een jongen
man wel bevallen moest. Zij zag er uit als een
madonnaheeld uit de katholiekg kerk, zooals
zij daar met haar bruine gezichtje op de wit-
te kussens lag, en als zij, oude vrouw, daar
behagen in had dan kon men het een jongen
van twintig jaar toch niet kwaiijk nemen, als
hij hetzelfde deed! Het was natuurlijk onzin
en bijna een misdaad om zich daar verder in
te verdiepen, maar zij moest er zich toch niet
tegen verweren, want het gevoel, dat in deze
ontmoeting een vingerwijzing Gods lag. kwam
telkens weer bij haar op. Toen zij koud water
uit de bron had gehaald en een omslag om
den dik gezwollen voet had gelegd, kon zij
zich niet weerhouden zacht over net donkere
kopje te strijken, dat daar zoo mat en moede-
loos in het kussen lag. Zij had gehoopt dat
de kleine het niet zou merken, want haar
oogen waren gesloten, maar zij greep naar
haar^hand, drukte er haar lippen op en begon
faartveracheurend te schreien.
„0, hemel, lieve vrouw. hie komt't toch
dat u zoo goed voor mij is! Geloof mij, Jan
en ik, wij konden't niet nelpen, dat wij elkaar
gekust hebben; hij zeker niet. want hij wist
niet wie ik was. Dus heb ik alleen de schuld,
maar omdat ik toch sterven wilde, dacht ik
dat '1 geen zonde was en ik heb't gcduld. Ik
wilde Toch nog iets hebben van mijn arm
beetje leven, nietwaar?
Ik had vroeger al steeds aan hem moe
ten denken, u wcet het wel, om mijn
vader. E>us was ik toen ook niet boos op hem,
omdat hij mij voor Waldmar hield en mij kus-
te, terwijl hij zeide dat hij zich moest haas-
ten, v66r ik in een oude vrouw veranderde. Ik
AamA; slsof ik h«n uitsdheld, want hat is toch
—■air, liar, 4at
gelegenheid te geven, dat het met zitn gave
kan woekeren, dat niet alleen de kinderen der
rijken voorbestemd worden voor de betere
fundies. Wie dit wil aanvaarden, heeft reeds
erkend, dat aan de kinderen van armen en rij
ken de gelegenheid geboden moet worden
zich gelijkelijk te ontwiki,elen. De geboorte
mag niet bepalen of men in de dtepte blijft of
er uit komt Dit beginsel steunt op de geiech-
tigdheid, want dan bicdt de maatschappij de
grootste kansen, om datgene, te kunnen ver-
v/achten' wat deze maatschappij1 nog niet bevat
en nanbiedt.
Voor heel de dorpsjeugd moet de gelegen
heid komen behoorlijk cpgevoed te worden
en dan moet het zoo worden, dat de school
aan liooge eischen voldoet
Hier op het dorp moet de gelegenheid zijn
voor de kinderep van arm en'rijk om het gc-
wenschte onderwijs te ontvangen en dan moet
er 86n school zijn, die aan hooge eischen vol
doet. Men kan zeggeu als er twee zijn is er
een concurrentiewedstrijd die voordeelen
brengt, maar dan zou cr ook strijd gevoecd
worden om het kind te krijgen en dat nadeel
is veel grooter Men krijgt ook nog de Mulo-
school on R.-K. grondalag.
Drie Muloscholen in een plaatcje van 4000
zielen is van het goede te veel. Bergen heeft
maar 1 Muloschool en wel voor de kinderen
van geheel het dorp, maar twee zullen cr stel-
lig wel komen en dan gaat het er om of de
andere moet zijn van de gemeedte of een par
tial'iere.
Het is hierin een buitengewoon samenvallen
van buitengewone beslissingen.
De 86ne dag de besiissing het bijzonde
re schoolbestuur, dat er een bipoiiderf school
zal komen en den volgenden dag de besiissing
dat er zal komen de openbare.
Spr. meent, dat dit niet vrij van opzet is.
Spr. stelt voorop,' dat er een Muloschool
moet komen op neutralen grondslag.
Het ouderwerp is een voorwerp van aan-
houdende zorg der regeering zoo zegt de
grondwet en aus ook van de gemeentebestu-
ren. Voortdurend moet het gemeentebestiiur
vragen, hoe kan ik mij aanpassen aan de
eischen die opkomen uit de maatschappij.
Spr. beschouwt nog altijd de openbare
school als de school die de maat en net tem
po moet aangeven en daarom is zijn voorkeur
voor de openbaie school gebleven
De particuliere school verstrekt nu reeds,
wat straks die van de gemeente zal hebben te
geven. Wanneer men van particuliere zijde
niet genegen is ongedaan te maken, wat zij
reeds hebben opgebouwd. dan krijgt men twee
Muloscholen, die hetzelfde onderwijs geven
en bekostigd worden uit de zakkeu der bur
gers en dan komen de verschilleu die niet oe-
stonden en zal het gevolg zijn, dat op de bij-
zondiere de kinderen van de gegoeden ko
men, het groepje van jonge heeren ea dames,
die naar ae Muloschool gaan waar net een
beetje hooger komt Kan ait in het belang van
het dorp geaclit worden?
De eeaheid van het dorp waar de dokters-
jongen en de timmennanszoon naast elkanden
op de banken zitten, is van ongekeo.de waarde.
Waar de wet de standenschoo! niet zal schep-
pen, daar zal men toch steeds weer zoeken de
school waar het standsverschil om den hoek
komt kijken en dat is niet overdreven. Dat
kweekt het Fariseisme, wat in het Nieuwe
Testament veroordeeld is.
Zij die niet willen, dat de klove tusschen
ons volk nog meer verdiept wordt, mogen be-
denken, dat ze op de school niet reeds de ge-
varen er voor scheppen.
Het gaat er om in de kinderen de mooie ge-
voelens te leggen en niet de kleeren zijn de
hoofdzaak. Het bij de uiterlijkheden leven
draagt de btraf in zich. O'udcrs die meenen,
dat ze wel hun kinderen van anderen moeten
afzonderen, moeten weten, dat het zoeken in
de gemeenschap naar de beste onderwijsgele-
genheid'vqor alien thans eisch is geworden
en dat men het voor minder niet doet. Eer.
standeuschooltje xai een ptst worden voor i
dorp. (Applaus.)
In een adres e an den Raad zegt het bestuur
van de Berger Schoolvereeii igicg aan de on-
derwijzers uit een te vormed syiiooifonds een
toelage op het tractement te kiainen geven en
daardoor le klas onedrwijzers re kunnen krij
gen, wat de gemeenteiijke niet mogelijk is.
Spr. wilde voorop stellen dat de salari-
eering van de le klas onderwijzers, nog de
wilklasse is. Alle onderwijzersorganisaties
dringen er daarom nog steeds bij den minis
ter op aan om de salarissen op peil te bren
gen. De behandeling van de onderwijzers in
zake de salarieering is niet anders dan een
mishandeling geweest.
Het idee om door een 200 toeslag betere
leerkrachten te krijgen lijkt spr. niet logisch.
Spr. ging na boe de benoeming van een on-
mogen zijn.
,|Ei zoo, zei vrouw Baginsky, hebben jullie
elkaar al vroegei1 ontmoet?"
Het jonge meisje richtte zich op van het
kussen.
„Ja zeker, goede vrcuw, deuzelfden dag
toen hij naar u ging. Toen had ik met hem te
doen in zijn zwarte iasje, omdat ik toch wist
dat al zijn smeeken hem bij u niets zou hel-
pen. Ik wist het allang dat de oude Bogdan
u geheel en al in zijn macht had. want Daniel
is zoo dom als boonenstroo en nij heeft ons
alles verteld, hoe slim zijn vader het bij u aan-
gelegde om de Broekhoeve te verkoopen. Ik
durfde er Jan niets van te zeggeu, want
u, Daniel Bogdan wil met mi] trouwen
ide er Jan niets van te zeggeu, want ziet
nioeder heeft "mij altijd ingeprent, dat deze
itste reamiddcl was,
partij ons laatste v.
eens voor goed de oogen zou sluiten I"
De oude vrouw hlef het hoofd op, alsof zij
iets wilde zeggen, maar zij bedwong zich, om
het jonge meisje in haar vci trouwelijkc ont-
boezeming niet te stuiten. Het ergcrde haar
toch zeer, dat deze rijk geworden daglooner
zich verbeeldde dat zij slechts een werktuig
in zijn hand was voor zijn eerzuchtige
plannen I
Klein Leentje veegde de tranen uit haar
oogen en ging voort met haa# ann a art uit
te storten, af en toe oaderbroken door een
diepe snik.
,.Ja, ziet u, toen heb ik gezwegen, want nu
vader bijna zijn geheele verdienste voor medl-
djnen verbruifct, is er dikwijls geen geld meer
in huis en dat is het eenige kleedje, dat Ik heb
om aan te trelcekn en voor de begrafenis heb
ik, God weet het, niet anders dan mijn uitge-
grceid aannemingskleedieMoeder heeft
mij altijd voorgepraat, hoe goed Ik het later
m«t DaniM zeu krijgen, want ik rou metaer-
Sijd hier met bcoi ap da IsMkhel
als vader
derwilzer plaata heeft ea deed uitkomen, hoe
dikwij ls blijkt, wanneer men op grond van alle
mogelijke oacterzoek meent de beste te hebben,
dat het lang niet alien roks zijn die lange
messen dragen.
De gesc'inKtheid, de toewijding, de aanleg
om met kinderen om te gaan, de beroepebe-
kwaamheid blijkt niet uit de raformatiea.
Spr. bracht hulde aan het koor van onder
wijzers van de openbare school, dat steeds
had uitgemund en in salarieering was mis-
handeki
Voor zijn eigen kinderen stelt spr. dit op
hoogen prija, dat zij gelijk met die van de nc-
derigsten en die van de hoogere standen
woraen opgevoed.
Spr. vroeg verder, wanneer er geen etlsche
godsdienstige redenen waren, welke redeuen
er kouden gelden, om voor de ouders meer in-
vloed op het onderwijs van de school te
vragen.
Op het eerste gezicht lijkt dit zoo kwaad
niet, als men dit eischt, maar een Lohman zal
de bocren van Zwammerdam ook geen invloed
willen toekennen bij de benoeming van een
hoogleeraar aan de vrije universitcit en in de
praktijk komt er ook voor het Lager Onderwijs
niet veel van terecht.
Het percentage van roode onderwijzers is
volgens de onderwijzersbladen 5 pOt., maar
al waren het ailemaal vuurroode, dan zou
spr. zijn kinderen toch aan de openbare school
k. venrouwen, in weerwil hij meer dan 20
jaar lang de sociaal-democraten en de andere
revolutionaairen had bestreden, omdat er
twee wacli teis voor den mond van de openbare
opvoeders sta^n en wel in de le plaats de wet
en in dc 2e plaats het opvoedkundig geweten,
dat de opvoeder er van terughoudt datgene
aain het kind te sdhenken, waarn'aar er bij t
kind geen vraag is.
Spr. betreurde het, dat het in Bergen van
particuliere zijde, misschien met een goed doel
zoover was gekomen, dat het door hen tot
stand gebracnte niet kan zijn een voortdurcn-
den zegen voor het dorp.
Practisch geredeneefd en gezien onder het
licht van het ideaal, kan de oplossing alleen
komen, wanneer het Mulo-onck rwijs van ge-
meentewege geregeld wordt. Het groote offer
zal door de particulieren. onder dankbetui-
ging voor hetgeen zij reeos tot stand brachten,
gebracht moeten worden. Zij zullen moeten
ieeren inzien, dat de school van de gemeente
de oplossing i9. Men zal elkander de hand
mcoten tocsTeken. De moeielijkheid zal over-
wennen moeten worden, doordat zij de parti
culiere Muloschool laten verdwijnen en het
geen er aan ten koste is gelegd ten goede la
ten komen van de gemeente. Dit zou het beste
bewijs zijn, dat men niet langs particulieren
weg tten of ander klein belangetje wilde
dienen. (Applaus).
De hurgtmeester wenschte de heer Groene
woud ten woord van dank te brengen voor het
gesprokenen.
Spr. was ook een voorstander van de volks-
school en tegen de staadaardschool. Steeds
droeg hij het onderwijs een warm hart toe,
dit was met zijn vrouw ook het geval. D^ze
sticlitte de Huisihoud- en Industrieschool te
Alkmaar. Dit was ook geen standenschool
maar een school voor de toekomstige huis-
vrouw.
De spreker had gezegd, dat de particuliere
school niet opgericht was geworden, waimeer
de gemeente met in gebreke was gebleven.
Spr. wilde in verband, daarmede opraer-
ken, dat men reeds 3 iaar in de gemeente be
zig was met de gronagedachte het onderwijs
in de gemeente te verbeteren.
Reeds was er een 7e leerjaar met een Fran-
sche cursus aan de school verbonden.
De moeielijke tijden die duizenden vorder-
den (de distributieonkosten waren in Bergen
uit de directe middelen bestreden) hadaen
spreker huiverig gemaakt De raad zeide
voor een paar jaar voor te stellen een Mulo
school, die in de gedachte was, op te richten.
Voor spr. en den raad was dit ailesbehaive
aangenaam en da; daardoor de strijd out-
brand, is, was zeker in het nadeel van de ge
meente.
Spr. gir een in de gemeente gehouden
vergadering na en wees er op dat de heeren
het aan de gemeente niet wilden overlaten.
Spr. lioopte ook, dat alsnog de bijzondere in
een gemeenteiijke zal overgaan, dan paste ze
ker dankbaarheid voor hetgeen in het belang
van het onderwijs verricht was, maar men
diende dan samen te werken. (Applaus).
De heer Hoksbergen onderschreef volko-
men hetgeen de spr. die naar zijn bart had ge-
sproken gezegd nad.
Spr. was evenwel teleurgesteld omdat hij
zoo gaarne had gezien dat de heer Groene
woud, aan de hand van de wet had kunnen
aantoonen, dat de gemeente die andere school
n'en. Na den dag waarop Jan mij gekust heeft,
moest ik nog meer aan hem denken dan vroe
ger en altijd om hem schreien, maar ik kan
toch geen echt medelijden met hem hebben,
want de mensehen verielden, dat hij zijn hand
tegen u had opgeheven en u zou gewurgd
>ben als Bogdan en zijn knechts hem niet
epen hadden!"
Vat zeg je daar, kind?" De oude vrouw
was doodsbleek geworden en van den racnd
van het bed opgevlogetu^^H^^l
„Maar windt u niet zoo op, lieve vrouw, 't
kan immers niet waar zijn- Dat hebben de
Bogdan's uitgestrooid, opdat Jan voor den
kantonrechter ongelijk zou krijgen I Ik heb het
nooit geheel kunnen gelooven, inaar toen Da-
ni£i Bogdan het mij vertelde heb ik zulk een
afschuw van hem gekregen, dat ik mij van
hem losrukte en wegrende totdat ik over den
tak struikclde. Ala die er niet geweest was,
dan lag ik reeds lang ergens anders en zou
het u hier niet zoo lastig maken. Maar heb ik
dan geen gelijk gel ad, beste vrouw, en kan de
goede Ooa mij ait wel als zonde aanreke-
nen
Zij richtte zich op de ellebogen op en wilde
op het gelaat van de oude vrouw het ant-
woord lezen. Deze stond met opgericht hoofd
terwiil de lippen zich zacht bewogen, alsof zij
met lemand aicn zij alleen zag, een gesprek
voerde. Eindelijk boog zij zich voorover en
raakte met haar lippen het voorhoofd van het
jonge meisje aan.
„Kind. Ik weet geen raad met mij zelf!.
Maar misschien heeft de goede Ood je heden
wel In mijn huis gebracht!"
En na een kort 6tilzwijgen„Komaan, maak
wat ruimte voor mij, mijn kind, want je moet
er je in achikken vannacht bij mij te elapen,
want ik heb gate andere legerstede. Ik ben
esn suds wouw m as slUa «y«t je mij vecksld
De Tuinbouwverceniging „De
hield gisteravond eene leaenvergadering
niet zal hehtoen te bctalen. Tot spr. spijt beeft
hij. dat niet kunnen doen.
Met recht heeft spr. gezegd, dat het krank-
zinnig zou zijn hier 2 seholen op ndutraler.
Sondsiag op te richten. Spr. had steeds ge-
icht beide partijen tot elkander te brengen,
maar dit gelulcte hem niet omdat geen der
partijen te bewegen is vap de eene hoek van
de straat naar de andere te gaan.
Ook met Ged. Staten was gesproken en ook
deze bctreurden het, dat in deze dagen in
Bergen nog mensehen worden gevonden,
zoo weinig gemeenschapszin toonen, dat
voor hun belangetjes op kosten van de
die
zij
tre-
meente een school trachfen te krijgen.
Toch is het anders dan de heer Groenewoud
betoogde. Spr. veroordeelf de standenschool
ten zeerste maar Mulo-school is nog geen
standenschool en ioolang een raadslTd, die
een vertrouwensman is van de gemeentena-
ren, geld moet bezuinigen en het vertrouwen
heeft, dat de andere school geen standen
school is, zoolang mag hij m.f niet het geld
uitgeven voor de oprichting van een volka-
school.
Nog bestaat de mogelijkheid, dat er een
overeenkomst tot stand komt. Laat de verga
dering uitspreken, dat de gemeente alvorens
te gaan bouwen, tradht met het bestuur van
de bijzondere school tot overeenkomst te ko
men en laat zij terwille van de gemeenschap
haar school opheffen.
Wanneer wij moeten betalen, de openbare,
de neutrale en in de R.-K. Mulo-school, dan
gaat in Bergen de H. O. met 3/4 de hoogte in
cn dat vind ik te gewaagd en zie ik liever, dat
de bijzondere school van het Mulo-onderwijs
de leiding krijgt, zoolang het geen standen
school is. (Applaus).
(Wordt vervolgd).
UIT ZUD-SCHARWOUDE
Toekomst"
in
eate „De Schelvisch".
Het is reeds nu al voor de derde maal dat
wij dit jaar moeten vefgaderen, zeide de voor
zitter, daarbij wijzende op den critieken Hid.
Thans komt o m den beschrijvingsbrief der
L. 0 C. aan de orde, welke heden reeds onze
aandacht vraagt.
De notulen, welke hiema gelezen werden.
mochten de goedkeuring der vergadering
wegdragen.
Aan de orde kwam nu de bespreking: „Pre-
mie stellen voor hem. die een dief van artite-
len en tuinbouwproducten dter leden aan-
wiist"
Na eenige gedachtenwisseling werd beslo
ten hiertoe over te gaan en de premie te stel
len op 10,— indien proces-vcrbaal volgt.
Aan de hand van de agenda kwam nu in
behandeling de bespreking „Bietenbouw".
De voorzitter zeide, dat er thans een
Noord-Hollandsche Bond van Bietenbouwers
bestaat, met het doel de bieten der leden op
contract te verkoopeu. Bindende bepalingen
betreffend'e de hoeveelheid worden niet ge-
troffen. iDe leden zijn hierin vrij. Natuurlijk
behoudens ortvoorziene omstarndiigheden. De
voorwaarden welke de fabriek te Halfweg
stelt, n.l. een verplicht aandeel met contract te
verkoopen gedurende 29 jaar. Een en ander
is voor ons gelegenheidsbouwers te bezwaar-
lijk.
De voorzitter wees ook nog op den slech-
ten tijd van heden en mocht de aanstaande
eriode eenzelfde resultaat hebben, dan is de
ietenbouw toch weer een kleine uitkomst.
Verschillende vragen werden nu gesteld en
het resultaat was, dat de voorzitter verschei-
dene liefhebbers kon boeken.
Men ging nu over tot de behandeling van
den beschrijvingsbrief der L. G. C.
Het in dezen brief voorkomende financieel
overzicht ontlokte eenige vragen. De post
,,gekweekte rente" ad 2694,99, wekte wel
nieuwsgierigheid op, wijl het bedrag
4426,98, dat is uitgegeven als biidrage voor
een nieuwe straat te Brock op Langendijk,
niet dc sympathie had van den heer P. Zee-
roan, daar deze verbetcring bevorderlijk is
naasi
Ee:
i<
aan Broek op Langendijk en men dus
de lastcn ook de lusten diende te accepteetw
De voorzitter gaf een uiteenzetting dat de
lusten verder strekken als Broek op Langen-
dijk en noemde o. a. de te Heerhugowaardi
vzonende loden. iBovendien was het onze ze-
delijke plicht en het geld was er. Verdere op-
helderingen komen wel1 ter algemeene verga
dering.
Bij punt „varia" werd op door den heer
Jb. Strijbis gestelde vragen geantwoord, dat
thans weer afgevaardigden naar Berlijn zijn,
om te trachten een goed resultaat te verkrij-
gen op de afgesprongen credietovereen-
komst. Verder dat de handel niet vrij en vei-
len verplicht is; men is echter niet gebonden
aan de minimumprijzen. Betreffende de wa-
hebt, is het mij alsof mij beenen onder mij weg
zinken. Ik wil gaarne bij je liggen, want ik
heb met je te doen en ik heb je liefDe
laatste woorden kwamen haar in weerwil van
haar zelf over de lippen, maar zij kon ze niet
weerhouden. Het jonge meisje snikte luid,
sloeg de armen om haar hals en verborg haar
hoofdje diep in haar armen. Daar lag zij stil
en verrroerde zich niet, zelfs toen zij reeds
lang was ingeslapen schokte het nog door
haar lichaam zooals bij kleine kinderen, die
zich in slaap geschreid 'hebben
De oude yrouw lag nog lang met open
oogen en had de hartden boven net hoofd van
het jonge meisje gevouwen. Zij smeekte in een
vurig gebed tot haren Ood, haar licht -te ge
ven en de juiste weg te wijzen. En terwijl zij
zoo lag en bad, stroomde uit het jonge
lichaam aan haar zijde een machige stroom
vergev-nsgezlnde liefde in haar hart. Toen
eindelijk tegen het ochtendschemeren ook haar
overvcrmoelde oogen zich sloten. streelden
haar handen nog inniger het kopje aan haar
borst'en het was haar als zou zij het lieve
kleine wezen nooit meer kunnen loslaten, dat
zoo onverwachts in den laten avond in haar
huis was binnengevlogen
Zoo kwam het dat kleine Leentje fn dezen
nacht inplaats van op den bodem van het
meer, in het zachte leaikant met den hemel op
de Broekhof sliep. En hij die op zijn legerste-
de in het moeras deerlijk door de muggen
werd gestoken, vermoedae in de verste verte
niet ,welk een bekwaam pled ter voor zijn zaak
hij zijn moeder in huia had gestuurd, veel be-
kwamer en in al haar onschuld welbespraak-
ier dan de In alle finesses van het wetboek
van recht doorkneeden advocaat, dien hij voor
de verdedigfaf van cjj'a rechtea in dm arm
had enuna
«bc tail
•D D«n4«r<l)k| 4 M»»ri
dei naoiddaga I uur en del avonda 7i uur
it f ft 1 ii
URlf I|JI"1.1UV VV^VU <b'VII 91VIVII.
