limit hit
De AmsterdamscliB week.
Langi en omwsg ten; naar IndlB.
I!
loiderd Ebi oi Iwlitljito Jurgiig.
Zaterdag 24 April.
FEUILLETON.
De Fabrieksrook
«a
XVII.
Het gemeentelijk waschbedrijf.
De 7de laarlijksche nationale
tentoonsteliing van foto-werken.
De Volksschouwburg van den
heer Koopman. T wee kunstenaars-
jubilea MevrMann-Bouwmees-
ster en Willem Mengelberg).
De quaestie van bet gemeentelijk waschbe
drijf heeit in de laatstgehouden vergadering
van den Gemeenteraaa een onderwerp van
langdurige en geanimeerde gedachteuwisse-
ling uitgemaakt. Men weet waar de quaestie
om gaat. Dit bedrijf is een paar jaar geleden
opgezet om den vrouwen uit het volk gelegen
heid te gevea haar wasch, voor billijken prijs,
buitensiiuis te laten behandelen. Dat was een
sympathiek denkbeeld. Want in Amsterdam
leven de menschen leeft het volk, vaak heel
bekrompen. hen plaatsje met een schuurtje of
waschhok waar moeder de vrouw de wasch-
tobbe kan neerzetten kennen wij hier niet als
regelalleen al onidat vele Amsterdammers
(de meeste Amsterdammers) op bovenhuizen
wonen. En zoo is zoo'n waschdag vaak eene
ellende voor het geheele gezin. Van liberale
zijde is er toen in den Qemeenteraad voorge-
steld gemeentelijke waschhuizen te maken,
waai' de vrouw zelven niet den wasch zou
kunnen doen, terwijl de Gemeente alleen voor
de waschgelegenheid zou zorgen (met inbe-
grip van warm water, zeep, cnz.) Maar de
meerderheid van den Raad, gaande in het
voetspoor van B. en W., vond dit niet vol-
doende. Er werd besloten een gemeentelijk
waschbedrijf te stichten, waar tegen billijken
prijs voor het volk zou worden gewasschen.
Maar die prijs bleef niet lang laag, en dit in
verband met de in verhouding tot wat de
arbeiders in het particuliere waschbedrijf ver-
dienen zeer hooge loonen der gemeente-
werklieden. De weraliedea in de niei-gemono-
poliseerde gemeente-bedrijven als dit wasch
bedrijf verdienen namclijk evenveel als hunne
collega's in de gemonopoliseerde gemeente-
bedrijven (tram, gas, enz.) En zoodoende
werd de concurrentiestrijd voor het gemeente
lijk waschbedrijf zeer zwaar; werkte het met
voortdurende tekorten en moesteu de tarieven
al meer worden opgezet. Het vorig jaa#be-
droeg het verlies 41.000, waarom de Raad,
op voorstel van B. en W., besloot het tarief
te verhoogen van 20 op 28 cent. Want B. en
W. in de Raad waren van meening dat er
geene tekorten mochten zijn. De ontvangsten
moesten de uitgaven dekken. En in het begin
van dit jaar deelden B. en W. mede, dat het
resultaat van het bedrijf n6g ongunstiger
was geweest dan was gedacht, in de eer-
ste plaats door de verhooging der loonen en
de invoering van den 8-urigen arbeidsdag.
Jot 31 December 1919 bedroeg het verlies,
ondanks de tariefsverhooging. ruim 75.000.
Waarbij dan nog moet worden gevoegd een
bedrag van 12.000, dat reeds dadeiijk op
rekening van het in gang brengen van het
bedrijf werd geschreven, benevens 3500.
als waardevermindering van materialen, die
bij gebrek aan betere, aangescliaft moesten
worden. Alles bij elkander was het zoo wat
een ton gouds die op het bedrijf moest wor
den toegelegd.
Dat ging natuhrlijk niet. De heer Ter Haar
stelde daarom voor, het bedrijf op te heffen
B. en W. daarentegen zochten het in uitbrei
ding van het bedrijf. En dan was er nog een
derde strooming in onzen Raad, de communis-
tiscke, die eenvoudig van het gemeentebedrijf,
een genuentedienst wilde maken.
B. en W. hebben tenslotte den strijd gewon-
nen; maar op het kantje af. Met 21 tegen 15
stemmen heeft de Raad het voorstel van B. en
W. aangenomen, en met 1917 stemmen is
verworpen het voorstel-van den Bergh om
eene commissie van onderzoek te benoemen.
Het gemeentelijk waschbedrijf blijft dus, en
zal worden uitgebreid. Bovendien delegeerde
de Raad aan B. en W. de macht om voortaan
de tarieven vast te stelleneen machtsdelega-
tie waartegen van sommige zijden nogal be-
zwaren werdengeuit. Daarentegen namen
Roman mar hat Engelach
van Booth Tarkingtoa.
(12
Mrs. Vertrees knikte en ofschoon moeder en
dochter elkaar begrepen, vond Mary het be-
ter, dat begrijpen nog duidelijker te omschrij-
ven.
„Wel," vroeg zij ernstig, „is er iets anders
dat ik kan doen U en papa wenschen niet,
dat ik iets doe waarbij ik mij ongelukkig voel
en dus, daar dit het eenige is, dat gedaan
kan worden, lijkt het mij het best er mij niet
ongelukkig door te laten maken. Dat is alles
wat ervan gezegd kan worden, niet waar?"
„Maar niets mag je ongelukkig maken!"
zei haar moeder half schreiend.
,,Dat is juist wat ik zeg," zei Mary opge-
ruimd. „En dus doet t dat niet. 't Komt alles
terecht" En opstaande legde zij haar mantel
over haar arm om naar haar eigen kamer te
gaan. Maar op weg naar de deur bleef zij
staan en tegen het voeteneind van het ledikant
aanleunend, beschouwde zij een versleten
vloerkleedje aan haar voeten. „U heeft mij
wel duizcndmaal verteld, moeder, dat het
er eigenlijk niet op aan komt, met wien een
meisje trouwt."
„Neen, neen!" protesteerde mrs. Vertrees.
„Ik heb nooit zoo iets gezegd
„Neen, niet in woorden. Ik meen, wat u be-
doelde. Het is waar hi, dat het huwelijk in
werkelijkheid niet is een bed van rozen, maar
een slagveld? Om nu maar diep in de zaak
door te dringen, zou een meisje het met ieder-
een kunnen uitvechten, nietwaar? De eene
man is even goed als de ander?"
O, lievel Ik weet zeker, dat je vader en ik
to W. op tStSS sis jtifcasag
van het bexirijf sluitend te maken.
Men gevoelt wel dat achter deze geheele
zaak een priincipieel verschil schuilf het
verschil van meening tusschen hen die de ge-
meente-bemoeing zoover mogelijk willen uit-
breiden, en degenen die niet dan zeer voor-
zichtig (of in het geheel niet) op dien weg
willen voortgaan. De laatsten hebben dit-
maal den strijd verlorenl
Zaterdagmiddag 1.1. is in het Stedelijk Mu
seum de zevende jaarlijksche nationale ten
toonsteliing van foto-werken geopend uitge-
schreven door de Nederlandsche Amateur-
Fotografen-Vereeniging. Dat is eene heel-ac-
tieve vereeniging. Zij organiseert geregeld
avondvergaderiugen in haar gezellig clublo-
kaal, waarop de allemieuwste snufjes op fo
tografisch en aanverwant gebied worden mee-
gedeeld. Zij heeft een model-projectieinrich-
ting met kinematogrifsch apparaat en een
ruim voorziene leestafel; een vollcdig-uitge-
rust fotografisch atelier en eene belangrijke
fotografische bibliotheek met daaraan ver-
bonden fotografisch museumzij schrijft club-
tochten uit en cursussen in fotografische tech-
niek; houdt een jaarlijkschen Foto-salon; or
ganiseert onderlinge en internationale wed-
striiden, enz. enz.
Geen wonder dat ook de thans geopende
tentoonsteliing er mag wezen.
Er is veel getwist over de vraag of foto-
grafie kunst is, kunst kan zijn Ik zal mij in
die strijdvraag niet begeven. Maar wie deze
tentoonsteliing heeft bezocht, zal moeten toe-
stemmen'dathet werk van sommige fotogra-
fen z^r dicht het gebied der kunst naaert.
Zoowel in de eerste afdeeling, die der alge-
meene fotografie, als in de tweede, die aer
portret-fotografie, zijn schitterende resu'lta-
ten bereikt. Dit is met alleen het werk van
ige piaat, om van het zonne-
eens een
van
licht niet te spreken, maar wel degelijk
kunstgevoelige menschen. Dit blijkt uit alles:
uit de technische volmaaktheid, maar ook uit
de keuze van het onderwerp, uit het gezicht
dat de fotograaf op het geval had, en uit een
dozijn andere kleinigheden, die alie te zamen
„kunst-fotografie" (zie daar de twee begrip-
pen vereenigd) tot een sieraad van elk in-
terieur maken.
Tot Mei blijft de tentoonsteliing geopend.
De heer Koopman, oud-chrecteur van de
Nederlandsche Opera, heeft een reis om de
wereld gedaan en is met grootsche plannen
in het vaderland teruggekeerd. Hij wil name-
lijk een grooten Volksschouwbuig te Amster
dam stichten, een schouwburg, geschikt zoo
wel voor de tooneelspeelkunst als voor de
muzikaal-dramatische kunst; voorzien van de
nieuwste inrichtingen op technisch gebied,
zoowel wat betreft het tooneel, als de verlich-
ting en de verwarming; een schouwburg
ruimte biedend voor 3000 personen; met heel
lage toegangsprijzen (de prijzen der plaatsen
zouden zicli moeten ibewegen tusschen 30 cts.
en twee gulden; een schouwburg waar afwis-
selend zou worden geboden: Opera, tooneel-
spelkunst, concert met zang en „artistieke"
amusementskunst) een schouwburg waar twee
middagen per keek kosteloos schoolfilms zou
den worden vertoond, en in het sous-terrain
waarvan een volksrestaurant zou worden ge-
vestigd, zooals dit in alle groote steden van
het buitenland bestaat.
Ziehier een prachtig plan, een lumineus
plan.
Men zou zoo zeggen: Grijp het aan met
twee handen, Amsterdam! Er is ecbter 6en
„maar" bij. Want de eenige plek waar Koop
man zijn volksschouwburg zou willen vesti-
gen ishet Leidsche Boschje. En dus
zouden wij het nieuwe theater, waaraan onge-
twijfeld behoefte bestaat, gezien den schouw-
burgnood hierterstede, moeten betalen met
weer een klein stukje van het ons toch al zoo
karig toebedeelde natuurschoon. Wij zouden
dat liefelijke stukje „buiten", laatste herinne-
ring aan den tijd toen het hier, buiten de
Leidschepoort, nog werkelijk 'buiten" was,
moeten opofferen. Dat nooit! I let is vruchte-
loos, o Koopman, dit verkoopen wij U niet,
en wij laten ons niet tegen liet Leidsche
Boschje innemen, al spreekt gij er in Uw
adres aan den Raad zoo kleineerend over.
Eerst heet het dat het groene hoekje met zijn
bloeiende struiken en eerwaardige hooge
iepen, braak ligt. Daarna spreekt gij van een
sta-in-den-weg voor het verkeer; ofschoon er
een breed met tegels bevloerd pad doorloopt
beweert gij dat het geen enkel nut heeft, noch
voor de buurt zelve noch voor de stad. En de
kinder en dan die er in spelen? En de oude
menscften die er in rusten En de voorbijgan-
„Ja, ja" zei Mary toegevend. „Ik bedoel
niet u en papa. Maar is het niet de gelegen-
heid, die huweijken tot stand brengt? Zoo
menigeen zegf dat, dus moet er wel iets van
aan zijn."
„Ik kan't niet verdragen, Mary, dat je op
die manier redeneert." En mrs. Vertrees hief
soieekend haar oogen naar haa dochter op'
oqgen die vroegen gespaard te, worden. „Het
klinkt bijna roekeloos!"
Mary begreep het beroep en naar haar toe
gaande, kuste zij haar vroolijk. „Tob maar
niet, lieve. 't Is niet waarschijnlijk, dat ik iets
zal doen wat ik zelf niet wenscli ik ben
daarvoor altijd een te eigenzinnig varkentje
geweest; En indien het de gelegenheid is, die
voor ons kiest, wel dan zou geen meisje in de
wereld in dat opzicht meer kunnen verlangen.
Hoe zou er een betere gelegenheid kunnen
zijn dan naast elkaar te wonen?"
Zij gaf haar moeder voor het laatst een
kus en ging ditmaal vroolijk naar de deur,
doch bleef daar weer Staan voor een post-
criptum met haar hand op de kruk. ;,0, die
eene, die er mij op betrapte, dat ik m zijn
raam keek, mama de jongste
„Sprak hij d'aarover?" - -oeg mrs. Vertrees.
„Neen. Hij heeft, voor zoover ik kon opmer-
ken, met niemand gesproken. Ik heb hem niet
ontmoet. Maar hij is niet gek, dlaarvan ben ik
overtuigd. Of als hij dat is, dan heeft hij lan-
fe tusschenpoozen, dat hij dat niet is. Mr.
ames Sheridan zei, dat net een goed teeken
was, als hij fhuis was, wat ziin gezondheid
betrof en het is wel mogelijk, dat nii slechts
een invalide is. Ml ziet er vreeseliik ziek uit,
maar hij heeft prettige oogen en ik bedacht
dat dat als iemand in den familiekring der
gera die gr Sun cog ssn veHtaiegea'c
Naar men zegt zou er, bij B. en W„ althans
bij sommige leden van het college, geneigd-
heid besraan om het plan te bevorderen. Ik
kan het niet gelooven, vooral niet waar
Woensdagavond een voorstel van B. en W. is
verschenen, om het zandige terrein achter het
Leidschboschje, dat Koopman ook zou noo-
dig hebben, te bestemmen voor den bouw van
een nieuw administdatiegebouw van de Ge-
meenteti'am. Trouwens, ook de machtige com-
binatie die't nieuwe hotel Atlanta aan't Leid-
sclieboschje wil gaan bouwen zal er zich wel
tegen verzetten. Voorloopig zullen wij ons
dus maar niet al te ongerust maken!
Zondag 18 of Maandag 19 April 1.1. is on-
ze grootste thans levende aotrice, Mevr.
Mann—Bouwmeester, 70 jaar geworden. 18
oi 19 April! De „geleerden" schijnen het over
den datum niet eeus te zijn( en zij zelve heeft.
naar zij indertijd in hare „herinneringen'
heeft meegedeeld, hieromtrent in eene dwa-
ling verkeerd. Zij meende dat zij op 18 April
1850 te Zutfen het levenslicht had aan-
schouwd. Maar eenige goede vrienden heb
ben het op het stadhuis te Zutfen laten na-
zien, en toen bleek zij een dag jonger te zijn
dan zij zelf wist. Het is dus 19 April, maar
„men" verkeert nog altijd in onzekerheid, on
zoo heeft Theo Bouwmeestei' twee dagen ach-
tereen haar verjaardag gevierd.
Gevierd, nog in het voile bezit van haar
lichaamskracht en talent De Bouwmeesters
zijn een sterk geslachtLouis is nu 761 En hij
speelde pas den Shylcsk te Londen, zoodat de
Engelschen paf zaten I Zijn rusten schijnt Sa-
raii Bernardt na te streven, die trouwens ook
in artistiek opzicht haar ideaal schijnt te zijn.
Haar confraters en confraternessen hebben
haar Zaterdagavond on haast-onstuiniig har-
telijke wij'ze gehuldigd. Die huldiging vond
laats in de artistenkrdeg, „De Zon," aan de
alckstraatofficieel genaamd „Zur goldnen
Sonne", waar tijdens de thans afgeloopen
staking het hoofdkwartier der stakers gevea-
tigd was. En aan die huldiging, aan het ka-
meraadschappelijk eerbetoon. heeft niets out
broken. Dat was welgemeeua. Want de klein-
tjes, de kleinere artisten, zijn natuurliik heel
dankbaar voor den moreelen steun die de
grooten, de twee Bouwmeesters, aan de sta
king en'de stakers hebben verleend, door mede
te doen. Daaraan oncbrak dua niets. Maar
toch ontbrak er i >ts. De officieele, de publieke
huldiging, de feestavond dien Amsterdam, de
hoofdstad, aan de geneiale kuustenaresse had
moeten bereiden, in den Stadsschouwburg. O,
ik weet het welEr bestaat eigenlijk geen Ne-
derlandsch Tooneel meer. Mevrouw Bouw
meester en haar grooie broer treden nu op
met de gecombineerde tooneelspelersde
vroegere stakers. Maar was hier aan nu geen
mouw te passen geweest? Had Royaards niet
iets kunnen doen? Oi een ander? Had men
Theo Bouwmeester met in de gelegenheid kun
nen stellen op het „Leidscheplein" haar jubi-
leum te vieren? Ik weet niet hoe het anderen
gegaan is, maar ik vond het feest in cafe „De
Zort' triest! Meer wil ik er niet van zeggen!
Hoe anders zal het feest zijn dat heden
(Zaterdag) avond in net Concertgebouw
wordt gevierd, ter gelegenheid van het 25-ja-
rig jubileum van Wfllem Mengelberg, als di-
rigent van het Concertgebouw. Er is eene te-
istelling die mij leed doet voor Theo-Mann
uwmeester, maar verheugt om Mengelberg.
Want als iaj vanavond offideel zal worden
ehuldigd, ook van ch zijde der Regeering,
an heeft hij dat te dan ken aan zijn groote
verdiensten.
Die groote verdienste ligt m.i. hierin, dat hij
ons Nederlandsch publiek heeft bekend ge-
maakt met de internationale moderne muziek.
Eerst waren het vooral de iongereRussen,
met name Tschaikowsky, die hij hehhaaldelijk
en met stijgend succes uitvoerdej daarna
openbaarde hij aan ons de sChoonheid van het
oeuvie van Richard Strauss. (De laatste was
zelf z66 ingenomen met de wijze waarop zijne
werken hier werden verklankt dat hij aan
Mengelberg en het Concertgebouw-orkest
„Ein Heldenleben" opdroeg). Daarna bracht
Mengelberg Gustav Mahler tot ons, en zoo-
zeer werd deze Meester zelf door Mengel-
bergs vertolking betooverd dat hij verklaarde
zijn werk nergens z66 schoon te kunnen hoo-
ren als in Nederland, en zelfs een tijdlang
met plannen heeft rondgeloopen om zidh 'hier
blijvend te vestigen.
Die Mahler-cultus culmineert thans in het
aanstaande groote -hlcrieest, wa^imede
Mengelberg zijn jubile- ort, en dat eenig
mag heeten in de annaleu der ioonkuns
Mengelberg heeft in den loop der jaren bij
na alle grooten op het gebied van compositie
Sheridan's was opgenomen zij laehte min
of meer treurig, ,h,et hee! genoeglijk zou kun
nen zijn om af en toe met hem te 6preken als
afwisseling bij al te veel effecten en fondsen.
Na het diener heb ik hem niet weer gezien".
en QMgmea ebsst ItesfWcCazn om
concerten te leiden; Nikisch en Weingartaer,
zoowel als Colonne en Safonoff, Schdnberg
zoowel als Debussy. Wij hebben u hier alien
aan den dirigentenlessenaar gezien. Zoo is
het Nederlandsch en in het bizonder het Am-
sterdamsche publiek door Mengelberg in ken-
nis gebracht met wel alle ricntingea in de
muziek; is bet publiek thans in ae muziek-
litteratuur tbuis als geen ander volk.
Mengelberg en het Concertgebouw hebben
dus eene cultuurtaak vervuld. En daarvoor
zijn wij hem in de allereerste plaats dank
baar. Hij trok het prachtige gebouw on (ge-
bouw in overdrachtelijken zinl dat wij thans
kennen, op de grondstagen die Willem Kes
v66d hem heeft gelegd.
WAOENAAR Jr.
„Er moet met hem iw nu in den haak
zijn," zei mrs. Vertrees zouden hem an
ders wel hebben voorgesiiclid".
,,'k Weet het niet. Hi. zooveel ziek ge
weest en zooveel weg men houdt soms
juist Van degenen, die i een familie niet in
tel schijneri te wezen. Zijn yader sprak er van
hem weer naar een m ichinefabriek of iets
dergelijiks te zenden, ik denk, dat hijl bedoel-
de, als de anne jongen ccier is. Ik keek juist
naar hem, toen mr. Sheridan zijn naam noern-
de en hij zag mij toevariig recht aan. Vooi
dien tijd zag hij er reeds aandoenlijk zwak
uit, maar toen had er een ailertreurigste ver-
andering met hem piaat. Het scheen alsof hij
daar aan tafel zou sterven."
„Je hedoelt, toen :ijn vader er over sprak
hem naar die brick te zen-den?"
„Ja."
„Mr. Sheridan meet dan wei heel ougevoe-
lig zijn."
„Nee," zei Mary pe:nzend, ,,dat geloof ik
niet; maar hij begrijpt mogelijk zijn zoon
niet en hij is r zeker geheel de man naar om
door te zetten, wat hij zich eenmaal heeft
voorgenomeuMaar ik wou, dat ik dien armen
jongen juist niet op dat oogenblik had aan-
gekeken. Ik ben bang, dai het mij bij zal blij-
ven
„llk zou er niet xneer -an denken". Mrs. Ver
trees glimlaclite zwakj»« ,-u die glimlach had
een zweem van schalksheid. Ik zou mija ge-
dachten bij aaogenamer dingen bepalen, Ma
ry-" i
Mary knikte lachend. „Ja zeker! Er zijn ge-
noeg aangenanie dingen en waarschijnlijk als
ze alle 'bekend waren zelfs te goed n- voor
mij."
En toen zij dt k? ier had verlaten, haalde
mrs. Vertrees vcrruitnd adem, alsof er een
last van haar g uosd was gewenteld, en oe-
gor. zich glimlailiend. in prettige gedachten
verzonken <.e ontkleedeu.
XI.
iDe Rloode Zee en ondragelijke hitte dat
zijn twee bij elkaar hoorende dingen, onaf-
scheiedelijk samengaand, als paard en wa-
gen, alsman en vrouw, als Groningen
en „kouke".
Al thans in den geest van den naar In dig
reizenden witmensch is dit het geval, eh zelfs
indien hem gebleken is, dat over de Middel-
landsche Zee hoe zacht't klimaaf harer
Zuid Fansche kusten in't winterseizoen ook
moge zijn zoo tegen't eind December nu
en dan nqg N'oordelijk-koude windvlagen
been1 kunnen1 jagen, zoodat 't zonnetje aan
stuurboord nog met diankbaarheid wordt op-
gczocht to de Roode Zee, als 'f kanaal"
maar eenmaal gepasseerd is, dan wordt toch
de warmte verwacht door den „oud gast"
met igelatenheid als t onvermijdeliike, door
den ,,baar" met een meageling van mieuws-
gierige verwachting en eenige bezorgdheid
of ie er wel tegen zal kunnen en of .yhaar"
tefrLt niet diadelijk groezel'ig zal worden be-
dorven door de fel-blakerende zoo
Maar soms loopt't toch nog weer an
ders en blijkt de winter voor't Nc .rdelijk
Halfrond tot diep-Zuid' in de Roode Zee zijn
invloed te doen gevoelen, zoodat de stijve
Noorder bries, die wij voor anker liggend in
de golf van Suez (er moesten een bonderd tat
kisten Goudsche kaa -sen worden on'tscheept)
in plaats van reeds den eersten dag na't ver-
trek te luweni, nog d66rzette toen wij giste-
ren Dieddah reeds ver waren gepasseerd,
Wat ten gevolge had, tiat't heerlijke „zomer-
weeritje" aanhield, zonder dat de puf-bitte
kwam, die je loom deed neerzijgeu op den
luisten luierstoel aan dek, die je t spreken1 be-
lette iaat staan alle lichaamsbeweging.
waarbij de temperatuur soms rijst tot ver bo-
ven de 100 gr^ tot 110 h 120 gr. soms in de
scbaduw, veel warmer dus dan In ons Indig....
Toen ik eind Mei 1914 de iRoode Zee doar-
stoomde, verkeerden wij in deze laatste omr
standigheden over de heele „Grot iivs" triT
de de warmte over de dekken, eh) bing zij
loodzwaar in de gangen en huitten, eh over't
heele sdiip lag 'n zwoele stilte, en eene luste-
loosheid, waartegen je je nu en dan wel ver-
zette vooral wij jongeren, die nog al eens
trachtten ons te suggereeren, dat t eigenlijk
beelemaal niet zoo beet was en die dan
allerlei spelletjes begonnien met een animo
alsof we ons kipleikker gevoeldenmaar dan
duurdie tt toch nooit erg Jang, of de een na
den ander zakte weer in een ^ossi malas"
(luien stoel), en al gauw 'keerde de looine rust
terug
En nu er waait voortdurend een lekkere,
verkoeiende bries, die de warmte der lucbt net
voldoende tempert omi aangenaam te zijn,
zondler ook maar een' oogenblik koud te wor
den. Alleen gisteren was het eenige uren vrij
stll toen- de 'Nloordewind afnam en' de Zui-
delijke luchtsfroomingendie hier anders
meestal heerschen, nog niet merkbaar waren.
Nu heeft die stiite vooral voor mertige daime
onder de passagiers wel zijne aangename zij
de want onze Rembrandt" doet z'n bij-
naam nog steeds eere aan, era mag graag
zelfs bij cen schijnbaar vrij rustige zee wat
schommelen. En zoodra dan die langzame
v iege-schommding word* gecombineerd met
wari op- en neergaan van voor- cm mhterste-
ven. als dan die beruchte jjairicetreiklker" of
,,schroef"-beweging begint dan is t al
gauw voor vele lraen der schoone sekse niet
meer uit te houden in hut en eetzaal, en zie
je weer bleeke, hangerade hoofden in kussens
weggedoken, terwijl liefhc-bberade echtgenoo-
ten of anderszins veriknochte en' gedienstig
behulpzaine heeten der schetvping met be-
schuitjes met loekvleesch en sinaasappels
HOOFDSTUK VIII.
Toen Edith toevallig in dc „kant en klaar
geleverde bibliotheek" keek, bleef zij op eens
staan, toen zij zag, dat Bibbs zich uaaiin al-
lemoeren lijst gevat en met gouden letters ge-
drukt gedicht en beschouwde het peinzend
Hij las het.
Fugitive.
I will forget the things that sting:
The lashing look, the barbed word.
I know the veiy hands that fling
The stones at me had never stirred
Fo anger but for their own scars.
The've suffered so; that's why they strikte
I'll keep mij heart among the stars
Where none shall hunt it out. O, like
These wouned ones. I must not be
For, wounded, I might strike in turn
So, none shall hurt me. Far and free
Where my heart flies no one shall learn.
Vluchtig.
Ik wil vergeten de dingen, die pijn doen:
De striemende blik, het wondende woord.
1 weet, dat de handen, die de steenen naar
mij werpen,
No«t in toom zich zouden bewogen bebben
Als ze niet zelf litteekenen hadden.
Ziji hebbera zooveel geleden, dat is oorzaak
dat zij alaan.
Ik wil mijn hatii: tusschen de sterren hou
den
Waar niemand b al yerjagen. O als
Die gewonden moei U niet zijn,
Warn gewond icijade, zou ik op mijn beurt
ook kunnen si aan
Aldus zal niemand mij leed doen. Waar
Verweg en vrij mijn hart vlucbt zal nie
mand we ten.
„Bibbs!" Edith's stem klonk boos en zij
kwam met een plotselinge kleur de kamer bin-
nen, yoorafgegaan door een geur van viool-
heen ess wew rrasraa, £SCB tort raoaSSs
hunne equilibristische vaardigheid behoe-
dend voor onvedwachte botsingen en uitglij-
den op 1 schommelende dek. En dan ia er
een ander inconvenient verbonden aan die
bries dat hij maar al te gauw ons, bewo-
ners der ,.Onderste verdieping" aan de loef-
zijde, noodzaakt de patrijs-poorten gesloten is
houden, wat natuuoijk niet bepaald bevorde-
lijk is voor de ventilatie en de frischheid van
je hut!
Vooral niet, als dan je buurdamea er een
baboe op nahouden, de op onvervalscht-In-
dische wijze haar heele huisboellje doet in't
gangetje tusschen de beide buurhuttenen die
daar dank zij hare speciale kokerijtjes en
sambalgerecbten (waarvan ik haar
dat zij ze zusterlijk met hare „meeste
deelit... eene atmosfeer onderhoudt, die
nu niet erg wenschelijk is v66r de deur van
je slaapvertrek en die de Engelschen in
damesgezelschap „a smell" en onder elkaar
„a stink" noemen
Eit toch de zee laat ndet met zich spo4-
ten, en't is nog maar beter een paar nachtjea
onder de meer suggessieve dan reeele frisch
heid van je electrischen waaier te slapen, dan
een zeetje bdnnen te krijgen; die je al je be-
zittingen in 6en halven ininuut doordrenkt en
vooral op 't gebied- van dameskleeding een
meester is en de Boches evenaart in grondig-
heid van verwoesting. Wij ziin geiukn.g ge
weest, want voor een dag of arie, toen de zxa
's nachts plotseling weer wat hooger was ge
worden, heb ik ook mijne portie gehad, toen
ik vrij plotseling in den vroegea morgen werd
gewekt door een hevig geplas en lawaai, en
mijne onderd'anen en balve lichaam' plotse
ling zag (era voelde!) iiggera in een vieza,
schuimerade plas zeewaterNog half-sla-
pende en toch al merkwaandig-snel op de
been1, is dan je eerste daad, de verradelijke
porte d'eratrte te sluiten en goed dicht is
schroeven, om vervolgens't terrein vara dea
ramp nauwkeuriger te inspecteenen. Nu t
vie! in ons geval nog al mee; behalve de bed-
den era ehkele kleedingstukken en muziekboe-
kera was alles nog buiten't beredk van t zee-
water geblevera; t was maar een onschuldi:
,kopje' van een over z'n hoofd buiteleradte gol
geweest, die in dartele vroolij'kheidi onze hist
was binnengeduikeld, maar als't een echte
flioke golf in z'n geneel is zooals bij ear
kelen onzer buren en in een paar badkamei*,
't geval was dan is niets bestand tegen de
woede der zee, die in eens de he61e hut over-
stroomt, als een soliede kolom dwars °r door-
been tegen den ach terwarad aankleist, en in
een minimum van tijld het water een wet hoog
doet staan, zoodat alles, - alles,
I Einfin dergelijke emotiea vullen H leven
vooral aan boord, waai andera dte ledig
heidi maar al te gemakkelijlk dea diiivel lot
toevera verlokt meestal in don vorm van
ruzietjes -era ialoezie en verdeeldhejid en aller
lei raarigheid, die je alkaar in de 5 weken dter
reis maar kurat aandoen en die a, zoo mod-
lijk weer uit te dlijven is, als je femaal goed
post heeft gey,at en z'n giftig zaad heeft kun
nen udfsitrooien. Laten wij hopera dat onze
Rembrandf'-bevolking gevrijwaard blijve
voor den kanker van zoo menlige reis on
der ling krakeel en naijver, jaloezie en achter-
k lap
Maar laten wij niet ianger verwijlen MJ
deze keerzijde van't Leven onzer kleine maaf-
schappij aan! boorden liever gebeurteni*-
sen bddjken, die t tegenovergestelde veroor-
zaken, die het saamhoorigheidsgevci 1 opwek-
ken, en alle geschillen op den achtergrond
schuiven. Zoo'n moment doorleeflen wij b.v
gistermiiddlag toen wij omstreeks 12 uur de
.Prins der Nederiandenf' op hare thuisreis
passeerden. Wif hadden deze ontmoeting
reeds eerder, om 10 uur verwacht, maar door
't slechte „zicht" duurde't betrekkelijk lang
voor de beide schepen elkaar opmerkten en
werd't tegen 12 v66r zij bijgedraaid waren
en elkaar op een paar honderd meters afstnnd
passeerden 't Duurt maar een heel kort
oogenblik, dat elkaar voorbij stoomen van 2
schepen; voor jc nog goed gekeken hebt, voor
je nog iets goed' herkendi hdbt, zrijtn. ze al weer
langs elkaar gegleden, elk met z'n wereld je
op zich zelf, 't onze met zijn vele jonge ver-
wachtingen1, van wie nog nooit t wondtere
Oosterland aanschouwde, en' 't huisiwaarti
keerende schip met z'n tallooze verlofgangers
en voor goed' repatrieerendfen, met hunne vele
althains gedeelteliik vprvulde wenschen met
voor een groot deel teleurgestelden ook, die
maar al te vaak met hun .,gekanker" de thuis-
booten niet zeer aangenaam maken; vooral
ook, als de stemming nog lijdt door de aan-
wezigheid van vaak emstige en ongeneeslijke
tjes. veel sterker dan gewettigd werd door hoi
echte bosje viooltjes op baar mantel.
■Bibbs draaide zijn hoofd niet om, maar
6chudde dat plechtig; hij scheen neerslachtig
gestemd door het gedicht. „Tamelijk groen,
niet waar?" zei hij. „Er moet iets in je uiter-
lijik zijn geweest, dat jou den prijs heeft doen
behalen, Edith; ik kan u niet gelooven, dat
het ge'iidit dat heeft bewerkt."
„Zij keek haastig over zijn schouder en zeS
scherp maar op zacfaten toon: „lk vind t niet
heel aardig van je, Bibbs, om dat weer op te
haien. 'k Wou, dat ik die heele dwaze geschie-
denia kon vergeten. Ik wenschte niet dat er
een lijst om werd gezet en ik wou om alles
ter wereld, dat papa ophield er over te spre
ken maar jawel, ging hij het dien avond niet
hier aan het geheele gezelschap voorlezen? i
En toen wou iedereen weten, welke gedichten
ik nog meer had geschreven en waarom ik niet
nog meer schrerf en als ik dat niet deed,
waarom ik het niet deed en waarom dit en
waarom dat, iotdat ik dachi, dat ik van
schaamte zou sterven."
„Je had hun kunnen zeggen, dat je schrijf-
kramp had", deed Bibbs aan de hand.
„Ik kon ze niets zeggen. Dc heb telkena een
gevoel van bittere vernedering ale iemand er
over spreekt.
Bibbs keek bedroefd. „Het gedicht ia zoo
elecht niet, Edith. Je mod altijd ledenken, dat
je nog maar zeventien jaar was, toen je het
schreef."
,,0, zwijg tochP snauwde zij hem toe. „Lk
wou dat net mij de vingers had verbrand,
den eersten keer dat ik het aanraakte. Dan
zou ik wel zoo verstandig zijn geweest, hd te
laten, waar hd was. Ik had hd nid moeten
nemera en ik heb er mij over geschaamd
„Nee nee", zd hij troostend. „Hd was het
meest vldende dat mij ooit is overkomen. Hd
was bijna mijn laatste buitensporigheid v66r-
dat ik naar de madiineiabriek spnff an t w
