m m
DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Hondigya fWBB en frrlntigsie* 'Jaargang.
1920
11 J UN I.
pracbl collectie Doozen
mrwmaanrVmnm uit 2 ViiGm,
Abonnementsprija blj vooruitbetaling per 3 maanden f 2.—, fr. per post f 2.50. Bewljsn. 5 ct. Advertentiepr. 25 ct. p. regel, grootere letters naar plaatsrolmtt.
Brieven franco N.V. Boek- en Handelsdr. v.b. Ilerms. Coster Zoon, Voordam C9, Tel. Admlnistr. No. 3. Redactle No 33
TRIJDAG Directeur: Q. H. KRAK-
Buitenland
Staten-Generaal
Uit de Pers
met eigen Bonbon-vnlllng.
ElBctr. Banketbakkerll W. 8.1YALK.
Gemengd Nieuws
De Franzchea blajven. hunne buzwaren te
gen een hervatting vaa den handei met Ruz-
land handbaven, wat meer zogt, zij willen po-
gen andere mogendheden beietton handei te
dirijven met de bo'iejewisten. Men kent hun
voornaamste bezwaari bet goad, waarmee
Itualaad wil betalen, is volgens de Franachen
bet eigeadom van de spaaxders, die met ltus-
•ieobe effeoten opgoscheept Bitten.
Irankxijk heeft dan ook ai' gepxotesteexd
tegen de goudxending uit llusland naax Zwe-
deu en bou van plan zijn beslag te leggen op
d/e bedxagen, die reeds in dat land door de
bolijewistiaobe regeaxing zijn gedeponeexd.
Eenzelfden stap sou de Jfiansche xegeexing
ook willen doen ten opxichte van een acheeps-
lading goud> die naax Engeland ondexweg
beet te zijn. Of baax dit zoo glad sou Bitten,
is te betwijfeien. De „Manob. Guardian"
•pxeekt ex al over en zegt dat juridiiecbe in-
lichtingen zijn ingewonnen, die doen vexmoe-
den dat Frznkrijk geen wettelijk beslag kan
leggen op Kusaiaoh goud in een neutraal lane
en bet zou zelfs twijfdlaobtig zijn of zulka
mogeiijk is in eigen land of in een der geal<
lieerde xijkea.
Het z&i de Franscbe regeexing wel niet ge-
lukken, te voorkomen, dat Engeland den ban-
del met Rualand bexvat en dat daar ook een
bexvatting van de poiitieke betxekkingen
tusaoben die beide landen op zal volgen i< wel
zekex. Lloyd George beeft uad'rukkelijk be-
toogd, dat handei met Rualand noodzakelijk
is en dat Engeland zich niet kan pexmitteexen
alieen handei to dirijven met volken „zooais
wjj zelf zijn." Dxeven we zelfs geen hande
met de kanibalen? vxoeg hij. Met Turkije, on-
danks de Axmeensche gxuwelen, eu met het
tsaxiatizob Rutland', ondanke de corxuptie,
bet wanbeheex, de pogroms!
En ale Engeland den handei hervat met
het land van Lenin en Trotsky, zal Fxankrijk
wel moeten volgen, ondankt zijne bezwaren,
waarondex ook vooral i« te tellen het argu
ment, dat Rutland in vexsohiliende s.taten it
uiteengevaiilen, waardoox geen zekexbeid be
itaat, dat de 66n niet zal afbreken wat de
ander opbouwt, zoodat men niet zekex is dat
de naar een Ruttitcbe haven gesonden scbip
ook texug komt.
Het bericht, dat de Hongaarsche regeering
roods zou zijn afgetxeden, it nog niet bevet-
tigd, bet wordt zelfe tegengeaproken. Wel
sou zij reeds definitief bealoten hebben af te
treden, maax dit vOornemen zou zij na een
onderboud met Hoxthy weex hebben opgege-
ven.
De minister van onderwije Haller beeft
verk'laard er vaa overtuigd te zijn, dat Hor-
thy alls maatregelen zal nemen, die de re'
gearing noodzakelijk acht tor betchexming
van het eigendom en het lteveni der staats-
burgera en dat voorts in de eerste pleats de
zelfitandige militaixe organisaties zullen
worden ontbondten.
Hot blad „Az Est" it van meening, dat de
aftxeding der regeering in ieder geval nog
dezer dagen te verwachten it en dat df aan
Apponyi, if aan Bethlen, if aan Teleky de
verming van een nieuw kabinet zal worden
opgedragen. Waaisehijnlijk zal er dan een
eoneentratiekabinet worden gevoxmd'.
Vast staat, dat ih ieder geval eenige leden
van het iegenwooxdige kabinet zullen aftre-
den.
meester gemaakt hadden. De Italiaansche
troepen moesten reeds hun stellingen van
Rionero ontruimen en de Albaneezen dringen
steeds verder voort; men twiifelt of de aig
zonden oorlogsscbepen in tijds zullen aanki
men.
DE PORTUOEESCHE SCHADE-
VERGOEDINGSEISCHEN.
De president van de Portugeesche vredes-
delegatie heeft namens de leden geprotesteerd
tegen het aan Portugal toegewezen deel van
de door de verslagen vijanden te betalen
schadevergoedingen en aan de Vredes-confe-
rentie een nota overhandigd, waarin de repu-
bliek als haar mlnste eiachen stelt een scl
Eu-
a-
Een Reutertelegram uit Waxachau meldt,
dat de Poolsche regeering is afgetreden ten-
gevolge van een door haar geleden nederlaag,
toen haar vooxatel inzake d'e regeexingtcon-
trole op den prijt der landbouwproduoten
werd verwoxpen.
Volgens een bericht van den Duit«ch-PooL-
tchen poredienst d.d. 0 dezer heeft het Poolr
sche staatshoofd het ontslag aangenomen en
de regeering verzocht de zaken voorloopig te
blijven beheeren.
DE NATIONALIST1SCHE BEWEGING
IN TURKIJE.
De wapenailstand tusschen Gourand en de
Kemalisten is op 30 Mei in werking getre-
den. Hij beoogt de uitwisseling van gevange-
nen.
Bericht wordt, dat de nationalisten de Ar-
meniers niet zullen aanvallen.
SLACHTOFFERS DER ONDER-
VOEDINO.
In den Weenschen gemeenteraad is mede-
gedeeld, dat ondanks de hulp uit het buiten-
land aan de Weensche Idnderen. bij een ge-
nceskundlg onderzoek is gebleken, dat van
de 25.000 kinderen bijna 17.000 tengevolge
/an de ondervoeding ernstig in hun gezond-
heid zijn geschaad. Twee duizend dezer kin
deren zijn onherroepelijk ten doode gedoemd.
DE DUITSCHE CONSUL TE TABRIS.
V e.gens de berichten in de Duitsche pers
heeft jie Duitsche consul le Tabris geen zelf-
mociu gepleegd. zooals Reuter meldde, maar
werd hij gedood door een van buiten op het
consulaat afgeschoten kogel.
De Perziscne legatie te Be
berichten ontvangen omtrcnt
te Tabris.
DE OPSTANDIGE BEWEGING IN
ALBANIe.
Albaneesche benden hebben Valona aan-
gevallen, nadat zij zich van Bestrova, dat
vaa Valoaa ilechta 4 K.M. verwjjderd ia,
fdat bedrag
uit de toelichting.
Heel in het algemeen wordt er in gezegd dat
Portugal een aanzienlijk aantal menschenle-
vens door den oorlog te betreuren heeft. Voor-
al in zijn kolonibn. En het schat bet aantal
omgekomen menschen op 273,547. Hier zou
zeker een vraagteeken op zijn plaats zijn. De
Vredesconferentie zal van de Portugeesche
Vredesdelegatie wel een eenigszins overzich-
telijke specificatie verlangen.
LETLAND EN RUSLAND.
De Letlandsch-Russische vredesconferentie
der burgerlijke pers de regeering geheel wist
te beheerschen.
De heer De Savornin Lohman
betoogde dat de naam van het on twerp niet
past op den inhoud. Het beoogt niet de be-
strijdiiig van revolutionnaire woelingen, die
niet door wctteliike maatregelen kunnen wor
den bestreden, doch het gaat tegen het bezi-
gen van onwettige middelen om ae staatsorde
te veranderen.
iDe heer Bo m ans protesteerde tegen
de uitlating van dr. Van Ravesteijn over
pr'esters en nonnen, toen laatstgenoemde het
vrecmd- noemde. dat priesters en nonnen de-
zelfde rechten nebben als gewone menschen.
Hij protesteerde ook tegen het lachen van den
heer Kleerekoper om die uitlating. (DW lokt
woedende en langdurige protesten uit van de
HoofdredaeteurTj. N. ADEMA.
de onmiddellijke vermindering van bet
drankmisoruik, geen aandacnt schenkt
Er is mtusscxien nog een andere reden, die
tegen net wetsontwerp van den heer Rutgers
c.s. pleit, een reden, oie op zich zelf reeas er
toe moet leidea om aan plaatseiijke keuze
geen kans te geven. Wie plaatsenjke keuze
zegt, zegt verood. Hij voert den regel in, dat
voortaan van elke vier menschen drie het
recht hebben om aan den vierden voor te
sennjven, wat hij al of niet gebruiken mag.
Hij huldigt eea begiosel, dat uitioopt op het
toepassea van een uiterste middel. Dat plaat
senjke keuze weinig zal uitwerken, is met deze
gevoigtrekking met in tegenspraak; vooral
met, omdat veie voorstanaers m het wetsoat-
werp Rutgers een bescneiden aanloopje zien
tot een grooten sprong: het btaatsvernod. Nu
heeren Kleerekoper en Troelstral. Spr. ver- valt te verwachten, plaar aan de hoofdzaak,
beleedlgende
heeft de eerste vier bepalingen van het vre-
desverdrag aangenomen: befiindiging van
den oorlog, erkenning van de onafhankelijk
beid van Letland, tie Russiach-Letlandsche
grensregeling, en de militaire waarborgen
Op het oogenblik confereert men over he
repatrieeren aer uitgewekenen.
VONDST VAN EEN REUZEN-
GERAAMTE.
'In de steengroeven te Chagny (Saftne et
Loire, Frankrij'k) heeft men pl.m. 5 M. onder
den croud de overblijfaelen gevonden van een
gcweldigen olifant.
Prof. A. Mayet uit Lyon heeft verklaard
dat de beenderen moeten behooren aan een
olifant uit het Zuiden, die reeds v<56r den
mammoeth bestond.
De hoogte van bet dier bedraagt meer dan
4 M.; 66n van de slagtanden heeft een lengte
van pl.m. 2.14 M. en een omivang van een
lialven meter en weegt meer dan 200 K.g.
Een gewone tand van dit monster heeft een
gewiebt van ruim 7 H Kg.
Het geheele geraamte weegt ongeveer 1800
Kg. iHet skelet zal in het museum te Lyon
worden opgezet.
KORTE BERICHTEN.
Volgens de „Ntiewe Gazet" heeft de
heer Jacquemain, wethoudcr van Openbaar
Onderwijs te Brussel, bij het college een voor-
stel ingediend om het concert van de „Echo
du Peuple" van 13 dezer, waarop een werk
van Wagner zou worden uitgevoerd, te ver
bieden.
Een 2-jarig jongetje te Garijp (Fr.
slikte een boontje door, dat in d'e keel bleef
zitten. Het jongske stierl kort daarna door
verstikking.
Uit de Friesche bouwstreek vertrekken
arbeiders naar de verwoeste gedeelten van
Frankrij'k om behulpzaam te zijin bij- den vlas-
bouw en bietenteelt.
Te Zevenbergen is het landarbeiderS'
conflict opgelost. De patroons hebben de
eischen der arbeiders voor een uurloon van
36 cent zomers, 34 cent's winters aanvaard
Te Twello is het 12-jarig zoontje van
den metselaar H. door een auto overreden en
gedood.
hi het loof der late aarappels vertoont
zich te Stavenisse reeds op enkele velden de
gevreesde aardappelziekte.
In de fabriek der Batavo Margarine
Works te Nijimegem, is de machinist J. K. on
der een machine geraakt, wdke bij het ver-
plaatsen omviel. R., een gehuwd man, is kort
na het ongeluk overleden.
TWEE'DE KAMlER.
Zitting van 10 ]unl.
De interpeliatie-Kleerekoper, over het nieu-
we reglement van dienst en de rusttijden voor
spoorwegpersoneel werd toegestaan en zal
zoo spoeaig mogeiijk worden gehouden.
Op verzoek van den heer Ossendor
legatie te Berliin heeft geen
net gebeurde
om een interpellatie te mogen houden over
toekenning van voorschotten aan onderwij-
zers zal morgen worden beslist.
Bij de anti-revolutiewet betoogde de heer
M a r c h a n t dat het ontwerp een poiitieke
fcut is, doordat1 hot de door het voorstel ge-
roffen handelingen tot misdrijven stempelt
en doordat het bovendien niet helpen zal. Hlet
vtracherpt de tegenstelling doch vcrgeet dat
de revolutionnaire stroommg ook tal van niet
rcvolutionnairen heeft aangctast en dat wat
kornen moet niet is tegen te houden.
iDe heer Van Ravesteijn meende
dat de gevoerde obstructie noodzakelijk was
als verweer tegeni de foutcn van het parlemen-
taire stelsel. De demonstrate op Dinsdag is
inderdaad eenigermate een mislukking ge-
weest. doch dit is toe te schrijven aan onvol-
doenaen tijid1 van voorlichting, maar vooral
aan leiders als Troelstra, van wie de menigte
niet weet wat ziji aan hem heeft. De democra
tic is in de tegenwoordige maatschappij
idiote leugen, zij is alleeni mogeiijk in ae i
munistische gemeenschap
een
com-
Nla de pauze zette de heer Van Ravesteijn
zijn rede voort. Hij achtte de bestaande bepa
lingen van het strafwetboek voor de kapital
tische regeering ruim voldoende. Spr. wees op
n aatregelen en handelingen tegen de revolu-
tianaairea om.ua tn toenea, dat de ophitsing
klaarde dat zijn protest tegen de
aanvallen van den heer Duijs op allcs wait den
katholiek heilig is, niet zoozeer diem afgevaar-
digde betreft, doch wel mr. Troelstra, die
Duijs hulde bracht. Spr. putte uit het gebeur
de bewijzen voor de onvereenigbaarheid van
godbdienst en sociaal-democratie.
De heer K u i p e r sloot zich aan bij het
protest van den heer Bomans en komt op te
en de beschuldiging van den heer Troelstra
at de Katholiekc arbeiders de reactie in ae
hand werken. Hij wees daartoe op de instel-
ling van Bedrijfsraden.
De heer Van Sasse van IJsselt
vanH
sloot zich wat het wetsontwerp betrof aan bij
dc verdediging er van door de heeren Van
Schaik en Lohman. iDe amendementenjDres-
selhuys c.s. kunnen, meende spr., de weg zijn.
waarop de vrijzimnigcn en de rechterzijde het
met elkander eens kunnen worden.
De heer D u ij s verklaarde, zich beroe-
pende op den toestemmend knikkenden heer
v d. Laar, d'at de heer Kleerekoper niet lachte
omi, doch zijn verontwaardiging uitsprak over
de uitlating van den heer van Ravesteijn over
priesters en nonnen.
Spr. betoogde voorts, dat zijn optreden niet
was gericht tegen den godsdienst, d'och tegen
het misbruik van den godsdienst op politiek
terrein. Ook z. i. is het ontwerp zeer gevaar-
lijk voor dc ontwikkeling van de vakorganisa-
ties.
staat het vast men denke slechts aan de
benandeiing van zieken dat uiterste mid-
deien nimmer in aanmerking mogen komen,
zoolang niet alle andere maatregelen, die tot
pet uo^i Ruouen voeren, zijn bepioeid. tven-
min als een chirurg ook maar een vingerkoot-
je mag wegnemcn, wanneer de mogeiijkheid
bestaat dit zonder te veel schade voor den
patient te behouden, evenmin mag de Wetge-
ver bet maatschappelijk organisme berooven
van een genotmiaael, zoolang niet is aange-
toond, dat het misbruik, dat er van gemaakt
wordt, langs andere wegeu niet voldoende
kan worden bestreden.
Deze gedachtengang stuit, zooals voor de
hand ligt, op een kracntig verzet bij de radi-
calen ondei" de geheelonthouders. Voor hen is
elke alkoholische drank een vergif, dat hoog-
stens een twijfelachtig genot geeft en dat men
dus kan laten verdwijnen zonder gevaar te
loopen daarbij ook maar iets te verhezen. Een
PLAATSELIJKE KEUZE.
(Slot.)
En nu de toepassing van het bovenstaande
op ons land. De N. Amerikaansche Unie is
bovenal een rijk van afzonderlijk levende far
mers. In haar uitgestrekt gebied, zegt Ru
dolf, is ons begrip van dorp vriiwel onbe-
kend. Van Noorwegen en Finland geldt be-
trekkelijk hetzelfde; ook in die groote rijken
leeft de bevolking zeer verspreia. Ojn en bii
1907 woonden in de Ver. Staten gemiddela
9, in Noorwegen 7 inwoners op elken vier-
kanten kilometer. Mag men nu veronderstel-
len, dat ook maar het bescheiden voordeel dat
aan al deze bijna leege g?bieden door plaat-
selijke keuze ten goede kwam, in ons dicht be-
volkt vaderland (180 inwoners per K.M1)
zal worden verkregen Zeker niet. Geen dorp
ligt zoo afgelegen. of binnen enkele uren af-
stands bevindt zicn een kleinere of grootere
stad, die dikwijls bezocht wordt en daarbij
voor de toezenaing van den noodigen drank
gemakkelijk kan zorgen.
Zoodra de kroeg niet meer bestaat, is er
toch een bron van verleiding gesloten, zal
men zeggen. Ongetwijfeld. Ik heb dit reeds
in den aanvang van dit opstel erkend. Maar
men stelle zich dit voordeel niet te groot
voor. Allereerst zal menigeen den borrel, dien
hij gewoon was in de kroeg te gebruiken,
thuis gaan drinken, hetgeen om voor de hana
liggende redenen niet zelden meer een nadeel
dan een winst zal beteekenen. Daarnaast zal
het clandestiene kroegwezen groote gevaren
scheppen. De verboden vrucht lokt aan en
heel wat jonge menschen, al was het enkel
tengevolge van de neiging, die in de jeugd
zit om gevaren te trotseeren en de politie een
►oets te bakken, zullen gelegenheaen leeren
;ennen, waar van een misdadige omgev'ing
van Trijntje en van 's duivels prentenboek
veel meer te vreezen valt dan in de zooge-
naamde vergunningen, die krachtens.de wet
niet alleen wat het lokaal aangaat, maar ook
wat de persoon van den tapper betreft, aan
zeker eischen moeten voldocn. Dit in aan
merking genomen kan men zelfs zeggen, dat
in ons land plaatselijk verbod dreigt uit te
loopen op het metselen van de kat in den kel-
der. Het eenige voordeel van beteekenis, dat
voor ons land van plaatselijke keuze te ver
wachten valt, bliift dus de middellijke wer
king van het stelsel. bestaande in het verle-
vendigen van de beiangstelling in het alko-
holvraagstuk. Is het echter, om een zachte
uitdrukking te gebruiken, niet eenigszins
eigenaardig, een wet te verlangen, die recht-
streeks weinig of geen voordeel afwerpt en
op zijn allerbest een wissel is op een verre
toekomst? En, wat nog meer klemt, doet men
joed, om in.onze moeilijke tijden nu alles om
hervorming roept, een maatregel te eischen,
die, eenmaal aangenomen, er maar al te licht
toe zal leiden, dat een wettelijke. bepaling, die
onmlddellijk een tastbaar resultant belooft,
zooals rantsoeneering der consumenten, met
n aanmerking komt? In ieder geval zal
lemand, die volstrekt plaatselijke keuze blijft
voorstaan, verplicht zijn tevens te pleiten voor
het nemen van andere maatregelen, wil hii
niet de verdenking op zich laden, dat hij wel
warm loopt voor net invoeren van een begin-
•el, waarvan eerst op den langen duur i«ta
roil o
redeneering, die van hun standpunt volkomen
logisch schijnt. Toch is ze dit met. Het bewijs
ontbreekt, dat de voordeelen, die van het ver
bod verwacht worden, zullen opwegen tegen
de nadeelen, die er uit moeten voortspruiten.
Bij plaatseiijk verbod heeten deze, zooals we
reeds uiteenzettenruzie op de dorpen, clan-
destien tappen en meer drinken in den huise-
lijken kring. Bij staatsverbodgrenssmokke-
larij, geheime bereiding, geweidige vermeer-
denng van de hoeveelheia alkohol. noodig
voor zoogenaamd techniscb en 'meaisch ge-
bruik en, eindelijk, toencmend misbruik van
andere opwekkende of bedwelmende midde
len.
HEDEN ONTTANGEN s
ZIET ETALAGE.
men dus een hooger vetgehalte vinden. Daaf-
om is het vetgehalte van de kaasmassa zelvq
geen bruikbare maatstaf. Maar nu bepalen we
ook het vochtgehalte der kaas en vinden b.v.
45 pet. Dan zijn die 24 gram vet, welke
zich in de 100 gram kaas bevonden, feitelijk
aanwezig in 100 45 55 gram vochtvnje
kaas of droge stof der kaas.. Deze kaas bevat
dus in 100 gram droge stof (24 55) X 100
43.6 gr. vet of 43.6 pet. Het is duidclijk,
dat dit getal standvastig is, ook al droogt da
kaas bij het ouder woraen in.
De grens 40 pet. vet in de droge stof is niel
willekeurig gesteld. Toen het eerste Kaasscon-
trfilesftation Noord-Holland, (dat nuttig pio
nierswerk verricht heeft, doch zich niet kon
handhaven) zijn arbcid begon, was dit vela
svsthematische onderzoekingeo, door Dr. van
der Zande, directeur van het Rijkslandbouw
proefstation te Hoom, verricht, gebleken, dat
de kaas in de toenmalige nog alle kleine
Noord-Hollandsche kaaaabrieken en op de
bocrderijcri gemaaktj het garanticcijfer van 40
stof
pet. in de droge
kon halen. Veeltijds vaa het zelfs heel
zone
KAASCONTR6LE.
Dr. L. T. C. Scheij schrijft:
Geruimen tijd geleden kocht ik in een kaas-
'winkel een stuk volvette Goudsche kaas. Het
was althans mijn bedoeling het cchte voll-
vette product te ontvangen en de prijs, dien
men vroeg, 1 gulden per pond, was daarvcor
werkelijik hoog genoeg. Men sneed een stuk
van een kaas, waarop het rijksmerk voor vol-
vet aangebracht was; derhalve had ik de ze-
kerheid, dat ik kreeg, waarop ik recht had.
Dit geeft den kooper een prettig gevoel,
niemand wil nu eenmaal bearogen worden.
En toch moet men wel dikwijls aan de waar-
heid van het oude gezegde: „de wereld wil
bedrogen worden", gelooven, wanneer men
ziet, hoe onverschilhg het publiek in het al
ieen is ten opzichte van maatregelen, wel-
:e ter zijner bescherming worden genomen.
Door het gebrek aan belangstelling en mede-
werking komt dan de goede zaak eerst met
veel moeite na langen tijd tot .stand of mis-
lukt tot groote voldoening van hen, die om
begrijpehjkc redenen liever niet gecontro-
leerd worden.
De botercontrSle onder Rijkstoezicht is
than? eindelijk ingetourgerd, al zijn er nog
vele consumenten, die genoegen blijven ne
men met de onzekerheid, of zij een melange
als onvervalschte natuurboter betalen, of die
zich door hun winkelier laten misleiden,
wanneer hij op de verpakking de woorden
„onder Rijkscontrole" of onder Rijkstoe
zicht" heeft doen drukken, omdat hij met ge-
rechtigd is tot het aanbrengen van een Rijks-
merk-papiertje of van het Rijksmerkstempel
op de boter of ot het gebruik van een wikkel-
papier. waarop het Rijksmerk gedrukt is.
De kaascontrole onder Rijkstoezicht op het
volvette product is thans na zwaren strijd
van haar toekomst verzekerd.
Maar hoe staat het nu met de Edammer
kaas, die in het algemeen uit niet geheel voile
melk wordt bereid. Door melk, waaraan
meer of minder vet is onttrokken, te verwer-
ken, zal men kaas krijgen met een geringer of
hooger vetgehalte; haalt de zuivelbereider
meer beter uit de melk, dan zal dc kaas na-
tuurlijk magerder zijn. Men kan dus (bin
nen zekere grenzen) kaas bereiden van elk
vetgehalte, en het is wel duidelijk, dat dit
aanleiding moest geven tot een toestand van
verwarring; want zonder scheikundig onder
zoek is h<et meer of minder vet zijn der kaas
niet, voldoende te beoordeelen, vooral wan
neer de kaas jong is, en de bereider de kunst
verstaat ze in schijn vet te doen zijn door een
extra hoog vochtgehalte.
In dozen verwarden toestand is orde ge-
bracht door de kazen (ook in Goudschcn
vorm) uit niet voile melk onder 3 groepen te
brengen, n.l. 40 -f30 -(- en 20 -f kaas. De
eerste soort bevat minstens 40 pet. vet in „de
droge stof der kaas". Deze uitdrukking ver-
eischt eenige toelichfing. Wanneer men in een
kaas het vetgehalte bepaalt, en daarvoor
vindt 24 pet., dan bevat 100 gram kaas of 1
ons 24 gram vet. Bij een later herhaald on
derzoek is die kaas wat icgedroogd, m zal
garanticcijfer
der eenig bezwaar
3 het zelfs heel wat
wat hooger, hetgeen zijn uitdrukking vood
in het teeken
Dit is nu wel wat gewijrigd, want door de
tcchnische verbetering der bedrijven, is men
in staat het vereischte vetgehalte aan de kaas
te geven, en daarnaast zoovcel mogeiijk bo
ter te bereiden, dus van het standpunt van
den producent, geen vet te verspillen. De
grens bij interncn maatregel door het Kaas-
contrfllestation gesteld is evenwel 42 pet. Is
de producent daar beneden, dan vervalt hij
in een boete, die toeneemt met het tekort aan
vetgehalte.
De grenzen 30 -f en 20 -f zijn willekeu
rig getrokken
Het controlemerk bevat verder de letters
N. H., aand'uidende, dat de kaas door een lid
van het Kaasoontrfilestation Noordholland ia
bereid en verder een serieletter en een getal.
De kazen worden van een doorloopend num-
nier voorzien, en daardoor is het station ia
staat bij voorkomende kwestics uit te maken,
wic de bereider van de kaas is.
De nxerkplaatjes worden te Leiden in da
fabriek der vereeniging „het Kaasmerk" ver-
vaard'igd. Hoewel geen Rijksinstelling staat
zij toch in aauwe be trekking tot het Rijk. De
merken bestaan uit caserne of melkeiwit en
zijn in spiegelschrift bedrukt. Men leest de
letters dus door het doorziclrtige plaatie heen
en dat beschermt ze bij het wasschen of sdirau
pen der korst. Het merkplaatje wordt bij het
persen onder den d'oek op de kaas gelegd ea
wordt dan als het ware een stukie van de
korst.
Tegenstandera van de kaascontrfile brea-
gen soms als bezwaar naar voren, dat het
Rijksmerk de kwaliteit niet waarborgt. Dit ii
volkomen waar, doch dit kan toch niet als ceo
bezwaar tegen de contrfile gclden.
Het is mogeiijk dat een 30 kaas lekkef-
dei' van smaalc is dan een slechte 40 -+- maar
daarover kan de consument toch ook wel zell
oordeelen; voor hem is het veel waard, dat
hij door het controlemerk weet. of hij de kaas
krijgt van het vetgehalte, die hii bedoelt; de
ze kan dan nog in verschillcn.de kwaliteiten
voorkomen. 'Het Rijksbotermerlc geeft immers
ook niet de kwaliteit der boter aan, doch vindt
waardeering door hetgeen hot den afnemer
wel garandeert, nl. de echthcid en een nor-
maal niet te hoog vochtgehalte.
Onlangs trokken de etalagcs van twee kaas-
winkels mijn aandacht. In de eene werden de
kazen aangeprczen' als „de fijnste kaas der
wereld" 60 cent per-pond, 40—45 pet. vetge
halte. iDe kooper moet het maar gelooven llni
de andere waren Edammers, vooraien van het
Rijksmerk, vericrijgbaar in de 3 soorten 40
80 cent; 30 60 cent; 20 -f-, 50 cent het
pond.
Dit is het wat de kaascontrftle beoogt. Den
consument een waarborg te geven' in plaats
van een raadseltjc, zooals soms de detaillist
zijn klantcn opgeeft, als Hoe is het moge
iijk?" Oude Mieikaas 1.75 per kaasje".
Antwoord: Bij het onderzoek bleek zoo'a
kaasje 24.9 pet. vet in de droge stof te be-
vatten. Het nad derhalve het minste merk,
20 moeten dragen.
Over de inrichting van het kaascontrdlu-
station zal ik niet uitweiden; het laboratoriuai
en het kantoor zijn gevestigd te Alkmaar,
Fn'dsen 107, van waaruit onder de leiding
van den directeur Ir. iD. C. de Waal de pro-
ducenten worden gecontrolccrd.
IDe kaascontrole is in de eerste plaats in-
gevoerd', om den buitenlandschen afnemer ga-
rantie omtrent het product te geven, immers
slechts een klein gedeelte van de productie
aan Edammerkaas kan in het binnenland
worden geplaatst; maar zij zal ook den naam
der goede Edammerkaas in cere kunnen her-
ste'lerf bij den NederlandSclien consument,
die maar'al tc dikwijls vet-arme kaas voor
echte Edammer heeft vcrbruikt. De Neder-
landsche consument is er dus ook mede ge«
baat en dient haar te steunen door Edammer
kaas te vragen met het Rijksmeric.
FUSIE VAN „TIJD" EN „MAASBODE".
Naar het ,,D. v. N." vemeemt, zou men ia
principe tot overeenstemtning zijn gekomeo
ever een fusie van „Tijd" en „Maa*bod«".
Man hatf t radon ts wsrmoedsn, dit do eodaa-
ALKMAARSCHE COURANT.
if i
