AikmaarsctieOoiirant
De Amsterdamscli e week.
De P&brie&srooL
Damrabrlek.
r
P"
m
a
a
a
m
s
m
M
J
I ww
I
u
1
B
B
3
BS
B
B
m
Bp^Sjas
m
m
Hondird Een en Twlntlgstb Jaargang,
Zaterdag 24 Juli.
rBUXLtBTOB.
S-:
be
.De
en
K*. I7B. ie».
HINDERf ET.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS
ran ALKMAAR brengen ter algemeene ken-
nis, dat heden op de Gemeente-Secretarie ter
inzage is gelegd! het aan ben ingediende ver-
zoek met oijlagen van M. F. J. KEUSS, can
▼ergunning tot net plaatsen van een electro*
motor van 3 P.K., voor bet in beweging
brengen van een goederenlift, in het perceel
V1JVERTJE, Wijk A, No. 8.
Bezwaren tegen deze plaatsing kunnen
worden ingediend ten Raadbuize dezer Ge-
meente, mondeling op Donderdag 5 Augus
tus e.k., 'a voormiddags te elf uur, en schrif-
tebik v66r of op dien tijd.
Gedurende drie dagen v66r gemelden dag
kunnen de verzoeker en hij die bezwaren
heetf ingebracht, op de Secretarie dezer Ge-
meente Van de terzake ingekomen schxifturen
kennis nemen.
ALkmaar 22 Juli 1920.
Burgemeester en Wethouders voomoemd,
W, C. WENDELAAR, Voorzitter
DONATH, Secretaris.
XXX-I
De politie op 3 JuitL IX Een
loonparlement voor de gemeente-
werklieden. Bloemen en plantenr
tenioonsleUing in Artis.
Men zal zlcb herinneren dat bet op 8 Juni
l.il, taen zoowel de aanhangers van de mo-
derne als van de syndicalistiscbe vakbewe-
ging te Amsterdam staakten (als protest te
gen Anti-Rcvolutiewet) dat bet, herhalen
wij, op dien 8ea Juni in onze stad nogal ruw
is loegegaan. Er werden door de stakera twee
optochten geboudea, en de syndicalistisdie
trad zeer vijandig op tegen bet tramperso-
neel dat niet bad willen staken. Aan een lid
van dat persoueel, een jong conducteur, werd
zelis ernstig molest aangedaam en bovendien
was er nog al wat materieele scaade; van tien
tramwagens werden de ruiten verbnjzeld.
Dadelijk oa bet gebeurde is in de pers- en
vrij algemeen in de pens de vraag gesteld
wat de politie er toe gebracht bad, lo. den
beiden stoetea zoo'n onvoldoend politiegelei-
de mee te geven, en 2o. eene route als thans
gevolgd was voor te sdmjven. En dan was
er nog een derde vraag die in een der bladen
gesteld werd, t.w. hoe de politie er in het al
gemeen toe heeft kunnen komen op dezen
veelbewogen dag optocbten toe te staan.
Deze vragen zijn met zooveel woorden in
den Raad herhaald door den beer de Wolf,
die den Burgemeester de vorige week inter-
pelleerde over bet b^leid der politie op 8 Ju-
ai. En wat hij zeide was wel frappant! Het
Week dat op den c~i deken dag aan zeer jonge
inspecteurs de »le3mg van zaken was toever-
trouwd, en dat slechts weinige agenten, die
onmogelijk het plegen van gewelddadighe-
den konden verhmderen, de beide stoeten ver-
ezelden. Hoe dat laatste kwam deelde de
urgemeester mede. De politic bad gemeend
baar aandacht te moeten wijden aan de ge-
heele stad, omdat er immers op alle tram-
lijnen werd gestaakt en geredm. Het was
met in baar brein opgekomen haar aandacht
te concentreeren op de beide optocbten, of-
schoon zij op baar vijf vingers bad kunnen
uitrekenen, dat bet daar tot boisingen moest
komen. Want de,politie bad aan den betoo-
ri een weg voorgeschreven die leddde langs
voomaamste tramlijnen. Volgens den
Burgemeeser is dat opzetteliik gebeurd. Als
de syndicalisten maar af en toe een tramwa-
gen hadden ontmoet, dan zou vreesde hij
hunne woede eerst recht op eene vreeselij-
ke wijze zijn uitgebarsten. -Vandaar dat de
politie voor geregelden toevoer van tramwa
gens, tegen de betooging in zorgde! Aldus
kon ae spanning langzaam worden afgetapt 1
Begrijpt U wel En wat eindelijk bet met-
verbieaen van de optochten betreft, wees de
Burgemeester er tnomfantelijk op, dat vol
gens de tegenwoordige redactie van het des-
betreffend artikel der Algemeene Politiever-
ordenin,
moet men zich met de politie verstaan om-
tnent plaats van opstelling en den te volgen
emng, te Amsterdam niemand verlof noo-
heeft om eene optocht te houden. Alleen
47)
,,Ja, groot en blind. Hij is als een Her
cules zonder oogen en zonder eenig bewust-
zijni behalve dat van zijn kracht en van zijn
voornemen om nog krachtiger te worden.
Waarom krachtiger? Voor niets."
„Weet je dat wel zeker Bibbs? Het kan niet
voor niets wezen: bij moet krachtiger zijn
voor iets, zelfs als bij niet weet, dat dat iets
is. Misschien is heigeen waamaar hij en
zijn gelijken streven zoo iets groote, dat zij
niet kunnen zien zoo groot, dat geen van
ons alien het kan zien."
„Neen; hij is precies een blind, onhewust
ding dat onder den grond zwoegt
„Totdat hij er doorbeen dringt en in het
voile daglicht springt" eindigde zij vroolijk
den zin voor hen.
In den rook", zei Bibbs. „Zie eens hoe de
stof van het kolengruis nu al de versche
sneeuw heeft vuil gemaakt ofechoon het nog
Wel Zondag is. Dat komt van die kleine vui-
likkende groote zijn op Zondag niet zoo
kwaad. Er is een vlekje roet op je wang. Een
vuildk heeft dat da lucht ingezondenhij had
bet evengoed dadelijk op jo kunnen gooien.
Dat zou moediger geweest zijn want dan zou
bij de kans hebben geloopen, dat ik hem sloear
als ik dat kon."
er roet op mijn wang, Bibbs, of heb je
oat maar zoo voor de leua gezegd. Is er een
vlek?"
•>Of er een is? Er zijn er twee op je wan-
73, Mary op elke wang een Een is er be
nd sinds ik van de eerste melding maakte."
Zij bleef onmiddellijk staan en fiem haar
ii^o^aootti&staestaEKJl Mztsaccae.
deze regeling voor oogen vraagt men zich
tocb andermaal af hoe de politie deze route
kon aanwijzen. En in de iweede plaats: bo-
ven de Politiewet staai de Grondwet. En vol
gens de Grondwet kan de burgemeester alle
maatregelen nemen die hem in het belang der
goede orde noodzakelijk voorkomen. Dua
zelis een optocht verbieden! De Burgenu
ter is daarvan ecbter geen voorstaader. Op
tochten zijn, volgens hem, een onfeilbaar mid-
del dm de in vergaderingen en meetings op-
fjewonden gemoederen te kalmeeren. Letter-
ijk zeide hij: ,,Als menschea vergaderd heb
ben, dan gevoelen zij altijd een geweldige be-
boefte om te wandelen. En als je ze dan maar
lang genoeg wandelen laat, dan worden ze
z66 moe, dat zij geen lust meer hebben in her-
rie makenHet is een van die nai'eve uitin-
gen waaraan onze overigens zeer scherpzin-
nige, verstandigde Burgemeester zich af en
toe schuldig maakt, en waarom de haard dan
meesmuilt De feiten ijobben uitgewezen dat
de burgemeester zich vergist heeft. Trouwens
ook reeids vroeger is herhaaldelijk gebleken
dat optochten als deze vaak aanieimng ge
ven tot gewelddadigheden.
De Burgemeester die de wanordelijkhe-
den uitsluitend wijt aan de aanhangers der
syndicalisten vakbeweging, verzekerde dat er
van dezen, als zii weder een optocht willen
houden, meer afdoende waarborgen voor een
rustig verloop zullen worden verlangd. En in
zooverre heeft de interpellatie-de Wolf dua
tocb haar nut gehad 1
Er is nog eene andcre belangriike zaak ge
weest waannede de gemeenteraad zich de vo
rige en ook deze week heeft beZiggehouden,
de instelling namelijk van wat Het Voli
noemt, een loonparlement. Er bestaat name
lijk hier ter stede eene zoogenaamde commis-
sie voor gemeenschappelijk overleg, in welke
commissie B. en W. namens het Gemeentebe-
stuur, en de vertegenwoordigera van de or-
ganisaties van gemeentewerklieden „gemeen-
schappelijk overleg" plegen over loonregelin-
gen en dergelijke. B. en W. stelden nu «±ter
voor, aan die commissie een ander karakter
te geven, d.w.z. de grenzen van hare macht
uit te zetten. De bedoeling was aan de be-
sluiten der commissie tot op zekere hoogte
bindende kracht te geven. De door de com
missie vastgestelde loonregelingen zullen
voortaa^ voor den haard zijn: d prendre ou
d laisstr. Hij moet ze aannemen of venver-
pen. Er iets aan veranderen mag hij niet
De posjtia is dus, zooals Mr. Z. van den
Bergh, de leider der Vrijzinnig-Democraten
in onze Raad opmeilkte, ongeveer aldus wor
den, dat de Centrale Commissie voor het ge
meenschappelijk overleg, de Tweede Kamer is
toebedeela. Of, wilt gij het anders: dat bo-
ven den Gemeenteraad, een sort van gemeen-
telijk loonparlement komt, en dat er ten slot-
te voor den Raad niet veel anders overblijft
dan de benoodigde golden toe te staan.
Het is te begrijpen dat deze regeling, dit
voorstel van B. en W, in onze Raad met on-
aangevochten is gebleven. Vooral wettelijke
bezwaren worden naar voren gebracht Zoo
wel de beer Ter Haar (Christ. Hist) als de
beer van Tienen (Unie-Lib.) bleken dit vcm
stel in strijd te aditen met de wet. E>e heer
Ter Haar beriep zich daarhij op art. 136 van
d^ Gemeentewet, waaiin staat dat de Raad
de bezoldigingen regelf van alle gemeente-
ambtenaren en ^bedienden." Volgens deze
voordracht, zoo zeide hij, regelt ahter de
Raad niets meer op het gebied der loonen:
hij mag slechts zijne sandie hechten aan war
de commissie voor het georganiseerd overleg
heeft besloten. En Mr. van Tienen, die weer
een ander artikel van de Gemeentewet in her-
inering bracht (art. 135, volgens hetwelk het
maken van verordeningen aan den Raad be-
hoort) vroeg. in aansluiiing van den heer
Ter Haar, of het toelaatbaar is, dat een col
lege buiten voorlegt, met de bijvoeging dat
het onveranderd moet worden goedgekeurd
of in zijn geheel verworpen. Aldus, zoo zeide
de heer van Tienen, wordt aan den Raad het
recht van amendement ontaomen. Zeker, de
Gemeenteraad wordt door het Voorstel van
B. en W. niet geheel uitgescfaakeld, maar.
zoo merkte deze spreker op, aan dien Raad
zal een vericeerde rol worden toebedeeld. Als
er ooit van eene verboden machtsdelegatie ge-
sproken kan worden, dan is het bij deze ge-
legenheid. Ook de heer Scheltema (Vrij.-Lib.)
beaamde „dat de Raad, neemt hij het voorstel
van B. en*W. aan, het recht van amendement
uit handen geeft. En voorts merkte hij op,
dat, bij aanneming van de voordracht voort-
aan de loonvoorstellen van B. en W. niet
meer van B. en W. zelven zijn, maar van een
zakdoek gevend gelukte het hem het meeste
zwart van haar gezicht in het batist over te
brengen. Zij vanden dat geheel als iets van-
zelfsprekends.
Een eenigszins bejaard paar had' het laat
ste blok hrnzen achter Bibbs en Mary geloo
pen en passeerde hen toen Bibbs bezig was
net roet te verwijderen. „Daar", zei de vrouw.
„,Je hebt het altijd bij het verkeerde eind als
je gissingen omtrent vreemdelingen maakt.
Die twee jonge menschen zijn in 't geheel
geen pas gehuwden zij zijn al jaren ge-
trouwd. Een blinde zou dat kunnen zien."
„Ec wou dat ik wist wie dat roet op je heeft
geworpen," zei Bibbs, naar de schoorsteenen
in de buurt omhoogkijkcnd, terwijl zij verder
liepen. „Kinderen worden in arrest gesteld
als zij met sneeuwballen naar tramwagens
gooien
„Maar zij stellen de tramwagens niet in
arrest wegens het doen schudden en scheef
hangen van al de schilderijen in de huizen
waar zij voorbijgaan. En ook niet voor het le-
ven, dat zij maken. Ik zou wel eens willen
weten, wat het lawaai in de stad ieder jaar
aan zenuwen kost. Ja, wij betalen den prijs
voor het wonen in een „grooter wordende
stad" of we geld hebben om ts betalen of
niet
„Wie krijgt die betaling?"
„Ik niet! zei ze lachema.
.jNiemand krijgt die. Er is geen betaling;
er is alleen geld. En slechts enkele menschen
in de binnenstad krijgen daar veel van. En
dat is het wat mijn vader ook voor mil
wenscht."
„Ja", zei zs tegen hem glimlachend en
knikkend. „En iij verlangt het niet en hebt
het niet noodig.
„Maar jij denkt todi niet, dat ik een alaap-
wandelaar ben Mary?" Hij had van zijn va-
a»ier eoiisga, weatfa tccj.- ds cabS da au>
men worden uitgebracht door de landelij
organ isa ties. Bestuurders van elders zul
dus aan Amsterdam voorschrijyen, hoevee
zij voor de loonen der gemeentewerklieden
moet uittrekken; hoe zwaar de lasten moe
ten zijn die daarvoor op de schouders der
burgerij moeten worden gelegd I
Tegeaover .deze stormaanvallen van drie
gezaghebbende raadsleden bracht wethouder
Wierdels zwaar geschut in stelling., Hij heeft
namelijk over deze zaak het adlvies ingewon-
nen van Professor Krabbe te Leiden, die
meende dat het w^l mocht, Voor de regeling
van de rechtspositie en de arbeidsvoorwaar-
den der ambtenaren op weefcloon is, zijns in-
ziens, m£er noodig dan een georganiseerd
overleg, dat B. en W. met de organisaties der
werklieden zullen hebben te plegen. De werk-
lieden eenerzijds en de Gemeente anderzijds
behooren op voet van geltjkheid bedoelde re-
gelen vast te stellen. Ann den Raad behoeft,
volgens prof. Krabbe, alleen het recht van
cavatie te worden toegekead voor de geval-
len dat zulk een besluit in strijd is met de
wet, met eene Gemeenteverordening of met
het Gemeentebelang. Als hoofd van de Ge
meente (art 143 Grondwet) ligt in handen.
van den Raad, die de huisnouding der Ge-
meetne regelt en bestuurt (art. 144 Grond
wet). De ordening van de betrekkingea tus-
schen de gemeenten en haar dienaren, ea nil!
dien hoofde kan de Raad 6f die ordening in
haar geheel zelf in het 'even roepen 6f haar,
zooals wordit voorgesteld, ^nn bovengenoem-
de commissie delegeeren, mits slechts van den
Raad het eindoordeel over de besluiten der
Cetnrale Commissie behouden blijve. Wettelij
ke bezwaren ziet de hooggeleerde dus blijk
baar niet.
Woensdagavond is de beslissing gevallen
Een amendement Pothuis om de commissie
van bijstand uit den Raad te betrekken in het
georganiseerd overleg werd verworpen met
18 tegen 13 stemmen. Evenzoo is verworpen
een amendementjyan-Tienen om in het besluit
te spreken over!- voorsfellen in plaats van
over: regelingen door de Centrale Commissie
in te dienen. ILiertegen waren 25 raadsleden;
ervoor slechts 6. En daama is het geheele
voorstel van B. en W. aangeaomen met 27
tegen 4 stemmen.
Eerlang is dus een nieuwe loonregeling
voor de gemeentewerklieden tegemoet te zien,
waarvoor het voorstel wordt vastgesteld op
erne nieuwe wijze, na i de Centrale commis
sie voor georgaiseerd overleg. E>e cammunis-
ten stelden reeds voor voorloopig aan den
laagstbezoldigden gemeentewei-kman 36
per week te geven. Dit werd echter verworpen,
evenals het voorstel- Heemskeilk om. hangeade
de nieuwe loonregeling, den werklieden een
uitkeering te geven van 2.25 per week
Vasts taat echter dat bmnenkort onze gemeen
te voor nieuwe en groote financieele opoffe-
ringen zal komen te staan!
dens plannen met hem verteld, ofschoon hg
haar niet had meegedeeld met welk 'n kracht
en levendighedd die waren te berde gebracht.
„Vind je dat ik ndijk heb?"
„Dmzendmaalriep zij. „Er zgo, naar
mijn idee, niet zoo heel veel gelukkige men
schen in de wereld en jij zegt. dat jij ge-
vonden hebt, wat je gelukkig maalrf Al is het
een droom behoudt dien."
„De gedachte om daar been te gaan
naar diat gschuifel vain geld ilk haai diat
zooals ik nooit de fabriek heb gehaat!" zei
iij. „Ik haat het! En de stad zelf, de stad die
gemaakt is door het geldgeschuifel be-
schouw die eens! Beschouw die in den win-
ler. De sneeuw heeft haar best gedaan de
loelijkheid dragelijk -te maken maar de lee-
lijkheid wint het; zij maakt de sneeuw leelijk;
de sneeuw word't van bovea vuil en van onder
is zij besmet door het sliik en de ziektekiemen
van de vieze straat. En net vuil en de leelijk-
leid en het gieren en het lawaai zeggen
dat is het ergste! !De uiterlijke dingen zijn on-
dragelijk maar zii zijn enkel de uiting van
een geesrt een blinde Idem van een geest,
nog geen ziel o, enkel begeedgheid! En
die onzin van „streef den ander voorbij". Be-
loonfte het niet alles een gemeenschap te we
zen? Ik zou niet wenschen de eerste te zijn
al kon ik dat ook ik zou den mededin-
?er willen helpen gelijken tred met mij te
louden."
„lk-heb onlangs iets gelezeu, dat !is heb out-
houden omi_ het jou mee te deelen", zei Mary
„Het was iets dat Burne-Jones van een
schilderij zei, dat hij wilde schilderenOp de
schilderij zal ik een man uitbeelden die in de
straat van een groote stad wandelt vol van
relukkig leven van allerlei aard: wandelen-
kinderen en verliefden, dames die uit ra-
men hangen, lange straten die uitlooper op
de wallen der stad en daar staan de poorten
wijd open, het uitzkhi gevend op weiden en
Aan- de Dammerel
Met dank voor de ontvangea oploesdngen
van probieem No. 608.
Stand
Zwart: 7, 8, 9, 10, 12, 14, 17, 18, 20, 22,
2n.
Wit: .28, 29. 31/34, 43, 44, 46, 47, 43.
Oplossing
1. 26:37
2. 22:31
3. 37 46
4. 46 19
5 19 29
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Goede oplossers vennelden wij ia die ru-
briek van 7 Augustus.
AARDIGE EINDSPELEN.
Wij laten hier twee eindstanden volgen,
die voor de liefhebbers zeker interessant zijn:
Zwart: 25,38.
Wit: 16, 35 en dam op 12.
Wit wint als vol
2.
3.
%t;
12—29 1. 38-43 gedw.
2934 2. 43—49 gedw.
3530 3. 4935 gedw.
op 4932 volgt 34—45 met winsf,
op 4944 volgt 341 met wimti.
4. 34—T- 4. 35 11 (2 alaan)
5 16 7 en wint
Het volgende eindspel is gespeeld door dea
heer P. Visser, Dreate (N. Am.):
Zwart: 25, 37.
Wit: 34, 45 en dam op 1.
1. 1-23 1. 37-42
2. 23-29 2. 42—48
op 4247 wit 29—33.
3. 45—40 3. 48 30
4. 4035 en zwart is verloren.
Gaat 30 naar 2 dan wit 29—24.
Gaat 30 naar 48 dan wit 2934.
.orenveldten in den oogsttijid, en om zijn
hoofd een menigte dwarrelende heristblade-
rem, die van uit een klein, door een wal omge-
ven kerkhof komen overwaaien."
En alls ik kon schilderen.", hemarn Bibbs,
,^ou ik een dame schildereiL wandelende in
de straat van een groote stad vol van rumoe-
rig futiel leven van allerlei aard: ktnderen.
wien niets anders geleerd wordt dan hoe zij
geld kunnen maken en verliefden vol haast
om rijker te worden en dames die het opge-
geven hebben hun ramien sdioon te wasschen
en de poorten der stad wijd open, uitadht ge
vend op sloppen, abattoirs en opsiagplaat-
sen en om het hoofd der dame een regen van
dwarrelend roet Hij hield op en voegde
er peinzend bij„En toch ben ik geloof ik
»lijdat er roet op jou wang kwam. Het was
uist alsof ik je broer was de manier waar-
op je mij je zakdoek gaf om het weg te wrij-
ven. En toch heeft Edith nooit
Heeft zij nooit?" zei Maiy, daar hij weer
ophield.
„Neen. En ik Hij vergenoegde zich met
rijn hoofd te schudden in plaats van haar
meer bepaald in te lichten. Op hetzelfde
bemerktie hij. dat zij het nieuwe
voorbijliepan en hij zuchtte diep. „Onze
wandeling is bijna voorbij; Mary."
Zij keek even nristroostig. „]a zoo fa het,
iibbs."
Zij spraken niet meer totdat zij bij haar
lek kwaraen. Terwijl zij langzaam slenter-
dea, werd de voordeur van Roscoe's deur ge
opend en Roseoe stapte naar buiten met Si
byl die schrikwekkend bleek zag. Zij sckeen
echter niet bijzonder door haar ziekte ver-
zwakt te zijn, want zij liep vrij vlug naast
haar man zonder zijn arm te nemen. Het
paar stak de straat over, oogenschijnlijk zon-
c er Mary en haar metgezel te zien en het
nieuwe huis binnentredende, verdwenen zij
uit het gezicht Mary staarde ze ernstig na
Eecvocdig, eaasr teerem?-.
Ter oplossing voor deze week:
PROBLEEM No. 609
van JOH DE BREE (Amsterdam)
^Zwart: 7, 13, 15, 17, 18, 19, 21, 22, 27,
Wit: 25, 28, 29. 31. 33, 34, 39, 44, 47, 50.
Oplossingen v6or of op 28 Juli. Bureau
van dit Blad.
Voor 6chakers plaatsen wij weer iets in de
rubriek van 7 Augustus.
UIT HET INDISCHB LB VEN.
IV.
maar Bibba, die Mary aankee.Y, zag ze in 't
geheel niet.
-Je schijnt bed emstig te wezen Mary",
zei hij. ,,'Hindert je iets?"
„Neen Bibbs." En zij wleip hem haastto
een schitterenden blilc toe, die hem dadfiliji
onuitsprekelijk gelukkig maakte.
„Je verlangt naar Wnnan te gnaw,
began hij.
„Neen, dat doe 11c niet"
„Ik moet je hier niet latrn staan en moet
nid: met je naar binnea gaan maar ii
wou je zeggen dat ik mijzelf van mar gen
heel dwaas heb gevonden door over rook enz.
enz. te brommen, terwijl ik al dien tijd
Marv, ik geloof, dat dit het gelukkigste uur
is geweest van al de uren, die je mij hebt ge-
schonken. Dat geloof ik. En ik weet niet pre*
dea waaronL maar het lijkt mij toe, dat ik het
mij altijd zal blijven herinneren. En jij" voeg
de hij er stotterend bij, „jij ziet er zoo mooi
zoo mooi uit vandaag.
„Dat moet het roet op mijn wang bewerkt
hebben Bibbs."
„Wil je mij iets vertellen, Maiy?" vroeg
hfj.
nDenkeHik wel."
,Het is lets waaromtrent tk een massa
theorieftn heb opgebouwd, maar geen enkele
er van vond ik geheel van toepassing. Je
ilacht van het najaar bont te dragen, maar
m het zooveel kouder is diraag; je het niet
c draagt het nooit meer. Waarom niet?"
Zij stoeg haar oogen neer en kreeg een
deur. Toen keek zij weer vroolijk op. Als ik
<s daarop antwoord geef, Bibbs, wil je mij
dan beloven aiet verder te vragen?"
„Ja. Waarom droeg je het niet meer?"
„Omdat ik dacht, dat ik't zonder warmer
zou hdiben." Zij nam haastig zijn hand een
oogenblik in de hare, keek hem lachend in de
oogen en vloog toen haar huis in.
(Woavft vsrvolgd).
1
mi
UBMI
i
dig IH IV
Do zomer is hier, to Amsterdam, gewoonlijk
ook de tijd van tcntoonstellingen. Eene groote
tentoonstelling zal dit jaar worden gehouden
van 12 Augustus tot 21 September in het Con<
certgebouw, n.l. de Internationale Kinoten<
toonstelling. Haar doel schijnt te zijn de ver»
keerde voorstellingen die in breeden kring be«
staan omtrent deze belangrijke Industrie recht
te zetten en daarnaast een denkbeeld te geven
van de uitbreiding van dezen tak van handel
en nyverheid. Mettertijd kom ik op deze ten«
toonstelling natuurlijk terug.
Eene kleine tentoonstelling ia Woensdag l.L
in de Koningszaal van „Artis" geopend. Ik be»
doel de driedaagsche bloemcn« en plantenten«
toonstelling welke de Ned. My. van Tuinbouw
en Plantkunde, in samenwerking met de Ver«
eeniging tot bevdrdering der Rozenteelt „Nos
Jungunt Rosae" heeft georganiseerd. De laatste
vereeniging tracht vooral de liefde voor de
Roos onder het volk te verspreiden, en het zal
daarom wel geene verwondering wekken dat
op deze tentoonstelling de roos eene eerste
plaats inneemt Wat een varieteit van soorten,
maar vooral van kleurl Er zyn er van teere
kleurverdroojning, maar ook van felle, uitda«
gende verwen. Er zijn crSmenwitte en gloei<
end«roode, er zyn zacht> en bard>rosen, er zyn
gele en oranje; er zyn er die als zyn geboet<
seerd uit was, of gevormd uit porcelein. Vooral
kostelyk is de inzending van de Vereeniging
„Aalsmeer's Tuinbouw", welke het geheele
achtergedeelte der zaal heeft bezet, met toren»
hooge ruikers rasrozen. Het zyn alle soorten
waarvan de afgesneden bloemen waarde voor
den handel hebben en zich goed houden ge»
durende het vervoer. Men ziet er ae Ophelia,
de Kaiserin Augusta Viktoria, The Nybride
Sunburst, de Arnold Jansen, de Hardly, de
Prinoo de Bulger:#, en hoe verda: el dis ooos*
ten mogen heeten. De Proeftuin te Aalsmeer
bracht eene groote verscheidenheid rykbloeb
ende planten. En naast de fraaie bloemen eu
planten (ik gedenk de Gladiolussen, de blad<
begonia's enzooveel meer) is er ook eene eeni»
ge collectie van de grillige cateeen of vetplan*
ten, ingezonden door den heer Jouvemar te
Amsterdam.
Natuurlijk zijn de meeste inzendingen uit de
omgeving van Amsterdam. Aalsmeer staat
voorop; daarachter volgt Naarden en Haarlem
(Ernst H. Krelage!), maar er zyn toch ook
kweekers van verder gekomen. Zoo byv.
Gebrs. Gratama en Co. te Hoogeveen.
Zoo, in dezen gullen zomertyd, gedwongen
ais velen zyn om in stad te blijven, is deze
tentoonstelling voor vele Amsterdammera
eene verkwikking geweest Voor velen, want
de tentoonstelling was gratis toegankelyk, en
werd druk bezochtl
WAGENAAR Jr.
Op]
32—27
28—23
46—41
43—38
29—23
33 13!
mmmm
3\\
"3
Iw**
w.v
Bandoengl
De groeiende hoofdstadl En sncl groeien
Bandoeng is lang, zeer lang, een botrekkelijk
onbekende plaats in het gebergte geweest
Zooals er zoovele heerlyke maar onbekende
oorden op Java aan te wijzen zyn. De reden
van die onbekendheid ligt voor de hand.
Waarvoor kwamen de Hollanders den grocw
ten Oceaan over? Niet om zich te verlustigen,
niet om het land te bebouwen, niet om mynen
te ontginnen.
Ze kwamen om handel te drijven. In de ha»
ven van Java losten ze hun Europeesche artt>
kelen en laadden ze de voortbrengselen van
het land. Het noodzakelyk gevolg daarvan was,
dat de eerste Hollanders zich uitsluitend aan
de kust vestigden en pas later het binnenland
introkken, toen ze zelf de oulturen in handen
gingen nemen.
„Wonderiyko lul, gy Hollanders!", tdL de
voormalige hofarts van den Soesoenoenaa
▼an Sa'.o eens tot me. „Wy Hollanders zullen la
een vreemd land oerst uitkijken naar eon
streek, waar behoorlijk veel modder Is en dan
zeggen wo: Zie zoo, daar voelen we ons lek»
kerl
De .Engelschen doen het beter ,Ze handslen
in Singapore maar wonen in de heuvels boven
Singapore".
Deze dokter had ongeiyk. Ook de EngeW
schen kropen oudtyds te Jacatra en te Ban»
tarn, evenals te Calcutta en te Bombay In do
modder aan de kusten. evenals wfj deden.
Want ook zy kwamen handel dry ven en
daarvoor moest men asn de kust zyn. Dat ze
te Singapore andets doen, spreekt van zelf.
Deze stad, stichting van onzen grooten vyand
sir Raffles, is nog geen eeuw oud en word
gesticht, toen er meer hulpmiddelen waren en
men ook ter dege ondervonden had, dat het In
de -modder niet zoo heel gezond is. Wi» doen
tegenwoordig precies zoo. In slechts enkele
jaren is een groot doel van Semarangs Ldwo«
ners verhuis naar het heuveltprrein en als
strak* de electrischen tram daarbeen leidt en
verder nog naar Oenarans biyft er 's avonds
geen Europeaan meer in de heete benedenstad.
Bandoeng ligt in het gebergte eo behalve
eenige beaiunrsambtenarcn hadden de Euro>
peanen <a* nista te maken. Voor gezondsheids>
oord kwam het niet in aanmerking, doordat
het wat te vtr af lag voor de zieken aan de
kust. Het gezonde Bogor (Buitenzorg) was
makkelijker te beieiken. Er werd alleen nog
een Kwcckschool voor Inlandsche ond: rwijzera
opgericht Voor het overige beteekende de
stad niets.
De theecuiture bracht wat leven in de brou«
wetry. De bloeiende ondernemingen op den
Malabor en op andere bergen in den omtrek
vroegen een centrum en weldra krecg Ban<
doeng een paar Hotels, den societeit, eenige
Europeesche toko's waar de Europeesche em
ploye's zich konden voorzien van het noodige
en waar ze zich konden vereenigen voor ont»
spanning.
Van meer belang werd de plaats, toen in de
negentiger jaren van de vorige eeuw do
Staatsspoor gereed kwam met de Westoriynen
en die deed aansluiten by Maos (ten N. van
Tjilatjap) aan de Oosterlynen. Nu konden de
liefhebbers van Batavia, reizendo per spoor
1
