n
m
n
s
m
nr
m
m
Damruhriek.
m
B
B
B
H
S
B
M
H9
H
H
Eippen en Konijnens
H
ain §j
ledere uitgeputte yrouw
diende dit te weten.
Uit bet Xndlsobe leven.
mX
Zorgen en overwerking veroorzaken de
meeste zenuwachtigheid en nierkwalen bij
vrouwen.
Uitgeput voor de dag begin* en te ver-
moeia oin de noodige rust te genieten na
afl-oop viam het wade dat is wat zich
iederen dag voordoet, als de nieren aange-
daan zijin.
Hoofdpijn, dtuizeligheid, rugpijn, urine-
kwalenl, bloedarm-oede en vreemde pijnen, die
komen enl gaaa, zijini de eerste aanwitongen
van omzuiver bloed en vatbaarheid voor
urnezuur, te wijten aan nierzwakte.
Om gezond te wodden en' de gevaren van
rheumatieb, blaassteeni, waterzucht, ontstoken
nieren en urinezuurvergiftiging te vermijden,
dien* gi| onmididellijk te beginnen met een
eenvoudige, goed geregelde voeding, frissche
lucht en rust, en uw zorgen en overworking
ter zij d'e te z ten.
Foster's Rugpijn Nieren Pi lien' zul len uw
herstel bevorderen, wanffelj weriken zacht
doch rechtstredks op de nieren en blaas a lie
nier-organen/ verzachtend enI versterkend
Zell's in gevorderde gevallen van nierziekte
hadden roster's Pillen opmerkelijk succes.
Vrouwen zullen haar behulpzaam vinden op
alle tijden van nier- of urinestoomissen. Men
diemt te cnthoud'en, dat Foster's Pillen1 hoe-
genaamd niet op de ingewandeii' werken; doch,
uitsluitend op tie nier-organen.
'De handteekening van James Foster op de
verpaVking waarborgt de echtheid. Foster's
Rugpijn Nieren: Pilfen zijtn te Alkmaar ver-
krijigbaar bij; Nierop en Slothouber, Lawgestr
83,1
p. doosof 10.p. zes doozen.
Wit:
47/50.
Wits]
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
20, 25, 32j 33, 34, 38, 39, 42, 43,
It:
33—29
39 17
42—37
25—20
38—33
32 1
1.
2.
3.
4.
5.
6.
15 24
24 :33
30:50
11 23
14 25
50 :28
De volgende combinatie is van Bartaliiig:
wm
1
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Zwart: 4, 8,9, 13, 14, 22, 25,26, 28, 32.
Wit: 24, 29, 31, 34, 35, 39, 45, 47, 48, 49.
24—20
29-23
34-30
49 18
45-40
48—42
40—34
35: 2!
1.
2:
3.
4.
5.
6.
7.
26 :37
28 19
25 43
13 22
14 25
37 48
48 :30
Ter oplossingi voor dez£ week:
PROBLEEM 611
van P. KLEUTE Jr., den Haag.
Aan de Dammeral
Met dank voor de ontvangen oplossingen
van probleem No. 610 (auteur A. D. Que-
rido).
Stand:
Zwart: 11, 12, 13, 14, 19, 21, 26, 27, 31 en
dam op 29.
Zwart: 2, 9, 16, 18, 22, 23, 31 en twee
dammen op 4 en 36.
Wit: 13, 15, 20, 21, 30, 33, 34, 38, 40, 42,
45, 47.
lets bijzondera!
Oplossingen vo6r of op 11 Augustus, Bu
reau van dit Blad.
VOOR SCHAAKLIEFHEBBERS.
Hieronder volgt een partij, door den heer
P. Hartog alhier per correspondentie ge-
speeld met den heer O. R. D.- van Doesburgh
te Oosterbeek. P. Hartog wit:
1. e2—e4 1. b7—b6
2. d2d4 2. L c8—b7
3. d4d5 3. g7—g6
4. D dld4 4. P, g8—f6
5. L clg5 5. Lf8—g7
6. Pbl—c3 6. 0-0
7. Dd4d2 7. d7—d6
8. Pgl—f3 8. a7—a6
9. Lfl—c4 9. c7c5
10. a2—a4 10. Tf8—e8
11. 0—0 11. Pb8—d7
12. h2h3 12. D d8c7
13. P f3h2 13. Pd7e5
14. L c4e2 14. Ta8—c8
15. f2f4 15. Pe5—d7
16. L e2c4 16. h7—h6
17. L g5h4 17. P f6h7
18. T flf3 18. Kg8—h8
19. g2g4 19. e7e5
20. f4—f5 20. g6—g5
21. L h4f2 21. Pd7—f6
22. h3—h4 22. Dc7—d7
23 T f3h3 23. K h8—g8
24. L f2e3 24. h6—h5
Nu zal er eindelijk eens een stuk
eslagen.
worden
5.
26.
27.
28.
29.
30.
4Xg5
Th3Xh5
Dd2Xe3
g5g6
P h2f3
De3Xf3
25.
26.
27.
28.
29.
30.
Pf6Xg4
P g4Xd3
f7-f6
P h7—g5
Pg5Xf3
K g8f8
O p 1 o s s i n g
-30
37—32
42—37
28—23
39—34
47 29
1.
2.
3.
4.
5.
29
27
49
18
18
49
24
40
40 :41
Ilnderdaad een fraaie ontleding.
Goede oplossing ©ntvingen wij van de hee-
renW. Blokdijk (ook vkn 609), P. Delcker
(ook van 609) te Alkmaar, Jb. Toepoel te St.
Pancras (ook van 608 en 609) ^n J. S. te Alk
maar,
COMBINATIES.
De volgende eenvoudige en toch interessan-
te partij combinatie is van den heer Kleute:
Zwart komt te laat om zijn toning in vei-
ligheid te brengen.
31. Th5—h7 31. Tc8—b8
32 Df3—h5 32. Dd7—c7
33. Kgl—g2 33. Dc7d.7
34. Tal—hi 34. Dd7—c7
Wit zette hierna zwart mat door:
35. Th7—h8+ 35. Kf7—e7
36. Dh5h7 36. Ke7—d8
37. Th8Xe8+ 37. Kd8Xe8
38. Dh7—g8-f 38. Lg7—f8
39. T hih7 39. Dc7—c8
40. g6—g7 en zwart gaf op.
Uit onze Staatsmachine.
2, 5, 6, 7, 8, 9, 11, 13, 14, 15, 19,
Voorloopige aanslagen.
't Is* een vrij: algeineene klacnt, dat dte aan-
felagbiljetten voor de directe belastingen zoo
verbazend laat worden rondgezonclen. Wij1
hebben al personen gesproken, die nog wacht-
ten op het aanslagbiljet van net reeds verloo-
ptn belasting jaar. De RijkBinkomstenbelas-
ting en de Vcnmogensbelasting zijh in dit
opzicht berucht.
Die klachten komen natuuriijk niet daaruit
voort, dat de menschen zitten ite tictelen van
ongeduld om huir geld1 te oftferen, want het
behoort niet tot het' zwak van de Nederlan
ders om uit pure liefhebberiji belasting te be-
talenheef velen, zoo niet de meesten, wach-
ttn doodkalm een waarschuwing af.
t Zit in wat anders. Zooals men weet mo-
gen enkele belastingen, o.a. de Inkomstenbe-
lasting, in termijinen1 betaald wordende da-
tums, waarop die termijinen' verschijnen, vindt
men op het aanslagbiljet aangegeven. Door
de zeer late toezending van de aanslagbiljet-
ten wordt het onmogelijk die termijinen in
acht te nemen en vaak zijn er al twee of Ineer
venschenen eer het biljet wordt uitgereikt. Nu
zou dat ni«t hlnderen ale de belestingediu^-
digen, vooral de kleinere, op den bepaalden
datum een zeker bedrag op zij: legden of in
Me spaarbank brachten. Maar dat doen zi;
niet. Wij. weten wel hoe het dan gaat. Als er
geld is gaat het uitgeven gemakkelijk en als
dan heeli laat het aanslagbiljet komt en alles
of bijna alles ineens moet betaaldl worden,
dan is Holland in last doordat het geld voor
andere doeleinden is besteed. En dan volgt
een waarschuwing en aammianing en gemop-
per van de belaatingplichtigenHeel natuur
iijk maar erg vervelend.
Of de Regeering goed ervan doordrongen
is, dat die vertraging aan heel wat menschen
last veroorzaakt, kunnen wij niet beoordeelen
Maar zij! is tot een ontdekking gekomen, die
heelemaal niet nieuw is en die anderen al
lang gedaan haddlen. Voor het Rijk zelf is die
vertraging in de uitreiking ook een schade-
post, want zoo Jang het aanslagbiljet niet is
uitgereikt komt er geen geld' binnen en als er
geen geld beschrk'baar is, staat het Rijk ook
bloat aan waarschuwingen van hen, die nog
wat te vorderen hebben. En moet de betaling
gesehieden, dan moet de 'Staat geld' opnemen
en rente betalen. De Staat betaalt dus rente
van bedragen, d'e al lang in kas hadden moe-
ten zdjn.
Maar, zal men vragem waarom worden
dan de biljeten niet eerder rondgezonden
Omdat de belastingambtenaren het te druk
liebben. Tegenwoordig gaan alle belastingen,
die veel werk eischen, door dezelfde handen.
Die ambtenaren zitten met de Inkomstenbe-
lasting, met de Verrpogensbeiasting, met de
Verdedigingsbelastingen, met de Oorlogs-
winst be lasting,, met het grenstoezicht, met de
accijinzen en liefst willen zij) terstond het juis-
te cijifer der belasting opgeven. Dan moet er
onderzocht worden of de opgaven op het be-
schrijvingsbiljet wel juist zijn, want er zijn
nog altijld menschen-, die hun inkomen of hun
verntogen gaarne te laag opgeven en aan den
anderen kant welkt de Minister van Financi&n
de ambtenaren op om niet te weinig te ei-
scheni, wat het Rijk heeft geld, veel geld noo-
dig. Al dat onderzoeken en vragen on hooren
en overleggen neemt tp en't 1 d'at
het kohier eerst gereed komt als -
jaar haast \erstreken is. Zooals wij zeiden,
roopperen dan de menschlen, omdat ze ineens
rnoeten betalen in plaats van in termijinen en
de 'Minister moppert mee, omdat er geen geld
bmnenkomt.
Komit er dan later door deze onregelmatig-
heid in een bepaalde maand veel binnen, dan
wrijft de Minister zich de handen, omdat het
zoo'n beste maand is geweest en de Inkom-
stenbelasting zooveel heeft opgebradht. Maar
dat is eigenyjlk heel kinderacntig, omdat het
oude schuld is, die nu betaald' wordt en waar
van misschien wat rente moet-word-en afge-
trokkem
Maar, zal men weer zeggen, is daar dan
niets-aan te doen-?
Met? heeft het geprobeerd door tijddijk per-
soneel aan te stellen om wat vlugger door de
drukte heen te komen. Maar ook dat baatte
met altij'd, want tijdelijjc personeel is- niet
dadelijk in de zaken thuis en, onder ons
gezegd, waren er onder die tijdelijke ambte
naren die het belastingwerk erg vervelend
venden en zoo gauw mogelijk trachtten wat
anders te krijgen, liefst een vaste betrekking,
die meer met hun aanleg strookte en waarin
zij niet voortdurend met het publiek op voet
van oorlog leefden. 'Niet elke jonge jxirist
voelt zich aangetrokken tot het werk van den
rechter van instructie.
Nu heeft de M'inister van Financien er wat
anders op bedacht. iHijl wil een' voorloopigen
aanslag invoeren. Wordt dat goedgekeurd-,
dan krijjgt men al spoedig een aanslagbiljet
thuis gestuurd en- als dan later de zaak on
derzocht is kan fweeerlei blijken: of de voor
loopige aanslag was te hoog en dan kan het
te veel betaalde in mmdering worden ge-
bracht op de rest of terugbetaald worden; 6f
de voorloopige aanslag was te laag, dan
volgt een- tweede aanslagbiljet voor het tekort.
Hfet is nu nog de vraag, op welk bedrag
die voorloopige aanslag zal gesteld worden.
De Minister stelt voor om hetzelfde bedrag
te nemen als het vorige jaar.
Dat gaat goed als er waarschijnilijk weinig
verschi! is in den aanslag over verschillende
iaien zooals dat b.v. bij1 de Grondbelasting
net geval is o'f wat de Inkomstenbelasting be-
treft voor personen, wier inkomen uit loon of
traktement o'f in't algemeen vaste bedragen
voorkomt Maar bij handelaars en ner^-ng
doenden en induatrieelen loopen de verschi!
ende jaren vaak nog al uiteen. En dan ko
men er reclames tegen te hoogen aanslag als
't eens een ktwaad j aar is geweest.
Wij! zijin niet gewoon om critiek uit te oefe-
nen op wetsontwerpen. Maar in dit geval
meenehi wij! toch te mogen opmerken, dat wij
het niet men den Minister eens zijn als hiji
zegt, dat dit de beste oplossing is. Wij' mee-
nen, dat voor heel veel aanslagen de last niet
deiner zal worden. Wij1 zouden zeggenneem
als basis voor den voorloopigen aanslag de-
opgave van den belastingplichtige. Die heeft
een beschrijvingsbiljet gehad en daarop heeft
opgegeven wat hij erkent schuldig te zijh
waaruit dat kan worden afgeleid. Daarop
can ten minste nooit reclame volgen, dat er te
•veel geeischt is. Is een biljet uitgereikt naar
aanleiding van die eigen aangifte, dan kun
nen de belastingambtenaren aan't werk gaan
om te onderzoeken of het bedrag niet hooger
moet zijh. 't Is waar, de menschen zullen
zoo'n tweede biljet niet met gejuich begroe-
ten; maar dan wordt de voorloopige aanslag
tenminste geen aanleiding tot voorloopige on-
tevredenheid.
MATAMAC REGENJAS,
Co.
Landbouw
DE' KLETN19GHE ZIBKTE.
Den iweetal mededeelingea brengen ons tot
let schrijven- van d'it artikeltje. In de eerste
>iaats de mededeeling in een plaatselijk blad,
welke het optreden van de Kleinsche ?iekte
signaleerde. In de 2e plaats het courantenbe-
richt, dat op een der laatste Barneveldsche
markten een kleine twintig-duizend stuks
pluinivee was aaingevoerd. Aan dit laatste is
waarschij'nlijk de groote centrale broederij,
welke in Barneveld! gevonden wordt, niet
vreemd. Er is dit jaar buitengewoon- veel ge-
van het Ptresidentschap van Deseh&nel inge-
diend.
rt01ementie is de mooiste vonn van recht-
vaardigheid."' Met deze woorden opende PieA
re Hameii het defeat. Hij verdedigde de mui-
ters van de Zwarte Zee onder bijval van een
dlfipute, die officier geweest was, en die nit
naam van vele kamer a den verklaarde, te
eulen atemmen voor de grootet mogelij ke
amnestie voor alle mutters. Maar h!ij viroeg
geen medelijden, geen pardon voor <le verra-
ders, voor hen, die d'en oorlog verlemgden.
M. Degniise vroeg amnestie voor de bewo-
ners van de overweld'igde streken, die veroor-
deeld zijn wagons handeldrijven met den vij-
and. Eon ander ddputS vroeg amnestie voor
alien, die een eogenbliik bun plicht vergaten,
want, zeide hij, het recht ixhoeft niet nood-
zakelijk kastijding te zijn.
M. de Mora Giafferi verdedigde alien, die
gestreden hadden aan het front of die voeren
op oorlogsschepen, alle muitera due van 1917
en van de Zwarte Zee, dappere kerel's dik-
wijlis, die stredenj, de borst met eereteoJcenen
en de mouw met etrepen, en to wier opge-
wonden- brein een klank waa dborgedrongen
van een oprniendi fcrantenartiikel of een on-
vaorzichtig woord: in de Earner geejproken en
die gefaalki hadden, een luttel oogenblik
soms. Hij vergeleek den zoon, die zijn vader-
1'and den rug toekeerd'e bij 't eerate gevaar,
veil'ig de amnestie- verbeidend; even als zijn
moeder, die hem, vol vertrouiwen op de alge-
meene kwij tscheMing, teirug verwacht, bij
den man, wiena moeder de vier augstige jaren
achter den rug heeft toen elk oogenblik haar
het doodlsbericht kon ibrepgen van den zoon
die vier jaren atreed en den atrijd 66n oogen
blik moede waa. Ein nn leeft ze weer in ge-
spannen verwadhting van de amnestie
voor haar d'apperen jongen. Over die beiden
mag geen zel'fde oordeel worden geveld'. „I>at
het zegepraltende Frankrijk zijn vleugela van
vergoving wijd uitspxeide over zijn afge-
dwaalde zonenl" oindigde de apreker onder
toid'e toejuichingen van de heele Eanjer.
Ala men toen gestemd had zou Moro Glaf-
feri zijn zaak gewonnen hebben, maar het
defeat was niet geetodigd.
Er is nog h6dl vool besproken, verdedigd,
ge&ohreeuwd, gob<ruld, beleedigd! ieder Ka-
merlid heeft zijn speciale gevatletjes, zijn blj-
zondere vriendjes; OaiH'ani en Mialvy- war
den nog eens „herdacht" k propos van landa-
vorraad; „Au poteau Caillaux 1" riep Dau-
det, de depute voor Parijs. In dit kleine voor.
beeld voSlt go de ovorverhitte atmosfeer, die
hoomchte bij het defeat over den datum der
amnestie. De socialisten wiU'en dien bepalen
op 14 Juli, den nationalon dag, om de aan-
etokers van de staking in M!ei er van te Taten
profiteer on. Tljdens de debatten hierover
was do Kamer z66 rumoerig, dat we niets
verstonden, totdet M. Lopiteau de Ibgische
opmarking maakte, d'at de datum voor de
amnestie moest zijn die, waarop het wets-
voorstel was ingediend, due 11 Maart, welk
voorstol word aangenoimen.
En nog steeds debatteert men voort en het
is niet heelemaal a!166n het gevoel1, dat in
deze gevoelskwestie besl'issen zal,
IR6NE.
maar dan dat aanrijdan voor da parronal Sub
zend kwam de Soerabaia«trein aai en terwijl
hij nog een aardige vaart had, sprongen de
koelie's reeds op de treden en drongen ze de
wagens binnen om een vrachtje te bemachtb
gen. En terwijl dit gebeurde, hoorde men even
een luid Past er op en de Batavia<trein reed
langs het tweede perron en hetzelfde zag men
daar gebeuren.
Maar van een ongeluk hoorde men niet.
Dat binnenkomen der avondtreinen was een
phantastisch gezicht In Europa kent men dat
we.l de helder verlichte treinen, doch in Indie
tot voor korlsheel Veinig. Alleen deze express»
treinen waren electrisch verlicht en dat gaf ons
al dadelijk zoo'n gevoel nu toch echt in het we«
reldverkeerte zijn opgenomen.
Jaren geleden was er van eenige treinver*
lichting geen sprake. Dat behoefde trouwens
ook niet, want na 6 uur werd niet meer gere»
den. Zoo gapw de duisternis inviel, stopte het
verkeer, behalve dan dat er nu en dan een goo
derentrein reed. Die nachtelijke goederen»
treinen vooral op het traject SemarangSalo
hebben nog al wat slachtoffers geeischt. De be«
volking hield er geen rekening mee en ging
's avonds gezellig zitten boomen op de rails,
ja velen legden er zich te slapen.wanneer het
in de woningen wat al te warm was. En dan ge<
beurde het wel dat men den volgenden morgen
een verminkt lijk op den weg vond. Een een«
zame slaper was door den goederentrein over»
vallen en overgegaan naar Mohamed's zeven».
den hemel, voor hij kon begrijpen wat er met
hem gebeurde.
AUa il allaha! Wa Mohamed rasoel Alia!
(Er is geen God dan God en Mohamed is
z(jn profeet!)
Wat gebeuren moet, gebeurt De Mohamc
daan maakt zich over zulke dingen niet zoo
heel druk. Daarvoor is hij nu eenmaal fatalist.
Om evenwel op de verlichting terug te ko«
men!
Is men genoodzaakt bij uitzondering eens
een avondreis te maken in een niet verlichten
trein dan voelt men zich niets op zijn gemak.
't Is mij in 1899 even na Kerstmis eens overko*
men. We waren 'a morgens.om 7 uur uit Bata«
via vertrokken en moesten 's avonds om 6
uur te Maos aankomen. Doch doBr een band*
jir hadden we ongeveer 5 uur vertraging en
zoo moesten we tusschen 6 en 10 uur in donker
door de wildernis rijden. Want dat laatste
deel voorby Manondjaja tot Maos is vrjjwel
een wildernis. En het was stikdonker als het
in dichte wouden maar kan zijn. De eenige ver»
lichting was een lantaarn met een klein eindje
kaars dat spoedig den geest gaf en toen
suisden we maar voort door dikke duisternis.
Prettig is anders.
Al die oude toestanden zijn begraven in het
rijke verleden. En tegenwoordig reist men
langs de hoofdlijnen heel wat aangenamer.
Laten we nu eindelijk het station Bandoeng
maar verlaten. Op het plein er voor staan net*
jes in vele rijen een honderdtal sado's kleine
rijtuigjes, dos dos genaamd op zijn Euro*
peesch, in den volksmond verkort tot sado's of
nog korter do's.
Natuuriijk nemen we er een. Handig stuurt
de koetsier, verkort tot sier, zijn kleine paardje
tusschen het gewoel en gekrioel van paarden
en menschen heen en heeft hij eenmaal de
ruimte, dan gaat het vliegensvlug de Chinee*
sche kamp in. In het heldere lich der electri*
sche iampen zien we, dat deze kamp het ge*
wone aanzien heeft. Lange rijen van kleine en
volgepropte toko's met uitstalkasten en -tafels
tot op straat en daar tusschen kalm gezeten de
koopman, de Chineesche pijp in den mond. De
steel van zoo'n pijp is lang en heeft de dikte
van een dikken wandelstok, terwijl de kop
buitengewoon kiein is.
Weldra is de aloon«aloon bereikt, rijden we
langs de Missigit, voorbij een bioscooptent, en
drotnmen inlanders, die gehurkt zitten om
kleine warongs, waarvan een walm oprijst van
ranzige olie en vet, waarin koekjes, vleesch*
soorten en andere lekkernij gebakken of ge*
braden wordt
En dan met een vervaarlijken zwaai zwenkt
onze sado het voorerf op van hotel, Homan en
rijden we op zij onder de portiek of emper.
De gbrant, een keurig in rok gckleed Euro*
peesch beambte, ontvangt ons en deelt ons
tot onze vreugde mede, dat hij nog een kamer
open heeft.
We komen er beter af, dan zij, die achtet
ons aankomen. Ze kunnen doorrijden en een
ander hotel opzoeken.
Assen. A. v. W,
BIJ aankomst en vertrek der expresstreinen
was eenige jaren geleden nog het station te
Bandoeng een van de drukste op Java. En dat
/egt veel want op Java wordt zeer veel gercisd.
Het Is mcrkwaardig zoo gemakkelljk de bevol*
king zich heeft aangepast aan het moderne ver*
kcer. Het praktische daarvan weet ze wel te
waardeeren.
Nu was het reizen over het atgemeen niet
zoo heel duur. Althans niet per derde klasse.
Voor 6 it 7 gld. zat men den heelen dag in den
trein etf legde men een groote afstand af. Men
kan veilig dien afstand vergelijken met dien
tusschen Amsterdam en Parijs.
Vcrmoedcljjk is het tegenwoordig ops het
station Bandoeng wat minder druk, daar het
doorgaande verkeer BataviaSoerabaia niet
meer deze plaats loopt, maar langs Cheribon
en dan dwars door Java naar Kroja, benoorden
Tjilatjap om daar weer de zuiderlijnen te vol*
gen. Die nieuwe route brengt de reiziger nu
in dertien uren van Batavia naar Soerabaia
zoodat onderweg niet meer overnacht behoeft
te worden.
Maar druk was het vroeger te Bandoeng
zeker. Vooral 'smorgens om 6 uur, wanneer
twee express*treinen vertrokken, een Oost* en
can Westwaarts en dan's avonds om 7 uur, als
er twee aankwamen.
Het heeft me steeds verbaasd, dat er by
dit aankomen geen ongelukken gebeurden.
Voorzorgsmaatregelen zag men niet nemen en
het overloopen over de rails van het eene per*
ron naar het andere was gemakkelyk en by
drommen zag men de menschen dan ook over* Zwart:
gaan, wanneer de treinen al in zicht waren. 22, 30.
"J
3f
ALLEENVERK0OP der
weegt rulm 1 pond, gegaraad. waterdlcht.
fiV De relajas bij ultnewendhcld.^ "»ti
Prija f 35.—.
'TWEE MEEKWAAiR'DIGE GEiVAELEW
VAN TUBEiRiCULO&E BIJ BTJNDE1REN.
In aansluijtinig' van hetgeen wij de vorige
week over dit onderwerp plaatsten, laten wij
thans vo-lgen hetgeen de heer Hoefnagel, di-
recteur aan het abattoir to Utrecht, Vrijdag
in de Vee- en Vleeschhandel isehxijft.^
Mege men hierd'oor in de buitengemeenten
em vooral in Bergen en Heiloo gaan begrijpen
dat aaneluiting bij het abattoir te Alkmaar
noodzakelijk is. Wij vernamen de vorige
ontmkkeld man als de heer Maas
Geesteranue meent dat Heiloo het met een
centrale elachtplaatB1 moet dioen. Het is t©
hopen dat hij o-p rijn vlucht naar Londen tot
een rujmere gedachte is gekomen. E'en man
als hij dient ee^ hreedere dan, een dorpspoili-
tiek to voeren.
Bilmen korten tijdl werden alhier op het
abattoir twee mnderen binnengebracbt, wel-
k© na de elachtijijg aan een merkwaardigen
vorm van tuberoulose bleken te lijden.
Het eerste rund1 werd' op een veewagen
binnengebracbt en bleek niet te kunnen loo
pen. Do eigenaar vertelde, dat het reeds een
zestal weken bet geval was en meende, dlat de
koe ergens in het kruis was gebrokem
Na de sia-chting kwam evenwel aan het
licht, dat deze koe in hevige mate lijdencle
was aan tuberculosa van borVt- en buikvllas,
van longeni, lever en nieren^ benevens van het
ruggemerg. e
Juist de tubereulose van het ruggemerg is
de oorzaak der verlamming geweest. Toen het
ruggemerg voorzifehtig nit het ruggemergs-
kanaal werd gehaald en daarna het vl'ies, het-
welk het ruggemerg oimgeeft, er werd afge-
stroept, o-p dezelfde wijze als dit met een pa
ling geschiedt, waarbij de hluid wordt afge-
stroopt, bleek het ruggemerg vol met kleine
knobbeltges te zi'tten. Het geheel zag er pre-
cies uit zooals een boom, waarbij de takken
vlak aan den etam zijn afgezaagd. Obk dan
ziet men op den boom tal van kleine verhe-
venheden aan de oppervlakte.
Het was .geem wonder, dat hij een dergelij-
ke aanddening van het ruggemerg een ver
lamming optreed-t.
Het vleesch kon aUeem tot de coneumptie
worden toegelaten, nadat het eerst was ge-
tori: i seord en w«rd dus z.g.n. voor waar lelijk
goedgekeurd. Er bevondten zich n.L to cte
longen en lever uitgefereide verweekiugsha ar-
den met ettar gevuld1, terwijl in de nieren
heele kleine grijze puntji -rs ,n de oppervlak
te to zien waren. Deze kleine grijze door-
soli ijnende puntjes, welke als men de loupe
gebruikte, in het midden een klein wit om-
doorzichtlg plekje vertoonlde, zijn heele jonge
tuberkels en wijzen er o-p, dat nog kort v66r
do slaeh'tdng de smetstof der tubereulose, dus
de tuberkelbacillen in het bleed1 aanwezig
waren en naar wijdi en zij d eij;n verspreid.
Ook als de wet op de vee- en vleesch keurlng
eenmaal in werking is, zal de beoordeeling
van het vleesch in dit geval op dezelfde wijze
dienen te gesehieden.
Het tweede geval betrof een rund; hetwelk
op het abattoir werd aangevoerd en erg fcreu-
1*1 li-ep. Bij- onderzoek bleek het geheele lin-
korvoorbeen erg v^rmagard to zijn, terwijl op
de hoogte van het boeggewricht een verdik-
king aanwezig was ter gxdotte van een kin-
derhoofd'. De koe durfd'e het been haast niet
op den igirond te zetten en raakte slechts even
met een teen van de klauwen op den bodem.
De eigenaar van de koe, een groesier hier ter
stede, welke de 'koe voor eigen rekening had1
gekocht en de koe niet in het veefonds kon
verzekerd1 krijgen, vroeg majn meening om-
trent een mogelijke goed- of afkeuring van
het vleesch. In het laatste geval zou hij- n.1.
voorziohtigheidbhalve de koe liever niet
siachten. Het was mij niet mogelijk hierop
een positief -antwoord te geven, daar het na
tuuriijk nooit uitgesloten is, dat na de slach-
ting in het lichaam afwijkingen worden aan-
getroffen. welke men by het leven niet had
vermoed. Evenwel meende ik den kooper van
de koe wel eenigermate gerust te kunnen
atellenj, daar, zooals ik verond'erstolde, de
kreupelheid' van de 'koe wel eens het gevolg
kon zijn van een vxoegeren 'beenhreuk op <le
hoogte van het ®choudergewricH? en, indien
dit werkelijk het geval was, er dus van af
keuring geen sprake zou zij-n. Nog denzefden
dag werd de koe igeslacht en hierbij kwam al-
lereerst aan het licht, dat d'e koe lijdende was
aan een vrij uitgebreid'e tubereulose aan den
linker longstop. Maar bovendien bleek rond-
om het linkerboeggewrioht een bevig© ont-
steking te bestaan, welke van tuberculensen
aard was. De boegMier was ook sterk ver-
igroot en bevatte oude verkalkte tuberculeuse
haarden. Zelfs het gewricbt n.l. het boegge
wricht, was aangetast, daar de beursband,
hetwelk het gewricbt omgeeft, met tuberkels
was bezet.
Nu is tubereulose aan bet gewrioht bij
runderen uiterst zeld'zaam, terwijl dat bij
varkens nog al eens voorkomt. De eigenaar
der koe wachtte vol angst en beving den uit-
slag af. Niu wordt hier ter stede reeds ge-
keurd volgens het regulatief, voorgeachreven
in de Y1 ees c hk eur i nga wet.
By tuberoulose nu luiden in deze de voor-
schriften als volgt. Afgekeurdwordt het
vleesch, indien het alaJchtoffer erg vermagerd
is of do8wego, dus wegens tubereulose^ in
nood is gedood. Dit was hier niet het geval,
le was de -koe niet erg vermagerd on 2e was
de k-oe niet wegens tubereulose uit nood ge*
dood. Integendeel, de koe had nog lang kun
nen blijven leven.
Goedlgekeurd ond-er v o o r-
waarde van steriisat'ie wordt
het vleesch; volgens roorschrift in d'e
Ifleosch'keuringswet, le bij uitgebreide ver-
weekingsbaarden en 2e indien versch'ijneelen
eener versohe bloedinfectie bestaan of deze
niet met zekerheid kunnen worden uitgeslo
ten.
Welnu, uitgebreide verweekingshaarden
waren bij fret slachtdier niet te vinden, ter
wijl het proces ro-ndom het boeggewricht een
heel oude geschied'enis was. Dat het bloei
dus kort voor den dood nog met de smetstof
der tu'berculose, dus met tuberkelbacillen was
besmet geworden, kon worden uitgesloten.
Het vleesch kon derbalve worden goedge
keurd', nadat het vleesch rond-om het boegge
wricht ruimschoots was verwijderd geworden.
Wij' hebben hier dras met een paar gevallen
van tubeculose te d'oen, welke werkelijk niet
dikwijls wordien aangetroffen, en daarom wel
de moeite waard' zijn om te worden vermeld.
