DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Brieven uit Berlljn.
No. 193
Handerd twoe an twmtigste Jaaxgnng
Abonnementsprijs bij yooruitbetaling per 3 raaanden f 2.—, fr.
Brieven franco N.Y. Boek- en Ilandelsdr. v.li
per post f 2.50. Bewijsn. 5 ct AdTertentlepr. 25 ct p. regel grootere letters naar plaatsmlmte-
Herms. Coster Zoon, Yoordam C 9, TeL Administr. No, 3. Redactie No. 33.
Buitenlandsch Overzicht
Buitenland
j j jy Q DirecteurG. H. KRAK.
HoofdredaotenrTj, N, ADEMA_ *17 AUGUSTUS.
DE FRAN19CH1E ARBE1.DERS -EiN)
RUSLAND.
iHlet bestuiur van de C. G. 1 beeft een' op-
roeg gerichit tot d^ Fransche 'arbeiders, waar
in net opnieuw protesteerit tegen de buiten-
landsche politiek van de regeering.
De oproep besluit met de legeeringi den
plichit toe te schrijiven z<^> spoedig mogelijk
nonnale betrekkingen aan te knoopen met de
xvjet-regeering en vrede te sluiten met Rus-
nd'. De arbeiders moeten de regeering daar
toe farengan.
DE OfNMJiST IN EEELAND.
HONGARIJE.
Het „Neues Wiener TageblatF meldt, dat
de huidige bijeenkomat van de ministers van.
Buitenlandsche Zaken van Tsjecho-Slowakije,
Joego-Slavis, Roemenie en Oostenrijk ten
doel beeft een unie tusschen deze vier staten
te vormen, welke naar buiten toe in gesloten
gelederen zou optreden, indien het roode le-
ger zou trachten naar midden-Europa op te
rukken, en om Hongarije ontzag in te boeze-
men, indien dit zou, trachten Polen met gewa
pende hulp bij te staan, of de grenzen, welke
bij bet. vredesrverdrag zijn vastgesteld, ten
zijnen gunste te veranderen. In zulk een ge
val zou Oostenrijk geen militaire hulp behoe-
ven td verschaffffli, doch wel munitie leveren;
verder zou bet een strenge neutraliteit in acht
moeten nemen.
Voorts beeft de Uunie ten doel den terug-
keer der Habsburgers naar Hongarije te
verbinderen, en den aanvang voor te bereiden
van de politieke en econonHsche consolidatie
van centraal-Europa.
COINFERENTIE YO OH EEN
EX-KEIZER KARL WEER KONING
VAN HONGARIJE?
De „Frdheit", het voomaamste orgaan der
onafhankelijken, welke tegenover de Entente
een tegemoetkomende politiek propageent, pu-
bliceert het volgende telegram van haar
Weenschen correspondent:
Ik vemeem uit absoluut zekere bron, dat
db Fransche regeering te Praag offideel
heeft doen vragen, welke houding de Tsjecho-
Slowaaksche regeering denkt aan te nemen
met betrekking tot den aanstaanden, door
Frankrijk gesteunden terugkeer van ex-kdzer
Karl op den 'HongaarwAen troon. De
Tsjechisch-; minister-president heeft Lie: "over
te Veneiig een onderhoud gdiad met graaf
Sforza, waaruit bleek, dat de Italiaansche
regeering zich op net s-.ndpunt stelt, dat de
terugkeer van een I labsburger op den Hon-
aarschen trocn een casus belli tuaedien
[ongarije en Italie zou beteekenen. De reizen
van Benes naar Belgrado en Boekarest zou
den dienen, om een eensgeziud optreden te
genover de Hongaarsche monarchistische re-
stauratie te verkrijgen. In Hongarije wordt de
regeering in etilte gewijzigd.
RDOKMIACHIINIE.
'Nlaar men leest heeft een Fransch uitvin-
der een machine gemiaakt om dgaren te mo-
ken.
Men vraagjt misschieni, waarvoor zoo'n mar
chiine noodir is daar men toch de rookers
heeft om. eigiaren te rookrn.
De zaak is, dat sigarien, voor ze to den
handei gebracht worden to de fabriek gekeurd
moeten worden en ook door den1 wtokelder,
die ze inslaat of de kwaliiteit goed: is en
hoe ze branden. Dat is het werk van proevers,
die ech ter van dezen ahbeid niet gezander
worden'. 'De nieuwe machine zal hun taaik
ikumnen ovememen.
HET DIERENPARK VAN HAGENBECK.
Hagenbeck zal zijn wereldberoemd d'ieren-
tark te Stellingen bij Hamburg, moeten slui-
als hij niet spoedig wordt geholpen door
rijk, staat of gemeente, waarop tot nu weinig
kans sdhijnt te bestaan. De dierentuin is zoo
goed als leeg. Hagenbeck verloor sedert het
uitbreken van den oorlog 200 roofdieren
74 leeuwen en 9 tijgere, 60 beeren 200
apen, 7 chimpansees en 159 bavianen. alle
robben, 14 olifanten, 120 herten, 28 kamee-
len, 10 zebra's 65 antilopen, 68 struisvogels,
300 zwemvogels, 1000 schildpadden, "24 kro-
kodillen, 44 slangen en og heel veel andere
dihren. Aanvulling is dringend noodzakelijk.
Maar een aap, vroeger te koop voor een twin-
tig mark, kost nu duizenden. En zonder hulp
zal Hagenbeck zijn dierentuin moeten opge-
ven.
FRANIKRIJK EN1 DE EHHENINtlMG
DER RUSISISGHE REGEERING.
De Matin" verklaart te weteni dat het
Fransche kabtoet bereid1 is de diplomatieike
betrekkingen met de raden- Regeering te her-
vaiten op de volgende drie voorwaarden':
lo. dat Polen' onlgedeerd en onafhankelijk
blipt
2o. dat de huidige Russische regeering de
schulden van Rusland1 erkent
3o. dat de Sovjet-regeertoig door de bijeen-
roeptog van een behoorlijk gekozen parle-
ment, bewijst dat zij wezenlijk het Russische
Volk vertegemwoordigt.
iDE JOOIDSCHE EMIIGRAITIE NIAAR
PALE9TINA.
Reuter meldt, diat er intemiationale rnaat-
regelien zullen worden1 gemomen om de jood-
srne emigrate uit Centraal- en Oost-Europa
naar Paleptina te regdlen'. Praag, Weenen en
Konstamitinppel zullen' de belangrijksie cen
tra voor deze regaling warden, en' de heer .S.
Landman, een1 der leiders van den Zionisten-
bond' zal een bezoek brcngen a.an genoemde
plaatsen, om in de vestiging van de nood'ige
emiigratiiebureaux te voorzien.
KORTE BERICHTEN.
Volgens de „Dafly Mail" is de bewa
ring van aartsbtsschop Mannix door 'n aan
tal detectives opgeheven. De aartsbisschop
kan zich, thans vrij! bewegen.
Naar aanleiding van de onderteekentog
van het vredesverdrag zal er in Konstantino-
pel een rouw van dag worden afgekom-
digd.
De Inter-Geallieerde ,Commissie in Op-
per-Siiezie heeft alle feestelijkhcdeni die de
Polen tegen 18 dezer georgandseerd hadden,
tei gelegenheid1 van den verjaardag van den
Auigustus-opstand verboden'.
iDe Albaneesche regeering profesteert
tegen het oprukken der Serviera op Alba-
neesch gebied.
iDe Engelsche regeering treft in Meso
potamia maatrcgclen voor de vormtog eener
nat'Onale regeering.
Op een petroleumboot liggende in de
Theems bij het arsenaal van Woolwich had
een orvtploffing plants, ten gevolge waarvan
de brandende olie to de rivier stroomde, zoo-
dat nog eenlige schuilten to braind: geraakten.
De gezagvoerder van de petroleumboot kwam
om.
De laatste Engelsche troepen hebben
Zondag Allensteto verlaten. In extra treinen
vertrokken zij over Konitz, Hannover en Keu-
len.
iDe Eritente-bezettingstrocpen vertrek-
ken uit het Tsjecho-Slowakisch voiksstem-
mitogsgebied1 naar Opper-Silezie.
Alle diplomaten zito uit Warschau naar
Posen vertrokken, behalve de gezanten van
Italifi cm eDnemarken. die orde gekregen heb
ben om in ieder geval to blijven
Het Bestuur van het Intemationaal
Verbond, van vakvereenigingen zal op uitnoo-
digtog van de C. G. T. 19 Augustus a.s. te
Amsterdam bijeenkomen ter besprddng van
den door den Russisch- Poolschen oorlog ont-
stanen toestand.
Zondag heeft te Brussel weder een be-
tooging van Vlaamsche oud-strijders plants
gehad welke echter kalrt verliep.
fe Parijs hebben Zondag verschillende
afdeelingen van de geunifieerde sodalistische
den
en voor
enning van sovjet-Rusland. Alles ver
liep zonder ongeregeldheden.
Te Bremen heeft Zaterdag een groote
betooging der sodalistische arbeiders van al
le partijen pi n ".to gehad voor een Russisch-
Poolschen vreda en de tiandhavtog der
sche neutral'toit.
Het .bes^'-'r an do sodaal-dem par'ij
to Dii'tscb.P.and b taande uH de RijksdKv- af-
;evaardigden Mflller, Scheidemann en Web',
eeft den voorzitter van de roc. dem. Rijks-
actie verzocht, to verband met den poli-
cen toestand er op aan to dringen, dat de
Rij'ksdagcommissie voor Buitenlandsche Aan-
gdegenneden spoedig wordt bijeengeroepen
De Zwitsersche spoorwegarbeiderrixjnd
heeft zich tot de dtoedie gewend met de mede
deeling, dat zij het vervoer van oorlogsmateri-
eel over Zwitsensch grondgebied zal verhin-
deren.
De minister president Tdedri van Hon
garije heeft aan joumalisten verklaard; dat
ae Tsjechen zekere militatoe toebereidselen
maken, tegenover welke Hongearije een af-
wachtend standpunt inneemt.
Volgens de Duitsche bladen zou te Ems
door Franschen een der standbeelden zijn ge-
schonden.
Te Schneidemuhl is Zaterdagavond een
entente-trem door spoorwegarbdders aange-
houden. Nadat een, onderzoek had uitge-
maakt, dat zich to den treto geen voorwer-
pen, bevonden, die niet waren aaagegeven,
kon de treto Zondag de reis voortzetten
Generaal Hadi Pacha hoofd van de
Turksche delegate te Parija is Zondagavond
van Marseille naar Konstanttoopel vertrok
ken. De overige leden der delegate verlieten
Versailles om hun intrek te nemen to de Turk
sche ambassade te Parijs.
De regeering van Letland heeft een de
creet uitgevaardigd tegen de speculate to le-
vensmiddelen. Overtroders worden gestraft
met een boete van 100.000 roebels en een
jaar gevangenisstraf.
De vijandelijkheden tusschen Letland
en Rusland zijn Woensdagnacht gestaakt als
gevolg van het in weriring treden van het vre
desverdrag.
Do verbetering van den toestand van Ve-
nizelos neemt snel toe. Hij moet nog absoluut
rust houden, doch zal spoedig de kliniek kun
nen verlaten om zijn reis naar Griekenland
voort te zetten.
Belgische transportaibeidera hebben ge-
weigerd munitie te vervoer en, die te Antwer-
pen aankwam, bestemd voor generaal Wran-
geh
mm
De strijd om Warschau duurt nog voort.
Wei meldt de staf van ihet vierde roode leger,
dat de stadl den 15dem, due Zondag, gevallen
ia, maar sinds dien kwamen berichten Tan
beftigen tegenstand der Polen, die zelfs bet
geluk hadden op een punt de Huseen terug te
slaan en RJodzyin te heroveren, zoodat de
Bussische mededeeling op rijn zaehtst uitge-
dirukt voorbarig ecbijnt. De Polen zijn nog al
optknistiscb en meenen de stad te kunnen
houden, nu zij baax in zoo'n sterkon staat van
verdediging hebben gebracbt en de atellingen
aan den WeiobseO. zeer gunstig zijn.
In den PooLschen coirridor rukken de Bus-
.en nog steeds voort'. Nog eenige eteden zijn
bun in banden gevallen, teiwijl van andere
spoedig© capitulatie venfracbt woirdt. Gemeld
Vt'ord t dat de Poolsohe autoriteiten overal
vlucbten.
In verband met de Russieche verklaring
dat zij alleen de grenzen van 19M zullen er-
kennen, due bet nieuwe Poottacbe gebied weer
aan Duitschland1 zuEen terug geven, komt.
vooral in Frankrijk de meening -weer naar vo-
ren, dat Duitsobiandl afspraken beeft met
Buslandl en zijne neutraliteit daarom niet
atrikt zal bandhaven. Men schijnt in Frank
rijk maar nooit te 'kunnen en te willen ge-
looven in DuiteeMands goede tro-uw. Nu tocb
beeft weer de opperpresident van Oost-
Pr uisen een oproep geriebt tot de bevolking,
waarin hij ben toestaat ter bescherming van
bet vaderland en ter band'baving van de neu
traliteit, grena- en atads-waehten op te rich-
ten, waarbij alle ikringen d©r bevolking gelij*
kelijk zouden moetenvertegenwoordigd zijn.
Maar neen, Millerand gedooft niet dat
Duitsobland ernstig wenscbt zijne neutrali
teit te- bandbaven. Of bij dan nu geloof zal
slaan aan den brief, dien Kamenef Bond aan
bet Londenscbe Labour-orgaan en aan dat
der Fransche socialisten? Deze Russisch©
vertagenwoordiger verMaart daarin:
lo. dat de So vj et-regeering nocb met
Duitacbland, nocb met andere mogendheden
eenige conventie beeft gesloten, welke direct
of indirect tegen Polen zou zijn geriebt;
2o. de voorwaarden van den wapenstil-
etand en de vredesprelimlinaipen bevatten
niet a betreffend'e die bttrekkingen tusschen
Polen en Duitacbland Of de grenzen tusachen
deze landenj
So. de Sovjet-xegeering verwerpt met ver-
ontwaardiging bet denkbeeld dat haar over-
winning over bet Poolecbe imperialtsme zou
kunnen wooden gebruikt voor de veraterking
van bet militairisme in Duitschland of in
welk ander land ook.
Volgens Duitsche bericbten concentreeren
db Franschen tbans troepen aan bet brug-
gemhoofd te Mainzt ieta wat op allesbehalve
vriendelijke voomemens zou wijzen en zeker
de rust in Europa. niet bevorderen. Want
beeft niet het prol-etariaat van bijna alle lan-
den z:cb tegen buiLpverleening aan Polen
verklaard!? Zelfs de Belgen, die andbrs zoo
op de band van Frankrijk zijn? Allleen Hon-
garije zou wdl op Polen willen losvliegen,
maar is dan ook bet eenige land, dat daartoe
bereid zou zijn. Men mag nu al dan niet
eympatibie bebben voor de bolsjewisten, en al
of niet hen van imperialisme en onbetrouw-
baarheid bescbuldigen, niet te ontkennen is,
dat zij in alle landen bunne bo'ndgenooten
bebben, die weigeren de materialen te vervoe-
ren, die moeten dienen om de Russisohe ka-
merad'en te bestrijden. En als dat toch met
geweld zal worden doorgezet, i« de dan stal
ling ontstaande toestand van onrust en ellen-
de niet te ©verzien.
Uit Minsk nog geen nieuws, alleen dan dat
Trotzky daarbeen is vertro-kiken om de onder-
bandelingen te leidbn, die gisteren zouden
aanvangen. Vgdgens een brief van Kamenef
aan LLoyd George zullen ben Polen de reeds
bekende vredesvoorwaarden ongewijzigd wor
den voorgelegdl. Zullen db Polen die kunnen
aanvaarden als niet in strijdl met bunne onaf-
bankeTjjkheidi? Eln zoo niet), wat zal dan ge-
beuren? Wat zal1 de entente dan.doen? De be-
antwooirding dezer vragen kan van zeer groot
gewicht zijn en daarom zien wij dan ook.met
belangsteling bet verslag tegemoet van de
rede, die Lloyd George gisteravond zou hou-
den in bet Engelsche Lagerbuis over den
Poo(Lscben toestand. Heeds beeft bij in ant-
woord op een vraag gezegd, dat de regeering
gacb zal verzetten tegen de ondemocratiscbe
meihode der arbeidlers om een parlementair
bestuurd land bun wil-op te leggen door
iixecte actie.
Ook Bonar Law beeft over Polen gespro-
ken en o.m. herhaald dat de Poolscbe politiek
der regeering geen wijziging heeft ondergaan
en dat de Italiaansche regeering de dloor de
Britsobe regeering gevolgde gedragsQIijn goed-
keurt Indien de Sovjet-regeering er aan
mocbt denken onverwacbte voorwaarden op
te leggen, welke de Poolsche ©nafhankelijk-
beid zoudbn aantasten, dan zou een andere
weg moeten worden ingeslagen, doch bij ver-
wacbtte dit niet. Bonar Law eanddgde:
De Sovj et-regeering .heeft in de meest stel-
lige bewioording verklaardl, dat zij niet voor-
namans is Polen andere voorwaarden o.p te
leggen. In zulke omstandigheden zal de re
geering tot geen actie overgaam De regeering
zou evenwel kunnen woiden geroepen om de
aan Polen opgelegde voorwaarden nader toe
te licbten; in geval er zich gebeurtenissen
mochten voordoeil, welke ik niet verwacbti,
dan zal de regeering niet tot actie overga an
alvorens bet Huis bijeengetroepen ia Het
Huia kan verzekerd zijn, dat de regeering het
land niet aan eenige krijgeverriehting ral
doon deaLnemen, tanzij' op gronden, welke z66
duideffijk en klaarblijkelijk zijn, dat bet gehee-
le land acbtor de regeering zal stann.
Nabij Dublin Castle werden ©en aantal eol-
daten door anti-militairisten mishandeld. De
wacbt loste echo ten op de menigte, om de
aangevallen eoldaten in staat te stellen het
kasteel binnen te vlucbten.
In Saokviles treet overromipelde d© menig-
lie een. aantal soldaten, die rich in een tram
bevonden en tracbtite ben in, de Luffey te
gooien.
Een groote menscbenmassa bad rich ver-
eameld bij do OlConnellburg, warbij een tooep
gewapende soldaten, onder aanvoering van
een officier, een salvo in de luoht loste. Er
ontstond onder de menigte een paniek en 8
personen werden onder den voet geloopen.
IJit Londonderry koman eveneena beiicb1
ten van onlusten. De menschen, die rich in de
atraten verzameld badden,. werden Verspreid
door detaobementen, die met de bajonet op
het geweer op de Sinn Feiners \introkken.
Zes personen, die gewond waren en daardoor
gearresteerd kondien worden, bevinden zich
tbans in bet riekenhuis.
Een officieel. communique van bet boofd-
kwartier van Dublin zegt naar aanleildmg
van deze omlusten, dat de aanValleu op de
troei>en blijkbaar een gedeelte uitmaakten
van een sypsiematisch voor bereid plan.
Te Cork beeft de menigte soldaten aange
vallen, die een militair vliegtuig bewaakten.
Een der soldaten werd gedood en twee ande-
ren gewond.
In de geheele stad zijn proclamaties aange-
plakt, waarin de boycot van de ICrscbe gen
darmerie wordt bevolen. Het is voorta een
ieder verboden Cork fe varlaten zonder een
apciale vergunning van de Ierscbe repu-
bliek." i
De particuliere en officieele oorresponden-
tie van Lord French, den onderkoning van
Ierland, is te Dublin doer de Sinn Feiners
in*beslag genomem De Londenscbe mail werd
in haar gebeel buitgemaakt.
De buxgemeester van Cork en tien andere
Sinn Feiners, die tegeBjk met hem in bet
stadbuis van Cork werden gearresteerd, wei
geren sedert hun gevangenneming voedsel te
nuttigen.
d'ANNUNZia
Zoo als do „Temps" uit Home vemeemt,
beeft d^Annunrio in een bijeenkomat in een
schouwburg ie Fiume verklaard, dat binnen-
;kort de onafbankelijkbeid der stad uitgeroe-
pen zou warden.' Hij voegde hieraan toe, dat
als zijn getrouwen hem in den eteek lieten,
bij te Walona dienst zou nemen bij de Aiba-
neezen om ben tegen de Serviers te belpen.
EEN WAARSCHUWING AAN
CHELSTELUKE1 "REHfRT.
De door de Amerikaanscbe en Engelsche
kerken georganiseerde conferentie, die Zon-
dag te Geneve werd geopendi, werd door ver-
teganwoordigers van alle voliken van Europa,
Atmerika, en bet Ooaten bezoobt, met uitzon-
dering van de Hoomscb Katbolieke kerken.
De Amarik&an Brand verklaard©, dat bet
hoofddoel der conferentie was, bet scbeppen
eener basis, waarop eene enkele Obristelijke
kerk zou kunnen worden opgebouwddit was
bet meest grootscbe doel, diat de menschen
zich ooit gesteld badlden.
Het Btritsche admixaaleehip Vindictive,
dat reeds mee<r dan. twee jaren geleden in de
haven van Ostende conk en tot het lichten
waarvan verleden jaar Juli reeds pogingen
zijn begonnen, is xru vlot geraakt- De haven
is weer vrij.
De gemeenteraad te Jcrnre heeft beslo-
ten in het Werkliedenreglement de bepaling
op te nemen, dat gemeentewenklieden. geen
lid mogen zijn van revolutionnaire vereani-
gingen.
In Eupen is de neutrale journalist Dr.
Sehmid die daar ter plaatse vertoefde om
een onderzoek in te stellen naar den toestand
op 7 Aug. door de Belgische autoriteiten ge
arresteerd. Hij wordlt Strang bewaakt. Dr.
Schinidi uit Zurioh wordt in zijn geboorte
sta d ten zoerste geacht.
De Norddeutsche Lloyd beeloot het di
rect© verkeer met New York weder te her-
vatten. De eerste stoomboot, waarmedle dit
geachieden zal, is de „Busquehanna" die den
4en Sdpt. hare vaart begint. Tot nu toe kon-
den verzendingen van Bremen naar New
York sleohts indirect over Holland plaats
vinden.
Gfficieel wordt medlegedeeld dat op 8
Aug. een overeenkomst geteekend is tusschen
de Oostenrijksche republieik en Erarikxijk,
over de regaling van. de Oostenrijksche
8" huldl
XL
De triomj van het expressionisms.
Berlijn, bagto Augustus.
Het publiek is- thans gekakneerd. In den
heginne geloofde het, zooals steeds wanneer
nieuwe kunstrichtingen komen, dat de uit-
voerders van de nieuwe ideeen foxmeel get
waren, of dat zij een loopje wilden nemen
met het publiek. Men is thans tot de erken-
ning gekomen, dat men op die mkniar zich
van die nieuwe dehkbeelden niet kan afma-
ken, en van dag tot dag wint de overtuiging
veld, dat hier, zij het dan ook onzuiver en
nog vol buiteiussigheden, ideeen die beteeke-
nis hebben, naar een vorm zoeken. Naar de
meening van het groote publiek 'hebben rich
reeds enkele stexke pers oo nldj kheden los ge-
maakt van de groote massa der j'ongeren. On
der hen is de eehilder Max Pechstein met zijn
in gl'oeiende kleuxeti neergezette landschap-
pen en figuren, die in groote lichtvlafcken
worden opgebouwd. Dan Eindl Nolde met zijn
reliigieuse composities, die met een bar-
baarsoh-naleve techniek, volkomen overgave
san en innxgheid van een transcedent gevoel
uitbeelden. Verder de in den oorlog gevallen
Franz Marc met zijn fameuse diergroepen,
die niet afzonderlijke dieren schildert, maar
den aard van het diexljjke op het doek brengt,
het dierlijke als,een symbool van natuurleven
en instinct, als d© drager van ©en d© geh©i-
men der eeuwiglheid' kennend schepsel. Ver
der Eirich Heckel, die van het bizsrre tot een
bijna gothieke grootheid en eenvoud is ge
komen. Of Oskar Eokoschka, de Oostenrijker,
thans ii Dresden als professor werkzaam, die
in fascineerende portretten het onderbe-
wustzijn van de menschen op het doek traeht
te brengen.
Onder de bseldlhouwers is da£.r Ernst
laeh, die figuren vAt het dagel^^ksch leven in
grootsch opgezette hout- en eteeabeelden
met al de waxmte en al den hartstoohf van
den miodernen menscb voor ©en bestaan van
hoogere brteekenis, maar ook met de onuit-
gespxoken angst voor 'het noodlot modelleert.
Dan Wilhekn Lehmbruck, ook al overleden,
die in figuren van merkwaardige slankhead
en gestrektheid een els Terdxoomd harU-
tochrbsgevoel en een geheinmnnig weten van
het hiernamasls in beeld' bracht.
Deze leidend.e figuren van de jonge gene-
ratie rijn op de groote tentoonstelling van
dit jaar nog niet vertegenwoordigd. De No-
vembergroep, die daar regerh, omvat de
meest radicalen, die «jch berig houden met
d© gewaagdste experimenten. Zij zijn navol-
gers van Kandinsky, zij verdiepen zich In
warxige mengelimg van in elkaar vloeiende
kleuren en grotesk bij elkaar geplaatste vor
men en gestalten, die irreeele gewaarwoxddn-
gen moeten suggereexen langs een weg, di«
van natuur en realiteit absoluut afwijkt. En
bij die pogingen ziet men eenige interesaante
en zelfs geniale oplossing. Maar de totaalin-
druk van wat die Novembergroep voortbrengt
is vexwarrendi en Bonder echepipmde kracht.
De leden van die groep onderhouden betrek
kingen mot nog sterkar radicalen, met de
aanhangers van de ^Mergtmalem", die met
saamgepakte restan van stof, houtspaanders,
courantenuitknipsels en speelgoed! kleurige
effect©n tradhten te beredken, boo ongevee*
op de manier, waarop wilde volkstammen
waardelooze dingen tot speelgoed maken
Hier raakt het modems inderdaad aan het
waanrinnige.
Maar het allerdolst doen de Dadalsten, die
op het oogenblik in Berlijn een gToote ten
toons telling houden. Zij doen alios verdraaid
en excentrischi, want zij willen eeggen, dat
hun de geheele wereld, het leven, de politick,
litteratuur en niet het minst de kunst als
liouter humbug en ale volmaakt doellooi
sohijnt. Men stelt daar uit fotografieBn, etut-
ken van geillustreerde bladen, prontbrief-
kaarten en dergelijke dingen een boo kakel-
bont mogelijk ding aaxnen en noemt dat dan
een dooisnede van de teganwoordige cultuur.
Daar worden dan allerlei dingen bij gc/hasld
kubisrtische en futuristische roonmel en met
dat alles te zamen maken zij dan iet«, waar-
mee zij den indmk willen wekken origineel
excentriek te zijn. Maar hoe dwaas ook, toch
steekt ook daarin een verboxgen ethiek. Men
vinidt het als Mefisto op aarde taimelfjk slecht
en is met hem van oordeel, dat alles wat b©-
staat, waard is te grond© te gran. En dien-
tengevelg© luidt het priheip© van d© Da-
daistenalles kort en klein slaan en dat liefst
mot zoo vex mogelijk doorgevoerde grappen.
Het idee moge no& zoo kwaad niet wezen
het is alleen jammer, dat zij van die grappen
een systeem maken en dat zij op een serieus©
tentoonstelling die grappen en grollen zoo-
ver doorvoeren, dat het irriteerend wordt.
Slechts 66n uit dezen kring staat In de
eerste rijen. Ik bedoel' den caricaturist Georg
Grose, een werkelijk genie, een door haat tot
hartstocht gebrachten teekenaar van spot-
beelden, die deze dagen door heel Duitsch
land' de ronde doen. Gross heeft rich een stijl
eigen gemaakt, die verwant is san het sooge-
naamde „Infantilisme®, een stijl waarbij met
opzettel'ijk kinderlijke lijnen en beelden wordt
gewerkt. Eln juist die teekeningen op de ma
nier van straatjongens, die muren en aeuren
vol krabbelen, doen zijn grimmige stemming
en zijn fanatike lust om anderen bespottelijk
te maken, des te feller tot uitlng komen.
Men kan het optreden van Gross vergelijken
met de verschijning van de „Simpliris«imusB
voor 25 jaren, die toen ook als een bom in
het rich behagelijk voelende Duitsche milieu
van den keizertijd riel. Maar het is nu alles
veel bitterder, anbarmhartiger en gruwaamei
geworden.
Men heeft langzamarhand ingerien, dat,
ongeacht alle kromme sprongem, het expres
sion is me toch een eeuwige waarheid1 in rich
bergt, men heeft begrepen, dat het een van
die in den loop der eeuwen telkens weer op-
komende kunstverschijtniingen is, die niet in
een minitieus nabeelden van de natuur, maar
in een ver over het werkelijke^en al-daagsche
uitreikende expressie, het wezen harer artis-
tieke betoekenis draagt. Daarvoor is dezei
dagen een sterik bewijs geleverd. In alle stilt©
is het getal der Bexlijnsche musea dezer da
gen met een vermeexderd'. In een nieuw ge-
bouw van de Universiteit ie de verzameling
van afgietsels van antieke beeldhouwwerken
de eenige die wij beritten en die vroegei
verspreidi, onder het stof begraven en vex-
vuild in verschillende musea was bijeen-
gebxacht. Otnberoerdl door oorlog, revolutie
en ineenstorting is hier een werk van betee
kenis bijeengebracht. Treedt men deze zaal
binnen, dan komt men uit het problematieke
en decadent© van ens kunstieven in de reine
atmosfeer van de hooge sohoonheid en de
volmaakt© harmonie van Griekenland. Men
kan 'hier hij deze zorgvuldig gerangschikta
verzameling de ontwilkikeling van de oude
plastische kunst volgen. Men ziet daarbij de
oudste kunst van de Hellenen, de kunst in
haar archaischen stijl en haar overweldigen«e
voortbrengselen, die thans in onzeo tijd. de
openbaringen rijn van datgene wat onze jon-
gere zouden willen scheppen.
Edn zaal vooral is overwddigerid. Daarin
zijn de afbeeldingen van de kretenaische-my-
cenisc'he schilder- en kleinkunst, die in het
midden van de tweede eeuw voor Ohristus
Mioeide. Nog nooit heeft men in openbare
verzamelingen van deze kunat een zoo voor-
treffelijken indxuk gekregen. Mien met ds