Alkmaarsche Gourant
Groote Paardenmarkt
De Amsterdamsche week.
Damrabrlok,
In eer hersteld.
op Maandag 6 September a.s.
T
Rondord Een in Twtotlgste Jaargang.
Zaterdag 4 September.
FEUILLET0N.
f OS.
TE ALKMAAE,
ALKMAARSCHE HUISHOUD-
INDUSTRIESGHOOL.
EN
GOEDKOOPE CURSUS:
Gemeente Alkmaar.
Gemeente Alkmaar.
Handelsavondschool.
0)
Van Rote Bazin,
Lid van 6t Pranache Aiadfinte
Men was nu in het einde van Juli in het
midden van den tweeden zomer na de brui-
loft. De boerea uit Zuid Bretagne maaiden
den haver en de tarwe, die dor een drogen
wind, nog al zeldzaam in deze zeestreek, be-
gonnen uit te drogen. De vischvangst was
goed, de visch werd flink verkocht.
Op de kaai van de kleine havens bij den te-
rugkeer van de booten kochten de badgasten
die dit jaar zeer talrijk waren, in vroolijke
stemming maar toch wel wat verlegen door
de toon van de zeelui, die niet van den klein-
handel houden, voor ongekend hooge prijzen
visch, zelfs tweede soort schollen, katvisch,
vorens, oude visch kortom alles" wat in de
wintermaanden door de annen wordt gekocht
om een maaltje van te maken.
De baas van Champdolent die wel zag dat
de oogst niet slecht was en dat de visscherij
veel opbracht, zeide in zich zelf, terwijT hi]
Pierre en Marie aankeek: >rZij moesten toch
blij zijn!" Maar vrede heerscht niet in dit
huis. Tegen den enkelen keer dat hij zijn
jonggehuwden blij zag, dat zij elkaar terug-
vonden, lachend omdat zij jong waren en el
kaar liefhadden, hoeveel malen had hij niet
gehoord, dat Pierre werkelijk te ruw optrad
en te veeleischend was van deze vrouw, die
als door een wonder op de hoeve was geko-
men en die tosh voorkomend was jegens den
pachter en eerbiedig jegens hem', alsof zij niet
een groote hofstede had verlaten om zich op
een kleine te behelpen.
„Daar zie ik aan, dat zij goed is" zeide hij.
„En wat het overige betreft, het veretelwerk
en de zorg voor de kippen, voor het huishou-
den de stiptheid en veel andere dingen, daar-
in kan zij nog leeren want niet waar Pierre
zoolang zij nog blond ia, kan zij nog veran-
deren.'" 4
Maar Pierre bleef klage met een rimpel
op zijn voorhootd nu eens over dit dan weer
over dat. Het was soma als hij zijn vrouw
aanzag, of er een kwaadaardige gloed uit
zijn oogen schoot en was de kleine Jeanne
Marie er niet geweest die begon te praten en
die hij op zijn knieen liet schommelen met de
bawegingen van een boot, dan had men kun
nen vreezen dat Pierre gedurende den gehee-
len Zondag het huis zou vqrlaten hebben.
Op een avond in September, terwijl de
stortn over de zee loeide en de lucht zoo warm
was als de damp van een oven trok Jean
Queverne stroo uit een stroomijt, die achter
in den tuin stand op een bed van takkebossen
aan weerszijden gesteund door oude steenen
muurtjes op de plek waar sedert honderd ia-
ren een langwerpige goedgevulde gouden
hooimijt onderaan als schuilplaats voor de
muilezels diende en bovenin als nachtverblijf
voor ae musschen, en elken, avond van haar
waarde twee bossen stroo moest afstaan oie
een Queverne van Champdolent, vader, zoon
of kleinzoon, aan de beesten in den stal
bracht. De vader, in broek eft hemdsmouwen
stak zijn annen diep in het geperste hooi en
rukte er met kracht een handvol uit die hij
op den grand liet vallen, toen Pierre het huis
uit kwam loopen naar hem toe, rood van drift
en met gebalde vuisten.
Die feeiks Hoort u hpe zij schreeuwt,
omdat ik haar gestagen, he© Wat kan zij
schreeuwen!
Hebt gij haar gestagen, Pierre? Uw
vrouw?
De vader trok langzaam zijn beide armen,
die tot den oksel in de hooiberg zaten, er uit.
en nadat hij den zondaar een oogenblik had
aangezien, pakte hij hem bij de beide schou-
dera en schudide hem z66, dat de man, zonder
zich te verdedigen op de knieen neerzonk.
Kwajongenl ten vrouw die gij zelf ge-
kozen hebt en die meer bezit dan wij alien te-
zamenl Een vrouw die, niettegenstaande al
ias, Champdolent eer aandoet en die ik wel
zal inwijden in de gewoonten van ons, dat
heb ik wel dadelijk gezien 1 Zij is zacht jegens
mij, omdat ik haar iatsoenlijk toespreek
Waarom antwoordt gij mij niet? Waarom
hebt gij haar gestagen
Pierre stamelde als een kind- dat gestraft
is, met gebogen hoofd en het bovenlijf tegen
den hooiberg geleund:
Omdat mijn tricot niet verateld is!
En wat nog meer?
Omdat zij zegt, dat ik haar niet al mijn
geld thuisbreng!
En hoe verder?
Pierre aarzelde een'oogenblik, hij keerde
het hoofd naar huis, waarvan de deur open
was blijven staan
Omdat men niet gelukkig is vader, noch
zij noch ik.
De oude, die zich oyer hem heengebogen
had, richtte zicb op en zonder te antwoorden
haalde hij drie of vier maal diep adem, even-
als zij, die een zwaren slag op de borst heb
ben gehad, en eerst niet kunnen spreken. Hij
keek ook in de richting van het huis en zag in
de omlijsting van de deur Marie, die hen ga-
desloeg, Marie met gekruiste armen en zulk
een hooghartige uitdrukking op haar gezicht,
en zoo minachtend dat die bedreiging van een
groot ongeluk, de zekerheid van een vijand-
schap zooals ae hoeve die nooit gekend had,
de gemoedsrust van dezen ouden braven man
geheel verstoorden. Bij instinct dacht hij aan
God en zei uit het diepst van zijn zielHelp
mij Help mij! Nu is de beproeving gekomen
en ik weet niet wat ik doen moet f" Toen voel-
de hij de schoudera van zijn zoon die zich op-
richtte langs zich omhoog gaan en hij sloeg
zijn arm om dit arme halreerwarde hoofd dat
tegen de borst van den vader op de plaats
van het hart bleef rusten. Toen vroeg hij op
zachten toon om zijn leed niet te verraden
Ik wed dat gij te veel gedronken hebt,
Pierre?
Ja, dat is zoo!
Dnnk niet te veel mijn jongen, dat bene-
velt den geest. Zijt gij nog in staat om melt
haar te spreken? Marie kijkt naar ons.
Dat weet ik.
Zij hield nog steeds de armen gekruist en
het vooihoofd gefronst. Men kon neft vuur in
haar groene oogen zien want de zon stand op
de mtrur, zooals altijd op zomeravonden. Zij
had niet eens haar mute, die tegelijk met haar
harp was losgegaan weer opgezet.
Luister goed, Pierre! Ga haar verge-
ving vragen omdat gij haar hebt beleedigd.
NeenZij is de slecbtste van ons beiden
- Ik zeg het u, gij moet haar vergeving
vragen, en wees verder goed samen, zooals
het behoort.
Ik wil liever vertrekkenHet getij zal
hoog zijn tegen middernacht. De mannen
watmten mij. Wel begrijpende dat hij zijn wil
niet zou kunnen doorzetten keerde de oude
man zich recht naar het huis toe en hij zeide
met luide stem
Marie, mijn dochter, Pierre wil dadelijk
vertrekken en in de boot gaat. Houd hem te
genZie, hij wil naar u toegaanHij had
waft veel gedronken Kunt gij het hem verge-
ven, Marie.... Marie?
Pierre lieip den tuin van Champdolent door,
niet geheel rechtuit maar eenigszins schuin
om zoo het hek door te gaan dat op den hoek
van het huis was.
Hij liep zonder zijn vrouw aan te zien en
toch geheel van haar vervuld, dat was merk-
baar, want hij liep langzaam als zij, die van
richtmg gaan veranderen en die wachten op
de uitnoodiging. Een minuut waarvan mis-
sdhien de eeuwigheid afhing! Tien passen
de vader telde ze vijftien passen, twintig
passen. Pierre was vlak bij zijn vtouw. In een
oogenlblik als zij gewild hadden de een of de
ander, zouden zij weer vereenigd zijn, zij zou
den elkaar omhelsd hebben en de vrede van
weleer zou in de hoeve zijn teruggekeerd. Dit
dach t tenininste de oude Queverne. Hij riep
nog:
Marie, mijn dochter Marie? Ziet Hij
gaat been I
Zij verroerde zich niet. Zij bleef in de zon
staan, het hoofd opgericht en tegen de lijst
van graniet.geleund. Juist boven haar ston-
den de cijfers, die den leeftijd van het huis
aanwezen, en de datum, waarop de eerste
Qu6verne onder hdt rieten dak was binnen-
gegaan: 1760. Zij volgde met de oogen hem,
die haar nu den rug toekeerde >en die zich al
bukte om het slaghek te openen, dat op den
weg uitkwam. Haar lippen ontsloten zich
niet.
De vader, die bij de hooimijt was blijven
staan trachtte zijn kind nog te weerhouden.
Pierre, mijn jongen, het hek is nog niet
dicht, kom, ga weer met ons naar binnen!
Kom terugMaar de breede schouders in
biauwe wol verwijderden zich tusschen het
hakhout en verdwenen eindelijk. Nog even
kon men tusschen twee struiken de mute zien,
maar toen zag men niets meer dan een gras-
band met wagensporen, de lange lijn van
heggen, afgebroken door hier en daar geplan-
te boomen, de met mos bedekte schuttingen
van de eerste akkers en boven de velden en
verlaten wegen de trilling an het licht, dat
hen aarwel zeide.
Toen trok Jean Qudverne zijn mouwvest
aan en kwam terug. In de zwart berookte
zaal, waar het avondeten de menschen van
Chanpdolent weer bijeenbracht; nam hij de
kleine Jeanne Marie die op den grond speel-
de, in zijn annen. Hij hid haar op, tot aan
zijn oogen en nadat hij haar aangezien had,
zeide hij
Wordt vervolgd.
Aanglfto voor de volgende cursussen ultslul*
tend Dlnsdag 7 tot en mat Vrljdag 10 Sept-
11-12 en 2-3.30 unr, gebouw Emmastraat.
knlppei v. onderkleading, leeft. v. toel. minsteni
16 8 av.l. f 1,50 p. c.; knippen v.bovenklee-
dlng, leeft v. toel. minstens 16 j., 12 av.l. f2,50
p. c. (verplichtend voor deelneemsters aan hierop
volgenden goedk. oostuumcursus, 30 1. f 5) J
koken, 20 av.l. f 6, voor ondarw. e. a. f 15 p. c.
koken, 20 1., 2 scboolt. p. w.,f 35, vervolgcurim
fljne keuken. 20 L, f 25 p. c.Costunmnaalen,
40 1., 2 sch. p. W., f 35 p. c., aanvang Sept.;
Ooatnnmnaalen, 40 1., 2 avondl. p. w., f 35 p. c.,
aanvang Oct.; Wasachen, 10 L, 1 1. p. w., f 15
p. c.Dekken, dienen enz., 6 1., 1 1. p. w.(
f 10 p. c.
Verder cursusseit (1. 2 ft 3 1. p. w.) In teebe
nen, fraala handwerken, verstellen en 1 Inn en-
naalen.
Inlichtingen en prospectus ep aanvraag bij de
Directrice
F. BEUMER.
Aan do Hoogere Handelsschool en da
Handelsdagsohool rijn. to vervullen da ba-
trekkingon van:
lo. LEE3MAR in. hat NVerlandsch (vol-
ledige betrekking)
2o. T.R.R'R. A Alt im do Wiakundo -(0 1m-
nren.)
Salaris volgena Rijkaregeling. Inlichtingan
verstrekt de Direeteur.
Sollicitation vo6r 15 SEPTEMBER' in te
eenden bij hot Gemeentebestmu-..
1ST. B. Zy, die reed's gosolliciteerd hebben
naar de vacature Nederlandsch (Zie Week-
blad voor Gymn. en Midd. Onderwijs JSo. 44)
blijven als s-ollieitanten beschopwd.
QEYRAiAGfl} aan do Handelsdagschool om
bij don aanvang van den niouwon cuxsua in
functde to tred'en:
lo. EEN" TIJDEtLIJK LEEEAAR in de
Duitsche ta-alaantal lesuren 6;
Bo. EEdsT lEERlAAR in de Plant- en Dier-
kjundoaantal leeuren 8.
'Salaris voigons Rijksregeling. Imliohtingon
vers trok t do D'irocteux. Sollicitaitjen zoo spoe-
dig mogelijk in to zenden bij bet Gemoonte-
'bestuur.
BERGEMEESiTER en WETHOfUDERS
van ALKATAlAR brongen ter kennis van be-
langhebbonden, dat d'e TOEIiATHNGS-
EXAMEXNIS (van le, 2e, 3o en 4e klasse) en
de HERE!XA!MEiN!SI voor den eursus 1920/
1921 van de Handelsavondachool eullen g-e-
houden warden op
MAANDIAJG 6 en DIXSDAG 7 SEP-
TEMIBER a.s. des avonds van 6.309 uur.
Do lessen rullen hervat word en op D'CWT-
DERDAG 9 SEPTEMBER eJk. avonds
half zeven.
XXXVI.
Qp de Kino, tentoonstelling De
Ithreka (de Int. Tentoonstelling van
Hotels, Restaurant, en Koffiehuisbe*
dryf) geopend. Het Amsterdamsche
straatleven in beeld (Tentoonstelling
In het Stedelijk Museum). De Pil»
grim.fdthers te Amsterdam.
Er zijn vooral drie nieuwe uitvindingen die
op de Lot Xtao^eotoonartelSng in het Con.
certgebouw de a an dacht trekken, althana be.
hooren te trekken.
In de eerste plaats noem ik het daglicht.
scherm, dat in staat stelt ook overdag, des<
noods buiten in den zonneschijn, den bioscoop
te vertoonen. Het geheim van deze uitvinding
ichijnt te schuilen in het op bijzondere, chemi.
sche wijze prepareeren van het projectiedoek.
Vooral voor het onderwijs, maar ook voor re.
clame.doeleinden, en in het algemeen voor de
practlsche toepasslng van den kino, schijnt de.
ze uitvinding een groote toekomst te bfebben.
Wat het onderwijs betreft komt daar dan
nog bij, het zoogenaamde stilstand.apparaat,
waardoor het apparaat op ieder oogeablik tot
stiistand kan worden gebracht, als de docent
dit noodig acht zonder dat hierdoor brand,
gevaar ontstaat.
En in de derde plaats it er de z.g. Hochfor.
mator, eene uitvinding van den Duitschen in.
genieur Kaufmann, waardoor, naast de tot
dusver gebruikelijke dwarg.beelden, ook
hoogte.beelden kunnen worden vertoond. Dit
is van het grootste belang, aesthetisch gespro.
Jcen. Het tafreel of tooneel heeft bij de hori.
zontale opname vaak iets gedrukts, en hoogte.
beelden, zooals een boom (bijv. een popuiier)
en een toren (men denke bijv. aan eene Gothi.
sche kerk met hare opstrevpnde lijnen) ko»
men slechts gedeeltelijk op het doek, of heel
uit de verte. BUjkt de Hochformator werkelijk
geschikt voor de dagelijksche practijk, dan is
er alweer een stap gedaan op den weg, die
naar de technische volmaking van den bi.
oscoop voert.
Vooral in de richting van het onderwijs
(van lager tot hooger) zoeken de kinodndustrie
en de film.nijverheid naar nieuwe perspectie.
ven. Verschillende groote film.ondernemingen
hebben zelfs eene aparte afdeeling voor on.
derwijs en wetenschap benevens industrie. Zoo
bijv. de Hap en Bens Film Comp. te 's.Graven.
hage, en het groote Duitsche film.consortium,
de U. F. A. (Universum Film Akt. Ges. te Ber.
Hjn). De laatste heeft eene „Kultur«abteilung",
waarvoor zij om te beginnen twee millioen
Mark heeft uitgetrokken, en die onderwfjs.film
levert op elk gebied van zoologie, biologic, ge«
ographle, techniek, landbouwkunde en rnedi.
sche wetenschap. Aan het hoofd van deze we.
tenschappelijke afdeeling der Ufa staat de
heer Klingenberg, die de vorige week eene
speciale voorstelling voor doktoren, verpleeg.
sterS en studenten gaf van medische films. De
verschrikkelijke gevolgen van allerlei veneri.
sche (geslachts.) ziekten werden in al hunne
afschuwelijkheid voor ons op het doek ge>
bracht.
De vertoonlng was niet toegankelijk voor
het publiek. Wat eigenlijk jammer wasl Want
Jan Publiek kon hier veel leer^n. Men heeft
echter zelfs den schijn willen vermijden; hier,
op deze tentoonstelling, zoogenaamde „Auf»
klarungs»films" te vertoonen. die de ziekelijke
nieuwsgierigheid prikkelen. Gevaar hiervoor
bestond echter- niet. Want deze film was
streng.wetenschappelijk gehouden en niet ge«
vat in een romantisch kader.
Opmerkelyk is voorts welk eene belangrijke
plaats de Duitsche kinodndustrie op deze in.
ternationale tentoonstelling de eerste na den
oorlog inneemt. Zeker, de oude, beproefde
Fiansche nijverheid is er ook; gerenommeerde
huizen als Pathd en Gaumond, de grondleg.
gers van de cinematographische nijverheid,
ontbreken niet. En zij laten prachtigc staaltjes
zien van de verfijnde Fransche techniek,
Maar de Duitsche nijverheid domineert toch,
zoowel door het.aantal der inzendingen als
door de toepassing van nieuwe uitvindiDgen
op cinematographisch gebied. Ik noem de
Naaml. Venn. Petra te Berlijn en vooral de
firma KruppEremann te Dresden. De Krupp
van deze combinatie is de bekende firma van
den naam, die nu haar beroemde kanonnen.
steal laat omsmeden tot kino's. D^. Ernemann
heeft het bij het feestmaal ter gelegenheid van
de opening der tentoonstelling in een tafelrede
gezegd: „Wij willen hier zijn en wij zijn erl"
Hij had er wel aan kunnen toevoegen; „En
wie meende dat wij ons na den verloren oor.
log van de wereldmarkt zouden laten afdrin.
gen, die had het mis."
Ten slotte verdient vermelding dat men op
de tentoonstelling, behalve tal van opname. en
projectie»toestellen en prachtige foto's van de
film«verhuurkantoren, ook het geheele proces
van de wording van den film kan aanschouwen.
Men doet het beste daartoc eerst naar het op.
name.atelier in den tuin te gaan, waar men de.
ze of gene scfcne cinematographisch ziet opne»
men, onder leiding van een regisseur. Daarna
bezoeke men de copieer. en ontwikkelinrich.
ting in de gang van het gebouw, aan de zijde
van het Jan Willem Brouwerplein.' Hier wordt
getoond hoe de films worden geperforeerd en
afgedruLt, ontwikkeld, gespoeld, gekleurd, ge«
droogd, ssmengevoegd, gemeten enz. Het is
eigenlijk een groot photographisch atelier of
liever eene donkere kamer, met zwartgemaak.
te wanden en roode lantaarns.
Het ontwikkelen geschiedt er echter niet op
schaaltjes, maar in groote eikenhouten kuipen
en de films worden gedroogd op groote trom.
mels, in den trant van reusachtige eekhoorn.
molentjes.
Ziehier een kort overzlcht van het voor.
naamste dat de Int Kino«tentoonstelling te
Amsterdam biedt. Jammer genoeg verzuimde
men er echter ook, door cfjfers, door statis.
tieken en graphieken, een denkbeeld te geven
van den omvang der cinematographische we.
reldindustrie.. Toevallig vond ik die in een
Fransch blad. En die cijfers zijn werkelijk ver«
bazlngwekkend. Er blijkt uit dat In Amerika
28 milliard francs in de film.industrie belegd is;
in Duitschland 8; in Engeland 6; In Italie 1.8;
in Frankrijk 1.1. Voorts is er eene zeer beteeke.
nende industrie in Scandinavia, en eenlge in.
dustrie in Japan, Nederland, Belgie en Spanje,
terwijl die in Hongarije weer teekenen van le«
ven geeft. Hierbij komen dan nog de enorme
bedrogen die belegd zijn in bioscoop.theaters,
waaromtrent het blad geene cijfers geeft. Als
men echter bedenkt dat er alleen in Amerika
11.000 bioscoop.theaters zijn, en dat er over
de geheele wereld haast geen vlek is of zij
heeft een of meer bioscooptheaters, dan komt
men ook hiervoor tot verbijsterende cijfers.
Het bioscoop. en filmbedrijf wordt dan ook
meer en meer beleggings.gebied voor het
groot>kapitaal!
Zaterdag 1.1. Is nog eene tweede „Internatio.
nale" tentoonstelling te Amsterdam geopend,
namelijk de Internationale Tentoonstelling van
Hotel., Restaurant, en Koffiehuisbedrijf, kort.
weg genoemd de Ithreka^ in het Paleis van
Volksvlijt Wat haar doel betreft toont zij
veel overeenkomst met de Kino.tentoonstel.
ling. Ook hier een vak dat zich niet in alge<
meene sympathie mag verheugen, en dat wil
trachten, mode door deze tentoonstelling, de
vooroordeelen weg te nemen.
Het was het Kamerlid Staalman (Abr.) die
hierop in eene goede openingsrede wees. Aller.
eerst echter gaf hij merkwaardige cijfers om.
trent den groei van deze organisatie van mid.
denstanders. Toen, nu 25 jaar geleden, de vier
plaatselijke vereenigingen, te Amsterdam, Hel.
der, Leiden en Rotterdam, besloten een Bond
te vormen, telden zij te samen ruim 300 leden.
Thans telt de Bond 127 afdeelingen, met ver
over de 8000 aangeslotenen. En de organisatie
groeide niet alleen in ledentaL Zij stichtte in.
stellingen als: een bondsbureau, een orgaan,
een eigen credietbank, inkoopvereenigingen
enz. En nu viert zij haar zilveren jubileum met
eene vaktentoonstelling. Men wenschte deze te
doen zijn een leerschool voor den bedrijfsge.
noot, maar haar ook voor de groote massa te
laten spreken van de bdteekenis, die dit bedrijf
voor de gemeerischap heeft
In dit verband maakte de spreker eene op.
merking, die zeker wel de overdenking waard
is. Iedereen, zoo zeide hij, ia het erover eens,
dat vreemdelingenverkeer groei en bloei
brengt; maar ook zal iedereen moeten erken.
nen, dat de omvang van hot vreemdelingen.
verkeer van eenige plaats sterk be'invloed
wordt door aard en wezen van de daar be»
staande hotels, restaurants en dergelijke in.
richtingen. Eene tentoonstelling als deze nu
vcstigt de aandacht van de groote massa op
deze feiten, die waarlijk al te vaak uit het oog
worden verloren. Is hierdoor ook niet te ver«
klaren de zware belastingdruk, die op deze
bedrfjven rust? Is het opleggen van dezen druk
juist gezien? mogen wij vragen. Wij durven de
stelling uitspreken, dat buitengewone belasting.
heffing op deze bedrijven voor de gemeen.
schap even nadeelig werkt, als tollen op brug.
gen, straten en wegen.
Toen ik deze woorden Zaterdag in de recep.
tie.zaal van het Paleis voor Volksvlijt hoordc
uitspreken, dacht ik onwillekeurig aan den
stichter van ons Christal Palace, aan dr. Sar«
phati. Hij, de emancipator van Amsterdam,
wereldstad, begreep ook van welk een ontzag.
gelijk belang een goed hotelwezen voor den
groeienden metropolis was, en daarom ijverde
hij voor de stichting van een wijdsch hotel aan
de oevers van den Amstel; een dat de verge,
lijking met groote buitenlandsche hotels kon
door&taan en tegelijk de roemrijkc traditie zou
voortzetten van de wereldvermaarde Amster.
damsche logementen uit het verleden, zooals:
het Oudezijdsheerenlogement. Zoo verrees,
dicht bij het Paleis voor Volksvlijt, het Am.
stel.hotel, en als verbinding tusschen beiden
word de trotsche Hoogesluls over de rivicr go.
slagen. En ook nu nog zien de toonaangevendo
Amsterdammers het groote belang in van een
in alle opzichten modern hotel met restaurant
en cafe voor het Internationale vreemdelingen.
verkeer. Getuige de stichting van hotel Atian.
ta aan de Stadhouderskade, tusschen Vondel.
straat en Overtoom.
De geschiedenis heeft dus de woorden van
den heer Staalman bevestigd.
Syrnpathiek was ook dat hf) op dezen dag,
by deze gelegenheid, nog eens herhaalde, wat
de organisatie reeds zoolang, met zooveel na.
druk, en naar hy verzekerde ook met
goed succes onder de kedrijfsgenooten gepro.
pageerd heeft, t.w. dat de verkooper van alco.
holische dranken niet alleen als staatsburger,
maar ook als zakenman, krachtig moet mede.
werken aan de wering van alle drankmls.
bruik.
Het Archief der Gemeente Amsterdam heeft
in het Stedelyk Museum weder een aantal tee.
keningen en reproducties uit den historlsch«to.
pografischen Atlas van de stad Amsterdam
uitgehangen. Ditmaal betreffen zij het Am.
sterdamsche atraatleven, dat afwisselender en
kleuriger is dan eenig ander. Men ziet er
plaatjes en prenten betreffende de markten en
veeren; de ambachten en bedrijven aan den
openbaren weg, straathandeL uitstallingen en
uithangteekens; het voetgangersverkeer op
straten en pleinen, de volksverzamelingen bfj
brand; oploopjes en relletjes, oproerige bewe»
gingen en terechtstellingen, volksfeesten, histo.
rische en politieke optochten, straatbewegin.
gen en verkiezingen; kermissen en middelen
van vervoer, zooals: karossen, sleden, trek, en
tentschuiten; rijtuigen, diligences, trams en
auto's; politie, brandweer reiniging, water,
voorziening en dergeiyke; dienstpersoneel en
weeskinderen; straatfiguren, bekende perso.
nen, straatjongens, kwakzalvers en bedelaars;
wintervermaak en verkeer by avond; byzonde.
re gebeurtenissen; woning. en bouwtoestanden
en eindelyk begrafenissen en aansprekers.
In de vitrines liggen bovendien tal van boek.
jes, brochures, pamflctten, straatliedjes, kaar.
ten en strooibiljetten, die toelichting geven op
de teekeningen en prenten aan den wand.
Vooral het marktgewoel heeft ten alien tyde
aantrekkingskracht uitgeoefend op schilders
en teekenaars. Hier ziet men natuuriyk vooral
de oude markten: de Nieuwmarkt bijv. in de
18e eeuw, waar toen ook kunstwerken alt
schilderijen, zoo maar onder den blootea he.
mel verkocht werden, nu de mode«markt
van Amsterdam en de Botermarkt (het tegen.
woordige Rembrandtplein) met zyn boeken.
stalletjes, diligences, aepjea enz. zooala zij er
uitzag in het midden der 19e eeuw. Dan, by de
ambachten er bedryven, b.v. het slachten van
een varken op den openbaren weg (Oudezyds
Voorburgwal by de St. Pietershal). Dit schijnt
nog in het midden der vorige eeuw te zyn
voorgekomen. Men ziet er, op een aquarel van
Rieke, een „morgenster'" langs de brugwallen
loopen. (Onder „morgenster" verstaat de Am.
sterdammer: een dregger naar voorwerpen in
ce grachten). Ook ontbreekt niet de oude
„Winkel van Sinkel" op den Nieuwendyk,
waar alles te koop was zooals het rijmpje
zegt. En even later wordt ons oog haast
schreef ik: ons oor getroffen door den man
met de lotery.iyst, die tot voor kort, met na«
saal geluid zijn „Nakijk Nakijkl" door do
straten van Amsterdam deed weerklinken. Van
meer recenten datum is de brand van het huis
van Nienhuis op de Hewengracht, in 1888,
toen de strenge vorst het bluschwater deed be<
vriezen, zoodat de uitgebrande patricierswo.
ning den morgen na den brand een ys.paleis
leek. Ook palingoproer en spoorwegstaking
ontbreken niet. Meer bekoring, dan van de des.
betreffende foto's gaat er echter uit van de
oude gravures, waarop men kan zien hoe ook
te Amsterdam in de 17e eeuw het DriekoJ
ningenfeest gevierd werd, en er op straat go.
zongen werd by een verlichte ster; en hoe
wijdsch Amsterdam in 1638 /daria de Medicis
ontvangen heeft Er was toen in het water van
het Rokin een tempel gebouwd en daaromheen
werd een luisterrijk waterfeest gespeeld. En
dan de kermis! Er was kermis op de Boter.
markt en op de Nieuwmarkt Op een aquarel
van Crayvanger ziet men o.a. het beroemde
paardenspel van Blanus. Rieke beeldde de
poort van de Oude Doolhof af, die by voor.
keur met kermis bezocht werd. En zoo zouden
wij kunnen voortgaan. Ik volsta echter ten
slotte met de vermelding dat de ouderen oti«
der ons, op de tentoonstelling ook de afbeel.
dingen zullen vinden van straatfiguren uit hun
jongen tyd, zo: byv. van: den brillenkoopman,
„Harinkie«Jan", „Meijer van den Dam", den
ouden clarinettist, „Haantje>«Slk, ^Iceuf van de
Munt", de blinde Harmonlcaspeler en „Joedele
Saar",- „Poppekassle" enz.
Aardig is dat deze tentoonstelling betreffen.
de de geschiedenis van onze stad weer soo
trekt by het Amsterdamsche volk. Zondag LL
waren er duizend (gratis>)bezoekers, en door
elkander wordt de tentoonstelling door 500
menschen per dag beibcht
Ook Amsterdam heeft deze week weder aan.
deel genomen in de Pelgrim Fathers.herden.
king. Natuuriyk, zouden wy haast zeggen,
want Amsterdam speelt haast op elk gebied
der historic eene rol. Naar de heer H. J. den
Hertog, onze wethouder voor onderwijs,
Woensdagmiddag by de ontvangst van de deel.
nemers aan het Leische congres ten stadhuiza
in herinnerlng bracht, hebben de Pelgrim«va<
ders hier ongeveer een Jaar gewoond. In
Augustus 1608 kwam hun schecpje, na 200 my.
len stormachtige zeerels en nog 50 myien ya.
rens vlak langs de Hollandsche kust, door nau.
we en bochtige kanalen naar den mond van het
IJ en Amsterdam. Hun kerk hadden zij, naar
de lezing van tot dusverre, enkele minuten
gaans van het tegenwoordige stadhuis van
Amsterdam, in de Bruinistergang, die haar
uitgang had tusschen de nummers J5 en 19 in
de niet veel breedere Barndesteeg, zijstraat
van den Oudezijds-AchterburgwaL Het ge.
bouwtje is ten slotte tot oneer vervallen. Men
had het namelijk in een aantal kamertjes ver.
deeld, waar allerlei misdadigers met hun vrou.
weiyke medeplichtigen een schuilplaats vonden.
De politie was biy, het eindelyk te zien afbre.
ken, en in Juni 1915 werd de Bruinistengang
verkocht voor vernieuwing en uitbreiding van
eene Chiistelijke bewaarschooL Inmiddels is
juist dezer dagen aan het Amsterdamsche Ge>
meentcarchief gebleken, dat de grond voor dit
kerkgebouwtje pas in 1668 is aangekocht door
de Engelsche Gemeente van den Groenburg.
wal, aanvankelyk gevestigd op Vlooyenburg.
Het vermoeden is nu gefezen dat de Pel.
grim.vaders in werkeiykheid ter kerke zyn ge.
gaan op Vlooyenburg, in wat au beet de T..-ga
Houtetraat, Zuidz(jdc, het 3de huis van de
Korte Houtstraat af, indien zij ten minste ter
kerke zyn gegaan en niet hun samenkomsten
hebben gehouden by een hunner aan huis.
Het leven van de Pelgrim.vaders te Amster.
dam is overlgena spoedig zeer onaangenaam
geworden, aangezien er zich allerlei twisten
voordeden onder de Saparatistan, die al vroe>
ger zich in de lage landen waren komen vestl.
gen. In 1609 besloot Robinson zyn kudda een
zoo rumoerige atmosfeer als die van Amster.
dam te doen verlaten en de een of andere r;s»
tige wykplaats te doen opzoeken, waar zijn ge.
meente sterk kon worden in vrede. En zy von.
den die in Leiden.
Tot zoover de historic. Wat betreft de Am.
sterdamsche herdenking mag eindelijk nog
herinnerd wor.den aan den bijzonderen dienst,
die Zondag l.L in de vriendelijke kerk op het
stille Begijnhof is gehouden. By die gelegenheid
is een gedenkraam onthuld. Voorts is er.
\v oensdagavond in de Nieuwe kerk eene plecb»
tige openbare herdenkingsbijeenkomst gehou.
den.
WAGENAAR JUNIOR.
AAN DE DAMMERS!
Met dank voor de ontvangen opL van pro.
bleem no. 614 (auteur G. Mantel Hengelo).
Stand.
Zw. 4, 7, 8, 9, 13, 15. 17, 18, 30.
W. 24, 27, 28, 33. 35. 36, 38, 41, 49.
Oplossing.
1. 27—22 1. 18 27.
2. 36—31 2. 27 47.
3. 28—22 3. 17 39.
4. 49—43 4. 47 20.
5. - 43 II
Goede opl. ontvingen wy van de heeren:
W. Blokdyk, P. Dekker, D. Gerling te A!k«
maar, H. E. Lantinga, Bellingwolde en Jb.
ToepoeL Sint Pancras.
Wy' vermelden hier tevens nog even, dat de
naam van den auteur van ons vorige probleem
onjuist vermeld is. Probleem 613 was van den
heer G. V. W. F. Goelst te Utrecht
UIT DE PARTU.
In Amsterdam is deze week een wedstryd
gehouden om 't Kamp. van Nederland, waar.
aan deelnamen de heeren: R. A. Hoogland
(brocr v. d. wereldkampioen), P. J. van Darte.
len, L. Prijs, J. H. Vos, J. J. de Boer. H. J.
van den Broek, B. Springer, H. de Jongh, J.
Presburg en I. Buitenkant. Verhinderd waren
de heeren de Haas, H. Hoogland Jr. en A. K.
