Damrubrleb.
s
Vermeerderlng in Jaren.
Dokterpraatjes.
M M M tft
aH SI II Wa
Injrczxfflften Mettefleettngeiu
Vslxn lien op txgxn den trades da?. Tcch
diesi dit «en tijdpxrk van met te n\}t, tiSJ
▼an rugpijn, urinekwalen en rheumafixk.
Yeel hangt af van de nieren. Ale deae
organs® verzwakt zijn, kunnen zij bet blood
niet rein houdeil en worden urinezuurver-
giften door de bloedeomloop near de xenuwen,
epieren, gewrichten en aderen gevoerd. Dan
xchijnt de oude dag een last bet gebeer en
gexiebt beginnen al te nemen bet gebeu-
gen te rxrmindxren, en de rug en leden wor
den pijulijk en stijf.
m
Uit onze Staatsmachine.
Aanvullings-begrootingen.
Hbt kxwnit nog al eens voor, dia t im den1 loop
van het jaar wij2i|gin(g en aanivuiffirtg der be-
grootilnig vcior die versohii'llende miinisterieele
departenenten cuaodag bliijlct. In zelker opzichi
dW verlktawtwar. De Stafrttbegmrttog
wordlti si betneklkdijk vnoeg gereed' giemaakt
in het j'aiar, vecrafgxande aan dat, waar-
voer zii| moet dienen wanlt in 'Seiptejnlber
mofet 2ij| aani.dje Tweede Earner worden aan-
gebodlen. Het Wglt dus vow die hand, dot het
wel een» katn! tohjto, dait er niieuwe beheeften
ontetaani tmssditn het behandelen1 der begroo-'
titilg en het eilnld) van! het dienistj aar, waar-
vo^r ziji geldt, of ook. diait die aaruvankelSjk ge-
raamd'e som ndeit volooende hlijikt.
Of ech'ter sornmige zaken, waanoor aan-
vu'Kiing nocidijg bJijtot, niet ten dieele bij de
aanlbiedinlg van die begrootiing zich dedten
vcrwachten, lijlkit some twij|fekch% en 't
heeft een1 enldrle rniaal dtem schfjini, of die oor-
spi onikelOce begrooting; een wQimlg geflat-
teerd wA, idloor Idle uUgaven .wat te laag te
rairien; een. menscheliijke zwaJthieid, "waaraain
velem zich schullldig miaken.
Maar die aalnMullenidle arecSietaanvragen1
hobben. dit voor, diatt ziji dte aanldacht veslti-
g&n op zialken, dile andera in de massa zouden
onldlergiaan.
Voor ons liggen nog twee zuKke aanvul-
twerpea, ♦'en! van B'nnenilanidische
en 6en van het Staafsbedlrijf ran Post,
Telqfrafie en) Tedefonie, waaruit wij eenige
pumLieni naar voreni wenschlenl te brengeni, ook
omdat ziji een Mik gunnen in de Staatahuia-
houiing. Al omthodden wij ons, zooals
steedls, van crittdk, todi verwachten wij, dat
vclda onlkele uitgajvwnl viriji hoog rulten vin-
den, althana ^nooilt gedacht hadden", diat er
zooveel voor nioodlilg was.
Wlij stippen uit het wetsontwerp tot wajto-
ginig en' verhooging van Hloofdstuik V (Bin-
menlandsche Zsuceii) voor 1920 const een en
andfar aam.
Het Ctntraal Bureau tn dt Ctntrale Com-
mlssit voor Stattstiek, Voor overv/erk, dat
redds ged'aaa is of nog gedlaan zal moeten
wordlenj is 50.000 noodig.
iDie bureau's worden opnieuw gehuisvest.
Voor ilnriichtiiiMf van het ndeuwt.- gebouw
wordt 133.740 aangevraagd,. Dan moeten
er zijn* 4 electmische tolmachimos 10.000)
eji voor andere- bureau- en lokaalhehoeflen is
19,000 noodig. Druk- en bindwerk wordt
begroot op 56.400 en voor kaartimateriaal
voor dte vollksitelluig wordlt 250.000 aange-
vraaigd.
Dan ik er een zeker aantal poeten, die men
zou kunnen samenivatteni onder het hoofd
Vioonzorg itegen woeLingen.
Voor de burgerwachtjen was aanvankelijk
100.000 aangevraagd Maar het instituut
breiidt zich uit en de gemeenlten kunnen de
koaieni niet dlragen voor het opleggen en on-
derhoudent van wapeneii; er zal daarvoor
nog 100.000 noodig zijn, terwijl voor
steuinwrfweniiiig aan tfe burgerwachten
310XKJO vordt genaaimd'. Zoo wondt de
100.000 uiitgebreid tot 510.000.
Oiok de vTijwi'll'ige landstoirm eisdht ineer
uitgaveni; die is toestemldi om te hdlpen', zoo
noaclig, ortle en' xiust te hamdhaven. wtel tre-
den velen toe,maiar't wordlt noodig geoor-
deeld1 Ide beginsidlen meer bekend te maken en
cen Gommissie voor wervmg van buiitengewo-
ne vrijwiirgers in tie stelten. Daarvoor vraagt
d« Minister 300.400- aan.
In 1919 wenden met het oog op mogeldj-
kc woetingem op verschiMenlde plaatsen raddo-
tekgraafstia'tions opgierioht. Er zal nog
f 108.700'dlaarvoor noodtg zijn Nog worat
f 100.000 veneischf ale schadteloosstelling
aan burgerwachten en hun betrekkitagen in
geval van ongevallen.
Terloops mierken' wij op, dat dteze drie pos
tern van1 Oonlog zijln overgebracht niaar Bin-
ncniandsche Zaken en dat mem hler dus niet
it doen heeft met niieuwe poster*, miaar alleen
met uitgebreide die onder eten anlder departe-
nienit worden1 gerangsduiikit.
Noodlijdenae gemeente. Tot de zeer nood-
lijtdtende gemeenten behoort Emmen, waar
iomandl met 50 hteliastbaiar imkomen. a! 7,2
proc. tgemecinliebelasting betaalt, diie voor de
noogste inikoimtens stijgt toitl ruiito 20 proc.,
waarbiij! dan nog loomen' 50 opcenitcn op het
rsoncd. Va/n de 5340 bdastinigpliclmgcn
ebben 'maar 522 een inkomen van 2500
of meer en on lang* heeft men kunnien lezon,
dat sommige weUgesWiden de gemeenite ver-
la-ten en zoo dtn 'toe^tand verergfrcn. Om
eens uit de schuldl te geraken woiidit voor de
ze anm'lastige gemeente 709.534 noodig
gooondleeM.
Krankzlnnigert- en andere gestichien. Als
voor behoeftilge eni minvermoigenidle pali^nten
in -krankzinnigengestichten en dtergelijke iti-
richitingen 15 cent per verplegingsdag zal
wondJen ultgekeeridi, aoht da Minister
1.030.000 noodlig.
Buitenlandsche vluchtelingen. Al is het
aaniiaJ' vluchtieltngen en verblljfhoudende bui-
tenladder* kterk verml'nlderd, cr zijn nog heel
wiajt bdioefll'ige VTecrndtelilngen overgebk ven
De som, die voor hun omaterhoud was uitge-
troikiken, dient naar het oordeel van dten Mi
nister met 1 mdliioen verlioogd te worden.
Htet tweede ontwerp betreftjden dienslt van
Post, Telegrafie en Telefonie.
Vo.or itraktementoni, ti delijlce hull(p, veriofs-
todJagen en meer van oilen aatd wordt oen
verhoogilng aangevraa-gd van tobaail
3.3t>6.700..
Voor dte venncihii lllerrdie poeten ^gehouwen,"
wooldlt een verhooging laiangewraiagd van
J 1.292.000. Het komt onnoodig voor om elk
onldierdeel dlaarvanl hier aan ie gcveni; voor
enktele maken' wij cert uitzondcring.
Voor het nevengebouw van het Hoofdbe-
stuur zal 12 000 noodig zijn voor mar-
kiezen qrni de zon te were®.
Elr moot een nieuw gebouw in dien Ha a
bij de stations komen. voor dien postpakkoi
dicnst. iDe grond' daarvoor zal 50.000 ei-
schen.
Ook tie Ams'terldlam' was ruimte noodlig
voor dien' postpakkctd'ienlst. Op een' van de
H. 3. M. gehuurd terrein is een loodls ge-
bouiwdl. die 90.000 heeft gdkost.
Te Ams'terid!am breiidit d© poQtdioniSt, ook In
venband1 met die uibbncidling der stad zich z66
uit, dat een tweedle voiHedig postikantoor in de
ui.tlbreiidlng Zuid! noodig worat geacht Daar
wil die gemeenfce Aimsterdlani 5000 vierk. Me
ter besdi'ikbiaar stolen, waar op d'an1 het post-
kalntoor verrijhen kan met eenige diienstwo-
ningteni. 'Het terreiln van 5000 viertc. Meter
kan biltijb worden verkregeni vooir 350.000.
Op to zoldier van het reeds bestaandle
ost- en tetegraafkantobr te Amsterdam mioe-
bes'teFierSk'amers worden ilngericht e®
nog eenigte vertimimeringeni plaat® hebben;
do benoodiiigdte som kani nog diet warden ap-
gegeven( niiaiar er world! vast 50.000 aan-
gevraagd.
nci
Voor tie wrfboiuwing van het Foet- ©n T»-
lfgTaa-fkari/toor in, den iHaag was 70.000
uitgetrckkm. Maar men kam zich vergissen
en ails men1 aan't broken giiat, kiomt er al
tijd wat tcs, diat herstdHing behceft. In .plaats
vanl 70.000 zal er 200.000 nood'ig we
zen. Die misrekeniing is wdl wat kras.
Te Haarlem wordlco, die postzcgells en ande
re waiaddiepiapieren.' gedirukt. Tot hufsvestiitig
van1 de contrdLe daaxiop lea® het R'ijk goed' ge-
Icgen gebouweni kocipe® vc»r 175.000.
Voor een kluis en piaipicrmagiaaij® is dan nog
75 0|00 nocidiig. Dte minister viin'dt dte som
ddnkelllijlk zcllf wat hocig; ten miins'te hij' vocgt
er bij, dat dan OCCO huur kan worden uit-
gewionn'eni, en dlait aridere depiartemeritenook
ielts i® de uritgiaveini bijld'ragen. Nu is 6000
oen zeer laag procent van ide benoodigde
250 000.
Verdter wordlt in totaal aangevraagd
f 299.150 voor aarlkloop van gdbouwen of
tterreinen tot atfldhtiing van gtebouwe®, welke
in die naaste todkomst nioodiig zullen zijn;
daaronUer is ock een kllein bedrag begrepen
voor inrMntling van de lbkaliteiten, dLe'bjjge-
bouwd! zulHen woddten.
Voor het Hoofldbestuur wordt noig aange-
vraagd f 107 000, waarvan 77.000 voor
aankioop va® meubifflakr; er zal 5000 meer
noodig zijn voter verlidhtlng en 25.000
meer voor veiwartnling; en het sdhioohhoudeni
der igteboulwen vain' het Hteiofdbestuur, met in-
hegrip van het nieuiwe bijgeiboiuw, zal
f 55.000 meer ©iischen daw oorgpronkelijk
geraamd was mede tengevoilge van loonlsver-
hoogingen'.
Dte (postteheque- «n, girod'ienst heeft 16000
gulldten notedlig voor Mlmacihines, 36.000
voor meuhileerihg van het te siichten hulpgc-
bouw oip de, bilniiienpfllaats van het directiege-
bouw(, als dat ten mlnsV nog vroeg genoeg
Maar komlt, en nog 5.000 voor completee-
rimg van dte meubilbering van het boofdge-
bciii'w.
Wij hebben- hove® reeds gezogd, dat wij
ons cwlhoudten van cri'tieki, maar net zou ons
todi niet verwondteren, als bij somntige van
de gentewnde credictaanvragen oen ot ander
fezer, wtetewdte. hoe naar hot er met onze
Sdhatlloist uibm, -het heed' bawalte burgerge-
zo,gdte gebruikte: ,jhloc kaller hoe royaler".
Infrezon'den Stukken
(B tut an verantwoordelijkhaid van dt Redac
tie. De opname in dexe rubriek bewi/tt gtens-
tins; dat dt Rtdactie er mede Instemi).
Do inlcomsten bedrocgea in de afgeloopen
maand, dank vooral nan den flinkwi steun
van het financieel Hulp-Omiitte, 7561,25,
waaronder 1330 vooj- mclkvoorzietiing, en
Mrk. 505 (Augustus en September), wnarte-
genover stonden de uitgaven van 5716 en
Mrk. 2660 (Augustus cn September). In to-
taal werd sedert de oprichtmg ontvangen:
1.310.153,47 K» en Mrk. 31560.
Wij konden weder 34.noodlijdende Neder-
landsdie kindertjes van over de grenzen naar
hier brengen; een heel klein getal echter te-
genover het groot aantal hongerige kinder
tjes, dait vergeefsch op hulp uit het \raderland
wacht, en cen zeer slechte verhouding tot liett
groote aantal kinderen van vrecmde natio
nalitcit, waarvoor wel de huizen worden
opengesteld. Opnieuw vragen wij dringend
opgaven voor plaatsing in eenvoudige gezin-
nen, waarvoor ons comitte de tegemoctko-
ming verstrekt.
Om eenigszins in den ergsten nood voor-
loopig te voorzien, zcinden wij wederom 50
kisten gecondenseerde melk aan verschillende
Nederlandsche Consulaten in Duitschland,
tot kostelooze verdeeling in gezinnen met
zeer jonge kinderen, zwakke kinderen, en
aanstaande nioeders. Er staan weder 64 kis
ten ter verzending gereed.
Om dit werk te kunnen voortzetten roepen
wij weder met goed vertrouwen de hulp van
het Nederlandsche Volk in..
Men zende zijne bijdragen aan den pen-
ningmttster VAN LIER,
Nassaukade 358, Amsterdam.m
Een van de beite dingen, die van Foeter'a
Rugpijn Nieren Pillen gexegd worden ii,
dat zij een zegen roor menschen ep leeftijd
zijn, en juist ouden van da gen xeggen dit
xelf. Uit eigen ondervinding bleek bun, dat
dit geneesmiddel blijvende baat geeft.
Dit speeiale niargeneesmiddel belpt bij
nier- en blaaaaandoeningen, rbeumatiek,
grareel, rugpijn, nier-watarsuobt, apit en
•teen.
Foster'x Pillen wekken de nieren ep en
veriterken hear, beelen en verzaobten de
blaaa, en houden hat lichaam vr\j van over-
tollig urinezuur. Zij werken niet op de inge
wanden, Dit ie een der redenen,. waarom zij
geechikt zijn voor oud en jong.
Eiseht de echte Foeter'a Rugpijn Nieren
Pillen, voorzien van de bandteekeaing van
Jamea Foater op de verpakking. Te Alkmaar
verkrijgbaar bij Nierop on Blotbouber, Lan-
gestraat 83 4 1.78 p. dooe of 10.— p. zee
dooxen.
vtouw en kinderen ongevear om T uur one in
de aocleteit te vereenigen. De beeren raaak-
len een partijtje homboe of whist* on de da-
moa eaten gezellig te keuvelen (xoms ook wel
eona niet gozellig, all de vriendaohapehemel
min of mcer nevelig wa*), terwijl de kinderen
in de binnengalerij ipeelden of van eommige
dames dxnxles kregen.
Dat waren gewwmlijik wel aardige avonden,
al werd er wel eons gekibbeld. Men roeldo
eoo, dat men ale Europeoeche gomeente tooh
idn geboel wai. En >niet waar kibbelen
komt in de beet© familiin voor, Daar inoet
men niet nooveel drukte over maken. Hoe-
wel1
Daarover later wel een#. 1
Ik bad een vast bomboepartijtje met eenige
heeren. Een daarvan wag de reeident, een goea
#vritmd in on» gezio. Dat de toean beear zoo
"druk mot on» o raging, was iets, dat xojnmigo
tndere vrienden en vooral vriendinnen niet
al te beet konden zetten. Och er zijn nu een-
maal van die kleine gevoeligheden, welke men
graag onteiea wi'l, maar niet altijd kan. Ik
kan het althane heuecb niet helpen, dat de
residenteche en mijn vrouw zich al net zoo
hard tot elkander aangetrokken voelden ale
beider dochtertjes en de reeident en ik waren
niet van plan daar om dor wille van Jan Pu-
bliek een etokje voor te eteken, vooral niet
omdat we elkander ook grattg mochten. Nau-
welijke waren we aan het epeeltafeltje geze-
ten, of de reeident vroeg, wanneer ik van plan
was te vertrekken. Ik antwoordde, dat dit
over een dag of tien eon geechieden en en-
tbousiaet voegde ik er aan tee:
„En we nernen eenige dagon roor de reie.
We houden eene halt op den Boroboedoer.
Dat heb ik al lang aan vrouw en kinderen
beloofd."
De reeident keek me eene spotechtig
lachencL ik zou h&aet zeggen grijnzond
aan unflvroeg:
„Bcn je daar nu wel zoo zekefr.vanf"
Natuurlijk was ik er wel heel zeker van.
„Het spijt me voor je vrouw en kinderen."
liet de reeident er op volgen, „maar net voor
one vertrek n&ar de eooe kreeg ik dit tele
gram."
Ilij haalde hot papier, formaat bekend, uit
xijn zuk en reikte bet mij toe.
Wat eon teleuretelling!
Daar xtond zeer duidolijk:
„Ambtenaar v. W. Onmiddellijk vertrek
ken. Most porsoonl ijk den dienst van zijn
voorganger te Semarang overneraen."
Onderteekend door den eeoretarie van het
dopartement.
Waarom de eoue-chof dat niet moeht doen,
om don dienet later woer aan mij over te
drageu, is steed# een diep gehoim gebleven.
Er werd natuurlijk gedaobt, dat d# voorgan-
ger xijn work op en minder toed* wijae bad
godaan en er due ieti niet in orde wax. Bij de
oVername bleek allot keurig in ords to zijn.
Daar zaten we due. Alio plannen vision in
dulgan, Het wai zaak zoo apoedig mogelijk te
pakken en dan linea recta uaax Semarang te
gaan.
De Boroboedoer moeat maar op one bezoek
wachten.
Gelukkig heoft hij dat ook gedaan. Een
jaartje later ongevear hobben we hem bezocht
en mot genoegen. De herinnering it nog zeer
1 even dig.
Do vrlendeiijke lexer eal hieruit leerron, dat
eon reizend ambtenaar op roll wel degelijk in
dienet i« en niet de vrijheld van een gerwoon
iterveling geniet.
Ik zou daar nog wel andere etaaltjee van
kunnen vertellen.
Eon ding wil ik er ecbter nog wel even bij-
voegen.
We leefden toen beeliet in een anderen tijd
dan tegenwoordig. Hoe groot de teleuretVling
ook wax, we mopperden er niet over. En dat
ie thane wel andere geworden. Men kan ge-
rust zeggen, dat het mopperen over velerlei
eaken in Indid zulke afmetingen heeft aango-
nomen, dat er met recbt van „kankeren" kan
geaproken worden.
Dat ie een groot kwaad.
Dat kankeren bederft r^el. Yeel levencluxt
en veel opgewektheid bij den arbeid.
Het ix waar, dat de chefx -moeten eorgen
geen onnoodig harde maatregelen te nemen,
maar het ix ook waar, dat het ondergeschikt
personeel niet dien kijk heft op den geheelen
tak ran dienxt, op de geheele organisatie, die
•luiten moot ale een bus, dat het reohtvaardig
kan oordeelen over de genomen maatregelen.
Wie zelf chef ie, of ie geweest, weot, bij er
varing, dat men dan wel eene verplicht ie zoo
te handelen, dxt men niet ieder'zijn zin kan
geven.
Einfin! We moeten dux van Bandoeng"
vertrekken, ilzouden we nog zoo gaarne wat
blijven.
Op reix dux mui weer.
Asexn. A. v. W.
9.
JBen greet bedrijf, envtreekillig van velke*
aard het ix, aal alien* da* goede rexultaten
kunnen epleverea, wanneer de kleinere be-
drijven, vaaruit bet if ea»e*«eft«ld, kua
werk noormaal verriekten e* due de xamen-
werking der efzonderlijke deelen boo volledig
mogelijk ix. Zoodrt een der onderdoelen in ge-
breke geraakt, zijn uormalcn arbeid te var-
richton, zal bet geheele bedrijf hieronder lij-
den. Zulke zal evenzeer bet geval zijn, wan
neer de leiding der afxonderlijke deelen, of
de opperete leiding van bet groot bedrijf te-
kort xchieten.
Met zulk een groot bedrijf kunnen we bet
menechelijk lichaam rergelijken. Wanneer
alle organen, waaruit het ix opgebouwd, de
hun opgedragen Terricbtingeu near behooren
rolbrengen, verkeert bet in een teestand, dien
we „gezondbeid" noemen. Zoodra de verricb-
ting van een of meer organen te wenachen
overlaat, ia de normal# aamenwerking ver-
atoord, en treedt een toesitand op, dien wa
kenmerken mot de woorden ,/>ng#eteldbeid"
en „ziekte". Wanneer bet Terloop van een
xiolrte van dien aard ia, dat ten alette de »a-
manwarking van weleer tot stand komt, dan
ix de ziekte raLkomon genezenwanneer eveet-
wel de s a monworking voorgoed' vert nderd ix,
dan ix de ziekte overgegaaa in een kwaal.
Wtardoor wordt etoornix ia het bedrijf ver-
oorzxakt, m. x. w. hoe komea riekten tot
xtxndl Dit gexchiedt door ooraaken, die lig-
gen binnen een buiten het lichaamhet ix
maar zelden mogelijk, eene bepaalde oorzaak
van een xiekte aan te wijten. Het eenvoudigxt
lijkt dit met de ale „beemettclijk" bekende
ziekten, vooral met mazelen. Wi« nog niet
aan znazelen heeft geleden, beboeft maar kor-
ten tijd in aanraking te komen met een be-
•met kind, om ook ziek aan mazelen te wor
den. Eigonlijk ix het in aanraking komen nog
niet eena letterlijk op te vatten: het verblijf
in de omgeving van een bexmet kind ix al
▼oldoende. Miaar, de ervaring heeft gelei-rd,
dat kinderen boneden bet half jaar zeer zolden
mazelen krijgein} ze heeft onx ook gelord, dat
er heel enkele menschen zijn, die nooit aan
mazelen geleden hebben. Zolfx voor een too
uiterst bosmettelijko ziekte ix dui nog iete
anderi noodig da* bekmotting allxen, Dat an
dere noemen we vatbaarheid, Waarom kinde
ren beneden het half jaar nagenoeg onvat-
baar zijn voor mazelen, k> onx geheel onbe-
kond j dux ook, waarom die vatbaarheid later
wel aanwezig is, en evenzeer, waaroan roor de
eene beemettelijke ziekte de vatbaarheid xoo-
Veel grootor ie, dan voor de andere.
Ala voorbeeld, om te wijzen op het beetaan
van een bepaalde vatbaarheid, zijn de beemet
telijke ziekten het mcest geechikt. Immers, al
kennen we niet van alle de emetxtof, het feit
der besmettelijkheid etaat vast, en door de
verechillen die we waarnemen in do uitbrei-
ding, die verschillende beemettelijke ziekten
vertoonen, worden we ook ingelicht over de
grootere of kleinere vatbaarheid voor die
ziekten.
Hoe etaat het nu med de andere, de „gewo-
ne", de niet ale besmettelijk bekende, ziekten!
De ervaring leert one, dat in een gezin
leden zijn, die telkens het een of ander man-
keeren, terwijl weer andere leden van dat-
zelfde gezin, due menschen van wie we mogen
ondereteken, dat-ze vrijwel onder dezolfde om-
etandigheden leven, altij-d gea^ond blijven. Wij
alien kennen menschen, bij wie een geringe
verwonding aanleiding geeft tot 'n langduri-
ge ettering, terwijl bij anderen belangrijker
verwondingen xnei genezen. We zeggen dan,
dat de een beter .geneefivleosch" heeft dan de
ander, waarmede we dan ook weer uitdruk-
ken, dat de vatbaarheid voor ettering bij den
een sterk van die bij-den ander verxchilt..
Vatbaarheid, en dua ook onvatba^rheid, zijn
klaarblijkelijk lichamolijke eigenechappen.
Hoe kunnen we die nader leeren kennen!
Mixschien door zeer ingewikkeld wetenschap-
pelijk onderzoek, maar tocb ook door erva
ring. Het veelvuldig optreden van Engeleche
ziekte na voedingeatoornia leert onx, dat deze
de vatbaarheid voor Engelxche ziekte ver-
groobj het feit, dat ziekten van de ademba-
lin^awerktuigen („bozotting op de borst'
v^el meer voorkomen bij kinderen mit dan
zdndor Engelxohe ziekte, wijet evenzeer op
verhoogde vatbaarheid van de eerste groep
ton opziebte van de tweede. Zoo xijn er nog
tal van voorbeelden aan. te halen. En zoo kun
nen we ook, al redoneeronde, tot eenig In-
aleht komen, wat betreft d# emutandlgheden,
die de vatbaarheid voor allerlei ziekten ver-
grooton of verminderon. Want het treft ona
telkenx weor, dat ziekte en vroagtijdige dood
Innig aamenhangen met do maatachappxlijk#
ometeudlgheden, waaronder dx menschen le-
von, In hot algemeen geaproken wordt de vxt-
baarheld voor allerki ziekten balangrijk ver-
hoogd door onvoldoende behuizing, ontoerei*
kende voeding, ongenoagzame kleeding. Wan
neer de luohtververeching te wenxchen laat,
wanneer niet gonoeg llcht en zon in een woon-
vertrek dringen, wanneer In eenzelfde ver
trek gewoond wordt en gexlapen en gekookt
wwdt en de wasoh gedroogd, dan nijn er heel
wat omxtandigheden bijeen, die de kanx op
ziek worden, de vatbaarheid dui, verhoogen.
Dit allea beteekent dux, dat do vatbaarheid
voor ziekten afhankelijk ia van tal van leven j-
ometandigheden. Zoo goed ale de goede om-
atandigheden haar belaagrijk bepenkon, zul-
len slechte haar eterk verhoogen. Wij zien
tooh immerx herhaaldelijk, hoe de achteruit-
gang van miaatxohappelijken weletand in me-
nige familie ciekte on vroegtijdigen dood met
xicb brengt.
Sommige ziekten komen in bepaalde famt-
lies veelvuldig voor, in andere niet, hoewel de
weletand van beide groepen niet belangrijk
verschilt. Dit doet denken aan een vatbaar
heid, die niet verkregen ie na de geboorte,
maar die reedx voor de geboorte aanwezig
wax. Het bestaan van zulk een vatbaarheid
valt niet te ontlkennen, maar daarnaast heeft
de ervaring tooh ook geleerd, dat wijziging
der levensometandigbeden in gunetigen zin
ook op de aangeboren vatbaarheid van groo-
ten invloed wezen kan.
In vqlgende opxtellen zal dit onderwerp
nader worden ontwikkeld. Een praatje over
vatbaarheid moext'voorafgaan aan de bespre-
king van enkele ziekten. En reedx hieruit kan
blijken, dat niet alleen de enkeling, maar ook
de gemeenaehxp alle krachten heeft in t'« span
nen, om d# vatbaarheid voor ziekte in het al
gemeen zoo gering mogelijk te maken. Geld
en arbeid, die hieraan worden besteed, wxr-
pen vxel mexr vruchten af, dan al het geld an
alle arbeid, die noedig ean
echx* tet haretel te brengex.
AAN DZ DAMMERS.
Met datk veer de ontvange* epl. van pre-
blcem so. Ml (auteur P. Kleute.)
Stand.
Zw. 7, 8, 9,11,18,14,17 em twee daznmen
op 45 en 48.
W. 16, 16, 33, 34, 37/30, 33/84.
Oploeeiag.
1. 34—30 1. 14 35.
3. 80—34 3. 48 13.
8. 07—31 8. 45 10.
4. 38—33 4. 10 18.
6. 01 1!
Goede oploeeingen ontvingen wij van de
beeren: W. Blokdijk, P. Dekker, D. Gerling,
J. J. Stout# te Alkmaar, P. Blokker, Noord-
Scbarwoude, A. Keppel, idem en 8. v. d. Neer,
idem, M. 0. ran Lobbregt te Ossendrecht
(No. 630), H. E. Lantinga, Bellingwolde en
Jb. Toepoel, Sdnt Pancrae.
vOOMLBINATIES.
.Tn den. rolgenden etand
Zw. 4, 7/11, 17, 20, 21, 25, 37.
W. 18, 33, 28, 80, 32, 34, 38, 80, 41.
wlnt wit door te epelen
1. 80—34 1. 30 40.
2. 98—10 9. 87 i 48.
8. 30—34 8. 40 20.
4. 18—19 4. 7 18.
5. 36—23 I. 46 28.
6. S3 6 6. 88 14.
7. 5:841
De tweede combinatio ix van Lamarre.
-jjrvf ■■a
„w/, yam,
'<vm '4
Zw. 12, 13, 14, 10, 20, 22, 24, 25, 27, 81, 32.
W. 2V, 33, 34, 35, 39, 40, 41, 42, 44, 45, 60.
Wit epeelt hier:
1. 42—87 1. 31 42.
2. 29—23 2. 19 28.
3. 85—80 8. 24 35.
4. 84—30 4. 25 43.
5. 41—30 5. 28 89.
6. 44 33 0. 85 44.
7. 60 10 on bij den volgendon zet 1051
OM HET MEEBTERSCHAP.
De wodetrijd om don meoxtertitel, waann
diitmaal geen bij zon dor hongs t a and epel te
zien werd gegeven, ix gneindigd met de over-
winning van don heer J. H. Vox uit Amster
dam, ongetwijfeid de eterkste der deelnemere.
Ilij won alle zeven partijen.
De heer Vixxer uit Drente, die al een»
fraaie rexultatcn had behaald in oorrexpo-n-
dentiepartijen, bleek in de partij voor't bord
nog niet tot de iterketen te behooren. v
Ter oploexing voor da/.x week
Probleam 832 ran J. Bourqula.
Zw. 6, 9/13, 17, 18, 20, 21, 24/27, 35.
W. 23, 28, 29, 33, 34, 30, 87, 30, 40, 48, 44,
45, 47, 48.
Een prachoprobleem, dat wij in aller aan-
dacht aanbovelen. Tot aan den laatsten zet
moot wit zeer nauwkeurig de juiete achijven
xlaan.
Opl. voor of op 27 October b. v. d. blad.
BOHAAKNTEUWS.
Onze atadgenoot de heer D. de Boer, een
dor bekendxte oploseers van echaakproblemen
uit don lande, heoft wedorom de gouden me-
dalle van den N. 8. B. gewonneu voor don op-
loaser die't afgeloopen jaar't grootet aantal
punten behaaldo.
Dit ia nu reedx de vierdo maal in vijf jaar,
dat den beer do Boer die onderecheiding to
beurt valt.
pei
HET SINT»NICOLAASFEEST VAN DEN
BOND VAN NEDERL. ONDERWIJZERS.
'tis nog vroeg, nog cenlge weken .scheiden
ons van het feest van den goeden Hellige, we
zijn nog pas in de eerste koude herfstdagen,
die ens het naderen van den winter doen ge*
voelen, en waarop de „zwarte hSisvriend" zijn
jaarlijksch entrde heeft gemaakt in onze huis«
kamer en toch wagen we het, reeds nu uwe
aandacht te vragen voor ons jaarlijksch Sin*
terklaasfeest
Reeds nu, omdat we ter voldoening aan een
wensch, die ons van vele zijden meermalen is
kenbaar gemaakt, willen tra'chtcn ons feest,
dat tot nu toe uitsluitend gegeven werd voor
de leeriingen der openbare kostelooze scholen,
uit te brciden tot de leeriingen van alle open«
hare scholen.
Ze alien, en vooral alle kleincn onder onze
jongens en meisjes, op het feest van den
„Vriend van alle kinderen" bijeen te br©n»
genhet lokte ons steeds aan, maar
we meenden telkens, dat het niet zou kunnen.
Nu echtcr willen we't er op wagenl De sym»
palhie voor one St. Nioolaasfecst bleek telken-
jare grooter tc worden en dat heeft ons ge»
noeg vertrouwen gegeven.
Het zal slagen, omdat. gij alien klndervriem
den zijt en gaarne zult willen midewerken, on.
dit echte kfnderfeest, waarvan onze kleinen
reeds dagen van te voren vervuld zijn, en dat
zoo groote bekoring voor hen heeft, tc maken
tot een feest voor alien, arm en rijlc, zoouls gU
en w(j meenen, dat het moet zijn!
Als wc dan straks by u komen met onze ln»
teckenlijsten, die uitsluitend door onderwfjzcrs
en onderwfjzeressen zullen worden aangebot
den en aan het h6ofd duidelijk bedrukt zijn
met de woorden: BOND VAN NEDER.
LANDSCHE ONDERWIJZERS, AFD. ALK.
MAAR, dan wcten wij, dat glj daar gaarne
uwe bydrage op zet. Hoegroot of hoe klein
die ook moge zyn, in dit opzicht zyn ze alle
eyenveel waard, dat er kindirharten door
worden verblijdl
Namens dc Commlssle voor het
Sint Ni&olaasfeost dor af d.Alkmaar
van den Bond van Ned. Ond.
J. J. T. KOOIJ, Voorzltter.
W. STRUBBE, Secretaris.
Alkmaar, 23 Oct. 1920.
COMITte VOOR NEDERLANDSCHE
KINDEREN IN DEN VREEMDI
(HOOFDDOEL-i VF.RZOROINO
IN NEDERLAND).
