Werk, Ontspanning, Slaap.
s s
Daiarobriek.
"■"■"■"te
Brleven all Beriyn.
eohte cUteveMcn ini die mabijlieid, zoodat zij-
economisdier kan werken dan elk ander
lichaam.
Toen Minister Pllteyte dk: zaak nlog <vma
ermsiiig had ovendlacht, kwam hij- tot het be-
sl/ui't, dait Staaitsexploitatie niiet aaa te beve-
ks# was en h ij ddenldie in 1917 een1 wetsont
werp in orn alle petTOlcunwcldeni in- Djambi
sameni 1746000 H. A. to haniden rhe -geven aah
cen op te rich ton Nl. V. „dle Djambi Aardolie
Maatschappij", wiaarin bet Lamdl grooten- to-
vlced- zou hebben cn die earn goodI aandteeH in
dt winst waarborgdie.
Di(t wetsontwerp brachit het tot een- Voor
ioopi-g Vcrslliag. Door het aftircden van- Minis
ter Pleyte had de behaudlditog geeni voont-
gang.
De -tegemwoordigte Minister heeft niu een
voorstel- ingedtenicf, dlat mader sftaat aan het
on-tw iTp. Pleyte dlam aan dlatgeoc wat de nuo-
tio-AJbardia beOogidie.
De alles heerachcnde vraag was voor cn
naStaatscxploitatie of niet?
Op het eerste gezicht heeft Staatscxploi
tatie veel voor die bepleiters daarvari lieten
zich leiden door de gedachte, dat bij el ken an
dcren vorm van bedrijf 'n goed ded van de
winat voor llndie en voor Nederil-and verioren
kon gaan. 4 Is maar die vraag, of Staaisex-
ploitatie zekerheid geeft, dat het Land gelijke
of grootere winslten; zou maloen dan bij een an-
deren bedrijfsvorm. Om daartoe te komen zou
de staat even zelfstandig moeten kunnen op-
treden als een particuiiiere maatschappij, zoo-
w trl in het binnenland als op die werelldmarkt
Maar dat zali niet kunnen. Ten eerste kan de
Staat gieen zflkcrheid hebben- omrtrent den -cm-
van g van het bedrijf, waardbor al ortzeker-
hcidr onitstaat; maar ten tweede zom hij als
de zaalk goedl ging op de buitedlandsche
maricten als verkooper moeten; optreden- en
daarin sitaat dike Staat adi-tar bij den particu-
lienen ondememer. Een1 dterdle fadlor is het
vervoer. Wie met bestaande organisaties wil
concurreercn moet over vervoermiddbleni, op-
si;i -;:)en cn dis:ributie-inri<h+ingen be
ach ikken en moet zclf obk in het buillenland
verkoopsorganisaties hebben.
Mrn b -frijipt, dat de Staat aan at dteze
voo-rwa.'i-rd u n-iet kon vokfo-n. De ztiiwre
Staatscxploitatie was d'aarmce van die baan
Om iloch .min of mecr in die riditing te
gaan en de handelstraiisacties uit te achake-
len werd door sommigen de inatelling van ,'n
'ctivd-eumi - gie voor den I-ndischcn Airchipel
in i overwx'giinig ;?egcven Do Staat zou d'an ce.n
afzrmbtedi hebben zonider concu-rrentie.
Oofe daairtegen, hoe schljWbaar nanlokkelijk
ook -bestaan bozwarcn, Vooreerst, dat er an
dere geconcesaloncerde petrolcummaatBchap-
pijeni bestaan, dlie het reciit lu-'b-bfn bun pro
duct ite vetlooopeai, waar het hun lust, en die
diua wn lii-ndlerpnalJ voor die regie zonaen zijn,
ten/if die -Slant w uttikwh-t, wnardoor de vo-or-
d't el-tn- van de regie aterk zouden (bik'n. Miflar
al beg trig de staat dte onbillljkheld -om diie
begtaamte bedirljven te ilreffan door een ver-
kwpverbod en nil •tcklte de Staat hen sdnule
1-oos door groote bedragen te Storten, dlan
lindi die Stan! in h-eti Iwuin der exploitatie niet
de inlnste zekerheldl, oat hij- teratond In de
voile In Iioi-He VB-ii InidliB k-an voorzieo Dan
zou dus d'e Staat mioeten bijkoopei)- Maar
wa-. er dladclljlk genoeg, don zou hoogst-
7.
waarschijnlij-k niet steeds alle byproduct
voorliaiiilen zijn, zondtr da ter een overschot
of een tekort was, Voor dat te veel of te wei
nig zou de Staat weer ale kooptnan moeten
optnxl-in. Z-akerhdidi omiirent die bedrljftuiit-
ko-iusl-en is nh't nan te ncnirn.
Weer eeni ander dbnkbecldi om aan de moel-
lljWitedl u -te o-nt-konien wend! aan de hand ge-
daan. Laat die Staat, zoo advlswrdte mien, net
ruwe product uit den grond halen en naar
de kusti vervoen. mvoo-r zoo ver hij dat zelf
niet itioodig 'heeft, en het ovcrtolllige tcgc-n be-
Pi'ialde voorwaandicn aan cen verlcoopaorgani-
satie over te dtragen. Maar het-is diuioelij-k,
dat d-ie verkioops- of in diit1 geval inkoops-or-
gan-isatif een 'lia-^ni prijs zou bedi-ngen om
zxkerlu'id kgeni verliics te hiebben bij de wisse-
l-nndle kan sen, wann-cer zij op langc-n, tennijin
kocht. De onafbanikdijkineid1 van den Staat
van a,nderen zou op dtze wijze zcker niet ge-
waarboirgd zijn;. De Staat zou zich n-aar an
der; n mioeten schiklken
De groote organ-isaties op oliegiebied heb
ben de bchoefte aan- zclfstanidighcidl zecr aicrk
Swoeld. Daarom hebben zij -het vervoer en
i dkairibuitte aan zidi gctrokken. Aiken- wan-
ni er zij over die aandtollic en haar bijpnoduic-
tcn. ten vollle beschikken van den boorput af
tot den grossier -toe kondbn zij verzekerd- zijn
van -het resu-ltaat. En- op dien wcg kan de
Staat- niet treden. Daarom is er, volgcnS den
Minister maar ££n weg om aan die moeil.ijk-
hedicn te ortkomeni en dat is: zich aanslui-
ik'" aan- eeni d'er bestaanldir tichamrn op ol-ie-
rbicd 7uHik eon lichaam heeft ervari-ng, het
besch-ikt over cen handiclso-rganisa-tie en over
ve-i, dtat cfen'Stiaat omtbreekt Dat voor dat
'chaam <fe keus is gevalkn op de Bataafsche
Petroleum Miaatsdnappij %t voor de hand.
Die Miaa'tschappii vdddet aan alle voor
waarden en exploiteert reeds de Palembang-
XV lit
iiollandsche kunslsctuUUrs in Bertifn,
Wij hebben bezoek uit Holland gekregen.
De haneiij-iineid, waarmerf de weikome gas-
tea bier ziju ontvangen, zal hun bewtzeu
uebben, dat de mteiiectueele wereld van ber-
njn. bun komst ais een beugebjike en, verbeu-
gende geoeurtems bescbouwd heeit. Het was
oe jonge kunsteuaarswereld van Nederland,
ale tot oiis is gekouien, de mouemeu en mo-
aernsten onuer iseaerlabds sounders eu
ueeianouwers, en de teutooastelimg van bun
werk in bet vroegere kroonpriuseujk paieis
te berlijn, dat seuert een jaar veranderd is
in 'n aideelmg van de „INatioaalgalerie",
mag bescbouwd worden ais bet begin van
een uitwisseling van meer lnnige geestelijke
gevoeiens: spoedig zal de -tentoousteiimg be-
antwoord worden door een expositie van- 't
werk van johge Duitsdie kunsteuaars in Ne-
aeriand.
tvenais de Nederlandsche kunsttentdon-
steiling bij ons verscnuiende groote steden
oezoexen zal van uit berlijn zal men zicn
naar Keulen, Dusseldort, Dresden, Karlsru
he en btuttgart begeven zullen de Duit
scbe kunstwerken in verscbiiiende Neder-
iandscbe steden geexposeerd worden. De
„Koi"nscbeuer', een in berlijn zoowei als in
/unsteroam gevestigde vereemging beelt tot
deze piannen bet mmatiel genomen.
Het is mteressan-t, dat het tegenwoordig
in aiie landen juist de, ten deeie zeer radi-
caal gezinde jonge kuustenaarswereld, is, die
met ievendige energie de verbrokeu interna-
tionale betrekkingeu weer tracht op te vat-
ten. Ook uit italie is zoo j'uist een soortgelij
ke oproep tot ons gekomen. Daar is het de
modeme sduidersknng die zidb groepeert om
bet Komeinscbe tijdsenrift „Valon Plastid",
weike den berlijiicrs in it begin van 1921
zijn opwacbting wil nmken.
Aelis m Panjte doet zich een dergelijke be-
wegnig gelden. Jonge Eransche kunstenaans,
gegi-oepeerd in de „i>eotioa dfOr" willen in
berlijn bun werk teutooiistellen en, wat bij
de huidige Stemming in Frankrij'k in elk ge
val zeer inerkwaardig is, willen bovendien
aanstaanden zomer van een groot aantal
werken van bun Duitsche geestverwanten
een tentoonsteliing te Parijs inrichten. Ter-
wijl de oudere kunstenaarswereld in de,
door den oorlog elkaar vijandig gezinde
landen, nog aarzclend toeziet en alwadit,
willen de aanhangers der moderne kunst-
iidi'tingen niet langer wachten.
l iierbij doet een algemeen cultuur-ver
ged ijuscl zijn invloed gelden; een verschijn-
sel, dat de inzidhten tier Luropeesche volke-
ren reeds sedert geruimen tijd bei'nfluenceert
on wijzigt, en dat zich in de kunst in zicht-
bare vormen tracht te uitenen het schij-nt
bijna, alsof in deze broederechap in den
geestelijkten strijd inderdaad de verwezenlij-
king van de ware intemationale idee ten dee
ie gevonden is, door een werkelijk intemati-
onaal voelen, dat spot met alle politieke on-
cenigheid. In de sctiilder- en beeldhouw-
kunst uit deze eenheid zidh in een algemee-
nen afkeer van het impressionisme en van
de natuur-begrippen, in een verzet tegen de
bestaande regelen, en in een verlangeu naar
sterkere uiting van eigen innerlij-k leven.
Dit alles is slechts de afspiegeling van
een nieuwe wereldbeschouwing, welke ons
boven de kleinheid van't leven van alien dag
voert tot erkenning van de hoogere wetten
van ons bestaan tot dieper inzicht in de
raadselen en wonderen van ons leven,
„Deze tentoonsteliing moet een steen bij-
dragen voor't gebouw van den toekomstigen
;eest van liefde, welke de geheele mensch-
eid moet omvatten." Met deze woorden on-
geveer heeft Jan Toorop in de ca-talogus van
de Bcrlijnsche tentoonsteliing zijn collega's
oil landgenooten een gdeidsbricf naar
Duitschland ineegegeven. En Willcm Roy-
aards, die bij oris in goedc herinnering blecf,
sedert den tijd, welke hij bij Reinhardts
l>eut*hes Theater" doorbracht, voegt hier-
bij; Kunstwerken van volk tot volk uitge-
wiaseld, zijn de beste boodschappers." Door
dozen haar overheerschenden geest bovenal
is de tentoonsteliing voor ons van veel betee-
kenis geweest. Wij begroeten In haar boven
dien het eerste ge/elschap .van buitenland-
scho kunsteuaais, dat on/< gast is, na een
6-jarige periode van afgeslotenheid, Dat
1 lolland een begin daarmtee maa-kte, wordt
bij on# bijzondci- gewaardeerd. In de plcchtl-
fo- opening der tentoonsteliing, welke
)ult«chlandft minister van buitenlandsdhe
zaken Dr, Simons, en die Noderlondscli ge-
zant, baron Clever# bijwoonden, gaf de Prul*
slsdie minister voor liunsten en wetenschap
den, en met haar stralendte kleuren, is bij ons
baanbrekend werkzaam geweest. Van de ver-
tegenwoord-igers van het expression isnle is
Kees van Dongen, die in Pamsh bijna ver-
franschte, voor ons eep welbekende, evenals
Jacoba van Heemskerck met haar decoratie-
ve phantasieen.
Zij alien zijn nu weder in Beilijn terugge-
keerd, omgeven door geestverwante kunst-
broeders. Een werk van Jacoba van Heems
kerck. van pralend, glanzend uiterlij'k; een,
van krachtig temperament d^rekend laiyi-
schap van Elsa Breg opvallend is het, dat
juist in twee werken van vrouwen kleuren-
pracht triompheert de fijnzinnige lichtspe-
lingen van Leo Gestelde door het kubisme
bei'nvloede stadsgezichten van Louis Saal-
born en de vermetele teekeningen van I. Ha-
vermans, deze werken trekken vooral de
iiandacht. En met genoegen zien wij, dat ook
de extravagante, brutale en speelsche ate-
lier-experimenten, die bij ons zulk een groote
rol spelen, ook in Holland niet ontbreken.
De plastiek heeft slechts een visitekaartje
afgegeven. Weinige werken zijn hierheen ge-
zanden, daarbij o.m. een origineele statuette
van van Gogh, vervaardigd door Mendes
da Costa, en de fraai gemodel'eerde saam-
ged rongen koppen van Hildo Krop.
We hebben hier d-en indruk gekregen ons
te bevinden tegenover de kunstuitingen van
een bevriend volk, dat zoo gelukkig was geen
oorlogs- en revolutieschokken te doonstaan te
hebben. Daardoor is er minder tweespalt,
minder smartelij'ks en minder geenerveerds
meldt, een ultslaande brand gewoed In de
chocolade- en suikerwerkenfabriek van de hi
ma Versteeg Zoon te Hees. De brand
schijnt ontstaan te zijn door't springen van
vonken uit een kachel. Het geheele magazijn
is uitgebrand. en een gedeelte van de zolde-
ring doorgeorand. Een groote voorraad
voor verzending gereed liggende chocolade-
en suikerwerken, zoomede veel verpakkiugs-
materiaal, is verioren gegaan. Er is boven
dien belangrijke waterschade, ook in andere
afdeelingen van de fabriek.
De schade wordt door verzekcring gedekL
N'EDERLANlDSCH FABRIKAAT.
In de aflevering van 5 Januari treffen wij
o.a. aan
Een rerugblik" van de hand van den
Voorzi-tter der Vereeniging „Nederlandsch
Fabnkaat", den heer C. W. F. C. van Lidth
de Jeude, waarin deze in herinnering brengt
het succes, dat de oprichters der Vereeniging
hebben gOhad. Men heeft mij zoo -herhaalde-
lij'k in d-ien oprichtingstijd aldus de
.schnjver gevraagd, of ik dacht, dat de
vereeniging na den oorlog nog wel recht van
bestaan zou hebben. Ik heb toea als inijne
vaste overtuiging geantwoord dat zulks on-
getwijfeld het geval zou zijn, tn ik geloof
niet te boud te spreken, wanneer ik h.'.-r de
overtuiging neerschrijf, dat het recht van be
staan van- onze Vereeniging gecnszins is ver-
zwakt, veeleer nog juist is toegeiiomen De
tijdeu, die wij chans dcormalen, zijn in vele
opzichten zeer zeker niet minder moeilijk, dan
bet
te bospeuren ,n'd* w*rL Maar bova. deS I. "e-
kieinere verschillen uit voelen wij de Ger- SgS ^nhouden?
maansche verwantschap. En wij ontvangen
nicuw inzicht in
den Rijn.
't leven onzer buren aan
De Berlijnsche schouwburgen plegen tegen
gen Kerstmis een vloed van nieuwe stukkeu
ten tooneele te brengen, ten cmde tijdens de
feestdagen- het publiek iets bijzonders te kun
nen bieden. Veel daarvan is van een licht en
onbeteekenend genre, dat geen diepere in
drukken verwekt. Maar van twee werken
moet ik toch melding maken, n.l.van een
nieuw werk van cen ervaren tooneelauteur,
en van de eersteling van een tot dusver onbe-
kend talent, dat sterk opzien baarde.
De ervaren tooneelauteur is Hermann
Bahr, die een comedie onder dien titel „Ehe-
lei" als Kerstgeschenk voor het voetlicht
bracht, en daarmee een stuk van groote waar-
de achiep. Hij gaat daarbij uit van deze ver-
onderstelling: zoo goed als „Liebelei" geen
echte liefde is, zoo is ook „Ehelei" geen ware
ecbtverbintenis. Veeleer is dat een samenzijn
van man en vrouw, waarbij' mevrouw rustig
haar eigen gang gaat en in haar burgerlijke
asprraties naar sensatie zoekt. Zoo is me
vrouw Maja, de echtgenoote van een tand-
arts, met een behoorlijke practijk, die een be-
roemd operettecomponist in haar netten wil
verstrikken. Maar de componist is zulke
avonturen moede. Hij is evenzefer blase van de
vrouwen als van zijn successen op de plan-
ken en al de drukte die de wereld om zijn'
persoon maakt. Hij dankt dus voor de *eer
en trouwt tenslotte nog met zijn oude vrien-
din, die nog wel een gravin moet zijn. Maar
deze intrigue i^. slechts bijzaak. Het belang-
Wie zal
zeggen-1
Aldus de heer Van Lidth de Jeude, die ver-
der aog een krachtig berocp in deze terug-
blik doet op de meaev, erkiag van alien ter
vervolmaking van de Veieeiiigiag
Do interessante reeks artikelen over de be-
schrijvingen van onze verschillende zeeha-
vens wordt in deze sflei i ing voortgezet met
een vervolg van ce b^chrijving van de ha
ven van RottercLmi. Eenige albecldingen zijn
wederom bij dit arrikel opgenomen.
De heer Snissaert geett een bijdrage over:
Oost-Indig, indrukken en gewaarwordingen,
welk artikel groote btewondermg getuigt
voor tropisch Nederland. Het eerste gedeelte
van dit belangwekkend artikei eindigt met de
ppmerking, dat, wat de schrijver in IndiS
heeft gezien, gehoord en waargenoinen, hem
den stelligen indnik heeft gegeven, dat wii
- voor ons zijn en blijven in andernans land
het recht ontleenen aan het feit, dat het lot
der inlanders onder ons gczag gunstiger is
dan het zijn zou wanneer dit gezag zich te-
rugtrok.
Vei
erdcr bevat deze aflevering een der be-
kroondc inzendingen op de prijsvraag waar-
om het een landsbclang is aan voorwerpen
van Nederlandsch fabrikaat de voorkeur te ge
ven, als deze met buitenlaudsche kunnne wed-
ijveren, de steeds belangwekkende rubriek
korte berichten „Van alles wat", en de mede-
dcelin-g omtrent eon nieuwe door het Hooi'd-
bestuur uitgcschrcven prijsvraag
Ten slotte zij. vermeld, dat bij deze afleve
ring is gcvoegd een practische telefoonkaart,
ten doel licbbend belangstelling in het wer
ken der Vereeniging op te wekken, en waar-
op in het kQrt de omvangrijke lijst van ver-
richtingen, waarmede de Vereeniging zich
rijkste do dialoog, die speeisch-geestig is, bezighoud't, zijn vermeld.
en die babbelt over alle mogelijke dingen.
Over den echtgenoot, die zijn klcine duivelin
van een vrouw voor een hooger wezen houdt
en met alle geweld wil, dat de vriend op haar
verliefd wordt, opdat zij hem zal kunnen af-
wijzen! Over ae modeme ouzedelijkheid,
die alles opcnlijk doet blijken, in tegenstelling
met de goede oude echt-breuk, die tenminstc
nog zijn bekoorlijke verborgenheden er op
pen, Haen-isch, aan-deze gevoeiens in welge-
Icozen woorden ul-tlng.
I Maar daarenhoven is zij voor ons van be-
teekenl# als mlddel om meer bijzonderheden
te loeren keuaen omtrent de ontwikkeling,
welke zich In't buiteulandsclie kunstleven
voltmkken heeft, Het is voor ons zeer into-
ressant om op te merken, hoe in Holland de
inheeniRche kunst en de eigen overlevering
de inoderne rich ting in tie -kunst in nnationa-
len zln -beinvloedeii. Wij gevoelen ons zeer
aungetrokken tot deze rlchting. Sinds Rem-
brandte tijd heef-t de invloed van de I lolland-
sclie kunst in Duitschland nooit geheel ont-
broken. Wij weten wat speciaal in de laatste
tientallen van jaren de Hollandsche kunst-
reizen voor onze schilders, onder welke Max*
Liebermann de eerste plaats innam, voor de
Duitsche schilderkunst beteekend1 hebben. De
oer-gezonde levenskern van het Hollandsche
ras heeft -in- den tijd van he realisme ontel-
bare malen nieuwe prikkels tot ons gebracht.
Maar vanuit Holland kyzamen ook do eer
ste stemmen, die wezen naar nieuwe d-oelein-
den. Jan. Toorop heeft daarbij geen oubetee-
kenende rol gespeeld.
Nog steeds is de indruk niet vergeten, die
zijn groote tentoonsteliing in het Salon Gur-
litt te Berlijn maakte, in het jaar 1914
Dwars door den grooten stroom vaa den na-
turalistischen werkelijkheidsgeest sneden toen
ter tijde de eigerizinmge rythmen van zijn- ge-
styleerde en symbol ische gestalten. De twee
de, nog sterker klinkende roep kwam daarop
van van Gogh. Van zijn invloed levert de
tentoonsteliing menig getuigenis. Ook Thom
Prikker is voor ons geen vreemde. Lange
jaren heeft -hij doorgebracht in Hagen in
Westfalen; nu woont hij in Mundien, en
zijn waardevolle glas-kunst met haar inte
ressante lijnencomposiities, waarin Gotischa
gedaditen in modemen geest herboren wor-
zjcii w
aden tegenover een jurlg dichter.
natuurujk talent opbloeit. Vanuit
na hield. Over den vrouweukenoer,
imlacht om den dilettaut in het vak. Bahr
iioort tot de zeer weinigen in Duitschland,
die zulke gesprekken vol Parusche gewikst-
heden kan senrijven, en over het thema
„Vrouw" weet hij door rijke ervaring veel
amusants op te merken.
Van geheel andere hoedanigheid echter is
het stuk van den beginneling: ,.Kreuzweg"
van Carl Zuckmayer. Wat was het in dit stuk
van een jongen Heidclbcrgcr student, dat de
toehoorders zoo bocide?
Zij zagat een jong, teer meisje, dat van
haar vadcr, een siniu, en haar vcrloofde weg-
loopt. Zij zagen een tyrannieken burcht-
heer, tegen wien het volk opstaat. Zij- zagen
ctn extatischen boeren-propheet, die vena-
den wordt. Zij zagen .vrouwen en mannen
in deugd cn in liefde. in opoffering eu in
uioord. Docli dat alles vereeuigde zich niet
tot cen duidelijk beeld; het vloeide door el-
kaar. bled ouduidclijk cn vcrward.
Wat ,was het dus. dat de toehoorders nodi-
than# zoozeer boeidc? Men.moet hierop ant-
woordenr het opwekkendc, de Icracht der
overtuiging gevende.-gevoel van zidi werke
lijk te bevtnue
in wie een
dit werk, dat bij de'eerste kennismaklng
welijks begrepeu werd en. als door tallooze
sluiers t>mgeveu, tot on# swam, straalt ecu
sinai telijk verlangen, waarvan hot opgroelend
gcslaclit van dezeu tijd vervuld is. Verlangen
naar vrijheid in uiterlijk leven cn naar vrij-
heid; in net innerlijk meusch-zijn. Verlangen
naar goedheid en grootheid van gevoeiens,
naar een- lichtende toekomst. Dat alles wordt
uitgedrukt in een geheimnis-volle. taal, die de
dicpste gevoeiens omsluit door onzeker glan-
zende vormen. Wondermooi gebouwde zin-
neir, in lyrischen stijl en balladenkarakter,
weerklinken, taal die dikwijls zijna een natio-
nalen geest ademt en zich dan weer verliest
In dwependc gedachten, doch die steeds door-
weven olijft van po£zie. En over alle raadsel-
achtige voorvalien rust een droomerige
glans, die de hoorders gebocid houdt.
Ongetwijfeld moet deze jonge dichter zich,
wanneer hij het schouwtooned werkelijk ver-
overen wil, een weg banen door de slinger-
plantcn en doornstruikeu van't gebied van't
effectbejag naar dat van't volblocdige waar
achtige leven. Het drama in't aigemt^en eischt
overzichtelijkheid en't bezit van een vasie
kern. Daarvan was nu geen sprake Maar
toch gingen wij alien naar huis in het vreug
devolle besef het jeugdige talent begroet
hebben vaa e? i #ntwakendcn geest.
Dat is een verlieugcnde gebeurtenis.
Dr. MAX OSBORN
nau-
te
Genipngd Nieuws
BRAND.
Donderdagochtend heeft, naar de Nijm Ci
KORTE B*ERICHTEN.
Stadtmioiiwg
VOORZORO BE! ER DAN ZORG.
Over boveustaand onderwerjp sprak gister-
avond in gebouw ,.Waakt en Bidf", de heer
XVogelaar, hoofdconimies Raad van Ar-
De heer J. Bruijn, voorzitter. yan den
Ohristelijikeu bestuurdersbond, op wtens mt-
noodiging de heef Vogelaar was gekoinen,
opende, hcctte de aanwezigen welkom en gaf
het woord aan den heer Vogelaar.
In 1895, aldus deze spreker, verscheen een
boekje van dr. Kuijper, genaamd: Proeve
van pensioen-regeling voor werklieden. Dus
toen begon men er al naar te streveu -om den
werkman op den ouden dag voor broodsge-
brek te behoeden.
Tot de wet-Talma er door kwam,- .omvat-
ten-de, invalidi-teiswet, ziek-tewet en ouder-
domsverzekering.
Die wet bego-n pits van kracht te worden
3 December 1919, hoewel vroeger reeds en-
kele artikels in werking traden, zooals het
artiikel op de ouderdomsrente, dat eerst aan
65-jarige werklieden 2, en later 3 per
week toekende.
Daar was echter in die wet een verkeerde
verhouding, want alleen zij, die in loon-
dienst geweesit waren, ontvingen die uitkee-
ring, teryijl anderen die b.v. een klern win-
keltje hadden gehad en 't misschien harder
nooaig hadden, niets ontvingen. Dat was wel
voorzien geworden en zelfs werd in de Twee
de Kamer dat ter sprake gebracht, maar
spreker kon minister Talma toch niet geheel
.'■agelijk geven. Ook dr. Kuijper sprak in dien
tin. Die wilde n.l. beiden,- zij die in loom
I
paard eraande met een verstandige leefwijze
verm ijding van overwerking, laat naar bed
igaan, zwaar verteerbare spijzen en alcohol; en
door te zorgen voor do noodige ©ntspan-ning
en alaap versterken Foster's Pillen de nie
ren en regelen zij de blaas. Zij doen de pijn
lijke waarschuwingen vian nierzwakte ver
dtvijnen en voorkomen de ontwikkelirw? van
rheumatiek, steen in de nieren en blaas, wa
terx'1-cht, ischias, nior- en blaasontsteking enz
Onthoudt echter, dat als gij weder gezond
rijt, gij meet traohten gezond' te blijven
dor geneeimiddelen.
ledere ©chte doos Foster's Rugpijn Nieren
Pillen diraagtt de handteekening van James
Foster.
Ta Alkmaar verkrijgbaar bij Nierop
Slothouber a f 1.75 per doos.
Het wetsontwerp bedoelt dus de oprichting
van een N. V. de Nederlandschdndische
Aardolic»Maatschappij, die een belangenge*
meenschap zal z(jn tusschen den Staat en de
zoo even genoemde Maatschappij. Aan den
Staat wordt een ruim winstaandeel verzekerd,
dat bij een winst van 1 mill, tot 8 mill, zal
klimmen van 60 tot 70 procent van het geza*
mcnlijk dividend na aftrek van hetgeen in het
reservefonds wordt gestort (10 proc. van het
voordeelig saldo der winst* en verliesreke.
ning); bovendien verkrijgt de Staat een over*
wegenden invloed op de leiding der zaken.
In den Raad van Behcer heeft de Staat de
meeste stemmen; alle belangrijke handelingen
behoeven de goedkeuring van den Staat of
iWerk, ontspanning en slaap, van elk *«Et
nrcn per dag, doen wonderen voor de gczond-
heid. Duizenden genieten echter veel te wei-
nig slaap en bested en te weinig tijd1 aan ont-
spunning zij verstoron het evenwicht der
liohamelijke gezond'heid door overmatig work.
Overwerking overlaadt het bloed met afge-
wcrkte etoffen en urinezuur. nieren war
den overspannen en verzwakt door bun einde-
i-oozen strijd'om een dusdanige hoeveelheid uit
het bloed te filtreeren. Dientengevolge doen
zich verschijnselen voor als rugpijn, urine-
kwalen, rheumatische pijnen, waterzuchtige
zwellingen, duizeligheid, hoofdpijn, een ver-
moeid tgevoel enz.
Foster's Rugpijn Nieren Pillen geven de
net zijn een gemengd bedrijf, maar in wezen
een Staatsbedrijf,
Het aanvankelijk kapitaal wordt bepaald op
10 millioen, waarin de Staat en de Bataafsche
Petroleum Mij. elk voor de helft deelnemen.
In de statuten wordt zorg gedragen, dat de
aandeelen van de Maatschappij (de aandeelen
zijn op naam) niet in verkeerde of minder ge*
wensehte handen komen.
Dit geval beslist natuurlijk niet over verde*
re exploitstie*mogelijkheden. Wil men later
toch voor andere terreinen Staatscxploitatie of
wenscht men samenwerking met een andere
organisatie, dan blijft daartoe volkomen vrij
heid bestaan.
Het Wetboek van Koophandel is op deze
N.V. niet ten voile toepasselijk, daarom
wordt de geheelC regeling van deze Ven.
nootschap in de wet vastgelegd.
De Vennootschap kan niet dan onder be
paald aangegeven voorwaarden ontbonden
worden v66r 31 Dec, 1960 en voor dien datum
kan de> akte van oprichting niet gewfjzigd
worden zonder goedkeuring van den Minister
van Kolonien. In geval van ontbinding heeft
de Staat bet recbt van naasting van alles wat
tot de N. V. benoort tegen taxatie cn her.
krfjgt hij de beschikking over de terreinen.
pro-
41 43.
14 32.
AAN DB DAMMBRS i
Mst) dan-k voor <le ontvangon oph van
bloom 632 (a-uteuir Bourquin. j
Stand.
Zw. 8/12, 14, 15, 17,18, 20, 21, 22, 27, 85, 41,
W. 23, 24, 28, 29, 31, 33, 37, 38, 40, 42, 44,
45, 40.
O p 1 o s i n g.
1. 40—34
2. 23—10
42—38
38 7
4440
33—28
29 40
34 5!
Goodo opl. ontvimgen- wij van «fe heearen-;
W. Rlo-kdijik, P. Dekl^r, D. Girling' te Alk
maar, P. Blokker, N-oord-Scharw1 »udie, P. de
Groot te Warmenbuizen, H.. E. Lantinga,
BellingTvoldle.
SOmj'b'WlNST.
In den stand1, die hier volgrt speelde zwart:
L
2.
8.
4.
5.
6.
7.
27
12
35
22
20
36.
L
44.
33.
29.
Zw. 0, 8, 0, 18t 18, 10, 28, 28, 20.
W. 17, 21, 85/80, 45, 48.
1. 29—33.
38 29 2. 23 43.
48 89 3. 18—22.
2110 (vrljweli godw.)
4. 22 11.
16 7 5.
87 28 6.
7 118 7.
28—32,
8—12.
18 44.
(„TTr. Dsghl-ad.")
WTNMT IN HET EIND&PEL
In dun v-otlgtind'un standi uit do partlj 'Wija-
hor-B—W#t#»
rrorliironM/» *4^. ^.—1i i
m
die
Zw. 18, 20, 27, 30 en dam -op 88.
Wit 81, 48, 40 on him op 40.
wa# W«i«# aan set en epeeld© 89188. Wit*
moende n-u jrood to doon 8ioo-r 8040 to tpolon
dOch vvermg dlat zwart oorut #lo©g 89 '48
(wit 80 2) zw. 48 30 (*it 2 85), zw. 25
80, (80 81i)', zw. 86 27 om wint op don zot,
Tor oplb-soin-g; Voot deze week:
Probleem 633 van R. Ortigd.
Do' stand is wel wat vxeemd- -aan don- li nicer-
vleugol, dooh do ont'lodirtg in tion zett-en is do
moeit© van 't zooken wAard.
7, 9, 10, 13, 18, 20, 24, 31, 32,
Zw.lt 3',
36, 4L
W. 16, 17, 21,
43, 47, 48.
Opl. voor of op 18 Januari b. v. d. blad,
27, 29, 33, 35, 88, 40. 42,
E1GENAARDIG BIJBELGEBRIJIK.
Moermalcn gaven wij voarbeelden, zegt d©
N. R. Ct. van ©ig-euaar<Kg -bijbelgebruik. Dat
ook onze vadteren ©r wat mee ikoudten, leer en
de volgenid© rijrnpjea, waarin het: heiligeen
onheilige liefelijk met elkaar -stoeien
Joseph ©n Maria gingen in de W-oeetijn om
Jezus te zoeken,
Hier verikoopt men Backevisjes, W-afels en
Glyieoelken.
Miozee spratk tegen zijn volk, gij zult den
Here zoeken.
Hier verkoopt men gebaktke y iejee en- Olie-
koelkien.
Kain sloeg Aibel in 't Gosten -dloot,
Daaroan woont Abel hier in't 'Wieerten', en hij
bakt' er B-roofc.
David had- Jonathan zo liefj ja boven d'e liefde
van eeni virouw.
Hier vorkoopt men Mariijn, Dievekoort,
Bintgaren en Kalbeltouw.
Kn Jephta, die den slag verwon,
Kn blonlk door -d'eugt gel'ijik -do zon,
Liet o<m een w-oord zijn do-gter slag ten,
Hier verkoopt men d^mmokragten.
Bij do opening van do eerste Itaad vergadle-
•rlnig to Rot ton Jam beet't do bu-rgenuMikter in
oeu rede i<enige -bolangrij-ko 'besuh-ouwingen
gegeven.
lJe heer G. J. C. A. Pop heeft op vcr»
zoek ecrvol ontslag gekregen alt hoofd van
den dlemt der Indlsche postorijen en telegra*
fie.
