Provinciaal Nienws
Ingezonflen stutken.
gebotrw vim de iHsti ItnrChs, op de Patuden-
markt 3 noodwoningen en ten bergplaata te
maken. De kosten bedragen J 2500, waar-
van het rijk 90 pCt. betaalt.
De heer 0 o v e r a bestreed dit vooratel. De
toestand dient daar nu eindelijk eens verbe-
terd te worden. Hoe spoediger dit gebouw
gesloopt wordt, hoe beter.
De heer Ringers was het hiermee eens.
Spr. wilde het dure terrein ook niet langer
renteloos laten.
Ook de heer V e r k e r k was van meening
dat het gebouw zoo gauw mogelijk moest
verdwijnen.
De heer C1 o e c k stelde roor, om het
voorstel terug te nemen.
Mr. Leesberg voldeed aan dat ver-
zoek. De bezwaren over het terrein deelde hij
echter niet. Hij zou Maandag de zaak in de
Commissie van Publieke Werken aanhangig
maken.
De Voorzitter zeide nog, dat hij het
met den wethouder eens was. Spr. deelde
voorts mede, dat het College nader wil over
wegen, wat het naar aanleiding van het be-
sluit van den Raad inzake den kinderaftrek
heeft te doen. Daaraan zijn groote bezwaren
.voor de gemeente-financien verbonden en
spr. kan zich niet verbinden, het besluit zon-
der meer uit te voeren. Het zal ter goedkeu-
ring aan Ged. St. worden toegezonden, maar
het College behoudt zich de vrijheid voor,
om er een nota van B. en W. aan toe te voe-
gen.
De heer V e r k e r k vroeg, of de voorzitter
een portefeuillekwestie beoogde.
De Voorzitter zeide, dat de burge-
meester die niet kan stellen.
Het College gaat eenvoudig doen, wat de
wethouder van finamtiin in eersten tennijn
heeft laten doorschemeren.
V'erschillende leden ontkenden dit.
De Voorzitter betoogde, dat er in
geen geval een element in zat van ongeoor-
loofde pressie.
De heer Van 'tVeer was over de mede-
deeling ten hoogste verwonderd.
De heer Westerhof wees er op, dat
zulke dingen alleen maar gebeuren, wan-
neer een College een besluit volkomen onuit-
voerbaar achtte en dan alleen, wanneer er
maar een geringe meerderheid voor was.
Volgens de gemeente-wet regeert de Raad en
heeft het College de besluiten van den Raad
uit te voeren.'
De Raad heeft met groote meerderheid het
besluit genomen. Spr. begrijpt Mr. Leesberg
niet. Zijn vodrstemmen was voor spr. een
reden, om te meenen, dat het wel kan.
Spr. ziet in de houding van B. en W. een
teleurstelling, omdat ze nun zin niet hebben
gekregen.
De heer Thomsen ontkende dit.
De heer Westerhof meende, dat dan
door het gescherm met het percentage B. en
W. den schrik om het hart was gestagen.
Dit kan niet van overwegemd belang zijn
Spr. was over de uitdrukking ten zeerste ver
wonderd.
De Voorzitter had niet anders gezegd
dan dat B. en W. zullen overwegen wat te
doen staat. In een volgende vergadering
kan men het college naar de overwegingen
vragen. Spr. deed slechts een medeaeeling
om open kaart te spelen.
De heer Cloeck had het beter gevon-
den, dat B. en W. den Raad verzocht hadden
de stemming aan te houden. De Raad kan
nog wel een uitgave van 20.000 beoordee
len. Het besluit is met 14 tegen 3 stemmen
genomen.
De Voorzitter wees er op, dat ook de
heer Govers het recht heeft om bij Ged. Sta-
ten te protesteeren. Ieder burger heeft ook dat
recht en dus ook B. en W.
De heer V e r k e r k was nieuwsgierig hot
Mr. Leesberg dat zou afschieten. (Gelach).
PRIJSEEGELING IJS.
In hijiliag« 3 stellen, B. en W. den Raad roor
het raadsbesluit ran 12 Joini. 1919 (Ge
meeateblad Nr. 638) in te troldoen en goed t<
keuren dat d« v*.st»telliuig ran den prijs vai
het door da sromaonte te lover em. ija getchied;
door Burgeraeester «n Wefchoudarvs na te
eako da Commissie van bijstanid row heft Ge
meontf»l'aehthuia to hebben. gohoord.
Zondqr hoofdelijke stemming aangenonien
BTTCHTTNGS.FONDS STADSZIEREN-
HUlS.
B. W. stellen don raad roor fie heelhtiton
Otnd'sr intrekkinur rmn eijoo bewehiilckrixugr rai
koTt op de door execute uxen-testaimentair in
gediende, dOor Burg, en Weth. goedigekeurd
rekening ran hum beheer alsxoodanig,
f 22760.11 H', te vermeerderen met eenie renti
als hiorna vermeld sedert den d'ag der beta
ling ran dit tekort uit) de gewone midcMei
der gemeente tot dien van terugatorting i)
de gemeentekas, wordt bij het gemeentelijr
ponsioenfonds, daartoe in ataat te telle)
door beleening van bimnerulandaohe effectea
bij de Nederlandtoche Bunk, opgeno.men ee
bedrag van 22500, tegen eene rent?, pet
hooger dan do beleeningsrente te vergoedo
•an de Ned. Bank, ondar vorplichtlmg eene
jaarlijlkache afloaainlg ran 600 of een voel
voud er van, al naar gel a ng de gewone inikotn
•ten der imlk tense hap dit. sullen veroorlovei
Zonder hoofdelijke stemming aangenomen
VOORSTEL BETREFFENDE
KADASTRALE TENAAMSTELLINO
VAN DEN HORNSCHEN WEO.
Zonder hoofdelijke stemming aangenomen
UITBRETDTNG IJS'PABRIER.
B. en W. stellen den raid' roor
aan B. en W. een nader or edict toe te staa
ran 1500 ten1 behoove ran de voorgenome
uitbreiding der IJsfabriek op het gemeentf
el&chtfeuia en dit bedrag toe te roegen aan d
door de gemeente te eliuiten geidleening e
de aflossing daarvan terug te betalen uit d
baten der Usfabriek over een tijdpar'k ra
12 jaren.
Zonder hoofdelijke stemming aangenomer
REORGANTSATIB HANDELSAVOND-
©OHOOL.
Gelijk B. en "W. reed» in bij 1 age no. 44 to
het raadsverslag 1920 oiededeelden, was he
30 Juni 1920 eub EI, tot dekking ran het t<
hun voornemen een voorstel te ontwerpen to
reorganise tie der Handelsa vondfcohool roo
hindels- en kantooibedienden. Daaraan than
vol doen de berickten aij thane den Raad, da
de directeur der school eon uitgewerkt ont
werp-plan voor die reorganisatie heeft ingc
zonden.
De jaareuwus is daarin ran zeren maande'
gebrsoht op aeh« mannden en de dinur ra'
den «ma nan seen op wjd jmi.
noemde vwawJertng ia noodWWHJIh em de
»chool> steeds als een ,^mddelbaxe" aange-
mer'kt, dit karakter te doen -behouden; een
school met een jaamirsus ran minder dan 8
maanden wordt van Rij'kswege ale een „lage-
re" beschouwd'j wat de tweede wijziging be-
treft, de ervaring heeft gefleerd, dat de leer-
lingea, die doze ichool bezoeken, in het alge-
meen niet genoeg v66r-ontwiikkeling hebben
genoten om imet rrucht het onderwijs te kun-
nen volgen, meer in het bij zonder wat aangaat
Nederiandsch en xefkenen (speciaa! vlug en
accuraat cijferen). De vorderingen daar in
moeten zoodanig zijn, dat zij een stevigen on-
dergrond geven voor het onderricht in vreem-
de talen, boefchouden en bandelsrekenen.
Daartoe worden thans twee voorbereidende
klassen voorgesteld, waarvan de eerate hoofd-
zakelij'k onderricht in Nederlandach, rekenen
(cijferen) en 6en vreemde taal en-in de twee
de 'bovendien nog in een vreemde taal en
handelsrekenen zal zijn te geven. Daarna vol
gen dan de 3e, 4e en 5e klasse, vormende de
eigenlij'ke vakschool. Wdrdft de oursusduur
voorts imet 6en maand! verlengd, dan mag zeer
zeker met grond worden verwacht, dat het
onderwijs aneer vrucht dragen zal dan tot nog
toe het geval was.
Omtrent genoemd ont werp-plan hebben B.
en W. de adviezen gevraagd van de commis
sie van toezicht op het midcfolhaar onderwijs
en den betrok&en mspecteur van dat onder
wijs, welke laatete ter zake eenige opmerkin-
gen maakte, waaromtrent zij weder het ge-
vodlen vroegen van den directeur en de com
missie.
Wat de opmerking van <fen inspecteur om
trent de opnaming van het valk .jFransch"
onder de verplichte vakken aangaat, gaan B.
en W. mede imet het nader ad vies van den
lireeteur en meenen zij aan het bezwaar vol-
ioende tegemoet te komen door de bepaling,
iat B. en W. bij voldoende belangstelling in
bet leerplan 'kunnen doen opnemen onderwijs
in Franscb, stenegrafie, macbinesebrijven en
andere vakken. Voor bet overige is aan de
jamaakte opmsnkingen voldaa*.
Ten elotts hebben B. en W. nog esnige wij-
zigingen aangebracht hooftfzaikelijik van re-
dactioneelen aard of door de pralktijk geboden.
I>e jaarcursus van atfht maanden zal inge-
volge het verlangen van den minister ran
Ond'erwijs, Runs ten en Wetenschappen reeds
voor den loopenden cureus dienen te gelden
ten aanzien der invoering ran den vij-fjarigen
■ursus stellen B. en W. eene overgangsbepa-
ling roor.
De kosteii verbonden aan de verandering
van den jaarcursus van 7 in 8 maanden zijn
loor den Raad reeds toegestaan bij de vast-
ttelling der verordening tot Tegeling d'ar be-
ooningen van het onderwijzend; personeel
aan deze school (Gemeenteblad no. 702) de
toeroeging van een rijfde cursuejaar zal jaar-
ijtks een meerder bedrag vorderen van pflkn.
2000.
Ran de Raad zich met het vorenetaandb
vereenigen, dan stellen B. en W. voor onder
intrekiking der bestaande vast te stellen een
aieuwe Verordening voor de Hapdeleavond-
ichool voor ban dels- en kantoorbedienden.
Zonder hoofdelijke stemming aangenomen.
BEGROOTENG GEMEE'NTELIJKE
ATiBEIDSBEJJRE, DIENST 1921.
Dd begrooting van de Gemeentelijike Ar-
beidsbeurs, dienst 1921, Sluit in ontvang en
uitgaaf op J 1918.
De uitgaven worden geraamd als volgfi:
iaarwedde direteur 800.etorting pensioen
90.porto's, dbukwerk, advertentien en
schrijfbehoeften 213.telep'hoon 90.
.choonhouden lokaal 150.brand en liebt
f 100.contributie, reis- en verblijfko&tea
f 75.—, eventueele vorvanging directeur
f 150.presen tie-gel den f 108.aandeel
;osten interc. 'bemiddeling 91.en onvoor-
:iene uitgaven 75-samen f 1918.ge-
leel te deikken uit de gemeentekas.
De O immissie heeft tegen de rami agon
■een bezwaren. Hjet heeft echter onze 'be-
reemding gewolrt, dat wel telken jare een be-
rrooting aan den Raad wordt ingezonden,
naar Dimmer eon rekening. Evenals voor de
ndere diensten en 'bedrijve ngeschiedt, ikomt
>na dit ook hier gewenscht voor. We zouden
iaarom alanog gaarne zien, dat de rekoningen
ver 1918, 1919 en coo vervolgens werrden in-
•ezonden conf. de verordening Gem.bl. 418.
De commissie voor de belastingzaken stelt
'en Raad voor de begrooting goed te keuren
•ij het volgende besluit: De Raad der ge-
neente Alkmaar:
Gezien en on der pooh t de begrooting van
'e Gem. ArbeidsbeuTs, dienst 1921Gehoord
'e oommissie voor de belastingxa'ken, enz.
Eesluit: de 'begrooting goed te ikeuren in ont-
ang en uitgaaf op 1918.met dekking
an hot tekort uit de gemeentekas ad 1918,
nder bepaling, dat de rekoningen van 1918
n 1919 alsnog behooren te worden ingezon-
'en en vervolgens telken jare de rekening
'oor d'en Raad behoort te worden goedge-
eurd.
Zonder hoofdelijke stemming aangenomen.
REKENING DER GEZONMIEEDS-
OOhEMlMSBEE, DTENST 1919.
Daar de uitgaven voldoende door kwitan-
iSn zijn gestaafd, stelt de Oommissie roor de
olastingznken d'en Raad' voor, de rekening
an de Gezondheidscoanmissie, dienst 1919,
oed te keuren in ontvang en uitgaaf op
1025.met een batig saldo van 381.72.
Zonder hoofdelijke stemming aangenomen.
.ERSTE &UPPLETOIRE BEGROOTING
VAN HET BURGERLIJR ARM-
BESTIJUR, DIENST 1920.
De Oommissie voor de belastingzaken snz.
telt den Raad voor de supp. begrooting goed
3 keuren in ontvang en uitgaaf op 5500.
let een nadere subsidie uit de gemeentekas
n dat 'bedrag.
Zonder hoofdelijke stemming aangenomen.
EGROOTTNG VAN DE GEZONDHETDS-
COtMMISSIE, DTENST 1921.
De begrooting van de Gezondheidscommis-
ie, dienst 1921, sluit evenals voTige jaren in
nfrvang en uitgaaf op 1025.
Als uitgaven zijn geraamd: belooning des-
undigen 250.boekweikeu, etc. 125.
>is- en verblijfkosten 50.s salaris van den
icretaris 500.—, ibureauikosten 25.
osten van vergaderingen 50.uitgaven
n koaten van alg. aard 25.
In ontvang is geraamd1: het saldo van 1919
d 381.72, bijdrage van het Rij'k 400.— en
I. gemeente f 243.28.
De commissie voor de belastingzaken heeft
■gen de begrooting van da Gezondsheidseom-
stelt dsn Reed! -see*
deee goed te keuren fin uurlisag en utlgwaf op
10.25.en de bijdrage van de gemeente te
bepalen op f 243.28.
Zonder hoofdelijke stemming aangenomen:.
Hierop^vergadering met gesloten deuren.
BELANGRIJKE ZAKEN OP
LANDBOUWGEB1ED.
De Vereeniging van Oud-leerlingen der
Rijkslandbouwwinterschool te Schagen, or-
gi.niseert ook in dit seizoen cursussen op
landbouwgebied.
(Vervolg).
De sociale beteekenis van het grondcred et
is hiermede voldoende naar voren gebracht.
Het grondcrediet moet gemakkelijk en in vol
doende mate te verkrijgen zijn. Het is van
groot belang, dat het crediet onopzegbaar
van den kant der schuldei9chers of althans op
langen termijn wordt verleend, opdat men
niet genoodzaakt wordt, telkens een anderen
credietgever te zocken en dikwijls belangrijke
kosten met betrekking tot de aflossing aer
oude en vestiging der nieuwe schuld moet
maken. Voor den credietnemer is het ook
van belang, dat hij bij wijze van amortisatie
hetzij bij gedeelten, zijn schuld kan delgen en
dat hem daarvoor geen bizondere kosten in
rekening worden gebracht.
De oudste wijze, waarop hypothedair cre
diet wordt verleend, is die, waarbij particu-
lieren als geldschieters optreden. De aflos-
sing, bij wijze van amortisatie, alsmede dc
soms op onverwachte tijdstippen plaats heb-
bende aflossingen bij gedeelten, staan den
particulieren geldschieter in den weg, terwij.1
ae onopzegbaarheid of de lange termijn der
schuld hem kunnen noodzaken, vreemd kapi-
taal op te nemen, wanneer hij anders in staat
zou zijn, zich met eigen, geld te helpen. Daar-
bij zou de schuldenaar wel kumien aflossen,
als hij met weinig kosten elders geld op voor
hem meer voordcelige voorwaarden kan Icii-
gen, terwijl omgekeerd de particuliere geld
schieter niet in de gelegenheid zou zijn van
een voordeelige rentevc^t gebruik te maken.
Vele particunere hypotheken worden bij
overliiden van den geldschieter opgezegd,
met alle kosten, daaraan voor den geldnemer
verbonden. De boer, die onfortuinlijk is en
in korten tijd op deze wijze eenige malen
van schuldeischer moet verwisselen, geraakt
aldus heel wat aan kosten kwijt. Voor de
landbouwers hier te lande zijn zeer ge-
wenschte hypothecaire schuldeischers ver-
schillende zedelijke Hchamen. stichtingen,
fondsen, levensverzekeringmaatschappijcn,
spaarbanken, enz., die meestal hypotheken
als vaste beleggingen beschouwen en alleen
een veilige rente willen trekken. Aangezien
op deze wijze de credietbehoefte niet ten
voile kan worden bevredigd, is het een voor-
uitgang, wanneer credietinstellingen ont-
staan, die zich leenen tot het verstrekben van
grondcrediet aan de landbouwers. Volkomen
ongeschikt zijn deze echter, als zij zelf op-
zegbaar crediet ontvangen. Daarom zijn boe-
renleenbanken voor het verleenen van hypo
theken ongeschikt. Het crediet, benoodigd
/oor de uitoefening van het bedrijf, het korte
en ook het vaste bedrijfscrediet. wordt door
de Raiffeisenbanken in voldoende mate en op
bevredigende wijze verschaft, dodi het grond
crediet valt tot heden grootendeels Duiten
haar werkkring. In de eerste jaren legden
vele Boeren kenbankendie de spaargelden in
ruime mate zagen toevloeien, tot vrij aanzien-
lijke bedragen in hypotheken vast. De Cen-
trale Banken zagen in, dat dit moest leiden
tot het vasiloopen van het bedrijf ter Boeren-
leenbanken. Door Eindhoven en Utrecht
werd den aangesloten Banken verboden,
grondcrediet voor bedragen boven 2000
en 3000 te verleenen. Slechts een enkele
maal worden met toestemming van het be-
stuur van de Centra'le groote bedrijven ge-
holpen. Volkomen geschikt lot 't verstrekkeu
van hypothecair crediet zijn slechts die cre
dietinstellingen, die door de uitgifte van
pandbrieven aan de noodige geldmiddelen
komen. Dergelijke credietinstellingen zijn de
hypotheekbanken, de aangewezen instellin-
gen voor het grondcrediet. Door het insti-
tuut der pandbrieven met him gemakkelijk
circulatie-vermogen wordt het kapitaal aan-
gemoedigd om in den grond belegging te zoe-
ken, zonder dat opzegbaarheid of amortisatie
langer een bezwaar behoeven te zijn. Het
hypotheekbankwezen heeft zich bij ons te
lande sedert de laatste 51 jaren reusachtig
ontwikkeld. Wijl deze instellingen echter op
streng commercieelen voet zijn ingericht en
in de eerste plaats hun eigen belang be-
oogen, laten' zij zich voor hun bemiddelings-
diensten goed betalen. De rente is door-
gaans belangrijk hooger dan bij particulie
ren; voorts berekenen zij belangrijke provi-
sien, meestal 1 pet. afsluitprovisie en even-
cens 1 pet. bij vervroegde aflossing, terwijl
in tijdera van geldschaarsche wel eens 2 k 3
pet. van het op te nemen bedrag wordt gehe-
ven. Daarbij komen nog kosten van taxatie,
bankinformatie, enz. en niet zelden worden
leeningen, welke na 5 of 10 jaar afloopen,
siechts tegen aanmerkelijk hoogere rente
constitueerd. In het jaar 1913 was over
geheele land op landelijke eigendommen in-
geschreven 'n totaal bedrag van/ 62.094.360
Daarvan was door hypotheekbanken1 verstrekt
J 7.940.680, door stichtingen' enz. een be
drag van 20.674.54 en de rest, n.l.
33.479.136, door pariculieren. In de oor-
logsjaren is de hypotheekschuld der boeren
gestegen, in 1914 tot 58 millioen en in 1919
tot 139 millioen gulden. Hieruit blijkt, dat
tijdens de oorlogsjaren de boeren heel wat
land hebben' gekocht, ten eerste doordat vele
buitenlandsche eigenaren in Zeeland, met het
oog op de lage koersen, daarvan wilden pro-
fiteeren en nooit een mooier tijdstip voor het
verkoopen konden kiezen en de tweede factor
was, dat door jaren boeren, vele boeren van
pachter eigenaar konden worden. Het valt
nog niet te zeggen, of die boeren, die in de
oorlogsjaren vaak tot veel te hooge prijzen
kochten en daarvoor hypotheek opnamen, in
de a.s. malaise, spr hoopt, dat die a,s. zal
blijven, niet zal worden meegesleept. Van
die 140 millioen was aan1 den landbouw door
hypotheekbanken slechts 12 millioen ver
strekt, door Boerenlcenbanken 62 millioen
en door particulieren 65 millioen. Hieruit
volgt, dat de hypotheekbanken geen geliefdc
schuldeischers zijn van de boeren. Ofschoon
de Boerenleenbanken uit zichzelf niet ge
schikt zijn tot het verleenen van grondcrediet,
zoo is toch zeer goed mogelijk gebleken, dat
zij hare organiaatie ook aan deze tak van het
landbouWiwdiat diwistbauu1 hmmn malun.
Hier te kadi geeehtetft zulln reeds door
CoOp. Centrale Leenbank te Eindhoven, wel
ke, zocdra door haar aan haar aangesloten
banken werd verboden, hypotheken boven
2000 te verleenen, getracht heeft, op andere
wijze in die behoefte te voorzien. hi 1908
werd door haar opgericht de „N. V. Boexen-
hypotheekbank, gevestigd te Eindhoven, de
eenige hypotheekbank m ons land, die zici
niet uitsluitend door commencieele doelein-
den, doch in de eerste plaats door het belang
.duoixjuweude bevuiking laat leiden.
Spr. zette het uoel van deze Vennootschap
nader uiteen, decide mede, wie aandeelhou-
ders kunnen zijn, teekende het beheer en zette
ae winstverdeeliiig en het waarborgen der
pandbrieven uiteen.
Spr. gaf verder nog een opsoraming van
ac soorten van leeningen, door de Vennoot
schap gesloten.
Eind 1914 waren 15 der bij: de Centrale
aangesloten Boerenleenbanken als aandeel-
houders toegetreden en de Centrale zelf was
voor 5 aandeelen in de Vennootschap betrok-
kcn. Het bedrag van de uitstaande leenin
gen is thans ongeveer 3 millioen. Er wordt
dus nog met betrekkelijk kleine middelen ge-
werkt. De rente, die genomen' wordt, varieert
tusschen 41/a en 5 yt pet Ofschoon
slechts op bcschciden schaal werken de, lijdi
het geen twijfel, of de Boerenhypotheekbank
zal tn de naaste toekomst zeer veel bijdragen
tot verbetering van het landbouwgrondcre-
diet en de werking der Boerenleenbanken
aanvullen, voor zoover deze tekort schieten in
de bevrediging der credietbehoefte. Ook de
Utrechtsche Centrale zal ongetwijfeld het
voorbeeld harer zuster ins telling moeten na-
volgen. De drang der aangesloten' Boeren
leenbanken om ook grondcrediet voor hare
leden te kunnen bemachtigen, zal haar nu
spoedig voeren in de geweoschte richting
Wij vermoeden-echter, dat deze Centrale de
zaak op eenvoudiger wijze zal aanpakken en
wel niet door oprichting eener afzonderlijke
hypotheekbank, maar door zelf het uitgeven
van pandbrieven en het plaateen van hypo
theken ter hand te nemen, waartoe enkel wij
ziging harer statuten en op-name daarin van
een nieuwe tak van bedrijf noodig is.
De middencredietkas van den Belgischen
Boerenbond te Leuven is o. a. een Centrale
met zulk een tweeledig doel, n.l. de regeling
van het bedrijfscrediet en van het grondcre
diet. Het laatste verschaft zij uitsluitend uit
de middelen, welke zij verkrijgt door den
verkoop van pandbrieven. En de gunstige
werking dezer Centrale bewijst afdoende, dat
de* combinatie in de praktijk zeer goed mo
gelijk is. Merkwaardig is daar, dat nog al
veel gebruik gemaakt wordt van een over-
eenkomst, welke de Centrale Bank met een
Maatschappij van Levensverzekering heeft
aangegaan, waardoor de mogelijkheid wordt
geopend, de aflossing te combineeren met
een levensverzekering. Komt dan de hypo
thecaire schuldenaar vroegtijdig te vallen,
dan kunnen de erfgenamen met het verzekerd
bedrag de hypotheek aflossen, terwijl ze an
ders de amortisatie hadden moeten voortzet-
ten en allicht het goed met een nieuwe hypo
theek hebben moeten bezwaren.
Men ziet, dat in dit opzicht nog verschil-
lende wegen tot verbetering van net crediet
open staan. Men moet wel in het oog hou
den, dat het vraagstuk van crediet voor den
landbouw geen wiskundig probleem is, dat
slechts op ten wijze is op te lossen.
Spr. wilde niet eindigen, alvorens een en
kel woord gewijd te hebben aan het crediet
van de Coop. Vereenigingen. Ook deze heb
ben evenals de individueele landbouwer be
hoefte aan bedrijfs- of aan grondcrediet. Dit
hangt van den aard der Vereeniging af.
Is de Vereeniging in het bezit van onroe-
rend goed; heeft ze voor de uitoefening van
haar bedrijf fabrieksgebouwen noodig, dan
heeft ze grondcrediet noodig. Heeft ze de ge-
bouwen niet, dan is alleen bedrijfscrediet vol
doende.
Spr. wilde nagaan, in hoeverre het Co5p.
landbouwcrediet reeds dienstbaar is voor het
financieren van de boerencooperatie en voor
hoever haar taak in dezen voor uitbreiding
vatbaar is.
Ter vergemakkelijking verdeelde de spr. de
en wel in de eerste
ij en gefinancierd
zelf; in de tweede plaats de landbouwcodpe-
raties, samengebracht in vereenigingsbanken,
die op haar beurt weer leden zijn van de
Centrale; in de derde plaats de Co5p. land-
bouwvereenigingen, rechtstreeks in relatie
met de Centrale en in de vierde plaats de
Cooperaties. tot dusver geheel los van het
Coop, landbouwcrediet.
Tot de eerste groep behooren de rechtsper-
soonlijkheid hebbende vereenigingen, welker
doel is: bevordering van het Tandbouwbe-
drijf. Daar bestaat dan ook bijna geen
rde
dorpsbank, welke niet een of meerdere land-
bouwvereenigingen onder hare leden telt.
Einde 1918 bedroeg het totale aantal der bij
de Boerenleenbank aangesloten Vereenigin
gen 1031, waaronder 749 als Codp. land-
bouwvereenigingen kunnen worden aange-
merkt.
De bij de locale bank aangesloten Vereeni
gingen hebben eveneens. schier zonder uit-
zondering, een locaal Karakter. Leden der
banken zijn aankoopvereenigingen, met of
zonder malerijen, veilings- of verkoopsver-
eenigingen, Zuivelfabrieken, Onderlinge Ver-
zekeringen, Fok- en Contrfilevereenigingen.
dorpsvereenigingen en andere. De meeste ge-
nieten bij de dorspbank in rekening courant
een crediet, dat varieert van f 10.000 tot
1 50.000, een enkele maal tot 100.000 of
hooger. Nu en dan komt het voor, dat ook
sticntingskapitaal wordt verstrekt aan pak-
huizen, malerijen of zuivelfabrieken, of
schoon de Centrale Bank het laatste tegen-
gaat. Het blijft gelukkig uitzondering; het
stichtingskapitaal verkrijgen die Cooperaties
6f door het aangaan van een hypothecaire
geldleening 6f door het plaatsen van aandee-
en en obligaties, meest bij de leden of langs
beide wegen. Een overzicht leert ons, dat
hiervoor In rekening-courant door Utrecht
ruim 12 millioen is verstrekt.
Het financieren der plaatselijke Cofiperaties
is voor de Boerenleenbanken alleen dan tno-
gelijk. wanneer zij kunnen rekenen op vol
doende hulp en medewerldng der Centrale
Bank.
De Centrale verleent die hulp vooral, door
aan de banken met leden-vereenigingen rui-
mere credieten toe te staan.
Zuivslfabnelan en imlnnpinns* ui
ontvengen vcehtl bet geM vow ban rerbo«H-
te producten in aanwijzingen op banken in
binnen- of buitenland of in wtssels op parti-
culierea Het is de taak der Centrale, dat
papier zoo snel en zoo voordeelig mogelijk te
verzilveren. Ofschoon hier en daar verbete-
ringen zijn aan te brengen, toch valt de
werkwijze der Centrale Bank met haar Boe
renleenbanken en de bij die Boerenleenbanken
aangesloten vereenigingen ten zeerste te lo-
ven.
Groep II slaat een anderen weg in. Iq
1904 gaf het faillissement van ten der groot-
ste bankiershuizen te Leeuwarden den Bond
van Coop. Zuivelfabrieken in Friesland aan
leiding om de vraag te overwegen, of een
eigen bankinstelling, ten behoeve der talrijke
Cooperative Zuivelfabrieken in die provin-
cie mogelijk was. De beweging ging in de
richting van samenwerking met de Centrale
Bank en zoo ontstond de eerste vereenigings-
bank, de Cooperatieve Zuivelbank te
Leeuwarden, lid der Centrale.
..Van de meer dan 85 Coop. Zuivelfabrieken
zijn thans 61 lid der Coop. Zuivelbank te
Leeuwarden, terwijl bovendien nog een 6-tal
andere Coop, vereenigingen, welke met de
zuivelbereiding verband houden, waaronder
de Coop. Zuivel Export Vereeniging even
eens lid zijn. Ook staan de statuten de toe-
treding van andere Cooperaties dan die op
zuivelgebied niet langer in den weg. Van
haar eigen middelen verstrekt de Zuivelbank
alleen kort crediet, meest in rekening-courant,
met 3 maanden opzegbaar. Bij de stichting
van nieuwe fabrieken en de uitbreiding van
bestaande, maakt de zuivelbank zich ver-
dienstelijk door het verleenen van haar inter
medial tot het verkrijgen der daartoe benoo-
digde gelden op langen tennijn door het
plaatsen van obligatie-leeningen. Ook is zij
zeer faciei met het terugkoopen en beleeneu
riei rnescne vooroeeia is verieaen jaar ge»
volgd door N. Holland, waar een soortgelij-
ke Bank te Alkmaar is opgericht. aanvanke-
lijk met 7 Fabrieken en de N. Holl. Export-
vereeniging als leden. 'Het lijdt geen twijfel,
of ook elders zullen eveneens vroeg of laat,
30ortgelijke vereenigingsbanken worden op
gericht. Uit ten organisatorisch oogpunt valt
veel te zeggen voor een samenvoegen der
Coop, vereenigingen, welke niet door de Boe
renleenbanken kunnen worden bediend, in
vereenigingsbanken, boven het rechtstreek-
sche financieren dier cooperaties door de
Centrale zelve.
Van groep III merkte spr. op, dat op ten
enkele uitzondering na, slechts Co6p. cre-
diet-instellingen als zoodanig zijn toegela-
ten, ofschoon de Statuten der Centrale Bank
de toetreding als lid van andere Coop, land-
bouwvereenigingen tot hiertoe niet verhinder-
den. Door het instituut der deposito-obliga-
ties is de Centrale Bank in de gelegenheid
stichtingskapitaal te verstrekken aan Coope
raties, mits deze leden zijn van een der aan
gesloten Boerenleenbanken. Boven de statu-
aire aansprakelijkheid wordt in den regel
als meerdere zekerheid eerste hypotheek ge-
geven op terreinen en gebouwen. Het be-
stuur der Centrale is sedert de statutenwijzi-
ging van 1918 ook bevoegd, bedrijfscrediet
in rekening-courant te verstrekken aan land-
bouwvereenigingen, zulks onder goedkeuring
van den Raad van Toezicht. Al is het ge
wenscht, dat de Cooperaties zooveel mogelijk,
hetzij bfl Boerenleenbanken, hetzij bij Ver
eenigingsbanken zijn aangesloten, zoo zullen
er toch altijd enkele overblijven, die daar
toe de gelegenheid missen. Voor de zoodani-
gen moet de gelegenheid openblijven om
rechtstreeks met de Centrale Bank in relatie
te treden en bij haar in rekening-courant
gelden op te nemen, zij het dan ook onder
minder voordeelige voorwaarden als de leden
der Centrale.
Bij groep IV betoogde spr., dat het nog
verre is, dat de Centrale het geheele terrein
der boerencooperaties bestrijkt. Wat de fi
nanciering der plaatselijke landbouwvereeni-
gingen betreft, zij opgemerkt, dat deze gelei-
delijk meer en meer zullen toe treden tot
plaatselijke boerenleenbanken. Het is niet wel
mogelijk, haar aantal, noch haar credietbe-
hoeten, in cijfers uit te drukken.
Dat echter de toename in de naaste toe
komst aanzienlijk zal zijn, wie zou er aan
twijfelen, nu allerwege wordt aangedrongen
op krachtige en intensieve organisatie. op
allerlei gebied, teneinde het weerstanasver-
mogen aer boeren in de moeielijke tijden, die
aanstaande zijn, te verhoogen?
(Batten rMrantwaDrieUjkkeid pan tte Rftdac-
tie. De apname in issa tnbriik bewflst gaens-
rim; dat dt Rndaetkjr made UaittvQ.
,,KLAPLOOPERS."
Oeachte Rcdactie.
In verband met de m. 1. harde uitdrukking
van den heer Westerhof, gisteren in den Raad
geuit, dat ongeorganiseerde arbeiders klap-
loopers zijn, wensch ik de aandacht op enkele
feiten te veatigen.
le. Op het zeer hooge bedrag defr contri-
butiin, welk bedrag bij het tegenwoordig
zeer dure leven dubbel geldt.
Hoe licht komt de arbeidersvrouw er toe,
den bode een of twee keer weg te zenden, ter
wijl in dit geval van inhalen bijna geen spra-
ke is. waarop volgt: bedanken of bedankt
worden. (Acn! waren alle menschen wijs).
2e. Heeft het geloof in de vak-organisaties
bij zeer vele arbeiders de laatste tijden een
geweldigem klap gekregen. Men lette op het
jaar 1920, waarin de vakbeweging in haar
strijd' met het kapitaal keer op keer de neder-
laag leed. Ik denk hierbij aan de mislukte
boot- en transportarbeidersstaking, de uitslui-
ting in de bouwvakken, de aanstonds door
de leidas kapot gemaakte posts taking, enz.
enz.
3e. E>e hooge krinjgen der vakbeweging, in
eiders-eenvoud tegenover ka
plaats van arbeiders-eenvoud tegenover kapi-
taal-luxe te plaatsen, apen zij de bourgeoisie
na, in salarissen, luxueuse inrichting, reislus-
tigheid, alleen in solidariteit blijven zij het
kapitaal verver ten achter.
Op deze wijze wordt het vertrouwen ge-
fnuifct, het ledental gaat hard achteruit en
het getal der „klaploopers" wast gestadig.
Voor de moderne en syndicalistische vak
beweging jammer, voor de revolutionnalre
idte Eeilzaam.
Voorwaar, de heer Westerhof is met zijn
uitdrukking niet gelukkig geweest.
Alkmaar, 21 JanuAri 1921.
CHRISTIAN.
