Klppsn en Konljneo.
Hatighefd,
Utt het Isdlsehe levea-
xvi.
EtiN PAAR ORBREKEiN ON/ER
KIP PEN'.
Tot de gebreketi onzer lioendcra behoori
ook lift ..woglcgi'.cn" <lcr on en, uawnice be-
doeld wordt de eigeiuiflrdiglieid, dat aonuni-
gen hun eleren op verborgtn plaatsen legwen
en niet bdw>orli)k daar, waar dc eigenanr der
dlcren het wensoht. Effiiole wilde feondwn,
I'iiii/cn en pftlrij/in, door voorMurendi ver-
voK'iii,;) scli' ip/injii:' gnvonli-11, hun eleren
uitsu'kfnd welen' te vcrbcrueiii, zoo hebben ook
onze hot'iulcre waaraihljnTijk let# van d'iezelf-
i eljgen»di;i|> b liomb u nit de lang vervlogen
il'ijdvn, toen ze nog geen culiiiurvogcls waren.
Tooti sdruitt de oorzaak van dit wegleggen
meer bij' d'e eigenaar, die niet vbldocnde aan-
dadht wijdi nan de Itigneaten en aan de plant'
King rfaarvan, Zooal# wij vroeger rceda niee-
di Idiu lout een kip gaarne baar ei op een
eenigazlna fialfdonkere plaats Oraag heeft zlj
ook een nest, dat zrid dicp it, dat men haar
van terzijdc en van fditeren niet er in kan
zicn zi'tten. Een hoofdvoorwaarde is-obk, dat
liet vrij is van luia en mijlt en igevuW met goed
schoon hooi en een of meer lcunsteieren. Wij
spraiken vroeger reeds over gemakkelij'k vc
plaalsbare legbakjes buitcn het nachthok. Het
moet dus niemandl verwonderen, dat a'ls de
nestgeleigenheid haar niet aanstaat, zij elders
een plaatsje zoekt. Wij zagen wel bij sommi-
gen zoodaniige verplaaisbare logbalcken, die
aan de voorziij'de gemaklkelijik mot een op ,iaan-
de Iklep ikonden afgealoten worden. Als men
nu overtuiigidi is, dait de bewuste kip ieggen
r.ioet„ kan men haar in het nest opsluiten toi
ze gelegd heeft. Een paar malen hcrhaald,
is het gebrek weldra genezen.
Een ander gebrek is het vechten d'er hanen,
waart'oor veel onrust onrtstaat en de hanen
elkaar soms weeselijk toetakelen. Ails uitvloei-
sel der polygamic is het algomeen voorkomend
versdhijnselDe ervarlng heeft geleend1 dat 2
hanen het moeiliilkst in vrede kunnen leven,
moeilijker dan 3 of meer. Maar het beste is de
vchtpartdjen te beletten, door de hanen ieder
afzomderlijik bij een toomi te houden, kani dat
niet, zoo zou men 't volgende praktische mid-
del kunnen toepasaem. Daar de veohtersbazen
met een aan'loop op elkaar losstonmeu, kan
men een band' ©t kluister om de loopbeenen
vastmakea en wel z66, d'at zij nog jnist kun
nen stappen, maar niet hard Toopen. BfJ eenl-
S: mislulote pogingen is de lust weldra voor-
ji. Na eenige aagen kan men dc kluister ver-
wtjderen en zoo is het vaak geiukt ze het vech.
ten af te leeren. Deze kluister zijn ook in den
handel. Bij eenige rassen als de Plymouth
Rocks en de Engelsdie, Belgieche en Malei-
sche vechthoenders zit den hanen het vechten
z66 in het temperament, dat zc het nooit af-
1 eer en. Hanen die van jongs af 8 amen geloo-
pen hebben, willeni zich soms verbrocderen en
dan het vechten nalaten. Toch gevoelt ten
zich de meerdere, voor hem maken de andere
hanen dan wel ruim baan.
Maar niet alleen is er strijd tusschen. de
hanen, ook onder de hennen zijn er die twist-
ziek van aard blijken te zijn, steeds op voet
van oorlog met anderen. Doorgaans zijn dat
niet de besten als legsters en els men daarvan
overt uigdi is, kan opruimen wel aangeraden
worden, daar ze van nadeeligen invloed zijn
op de goede legsters door hun onrust maken.
Ee(i bezwaar is altijidl het bijvoegen van een
of meer nieuw aangeschafte hennen. Ze wor
den doorgaans hoogst vijandig ontvangen.
Het raadizaainst' is alien in een geheel nieuwe
afdeeling op te sluitcn. De outmocting heeft
dan op vreemd terrein plaats en loopt dan
doorgaans gladder van stapeli. In elk gevai
is het goed een oogje in het zeil te houden en
te zorgen dat de nieuweling een veilig hoek-
jt kan vinden om zich te bergen en ook er acht
op te geven dat het eten en drinken aan het
verstooten dier niet 'geheel ontbreekt.
Vele liefhebbers klagen over het overvliegen
Dit heeft men niet 'te verwachtcn van dc
zwaardere rassen, maar de lichtcre houden er
des te meer van om eens 'n .bezoek te brengen
aan buurman's bloementuin of ook wel aan
diens pluimvce. Als de ren te groot is om ge
heel te overdekken. kunnen gegalvaniseerde
draden horizontaal gespannen worden op 10
c.M. afstand boven elkaar, aan latten, die
loodrecht op de schuttingen zijn aangebracht
op een hoogte van een paar meters boven den
rand. (De dunheidi der d'raden maakt, dat de
op passagieren beluste vogel geen steun er op
kan vinden en dan ook niet ontvluditcn' kan.
Van dc overigens tamelijk barbaarsche mid-
deltjes om't wegvliegen te beletten, vermcl-
den wij alleen het doelmatige afknippen der
slagpennen aan slechts 66n vleugel. Deze be-
werking is geheel pijnloos en behoeft slechts
herhaala te worden als na den rui de afge-
knipte pennen zijn uitgevallen en door nieuwe
vervangen. Men laat van de slagpennen1 de 2
of 3 buitenste ongeknipt om het model niet
te schaden, Alle andere manieren zooals af-
branden met cen gloeiend ijzer of het ui ltrdk-
ken der pennen. ie volstrckt1 niets meer afdoen
de en veroorzaaikt liet dier veel pijm, waardoor
weer de leg word t 'ten adedld' en vertraagd
De {out schuilt, zooals wij zagen, dus meest-
al bij den bonder, die aan de mrichting van
zijn hoenderveiblijf niet ai de vereischfe zor
gen heeft besteed. Het is den dicren niet kwa-
Ejk te nemen, want zij kennen geen goed en
geen kwaad, zij volgen alleen hun natuurdrif-
ten en doen, latei^wij het maar eerlijk beken-
nen, nog zoo dom niet.
De heer van Straten zrtde: „Oa Je
maar jls we wat verkoopen kunt, maar deni
er aan, dat als je gesnord wordt, dat je niet
zegt hoc je aan die anthraciet gekomen bent"
Hij wordt door den heer van Straten gebruikt
als smeeriongen.Daar heeft de heer van Stra
ten als dtrccfeur van de Brandstoffenvereenir
Rechtszaken
K:'Sa
ARRONDISSEMENTS-RECHTBANK
TE ALKMAAR.
Zitting van Dinsdag 25 Januari.
BELEEDIGING
Elsieua M., de beklaagde uit de vori
zaak, moest nu terecht staan ter zake bel
ging van de 65-jarige waschvrouw Fijtjc
I fagc, huisvrouw van Coenraad M.
Getuige is de moeder van beldaagde. Zij
verkeert in niet goede verstandhoudlng met
haar, Wat dan ook wel blijkt.
De beleediging is gesdhied in het wacht-
lokaal van de politic, waar zij haar moeder
vcrwect 2 kinderen kapot gemaakt te hebben.
Beklaagde bekende het feit. Het Is de waar-
hcid. Zij heeft hier de bewijzen, die zij aan
de rcchtbank verkoadigde.
De agent Sjoerd VeTtman heeft de beleedi-
uen gehoord.
j. '.-vch Jr) boete sei-s. 15 dagen hechtenis.
Beklaagde vroeg liaar stukken terug, die zij
noodig heeft voor haar echtscheiding.
DIEFSTAL VAN BIGGEN.
De 30-jarigc landbouwcr Jsimon Vr., uit
Callantsoog, heeft zich schuldig gemaakt
Caliautsoog heeft zich op 18 November
schuldig gemaakt aan wederrechtelijke toeei-
gening van 3 biggen, toebehoorende aan den
Gndbouwar P. C. Avia Jr. te Auna-Paulow-
ua, De biggen stonden in eeu niand achter
den staf van Langedijk te Schagen.
Beklaagde hcefl de biggen met maud m al
weggenomeu. Hij wist met waarorn iiij het
godaau heeft. Hij nad al 20 kocien, 2 paarden
en 30 scliapen, Iiij wilde ziju veestapel nog
m^r en op goedkooper wijze uitbrciden. Be
klaagde is alcohol 1st eu is reed# als zoodanig
medisch behandeld. De biggai zijn wcer in
't bezit van den rechtmatigen eigenaar.
Eiscli 2 maanden gcvangeuisstraf.
Beklaagde verzoohi een geld bo etc.
'Hij wilde wel lid van een Oeheelonthou-
ders vereenjging worden.
DIEFSTAL VAN ANTHRACIET.
De 33-Jarige sjouwermnn Adrianua B. te
Hoom moe#t zicli verantwoorden ter zake
iliefstal van oen 4'A H.L. anthraciet, ge-
plecgd op 15 November te Hoom, ten na-
deele van dc Brandstoffenverecniging aldaar.
Beklaagde heeft bij die Vereeniging ge-
wcrkt, maar werd bntslagen omdat hij ook
bij een ander werkte.
De brandstoffen lagen in een pakhuia aan
de Dubbele Buurt.
Beklaagde zeide, dat hij anthraciet en turf
heeft gekocht van den heer G. Velthuizen, di-
recteur der Brandstoffenverecniging. Hij bo
weerde al jaren met dezen directeur te heb
ben gewoekerd en geknoeid.
Dc directeur, als getuige gedagvaard. ont-
kende zulks en toonde aan, dat dit ook met
mogelijk is geweest.
Voor de politic heeft beklaagde een volle-
dlge bekentenls afgelegd. Daarin heeft hij
ixjIc verklaard dat hij met medeweten van den
directeur brandstoffen buiten de distribute
heeft verkocht voor hoogeren prijs. De meer
dere winst was dan voor beklaagde. I >e an
thraciet is door beklaagde verkocht aan den
winkclier J. van Straten. Hij maakte den
heer van Sti m ,i wijs, dat hij de brandstoffen
had weten te b: machtigen cp !>ons van eeni
ge oude vrouwen uit het gesticlit ..St. Pieters-
hof", wien deze brandstof te duur was.
Beldaagde zeide, dat hij op last van den
heer van Straten de anthraciet heeft ver
kocht.
ging en gemeenteraadslid gelijk in, zeide be
klaagde.
Hij is ook al een paar maal bij den com
er
missaris geweest, om te vragen dat deze
maar niets van maken zou.
De heer van Straten verdedigde zich tegen
deze beschuldigingen cn ontkende met bekl
onder een lroedje te hebben gespeeld. Hij zelf
heeft aangifte gedaan van den diefstal.
„Dat komt", zeide beklaagde, „omdat de
heer van Straten zich zou branden aan de
distributie."
De heer,van Straten zeide bij de politie te
hebben aangegeven dat de werklieden B. en
G. in het pakhuis waren geweest.
Mr. Mulder vroeg aan den heer van Stra
ten of beklaagde, die niet als diefachtig be
kend staat, soms op grond van vroegere faci-
liteiten niet gemeena kon hebben, dat hij
zich een zekere vrijheid zou kunnen pennit-
teeren.
De heer van Straten. antwoord ontken-
nend. Hij heeft altijd in B. het v<-uk wa%.
trouwen gesteld.
Beklaagde zeide: als de politie er ma- tus
schen was gekomen, dan zou hij gowoouweg
met den heer van Straten hebben afgerckend
Maar van Straten yvas bang voor de distri
butie en toen heeft hij de suiul<fluaar op be
klaagde gegooid.
De 42-jarige los-werknian I'.ct Groot heeft
op verzoek van beklaagde geholpen de brand
stof uit het pakhuis aan uc Dubbele Buurt
weg te halen Groot dacht, dat B. nog werk-
zaam was bij de dfcu.lxjtie. Zij hebben 4A
mud anthraciet ey m brikeben weggehaald
en gebraeht bi Strai i. Hij kr«eg f 1^0
voor zijn m<- i
De winki. r Sir. heeft 12,50 betaald
voor de antiiruciet. jij had reeds eenmaal
van B. gekocht buiten de distributie om.
Het O. M. achtte beklaagde niet onschul-
dig. Hij heeft minder afgeieverd dan waar-
voor hij geld heeft ontvangen. Dat werpt op
zijn eerlijkheid een twiifelaihtig licfi. Spr.
neemt aan dat beklaagde diefstal heeft ge-
pleegd en vorderde 1 maand gevangenis-
straf.
Beklaagde zeide eerlijk van den heer van
Straten te hebben gekocht.
DI.EBSTAL MET BRlAAK.
la den nacht van Maand'ag op Dinsdag is
inbraak gepleegd in de Coop. Sfeoomzuivelfa-
briek en korenmalerij te Exloo. Medcgeno-
men werd een kistje, waariu koopakten enz.
waren geborgen, dat dc*>r de politie in't na-
burige dorp'Valtlie is teruggevonden. De die-
ven waren stdllig van meeiuog diat zich bier-
in gelid1 bevond en hebbeni bii1 heti openmaken
liet kistje met inhoud maar laten staan. Ver
der wordt een klein bedrag aan geld vennist.
Van de daderfs) nog geen spoor.
DIEFSTAL VAN HANDSCHOENEN.
Voor dit feit moest zich verantwoorden de
niet verschenen schilder K. de V. te Hoom
Het feit is gepleegd op 25 November 19201
Hij pleegde den diefstal in den winkeli van
den neer C. de Jong aldaar, op een oogen-
blik, dat deze zich even uit den winklel verwij-
derde. De beklaagde is een neef van dem va-
der van den heer A. de Jong. Beklaagde
vroeg in den winkel naar schoenen en sok-
ken. De winkelier vroeg dat achter aan zijne
vrouw, maar deze baa niets weg te geven.
Beklaagde was dronken en sloeg den' winke
lier in het gelaat. Intusschen had hij de
handschoenen gestolen.
Eisch 1 maand gcvangcnicstraf.
VERDUISTERINC VAN EEN
HANDKAR.
De beklaagde, J. J. M., voddenrapcr te
Helder, heeft op 30 September bij Hartog Ja
cobs een handwagen gehuurd, verduisterd
en het voertuig voor 10 ten eigen bate ver
kocht aan F Balcker;
Eisch 3 maanden gevangenisstraf.
VERNIELING.
Ook was niet aanwezig de sjouwemian
Joh. C. H,, te Alkmaar woonachtig. Hij heeft
op 25 November wcderrechtelijk cen glas-
ruit vfcrnield in het caf6 van den heer Wcs-
sels aan liet Luttik-Oudorp alliier. De kaste-
leinea weigerde hem te tappen en de kaaic-
lcin gooide hem de dcur uit. Hij dreigde
daarop alle ruitcn in te alaan, doch beperkte
zich tot ita.
Eiscli 25 boete of 25 dagen hechtenis.
MISHANDELINO.
Dc 24-jarige los-wcrkman Jacob Ger. M.
stond terecht ter zake inishandcling van den
21-jnrlgcn schippcr li. Schot, dien Iiij in den
nacht van 7 op October een atomp in het
gelaat heeft tocgebracht cn hem met cen stole
cen slag op het hoofd h«ft gegeven. Beklaag
de heeft eerst zckeren Bruin, die zich in het
gezelscliap van Schot bevond, geslagen.
Beklaagde deed een lang.vcrhaal van zijn
avontuur, voornamelijk ten doel hebbende om
tc doen ultkomen dat hij uit zelfverdediging
heeft gehanddd.
Eisch 25 boete subs. 25 dagen hechtenis.
EENVOUDIGF. BELCEI )IOING
De 47-jarige viaschcr Jan V. te St. Pancraa
stond teiecht ter zake beleediging van den
kaasikoopman Jan Verbeek, wien hij op 17.
November j,1. te Hcerhugowaard opzettelijk
beleedigende woorden heeft toegevoegd. Ook
wierp hij Verbeek een handvol kroos in 't
gelaat.
beleedjgende woorden heeft -toegevoegd.
Verbeek hield zich ohledig met het vis-
schen in het polderwater.
Beklaagde was met zekeren Ruiter bezig
fuiken te lichten.
Beklaagde zeide, dat Verbeek ten onrechte
in hun vischwater heeft gevischt. Hij was
daaro-ver verstoord eni heeft Verbeek onvrien-
delijkheden toegevoegd, wit weet hij niet
neer-
Eisch f 10 boete of 10 dagen hechtenis.
DIEFSTAL VAN KOUSEN EN WOL.
Voor dit feit moest zich verantwoorden
Emilia W., huisvrouw van Corn. V., te
Hooru. Zij was niet verschenen.
Deze diefstal is gepleegd op 29 November
j.l ten nadeele van de winkelierster A. M. V.
Deurman, huisvrouw van J. H. P. Panders.
Beklaagde nam de kans waar dat er nienjaud
in den winkel was en stal de sokken en wol
uit n uiistalkastje, dat aan de deurpost
t ing De dienstbode, E. A. M., zag het en
v.aarschuwde de winkelierster.
Eisch 2 maanden p '.ingenisatraL
«pgrew»ktlh«S3, flinch# lucht, gr#r#sr*ld# g»-
voonton, de noodige mrt ®n slaap, lickaims-
bewoging en een rorgzame leefwijze ie wat de
natuur vraagt om uw lichaam in goede con-
ditie, uw nierea gezond, en uw geetel vrij ran
urinezuur te houden.
Hebt gij st ooit aan gedacbt, dat uw pijn
in den rug, boofdpijn, urinolewalen en wator-
euoktige ■wellingen een gerolg k una an aijr.
ran uw leeiwijeel
T« ewaair eten, He* roorfidurend gebruik
ran alcohol, to reel rooken, hat rich ta weinla
beaohenmen tegen hat (klLmaat, onmatigheid,
en hat te wainig eoaken ran gezoa'do ontspan-
siing en ruat, tullen ongetwij faid de nieren
mottortijd rerzwakken. Em dan kcunt de layrb.
Rugpijn, hoofdpijn, urineetoormiBaen, wa-
terzuchtiga zwelliagen, niergruis, en duizelig-
heid zjjn verachijnselen vam te veal urijezuur
in hut bloed em er,bestaat gevaur voor nier-
enblaa son ta taking an ongeneeslijke nierziek-
ten.
Ma tig eerst die vexkeerde gewoonten an eta
dan de verzwakte nieren bij door een degelijke
kuur met Foeter'e Rugpijn Nieren iPiilen
Daze werken niet op da ingewanden, doch
cijn een betrouwbaar en reilig niergeneea
en id-del ondar aiie onxatandigheden.
De echte Footer'# Rugpijn Nieren' Pill'en,
rooreien ran de hamdteekemng ran Junes
Foeter op h<rt etiket, ziju t« Alikmaar var
krijgbaer bij Niarop en Slothouber k J 1.75
per doo«.
op levenebehoeften en dergelijke vedbodfen.
Om diet rerliee te compenaeeren sou ean de
gemeenten 4/6 van de opbrenget der Pereonee-
le Beleeting word»n efgeetaan. Die opbrenget
tu natuurlij'k aan rarnndering onderherig,
een veranderdng die op verhooging neerkwam
Of hat rij'k nu bezorgd wea, diait de gemeen
ten het te good eouden krijgen, of dat bet
•eli te wainig overhield en 't jammer rond,
da er aooree^werdl uitgdkeerd, in elk gaval,
in 1885 werd net deel, dat aan de gemeenten
sou warden uitgekeerd, ,ygefixeer<id. w. s.
er werd een raet bedtrag aangenomen, het ge-
middelde over de drie voorafgegane jaren.
Het ie duidelijlk, dat de gemeenten daarbij
eohade leden in tweeSrlei opzicht; immera de
Pertoneele Be lasting bracht ran jaar tot jaaT
meer op en in die atijging doelden de gemeen
ten nu niet meer mee; maar diaarentegen
werd en eedert ongevoor dien tijd de gemeen
ten jrteede zwaarder belaat door nieuwe wet-
telij'ko bepalingen, waarvan die uitvoering ten
deelo ten laete der gemeente kwam en door
hoogere eiachen, die de burgerij aan het be
etuur etelde.
Daarom werd in 1897 een nieuwe regeling
getroffen: aan de gemeenten zou een jaarlijk-
ecrhe uitkoering worden gedaan, die in hoofd-
zaak afhankeliijk zou zijn van het zielental.
Hiet epree&t due vanzelf, dat die gemeenten
meer nog dan te voren nauwikeurig bodkhiel-
den ran de veranderingen in de beroikingen
elke gaboorte en el/ke vestiging in de gemeento
verhoogde de uitkeering en elk eterfgeval of
vertrdk verminderde haar. In 1920 bedlroeg
het totaal der uitkeeringen ongeveer 13 mil
lioen, terwijl het in 1905 al was gestagen tot
bijna 14 millioen.
Dat echijnt wat raadeelachtig, omdlat toch
eoer z«ker de Ibevolking in- die 15 jaar ie toe-
genoanen. De daling der totale uitkeering ie
een gevolg van de bepaling onder het Miuia-
terie-Kuyper gemaakt, dat de verhoogde rijlks-
iWjdrage ten 'behoere van het Lager Onderwijs
in znindering werd gebraeht op fie rijksuit-
iceering volgene die wet van 1897.
Hot sbel»el van die wet heeft ndoit veel be-
wondering gewnden. De behoefte d'er go-
rnfTiten worde nlw Langop hoo grooter en d<
noodzakelijke ultgaven, vooal voor de groote-
re gemoenten, in't algemeon belang en ten
gwvolgr van den eterken trek der arbeiderWbe
vol king naar de grooter o ateden, nam on goo
toe, dat die uitkeering te laag bleek on in do
rerete verte de verhoogde noodzakelijke en
onvrij'willlga uitgaveai niet dekte.
In IBiKl went re- eon S'aafapr.. - -fie
Ingeateld, die tot taalk zou hebberi eon onder-
eoek in te •tellen naar de gomooritolijke finan-
oitm, waarfoij dan natuu-rlijk alleretwwt de
rijiknuitikeerlng een punt van overweging zou
uitniaken, Eer«t in. 1908 heeft dezo Ooimnl«»io
haar rapport ultigebrawht, Mmar diat rapport
Ik warn ten Alette hierop neer, dat het de Ctom-
niet geiukt wa« een voorets'!, dat In
haar boezam een meerderheid verwlerf, tor
aanbeveliiiig van de hereienlng van de wet van
1897 te doonZij gaf eohter aU prodtueb van
Ituar iiibciii oi'ii ii.ttivpii> t"t ver-
rulnting vian het gemeontelljk h#la»tiuggeibi"d,
Dat looneept heeft na eentge wijzlging da
Staten-Qeneraal al» offlclfhei we'eontworp
beroikt, jnear lang beeft het geduurd, ear het
in behandellng kwam, Eiruielij'k ie de friaia-
tijd gokomon, die die aandaeht der volkever-
tegenwoordiging vroeg voor heel audere za-
keu en due die afhandellng alweer vertraagflc.
Mia a r ean den anderen kant wao die erieietijd
oorzftak, dat de igemieenten in nog hudeniki
1-ijkor tooatand geraakten, terwijii hot rijk
zelf hoe langer hoe minder alt eteunverlenner
kon optreden. Ongotwij>f«ldi hebben daze la at;
«te MUitanflighodon er toe moegeworkt, dat
in het Uatat van 1920 heb weteontwerp tot
verruiming van het igemeentelijk ibelaatlngge-
bied tot wet i* verheven.
Die wet zal zekor wel eenige verliohting
van den financieelen toestand der gemeenten
goven. De Minister# van Binneniadeche Za-
k« en van Financibn. zijn overtuigd, dat in de
richting, die deze wet oangeeft, het genees-
middel voor den financieelen toestand der ge
meenten moet worden gezpeht. Op die wijze
tooh blijft de aiutonomie der gemeenten go-
t handhaafd en zullen deze in aich zelif de straf
vinden voor al te groote vrijgevigheid en het
noodelooa echeppen van allerilei behoeften.
Id bond het rij'k als zoodanig ateed# gereedl om
tot armoede vervallen gemeenten Idj to sprin-
gen, dan liep de gwneonbolijke zelfetandigheld
gevaar, maar dan aou ook een vtrij brief wor
den uitgegoven ten la ate van het rijk, dat tol-
kems aou kunnen komen te staan voor onhere-
kenbare tekorbon in geraeentefeaoeon. De Staat
kan niet dulden, dab vrijelijk uifc zijn k&e
wordlt geput.
Dat allee zou een verklaring zijn voor den
•oh room om tot een geheel afdoende berzie-
ning der wet van 1897 op do rij'ksuitkeeringen
over te gaan. Maar afwijzing van eeto herzie-
ning zou ook beteekenen, dat juist bst om-
gekeerde het g«v»l werd, n.l. dat het Rijk
zieh ds weelds verooTl'eofdle om ten eigea
bate, in elk geva.1, ep gremd ran rijlkawetten,
te terea op de gemeentelijke financiin.
Bovendien ie het de vraag, of de nu tot
wet geworden verruiming van het belaating-
gebied een goeden financieelen toestand der
gemeenten waarborgt.
Het ie zeker, dat tegomoetkoming van rijka-
wege noodzakelijk it. Het heffingaperoentage
der gemeentelijke inkomatenbelaiting is hier
en dear tot de uiterete grens genaderdj het
i krediet van sommige gemeenten heeft z6d ge-
leden, diat een beroep op de geldmarkt onbe-
antwoord blijft; en ten slotte is de waarde
van de tot nu toe verlbende rijkeuitkeering
door de algemeene dating der geld#waarde
lang niet meer op het oude pedl.
Het rijk mioet iota doen om aan dien nood
der gemeenten tegemoet.te komen, maar deze
laatsten moeten er ook van doordirongen
worden, dat zuinigheid1 moet wordien betracht
en dat ook aan de rijkshulp grenzen zijn.
Op grond van een en ander hebben de
atra'ke genoemdie ministers voorgesteldl de
rijksuitkeering volgens de wet van 1897 te
verluifcren, voor die gemeenten, die daaraan
behoefte hetoben en wel naairniate van die
behoefte.
Verhooging der uitkeering ml plaats heb
ben, wanneer het gemiddelde van den ge-
uieentelij'ken .belastingdruk over 1917, 1918
en 1919 meer dian 10 proc. hooger is dan het
totaal der aaztslagen in de Rijksinkomstenbe-
lasting over 19181919. Bij een versehil van
10 tot beneden 20 proc. zal die rijkeuitkeering
verhoogd worden met 20 proc., en 'bij een
versehil van meer dan 20 proc. met 10 proc.
voor Ike 10 proc. of gedeelte diaarvan, tot een
maximum van 100 proc. Qeen gemeente
krijgt dus meer dan het dluibbele van hetgeen
de wet van' 1897 (1905) haar toekent.
Dat is de hoofdzaak; enikele ander© bepalin
gen van het wetsontwerp zijn ala -aanvuilin-
gen of preciseering aan te merken.
Wij laten hier enkele gemeenten volgen
met het uitkseringscijfer over 1919; het per
centage dier verhooging en de uitkeering vol
gen* dit wetsontwerp: a
Oa—I. V"hv~,","
toenemlng uitkeering
/2.488.821.65 100 /2408.021.65
Amsterdam
Qroningen 238.796.99 100 233.705.99
Haarlem 177.808.40 100 1 177.898.40
Leiden 138.057.01* 100 133.057.81*
Nijmegen 120.187.51 80 90.110.00
A ior 29.7b 1.50 i'K> *7 O
Delft 79.375.97 100 79.375.97
Don Boech 98.117.00 nihil nihil
Leeuwarden 111.095.48 100 111.005.48
la't geheel zullen'de vermeorderde uitga-
ven voor het rijk 10 k 11 millioen bedragen.
Latdn we de versehillende ziektern, welke in
Indie het meeet voorkoonen, de revue pa«eee-
rerr, dan noemen we in de eerste plaats, de
malaria. Dat is de geesoli van Indie en
vooral voor de elecht wonende en zeer onder-
voede maesa der Inlandsehe bevolking.
Het is droevig, waar te nemen, hoevele
slachtoffers deze ziekte eiecht. Voor mijn
bliikken vertoonen zieh de incest ongezonde
deelen der steden Batavia, Semarang, 8©era-
baia en Tjilatjap. Wanneer daar de ziekte met
buitengew. ne felheid opbreedt en dat is
vaak in de maand Augustus dan. verneemt
men vele malen per dag den eentonigen
d'reun„La Ail ah il AUaha, wa Mohamed
raeoel Allah". Onder het opdreunen van dezen
spreuk. (Hr is geen God1 dan God en Moha-
m i is zijn proft t) dragen do Mohaimedanen
hun dooden grafwaarts.
Luguhre klin'kt d'at. laugs de sbra ten. Eln
men hoort het, zooals gezegd1 vele malen.
Ook Kuropeanen en Ohineezen hebben van
do malaria natuurlij'k te lijdon eri fk herinner
me, dat fe.v. in 1004 de Europeosohe school te
Tjilatjap, welke circa 140 lecrlinigen/bcklie met
5 onderwijzers, gaande wordi gehoiuden door
66n onderwijzor, dio trachtte een twintigtal
kindorea van allerlei leeftijdi bezig te houden.
Het was meer dan treurig.
In den heiligsten vorm treedt de malaria
soots op onder choleravorschijaselen, teuge-
volge waar van het publlbk wel een* motmt
met die gevaarlijlke ziekte te dtoen to hebben,
Bonis ook treedt de malaria zoo snel ver woes-
tend op, dat een enkele liovlge koortsaanval
reeds den dood brengt. Pemicieuse malaria.
Een ander nrnal gaut de ziekte gepaard met
het vreemde verschynsel van zwarl urinee-
run, Dak dat gevai is rooeataJ d'oodelijk.
Opwesjurkt moet worden, diat in al deze ge-
vallen patitaton, die een hartkwaal liebben.
natuurlijk het moeat igevanr loopen.
Is daar nu Diets aan die ziekte te doen!
(Jeiu'kkig wel.
M«n bestrijdt haar met de quinine en dat
mat suooes. Eea enlkdle maal moot gebrulk
gemaalct worden van de zoogonuamide hliniwe
pillen. De mam van die medloijn, die alleeu
door een daktersreoapt Is te verkrijgen, is me
ontgaan.
Doch men moet dlle quinine niet sandier
•ywteem gobruiken. Het is steeds good, wan
neer men ook hier den dollcter raadplaegt. Hot
komt or namelijk $m» veel op aan op walk
oogonblik men d'e pillen sli'kt en ho# lang men
tr moe veortgaat. Want men proet de quinine
In het bloed laten werken, op het oogsnbtik,
dat- de malariabooil d'aarln/ het hevigs't op-
treedt. En wanneer dat nu i«, 'kan een leek
niet beoo>rdeelen.
Verder meenide men niet, dat men klaar is,
wanneer do koorte opboudt. Nog d'agen dient
men op geregelde tijden quinine te slilkiken en
dat in langzaam vreminderende hoeveel'heid.
De malaria word't veroorzaaikt door oen ba-
cil, wtmlvo zich zocr snel vermenigvuldligtJ en
dlie de bloedillchaampjos vernietigt. De
menisch 'krijgt ze in het blood' door een mui-
kiet, de anopheles. Dit boestjo is zeer good
herkehbaar, daar't gestreept is als een zebra
en de gewoante heeft bij het zuigen zieh op
den kop te eetten. Ziet men d'us op hand of
been een muskiet zitten met het acherlljf om-
hoog, dan west men, dat men niet preoies met
een vriendin te maken heeft.
Da t de anopheles ook in ons land, in Ital ic
en eldiers voork-umt, is bekend, svenals d'at te-
genwoordig in' Noord-Holand onder leiding
van oud-Indische geneesheehen ijverig op dat
dier en zijn larven jaoht gemaakt wordt.
Want do miliaria is zeer goed to bostHjden
door dit dier en zijn broedplaatsen te vornie-
tigen. Dit werkt natuurlijlk ibeter d'an quini
ne, maa'kt die mediciju zslfs overbodig.
Alls stilebaaade watsren, msstvasltsn, voeh-
tigs plekken, aiestsn 'bij ds weeaplsatsea dsr
msnschsn words® vorwajderd.
Het staat wsl aardig zoo'n lief huisje, vsir-
scholsn onder het lommerdak, maar hst is
tooh minder aardig. Want zon en wind zijn
onze beste vrienden. Het moge wat warm zijn,
maar het best woont men in een hui* waar de
son, zoo mogelijk van alls kanten, tocgang toe
heedt. Onder de boomien is het altijd min of
meer vochtig en de anopholea heeft er zijn
broedplaatsen.
Elr kan niet genoeg op gewezen worden hoe
noodig het is, dat de regeeriug met kracht het
gezond maken der steden bevordert door een
goodie rioloering en het opruimen van slecht
bewoombaxe woningen. Hot is nog een schan-
de, dat een belangrijike stad als Batavia in
dat opzicht nog zoo achterlijk. is. Te Soera-
baia en Semarang wordt harder daaraan ge-
werkt, doch nog niet voldoende.
Bij Semarang bezit de Mangoen egaru van
Solo talrijke vischvijvers, echte modderpoe-
len. Deze zijn een groot nadieel voor die ge-
zondheid en moeten hoe eer hoe beter opge-
ruimd worden. Vermoedelijik is men daar
spoedig aan toe, naar ik vernam.
Woont imen in een malar iastreek, dlan is
het ook zeer aan to bevelon zijn woning to
omgeven door muskietengaas. Dit is bij Rome
met succes toegepast en ook in Indie.
De Hiandolevereeniging Amsterdam heeft
jaren geleden een begin gemaakt met do ont-
ginning van groote moeraeachtige streken in
Oost Java. Than# vindt men daar.de groote te
euikerplantage van Indie, Djatiroto. De
H. V. A., wetende hoe malaria een factor is
waanmee men rekening heeft te houden/ voor-
zag al de employfi's woningen, het hospitaal,
de school, de bureaux van muskietengaas en
heeft de voldoening, dat then in die muskie-
tenomgeving malariavrij leeft.
Zindelijkheid ih en om het huis is ook in dit
gsval een dwingende noodza'kelijkheid. Ik heb
me jaren geleden steeds gesrgerd aan die ma
la tighsid van hst bestuur te Semarang b.v,
Daji vond mar: tnsschen ds wij ken Pontjol
en Karang- tengah een uitgebreids mestva<.
Beide wijkvn hadden vssl te lijden van ds ma
laria. De officieren, wier kampement op
Pontjol was, zullen zich dat herinneren. De
eigenaar van die mestvaalt deed' absoluut geen
moeite om eene oprpiming te houdon on de
overheid liet hem stil zijn gang gaan. Ze nam
pas wat not!tie van het gevai, toon ongeveer
1899 de pvet zich openbaarde te Singapore en
men vreowde voor die ziekte op Java. Toon
kwam op een morgen de resident, vergezeld
door den tent-resident en eenige Inland
sehe hoofden te ptfard voor mijn woning op
Karang-tengab. De Hoogedelgestrenge Heer
daalde van zijn ros af en ging over mijn erf
naar aohteren om eens te kijken. Hlj vond
het ergerlljk en er gebeurde niets.
Die zaak kwam pas terecht, toen de eigenaar
het heele terrein verkocht had en er wonin-
geno p gebouwd' werden, Nu ie de toestand
daar veel verbeterd.
O k elders te Semarang ie het beter gewor
den. Zoo b.v. op Tawang, dat nu goed gerio-
leerd ie.
Tooh kan men gerust verklaren nog long
niet klaar te zjjn. Nog altijd zijn er in Sema
rang wijken, die eigenlijk tegen dien grond
moeten. Zoo ie h et ook te Sderabaia en te
Batavia.
In de laatote stad, nog wel de hoocf ds tad,
zijn gedeelten, waar de bevol'king weken lang
in den ■regentijd', vrijwel in water en moddes
woont. Dat ie echandelijk.
We zullen er hier maar niet meer van zeg-
gen. Wie van doze zaak wat meer wil weten,
Ikan terecht bij den heer H. F. Til lema te
Groningen, die met een vaatberadienheid! en
een opofforingsein zonder weorga, zijn leven
heft gowijd aan pogingen om de Nedcrlanders
or op te wijzen, hoe ze in dit opzicht een
I'rnetige plicht to veryullen h ebb on.
Opheffingstheorign, ethische beginselen, zelf-
beschikkingsrechben, voiksradsn, locale raden,
zolfstandigliel'l van Indi#, het zijn alle zeer
mooie zaken. Maar er komt niets degelijke
van terecht, waunoor daar niet is een goede
volksgezondheid en dio hangt af van betere
woningtoestanden en een tuoceevolle malaria-
bestrijdlng.
Assen. A. v. W.
