Alkmaarsche Courant
De gestolen brief.
Honderd Oris en Twlnflgste Jaargang,
Vrijdag 4 Februari.
Feuille t on.
21#* 29* 1921*
Provinciaal Xieuws
BELANGR1JKE ZAKEN OP
LANDBOUWGEBIED
De derde cursus van de Vereeniging van
Outi-Leernngen te Schagen, 31 Januari in
hotel „Vredelust" gehouden, was gewijd aan
een bespreking over de onderwerpen: „Mo-
derne arbeidersbeweging en arbeidsverhou
dingen bij den landbouw, door den heer
C. Kooy, leeraar aan de Rijkslandbouwwin
ters chool te Schagen.
In de middagvergadering besprak de heer
Kooy het onderwerp Arbeidsverhoudingen
bij den landbouw.
De voorzitter verzocht den heer Kooy het
iasje. dat hij des morgens gemaakt had den
landbouw aan te trekken.
De heer Kooy ving aan met de hoop uit te
spreken, dat het lichaam geen afwlikiugen
zou vertoonen. Spr. was met veel meer dan
can gewone kleermaker en had dan ook
slechts een jasje voor een normaal lichaam
gemaakt. Spr. stelde voorop, dat hij niet
dacht vanmiddag de sociale kwestie te zul-
len oplossen. Spr. had alleen getracht daar-
toe een steentje bij te dragen en ook vanmid
dag zou het niets mesr zdjn.
Spr. wenschte er allereerst op te wijzen,
dat de landbouw een eigenaardige plaats in-
neemt. In het landbouwxijdperk toen de men-
achen geheel van den landbouw leefden nam
die landbouw een voorname plaats in, doch
in de middeleeuwen ziet men langzamerhand
allerlei maatregelen nemen waardoor de
landbouw op den achtergrond gedrongen
werd. Sterke staaltjes ten dien oprichte kwa-
mieni in da 17e en 18e eeuw in Frainkrijik voor.
De boeren moesten niet alleen landhuur be-
talen, maar moesten ook, zij het dan niet
rechtstreeka hun producten aan hun heer le-
veren. Steeds is aen landbouwer stiefmoeder-
lijk bedteeld. Spr. wil niet zeggen, dat dit
nu het geval is, doch er ziin wel symithonen
die er op wijzen, dat men net met hen niet
best voor. heeft.
Bij de lanbouw heeft mien wemig vast ka
pitaal, dus een betrekkelijk groot aanpas-
singsvermogen.
Dit is een groot voordeel boven de indus-
trie, waar met groote vaste kapitalen gewerkt
wordt.
Een staatscommissie benoemd om te onder-
zoeken hoe de voor oorlogsdoelednden inge-
richte machines in de fabrieken aan de Hem-
brug voor vredesdoeleinden ingericht wor
den, is nog steeds aan het studeeren, met het
gevolg, dat het daarin belegde kapitaal nog
steeds niet productief gemaakt is.
Deze machines worden gerekend tot het
vaste kapitaal en het is van gro rt nadeel,
dat zooveel vast kapitaal geridit op een be
paalde vorm van produotie, zoo buitenge
woon moeilijk bij veranderde omstandigiieden
kan worden aangcpast. Bij de landbouw
werkt men ook wel met vast kapitaal, de
grond. doch deze laat zidh ieder jaar anders
bezaaien, waardoor wij ieder jaar onzen ar-
beid in een bepaalde rich ting kunnen stu-
rcn. Wanneer het land in het voor jaar is
klaargemaakt, dan is men even wel voor het
geheele jaar gebonden. Het volgend jaar
kan men zich echter weer aanpassen, des-
noods door bouwland in weiland1 om te leg-
gen.
In de tweede plaats heeft men bij den
landbouw niet zooals bij de Industrie een ver
doorgevoerde arbeidsspliting, zoodat er tus-
sdhen den arbeider en zijn product meer ver
band bestaat en de aibeidsvreugde niet ge
heel is verdwenen.
Spr. oordeelt dit een buitengewoon belang-
rijke factor. Bij de industrie kan er voor den
arbeider geen voldoening over zijn arbeid be-
staan. Een speld b.v. komt door 30 h 40
handelingen tot stand en een arbeider wordt
zijn geheele leven aan dp fabricatie gezet van
het l/40ste d'eel van een speld. Dat dit geest-
doodend is behoeft geen veiteog.
Alleen zou een arbeider echter slechts een
100 spelden per dag kunnen maken, terwijl
ze met hun veertigen er 1 millioen maken.
De arbeidspli'tsing is ook bij de Fordfabrie-
ken in Amerika zeer sterk doorgevoerd. Bo
ven wordt de eerste hand aan een auto ge-
legd en beneden rijdt de auto kant en klaar
de fabriek uit. De laatste faandeling is die
van een arbeider, die twee bussen benzine op
de auto vastmaakt, maar dan ook zijn ge
heele leven niets anders doet.
iMlen zal begrijipen, dat deze arbeider niet
de minste voldoening over dte gemaakte auto
kan hebben.
Deze arbeidsplitsing geschied echter om
de produotie op te voeren.
In den laatsten tijd, is dat veel slimmer
i)
door Edgar Poe. 18111849.
Nil sapiential odiosius acumine
nimio. - Seneca.
Ik was ife Parijis in 18.Na een somberem,
on weersach tigen avonidl genoot Ik de dubbcle
weelde van te mijinerenr en/ een mieerschuimeo
P'jP, in gezelschap van mijn vriend Dupin, op
zijn studeerkamer of kleine bibliotheek, rue
Dunot no. 33, deride fetage, faubourg St. Ger
main.
Gedurenide een goed uur hadkfen we gezwe-
genhet leek wel of we beiden gansch en al
venduept zaten in de beschouwing der kronke-
lejud-opwarrelende rookwolkjes, weffloe het ver-
ifcrefc vulden. Wat mijizelf betreft, ik overpei'ns-
de enkele dlimgen, idie in den vodravond het
onderwerp van gesprek geweest waren, n.l.
den dubbelen moord in de rue Morgue en die
geheimzinnige gescbiedenis omtrent Marie
Roget
Het trof al heel toevallig, idlat plotseling
de deur openginig en1 M1. G., prefect der Fa-
rijsche politie, binnensitlapte. iHkji begnoette ons
vriendelijk; het was een oude bekende en
Deze beide politieoorzaken waarin door
den' detective C. Augusrte iDupin opheldering
wwadit gegjcven near in, u/wteb.
lisg* VtM («Hi)
gowortfen.
Een opzichter In ttn van de groote staal-
fabrieken Taylor, was voor de zaak een zoo
gbede opzichter, dat hij des nachts in de fa
briek sliep omdat 'hij uit vrees voor de arbei-
dera niet naar huis durfde. Er bestond in de
groote fabrieken ni. een bond met het syste-
matisch doel zooveel mogelijk te luieren.
Men had wel geen hestuur, doch allc arbei-.
dfers leefden uit hetzelfde beginsel n.l. de pro-
ductie niet verder opvoeren dan tot een be
paalde grena. Wanneer men met de ellende
die er in de groot-industrie van Amerika
heerschte, kent, en men weet, dat daar groote
katoenvoorraden worden vernietigd om een
bepaalden prija te kunnen maken, ziet men in
dat er zelfs een goed doel in zat om de
produotie binnen eea bepaalde grena te hou-
den.
Taylor wilde in deze mentaliteit echter
verbttering brehgen en ging door met zijn
optreden. Hij verzocht de directie geld' om
het vraagstuk te bestudeeren en er een mid-
del tegen te vinden en hun werd onbeperkt
crediet verleend en 6 maanden verlof, doch
hij had er 40 jaar voor noodig. In dien tijd
bereikte hij evenwel eigenaardige resultaten.
In de landbouw kende men in den tijd van
het bieten rooien en het sniiden van het ko-
ren reeds het accoordloon. Het is wel eigen-
aardig, dat men bij het bepalen van het loon
rich steeds naar de practische ervaringen
richtte.
Taylor nu zocht naar een vast omschreven
plan, waarbij wetenschappelij k kwam vast te
staan hoe lang een arbeider voor een stuk
werk noodig heeft.
Dit stelsel is op het oogenblik ook in etu-
die aan de fabriek voor spoorwegrijtuigen
van Beynes te Haarlem. Taylor bestudeerde
het vraagstuk en ging na hoe lang een arbei
der aan elk onderdeel van een product werkt.
Gaat men na hoe lang het duurt eer een
arbeider een wagen grond heeft verkruid,
dan ziet men hem daarvoor verschillende
handelingen verrichten. Eerst wordt de
achop ter hand genomen. Oeen 100 pet. van
de arbeiders gaat dan direct aan het schep-
pen, dan komt een 2e beweging van even
rusten, dan het laden van dc kruiwagens het
neerzetten van de schop en even rusten. Na
het nomen van de kruiwagen volgt het stor-
ten1, het neerzetten van de wagen en het even
rusten. Al die bewegingen zijn nauwkeurig
nagegaan cn op tijd gesteld. Taylor werd
door zijn studie goed georienteerd. Om dit te
verbeteren had hij flinke arbeiders noodig,
die hij Iron vertrouwen. Hij zeide tot hen:
„wil je mij1 helpen en zoo hard werken als je
kunt, maar dan ook vandaag ophouden,
mensch te zijn?" en zij zeiden: „ja wij willen
overgaan in de factor kapitaal en machines
worden."
Taylor zeide: „Ik zal wel voor jelui den-
ken" en zij vonden ook dat goed en verricht-
ten alleen de handelingen, die hij hen gelast-
te. De productie stqpg daardoor met 3(M) pet
Ddt wil nu niet zeggen, dat dit overal 300
pet. verschilde. Langzamerhand won Taylor
veld, ook door de arbeiders er bij te interea-
seeren. Door de studie wist hij, hoe lang een
bekwaam arbeider over een bepaald onder
deel behoefde te werken en daarnaar werd
het stukloon betaald. En wanneer nu binnen
den wetenschappelijk vastgestelden tijd de
arbeider het stukwerk had verricht, dan
steeg daardoor het loon, doch zoodra hij dien
tijd overschreed, daalde het loon. Deze wijze
van arbeid is zeer zenuwslopend en spr. wil
dan ook op het stelsel niet ingaan. Zijn be-
doeling was slechts geweest de doorgevoerde
arbeidssplitsing in het' iicht te stellen. Bij
het metselen zou hij een toepassing van het
Taylor-systeem zeer gewenscht vinden. Spr.
vindt het zeer verkeerd, dat de metselaar
voor elken steen bukken moet en op de kalk
moet drukken. In Amerika bereidt men de
kalk volgens een wetenschappriijk recept,
waardoor niet op de steenen behoeft gedrukt
te worden en bovendien gebruiikt men daar
rijzende steigers, zoodat de metselaar niet
telkens behoeft te bukken.
In de Zaanstreek werd een arbeidsbespa-
ring met een zeer eigenaardig gevolg toege-
past Een man had daar 30 jaar lang niets
anders gedaan dan op een groote weegschaal
voortdurend afwegen. Steeds moest hij het
hoofd omkeeren, om te kijken of de balans in
de evenaar van het huisje stond. Na 30 jaar
gaf men de balans een andere kleur, de man
behoefde nu niet meer steeds zijn hoofd om
te keeren, doch had, toen' hij tbuis kwam,
tengevolge van het gemakkelijk werken,
een zeer raar gevoel. Toen men later nog
een zoodanige vcrandering aanbracht, dat hij
ook niet meer naar het heen en weer gaan
van den evenaar behoefde te kijken, was er,
toen hij 'savonds thuis kwam, geen houden
meer aan. (Gelach).
De boeren kunnen hetzelfde beginsel, dat
Tailor voor de industrie toepast, ook toepas-
sen. Zet nooit 20 arbeiders op een rij aan
het werk, want toevallig moet dan juist de
man op' den hoek een ernstig gesprek voeren
met den vijftienden man, die van hem af staat.
sands jaren hadden wij hem met gezien.
Daar wij schemerden, stand Dupi/n op dm
licht te maken, maar hiji ging weer ritten en
deeid het niet, toen G. zeiae, dat hdj gdcomen
was om ons te raadplegeni, of eigenlijk, om
het oordeel van imijm vriend1 te hooren over
een; zaak, welke hem verduiveld veel last be-
zorgd had.
AJls het geval overdenking vereischt,
merlkte Dupin op, gaat ddt beter in het don-
ker.
Weer &n van je eigenaardige ideen
zeide de prefect. Deze laatsliie had' de gewoon-
te om alles „eigcnaandig" te noemen, wat bo
ven rijin bevatting was, en hij leefde bijigevolg
in een wereld vol ..eigenaardiigheden."
Je heht gelijkhernam Dupin, terwijl
hij den bezoeker een pdjp aanbood en een ge-
makkeliiken stoel bdj»±oof.
Wel, en de verduiveld lastige zaak?
vroeg ik. Toch alweer geen moord-gesdiiede-
mis?
O neen; niets van dat allies 'Het geheele
geval is per slot doodeenvouddg, cn we zullen
onszelf cr best uitredden, maar ik diacht
zoo, daitl't Dupin misschien zou imteressee-
ren om de bijzonrierheden te vernemen, daar
deze elgenaardig zijn.
Eenvoudig en eigenaarig, zei Dupin.
Ja en neeni. iDe ikwestie is, dat we een
ontzettende moeite hebben met die affaire,
want, hoe eenvoudig ook, we fasten telkens
mis.
(Mfafali fan*# juist de eeauaud net' dia
bwMfei* julliw ep m dwudapoor....
In sen HetsenfabriSk In Amerika stonden
200 meisjes naast elkander, om kogeltjes uit
te zoeken en ook daar was het precies het
zelfde.
Taylor heeft gezegd: „We zullen den ar-
beidstijd inkorten. Jullie behoeven niet meer
te staan, we zullen jullie een stoeltje geven,
maar jullie moeten wat van de gezelligheid
inboeten", en hij plaatste 4 of 5 meisjes bij
elkander.
In dea landbouw volgden reeds velen, zon-
der wetenschappelijk met het systeem bekend
te zijn, deze methods
Bij de industrie staat de arbeider ver van
den patroon af. Hij komt alleen maar in aan-
raking met dengene, die het dichtst boven
hem staat
Bij den landbouw bestaat het persoonlijk
contact tusschen den patroon en den arbeider
wil. En ook is er nog een band tusschen
den arbeider en het product
In het plaatsen van de twee bussen benzine
op de klaar gekomen auto in de Ford-fabriek
zit geen eer meer voor den arbeider. Daar is
de band tusschen arbeider en product geheel
verdwenen. Allen hebben de auto gemaakt en
dus eigenlijk niemand'. De arbcidsvreugde,
die meer waard is dan het arbcidsloon is
daar verdwenen. In den landbouw kan er
arbeidsvreugde zijn. Spr.'s vader was voor
7,25 per week boerenknecht, maar hij was
'savbnas niet te genaken, wanneer bij het
ploegen de eenc voor niet precies als de an
dere was gelegen. Zijn stemming was een ge
volg van net Teit, dat hij er niet tegen kon,
dat zijn werk niet was gelukt, zooals hij het
wilde. In den polder kent spr. nog vele ar
beiders, die er aan hechten en het mooi vin
den, goed werk te hebben gedaan en' dat is
voor de arbeidsverhoudingen in den land
bouw van veel bclang.
Als vierde punt wilde 9pr. opraerken, dat
bij den landbouw de prijzen: der producten
een neiging hebben om te dalen en die der-
arbeidsprestatie een neiging om te stijgen.
Dat is niet prettig. Maar net eigenaardige
is, dat een ouur betaald landbouwproduct in
tegenstelling met andere producten vele ma-
len te duur betaald wordt.
Omdat het brood duur is, stijgen de ar-
beidsloonen ook van de andere arbeiders, die
dat brood moeten koopen. met't gevolg, dat
de consumenten ook ae door hen gemaakte
producten weer duurder moeten betalen.
Het gaat met zeer veel moeite gepaard om
tengevolge van de stijging der prijzen van
de eerste lcvensbchoeften de arbeidsloonen
omhoog te krijgen. De dure landbouwpro-
ducten hebben dan ook botsingen tengevolge
en wij weten dit uit de mobilisatiejaren.
Wanneer spreker desondanks beweert, dat
de prijzen der landbouwproducten een nei
ging hebben om te dalen, en die der arbeidsr
prestaties om te stijgen, dan moet men toch
niet den ken aan geheime economische wet ten.
Spr. doelt slechts op het nuchtere feit, dat ex
van alle kanten drukkend gewerkt zal wor
den om te zorgen, dat er geen conf lictea -ont-
staan.
Te Aalsmeer juichte spr. de mededeeling
van Dir. Bakker, dat er een rechtskundig advi-
seur aan het Landbouwhuis verbonden zou
worden, dan ook buitengewoon toe. Aan de
gezichten van velen zag spreker, dat zij toen
dachten: „Hals, wat doe je in de kou?"
Doch spr. blijft het toejuichen, omdat hij
overtuigd is, dat de juristen in de richting
van de industrie zich ontwikkeld hebben en
hij hoopt, dat er nu eens een specialist met
de lanabouwtoestanden en belangen op de
hoogte komt. Met den heer Smit, refenaris
aan het departement van Landbouw, vaart hij
hierbij in een schuitje, waar deze betoogt, dat
het zoo verkeerd is, z66 eaizijdig, een op-
lossing van de sociale kwestie te zoeken en
daarbij de verhoudingen van den landbouw,
die eigenlijk primair zijn, in het algemeen te
verwaarloozen.
Spr. verwacbt, dat Prof. Bordewijk te Gro-
ningen de studenten wel cen juister inzicht
zal bijbrengen.
Bij de stijging van het loon in den land
bouw ziet men heel dikwijls, dat daartoe dfe
stoot gegeven wordt door de industrie, voor-
al bij de landbouwbedrijven in de buurt van
groote centra. Spr. noemde een voorbeeld
van omstreeks 1900, toen er in de Hoeksche
Waard en omgeving een groote trek naar
Rotterdam was, omdat daar ongeschooldfe
krachten bij het lessen van houtbooten ge-
bruikt konden worden. Hemel en aarde moest
toen bewogen worden, om op het platteland
een knecht te krijgen. De loonen werden
daardoor tijdelijk zelfs hooger dan bestaan-
baar was. Men kan dus wel zeggen, dat ten
gevolge van loonbewegingen bij de industrie,
ook de loonen in den landbouw omhoog
gaan.
Spr. deed nog uitkomen, dat de doorge-
.voerde staatsinmenging van onzen tijd
voor den landbouw zeer noodlottig kan zijn.
Het wordt tijd, dat er inzicht komt, van wel
ke groote beteekenis de landbouw is. Spr.
crkent dat de wrijving blijft bestaan, omdat
hooge prijzen in het algemeen ook hooger
Wat een omzi/n hernam de Prefect, ihar-
teldjSc lachend.
Misschien is het mysterie te duidelijk„.
Wel goede hemel! heb ik ooi!
Een beetje te simpel!
Ha, ha, ha ha, ha, haho, ho, ho
schaterde onze bezoeiker, die rich opperbest
vennaakte. Dupin, kerel, ilk lach me dood'
Maar wat is er nu eigcnlijik aan de
hainid!? vroeg ik.
Dat zai 'iflc jullie zeggen, aniwoordde de
prefect, een mondvol tahaksrook krachfig,
langzaam uiblazend en het rich gemakkelijk
tnakendl in zijn clubfauteuil. Ik kan het in
weinig woorden vertelllen. Alvorens te begin-
nen wil ik jullie ecfliter waarschuwen, dat de
ze zaak strifct geheirn moet1 blijven. Ik zou
waarschijnlijk mijn betrekking kwijt wezen,
als men wist, dat ik er over had gebabbeld.
Oa voort, zei ik.
Of niet, zei IDiipini.
'Nu dian. Ik kreeg, van hooger hand, per-
soonliijlk bericht, dat een hoogst gewichilg do
cument uit het Ikoniiniklijik palijs oirtvreemd
was. Mien kent den dader, dit staat vastmen
heeft trouwens gezien', hoe hij sta'l. Men1 weet
eveneens dat het nog steed's in zijlni bezit is.
Hoe weet men dat? vroeg Dupin.
Het is duidelijk af te lciden uit den aard
van het geschrift en< het uitWlijlven van bepaal
de resultaten, welke het onvermijdelijk gevolg
zouden zijn 'geweest, zoodra het uit handen
kwami van den' dief; d1 w. z.indien het ware
aehmikli voor het doel, dial dees «r Waaahlfl-
fctlijk me* b*eegt
loonen te den landbouw moeten brecgen. J
In het persoonlijk contact ziet spr. bij den
landbouw een machtig middel om de pro
duotie te verhoogen en mil Prof. Bordewijk,
wiens motto hij vanmorgen boven de lezing
plaatste. is hij van meening, dat kapitaal en
arbeid bij elkander behooren. Zij zijn van
elkander afgeraakt en dat is de grondoorzaak
van alle ellende. Het misverstand moet uit
den weg geruimd worden. Samenwerking
kan nooit anders dan ook den arbeider ten
goede komen. Het gevolg daarvan zal zijn,
dat er komt een billijkex verdeeling van het
product. Als voordeelea van het peraooolijk
contact ziet spr. dan ook een verhooging van
de productie en aan den anderen kant een
billijker verdeeling van de producten, waar
door de aleemeeue welvaart verhoogd zal
worden. Verschillende sociale wettea heb
ben te veel een zuiver industrieel karakter.
Spr. denkt aan de Ongevallenwet en de Wet
op den 8-uren arbeidsdag. dte een industrie-
bevoordeelend karakter aragen. Dit moet
cindigen in schade voor den landbouw.
Spr. had in zijn morgenlezing de arbei-
dersoganisaties gescheiden in, twee groepen
en wel de confentioneelen en de modernen op
neutraal standpunt staande vereen/igingen,
doch in de laatste heeft men nog twee rich-
tingen en wel de bij de transportarbeiders-
srakmg stcrk naar voren gekomen organisiar
ties, ae eene als de Vereeniging, de andere
als de Federatie aangeduid.
Die vereenigingen zijn weer samenge-
trokken in groote bonden. Op hun eigen ter-
rein zijn de organ isaties van de Fede
ratie heer en meester, maar over groo
te dingen confereeren zij met elkander.
De Federatie ia het Fransche stel
sel, belichaamd in de C G. T., dat van een te
sterk doorgevoerde centralrsatie als hot
V. V. niets wil woten. Het ia begrijpbaar
dat dit stelsel in Frankrijk ontstaan is.
Frankrijk is een speciaal R.-K. land en juist
de R.-K. Kerk heeit het centraal gezag als
zuiver kenmerk. Men kan begrijpen, dat
wanneer daarmede gebrokea word^ dat men
de tegenovergestelde richting te ver door-
voert. Bij een afrekening met Vet oude loopt
men meestal te ver.
De Moderne vakvereemgingen zijn veree-
nigd in' het N. V. V., de Federatievem in het
N. A. S. en daarnaast bestaan een Christelijk
Nationaal Vakverbond en een van de R. K.
In Nederland heeft men 3 landarbeidero-
bonden, waarvan de bij het N. V. V. aange-
sloten organisatie „de Ned. Bond van arbei
ders in het Land- en Tuinbouwbedrijf' en in
de zuivelindustrie te Leeuwarden 17315 leden
telL
De R. K. Bloemist-, Tuinbouw- en Landar-
beideraorganisatie te Haarlem telt 11515 le
den en de Ned. Bond van Christ Landbouw-,
Tuinbouw- en Zuivelarbeiders te Utrecht telt
3810 leden.
Verder zijn er nog Internationale Arbei-
dersorganisaties als het I. V. V. met Edo
Fimmen als secretaris, waarvan het bureau
te Amsterdam gcvestigd is. Men meene nu
niet, dat die arbeidersbeweging zoo gering
is. Spr. wilde de heeren wel vcrtellen, dat
wanneer in een van de landen van Europe
cen belangrijke maatregel genomen wordt, er
wel bij het Internationaal Bureau van het
Vakverbond te Amsterdam onderzocht
wordt hoe de arbeidersbeweging er tegen-
over staat
Verder bestaat er van de Federatie nog een
Internationale Transportorganisatie.
In Engeland is de situatie weer anders.
Daar heeft men de reuzen Marxistische vak-
beweging niet Dat komt voornamelijk hier-
door, doordat de christelijk sociale beweging
voor het eerst op de arbeiders beslag heeft
gelegd en wel op een wijze, dat het een zeer
aangrijpend moment genoemd mag worden.
Toen 10 April 1848 drie groote hervor-
mingsbeweghigen in Engeland doodliepcn en
de arbeiders den volgenden morgen weer
naar de fabrieken terug moesten, was geheel
Londen vol met groote plakkaten, behdzende
cen buitengewoon liefelijk betoog aan The
Workers of England, waarin werd betoogd,
dat er menschen waren dte hun wilden red
den, geteekend door den Engelschman Mau
rice en twee anderen, die onder opoffering
van hun vennogen en positie de arbeiders
in de banen van de christelijk sociale bewe
ging hebben geleid. In Engeland is ten groo
te arbeidersbeweging de Trade Unions."
In Nederland is er wel een groote split-
sing onctei de modernen, doch in den grond
der zaak ten uiting van een bepaalde arbei
dersbeweging, die aan den anderen kant
weer verzoeningsgezind is en zich niet altijd
plaatst op het standpunt van den strijd,
waardoor bij de afsluiting van coliectieve
contracten heel wat werd bereikt
De landarbeiders-organisatie met 17315
leden is angesloten bij het N. V. V. en boven
dien is er gesticbt een Internationale Landar-
beiders-Organisatie, waarvan de heer Hiem-
stra te Leeuwarden secretaris is.
Als uitvloeisel van ten van de deelen van
brief tag! echter oangekeerd, met het adres
Hoe mean je? vroeg ik.
Ik bedoel, diat ddt stuk aan rijin beziiter
een zekeren madit in zekeren kring verleent,
waar die macht van onschatbare waarde is.
Dc prefeofl 'hield ervani om rich op diploma-
tieke wijjze uit te dlruikkenL
Ik snap het niet best, zei Dupin.
Waanijk niet? Wel, indien het do
cument bekend wordt aan een dcrde, dien ik
niet zal noemen, zou de eer van zelker iemand
uiit den alTerhoogsten stand op spel staan
z'edaar, wat aan' iden> beziter van het docu
ment een macht geeft over dien aanzienlijken
pcraoon, wiens levcmBgeluk en naam1 gevaar
loopen.
Maar die madht, viel ik te de rede, hangt
af van hot volgaideweet! de dief, da't dfe be-
stolen' persoon' zijn d'ief kent? Wie zou het dur-
ven..„
IDe dief, zei' G.., is D., die alles durft,
wat een mensch oniwaardig, zoowel als wat
een' mensch waard'ig is. IDe diefstal heeft hij
knap, maar brutaal volvoerd. Het bewustte do-
oomenit, eerlijk gezegld ccn1 brief ontving
degeera, die bestolcni wad, toen hij geheel al
leen in het vorsteldjk salon vertoefde. Terwijl
hlij hem> las, kwam plotseling de andere voor-
name persoon binnen^ voor wien hi| dien1 brief
speciaal geheim wiildte houden. 'Nla vruchte-
loos getracht te hebben' om het papier snel
in een kast te stoppen, was hiii genoodzaakt
dit geopend op de tafel neer te leggen. De
naar boven. IDe tohoud, aldus verborgen kon
aandacht iHkkan.
Ondertuasehsn uriMi Minister rD....
het VndwerdMft «al er btnn«lMrt te Oe»
neve en conferentie gehouden worden, waar
dit geopemdi »p de tafel neer te leggen. De
de belangen van de landarbeiders besproken
worden. Jaarlijk# wordt te Geneve door
Amerika een conferentie bijeen geroepen ter
bestudeering van de arbeidsverhoudingen.
Daar is ook een Internationaal Arbeidsbureau
gevestigd, waaraan de Hollander Jan die
Roode verbonden is en waarvan de vroegere
Minister van munitte van Frankrijk, Thomas,
voorzitter Is.
Het is niet gemakkelijk om een definitie te
geven van wat under persoonlijk contract
verstaan mote worden. Spr. veronderstelde,
dat men uit zijn betoog wel heeft geconclu-
deerd, dat het voor hem is: ,,beschouw de
^arbeiders als menschen". Men is er daar
mede niet af, want men staat direct voor de
groote moeilijkheid, dat men te kampen krijgt
met het wantrouwen en met het groote ge-
brek aan sociaal inzicht en ontwikkeling bij
de arbeiders. Wat spreker met het persoonlijk
contact bedoelt is nauwkeurig omschreven m
het Friesche Landbouwblad. Men stelde
daar destijds en commissie in, die het arbei-
dersvraagstuk had na te gaan. Van deze
commissie was de heer Rauwerda voorzitter,
thans leeraar aan de Rijiks Landbouwwinter-
school te Leeuwarden, vroeger voorzitter van
het Ned. WerkliedenveibondL In verband
met deze functie zal hij wel voorzitter van
die commissie zijn geworden. Die commissie
heeft naar voren gebracht hctgeen ook spr.
bedoelde De commissie is nl met het vol-
gende plan gekomen:
I. Arbeidsvoorwaarden.
1. Bepaling van den duur van den ar
beidsdag.
Met net oog op den grooten invloed van
het weer bij sommige werkzatunheden, de
werktijden te rsgfelen door gemengde com
missi fen uit boeren- en arbeiaersorganisaties.
2. Beurtelings vrije Zoodagen en jaar-
lijks vrije dageu voor het personeel met be-
houd van loon. Te regelen in onderlteg over-
leg tusschen werknemer en werkgever.
3. Loon in verband met redetijke eiachen
van leventonderhoud. Gelegenheid tot ver
hooging voor werkzaamheden, die meerders
bekwaamheid eischen. Overuren tegen hooger
loon.
4. Bevordering der afsluiting van collec-
-tieve arbeidscontracten, aanvankelijk in klei
ne kringen, later voor districten van ruimen
omvang.
5. Ziekte- ongevallen- en invaliditertsver-
zekering op zoodanige wijze, dat de uitvoe-
ring zooveel mogelijk geschiede met mede-
werking van werkgevera en, voorzoover de
arbeiders mede in de kosten bijdragen, ook
de arbeidersorganisaties.
6. Bevordering der instandhouding van
gebouwen, waar seizoenarbeiders rich kun
nen aan'bieden.
11. Opteidlng en onderwi/s.
1. De Friesche Maatschappij van Land
bouw neenut stelling tegen het nog maar al
te vaak voorkomende streven om net lager
onderwijs te platten lande op dezelfde wijze
in te richten als dat der stedelijke echolen.
Zij traoht daarentegen zooveel mogelijk te
bevorderen dat zooveel bij het lager onderwijs
te platten lande rekening worde gehouden
met dfe eischen van de plattclandsbevolking.
2. Propaganda voor opneming van een
leervak bij het onderwijs aan de wintercur-
sussen, waarin de eenvoudigste beginselen
der bedrijfsleer en de beteekenis van net ver-
eenigingsleven voor den landbouw worden
behandeld.
3. Wintercursussen speciaal ingericht
voor theoretische vorating /an landarbeiders.
Bij de inrichting hiervan zoowel in het oog
te houden de eischen van den arbeid in loon-
dienst, als die voor den verbouw van eigen
producten. Rekening houden met dfe omge
ving.
4. Spetiate cursussen in theorie en prac-
tijk van bepaalde werkzaamheden in het be-
drijf, b.v. mfelken en- melkbehandeling, be-
handeling van zaoi- en maaimachines,
grondbewerking, enz. Bevordering der oplei-
ding van landbouwvakonderwijzers, aan wie
dit onderwijs kan woid'en opgedragen.
5. Instelling van diploma's om uit te rei-
ken aan hen, die met succes dergelijke cur
sussen hebben gevolgd.
III. Oeschikter maken van het platte
land als woonplaats.
1. Bevordering van den bouw van goede
arbeiderswoningen, die voldoen aan de vol-
gende eischen1:
a. gezonde en doelmatige inrichting;
b. voldoede drinkwatervoorziening
c: aanwezigheid van voldoenden grond
om eigen voedsel te verbouwen.
2. Medewerking aan een krachtige uit-
voering der landarbeiderswet, voor zooverre
de tijdsomstandigheden dat niet belemmeren
3. Bevordering der electrificatie van het
p'atte land en van oprichting van drinkwa-
terleidingen.
4. Veibetering van ziekenverpleging.
5. Bevordering van maatregelien, die
kunnen strekken tot veraangenaming van het
leven ten platte lande (aneller verkeer, aanleg
van meer hardfe wegen, oprichting van ver-
Zijn arendsblik ontdekt onntiddellijk den
brief, herkent de hand, bemerkt die vcrlegen-
he:d van hem, aan wien hij1 is geadresseend!,
en doorziet zijn geheim.
Nla enkele zakeni afgehandeld ite hebben,
vblgens zijn gewoon/te ailes vliug achtereen
besprdkend haalt hdj een brief uit zijn zak,
gelijkend op het document in kwestie, opemit
nem, doet alsof hij leesf en legt hem n-aast
den andere. 'HSji praat nog eeni kwartiertje
ever publieke aangelegenheden... Ten laatste
neemt hij afscheid eni steelkt zijn hand uit naar
den onrechitaiatigen1 brief!
De bestolfene ziet het) wet, doch dhnftl geen
aaradacht er op vestigem in< bijrijn' vas den-
geen, die naast hern staat. IDe ininisrter pafct
zijn biezen, rijn eigeni brief, een onbelangrijlk
epistet, achterlaitend, - Daar heb je nu juist,
zei Dupin, rich half naar mjj toedraaiend,
wat de macht van dfen dief oomploet maalct:
hij weet, dat dte bestolen pensoon rijn die!
koit.
Ja, hernam de prefect, en sinds eenige
maanden' heeft 'hij„ uit politick oogpunf, ruim-
schoots gebruik gemaakt van deze door list
verkregen heerschappij, Dc bestolen persoon
is van dag tot dag meer overtuigd van de
noodtealkelijMieid1 zijn brief terug te krijgen.
Doch dit kan niet openlijk geschicden-. Einde-
lijlk, ten eind'e raaa, heeft hij mij dfe zaak in
hanidM gegSHi.
(Terdt wvslfd).
i
