DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Ito. 58
Honderd drie en twintigste Jaargang
DINDSAG
Ibonnomcntsprijs bij voornitbctaling per 3 mannden f 2.—, fr. por post f 2.50. Bowijsn. 6 ct. Advortontiopr. 25 ct. p. rogol, grootoro letters naar plaatsrnimte.
Brievon franco N.V. Book- en Xlandolsdr. v.li. Horma. Coster Zoon, Voordam C9, Tel. Administr. No. 3. Bedactio No. 33.
DoofdrodacteurTj. N. ADEMA. g MA ART
Directeur: G. II. KHAR.
Bnitenlandscli Overziclit.
Duitschiand is gistcren dan toch met
nicuwe voorstellen op de Londcnsche coofe-
rcntie gekomen. Naar verluidt had de Dui't-
sche rcgcering aan von Simons opdracht ge-
gcven om uitstel te vragen, maar zoover is
bet nict gekomen, of eigenlijk, hct is nog ver-
dcr gegaan, want de onderhandelingen zijn
totaal algcbroken; maar dit gcbcurdc naar
aanleiding van wat von Simons gistenniddag
tegen 12 uur medcdcclde. Hij kwam daarbij
wd met voorstellen, die verder gingen dan
die dcr vorigc week, maar ze werden toch
nog ouvoldoende geacht. Hij verklaarde dat
Duitschiand bereid was gedurende de eerste
vijf jarcn de annui'teiten te bctalen, te Parijs
geeischt, en een volledig. equivalent voor de
twaalf procent op de uitvoerrcchten. Na dit
provisorium zou men dan op de basis van
het verdrag van Versailles een nieuwc rege-
ling maken, waarbij rekening gchouden ton
worden met de capacitcit van Duitschiand in
dat stadium. Aan een en ander werden drie
voorwaarden verbonden, n.L: 1. Duitschiand
moot toestemming krijgen een intematioraalc
leening te sluiten op de basis, genoemd in de
oorspronkelijke voorstellen; 2. Opper-Silezie
blijve bij Duitschiand; 3. uitzonderingsbepa-
lingen' tegen den Duitscbcn handel worden
opgeheven.
Von Simons had zijne woorden wat han-
diger ingekleed dan vcrleden week en Lloyd
George is met onmiddellijk opgestoven zoo-
als toen. maar wijl Frankrijk van een provi
sorium niet wilde weten, was een afwyzing
der Duitsche tegen voorstellen niettemdn te
vcrwachtcn. En zij kwam dan ook nog gistc
ren in ccn uitvoerige rede, door Lloyd Geor
ge gehouden, waarvan de kortc strckking
was: de voorstellen van Duitschiand zijn
onaanneniclijk en de sancties zullen terstond
in wcrking moeten treden.
Simons gaf daarop nog eens een uiteenzet-
ting van alles wat Duitschiand had aangebo-
den cn protesteerde tegen hct onverwijla in
werking treden van dc t^-afbepalingcn, het
geen volgens hem voor primo Mci krachtens
het verdrag van Versailles verboden was. Dit
ton echter niet bated. De conference werd
gcsloten vcrklaard.
In verband met de bcslissing dcr geallieer-
den kreeg maarschalk Foch gistcren nog zijne
instructics voor een bczetting van het Ruhrge-
bied en werden telegrammen gezonden naar
'Frankrijk om terstond de militairc bewegin-
gen tc begimien.
De Duitsche delegatie is reeds uit Londen
vertrokken.
In Frankrijk, waar men zich reeds bezorgd
maakt dat Briand zich te veel zou verbinden
door particuliere gesprckken met dc Duitsche
delegatie, zai het einde der confcrentie stellig
met vreugdc worden begroet, omdat men
zich vooral daar op het standpunt plaatst,
dat Duitschiand best zal kunnen cn dus ook
moot bctalcn.
Maar met dat al zal men niet kunnen bc-
wcreit. dat Europa thans nader bij den vredc
is gekomen.
Biiitenland
GPSTANDE'N IN HUSLAND.
De bladen te Reval deelen mede, dat Dras-
naia Gorka (ten Westen van Kroonstad) door
de tegen-revolutionnairen is genomen en dat
Sinojef em Kalinin, volkscommissarissen, ge-
vangen zijn genomen. Het gerucht gaat, dat
Pskof in ae 'handen der witten is overgegaan
Volgens berichten uit Helsimgfors hebben
de matrozen, die Kroonstad geheel in handen
hebben, gedelegeendien naar Petrograd gezon-
den.
Ails waarborg, d>at dezen mannen niets zal
geschiedlen, hebben zij de sovjet-commissaris-
sen te Kroonstd in gijzeling gesteld.
Volgens een l adio-bericht door het revolu-
tionnaire comite in Kroonstad ontvangen,
hebben de bemaraningen van. alle oorlogs-
schepen die voor Kroonstad1 liggen, de nieu-
we antibolsjewistische regeering ericend. De
commissarissen voor de Oostzeevloot Koesmi-
ne en Vassolief werden gearresteerd evenals
alle politieke commissarissen en de president
en leden van het communistisch comite.
Een decreet1, geteekend1 door Lenin en Trotz.
ky is geproclameed, waarbij1 alle officieren van
de Oostzeevloot buiten de wet zijn geplaalst.
Ook in de Krim zou opstandl zajTn uitgebro-
ken. De Tartaarsche jjevoMcing heeft zich .te
gen de bolsjewiki gekee^d, naar aanleiding
van1 de veroordeeling van eenige Tartaarsche
aanzienlijken. De opsiandelingen hebben
Bachczysaraj ingenomen en alle sovjet-com-
missarissen gediood.
In Rusland heeft zich een machtige boe-
ren-partij gevormd, die voor het privaatbezit
opkomt en eischt, dat de handel volkomen vrij
zij. Deze parti} heeft een zeer grootcn invloed
op de boeren en Lenin beschouwt haar dan
ook a Is het grootste gevaar voor het Russi-
sche communisme.
Reuter verneemt, dat den 2en Maart te
La Paz (Bolivia) een regiment aan het mui-
tcn is geslaken. De opstand werd echter on-
dlerdrukt door de anaere troepen, die trouw
aan den president bleven. «Het grootste ge1
deelte van Bolivia is in staat van beleg ver-
klaard.
DE BURGEROORLOG IN IERLAND.
Er worden thans alle dagen moorden
pleegd in Ierland'. De burgemeester van
merick is thuis doodgesehoten door onbeken-
den. Zijn echtgenoote is gewond. Ook de ex-
burgemeester van Limeridc <is doodgaschotcn
Bevcstigd wordt, dat de hrigade-generaal
Camming, mm uuimn eflieier «n twee solda-
ten gedood zijn in een hinderlaag bij Killar-
ney. Twee soldaten werden bovendien ge
wond.
Ook in de nabijheid van Kantuck zijn sol
daten door Sinn Feiners overvallen. Ver-
scheidcne soldaten werden gedood en ge
wond.
DE OOSTERSCHE KWESTIE.
De ,,Times"-correspondent te Athene
meldt, dat de Grieksche minister van oorlog
Goenaris die de leider is van de voomaam-
ste fractie in het parlement, na een langdurig
onderhoud met den koning plotseling naar
Londen vertrokken is.
Ka'logeropoelos, de leider van de Grieksche
delegatie te Londen, had hem dringend naar
Londen ontboden. De uitnoodiging is toe te
schrijvetn aan de noodzakelijkheid om de on
derhandelingen te Londen betreffende de
Grieksche kwestie meer van nat|ij te volgen
en er aan deel te nemen.
Volgens telegrammen uit Konstantinopel,
is men in alle Turksche kringen zeer voldaan
over het voorlooptge resultaat der Londen-
sche conferentie.
AUTOBANDIETEN IN CHICAGO.
Te Chicago hebben vijf gewapende ban-
dieten in een automobiel een postauto aange-
houden. Zij overmestcrden den chauffeur, re-
den de postauto door het drukste gedeelte
van de stad naar een buitenwijk, cn droegen
daar zes zakken met aangetcekende stukken
uit den postwagen in hun eigen auto over.
Zij poetsten daarop de plaat en lieten den
chauffeur aan handen en voetcn gebonden in
de postauto achter.
WILSON EN HARDING.
Naar de „Chicago Tribune" mcldt, is Wil
son tijdens de ceremonien dit bij de ambts-
ovcrdracht pLaats hadden, plotseling onwel
geworden. zoodat hij zich moest terugtrek-
ken. Harding zeide toen tot hem: „Ik wect,
dat hct u verhcugt, dat gij uw funcstie kunt
neerleggcn, welke zulk een groote verant-
woordelijkheid en zulke zware zorgen met
zich brcngen. Ik moet u zeggen, dat ik ten
zecrste de hoffclijkheid waardeer die gij
steeds te mijnen opziclite getoond hebt."
GRAAF KAROLYI BOLSJEWISTISCH
AGENT.
Naar de bladen uit Florence veraemen,
heeft de politie een groot aantal documenten,
voor het rneerendeel van bolsjewistische strek-
king, bij graaf Karolyi in beslag genomen.
Het vertrek van Karolyi, die uitgewezen
wordt ondervindt vertraging, daar versdhei-
dene buitenlandlsche consuls weigeren zijn
paspooit te viseeren.
Bij het verhoor verklaarde 'Karolyi, dat hij
uit Hongarije was gevlucht om een gerechte-
lijke vervolginig te ontgaan, doch hij ontken-
de, dat hij bolsjewistische propaganda in Ita-
lie had gevoerd.
De „Tribuna" meldt, dat Karolyi naar
Udine zou vertrekken en daar zal blijven tot-
dat de regeering heeft besliSt, waar zij hem
heen zal zenden.
KONING NIKITA f
Uit San Remo wordt gemeld1, dat de teraar-
de bestelling van (het stoffelijk overachot van
koning Nikita met groote plechtigheid plaats
heeft gehad. De koningin ontving bezoek
van een aantal Montenegrijnsche officieren,
die den eed van trouw aan het vaderland af-
legden.
ONGEREGELDHEDEN IN ITALIe.
In politieke kringen merkt men op dat de
min of meer bloedige gebeurtenissen op ver-
schillende plaatsen in Italie, geen ongerust-
heid wekken. Men beschouwt deze gebeurte
nissen als de nationalistische reactie tegen de
communisten, die hun gelederen zien dunnen.
De Epoca verneemt uit Florence dat bot-
singen plaats hadden tusschen communisten
en fascisten. Er vielen drre dooden.
PANAMA EN COSTA-RICA.
Hughes, Amerikaansch minister, heeft ge-
lijkluidende nota's aan de regeeringen van
Panama en Costa-Rica gezonden, waarin
wordt gevraagd, dat de beide landen de vij-
andelijacheden zullen staiken. In de nota wordt
echter geen wenk gegeven, wat betreft een be-
middelend optreden van de Vereenigde Sta-
ten.
Naar gemeld wordt, krijgt men uit de no
ta's den indruk, dat Amerika een minnelijke
bijlegging van het geschil, zoo noodig met
krachtige middelen, wil bewerkstelligen.
Volgens een bericht uit San Jose (Costa
Rica) wordt daar verzekerd, dat Costa Rica
een beroep zal doen op den Volkenbond voor
een oplossing van zijn territoriaal conflict
met Panama. Het zou te kennen hebben ge
geven, dat het niet genoegen zal nemen met
een paging tot arbitrage van eenige andere
zijde.
HET LAATSTE PRESTDENTIeELE
WERK VAN WILSON.
Vrijwel het laatste wetsontwerp, d!at pre
sident Wilson nog heeft geteekend was dat,
waarbij de eeremedaille van het Amerikaan-
sche congres wordt toegekend aan den naam-
loozen Tommy, begraven in Westminster Ab
bey te Londen, en aan den onbekenden poi-
lu, begraven onder den Arc de Triomphe te
Parijs.
DE EERSTE DUITSCHE BOUWVAKAR-
BEIDERS.
Vrijd'ag zijn, de eerste Duiitsdie bouwvakar-
beid'ers te Ro tterdam aangekomen en wel 19
stukad'oors, waar aan het .grootste gehrek ge-
Zij zijtni dPor bemiddding van het centraal
bureau der Alg. Patroon-Vereeniging in den
Haag direct uit DuitseMand aangewwv*
deer dtn Bead van Patreon»-Va««ni®in»ani,
nadat het rijk toestemming had .gegeven voor
een aantal van 75. Deze toestemming wordt
voorloopig voor 3 maanden. verleend., waarna
opnieuw zal worden overwogen, of de buiten-
landsche werkkrachten hier noodig zijn. Blijft
de toestand zich ontwikkelen, zooals men dat
op het oogenblik ,mag verwachteni, dan is er
geen sprake van. of er zal eer meer dan min
der behoefte zijln aan nieuwe werkkrachten;
ook tieuneriieden enz. Alileen aan stukadoors
zouddm er nu reeds 100 bij de patroons te
Elaatsen zijn. Er zijn genoeg Duiischers te
rijgenDe moei'lijkheiidi is echter het logics.
De arbeidersorganisaties zijn met' de komst
van de .Duitschers in kennis gesteld1.
DE „PRAATZIEKTE."
De geheele mediische wereild in Amerika
voligt met groote belangstelling het verloop
van d'e ziekte van een 8-iarig meisje te New-
Yoric, Mlirian Rubin geheetem, die, afgezien
van enkele oogenblikken van onderbreking,
236 uur achitereem heeft liggen praten. Aan-
vankelijk stonden de doktoren radeloos tegen-
over het gevail, doch. ten slotte 'kwam m'en tot
de cooclusie, dat zij aan. een ziekte lijdende
was, die verwant is aan slaapziekte.
Het meisje is thans op weg naar beterschap.
De koorts is aanmerkelijk verminderd en de
„praat-aanva;llen" zijn even eens zeldzamer.
KORTE BERICHTEN.
In Georgie zetten de bolsjewiki hun op-
marsch voort.
Bij een. botsing met het Belgische stoom-
schip Italie is waarschijnlijk het van Ant
werpen naar Congo op weg zijnde stoom-
schip Madenbra met man en muis vergaan.
Na vier weken geduurd te hebben, is de
staking in het heerenconfeotiebedrijf te Ber-
lijn bijgelegd. Het werk wordt in het mid
den van de volgende week hervat.
De jaarbeurs te Leipzig is Zondag on
der zeer groote deelneming geopend. Men
schat het aantal buitenlandsche koopers op
ongeveer 60.000.
Einde der vorige week hebben dieven
dies nachts de platina-punten van de bliksem-
afleiders boven op de torens van-de Notre
Dame te Parijs gestolen.
Naar de „New York Herald1" verneemt
heeft de Kamer van Koophandel te New York
een motie aangenomen tegen de Duitsche pro
paganda in de Vereenigde Staten.
Gewapende individuen zijn de grens van
het volksstemminggebied in. OpperSilezie
over get rokken en hebben, dank zij de mede-
plichfigheid van de Duitsche bewakens, ze-
ventien gevangenen, onder wic de twee m'oor-
denaars van een Fransch soldaat, bevnjd.
Zij wisten in een auto te ontkomen.
E)e Belgische regeering is het met die
Duitsche eens geworden over de hervatting
van de betaling der premies voor ongevallen
onder den arbeid aan Belgische arbeiders
in Duitschiand overkomen.
Volgens d'e „Deutsche Allg. Ztg." be-
dragen de kosten voor de intergealjieefde
Rijnlandcommissie voor Duitschiand onge
veer 115 millioen Mark. Hierbij komen nog
12 millioen voor het huisvesten der commis-
sie, zoodat de totaal kosten voor het jaar 1920
ongveer 140 millioen Mark beliepen.
Stadsnieiiws
DE ROL, DIE ROME THANS IN
NEDERLAND SPEELT.
De aankondiging van een lezing van mr.
P. Tideman over bovenstaand onderwerp
deed gisteravond heele drommen volks naar
de Harmonie stroomen. Lang nict alien, die
nanwezig wilden zijn, konden worden toege-
laten.
Te ruim 8 uur heette de hecr Th. Schou-
ten namens de „Commissie voor het Recht"
de aanwezigen welkom. Daarna lichtte hij
toe, dat die commissie haar ontstaan dankte
aan de bekende zaak Bilars-van Doom-de
Vrij van vcrleden jaar Augustus, toen de twee
laatsten werden gearresteerd. Hunne vrien-
den vormden toen bedoelde commissie, die
naar mr. Tideman. toog, aan wiens optreden
het was te dan ken, dat de beklaagden werden
vrijgesproken van het hun ten laste gelegde.
Hiermede was ook de smet weggewasschen,
die door de artikelen van het toenmalige
,.Ons Blad" op de vakbeweging was gewor-
pen, waarin de beide beklaagden vooraan-
staand'e personen zijn. In verband mot deze
zaak roemde spr. de juistheid van het ver-
slag, indedtijd van het rechtsgeding gegeven
door de Alkmaarsche Courant.
Spr. decide mede, dat tot debat waren
uitgenoodigd de heeren mr. Lecsberg en
Speet, voor wie eventueel ook plaatsvervan-
gers welkom zouden zijn.
Hiema gaf de beer Schouten het woord aan
mr. Tideman, die geloofde van binnen wel
zoo peperig te zijn, dat men geen peper op
zijne plaats had behoeven te strooien. Een
„pepemeutig pamflet" noemde spreker het
strooibiljct. dat hem was toegezonden cn
aan den hoek van de Lombardsteeg gister
avond aan de bezoekers werd uitgereikt. Dit
stooibiljet werd door mr. Tideman aan een
korte critiek onderworpen, waaraa hij. con-
cludeerde, dat de schrijver Jan Romijn (als
hij bestaat, zei spreker) er niet in was ge-
slaagd een grapje te maken, zooals zijn be-
doeling was geweest. Spr. vond, dat het
Nederland'sche volk te emstig is om zich
met grapjes van emstige zaken1 af te maken.
Een emstige zaak was de zaak-Bilars te
gen van Doom en de Vrij.. Die zaak had dui-
delijk gemaakt, dat het Nederlandsche volk
vrijheid wil en dat daaraan tekort wordt ge-
daan door de geloofsfanatiri, die er in dt
katholieka kerk rijn. Dan herinnerda spreker
er aan, dat beide meergenoemde pemoncn
een drietal dagen in arrest hadden gezeten
en hij waarschuwde, dat zoo iets niet weer
moest gebcuren, „omdat er dan van onze
zijde andere dingen zullen gebeuren".
Mr. Tideman wilde de zaak-Bilars even
nagaan cn begon met te zeggen, dat hij
den hecr Bilars voor een niet-oniedel man
houdt, die zeker geen toestemming zou heb
ben gegeven tot het aanhangig maken van de
zaak, als hij had kunnen weten., wat er van
komen zou en nog van komen zal. Maar ach
ter deze zaak staat de Roomsche Kerk, die
hare maclit steeds verder wil uitbreiden en
zeker nu wel al den burgeroorlog zou wil-
len ontketcnen, om niet te laat te komen. De
macht van Rome gaat steeds verder en haar
doel is, de laatste burcht in West-Europa te
gen hare overheersching te veroveren. Hoe de
macht van Rome wordt gediend, gaf spr. aan
met er op te wijzen, dat er een heele cursus
zou noodig zijn om statistieken op te maken
van de ongelukkige huwelijken, doordat de
geestelijklieid zich er in mengdc; van de vele
goedercn in de doode hand van dc personen,
die mot vlcierij enz. zijn doorgedrongen tot
aan het hof, enz. enz.
(Een telegram, op dit oogenblik den spre
ker overhandigd, gaf hem, nadat hij' het had
verschcurd, aanleiding te zeggen: „wij krij
gen nog nicer pepemeuten, de lieeri Jan Ro
mijn zend mij een hoffclijken groet, zonider
schimpwoorden, van waar wect ilrniet.")
Vervolgende, deelde spreker mede, dat hij,
als hij in het vcrvolg zijner rede namen van
katholickcn noemde, niet zou bedoelen die
menschen te verkleinoeren, maar alleen het
stelsei, dat zij vertegenwoordigen
De het meest op den voorgrond tredende
personen in de zaak noemde spreker: den ka-
pelaan, de beide beklaagden, den hoofdin-
spedeur van politie, „die het militairisme in
dozen vertegenwooraigde", en den hecr C
van der Pol, gewezen monnik, thans journa
list, die de machinaties had ontdekt, die in
Alkmaar werden voorbereid, en ze in „Het
Volk" had kenbaar gemaaki Spreker ging
daama de zaak in het kort na, welke wij ze
ker niet meer behoeven weer te.geven, omdat
zij voor de rechtbank is behandield en wij
daarvan uitvoerig verslag gaven.
(Een tweede telegram werd den spreker
overhandigd, maar deze verscheurde het zon-
der het te hebben gelezen, zeker veronderstel-
lende dat het weer van Jan Romijn zou zijn).
Mr. Tideman hekelde de v66r de openbare
behandeling in de R. K. pers voorgekomen
berichten, die deden denken aan een veelar-
mige poliep en niet anders bedoelden dan de
modeme vakbeweging een hak te zetten en de
beide beklaagden onmogelijk te maken. Spr.
noemde een heele rij van R. K. bladen,
waarin die berichten voorkwamcn, een trans-
portband van' den leugen, heette hij ze.
In al dc onderdeelcn wilde spreker het
voor de rechtbank gesprokene niet nagaan,
hij zou het nog wel eens kunnen doen in een
brochure, maar hij wilde wel meedicelcn, dat
hij tijdens de behandeling der kwestie door
tal van bijzonderheden de stellige overtui,
had gekregen, dat er in het Hejlooer
wel degelijk onzedelijke handelingen zijn
pleegd. Spreker legde tal van stukken,
hij van plan was geweest alle voor te lezcn,
ter zijde, om dan voor te lezcn een brief,
waarin geschrcven wordt over de uit raeer-
genoemde zaak bekende mej. E. M. S. en hare
verhoudiug tot den heer Bilars gedurende
den tijd dat zij te den Haag *en hij te Delft
woonde Verder werd gekzen de verklaring
voor den rechter-CMnmissaris van d'e schoon-
zuster van mej. S., die beneden deze woonde,
en waarin evencens van een zekere verhou-
ding tusschen mej. S. en kapclaan Bilars
sprake was.
Daarop volgde de verklaring van den hecr
Romani, die bevesdgde hetgeen zijn vrouw
medcdcclde, alsmede oen relaas van een ver
hoor van mej. S., waarbij zij verklaarde dat
er tusschen haar en den kapelaan niets be-
stond noch besfaan had.
Verder las spr. verschillende verklaringen
voor, afgelcgd ter openbare terechtzitting
door gcnoemcf echtpaar Romani.
Mr. Tideman concludcerde, dat van Doom
cn dc Vrij, als ze hadden geweten wat in die
verklaringen is gezegd, geen andere houding
hadden kunnen aannemen dan zij deden en
spr. meende, dat het wel duidclijk is, dat wel
aegelijk het gewraaktc is gebcurd in het Hei-
looer bosch. En als het niet is voorgevallen,
lradden dc beide mannen toch, gezicn de
plaats waar de kapelaan en mej. S waren,
wel het recht om te denken zooals zij deden.
Heftig kwam spreker er tegen op, dat beide
mannen deswege waren vervolgd en gesard,
gearresteerd en mishandeld met ploertcndoo-
ders. Zooiets moot niet weer gebcuren, zei
hij. Spreker haattc dc menschen, die zich
schuldig maakten aan dat prikkclcn en ver-
volgen cn hij noemde hen de Roomsche treite-
raars, niet katholiek, „want tusschen
Roomsch en Katholiek bestaat een groot
vcrschil, het Roomsche is slechts een aan-
hangscl".
(Een dcrde telegram, den spreker overhan
digd, trof eenzclfde lot als het vorige).
Nadat dc hilariteit, door het telegram ver-
oorzaakt, was bedaard, zei mr. Tideman, dat
voor hem vaststond, dat de rechtbank te Alk
maar over de zaak-Bilars net zoo denkt als
hij. Zij' toch heeft de beide verdachten slechts
vcroordeeld wegens beleediging en al het
andere van de aanklacht laten vallen. De
rechtbank ton hen niet geheel vrijsprekcn,
omdat nu eenmaal in Nederland de gewoon-
te is, dat iemand wegens beleediging wordt
vcroordeeld, als hij in drift of rcnuwacktig-
heid iets hoeft gegegd, dat ala aan bdeadiging
wordt opgevat. Spr. achtte het vonnis xecht-
vaardig en hij keurde af de houding van den
in het proces genoemden Smit, die meer van
de zaak weet, maar niet dapper genoeg was
om dit mede te deelen, gelijk van Doom en
dc Vrij cu v. d. Pol deden. Als Smit nog
eens voor den dag komt met zijne verklarin
gen, zullen v. D. en de V. nog meer in humac
eer hersteld worden.
Spreker deelde mede, dat de zaak zeker niet
voor de rechtbank zou zijn gebracht, als bei
de beklaagden denzelfden dag bij hem waren
gekomen, hij zou dan den Bisscnop met de
zaak in kennis gesteld,hebben. A"6611 door
het optreden van den journalist Speet was de
behandeling noodig en nu deze vergadering
en straks misschien nog meer vergaderingen.
Onbelangrijik noemde spreker het wezen der
zaak, hcelemaal niet erg, maar het mocht en
mag niet weer gebeuren, dat twee achtens-
waardige menschen deswege getrapt en ver
volgd worden. Alles was het gevolg van het
geschrijf in de R. K. bladen, waarin volgens
spr. geschreven moet worden wat gedicteerd
wordt van bovenaf en waarin moeten wor
den opgenomen de berichten. die dikwijls in
een klooster bij Vaals worden gefabriceerd.
Wat daarvandaan komt moet als juist wor
den opgevat, omdat den R. K. geleerd wordt,
dat alleen waar is wat van bovenaf als w&ar
crkend wordt. Spr. wees hierbij op de op-
vattingen over de theorieen van Darwin en
zei dan„al die apenkool slikt men." Strijdeu
inogen de R. K. niet en daarom vechten ze
dan maar tegen ons, al hebben wij hen ook
nog zoo lief, en ze strooien peper, enz.
Spfcker wektc op tot nadenken om te ko
men tot de erkenning, dat er nog iets anders
in de wereld te koop is dan het dogma der
Roomsch-Katholieken,
In de pauze vertelde de penningmeester
van d'e „Commissic yan het Rcchf', de heer C.
Betlem, van de vele kosten, waartoe de zaak-
Bilars had geleid en beval krachtig een col-
lccte aan, die gchouden zou worden om in
die kosten te voorzien en het mogelijk te ma
ken, dat dc Commissie als een „Comit6 van.
hct Recht" zou kunnen blijven bestaan.
Zijne rede vervolgende, zei mr. Tideman,
dat in de zaak-Bilars verschillende soortea
waarheden naar voreu waren gekomen.
Er is een aparte roomsche waarheidi, zei
spreker, waarvoor hij den katholiekeQ niet
het recht wilde ontzeggen er voor op te ko
men, maar hij kwam er tegen op, diat ande-
rcn daar het slachtoffer van zouden worden.
Als de Roomsch-Katholieken ons willen
noodzakcu hunne waarheid aan te hangen,
zal het komen tot burgeroorlog. En dat zij.
zulks zullen pogen, vloeit voort uit hun stel
sei. Er is maar een partij, die waarlijk revo-
lutionnair is, en dat is die der R. K. Wie zegt,
gelijk de katholieken, dat de R. K. kerk het
lioogste is, moet wenschen, dat de tegenstan-
ders vemictigdi worden.
Een andere waarheid is die van het recht
Een rechtcr mag als waarheid alleen aanne
men hetgeen op wettige bewijsmiddclen ge
zegd wordt waar te zijn. Met een voorbeeld
toonde spreker aan, dat deze waarheid niet
altijd waarheid is, b.v. in zaken van echt-
scheid'ing bij overeenkomst. Uitvoerig toon
de spreker aan, dat de waarheid van het
recht dikwijls lcidt tot halve waarheden en
zulk een halve waarheid was ook voor den
dag gekomen in de zaak-Bilars, omdat d'e
rediters nict het wettig bewijs haddfcn dat
er onzedelijke handelingen waren gepleegd,
want tegen een verklaring van wel waren er
twee die zeiden van niet.
Deze soort rechtspraak noemde spreker on-
zedelijk en hij achtte het noodig dat er een
meer levcnd recht kome, opdat men alngs den
weg van hct recht niet afzakt van de reactie,
die wordt voorgestaan door het katholicisme.
Komende tot het puntde zoogenaamde en
de echte Protcstanten, zei spreker, dat alien
die dwang en onderdrukking voorstaan en
het idee om de menschen in kloosters tot zwij-
gen te brengen en het gevangeniswezen, in
den grond der zaak roomsch zijn', al heeten
zij dan ook Protestant. Het roomsche wezen
dringt door tot aan het ziek- en sterfbed, wat
spreker illustreerde door het voorbeeld dat
Barbusse daarvan geeft in zijn boek „De
Hel", waar een priester een stervende met het
crusifix slaat, als de man weigert het laatste
oliesel aan te nemen. Dit beeld achtte spre
ker uit het leven gegrepen.
Een halve waarheid bestaat volgens spre
ker voor de Alkmaarsche bourgeoisie niiet
meer, zij staat geheel onder den invloed van
het dogma, wat bewezen wordt door het
voorgevallene in de zaak-Bilars.
Wie waakt er over Nederland? Voor Alk
maar is het een vrouw als Enka, die, zeide
spreker, dag en nacht werkt. Als Rome in
Nederland de overhand niet zal krijgen, zal
het noodig zijn, dht het proLetariaat zich op-
wcrkt tot werkelijke menschen.
Rome zal altijd pogen de menschen te lij-
men met het mysterie van leven en dood, het
zal zicggen? dat men, al heeft men ook voor
zich de vrijhcid bevochten, toch het gcheim
van gcboorte en dood niet heeft ontsluierd
Het is waar, maar wij zullen dan toch nader
bij de oplossing zijn dan zij, zei spreker. De
vrije religic, die geboren wordt, zal zijn de
religie der Menschhedd, volgens welke de
menschen aan elkaar hunne fouten zullen. ver-
gcven. Niet zal gezegd worden: Gij zult niet
denken, maar: Gij zult naar waarheid den
ken. Dat zal het juiste religicuse zijn.
Door zaken, gelijk de zaak-Bilars, zal die
rcligic bevorderd worden.
Spreker welrte de aanwezigen op egn door
fel op te treden tegen eea reactie ale te AUt-
1 - - l1Tm> vL'm Fin tppliane f.o
