Alkmaarsctie Gourant
Brieven nit Berlijn.
Donderdag 26 Mei.
Feuilleton.
Christoffel en Columbus
Me. 120. 192L
Honderd Drls en Twlntigste Jaargang.
XXVI.
Berlijn, Md.
Em interessant bewijs er voor hoe de revo-
lutie en de socialistische ideeen in Duitsch
land alles overstroomd hebben, hoe echter nu
reeds meer en meer een reactie merkbaar
wordt, levert de hartstochteliike strijd, die op
't oogenblik op tooneelgebied gestreden
wordt. Wat zich hier afspeelt is buitengewoon
kenmerkend voor het geheele geestesleven in
Duitschland en het is daarom wel een nade- j
re beschouwing waard:.
Sedert een halve ecuw bestaat de groote
„Genossensdiaft deutscher Buhnanangehori-
dcze vereeniging it
de sodale posiitie van1 den Dudtsche® tooneel-
spolersstand is buitengewoon. De kunstenaars
van onze Schouwburgen zouden meerendeels
nu nog in diepe finandedc ellende verkeeren,
zouden nog blootstaan aan de ergste uitbui-
ting en aan onderdruikkinig in't gezelschaps-
leven, ware het niet dat de Vereeniging zoo
hard en zoo verdienstelijk gcwertot had1 ten hcl.pt echter mets in een beroep, waarbij
van wiillekeur, Mown m pnotectfe voorirorteni,
maar evenzoo wordt het den dixecteur on-
mogelijk gemiaakt zijn personed in ovcrec.ii-
stemming met zijn artistieke planum te ver-
nieuwen of te verfrisschen.
Oat alles nu riep een stuk reactie in het le-
ven. Mien meende te zien; dat de boog te sterk
gespannen werd. En juist de beste Berlijn-
sche tooneelspelers vestigden binnen de or-
ganisatie een nieuwe eigen vereeniging, die
een hardneklkiigen strijd met den voorzitter
Rickelt aanbond. Aan de spits van deze te-
genbewegiog staat Paul Wegener, een van
onze grootste kunstenaars. De oorlog is itus-
schen deze twee groepen met voile heftigheid
ontbrand. In bijcenkomsten en dagbladarti-
kelen woedden veldslagen. De tegenstanders
van de nieuwe vereeniging noemen haar spot-
tend den Bond van „Pirominentm" (..verheve-
neni") en verwijten de leden, dat zij: op ego'is-
tische wijze slechits aan eigen voordeel denken,
dat zij. „k.apitalistische" neiglngen bezitten.
Inderdaad is het mogelijk, dat de „Prominen-
tem" wellicht weezen, dat het vakvereeoi-
gingsprincipe op een, dag ook zou kunnen
leiden tot een omwenteiing in de salarisbeta-
ling, waardoor hun hooge honoraria vermin-
derd zouden worden. De kleinere tooneel
spelers zegigen: „Ja, jullie Prominenteni slokt
zooveel geld op, dat voor ons bijna niets over-
bLiift". Mlaar de Prominenten antwoorden:
Wanneer wij niet het publiek naar den
schouwburg trokken, ging de directie bank-
roet en stonden jullie allemaal op straat."
Ook daarin is ongetwijfeld veel waars. Het
hunnen bate. Maar toen kwam de revolutie,
en alles wat tot stand gebracht was, scheen
pilotsellimg! omvoldoende te zijn. De tooneel
spelers werden zwaar getroffen door de
nioodltoestandlen in't bedrijfslevesn, als alle le
den van vrije beroepen, en1 als eeniig redmid-
del grepen zij de gedachte aan om hum orga-
nisatie .te veranderen in een vakvereeniging,
zooals sedert lang de handarbeiders in den
strijd met't kapiitalisme het voorbedd gege-
ven hadden.
speler Gustav Rickelt, als kunstenaar geen
man van ovennatig groote beteekenis maar
als orgamisator en bcstuurder een geboren
leider, iemand van onvermoeide arbeidskracht,
ijzeren energie, schitterend redenaarstalent en
onbuigzaam wil. Hij spande alle krachten in
om de macht van de volen du'zendcn omvat-
itende organisatie uit te breiden en oj> nieuwe,
steviger grondslhgen te vestigcn. Hij maakte
de vereeniging tot een vakorganisatie van
verplicht karakter, d.w.z. iedere man en iede-
re vrouw die op het Duitsche itooneel wil op-
treden, meet ceret lid worden van dc vereeni
ging. Met de andere groote organisatie, die
der directeurcn, de „Duitsche Tooneelver-
eeniging" sloot Rickelt een overeenkomst
welke vast stelt, dat goen Theater een too-
neelspeler mag engageoren die geen lid is der
alles aankomt op de vrije ontplooiinig der per
soonlijkheid. laten zich niet zonder meer re-
gelen en wetten vaststelleni, die voor den ge-
regelden arbeid1 van velen bestemd zijn. De
socialistische dogma's leiden hier schipbreuk.
De dimgen zijn veel gecompliceerder, en als
men een bedrijfsvorm regelen wil, xnoet men
rekening houdeni met de eigen vormen, die het
beroep in het bijzonder kenmerken.
Munst en politklk moat men niet verwarren.
Oat bemerkte men ook weer, toen dezer dagen
uit de nalatenscbap van,, den socialistischen
leider Kurt Eisner een drama werd opge-
voerd, dat „Die Gatterpriifumg" getiteld was.
Eisner behoorde tot de kopstukken van de so
cialistische partij en de Duitsche revolutie en
tot die met de zuiverste bedoellngen bezield.
Hij was een schitterend politiek schrijver, en
een meesleepende agitator. Van' uit de gevan-
genis besteeg hij in November 1918 den
Bc'erschen min ister-presidentszetel en heeft
daaroa dezeni Zuid-Duitschen staat gere-
geerd' met de edelste bedoellngen, maar met
geringe resultatem en zeer slechte uiitwerkimg,
totdat hij op een dag door een jongeo adellij-
ken reactionnair, graaf Arco op straat neer-
geschoten werd.
Maar een dlcfcter was Eisner niet, en dit
drama, waaraan hij tientallen jaren werkte.
waaraan hiji hechtte met hart en ziel, werd!
slechts een geestrijk omhulsel voor zijn ideeen
plaatst word# door de aanraking van dat
symibool plotsdimg de prikkeling van het
machisbew.ustzijn voelt. Als bij tooversiag
verandert hij van em ooschuldig mensch in
een aan grootheidswaanzin lijdende tyran.
Hij springi' geheel uit don band. Hij gelooft
zich de uitverkorene van God te zijn. HSj
spreekt woorden em zinnen, die ons buitenge
woon bekend' voorkomen, omdat zij van de re-
devoeringen van Wilhelm II opzettelijk een
karikatuur zijn. Hiji ontketmt een oorlog. Hij:
martelt1 op gruwelijke wijze em jongem man,
die tegeni zijn bloeddorstige woede opkomt
Hiji wil de dochter van den opperpriester, die
zich onttrekt aan zijn wellustig begeeren,
zonder meer laten verbranden Totdiait oproer
an verzet hem van den troon jagm.
'Dit alles is wel is waar zonder een .groote
kunstenaarsfantasie geschreven. Maar er
zijn toch eemige tooneel-gedachtm, die ons bij
let sterkste spreekt tot ons het slot, Als
hlijven.
n.l. die gemartelae verdediger der vrije mee-
ning, die, uit de gevangenis bevrijd, even-
als Eisner zdf de leiding overnemen zal,
daarvoor bedankt. Want1 hij heeft de wankd-
moedigheid van de massa leeren kennen, de
massa, die het erne oogenblik den tyran op
onderworpen wijze vleide, en't andere oogen-
hliik hem1 vervloekte. Over zulk een' volk te
heerschen lofct den vrijheidsheld niet. Dat be-
teekent: Het revolutionnair verzet tegen de
monarchic kan slechts een begin vormen.
geen vervulling.
Dan eerete beginit de ware arbdd, die elk
aan1 zich heeft te verrichten: datgene wat
reeds voor meer dan honderd jarem de Duit
sche philosoof Want bij de groote revolutie
van zijn tijd zoo bitter miste: de echte her-
vormiing in het gedachtenleven.
'Maar, zooals gezegd: kunst en politick
moet men niet veimengen Dit tooneelspel van
een grooten politidcen leider zal mooit hd po
dium verovc.rm. Daarentegen lacht m juicht
geheel Berlijn sedert eemige dagen over een
werkelijk oni
dm fraaien titel
een uit Amerika geimporteerd stuk van jidr
idisch karakter, dat door de artisten van hd
„Deutsche Theater" met uitgelaten overmoed
over het voetlicht gebracht is. Dat is een goe-
den inzet voor het zomerseizoen, waarin men
het met de kunst niet meer zoo nauw neemt,
ook in Berlijn niet. De inirige van de klucht
behoeft hier niet vertdd te worden. De hoofd-
zaak is, hoe de twee grappige compagnons
van de Nlew-Yorksche confectiefirma Potasch
en Periemioer twisten, en zich wedier verzoe-
nen, handel drijVen, klanten bed'iencn, gasten
ontvangen en er uit gooien. Dat is is zoo
grappig, dat we ons tranen gelachen hebben.
Ach, het doet zod goed zich eens in deze
moeilijke tijden los te kunnen maken van de
zoiigen van elken dag, en' zich weder te herin-
neren. dat men' zich ook onschuldig amusee-
ren kan.
Dr. MAX OSBORN.
lijn sedt
ibeschrijflijk amusante klucht md
.Potasch und Perlmutter" -
ondernemers, dus idirecteuren en intendanten1,
staan nu geheel anders tegenover hun werkne.
mere, de tooneelspelers, dan vroeger. Zij kun
nen met hen niet meer doen als hum goed-
dunkt. omdat achter iedereen enkcling de, in
elk geval hechrt aaneengcsloten massa van zl]n j
collega's staat. ''I11'
Maar spoeddg Week dat hd toch niet moge
lijk is, de organisatievorm, zooals zij bij fa-
brieksarbeiders tot stand gekomen is, zonder
vereeniging. "Dafbetcekent ontegenzeggelijk I en geschriftm.
een groote vooruitgang. De werkgevers en Gp dm len Mei, den arbeiders-fcestdag,
•- die in Berlijn feestelijfc gevierd werd'door een
algemeene staking van alle verkeersmiddelen,
het was Zondag, zoodat het zakenleven er
van verechoond bleef werd nu de „Wdtpo-
litische Posse" van Eisner in de „Volksbub-
hd mooiste en grootste theater van Ber-
opgevoerd. Het idee, dat er aan ten
grands! ag ligt is nid zonder geest. In hd
spnookjesland Farun heerscht de gevconte,
Provinciaal Nieuws
UIT BERGEN.
In de Vrijdag j.l. gehouden raadsverga-
dering bleken de raadsleden zeer ontstemd
over het laie uitschrijven der vergaderingen.
Deze ontstemming kwam reeds dadelijk
naar voren toen bleek, dat de notulen van de
twee maanden te voren gehouden raadsver-
gadering nog nid gereed waren. Het is vol-
dat geen prins den troon mag bestijgeti, zon- ^°,men *e hegrijpen, dat de heer Bogtman in
nicer" over" te brengen op em igeestdijk be- der voor de wijzcm van den staat een proeve dlt verband crit'ek uitoefende op het waar-
roep van bekwaanmeid afgelggd te hebben. Prins nemen van nevenbetrekkingen do
men wericelijk een' vakvereeniging
zijn, dan moest men ook werkelijk alle zake-
lijk bij hd tooned betrofckenen in dm kring 1
betrekken dus, behalve de tooneelspelers
ook de itooneelknediten, musici, zaalwachtere,
bedimden, souffleurs enz. enz., tot de schoon- men hoveling
maaksters toe. Dat gebeurde ook. Deze heele hd land gem
massa menschm vormt tegenwoordig in elk
theater, in elk bedrijf, em eigm gemeen-
schap die haar besluitm en beslissingen met
stenunenmeenderhcid neemt. Men kan zich
voorstellem wat daaruit wdl ems voort kan'
Icemen, ja, hoe zeer de belangm' der tooneel
spelers zelfe bedreigd kunnen wordm. Bo-
vmdim bleeife spoedig, dat de vakactie de ar-
tistieke bewegingsvrijlidd van em' tooneel
aanzienlijk belemmerm' kan. De directeur mag
immere em ttoaneelspeler nu nid meer na af-
loop van zijm contract zonder meer den dienst
opzeggm; de „bedrijfsraad" heeft daarbij:
em woordje mee te spreken nd als in een
fabriek. Daardoor wordt zeker mmig geval
Agab, die nu aan* de beurt is, zijn vader
is gestorven is reeds tweemaal gezakt. Het
geheele volk smeetot de Goden innig, dial hd
hem nu de derde maal 'gelukkm moge. Want
in Farunn bestaat ook nog de, door em slim-
nemen van nevenbetrekkingen door den se-
cretaris en het secretariepersoneel. Wanneer
inderdaad mocht blijken, dat hd werk, dat
de function arissen voor de gemeente moeten
verrichten lijdt onder de bezigheden die voor
nevenbetrekkingen verricht worden, dan is
gemaakte wet, dat, zoolang 1 inderdaad em ingrijpen door dm raad nood-
door de schrijfster van
..Elisabeth and her German Garden**
18)
In zijn hut (een iluxe-cabine md eigm bad-
kamer,) want mijnheer Twist koni zich, zoo
als tante Alice hd altijd uitdrukte wruim be-
wegm", dacht hij dikwijls over die twee onbe-
schermde kinderm na. Als ze maar BeTgen
of 'Serviers geweest waren, van de em of an
dere deemiswekkende nationaliteit! Mlaar nu
vreesde hij, dat Aimerika koel en onverschillig
voor hen zou blijven, uitgaande van't strand-
punt, dat Duitschland of Engdand maar
voor hen had moden zorgen.
iNaaai zijn, indruk bezat oom Arthur nid
veel vrienden in Amerika en die hij bezat,
echenen niet van hem te houden. Dit maakte
mijnheer Twist ten rninste uit zijn.1 gesprekjes
md Anna Rose op. Ze zei hd wel nid met
ronde woonden, maar liet hd toch heel duide-
lijk veronderetellm, en mijinheer Twist vond
het zeer begrijpelijk, diat oom Arthur's vrim-
dem niet van de warmste soort warm. Hun
gastvrijheid zou wel gedwongen m van korten
duur zijnal'licht zouden ze de Twinklers zoo
gauw mogelijk ,,doorzmdm" (wat zou hun
ook weerhoudm en. hum ten' slotte afschepm
met em vervdend1 baantje als kweekelingen
of survdllcermde geleidstere in de steride
atmosfeer van em meisjcskostschool.
Mijnheer Twist haatte dim oom Arthur,
tm minsie voor zoover iemand met em zoo
vrienddijken, welwil'lendm aanleg haten kan.
Ten alien tijde stond vaderlandsliefde in mijn.
hern Twists sdvatting adi'ter bij mmschm-
liefde, en' de soort van vaderlandsliefde, die
oom' Arthur aan dem dlag legde, was hem' in
't bizonder antipathiek. Het die twee on-
chuldige kinderm te doen ontgdden Mijn-
eer Twist had) er igeen' woorden voor. Ze wa-
an aan hum lot overgelatan op een leeftijd,
koning heeft, mannen en
vrouwen gem' liefdesbetrekldngm mogmi aan-
bnoopm 'Deze onaangename toestand wordt
algemem zeer pdjnlijk geacht, en de dochter
van den opperpriester, die hem helpen wil,
steelt uit dm tempel te antwoorden op de vra-
gm, die den prins bij het aanstaande examen
zullejv voorgeligd wordm. Deze antwoorden'
stampt ze den troonopwlger in. Ein nu is het
heel grappig om te hooren hoe de prins, de
domme goedmoedige, em beetje onnoozele
jongem bij zijn examen' alls wat hij uit het
hoofd gdeerdi heeft, opratelt. Hoe hij eerst
wat on zeker is. Doch daama steeds zelfbe-
wuster wordt. En dan plotseling, als hij ge-
slaagdi is m hem de kroon op het hoofd ge-
die mijinheer Twist, als degelijk opgevoed'
Amerikaansch zoon en brooder, niet anders
dan met deemis kon vervullm, en naar em
ander werelddeel gestuurd, onverschillig voor
wat hun daar mocht wedervaren, mits oom
Arthur er maar veider niets van hoorde. Bij
wijze van epreikm had hij zijn nichtjes als
jonge katten in t water gqgooid, waai ze, wat
hem betrof, mochten zwemmen of verdrinkm1,
als hij ze maar niet hoefde te hoorm schreeu-
wien.
A1 wat mijnheer Twist aan ridderlijkheid
bezat em dat was niet weindg kwam in
opstand! bij de gedachte aan oom Arthur, 't
Liefet zou hiji naar hem' toe zijn gegaan, om
hem te vragen wat zoo'n onmenscnelijk ge-
drag te beteekonm had m of hij zichzelf wer
kelijk em man durfde noemm, maar nu dit
ondoenlijk was, stelde hij zich zoo goed mo
gelijk schadeloos door zich tm opzichte van
de verworpeltngetjes als oom te gedragm,
maar dan em van't rechte soort, van't soort,
d'at je in Amerika aantreft, d'at em pleeg-
kind als em kostbaar, hem toevertrauwd' good'
beschouwt.
Voor zijn geestesoog verrees oom Arthur
als een typisdh tyraniek, roodhoofdig, kort-
halziig Engelschmanv met geschoren bakke-
baardjes. HSj zag hem, kort m stevig ge-
i bouwd, met zware, lompe laarzen door Enge-
lands sappige groene velden van de golf-
links huiswaarfs sfappen, in angstige span
ning door zijn igezin verwacht. Tom1 hij op
zekeren d'ag ui't em' gezegde van' Anna Rose
opmaafcte, dat haar oom lang was en heele-
maal1 niet d'ifc, behalve op ddn plaats, bracht
dit mijinheer Twists voorstelling dus geheel
in die war.
„Wetkelijk?" vroeg hij, zijn portret van
oom Arthur haastig vera-nderende.
„Ja, hiji wordt hier opeens dik," vertelde
Anna Felicitas, uit em van haar dutjes ont-
wakende, m op haar maag wrijvende. ,,Net of
hij een bom heeft in-geslikt, die achter zijn vest
is bliiven stekm."
„Als u zich' dat knot voorwtalLan," list An-
zakelijk.
Waar het dm gemeente-opzichter niet ge-
oorloofd is om voor particulieren tegen beta-
ling bouwplannen te ontwerpen daar licht
het in den lijn dat het ongewenscht is, dat
de secretaris andere gehonoreerde secreta-
riaten waameemt.
Men dient aan den anderen kant in het
oog te houden, dat de functionarissen, dit
niet voor hun pleizier doen, maar gedrongen
door de hooge levensstandaard, die voor em
ieder hooge eischen stelt.
De verhouding tusschen de bijdragen die
het rijk voor de salarissen van burgemeesters
en secretarissen vergoed en die de gemeen-
tm hebben te dragen is reeds lang verbro-
na Rose er op volgem, volkomen bereid1 tot na-
deren uitteg.
Maar mijnheer Twist kon het zich voor-
stellm, Hij: maakte dus em1 nieuw tgeestelijk
beeldl van oom' Arthur en tnof de gelij'kmis nu
goed; een lang, met onknap, glad-geschorm
man met heel wat meer haar op zijn hoofd,
dan hij, mijinheer Twist, zelf bezat. Onwille-
Iceurig had hij hem als em ruwe oudfe kerel
geteekend, maar hij begreep langzamerhand,
dat oom' Arthur op zijm best van midddba-
reni leeftdjtd* kon' zijn en d'at tante Alice
em dame, voor wie hij een bijna pijulijke sytn-
path'ie igevoelde cog hed wat met haar
echtvrimd zou moeten doonnaken, eer ze aan
haar einde was.
„Juist," zd Anna Rose, de nieuwe taxatie
als juist erkmnende. „Naar zijn uiteinden te
oordeelm, hoefde hij niet ouder ft zijn dan u,
maar zijn middelgedeelte lijkt op leeftijd.
Waar de bom' zit, ziet hiji er alleen oud' uit."
Dergelijke ongewone opmerkingem zou
den: zijn moeder misschim tegen de tweelin'gen
innemm, vreesde mijnheer Twist. Als ze in
haar tegenwoordigheid, die meeste dingm,
die ze zoo dm dag door zeiden, maar kon'-
den verzwijlgm, zou hij hun natuurlijk in de
eerete plaats zijn eigm tehuis als em veilig
toevluchtscord in Amerika aanbieden. Maar
hij was bang dat zijn moeder zich hed moei-
lijk bij de eigenaarddgheden van de tweelin-
zou aanpassmi. Iin haar huis (fditelijk was
het zijlne, maar hij voelde zich nooit eige-
n?.ar) paste mem zich bij haar aan, en hij'
betwij'fdde of de tweelingm dit zouden kun«-
nenl of willen dom. Hun meest kenmerkende
eigenschap was opechtheid, naar hij had op-
gemerkt. Ze bezaten niet veel savolr faire,
schenen niet bij1 machte hun onbevan gen na-
tuurlijkheid te onderdrukkm en hun speoi-
aaf soort van natuuri'ijkheid zou niet door
zijn moeder begrepen m gewaardeerd kunnen
worden.
Sinds jaren had ze haar dorp in Nieuw-En-
iland niet verlaten, em plaakje dat met de
sudit tot
ken. Het rijk heeft de laatste jaren de secre-
tarien met werkzaamheden ten zijne behoeve
overbelast en de gemeenten voor de kosteu
laten opdraaien.
In de memorie van antwoord op de „rijks-
uitkeering aan gemeenten" lezen wij thans,
dat de hoogere bijdrage van het rijk aan de
gemeenten in de wedden van burgemeesters
en secretarissen aan de orde komt, zoodra
het rapport der commissie in zake de bezol-
diging van gemeente-ambtenaren in behan-
deling wordt genomen.
Genoopt mag worden, dat door die hooge
re uitkeering em zoodanige salarieering mo
gelijk zal worden,dat de betrokken functiona
rissen, zich geheel aan de belangen van de
gemeente kunnen wijden, zonder dat dit ten
koste van hunne gezinnen behoeft te gaan.
Dat de raadsleden niet ten onrechte be-
toogden, dat het wenschelijk was meermalen
dan tot nog toe te vergaderen, bewees vooral
de reeks mededeelingen aan het einde der
vergadering.
Dat geen der leden, waar mm het als em
fout erkend had,' dat men in het bestek voor
het maken van de u. 1. o.-school de bepaling
niet had opgenomen, dat bij het tewerk stel-
len aan arbeiders uit de gemeente de voor-
keur gegeven moest wordm, informeerde of
B. en W.. torn zij, zonder den raad er in te
kennen, aien aannemer het maken van 30
schoolbanken voor 1466 opdroegen, er aan
hadden gedacht om dit den aannemer al-
thans voor dit werk op het hart te drukken,
verwonderd ons ten zeerste en dit afgeschei-
den van de vraag of het niet gewenscht was
eweest voor dit werk prijsopgave te vragen
ij de timmerliedenpatroons in deze ge
meente. -
Dat dit met geschiedde is voor ons het be
wijs, dat de raadsleden niet voldoende op de
hoogte zijn van hetgeen er door de georga-
niseerde arbeiders wordt gevoeld.
De heeren Baltus en Apeldoorn gaven,
toen zij, in verband met het van Ged. Staten
ingekomen schrijven, waarbij ingevolge de
wenschen van den minister van arbeid ver-
zocht werd om op het besluit tot afscheiding
van het werkeloosheidsbesl)iit 1917, de wen-
schelijkheid hiervan bepeitten, blijkt nog con
tact te hebben met de georganiseerde arbei-
dersbeweging van hun richting. De leden
van de fractie „Bergens Belang die de zaak
nog maar eens wilden aanhouden, bewezen
weer eens, dat er tusschen hen en de georga
niseerde arbeidersgroepen in de gemeente
geen contact bestaat.
Met dm heer Hoksbergen zijn wij van
meening, dat het beter is vrijwillig op dit be
sluit teiug te komen, dan zich aaartoe van
bovenaf te laten dwingen. De heer Bogtman,
die de vorige maal ingevolge de adressen
van de afd. Bergen der Moderne arbeiders-
organisaties die der S. D. A. P. en „Ber-
gens Belang" voor weder toetreding stem-
de, zou beter hebben gedaan door ook thans
op toetreding aan te dringen, in plaats van
voor het voorstel te stemmen de zaak aan te
houden om B. en W. de gelegenheid te geven
in een volgende zitting van hun niet meer te
motiveeren standpunt terug te komen. Op
grond van het betoog van den heer Hoks
bergen had de heer Bogtman mogen ver-
wachten, dat deze ditmaal met hem voor
aasnluiting zou hebben gestemd.
Wij hopen, dat de raad de volgende maal
eens eindelijk zal besluiten in deze uit de
rijen van de meest achterlijke gemeenten te
stappen.
Bij de bespreking over het adres van de
woonforensen, waarbij zij verzochten om, nu
door wijziging van de gemeentewet de z.g.
gemeentewet van 30 Dec. 1920, de toestand
straks zoo zal zijn dat zij de woonforensen
voortaan in hun werkgemeente 2/3 inplaats
van 1/3 zullen hebben te betalen en in hun
woongemeente 2/3 inplaats van 3/3, bij het
vaststellen van hun aanslagen, voor hen
dezelfde weg te bewandelen, die bij de aan
slagen van de zomerforensen gevolgd zal
worden, bleek al ras dat de adressanten
met de motiveering van hun verzoek niet ge-
lukkig waren geweest. Em raadsbesluit om
de zomerforensen inplaats van voor 1/3
slechts voor een 1/6 aan te slaan bleek niet
te bestaan, al kwam wel naar voren, dat de
raad de wenschelijkheid daarvan had uitge-
sproken. Dit was evenwel niet geschied om
de zomerforensen terwiller te zijn, zooals de
adressanten veronderstelden, maar om in
het belang van de gemeente te bereiken, dat
door hen Bergen niet wordt gemeden, waar-
„Clajfc" igenoemd werd, en haar ideaal van
joekvrouwelijkheid was nog steeds't gem ze
zelf indertijid geweest was. Zonder't zich be-
wust te zijn had ze mijnheer Twist, ofschoon
eea jongen, ook in dim vorm trachitm te gie-
ten, en dank, zij zijn grooten eerbied voor de
gcvoelens van.' anderen, had' ze tot nu toe
haar gehrek aani succes niet ontdekt. Langen
tijdi editer was het haar werkelijk gelukt, en
haar zjooik bereikte dan ook den volwassen
leeftijd', toegerust met de manierm en de
denlkwdjze van em volmaakt opgevoede jonge
dame.
Tot zijn negmtiemrie jaar bleef hij thuis,
aani moedere schoot, of item minste ini de <ff-
recte omgeving van dat eerbiedwaaidige
lichaamsdeel en hadi ze hem ingeprent de
vrouw hoog te houden als reden opgevende
of liever te denken gevmde, dat hem em moe
der het aanschijn had gesdhonken. Dit mocht
hij mooit of te nimtner vergetm in urm van
verzoeking of gevaar. Mijnheer Twist, met
ziju maagdelijk-blanke ziol, vroeg zidi wel
ems af, wanneer die urm van verzoeking en
gevaar toch zouden aanbreken en wenschte
soms, venlegm met zijn vrijen tijd) op zijn va-
canitiedagm, dat ze gauw mochten komm, om
hem1 in' de gdegmhcidi te stellen zifn onwrik-
bare standvasfigheid te itooneni.
Gedurmde de tim jaren tusschen zijns
vadera dood m zijn vertrek naar de umiverei-
teit van Harward, woondc hij met zijn moe
der en zuster samen en was hij hum voortd'u-
rmdl tot hulp m gezelschap. Zijm moeder
trok zich den dood' van haar echtgenoot ern-
stig aan. Ze zette er zich niet overhem zoo
als soinmrge ludithartiger weduwem, die na
em dergelijke groote verandering in hun le-
vem, plotseling tieni jaar jonger schijmem ge-
wordm. Haar zoo somber, ja bijna gebrokem
te zirn, zich zichtbaar vermannmde om ter
wille van- haar kinderen opgewekt te dom,
weerhield mijnheer Twist, jongeling gewor-
dem, van de gedachten die somtijds mj jonge
manmem plegm op te komen m verband hou
den ma# ronde lijnen en kuiitjM In de wan-
door de lasten voor de bevolking zeer stert
zouden stijgm.
Het verzoek van adressanten is echter vol
komen te begrijpen. Ten behoeve van de
steden, als maatregel tegen de kapitaal-
krachtigen, die buiten gaan wonen en de be-
volking van de plaatsen waar zij hun geld
verdienen met de kosten laten zitten, welke
kosten dikwijls mede ter bevordering van
hun bedrijven zijn gemaakt, is deze wetswij-
ziging tot stand gekomen.
De billijkheid brengt, en dit vooral met het
oog op de menschm met kleine inkomens,
die dikwijls buiten moeten wonen, evenwel
mede, dat men in geen geval meer moet be
talen dan 3/3 van den aanslag in de duurste
van de beide gemeenten. Van deze billijkheid
is straks, vooral voor de kleinere inkomens,
geen sprake meer.
De gemeentelijke belastingen in de meeste
werkgemeenten zijn thans zoo hoog, dat het
voor de forensen met de kleinere inkomens,
ook al wonen zij nog zoo gaame buiten, om
dat zij hebben leeren inzien, dat het wonen
in muffe straten iets onnatuurlijks is en door
de moderne verkeersmiddelen niet meer noo-
dig, niet meer mogelijk wordt buiten te blij
ven.
De buitengemeentm loopen dus kans hen
te moeten verliezen en ontvangen dan in het
ijeheel niets. Dezelfde motieven, die er toe
eiden om de zomerforensen wat soepel aan
te pakken, pleiten er dus voor om ook deze
menschen soepel te behandelen.
Dit geldt evenwel dan slechts voor die
werkforensen, die in Bergen niets dan woon-
forens zijn en daar geen belangen hebben
waardoor zij naast het inkomen in de werk
gemeente een grooter of kleiner inkomen ge-
nieten in de woongemeente en dezulke kwa-
men op het adres slechts in geringe getale
voor.
De raad zal o. i. evenwel goed dom met
de belangen van die enkelen rekening te hou
den. Dat zij met succes een dergelijk verzoek
tot Alkmaar zouden kunnen richten is al
zeer onwaarschijnlijk. De steden zullen aan
de wet eerder een argument voor anexatie
ontleenen.
In het hygiSnisch belang van ons volk
komt het ons ongewenscht voor, dat de men
schm ter wille van de belastingen naar de
steden worden gedreven. Een rijksinkomsten-
belasting, met een gelijke heffing in alle
plaatsen en em uitkeering aan de gemeenten
overeenkomstig de klasse waarin zij zijn
geplaatst, zou in deze de juiste oplossing
kunnen brengen.
De gewijzigde gemeentewet treedt 1 Mei
1922 automatisch in werking, doch invoe-
ring op 1 Mei 1921 was geoorloofd.
Dit geeft de mogelijkheid, dat de foren
sen, zooals de Amsterdammers die in Bus-
sum wonen (Amsterdam voert de regeling
reeds met 1 Mei 1921 in en Bussum 1 Mei
1922) dit jaar in de woongemeenten 3/3 en
in de werkgemeenten 2/3 moeten betalen.
Deze onbillijkheid is bij de wet niet voor-
zien en de heer Hoksbergen bracht daarom
terecht de vragen van dm heer Kolthek aan
de regeering ter sprake, omdat ook Bergen
besloot, dit jaar de gemeentelijke inkomsten-
belasting nog niet via het rijk te innen.
Blijkens het antwoord van de regeering
d.d. 19 Mei op de vragen van den heer
Kolthek is de vereischte wettelijke voorzie-
ning in deze reeds in voorbereiding, zoodat
de forensen niet meer hebben te vreezen van
deze leemte in de wet het slachtoffer te wor
dm.
Inzake het bekostigen van de medische
hulp voor onvermogenden, meenen wij dat
deze voor rekening van de gemeente behoo-
ren te komen. Voor de onvermogenden, niet
bij een kerkelijk genootschap aangesloten,
worden deze kosten door het armbestuur, dus
ook door de belastingbetalers bij een kerkge-
nootschap aangesloten bekostigd. De billijk
heid brengt nu mede, dat de niet bij een
kerkelijk genootschap aangesloten belasting-
betaler, ook betaalt voor de onvermogenden
die wel bij een kerkleijk genootschap is aan
gesloten.
De raad, die dit punt in afwachting van
het %dvies van B. en W. aanhield, zal o. i.
verstandig handelen door de kostelooze me
dische hulp voor onvermogende ingezetenen
zoo weinig mogelijk het karakter van bedee-
ling te geven. In dit verband is het niet ge
wenscht om voor de behandeling van de
onvermogenden em bepaalde geneesheer aan
I'en. Inoig begaan met zijn. moedere leedi,
waalde zijn geest mooit in die richting af.
Eerbied en lidde voor haar dedten hem in
alle vrouiwm he-'ligm zien. Ze warm alle
maal' moedere of zouden het allemaal zijn
na de vereischte ceremonien natuurlijk.
Ze warm1 allemaal wezens, voor wie em man
opsprong, om deurem te openen of te sluiten,
stoelrn uiit dm tochit te zetten m shawls aan
te dragen. Tom hij omstreeks achttien jaar
was, bracht hij: zichzelf onder het oog, dat
het niet veel minder dan heiligschennis zou
wezen, een scbamdeldjke, geheime zioinde, om
verliefde gedachitm te koesteron, terwijl daar,
vlalk onder zijn oogen, die treurende vrouwen-
gestalte zat, dat geknotte leven, dat toon-
beeld van moed'ige plichtsbefracbting een
pi ichrfsbetrach ting volgchoudm zonder dm
geringsten schemer van hoop of geluk, be
halve dan de hoop op de.hemelsche zaligheid:.
Ja, zijn moeder droeg haar smart als em hel-
din. Hloewel haar niets rcstte om zich1 nog in
te kunnm verblijdm of het moest haar weder-
opstandig zijn, hoorde nfm haar nooit em
klacht uiten.
iDoch nadat hij1 em jaar te Harvard gestu-
deend' had, trad er em: verandering bij Ed-
werd Twist in. Niet dat hiji gem plichtmatig
en liefhebbend zoon bleef, maar nij omtdekte
de mogenlijkheid, om als't ware om de hoe-
ken van zijn moeder hem te lajke®, die rofs-
harde hoflkm, die zoolang alle meer critische
beschouiwing hadden onderechept, eni tot zijn
verbazing spedden zich aan den' achterkant
van haar pereoon a llerlei interessan.te din gen
af. Met iets van het oude onfzag bleef hij
dat alles echter op eerbiedigm afstand waar-
nemm en- wat de gevaarlijlke verzoekingen aan
dc academic betrof, deze bepaalden zich tot
het lezen van Madame Bovary.
Van de hoogeschool kommde, werd hij! in
em iogmieursfirma geplaatst, want de
Twists behoordm dollars in plaats van
afkomst als maatstaf genomen tot dm be-
schaafden, niet zeer bemiddelden burger-
stand..
(Word! swmlgl)
,TT_. eg—a
Oej
was