DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
.^o. 153 Pit nmnmcr Hoataatnit 2 bladen
Ibonnementsprijs bij vooroitbctnling per 3 manndon f 2.fir. per post f 2.50. Bcwijgn. 6 ct. Advcrtontiopr. 25 ct. p. rogcl, grootcre letters naar plaatsrnlmte.
Bdeven franco N.V. Book- en Handelsdr. v.h. Hormg. Coster Zoon, Voordam C9, Tel. Administr. No. 3. Redactie No. 33.
M1 A\l) 1G DureeteurG. II. KttA.IL DoofJi-edacteiirTj. N. ADEMA. JTTLI
Buitenland.
I3E OPSTAND IN OPPER-SILEZie.
De intergeal'lieerde commissie te Oppeln
heeft een proclamatie tot de bevolking ge-
ridit, waarin zij mededeelt dat heel Opper-
Silezie op 5 Juli van opstandige troepen zal
bevrijd zijn. Het heele plebiscietsgebied kom't
dan onder het bestuur der comm isise.
Ten einde een vreedzame regeling der Op
per-Silezische kwestie mogelijk te maken,
heeft de commissie tot een algemeeene am-
- nestie besloten. Alleen zij die zidi door winst-
bejag of persoonlijjken haat lietn lieden, zul-
len gestraft worden. Ook zij, die na 5 Juli
nog in't bezit van verboden wapens zijn, zul
len gestraft worden. De commissie hoopt dat
de Opper-Silezische 'bevolking zich waardig
zal toonen voor de tegenover haar betoonde
welwillendheid.
Naar aanldding van dit afkondigen der
amnestic door de intergeallieerde commissie
heerscht onder de Opper-Silezische Duit-
schers groote opwinding, meldt het Hbl. Zoo-
als men weet heeft Lloyd George indertijd
verzekerd, dat men niet zou rusten voor de
aanstiehtens van den opstand ter verantwoor-
ding waren geroepen. Ook de vertegenwoor-
diger van Italae in de intergeallieerde com
missie, generaal De Marimi, had! verzekerd,
dat de aanstichters met groote gestrengheia
vervolgd zouden worden en dat ze zeer zwaar
zouden worden gestraft. Van dit alles is bij
de amnestie van de interfgeallieerde com
missie geen sprake meer.
Een deel der Berlijnsche per® is zeer ver-
ontwaardigd en protesteert or tegen dat de
intergeal'lieerde commissie in haar manifest
de Duitsche Sdbstschutz en de Poolsche in-
surgenten over 6en kam scheert. De bladen
wijzen er op, dat de opstandelingen Opper-
Siilezie zijn binnengevallen Opper-Silezie zijn
binnenvallen, terwijl daarentegen de Duit-
sche Selbstschutz nit noodweer handelde en
zijn mannen heeft laten oprukken om Opper-
Silezie van de plunderende insurgenten te
bevrijden. De intergeallieerde commissie
moest de Selbstschutz dankbaar zijn, dat niet
geheel Opper-Silezie door de opstandelingen
is bezet.
De rechtsohe pers betoogt, dat de uitvaar-
diging van de amnestie het laatste straaltje
hoop op een redhtvaardige en onpartijdige
oplossing van de Opper-iSilezische kwestie
wegneemt.
De Italiaansche minister Sforza heeft een
rede gehouden in het parlement over de bui-
tenlandsche politiek, waarin hi] o.a. zeide,
dat binnenkort een regeling van de Opper-Si
lezische kwestie verwacht kan worden, welke
beiden partijen voldoening zal kunnen sohen-
ken, en billijk is en gebaseerd op het resultant
van de volksstemming en het verdrag van
Versailles, zonder dlat rekening gehouden is
met de pogingen van bedde partijen, am de
kwestie met de wapenem uit te maker..
De bladen melden uit Gleiwitz, dat het
spoorwegverkeer naar het industriegebied op
beperkte schaal is hervat.
Volgens de „Vossisohe Zeitung" maakte de
voortgaande ontruimmg allengs mogelijk een
beter overzicht te verkrijgen over de voorval-
len gedurende de heersdiappij der opstande
lingen. De beridhten over de wreedheden der
opstandelingen erlangen steeds nieuwe beyes-
tiging. In zieken'huizen en particuliere hudzen
liggen een groot aantal mishandelde man
nen en vrouwen. Fotografische opnamen der
geneesheeren bevestigen de feiten.
DE BURGEROORLOG IN IERLAND.
Dublin Castle meldt, dat zeven politieagen-
ten te Cullensin bij Dromore in een hinder-
laag zijn gevallen van twee groepen rebellen.
Een politieagent werd gewond; twee politie-
agenten werden gevangen genomen. Vier ble-
ven' zich. verweren tot de aankomst van ver-
sterkingstroepen, die de rebellen achtema zet-
ten. Het officieel bericht beweert, dat de twee
gevangen genomen politicagenten door de re
bellen zijn vermoord. Het loopend gevecht
duurde verscheidene uren. Gemeend wordt,
dat een aantal rebellen werd gedood.
De Valera heeft Zaterdag te Dublin een
prodamatie uitgegeven, waarin bij verklaart,
dat den 4den dezer de Amerikaansche vlag in
geheel Ierland eer zal worden bewezen bij1
wijze van waardeering van de vriendschap
en hulp der Amerikanen en als erkend sym-
bool van het beginsel, dat een regeering haar
gezag ontleent aan de toestemming van de
bestuurders.
FRANSCHE HULDE AAN DE
AMERIKAANSCHE TROEPEN.
De Fransche ambassadeur te Washington,
Jusseraud, heeft uit naam van de Fransche
regeering aan president Harding 'n verkleiod
model aangeboden van het gedenkteeken dat
te Flirey zal worden opgericht tcr eere van
de Amerikaansche troepen die in den oorlog
hebben meegevochten. Een deputatie van 259
leden van het Amerikaansche legioen zal de
onthullingsplechtigheid bijwonen.
POLEN IN WESTFALEN.
Een Poolsche commissie onder leiding van
Naumann, die uit Posen naar het Rijnsch-
Westfaalsche gebied is gezonden, heeft te Bo-
chum besprekingen gevoerd over beweerde
achteruitzetting van Poolsche arbeiders in
dat gebied, met vertegenwoordigers van de
Duitsche vakvereenigingen en de pers. Ook
een vertegenwoordiger van de Poolsche vak-
vereeniging nam deel aan de conference.
Naumann deelde med'e, dat de commissie
overal te Bochum en Essen veel medewerking
en steun had ondervonden. Er was nergens
spnake van ongRBegcldhedan *d van ontsla^
op groote echaal van Poolsche arbeidaw.
DE GELDSMOKKE'LARIJEN IN
DUIITSCHLAND.
Tegen het baakiershuis E. P. Grusser
Philipsen Co. ,te Berlijn zijn voor de recht-
bank wederom twee zalcen wegens kapitaal-
sinokkelarijeni behandeldi. Gdbleken is, dat
buiten prins Elitel Friedrich ook een groot
aantal kooplieden en polici met Grusser im
verbimd'iing staan met het huidige ministerie,
daarbij betrokken zijn, meldt die Tel.
Tegen den eigenaar van een verffabriek
was nu een aanklachts.? ingediend, dat hij
50000 mark ter beschikking zou hebben ge-
steld van het bankienshuis om daarvoor aan-
deelen van een Hollandsche maatsdiapplj
te koopem. De tweede geldsmokkelarij, waarbii
zekere fabrikant Bergman betrokken is, gaat
om bediragen van 220.000 mark en .158.000
maTlk.
De rech thank verkl'aarde, diat deze bedira
gen aan het rijk vervallen zijn.
DE AANSLAG OP PRINS ALEXANDER
Het naar aanleiding van den op den
prins-regent van Servie gepleegden aanslag
ingestelde onderzoek heeft uitgemaakt dat
het daar een communistisch complot betreft.
De wetgevende vergadering heeft aangeno-
men het door den minister van justitie geda-
ne verzoek tot opheffing der parlementaire
immuniteit van drie communistische afge-
vaardigden, dies niet vreemd zouden zijn
aan den aanslag.
AMERIKA EN DUITSCHLAND.
De Amerikaansche senaat heeft de reso-
lutie betrefende het herstel van den vredes-
toestand met Duitschland met 38 tegen 19
stemmen aangenomen.
Volgens een bericht uit New York zal pre
sident Harding dadeliik na bekrachtiging
der vredesmotie onderhandelingen over een
handelsveredrag met Duitschland beginnen.
HET INT. ARBEIDSBUREAU.
Op uitnoodiging van de Zweedsche regee
ring zal morgen een bijeenkomst van het
internationale arbeidsbureau te Stockholm
geopend worden. De conference wordt Don-
derdag besloten door een Gardenpartij, aan-
feboden door het Zweedsche koningspaar.
r zullen vertegenwoordigers zijn uit En-
geland, Nederland, Tsjecho-Slowakiie,
Duitschland, Frankrijk, Spanje, Belgie, (5a-
nada, Argentinie en Japan.
RUSLAND BANG VOOR DE BUREN?
De „Golos Rossiji" verneemt uit Moskou
dat de sovjet-regeering zich zeer ongerust
maakt over het plan tot het sluiten van een
unie tusschen de Baltische landen.
De bolsjewistische pers tracht aan te too
nen dat deze unie niet alleen defensief zal
zijn, maar offensief en tegen Rusland ge-
richt.
DE V^RDWENEN SCHEPEN.
De eerste stuurman van het uit Newport
te Malmo aangekomen Zweedsche stoom-
schip „Argo" deelde omtrent het beweerde
in den grpndboren of vermeesteren van
Amerikaansche en Engelsche schepen door
de bolsjewiki mede, dat in het Westen van
den Atlantischen Oceaan een ontzettenden
orkaan heeft gewoed, waarin de vermiste
schepen zijn vergaan. Het wrak van een
dier schepen is aangetroffen en het bleek
duidelijk, dat dit schip niet was getorpe-
deerd.
HET OFFENSIEF DER KEMALISTENL
Het officieele Turksche communique van
30 Juni meldt, dat de Turken aan het ooste-
lijk front naar Sabandja oprukken eh de Grie-
ken in de richting van Tepataria achtema
zetten.
DE DWANGMAATREGELEN,
In tegenstelling met de houding der Fran
sche pers tot nog toe, traden Zaterdagavond
twee groote Parijsche bladen met aandrang
op voor vermindering en opheffing der
dwangmaatregelen. Het Briand toegedane
blad „Petit Parisien" meent, dat, nu het be-
lang en het poli'tieke fatsoen eischten Duitsch
land te bevrijden van de niet nicer gerecht-
vaardigde ketenen. Het „Joumal" zegt, dat
sedert 5 Mei de Duitsche autoriteiten den op-
rechtcn wil hebben getoond om hun verplich-
tingen te vervullen. Eergisteren heeft generaal
Nollet nog verklaard te Parijs, dat de ontwa-
pening in Duitschland was doorgevoerd.
KORTE BERICHTEN.
De Fransche generaal Baillond is te
Parijs overleden aan de gevolgen van een
val met een vliegmachine.
De kroning van den koning van Rroe-
menie is vastgesteld op 27 Sept. a.s.
De tocht van het Deensche konings
paar op IJsland wordt nog steeds overal
door hartelijke demonstrates opgeluisterd.
Morgen zal het gezelschap de reis naar
Groenland vervolgen.
De Poolsch-Litausche besprekingen
worden 15 dezer te Brussel hervat.
In' den Newyorkschen gemeenteraad
hebben twee leden z66 gevochten, dat 6en
hunner per auto naar huis gebracht moest
worden.
Uit Moskou wordt gemeld dat de sov
jet-regeering aan den gedelegeerde van Li-
tauen een leening beloofd heeft van 500
millioen tsaristische roebels als voorschot op
de goederen welke Litauen via Reval aan
Rusland zou leveren.
Te Kopenhagen is het 3e Skandinavi-
sche vredescongres geopend. Ongeveer 50
gedelegeerden zijn aanwezig.
In verband met de bijlegging van het
Engelsche mijnconflict is att uitmanvacfafld
van stMalMal opgehoven.
In het hoofdpostkantoor te Memel is
voor vijf milioen mark aan nieuwe 1000-
mark-biljetten gestolen, voor meer dan
30.000 mark postzegels en een aantal pa-
ketten van waarde.
Door aanneming van het voorstel van
het scheidsgerecht hebben de Noorsche ma-
trozen en stokers toegestemd in een loons-
verl aging van 12 pet. en vanaf 1 Dec. op-
nieuw met 5 pet.; voor machinisten is de
verlaging 12 pet. en vanaf 1 Dec. weder 12
pet. Men verwacht, dat dit ook voor buiten-
landsehe vaarten zal worden aangenomen.
Het Zweedsche Roode Kruis bereidt de
uitzending voor van een nieuwe hulp-expedi-
tie naar Rusland, voomamelijk met genees-
middelen en voeaingSmiddelen.
Staten-Generaal
EERSTE KAMER.
In de avondvergadering van Vrijdag wer
den aangenomen: 1. het wetsontwerp hou-
dende bepalingen omtrent den handels-
naam; 2. het wetsontwerp, houdende ver-
eenvoudiging van de rechtspleging in lichte
strafzaken; 3. verschillende wetsontwerpen
zonder discussie of hoofdelijke stemming
o.a. het wetsontwerp fot invoering van het
wetboek op het militair. strafrecht en van de
wet op het krijgstucht; het wetsontwerp tot
instelling van een bezuinigingsinspectie.
De Kamer ging tot nadere bijeenroeping
uiteen, waarscnijnlijk tot "Dinsdag 26 Juli.
Stadsnieuws
DE GNIGEIVALLEN TIJDENS
DE MOTGRRENNEN.
Over de ongevallen, welke gister bij de
motorrennen plaats hadden, gaf de bulge-
meester gister het volgende bulletin uit:
Er zijn hedenmiddag bij, de motorrennen
twee zeer betreurenswaardige ongevallen
voorgekomen.
Ten cinde daaromtrent loopende, blijkbaar
overdreven, geruchten tot de ware afmeting
terug te brengen, deel ik u hierbij de juiste
toedracht mede:
le. De motorrenner Van Akea' uit Amster
dam keek in voile vaart om en viel. Hij raakte
buiten kennis en is op dit oogenblik nog niet
bijgekomen. Aangaande zijn toestand valt
verder nog niets te zeggen, maar deze is uit
den aard emstig.
2e. Het motorrijwiel van den renner van
den Berg uit den Haag kreeg een defect aan
den voorband, tengevolge waarvan het hem
onmogelijk was verder zijn stuur te houden.
Hij raakte uit den koers en reed den hoofd-
agmt van politie Marbus onderste boven.
Deze brak dientengevolge het linker onder-
been; zijn toestand is op dit oogenblik gum-
stug.
Beiden zijn opgenomen in het St Elisa-
bethgesticht alhier.
Het bulletin van heden morgen luidde:
„Toestand van Aken Maandagmorgen 10
uur onguinstig, is nog bewusteloos; idem
hoofdagent Marbus vrij gunstig".
Bij het afdrukken van dit nximmer vema-
men wij, dat de heer van Aken nog steeds be
wusteloos is.
Wij vera amen, dlat de sympathieke motor
renner, de heer van Aken, tevorcn nog door
het lid van de wedstrijd-commissde, den heer
C. Wittcveen Jr., tegen het omkijken gewaar-
schuwd is.
Ook andere rijders kunnen de verleiding
niet weerstaan om onder het rijdcn om te kij-
ken, om zich te vergewissen hoe de tegenpar-
tij zich houdt Dit is niet alleen gevaarlijk,
maar ook zeer in- het nadeel van den rijder,
aangezicn zij daardoor hun tegenpartij gele-
genheid geven op te komen, wat de heer van
der Linden uit Numansdoip gister nog zeer
ten zijnen nadeele ondervond.
De jury besloot gister hem voor dit omkij-
kijken strafpunten toe te kennen en overwesgt
die ook aan andere rijders toe te kennen. Ook
de heer Burfiage zal het omkijken moeten af-
leeren.
Dat de baan de oorzaak van de ongevallen
is, moeten wiji op grond van de door ons ont-
vangen mededeelingen tegenspreken. Alle rij
ders (cn zij zijn1 toch de baangebruikera) ver-
klaaiden ons, dat de baan zeer goed is. Wei
is het gewenscht, om' de bochten vrij van pu-
bliek tc houden en dit zal zeker in den ver-
volge wel geschieden.
De ongevallen zijn ten zeerste te betreuren,
waren ze niet gebeurd, dan zou Alkmaar zeer
zeker de herinneriHg bewaren aan een wclge-
slaagden dag. Ons anders wel wat stille stad-
je was gister een centrum van een en' al le-
ven.
In verband met de betreurenswaardige on-
gelukken bovengenoemd heeft de heer J. W-es-
terhof den gemeenteraad verlof gevraagd,
om aan B. en W. de volgende vragen te mo-
gen stellen:
le. Kan van B. en W. na de zoo treu-
rige ongelukken bij de motorraces op Zondag
3 Juli j.l. worden verwacht, dat zij voor-
taan geen toestemming meer tot het houden
dezer races zullen geven, zeker niet zoolang
hier geen goede, geheel afgesloten wielerbaan
is?
2e. Wanneer zal eindelijk eens de op voor
stel der commissie voor de strafverordeningen
door den Raad aangenomen en reeds langen
tijd geleden door Ged. Staten goedgekeurde
snelheidsbeperking voor motorrijwielen, au-
tomobiclen enz. door het plaatscn van deze
beperking (tot 14 K.M. per uur) aangevende
borden practisch ingaan?
Achten B. en W. 66k deze tweede vraag
niet zter urgent bij het dagjclijks kunnen
waarnemen van de meer dan ediandeUjkB
snelheid, waarmede onverantwoordelijke mo-
torrijders en autobestuurders de wegen cn
straten onzer gemeente onveilig maken, in bi-
zondere mate nog Zondag 3 Juli j.l. den
Kennemerstraatweg (nog wel na de plaats
gehad hebbede ongelukken), terwiji er dui-
zenden menschen waren, behalve politie-agen-
ten?
Aan den Burgemeester vraagt de heer Wes-
terhof
le. Acht u het niet noodig, als hoofd der
politie, vanaf heden afdoende maatregelen te
nemen, om bij alle gelegenhedea welke veel
menschen bijeen brengen, de veiligheid voor
alien te verzekeren?
2e. Was het tekort aan politieagenten op
Zondag 3 Juli j.l. misschicn een gevolg van
een zuinigheidsmaatregel? Zoo ja, adit u
deze zuimigheid dan niet uit den booze en
dus verwerpelijk?
JURISTENVERGADERING.
(Vervolg). i
De eerste spreker was prof. Mr. Dr. R.
Kranenburg, Amsterdam, die began met er
op te wijzen, dat Prof. Lohman ibegonnen
was met theoretisehe beschouwingen. Spr.
zou hem daarin niet volgen. Op rechtsfiloso-
fische gronden was spr. van meening dat de
dbmocratie in wezen de zelfregeering was.
De vraag is of ons staatsstelsel werkdijk
regelmatig functionneert, zoodat de grond-
beginselen van het staatsrecht worden ver-
wezenlijkt.
Spr. stelt dfe vraag of het volksreferendum
in bepaalde nuances geen middel ter verbete-
ring is. Spr. meent in tegenstelling met de
tendenz van de prae-adviseurs, deze vraag be-
vestigend te moeten beantwoorden.
Het tegenwoordig parlementaire systeem
functionneert hortende en stootende.
De regeering en de staatsoomm. meenen
dat wij geen plant van' vreemden bodem moe
ten enten op ons staatsbestel, dodh spr.
meent, dat dit niet zoo iets vreemds is. Hier-
v .or herinnert hij aan hetgeen den Tex be-
toogde bij de grondwetsherziening van 1840.
Het beginsel van de openbaarheid' wordt
thans praktisch in vele gevallen niet gevolgd
en spr. vindt dit een groot gevaar.
Dat collegiate verantwoordelijkheid van
het mlnisterie ta loor gaat is evenaens een ge
vaar.
Wij zten in siterke mate, dat de regeling,
doordat de combinatie van partijen noodza-
kelij'k is gewonden, op bepaalde punten
waarover de partijen het niet eens zijn, zeer
vaak verzwaikt wordt als het over die punten
gaat.
Men kan dus niet zeggen, dat het referen
dum de regeering verzwaikt. In de praktijk
blijkt nil, dat de basis van de tegenwoordige
regeering, door de partij groepeering, uiterst
zwak is.
Men kan niet zeggen dat het volk niet in
staat is de souvereiniteitsrechten uit te oefe-
nen', als het gaat om het beoordeelen van het
Wetboek van Koopliandel, het B. W. enz. Dit
geldt ook voor vele kamierieden.
Zwitserland heeft zijn mooi B. W. te dan-
ken aan den gezonden volkszim, die over deze
zaak geen referendum wilde. Men kan boveu-
dien voor het houden van een referendum een
groot kiezersan-ps eischen, b. v. 1/5 of 1/4
deel van de kiezera.
De verantwoordelijkheid voor de wetgeving
leomt door het referendum te liggen daar
waar ze bij een zelfregeeremd volk behoort te
liggen' n.l. bij: het volk.
'Het eigenaardige gevolg daarvan is, dat
leert Zwitseri'and', dat de levensduur dier re
geering er door wordt verlengd.
De heer de Savomin Lohman„Had je me
maar."
Prof. Kranenburg: Waaraan is het groot
aantal stemmen op „'Bad! je me maar" tee te
schrijven
Aan de vol komen ontevredenfheid over <fe
functionneering van ons tegenwoordig verte-
genwoordigend stelsel.
De heer de Savomin Lohman„Nou.w
Prof. Kranenburg: Al kunnen wij toege-
ven, dat er onder de kiezers, wanneer zij hun
bevoegdheid zullen uiteefenen, een zeker per
centage zal zijn dat van deze bevoegdheden
een volkomen onvoldoend' gebruik zal ma
ken, dan is niet te verwachten, dlat dit aantal
in' ons land grooter zal zijn d'an in andere
landen. Spr. gelooft niet, dat ons volk voor
zelfregeermg minder geschdkt zal zijn dan
andere volken.
Spr. is voor het referendum en wil bij in
voering daarvan de Eerste Kamer afschaffen,
aangezien de controle op de Tweede Kamer
door de Eerete Kamer beter dbor het referen
dum kan worden vervangen.
Met behoud van die Eerste Kamer wil spr.
het referendum ook wel aanvaarden, om net
beginsd van openbaarheid door te voeren.
(Applaus.)
De tweede spr. was Mr. Verkouteren,
die meende, dat het niet die vraag was of een
volk een neiging heeft om zich meer uitge-
breid met de politieke zaak te bemoeien, maar
of die neiging goed was. Spr. ontkent het be-
sitaan van die neiging bovendien. De democra
tic trekt de zaken wel naar zich toe, maar is
niet In staat de zaken af te maken.
Men moet niet te veel verwachten van het
inzicht van het volk. Men kan 'het volk alles
wijs maken. behalve de juiste waarheid.
Dit leerae reedl9 die Fransche revolutie.
Het volk heeft verstand van koffie en thee
en Plato leerde reeds: als men het volk wil
leiden dan moet men het bedriegen. (Ge-
lach).
Overal blijkt, daveal Veeeara edaehta Imn
Het volk heeft geen wil en reeds Jesaia
zeide ,^iet volk laat zich misleiden."
Bij een referendum zullen de kiesvereeni-
gingen het geld missen om het volk over de
zaak voor te lichten.
De openbare meening Is dikwijila de open-
bare dwaling. De democratic is geen rich-
ting, aldus Dr. van Dtenen, maar een be-
smettelijke ziekte.
De wil van een volk kan niet het onrecht
tot recht stempelen. Het volk is niet souve-
rein. De Koning mag niet doen wat het volk
wil, maar wat recht is. Spr. waarechuwde
zelfs tegen het facultatieve referendum
wanneer het volk eenmaal macfat heeft ge-
voddy is het als die tijger dei bleed proeMe, en
bent net geen referendum.
Spr. meende voorts, dat het referendum
zelfs met democratisch is. (Applaus).
Prof. Krabbe wilde een toeliditing geven
tot het vraagpunt „behoort het referendum
niet in de grondwet te warden opgenomen?
Spr. legt met den nadruk op net woord
„giond^ef maar op het woord „behoort" en
meent dat men als jurist op grond van het
recht van meening behoort te zijn, dat het re
ferendum behoort te worden aanvaard.
Wij moeten' ons houden aan het recht.
Met Boasson is spreker het eens, dat de
rechtsvormen een overstenxming moeten
zijn met de volksovertuiging.
De waarde van een recht hangt geheel af
van de aansiuiting van de overtuiging van
een' volk.
De volksovertuiging doet rich .gelden door
het in het leven roepen van een representatie-
ve volksregeering en door het rechtstreeks
deelnemen aan de wetgeving door het referen
dum.
Men voldoet niet aan den risch van lie*
recht, wanneer men de volksovertuiging geen
gelegenheid geeft zich door het referendum te
uiten.
De volkswil kan wel bijna door de repre-
sentatieve valksvertegeawoordiging tot uitiug
komen; nog niet geheel omdiat de candidaat-
stellihg buiten het volk om gesdhiedt.
Het referendum' moet worden aanvaard,
als men aanneemt, dat de wet moet gronden'
op re volksovertuiging. Daarom moet ook het
volksmftiatief worden aanvaard.,
Wanneer de volksovertuiging zoo sterk is,
dat ze zich zelfs uit door het deelnemen aan
staking door peraonen doe daardOoi met den
strafrechter lb aanraking komen', dan hebben
wij den plicht de volksovertuiging te organi-
seeren. Wanneer het volk politick rijp is, dan
moet men het niet laten tobben.
De heer de Sarvomin Lohman: „Wiemaakt
uit of het volk rijp is?"
Prof. Krabbe: Het volk zdf. Wij kunnen
geestelijke kradhten niet dwingen. E)e wetge-
ver dient die te eerbiedlgen. De staatsrnan
Schaper stelde zidh op net stamdpunt, dat
men het volk geen voorwendsdl miag geven
om langs ongeardenden weg zijn wil tot
uiting te brengen.
Spr. kon begrijpen, dat een staatsman dit
zegt, doch wij als juristen hebben de zaak
zuiver te bekijken uit een oogpunt van recht
en de rechtsvraag is geen andiere dan deze.
dat, wanneer een volksovertuiging zidh doet
gelden voor concrete maatregelen in de wet
geving, er voor den wetgever niets anders over
blijft, dan te organiseeren de geestelijke
fcrachten die in de maatschappij opkomen
Spr. wees er nog op, dat de geschiedenis
van ons staatsrecht leert, dlat er steeds een
groei was in het toefcennen van nedhten aan
net volk.
Om dd vraag te beantwoorden of het volk
nu rijp genoeg is voor het referendum, moet
men' de feiten raadplegen en dleze stellen ons
in het gd'ijk en dan heeft de wetgever niets
anders te doen dan de geestelijke kradhten te
organiseeren. (Applaus).
Mej. Mr. Hans, Hilversum, meende dat
men leans beloopt, diat de geek van het volk
verpolitiekt wordt, door een steeds grooter
deel te dwingen aan de politiek de .1 le ne
men. Er bestaat nog andere geestelijke waar
de d'an wetenschap, kunst en gezin.
Spr. was daarom ook niet voor het alge-
meen kiesredht, omdat ook dit mensdhen
dwingt zich bezig te houden met dingen die
hun kradhtens hun aanleg niet trekken.
Mr. Coops (den Haag) had nergens een
drang bij het volk naar een referendum ont-
ddkt.
Prof. Kranenburg: Het staat in het pro
gram der Soc. Dem.
Mr. Coops was dit bekend, dodh deze par
tij was zeker niet de partij waar de volkswil
tot uitin'g komt. Spr. herinnerde aan het
standpunt van deze partij inzake Vrouwen-
kiesrecht en Staatspensioen. Een groot be-
zwaar van directen volksinvloed' is, dlat het
volk incompetent is om over alle zaken te oor-
deden. De bewering „dat het referendum
een opvoedende kracht heeft" is zeer bedenke-
lijk. Men erkent dat het volk opvoeding noo
dig heeft en wi'l dus onopgevoeden laten be-
slissen.
De verwijzing naar Zwitserland ging niet
op. Deze staat is niet zoo gecompliceerd als
de Nederlandsdhe. (Applaus).
Mr. Limburg wilde na de twee laatste spr.
toch nog een poging doen om het referendum
bij <fe vergadering aan te bevelen.
De laatste spreekster en spreker zijn geko-
men met argumenten ontleenid' aan de prakti-
sche politiek, die buiten de steer van de ver-
eeniging ligt.
E)e vereenfging heeft het referendum aan
te bevelen wanneer de functionneering van
de staatsorganen beter tot haar recht Can ko
men en heeft dan niet te vragen of er een
groote volkswil voor hot referendum naar vo-
