Alkmai^aehe Oourant
De Amsterdamsche week.
F e u i 11 e t o n.
Christoffel en Columbus
Zaterdag 16 Juli.
Het Hoogheemraadschap Noord-
Hollands Noorderkwartier.
ProYinciaaJ. Nienwa
Ho.nderd Drie en Twintigsta Jaargang,
Aan het GYMNASIUM te ALKMAAR (ge
meente 2de klasse) is met 1 September a.s. te
vervullen de betrekking van
LEERAAR(ES) IN HET TEEKENEN.
Aantal lesuren per week: vijf. Inzending
van stukken v66r 20 Augustus a.s. bij onder-
geteekcnde. Gelieve geen bezoeken af te leg-
gen v66r 16 Augustus a.s
Mr. P. A. OFFERS,
Seer .-Curator.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS
van ALKMAAR brengen ter openbare kenn'S,
dat de SCHOOL VOOR BUITENGEWOON
LAGER ONDERWIJS (School voor achter-
lijke kinderen), staande in het VICTORIE-
PARK, 1 SEPTEMBER a.s. GEOPEND ZAL
WORDEN.
AANGIFTE VAN LEERLINGEN dient
vdor 24 Juli a.s. te geschieden bij het Hoofd
der School, den heer Fr. VISSER, Keetgracht
1, alhier, bij wien tevens alle gewenschte in-
lichtingen zijn te bekomen.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
W. C. WENDELAAR, Voorzitter.
DONATH, Secretaris.
Alkmaar, 12 Juli 1921.
door de schrijfster van
Elisabeth and her German Garden"
55)
XXVI.
Dank zij een bovenmenschelijke inspanning
en het milde uitdeelen van fooien, waren de
learners, later voor Li Koo bestemd, klaar oin
in te kunnen slap-en, toen mevrouw Bilton
aankwam. Ze lagen in een houten uitbouw,
achter tegen I huis en besionden uit een zit-
kamertje met een kookkachei er in, een slaap-
kamer en daarboven, langs een nauw, draai-
enci trapje te bereiken, een grootere kamer,
die over de heele lengte van het loodsje liep.
Daar de afmetingen van het gebouwtje maar
gering waren, Meek het maar arnper mogelijk
m dit grootste vertrek drie veldbcdden en een
waschtafel te ptaatsende bedden stonden
oijna tegen elkaar aan. Ainna Feiicitas vond
dat ziji en Anna Rose akel-ig dliclnt bij mevrouw
l-liion moesten liggen en opperde opnieuw
het dbnfcbeeld de spraakzame weduwe iangs
huwehjksweg uit de kamer .te krijgen,
den
inaar Anna Rose verMaarde de ruimte meer
dan voldoende en was overtuig-d, dat mevr.
BUton, die als echte Amerikaansche stellig-
wefl, veel gekampeerd had, de schikking .aller-
aard'igst zou vinden, K
Zonder zioh een oogenMik te verpoozen,
werkten ze verder den' ganschen dag oin den
kleinen! uitdxmw bewoonbaar te maken. Ze
hingen gondiijnen op, voor de andere fcamers
bestemd, pakten kussens en kleedjes uit en
plukten groote gossen rose geraniums, die op
allerlei plekjes in den verwilderden tuin
bloeiden, om er de onooglijkste hoeken der
mee verbergen.
Mijnheer Twist was thet grootste igedeelte
van den' dag in Acapulloa, om' nog wa t van't
ailiernoodiigste tijdelijke meubilair en keuken-
gerei bij elkaar te halen; maar die tweel'ingen
mis ten hem weinig, door de toewijding waar
mede de aannemer, de electririen, de tuin-ar-
chiMci m de ehef-Joodigietetr hen. hieipan.
Deze vier jongelieden want ze waren al
le vier nog jong en bovendien uitermate ga-
lant iieten het ihoofldgebouw diien. dag na-
genoeg geheel over aan de werbliiedenTdie ze
geachit werden- te cootroleeren, en' gaven zoo
dra zij wisten waar de houten uitbouw voor
zou worden gebruiikt, hun krachten aan de
nieuwe taab, met een1 animo, die de tweelin-
gen in verrulkking bracht. Ze veegden vloeren
en trappenj aan, hielpen de Earners gezelllig
maken, lapten de ramen, poetsten het roest
van de kaehd, dlroegen de p-afcken met' kussens
en gordijnen aan uit de schuur, waar alle in-
koopeni stonden opgehoopt, tot het huis klaar
zou zijn, en brachten nog allerlei dtiingen uit
de pafckiBiteni !te voorsohijn; een paar vlber-
Meeajes, een gemakkelij'ken stoei voor me
vrouw Bilton, eon spiegel enz. Ze schroefden
haken tegen de deuren; om kleeren aan op te
hangen en ze maakten1 de vogolkooj tegen em
eucalyptusboom vast, waar de kanarie veel
gzien maar nauwalijks gehoord' kon worden.
boord en glimlachten de
Miet oarust vroeg mijnheer
■tv/ealingen aan
jonge mannen
Tw st zich at, wat ze wel zouden vertellen.
Als hij't had kunnen' verstaan, zou Jt henj ze
ker niet gerustgestteld 'hebben; want ze dedien
het verhaal van hun mislukte paging om bij
de Sacks te gaam logeeren, doorweven met
«mage philosofische beschouwinigen over het
Sack-hu\velijib. De jcngelui toondeni warme
rustig' op iden grandi zafen te babbelen, ,ver-
zuimiden ze 'hum plicht. -Mijnheer Twist on-t-
deEte een grooten schad-uwEant aan die voort-
durendie aanwezigheid der 'fcweelimgcn op het
terrem van den arbcidcog een sohaduw-
EantHSj had er al: meer opgemerkt, maar de
ze nog niet. Enfo, mevrouw 'Bilton zou gauw
ter plaaise zijn. Hij begon de uren te tellen,
1 ja, hij veriangdie hard naar haar.
6. cW-lwdgiSr-I
sleepte water aan en de momteur plaatste in l zeiden ze met Enirie fe^J de LS.
dte^lfr^^wenteltran^8 W^opeindte. Ntu behoorde Enipoogjes-
dic^zelts 'het wenteltrapje vciiiehtten, Er werdigeven allerminst tot de TwinEler-tradrties
w-at 'gefeheid ganaakt, maar daar het al- maar't zou zeker een Amerikaansohe gewoon-
te zijn, dachten de Anna's, en1 buitendien voel-
den z-e zich bijzonder mild gestamd door al de
hun bewezen vriendelijikhoddn.
Toen' het tijd werd1 voor den trein, nam,
mijnheer Twist hen mee naar het station, 't
Was all d'onker ,om zes uur en het werkvolk
was veritrok'ken, maar de chefs sohenen nog
druk bezig. Toen mijnheer Twist zijh verwon-
deri'ngi geuit had over al't geen er tijdens
zijn korte afwezigheid was afgedaan, hadden
ze heml vertelidl hoe -ijveriig en gewillig de chefs
hen gehoilpen hadden; waarop hij koeltjes ge-
pntwoord'"had: rZ6o bijzonder aardig", om
er ontniddellllijk op te latem volgen: „Nu gaam'
we naar het station."
„Maar dat is zonde van, den tijd," protes-
tceidd Anna Feiicitas. ,,We zouden nog een
heeleboel kleinigheden kunnen doen als wij
thuis bleven."
»jnllie gaat alle twee met mij1 naar t sta-
tion", bestiste mijnheer Twist, op een toom
die ge«ni verdarc tegenapraak gedbogda.
les in't Amerifcaanscli ging, een taal, waar-
van de tweelingeni die finesse® nog niet begre-
pem, an'twoorartcn ze maar met vriendelijke
glimlaohjes. Doch Anna Felicita's gjlimlach-
jes waren zoo vriendeldjk eni de kuiltjes in' An
na Roses wangen zoo aamtrekkelijk, dat de
tijd viloog en het de jongelui speet toen mijn
heer Twist opdaagde.
Belast en beladen kwam hij terug, onder
andere alilerlei eetbare waar meebrengende
voor de tweelingen; die hij- in zijn haast hoog
en droog in de cottage had achtergelaten
zonder dat ze eenig v-oedsel1 bij1 zich- hadden.
Tot zijn verbazing trof hij ze, vroolijk en zeer
voldaan, juist nadat ze het middagmaal van
den chef-loodgiieter verorberdl hadden, zoodat
zc geen trek meer hadden in zijn sandwiches
en frudit.
Toen hij' uit den auto staple, zaten ze op een
omgekapteni eikenboom, uiitrustende van hun
ingespannea arbeid; en1 aan hum voetem in't
graa, lage de vier ,^acpemta". Niu waren de
Mlevrouw Billton arriveerde dm een didhte
wolk van woorden. Ze was in de venonderstel-
ling, dat ze maar't Cosmopolitan Hotel re
den, zooals ook oorspronfcelijk ook het plan
was geweest, en' mijnheer Twist traehtte haar
van 't oogenblii af, waarop ze in den auto
stapten, aan' 't verstand te brengen, dat dit
plan gewijzigd was; doch mevrouw Bilton
had' zooveel te vertellen: van haar reis en de
laatste dagen met haar vrienden em van ai
de. aardige mieuwe kennissen, die ,ze in den
itreini gemiaakt had1, en haar woordenvloed
was weer z66 overstelpend, dat hij zich als
'n konijn voelde, dat aan den verkeerden kant
van een diichte haag heen en weer rent, wan-
hopig zoekende naar een opening om door te
Eruipem _'t Was werkelijk in hooge mate ver-
wonderlijfc, zoo druk als mevro-uw BUton
praatte; er was -letteriijk met geen speld tus-
schea te komen.
,,'t Is een ziekte", dadht Anna Rose, die
zelf allerlei dingen had1 w'i'lilieaii zeggen, maar
zich hopeloos gemuilband voelde.
„Geen wonder, dat mijnheer Bilton liever
in den hemeil zat," dacht Anna Feiicitas, ook
wat onrustig door dat aanhoudende gedwon-
igen zwijgen.
„Aan haar zullen de Anna's tenminste
nooit veel kwijt kunnen raken", troostte miih-
heer Twist zich.
„Dlat hotel waar we heen gaan, schijnt
nogal ver van1 't station te zijn", zei m'evrouw
Bilton opeens, midden in verscheiden bladzij-
den momoloog, waarin alle leesteekens ontbre-
ken. Zeker wat afgelegen en voort ging
het weer over toitaal andere dingen, juist toen
mijnheer Twist zijh mond open deed om't
haar nu eindelijk te kunnen! uitleggeni.
Bij' ,,'De Open Airmen" gekomen, was ze
dus nog geheel onwetend van de verandterinrr
to haar lot.
Nu was mevrouw Bilton evenzeer op com
fort gesteld ate bijna alle vrouwen, die sedert
eenige jaren van- den „verschaffer" ,van oom-
vallen had ze zich in't vooruitzicht verdiept
fort, een echtgenoot, beroofd zijn. Met welge-
van de gieniettogen' in't Cosmopolitan-Hotel
de badikamers, do zachte bedden, de weel-
derigc voeding! Ze vond t heerlijk, voor en
UIT BROEK OP LANGENDIJK.
Donderdagmiddag 3 uur vergaderde de
raad dezer gemeente.
In verband met bet feit dat na deze ver-
gadering de installatie zou plaats hebben
van den nieuwbenoemden burgemeester, de
hear P. Slot Az., hadden zoo goed als alle
ingezetenen de driekleur uitgestoken en1 gaf
een kleine eerepoort, versierd met groen en
Moemen, toegang tot het raadhuis. Voor we
de trap naar het raadhuis opgingen werden
manden hloemen to de meeste verscheiden-
heid aangevoerd en op den groene .tafel wa
ren enkele vazen1 met bloemen -aanwezig.
aleer ze haar plidhten' aanvaardde, eens voor
een tijdjje uit te rustiem in een eerste-rangs-bo-
tel onbekommerdi omtrent de kostan en'
zich aangenaam te kunnen onderhouden met
de belangwekkande .gasten, die ze er steillig
zou ontmoeten. Voor het onderhoud to Los
Anigelos had! mijnheer Twist haar, onder
strifcte gehei mhoud ing, to een brief den aard
van het philantropiscb plan meegededd; dat
hij- en de jOnge dames TwinMer wilden ten
uitvoer brengen; en ze had zioh voorgenomeo
om, voor het aanzienlijke salaris d;,t ze had'
aangenomen, trouw en: stipt haar plicht te
doendoch na die inspanning der laatste druk-
de diagen to Los Angelos had' ge er zich op ge-
spi'fst een® twiee a drie weken een Hui, lelcker
leventje te leiden, zonder dat het haar iets be-
hoefde te kosten. In het algemeen genomen
was ze echter een flinke, cordate dame en ze
bezat, zooals haar vrienden haar volgens
haar verhalen, herhaaldelijk gezegd- hadd'en,
een' Erach tige „psyche," to echte ,vrije en on-
venschrokken Amerikaansche ziel. Toen ze
dus, telkens struikeknde over haar hersens
en haar tong, met haar voet achter w-at rom-
mel! Meef haken, dien de weriklui achteloos op
het pad1 naar het huis hadden neengegooid en
op die wijze eindelijk het eerste op het idee
kwam! dat dit het ^Cosmopolitan" niet kon
zijn, sloeg haar niet zooals bij een zwakker,
zenuwachtiger vrouwelijk wezen het geval
zou zijn geweest 1 de schrik om het hart, en
dacht ze niet dadelijk, diat mijnheer Twist,
wien ze feitelijfc toch niet kende, haar in sen
htoderlaag -gelokt had om1 haar misschien te
vonmioordlen, neon ze Meef besflist staan
waar ze stond; en zei, haar hoofd' to ,de duis-
ternis naar hem toekeerende: Mijnheer Twist,
ik verzeker u, dat ik niet van plan ben nog
een voet te .verzetten. voor en aleer u me heeft
kunnen ophelderen, wat hier op den grond
ligt. Ik weet volsfcrekt niet waar ik hier tegen-
aan sdhop, maar dat weet ik wel, dat ik niet
vender ga, eer-ifc het weet. En wanneer u to
dteze zaak licht verschaft heeft, zuilt u mij- ver
der zeer1
waar
te logeeren heeft gewraagd
(U'ordt vwrrolgd.)
Ms. 164. 1921.
DE SAMENSTELLING VAN HET
BESTUUR.
Een laatste beschouwing over het hoog*
heemraadschap behandelde do aamenstelling
van het bestuur.
Het hoogheemraadschap wordt bestuurd
door een dijkgraaf, zes hoogheemraden, twaalf
hoofdsingelanden en twaalf hoofdingelanden*
plaatsvervangers.
De dijkgraaf en de hoogheemraden zijn be*
noemd door de kroon. De benoeming geschied*
de voor de eerste maal op aanbeveling van ge*
deputeerde staten. Zoodra hoofdingelanden in
functie zijn getreden, heeft de benoeming
plaats op aanbeveling van hoofdingelanden.
De dijkgraaf wordt telkens benoemd voor
een tijdvak van zes jaren.
Ook de hoogheemraden hebben een zittings*
tijd van zes jaren. Echter treedt om de twee
jaar een derde gedeelte af en ted einde dit
reeds dadelijk te bereiken zijn aanvankelijk
twee hoogheemraden voor twee jaar benoemd,
twee voor vier jaar en twee voor zes jaar. Het
lot heeft uitgewezen dat 1 Januari 1922 aftre*
den de hoogheemraden J. J. Verfaille te Helder
en J. Versteeg te Monnickendam, 1 Januari
1924 de hoogheemraden D. Kooiman te Pur*
merend en C. Oortman Gerlings te Hoorn. 1
Januari 1926 de hoogheemraden N. Dekker te
Obdam en W. J. Kernkamp te Edam.
Het hoogheemraadschap is verdeeld in drie
kiesdistricten: Hoorn, Helder en Purmerend.
Ieder district kiest 4 hoofdingelanden en 4
hoofdingelanden»plaatsvervangers.
Het getal kiesgerechtigden in de drie
districten loopt echter zeer uiteen. Het district
Purmerend telt het grootste aant.il, n.l. 17747
kiezers, met 23915 stemmen. Dan volgt Hoorn
met 16203 kiezers en 20513 stemmen. Helder
heeft slechtsplus minus 4328 kiezers met
5476 stemmen.
De kiezerslijst wordt dezer dagen in elke ge*
meente ter gemeente*secretarie ter inzage ge*
legd en over een paar maanden volgen de vers
kiezingen.
Kiesgerechtigd zijn niet alleen de eigenaars,
erfpachters en vruchtgebruikers van landerijen,
maar ook die van gebouwen. Dat is alleszins lo*
gisch, omdat ook de gebouwde eigendommen
bijdragen in de lasten.
Men heeft in dit nieuwe waterschap nog het
ouderwetsche meervoudig stemrecht. Hoe
meer eigendom, hoe meer stemmen. Het kies*
recht kon nu natuurlijk niet worden geregeld
naar de grootte van het landbezit, omdat ook
voor gebouwen kiesrecht bestaat. Het is afhan*
kelijk van het bedrag der belastbare opbrengst,
dat men op zijn grondbelastingbiljet kan vin*
den. 50 belastbare opbrengst geeft 66n stem,
J 500 tot 1250 twee rttmnnen, 1250 tot
2500 drie stemmen, 2500 tot 3750 vier
stemmen, 3750 tot 5000 vf}f stemmen, bo*
ven 5000 zes stemmen.
Ik vin-d dat meervoudig stemrecht niet bil<
Iijk. Wat zoudt gij zeggen als voor de tweede
kamer, de provinciale staten, den gemeente'
raad, de bezitters van veel geld of goed, de
hoogstaangeslagenen in de belastingen, een
groftter aantal stemmen uitbrachten dan hun
medeburgers? Ja, antwoordt gij, maar daar
denkt immers niemand aan! Volkomen juist.
Dat past niet in de begrippen van onzen tegen*
woordigen tijd. De bezitter van tonnen gouds,
de millionair, de man wiens jaarlijksch inkomcn
loopt in de honderdduizenden, zij zitten „op
zwnre lasten". Of zij niet nog wat meer kunnen
betalen? Daarover heb ik het niet. Mijn be*
schouwingen hebben geen politieke strekking.
Ik wil alleen zeggen, dat zij voor hun grooter
belastingbedrag dan ook zooveel meer bescher*
ming genieten van geld en goed. Dat staat te*
genover elkaar. Maar men denkt er niet aan
hun bovendien nu ook nog meer stemmen toe
te kennen.
Precies eender staat het wat de motieven
aangaat met de waterschappen. Maar de uit*
komst is juist tegenovergesteld. Het meervou*
dig kiesrecht is bij de waterschappen nog alge*
meen. Zij het dan niet in'voile glorie. Want
gelukkig hebben de staten in verscheidene wa*
terschappen onzer provincie de laatste jaren
in het belang van den kleinen tuinder, den
klein*grondbezitter, het kiesrecht verruimd en
het grondbezit, vereischt om tot bestuurslid
verkozen te worden, verkleind.
Men houdt nog te veel vast aan de vergelij*
king van waterschappen met bijv. naamlooze
vennootschappen. Het is alleszins rationed dat
men in vennootschappen aan de grootere aan*
deelhouders meer stemmen geeft. Daar toch is
het uitsluitend doel winst te behalen. Maar de
waterschappen hebben een geheel ander doel,
n.l. het dienen van het algemeen belang, betrok»
ken bfj de verdediging tegen de zee, de rege*
ling van het polderpeil, de uitwatering van
overtollig water, het inlaten van water, het on*
derhouden van wegen enz. Oni eens een voor*
beeld te noemen: voor den klein*grondbezitter,
voor den bezitter van een eigen huisje, na ja*
ren zwoegen en sloven in eigendom verkre*
gen, is het verlies daarvan en het lijden van
schade daaraan bij watersnood even erg, zoo
niet erger, dan de schade voor den grootgrond*
bezitter, die wel nimmer geheel aan den onder*
gang wordt prijsgegeven.
Maar laat ik tot het hoogheemraadschap te*
rugkeeren.
Dijkgraaf en hoogheemraden mogen niet
ouder zijn dan 60 jaren. Binnenkort zal dat
echter niet alleen voor het hoogheemraad*
schap, maar ook voor alle andere waterschap*
pen, waarin tot nog toe een leeftijdsgrens gold
70 jaar worden, als gevolg van een aanhan*
gige wetswijziging. Voor hoofdingelanden is
echter geen leeftijdsgrens gesteld.
Wel geldt voor hoofdingelanden evenals voor
dijkgraaf en hoogheemraden, dat zij land moe*
ten hebben met ten minste f 50 belastbare op*
brengst of gebouwd eigendom met ten minste
f 100 belastbare opbrengst.
De verkiezingen geschieden op de wijze van
de vorige kieswet, n.l. door candidaatstelling,
stemming bij volstrekte meerderheid van stem*
men, en eventueel herstemming.
Candidaten kunnen worden gesteld op den
daarvoor bekend te maken dag by den voor*
ritter van het steinburean in de hoofdplaats
van het kiesdlstrict, dus te Helder, Hoorn en
Purmerend. De? candidaatstelling moet onder*
teekend zijn door den minste 25 stemgerech*
tigden. De aanplakbiijetten zullen omtrent een
en ander uitvoerige inlichtjngen geven, Het zal
dus goed zijn deze te raadplegen.
Aanvankelijk dreigde bij deze verkiezing een
politieke strijd te zullen ontstaan. Gelukkig
zullen echter dank zij het initiatief van eeni*
ge vereenigingen voor watersehapsbelangen en
verkeerswegen de politieke partijen het
zeer waarschijnlijk eens worden over het door
elk te bezetten getal plaatsen. Politieke strijd
hoort in de waterschappen niet thuis. Laat ons
hopen en vertrouwen dat de politieke organisa*
ties, die ieder haar candidaten zullen aanwijzen
terwijl zij vervolgens elkanders candidaten
zullen steundn daarbij het oog vestigen op
practische Noordhollanders, met kennis van
waterschapstoestanden en waterschapsrecht,
die met dijkgraaf en hoogheemraden hun be*
langrijke taak zullen vervullen met liefde en
toewtJdtag, In tort bsbsng vwa sua gefiafft
Noordh'olland.
My dunkt dat veilig aan onze staatkundigc
partyen kan worden overgelaten dat zij op
deze kwaliteiten allereerst by hun keuze het
oog gevestigd zullen houden en de politiek in
deze practiache zaak geheel op den achter
grond zal worden gedrongen. Zoo bezien kan
er tegen aanwyzing van candidaten door de po°
litieke partyen wat nog heel iets anders
dan politieke stryd
zwaar bestaan.
Purmerend.
is
zeker niet het minste be*
D. KOOIMAN.
LXXXL
Zwemmen en baden. Het Jaar*
boek van Amstelodamum.
Waarover zou ik, in deze periode van vroeg*
tijdige hondsdagen, in dezen tijd nu Nederland
letterlijk smacht naar water, beter kunnen
schrijven dan over zwemmen en baden? Alleen
reeds de gedachte aan een plassenden regen*
bui, aan een koelen stroom, werkt verfris*
schend.
Maar er is bovendien eene directe aanlelding
voor. Dezer dagen is namelyk geopend het
nieuwe gemeentelijke badhuii. in de Andreas
Bonstraat, het eerste van de zeven badhuizen
die de gemeente achtereenvolgens zal bouwen,
en waarmede om zoo te zeggen een nieu*
we aera op dit gebied van hare bemoeiing
wordt ingeluid. Er waren reeds gemeentelijke
badhuizen aan de Funeukade, op hetlonas Da*
niel Meijerplein en aan de Zaanstraat, maar
dit alles was kinderenwerk bij de grootscheep*
sche plannen die de Gemeente nu ten uitvoer
gaat leggen.
Het nieuwe gemeentelijke badhuis is, om te
beginnen, een juweeitje van architectuur, en de
ontwerper, de architect Hulshof van Publieke
Wierken, heeft er dan ook alle eer van. Het
achthoekig gebouwtje (in de buurt, waar veel
diamantbewerkers wonen, heeft het al eene be*
naming uit de slypers*vaktechniek gekregen;
men noemt het „Het Achtkantje") het gebouw*
tje dan met het luchtige koepeltje, waardoor
het wordt bekroond, is een sieraad van de
buurt, en is een nieuw bewijs, dat officieele
kunst ook heel goed kan zyn eene waarheid
welke onze afdeeling Publieke Werken de laat*
ste jaren met onbetwistbaar succes ingang
heeft dpen vinden. En de inrichting beant*
woordt natuurlijk aan alle denkbare eischen
van doelmatigheid. Het badhuis bevat 10
stortbad'*cellen voor vrouwen en 10 voor man*
nen, twee kuipba-d*cellen voor vrouwen en
eveneens twee voor mannen. De badwater*be*
reiding en *verdeeling geschiedt op zeer inge*
nieuse wijze. Op den zolder bevindt zich een
bak, welke het water koud uit den meter op*
vangt. Een dubbele flotteur regelt automatisch
den druk, zoodat dus op de baden niet de druk
der leiding staat, die voor stortbaden te groot
zou zijn. Door buisleidingen wordt het water
dan gevoerd naar de ketels in de stookkelder;
soortelijk lichter geworden door de verwar*
ming stygt het van zelf weder door andere
buizen op naar den zolder, waar het geleid
wordt door een slik* en ketelsteen*afscheider,
om vandaar door weer een andere leiding de
baden te bereiken.
Men behoeft er niet aan te twyfelen of ook
dit badhuis zal weer druk bezocht worden.
Want de „waterbeschaving" te Amsterdam
ueemt voortdurend toe. in 1916 bedroeg het
aantal baden, in de gemeentelyke bad*inrich*
tingen gebruikt, (dus stort* en kuipbaden)
125.000; in 1920 was het al gestegen tot 625.000
en in de eerste zes maanden van dit jaar heeft
het getal der bezoekers al bedragen 337.000.
Van ouder datum dan deze gemeentelijke
volksbadhuizen zyn echter de gemeentelijke
zweminrichtingen. Betrekkelyk vroeg heeft oh*
ze Overheid het nut van het baden en zwem*
men voor mannen en vrouwen, jongens en
meisjes, ingezien. Zelfs lang v66r de bevol*
king*zelve zoover wa3. Het is aardig nu te
lezen, hoe sterk het verzet is geweest van de
goede Eilanders (de bewoners van Kattenburg,
Wittenburg en Oostenburg) toen de gemeente*
lijke zweminrichting voor vrouwen aan de
Dijksgracht geopend werd. Dat mannen en
jongens zich met die malligheid bezighielden,
moesten zy weten; maar dat ook vrouwen en
meisjes zich hieraan zouden bezondigen wees
op zedenbederf. En de badmeesteres moest
dan ook elken dag onder politie*geleide
van
htmv vrontng owr do inrtchttng gssn, onrthrt
de verontwaardiging der buurtgenooten tegen
deze dienaresse van het kwaad, groot was, en
zich wellicht op hardhandige wijze zou hebben
geuit
Te Amsterdam is men dit vooroorHoel tegen
het baden en zwemmen van meisjea anel te bo*
ven gekomen. En zoolang de zeer gebrekkig
ingerichte kostelooze zweminrichting voor
vrouwen aan de Dyksgracht bestaan heeft, is
het er altijd even druk geweest als in de beide
inrichtingen voor mannen, die aan den Wes*
terdoksdyk en die aan hef Nieuwe Diep by
Zeeburg.
In de laatste jaren is de inrichting aan den
Wiesterdoksdyk verdwenen en thans heeft
Amsterdam, behalve Obelt en de beide over*
dekte zweminrichtingen voor betalcnden, wel*
ke particuliere ondernemingen zijn, niet win.
der dan zes gemeentelijke kostelooze zwcmge*
legenheden, en wel drie voor mannen en drie
voor vrouwen. De inrichting in het Nieuwe
Diep is eerst onlangs zeer belangrijk uitgebreid
en in alle mogelijke opzichten vervolmaakt;
voorts staat thans 8an den Schinkel eene dub*
bele zweminrichting, aan welker bouw, inrich*
ting en outillage de grootste zorg is besteed,
terwijl eindelijk aan de overzijde van het IJ
naast elkaar twee uit Duitschland aangekoohte
drijvende inrichtingen liggen.
Vooral op warme dagen ala wy nu pas heb*
ben gehad, is het bezoek aan de gemeentelijke
zweminrichtingen overstelpend. En het resul*
taat is: ten eerste dat het aantal niet*zwemmen*
de Amsterdammers voortdurend kleiner wordt,
wat in onze waterstad uit een oogpunt van vei*
ligheid- een niet te versmaden voordeel is. Maar
een tweede, nog heel wat belangrijker voordeel
is, dat (volgens onderwyzers en doktoren met
uitgebreide volkspractijk) over het algemeen de
zipdelijkheid op het lichaam te Amsterdam
enorm vooruitgaat. En ten slotte werken de ge*
meentelijke zweminrichtingen ook democrati*
seerend. In de nieuwe goed*ingerichte inrichtin*
gen bij Zeebrug en in den Schinkel zwemmen
alle standen, broederlijk en zusterlijk en in elk
geval genoegelijk, dooreen, en laatstgenoemde
inrichting betrekt hare klanten voor een groot
gedeelte uit het „deftige" Willemsparkkwar*
tier. Reden waarom de gemeente er al emstig
over denkt, om op bepaalde dagen een laag
tarief te heffen. Hierdoor zouden degenen die
het missen kunnen eene kleine vergoeding be*
talen voor al de zorg die de gemeente hun in
dit opzicht betoont Wat zeker niet onbillijk
zou zijn. Uit een democratisch oogpunt zou het
echter te betreuren zyn. Geen beter middel
om de menschen, de standen, nader tot elkan*
der te brengen dan in het algemeen openlucht*
sport, en in het bijzonder een zwembad. Het is
nog haast een zekerder middel dan een goed
diner, omdat men in het zwembad alle teekenen
van maatschappelyken welstand heeft afgelegd
en onze naaktheid aantoont dat wy naar de na*
tuur alien gelijk zijn.
Bij de volksbadhuizen Is het gratis*syateem
natuurlijk niet doortevoeren, omdat de Ge*
meente warm water, zeep enz. levert en het te*
kort op de exploitatie anders te groot zou wor*
den. Maar de stad trekt de burgerij waarlijk
niet het vel over de ooren. 0p gewone dagen
betaalt men resp. 10 en 1234 cent voor een
stort* of kuipbad; op de dure dagen 15 en 20
cent. De Gemeente legt daardoor op ieder be*
zoeker toe. Maar op ons belastingbiljet be*
talen wy de rest dubbel en dwars.
Dezer dagen is verschenen het 19e Jaarboek
van het Genootschap ..Amstelodamum", dat
als gewoonlijk een schat van historischo gege*
vens betreffendo Amsterdam bevat. Belangryk
is vooral het artikel van den heer C. G.
t Hooft, bestuurslid van het Genootschap, en
conservator van een der kleine stedelijko mu*
sea te Amsterdam; het museum Fodor. Dat ar»
tikel handelt over een geschenk van Amster*
dam aan Karel II van Engeland in 1660, er is
zeer Iezenswaardig. Immers men ervaart emit,
dat, van de geschenken die het machtige Am*
sterdam van de 17e eeuw in velerlei vorm, als
schilderijen, beelden en zelfs kanonnen, aan
vorstelijke personen heeft aangeboden, van
geen enkel een zoover strekkende invloed is uit*
gegaan als van het prachtige Statenjacht (want
dit is het geschenk bovengenoemd) hetwelk in
1660 vereerd is aan Karel II van Engeland. D.
w. z. die invloed was van louter technisch--ma<
ritiemen aard. Maar het is toch wel o'pmerke*
lijk d'at, naar de heer 't Hooft uit 'oerig be*
tepgL de thans over de geheele wereld verbrei*
d» zpetlsport hoar gBschlwdBnls als taternationsr.
verschynsel begint met dat Amsterdam.,..
schenk. Voor dien waren dergelyke jachten in
Engeland niet bekend, gelyk ook biykt uit de
foutieve spelling van het woord „jacht" ol
„yacht in den badankbrief, dien Karel II
Burgemeestaren van Amsterdam schreef. Hy
gewaagt daarin van „Yaugh". Intusschen wekte
hot Hoilandsche jacht ai spoedig do rivaliteit
op van Engelsche zyde, meer in het byzondcr
van de Engelsche scheepsbouwers, en zoo
bouwde men er daarna een verbeterd type, dat
harder zeilde. Toch schynt, zooals uit een mo*
del in het Ryks»Museum biykt, de Hoilandsche
traditie in de 18e eeuw nog in Engeland te zijn
voortgezet. Thans is het Engelsche type het in*
ternationalo geworden.
Ik zal nu maar niet to veel in technischo bij*
zonderheden afdalen. Liever wil ila vertellen
hoe het tot dat geschenk kwam.
Toen de afgezanten van het Parlement aan
Karel II den ommekeer in Engeland kwainen
mededeelen, bevond hy zich te Breda op het
aan de Oranjes behoorende kasteel. De Staten
lieten toen een groote vloot van jachten ge*
reedmaken om den thans machtigen monarch
met luister via Moerdyk naar Delft en den
Haag te brengen, vanwaar hij, na een kort ver*
blijf in het paleisje van Johan Maurits (het
Mauritshuis) zich aan boord van de Engelsche
vloot zou begeven en aidus naar Dover over*
stcken.
Tydens dezen tocht bood de Amsterdamsche
burgemeester Vlooswyk aan Karel II het jacht
aan. Men vindt dit uitvoerig beschreven in het
relaas dat Abr. da Wicquevart van dien tocht
gaf:
„De Koningh bevont inderdaat sijn Jacht (d.
w. z. het jacht dat hem toen vervoerde, W. Jr.)
so bequaem, ende soo wel gemaekt, dat hy
seyde, discourerende met de gedeputeerden,
dat hij eenen op de selfde maniere soude doen
maecken, soo haest als hy in Engelandt gearri*
veert soude syn, om sich op de Teems boven
de brugge daer van te dienen. De Heere van
Vlooswyck, Burgemeester van Amsterdam en*
de een van de Gedeputeerden van de Provintie
van Hollandt nemende occasie om aen syn Va*
derlant een considerable dienst te doen, seyde
aen den Koningh, dat men onlanghs eene in
haer Stadt gemaeckt hadde, hetwelcke byna
van een gelijcke sterckte was, ende ten minste
wel soo bequaem nemende de vryheyt hetself*
de aen syne Maj. te presenteren, de selve bid*
dende, aan de Magistraet degenad'e aen te doen
van hetselfde te accepteeren. De Koningh ac«
cepteerde het niet absolutelyck, maer ver*
vreemde sich daer van niet soo seer, ofte men
dede op het advys, 't welcke de Heere van
Vlooswijck aen de Magistraat gaf, van bet
geene- in deze occasie ghepasseert was, dat
jacht inkoopen, 't welcke het college van da
Admiraliteyt hadde gekregen van de Oost»In»
dische compagnie, ende hetselfde in Staat bren*
gen om die groote prins daer mede te vermae*
ken.
„Ende om hetselfde meerder glans te geven
dede de Magistraat het buytenste van do
kejueyt vergulden, terwijl eenige van de beste
schilders van het Landt arbeyden schoone schil*
derijen te maken, waermede men hetselfde se*
dert noch verciert heeft".
Wat zegt men van zulk een houding van een
Burgemeester van Amsterdam, die zoo maar,
in antwoord op een los daarheen geworpen ge*
dachto van een monarch in wiens ^jezelschap
hij reist, een statenjacht aanbiedt? Onze hui*
dige Burgemeester? zouden het zeker Met
durven, zonder den Raad erin te kennen. En
dat is goed ookl Maar toch bevalt die breed*
heid van gebaar my, als naneef, wel. Zij is eeno
herinnering aan onzen gouden tijd, toen onze
Burgemeesters me6 het lend regeerden.
WAGENAAR Jr.
