OAIL.BLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
DeManmetdsnKlompvoet
m
Brieve* nit Berlijn.
Parijsche Canserie&n.
MAM DAG
24 OCTOBEB
■F
F e u i 11 e t o a.
llondtfril «ferie *n» twlntit?ste jaargunt:
l HI! I
Abonnem^ntsprijs bij poornilbotaling por 3 rnanwien f 2.—, fr.
Brifivau franco N.V. Batik- an fiaiulelsdi*. v.Il
par post f 2.50. Bawijsn. ft ct. Advortcritiepr. 2ft ct. p. rcgd, grootcrc letters baar plnatsruimta.
jflormQ. €outor Zoon, Votmlam 0 0, Tel. Administr. No. 3. Redactie No. 33.
DimUcurG. n. KRAK.
lloAMreduteurTj. N. A OHM A.
XXXV.
Berlijn, begin October.
Een heele week lang stona Berlijn in het
teeken der automobiel. Zelfa de gesprekken
over de beurshausse, den stijgdea gulden
en de dalende mark, werden verdrongen door
grondige en zaakkundige gesprekken over de
problemen van dit modeme vehikel, over zijn
technische, economische en eportieve eigen-
schappen. De opening va* de groote auto-
baan in Grunewald, waarover ik reeds in mijn
laatsten brief schreef, werd een geweldige
gebeurtenis Het was ineens alsof de geheele
stad zich voor niets anders interesseerde.
Op de beide rendagen, waarmee de imposante
nieuwe aanleg ingewijd werd, en tegelijk aan
het publiek verkeer werd overgegeven,
kwam half Berlijn naar buiten. Men heeft
berekend, dak er daar meer dan 500.000! men-
schen waren, en deze berekening schijnt me
eerder te laag dan te hoogl
Het was een volksfeesit. Alle kringm der
bevolking waren vertegenwoordigd. Reeds
's morgens vroeg begon de onafzienbare pel-
grimstocht. In de groote straten die naar
het Weston, naar Grunewald leiden, zag men
cen ononderbroken parade van automobie-
len, rijtuigen, omnibussen, motorfietsen, fiet-
sen voertuigen in alle soorten, van de ele-
gantste tot de bescheidensite en komiekstc
types. De stadatram, de ondergrondtram, de
electrische trams, alle* was tot berstens toe
vol. Daarbij een ononderbroken stroom van
voetgangers. Heer in den hemel, vroeg men
zich af, zijn er dan zooveel menschen in deze
merkwaardige stad, die zich op een _morgen
in de week van alle zaken kunnen vrijinaken?
Het moet wel zoo zijn
Buiten een geweldig gewoel. Tribuneplaat-
son waren er natuurlijk sinds dagen niet
meer. Zij werden in den wilden handel voor
prijzen tot 400 mark verkocht. Maar amu-
santer. nog was het op het kilometerlange
terrein der staanpiaatsen, die men liefdevol
„promonadepiaat9en" gcdoopt had. Er ver-
schenen heele groepen met klapstoelen en
rugtzakken, die met proviand volgestopt wa
ren. Straatventers dwaalden rond en boden
met geschreeuw a lies aan, wat 'a menscnen-
hart begeert: atfels, stoelen, banken, wostjes
en likeuren. Een heel kolonie van barakken
en tenten was 'a nachta uit dta greed opge-
doken. De warrelende bontheid van het ge-
drang werd venneerderd door de reclame-
met zakdoeken. Steeds in ear opgewonden
werd men. De snelheid der rijdere groeide
tot het waanzinnigc. Tot 130 kilometer in
het uurl Gelukkig gebeurde er niets. Er
werd, goddank, niet eens een rib gebroken.
De krommingen bleken goed en verstandig te
zijn aangeiegd. Zoo vermengde zich geeo bi.tr
tere toon in den jubel en vreugde.
Zeker, het was een ongchoorde sensatie.
Een baan van deze soort, zooals ik reeds zeir
tien kilometer heen en terug, is er in de heele
wereld niet. Maar er was nog iets anders:
het ontzag voor het menschelijk vernuft, dat
zul'k een fabelachtige vlugheid van beweging
mogelijk gemaakt heeft. Het eigenaardige ge-
voel, dat er vermctele sportmenschen zijn, die
zich zoo eigengerechtigd van de gebonden-
heid aan den aardbodem losmaken en als af-
geschoten pijlen voortjagen. En niet het
minst het gelukkige gevoeL dat de Duitsche
techniek en industrie met haar taaie werk-
lcracht ook in deze jaren van verdrukking
zich tot zul-ke ongcloofiijko prostatic om-
hoog gewerkt hebben, zoodat nu Berlijn in
staat is, de wereld en vreemdelingen uit alle
landen zulk een echouwspel te bieden! Want
het was niet slechte een volksfeest, doch ook
een internat-ionale gebeurtenis. Alle telen
werden gesproken. Daar hoorde men Hol-
landsch, daar Deensch en Zweedsch, daar
Poolsch en Tsjechisch, Hongaarsch en Itali-
aansch. Ook Engelschwij' hebben den heelen
zomer massa's Amerikanen in Berlijn gchad.
Alices Franech heb ik weinig gehoord. Nu,
ook dat zal, als de volkerenwaanzin maar
weer getemperd is, misschien anders wor-
den
De indrukwekkende begeleidingsmuziek
bij deze renwedstrijden leverda een groote
automobiel-tentoonstelling een gebeurte
nis zooals wij het ook nog nooit beleefd
hebben. Het groote paleis aan den Kaiser-
damm, een gebouw van reusachtige afmetin-
gen, dat reeds voor den oorlog opgericht
wasf maar tot nu toe ongebruikt gebleven
was, bood een onvergelijkelijk schouwspel.
Het was een genot om te zien, hoe bij deze
uitgezochte wagens van alle soorten en ge-
daanten de logische bouw, de natuurlijke
vorm verkregen werd uit doelbcwust materi-
aalgebruik. Hoe zich de grootste luxe en het
meeai geraffineerde comfort met machinale
en constructieve preciesheid vereenigden. Dat
allea was ordelijk en' zeer overzichtelijk in
rijen geplaatst en geschikt, omzoomd met
lange guirlandea van frissche bloemen. Het
rassing. Er was zoolang in Berlijn geeu sta
king geweest. Kort geleaen had wel de tram
eens een dag lang gestaakt. Maar aan zooiets
zijn wij reeds lang gewend. Dat brengt. ons
niet in de war. Men merkt het niet meer op.
En verder was er rust. Alles scheen weer
langzaam aan het rollen te gaan. Geen loon-
strijd, geen werkstaking, geen relletjes. Aan
dezen „wantoestand" mocst een eind komen
ditmaal waren het de kellners en koks
van de hotels en restaurants, die ervoor
zorgden, dat de oude lieve gewoonte weer
hervat werd. Kellnerstakingdat is in een
millioenenstad geen kleinigheid. Zij duurt
ook nu nog voort en 6chept de meest onaan-
gename toestanden. Men krijgt in de stad
eenvoudig niets te eten. Waar de hotelhou-
ders op eigen houtje het bedrijf open hid
den, kwam het tot woeste scenes. Niet alleen
den hotelhouders zelf, maar ook den gasten
werd het lastig gemaakt, zij werden naar bui
ten gedrongen en, als't lot wilde, geslagen.
Uit collegialiteit sloten de hotelbedienden er
zich tegelijkertijd bij aan. Toen ik 6en dezer
dagen vrienden uit het Rijnland naar hun ho
tel begeleidde, was de deur afgesloten. Eerst
na hard i>ellen verscheen schuchter en ang-
stig de vrouw van den eigenaar en deal
open. Toen wij in de kamers kwamen, von-
den wij die preciea in den toestand, waarin
auto nog hei minst in prijs gestegea Sis*),
toch vertegenwoordigt het bedrag dat men
moet neertellen nog steeds een aardig som-
metje, en doet nog menigen aspirantkooper
Siflrztilcri s
Er komt bij, dat een prijsverlaging niet
alleen reditstreeks in het voordeel is van het
publiek, doch tegelijkertijd ook in het voordeel
van den constructeur^ die dank zij den groo-
teren omzet meer in ser-ie kan gaan werken.
Dit zal dan weer een nieuwe prijsverlaging
kunnen meebrengen, en zoo zal men ook in
Europa ten slotte komen tot de werkelijke po-
pulariseering van de auto, gelijk die in Ame-
rika bestaat (en tot op zekere hoogte ook in
onze Oost, waar de inkomens en de geheele
levensstandaard hooger zijn, en dus de auto,
die er niet duurder is dan in Europa, relatief
goedkooper is).
Daarom is het van groote beteekenis te
constateeren, dat thans op de Parijsche markt
de voornaamste automobiel-markt van de
Oude Wereld de eerste stoot tot die wissel-
werking gegeven is, en de prijzen over de ge-
heele linie vrij belangrijk zijn gedaald: Het is
op het oogenblik zeer goed mogelijk voor
frs. 2(5.000 een 10/12 P.K. chassis te vinden
met een mooie* comfortabele carosserie erop,
alles van een eerste klas merk, nieuw natuur
lijk, en in staat om een afstand als Pariji
Hoewsl de Saloa 1921 vooral sea SalOB
van voiturettes en cyclecars mag worden £0-
noemd het £lan waarmee de Fraascho im-
dustrie zich is gaan toeleggen op de varv&ar-
diging van motorwagentjes voor den burger-
man, is hoogst merkwaardig en verblijdend
toch heeft het meerendeel der fabrikanten
natuurlijk niet den bouw veronachtzaamd van
die machtige, schitterende chassis, die ver-
rukkelijke carosserieea, waaria rij vrijwel
zonder concurrence zija ea waarvoor eij oca
universeel koopers-publiek hebben in alle lan
den van de wereld. Wel zijn de afnemers van
dit artikel niet talrijk genoeg om de 400 reus
achtige ateliers weike Frankrijk bezit het ge
heele jaar door voldoende werk te geven, dat
neemt niet weg dat het voor de auto-wereld
een onherstelbaar verlies zou zijn als Frank
rijk zich terugtrok van dit gedeelte van de
markt. A1 onze landgenooten het zijn er
zeer vele die ik dezer dagen ontmoet heb
ik het Grand Palais, en die voor het meeren
deel ook den Berlijnschen Salon hadden be-
zocht, alien waren het er over eens, dat, op
enkele uitzonderingen na, geen niet-Fransche
fabriek zoo schoone, snelle, machtige chas
sis, zoo elegante, gracieuse, door en door sjie-
ke caroeserieen weet te bouwen als die welke
de voornaamste Fransche merken 'hier tsn-
toonstelden. En onder do uitzonderingea
de bewoners ze's morgens vroeg verlaten Amsterdam bijv. af te leggen met cen gemid- noemde men h^ 'ia t*.
hadden. O oude, eens spreekwoordelijk zijn- delde snelheid van 50 K.M. per uur en een Champs-Elys6ea haar prachtige 12 cyl.
J waarheetn zijt :j banden-, olie- cn benzincgebruik van onge- poseert de 8 cyl. Lancia, de nieuwe Itala, de
borden, die in helle kleuren tegm de melan- f bezoe£ verwachting Men drong
1 I! L. AAin MAM t. oil mWA 1 /4 en school vooruit. Er werden. -.aaew voor
cholieke boomen van het Grunewald afsta-
ken. Daartusschen bevonden zich Dp een
paar markante gedeelten van do renbaan i
hoogst eigenaardige reclamegebouwen, uit
iizerdraadconstructie en beton in expressio-
nistische vormen, origineele scheppingen zoo
hoog als een huis, wier vreemde gestalten
prachtig bij de phantasie pasten, die zich nu
op de renbaan zelf ontplooide.
Als zat de duivel er achter, suisdetf, scho-
ten, vlogen de kleine renwagens over den ge-
teerden weg. Aan het stuur sprookjesge-
drochten, voorwereldlijke gestalten, te be-
beschouwcn als een kruising van duikers een
zeehonden. Eerst was het publiek verbluft.
Maar al gauw gewende het zich aan den
vreemden aanblik, herkende bij de enkele
rondritten de verschillende kleuren der deel-
nemers en de kolossale nummere die zij ach
ter op den wagen droegen. Het duurdc niet
lang of de duizendkoppige menigte had al
haar lievelingen er uit gepikt, haar matadors
en favorieten. Het toeroepen begon, het ges-
tiarleeren met armen en beenen, 't wuiven
door Douglas Valentine.
Otsatoriscsrde vertalmg van W. E. P.
(Nadrak vsthodoa).
48)
HSj vertelde mij zijn eonvoudige geschiede-
nds in zijn zacfat Somerseish ire-accent, het ver-
haal van1 het tot diat duizendon van onze land
genooten is overtkomen sinds hot begin van
den ooriog. Zijim naain was Maggs, sappeur
Ebenezer Miaggs, geniesoldaat, en hdj was
gevangen1 genomen bij! Mono in Augustus
1914, toeni hij met. een patrouille een. telefdon-
l'ijn aan't leggen was. Met een heele sleep
de Berlijnsche zindelijkheid,
gij gevlueht?
Als alle voorteekenen niet bedriegen zullen
we hetzelfde spoedig weer vaker beleven. De
val van onze valuta in bodemlooze diepten
moet automatisch nieuwe prijsiverhoogingen
in de wereld roepen, en wat dan volgt, dat
weet men reeds. Misschien echter ook
komt alles heel anders uit. Wie zal tegen-
woordlig voor profeet willen spelen? Wij
leven in de onberekenbaarste van alle wereld-
deelen. Ondertusschen probeeren' wij1, zoo
goed het gaat, het leven te genieten. De auto-
inobielweek, de enorme vlucht die het theater-
leven neemt, de daadkrachtigo bedrijvigheid
in alle hoeken en gaatjes zijn even zoovele
teekenen van levensmoed en van gezonde in-
nerlijke drijfveeren, Wij laten ons niet bang
maken!
Dr. MAX OSBORN.
en schoof vooruit. Er werder, „dagen voor
koopers" met hoog entreegeld gehouden, om
ten minste eens de handelsbelangen van den
viced der nieuwsgierigen vrij te houden.
Maar het was te vergeefa Niemand liet zich
afschrikken. Desniettegcnstaande ontwikkel-
de zich en zakelijk verkeer, zooals men het
niet voor mogelijk gehouden zou hebben.
Reeds den derden dag zag ik bij vele wagens
bordjes hangen met het opschrift ,,148 maal
verkocht", ,,115 maal besteld". Weer rees ae
vraag: zijn er dan nog slechts millionairs op
de wereld Zijn er slechts menschen die een
luxe-leven leiden? Ook dat moet wel zoo
zijn of liever: de zaken staan zoo, dat
nooit de opeenhooping van rijkdom in handen
van den enkeling, waartegenover de onaf
zienbare massa's die gebrek lijden, zoo'n om-
vang gehad heeft, als tegienwoordig. De mid-
denstand is doodgedrukt. Er zijn nog slechts
croesussen en anne duivels.
De tallooze vreemdelingen echter, die de
automobielweek naar Berlijn getrokken had,
kregen tenslotte een echt onaangename ver-
j de grenzm waar we nu warcn!, hem een inid-
i del aan de hand1 gedaan om he onisnappeo.
i Vijf dagen- geleden waren- zij' uit het kam-p omt-
vl-ucht en waren1 van ellkaar gegaan, met de
afsp-raak elkander te ontinDeten bij den „Rij-
weg vain- K-arel den- Groote", in: het bosch, en
I dan- samen te itracbten over de grens te ko-
men. „John" was niet vmchenen.. Vier-en-
--twin'tig uur had- Miaggs vergeefs gewacht,
j toen- had zijtn moed; hem begeven ent was hij
I im zijn verdriet in- dit hoi gekropen.
1 ik ging even weg en haalde Francis en Moni-
J ca. Maggs deinsde terug, toen- hij hen1 zag.
„Itfc bail geen- geschikt gezelschap voor een-
dame, meneer", fhiisterde hij mij- toe, „zoo
vu-il em smeri-g als ik ben... In dat kamp kan
je je niet schoom houden...
Alii zijn afschuw van vuilheid1 lag in zijn
stem.
„Diat himd-ert niet, Maggs", antwoorddie ik
DE PARIJSCHE AUTO-SALON.
(Van onzen Parijschen correspondent).
(Nadruk verboden).
Parijs, 15 October.
Heel Parijs stond gedurende de week die
achter ons ligt in het teeken van den motor-
wagen: internationaal wegen-congres, bijeen-
komst van gedelegeerden der automobielclubs
van alle landen, demonstraties van land-
bouw-auto's te Le Bourget, record-verbete-
ringen in het Bois de Boulogne, en last
not least de zon waaromheen al deze
automobilistische planeten draaiden, de 16e
Salon de I'Automobile, in het Grand Palais
des Ohamps-Elysees.
Die Salon heeft een groot enthousiasme ge-
wekt, in de wereld der technic! zoowel als in
commercieele kringen. Erkend dien-t, dat de
Fransche ingenieurs een belangrijke presta-
tie -hebbeni verricht op het gebied van mech-a-
veer frs. 0.20 per K.M. (Indien men met z'n
tweeen in den wagen zit, de helft van een
tweede klasse spoorbiljet).
Trek van den prijs van dezen wagen al dat-
gene af wat ge voor den oorlog niet erbij
hadt: de electrische demarreur, om den mo
tor aan te zetten vanaf de zitplaats van den
bestuurder, zonder slinger, de accumulatoren-
batterij, de electrische lantarens en zoeklich-
ten, het vijfde rad (reserve-wiel) met band, de
kap en -haar etui, een volledige -instrumen-
tenkist, enz. enz., en ge komt tot de gevolg-
trekking, dat er in werkelijkheid geen 50 pet.
verschil is tusschen den prijs van den wagen
1914 en dien 1922.
En de arbeidsloonen zijn driemaal zoo
hoogde grondstoffen meer dan driemaal
zoo duur geworden!
Ik wil hier geen reclame voor een bepaalde
fabriek maken. Maar ik ken bijv. een 15 P.K.
6 cyl. toer-wagen Yan een wereld-vermaard
merk, die verkocht wordt, compleet met luxe-
carosserie en modeluitrusting, vier zitplaatsen
benevens twee strapotina, voor frc. 28.000.
Eigenlijk is zij goedkooper geworden.
Het is waar: in francs uitgedrukt, is de jprije
gestegen. Maar men moet niet vergeten. dat
de koopkracht, dus de waarde, yan den franc
60 pet. ongeveer is gedaald. Juister ware het
dan ook om als eenheidi niet den franc aan te
nemen, doch iets waarvan de waarde constant
blijft onder alle omstandigheden100 kilo
graan bijv. Een 10 P.I<. wagen. die voor den
oorlog frs. 8000 geprijsd 6tond, kostie toen
400 zakken van 50 kilo graan. Diezelfde wa
gen, -belangrijk verbeterd en op de meest mo-
derne wijze toegerust, betaalt men nu met irs.
15.000, d.i. slechts 250 zakken van 50 kilo
graan (den prijs van het graan berekend op
frs. 60, de za-k van 50 kilo, een prijs waar
over de Fransche landbouwere zich bitter be-
nische afwerking, terwiil de industrieelen al j klageQ). op dezelfde wijze kunt ge elken an-
het mogelij-ke in het werk stellen om den kost- der°n wii-iekeurigen maatstaf nemen als een-
Briisch gevan-genien! sommigen waren- er
vreeselijlk aan- toe, mijoheer, om zoo te zeg- geruststeliienid), „dat zal zi] best bepijpen
igem al half doodi was hi] naar een stad af-
gemarcheerd en- daar kadden ze door de stra
ten n-aar het station- moeten' loopen fte midden-
van sdhi-m-pendt, spottende Duitsche solda-
-ten. In beestenwagens, -gezoodien, gewonden-,
stervendm' en dbodien- alien bijeen, zonder eten
of drinken-, hadden zij: de reia naar Duitsch-
land1 gedaan-; toen ze eenmaal over de grens
mem en wiaren, hadden ze aan ieder station' op-
nieuw last genad van het gepeupel, ruwe man-
nen' en sehreeuwendfe vrouwan, die zelfis de
stervendten' niet ontzagen.
-Het wia® een vreeselijlk vested, dlat niets
van zijin1 versckrikking verloor door de een-
voudige, onopgesanukta wijze, waarop deze
boerenzoon- het vertelde. Mij- was een van die
ongeluMcige troep -Engelsche gevangenen1 ge-
weest, die dien- eersten langrn- winter in het
hongerlea-mip in Flriedr'chsfeld bij Wesel kad^
den- d-oorgebracht, olecht gefcleed en letterlijk
uitgehongerd. Twee jaar lang had hij net
slechite vo-edsd, de veron-achtzaming em de
uwe befeamdeling verduurd, torn had eemi Bel-
isckem vriend, dien Wj John noeaaade, on die
a dm#* wss
We zateni op dern grond- bij het sdiijnsel
van sappeur Magg's kaars en Francis en. ik
gingeo onze positie eens na. Het hoi waarin
we ons nu bevoinden een oud srookkelaars-
hol was hetzelfde, wa-ar Francis zich ver-
scheiden dagen schuil gehouden had bij zijn
verschillende pogingen om over de grens te
Ikomen-. iDe grens was slechte op ongeveer een
kwant mijl afstand en liep dioor het woud. Er
was geen electrische draadversperring in het
bosch, zooals de Duitechers gemaakt hebben
langs die grens tusschem Belgie en Holland1.
De grens werd door patrouilles bewaakt. De
ze patrouilles vaa- vi-er m-an waren- op af-
standem vaa twee honderd meter latngs de
grenslijn hot heele bo-sch dioor geposteerd,
zoo dat twee man- telkens ean atetamdi van
h-onderd1 meter afliepen.
(Met was mm half zes iti den avond. We wa
ren het er over eens, dat wij vast en- zeker dien
n-acht de poging zou.dcn- wagen om de grens
ovr te komen. Francis stoot te mij aan, en' gaf
auf eaa kmipoo^e -ia1 de rich ting van den sap-
pa%Ws", mi ifc, „vif «r alMumii
prijs te verlagen. heid, laken, leer7 vee, huishuur, parelcolliers,
Vooral dit laatsto 13 van bctcekonis, in don 2*6 maar wilt steeds zal do prijs van
tegenwoordigen tijd. Al is het o-ok een feit, dat j de auto daann uitgedrukt, aanzienlijk lager
van alle geman-ufactureerde producten de j dan jn 1914,
Rolls-Royce natuurlijk, envooralcrnze
eigen Nederlandsche Spijker, het nationals
merk waarop wij lang niet genoeg trotsch
gaan.
Rolls-Royce noch Spijker heeft een stand op
den Salon. De eerste verwijst naar de voor
naamste carossiers, die het Rolls-Royce-chas
sis kozen om hun werk te toonen 'net is nu
eenmaal niet mogelijk een carosserie zonder
chassis te laten zien de ander schittert
door afwezigheid', en was alleen vertegen
woordigd in- den persoon van den directeur
der Trompenburg-fabriek, den heer Wijnma-
len, en den constructeur van den 6 cyL wa
gen, houder van het ParijsDfla, Haag re
cord: Frits Koolhoven.
De plaatsruimte ontbreekt me om mif Ja
een beschrijving te gaan begeven, zi} het ook
slechts van het allervoornaamate wat er op
den Salon te bewonderen viel, De lezer kan
deze trouwenn zeer gedetailleerd vinden. In de
Hollandntihe vakbladen, die een completen
staf van medewerkers naar de „ville LumiireT
hadden afgezonden. Doch ik zou tekort schie-
tea in mijn plicbt, Indien ik niet althans met
name de stihoonste modeilen aanduidde, welke
1 de roem zijn geweest van dezen ■chitterendea
show: de nieuwe 8 cyl. Panhard-Lerawor, de
groote en de kleine 6 cyl. Renault, het eublle-
me 6 cyl. Hotchkiss-chassis, de Hispano-iSui-
za-wagens wier ontwerper bezig Ii school Is
maken, de machtige en toch zoo lichte en ge-
makkelijk te hanteeren 2 liter race-wagena
Ballot, de .verrukkelijke 8 cyl. Bugatti, de 12
cyl. Voisin, de 6 cyl. Farm an, de n ieu we mo
del DelaunayJBelleville en Rochet-Schneider,
de keurige chassis Rolland-Pilaia, de .grand
sport" van Delage, etc.
Indien van commercieel standpunt geriert,
de expositie ditmaal vooral gewijd was aan
het goedkoope en voordeelige wagentje, in
technisch opzidht heeft zij de defimtieve over-
winning van de rem op de voorwielen gecon-
sacreerd. Het is er een die moeite heeft ge-
kost. Vele jaren adhtereen weigerden negen
tienden der conatructeura om een rem aan te
brengen op de voor-as evenala op de achter-
as, hoewel publiek en aportpera eenparig erop
I was en: hij: dempte zijn stem.
lijk aan- -toe, maar onze .to-estand. is meer wan- j gaaxl om mij- te ihulp te komeni en. zij vertelde Etes", zei hij., „ik heb gehoopf, zoolaag
hopig dan- die van jou. Ik zal je nu.maar met zu 0p yerzoek van Francis alle be- a^' durfde hopen, maar nu geldof ik, dat
meer vertellcn diam- du, dat wanneer wij een dien,den onder verschillende voorwendsels we yerloren hebben. Ze zoeken in een
van drieen gepakt word-en, wij doodgeschoten j .jjU;s ,i!ad gekregen. Francis had gezorgd, f grooteni cirkel het heele bosch- af, soldaten en
zuillien' warden, en wie tegelijk met ons betrapt j dat de guidajeu van de wacht van de baan n0li-tie en douane-mannen. Als we dadelijk
wordt, gaat denzelfden leant op. Als je mijn waren, hier uit gaan, kunnen we de grens bereiken,
raad wilt voilgen, verlaat ons dan en-probeer jfi je djenj streek van den kapi- voordat ze hier zijn, maar wat helpt dat
op eigen getegeaheid weg te koanen het erg- van Xopenick", zei ze. „Nu, Francis jedere post is ook op den uitkijk naar oas....
ste wat je overkomen ka<n!, is maar je kamp te- j hetzelfde spelletje met den sergeant het bosCh is overal verlicht door fakkels...."
rug gezonden te worden-. Je zult gestraft wor- en die zeg mansChappen. Hij overnachtte in 1 Wij moeten het probeeren, Francis", zei
den-, omdat je weggeloopen bent, maar je zuit j ];ej. zjCh scherer. eni knippen -bij den i jk Als we hier blijven, 'hebben we vast en
je leven- m<i kapper, kocht die kaplaarzen, die (hij nu aan zeker geen schijn van kans."
ufPuf-rWn hH- te ere- heeft) ea stal den belm en de overjas van den )(Ik geloof, dat je gelijk hebt", amtwoordde
Ik blajf, zei hij vastbesot- n, „het g in cafe Schmidt, waar de officieren hij. „Laten ye zoo doen. Er is eeni diep ra-
altijd een biertje gaan drinken na de ooh- j vijn, dat dwara over de grens looipt. Ik heb
tedparade. Toen reed hij- naar het kasteel er eens een uur in gelegen. Ze hebben een
hij wist dat er niemand tbuis zou zijn, wan- brugje van planken gemaakt er oyer, juist
neer de jachtstoet vertrokken w^s en1 ver- aan" dezen kant van de grenslijn, en de pa-
-telde d-en sergeant, dat hij- vanuit Goch was trouille k-om-t ongeveer o-m de drie minuten
bij -het ravijn. Het is zoo goed als onmoge-
lij-k om in drie minuten uit het gezicht te zij*
en door dat ravijn te kruipen, maar..."
Tenizij we de aandacht van de patrouille
konden afl-eiden!" zei sappeur Magga.
Maar Francis nam geen notitie vaa deze
opmerking.
....Wij kunnen -het in ieder geral probee
ren. Vooruit, we moeten er -op loa! Goddank,
dat de maan niet schijnt; het is zoo donker
als de hel buiten!"
Wij maakten Monica wakker en kropeo uft
de grot het donkere, natte bosch i*. Ergen*
op grooten afstand scheen een roodachtig
schijnsel tegen den hemel. Tusschenbeideo
zelliger om met ons vieren bij. elkaar te blij
ven; -en het is beter bescherm-iog wor die dame.
Ik ben niet bang voor moffen, ilkke! Ik zal met
de officieren en de -dame meegaan, als u er
niets op tegan heeft, meneer
Zoo werd' ged-aan- en wij vieren bestoten' met
vereende krachten te werk te gaan,. Francis
wilde eerst p verbenniog uitgaan. Ik vond,
dat hij! diieni dlag meer dan, zijn deel had1 ge
daan-, maar toen- ik dfe opmerking maakte,
bleef hij; op zijn stuk staan.
„Ik -ken mijn weg door het bosch blindel'ings,
ouwe jongen," zei hij:, „'t is veili-ger wor inij
dan, voor jou om te gaan. Ik zal jou de kaart
laten1 en1 dien, weg, dien je moet wlgen-, -aange-
ven, zoodla-t jiji altijd den weg kunt vinden als
mij iets overkomm zou. Als ilk tegen midder-
nacht niet terug ben-, moet je beslist niet lin
ger wacbtani, miaar op eigen gelegenheid een
poging wagen."
iMiijn broer gaf rniji de kaart en! wee* mij de
route, die wij1 te volgen hadden. Toen leg-d'e
hij- zijn bundieltje in- het hoi1 en verklaarde, dat
hij gereed was.
„En vergeet de actendoos van den- ouden
K'lcmpvoe't niet", zei hij bif wijze van af-
scheidsvermaning.
Monica deed hem uitgel-eide tot aan den:
ingang van onze schuilplaa-ts. Zij veegde
haar oogen af met haar zakdoak, tesn1 zij
terughwasn. Grn haar gadachiai af te l*ide»,
haw kM all** m aija w«*
gezonden om de wacht te inspecteeren. Is
het niet kranig bedacht? Hij inspecteerde de
manschappen- en schold en vloekte de heele
ben.de uit en zond den, sergeant naar het
park met bevel de soldaten twee uur straf-
exercities te laten uitvoeren. Francis vertelde
er mij alles. van, toen wij hierheen- reden. Hij
zegt, dat wanneer je maar een uniform kunt
bemach-tigen en cen Duitscher onbeschaamd
genoeg luin-t behandelen, hij zich altijd door
je brutaliteit laat overweldigen. Snap jiji
het?"
iDe uren 'kroptn traag voorbij. Wij hadden,
niets te eten en Maggs, die zijn laatste mond-
voorraad vier-en-twiritig uur geleden had op-
gemaafct een1 Engelsch soldaat is een1
slecht hamsteraar had al gauw mijn laat
ste sigaret opgerookt. Het was over tien toen
ik buiten een stap -hoorde. Het volgende
oogenblik kwam Francis bleek en ademloos
binnen.
„Ze zoeken, -het heele bosch af naar ons
hijgde hij." Het is overal vol menschen. Ik
moest dsn. heelen tii'd op mijn kaieen veort-
kruipatt, ik be*: drijfnat."
■car iie v*te i* ti*»f
meende ik een schot te boor**1, maar het
-klonk heel ver weg.
Wij kropen voorzichtig vooruit, Framda
voorop, dan Monica, da* Magg*, «n ik ach-
teraan. Binnen een- paar miauteb ware*, we
iddarniat, en. onze kandhai wars*1 blauw e*
veTstijfd van koude en overal geschramd.
We vorderdeii1 oamerkbaar langzaam. Tel
kens stale Fraasi* aijn hand ftp e» mMatmt
we wear wasihtea.
CWtedi mweagd.)
MNHMffilMHMMH
wartini ujiv., Cii hi otaai viu 1J j - - - j.
i i 1 ii 1 i j g IVT/k* *noiTV>ni lHlrvrii ifmVt-tiini Wit 'nAr CPnhiTifli8
V»nt%i,rr rf-tan. .HiiiA vflfl. mil Tlr -ral ta mi maar nift 0 - -• J 1 rr- r ;t- j_a
