DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
fai
251
WOENSDAG
26 OCTOBER
mv wmmer beslaat ctt 2 biaflon
Honderd dri© en tmntig»Ce jawur^ani;
1981
ibonnementsprijs bij roornitbotaling per 3 maandon t 2.ft*, per post f 2.50. Bewijsn. 5 ct. Advertentiepr. 25 ct. p. regel, grootere letters naar plaatsruimte.
Brleven franco N.V. Boek- en Handelsdr. v.h. Herms. Coster Zoon, Yoordam C 9, Tel. Adminlstr. No. 3. Redactie No. 33.
Hoofdr odactourT). N. ADEMA.
Direetours 6. H. ttRAK.
Buitenland
DE MISLUKTE STAATSGREEB
VAN KONING KARL
De mislukkitig van den konings-putsch
wordt door de geheele bevol-king met vreugde
begroet, want Budapest, dat gedurende den
geheeten oorlog van gevechten verschoond is
gebleven, zou anders het tooneel van een
vreeselijken burgeroorlog zijn geworden.
Aangaande de gevolgen van de Carlistiachen
aanslag heeft men bier geen oogenblik ge-
twijfeld en de pers verklaart bij volledige er-
Apnning vail de vaste houding van het kabi-
net, dat, als de putsch was gelukt, Hongarije
aan de grootste gevaren zou zijn blootge-
steld geweest en het slechts aan die energie
van Horthy en Bethlen is te dan ken, dat Hon
garije voor verdeeling gespaard is gebleven.
Karl en Zita bevinden zich in het kasteel
Estehhazy in Tata onder bewaking van het
nationale leger. Van zijne raadslieden zijn
graaf Andrassy, Rakofsky en Gratz gevan-
gen genomen, die wegens hoogverraad ver-
volgd zullen worden. Thans onderhandelen
de vertegenwoordigers der Entente met de re-
geering over de doorvoering van het besluit
der gezantenconferentie te Parijs.
Horthy heeft eene proclainatie uitgevaar-
digd, waarin hij wijst op de getrouwheid van
het nationale leger en het verstand van het
Hongaarsche volk, waardoor de aanslag is
mislukt, die het lot van Hongarije wellicht
voor eeuwig zou hebben bezegeld. Hij dankt
het volk voor zijne trouw, inzonderheid de
bevolking der hoofdstad, wier bezonnen hou
ding in oogenblikken van het hoogste gevaar
de afwending van het ongeluk mogelijk maak-
te, terwijl vooral de patriottischq houding
der arbeiders geprezen wordt.
De Entente-vertegenwoordigers hebben de
regeering geluk gewenscht met haar sueces,
waardoor de positie van Hongarije is ver-
sterkt, en neemt met zekerheid aan, dat het
protocol van Venetie terecht bestaan zal, daar
de grondslagen daarvan geen oogenblik zijn
geschokt. De Entente-gezanten verklaarden,
de laatste dagen zelf gezien te hebben, dat de
regeering van Bethlen thans over de sterkste
positie beschikt in Europa.
De miilitaire liquidatie der ondernenimg
heeft plaats en de Karlistische troepen geven
zich bij massa's over. Alle Karlistische sol-
daten zeggen, dat men hen misleid heeft en
gezegd, dat zij tegen bolsjewisten moesten
strijden, want het zou huh niet invallen, te
gen Hongaarsche burgers oorlog te voeren.
Alle politieke partijen zijn door het einde
van het avontuur zeer bevredigd. In de land-
bouwerspartij verklaarde minister Szabo, dat
de partij overtuigd was, dat de terugkeer van
Karl heteinde van Hongarije zou beteekeoen.
De Hongaarsche natie was thans eensgezind
en zelfs de tot nog toe Karlistisch gezinden
zagen in, dat de terugkeer van Karl voor al-
tijd onmogelijk was.
Dt geheele aanslag werd door Rakofsky
voorbereid en deze had Bethlen telephonisch
medegedeeld, dat, als het kabinet-Bethlen
niet wilde wijken, de Karlistentroepen in Bu
dapest een bloedbad zouden aanrichten. Ra
kofsky wilde ook het aftreden van Bethlen
doordrijven, waarbij hij hem met de galg
dreigde.
Karl had er op vertrouwd, dat 2 compag-
nieen, die uit vroegere Oostenrijksehe en Bei-
ersche officieren samengesteld en door Osten-
bur aangevoerd werden, Budapest konden
veroveren. Zondag vroeg was inderdaad de
positie der regeering hoogst gevaarlijk, daar
zij door den overval verrast was. De troepen
van Horthy waren echter snel gemobiliseerd
en behaalden reeds Zondagmiddag de over
hand.
De Christelijke parti] heeft zich van haren
leider, graaf Julius Andrassy, gebeel losge-
maakt en noemde hem den voornaamsten
aanstoker der mislukte poging. In Budapest
en het geheele land1 gaat het leven normaal
De geallieerden hebben officieel aan de
Hongaarsche regeering verzocht, Karl te bun-
ner beschikking te stellen. Zij zijn voome-
mens, aan te dringen op zijne formeele ab-
dicatie en een verblijf voor hem te zoeken, ver
genoeg verwijderd van het tooneel zijner laat-
ste handelingen, om de mogelijkheid eener
herhaling uit te sluiten. AHeen de herhaalde
minachting, door Karl voor zijn gegeven
woord betoond, zou dit noodzakelijk maken.
De besliste wijze, waarop de mogendheden
der kleine Entente te kennen gaven, dat zij
vast besloten waren, den terugkeer van Habs-
burg naar Centraal-Europa niet te zullen
dulden, wordt in Londen geacht, eene heilza-
me uitwerking gebad te hebben.
Men is evenwel voldaan, dat admiraal
Horthy en de Hongaarsche regeeringstroepen
hebben getoond, in staat te zijn, met Karl en
zijne volgers af te rekenen, zonder buiten-
landsche tusschenkomst. De „Daily Tele
graph" bericht, dat de regent gevoelt, zeer
slecht te zijn behandeld door den ex-koning,
die na zijne laatste escapade driemaal zijn
woorcl had gegeven aan admiraal Horthy,
dat hij zijne poging niet zou hernieuwen.
Naar bet Hbld. verneemt, is het zenuwstel-
scl van cx-koning Karl volkomen in de war.
Kort na zijn gevangenneming kreeg hij' een
hevige kramp in zijn been. Ziende, dat zijn
avontuur was mislukt, sprak hij: van zelf-
moord.
Koningin Zita, die wel als de geestelijke
m'oeder van de Putsch wordt beschouwd,
houdt rich flinker, hoewel ook zij terneerge-
slagcn is.
Aan een terugkeer van het ex-vorstelijk
echtpaar naar Zwitserland is niet te denken,
daar d« Bomdaraad duidalijk loanicun heeft
gegeven, dat hij iemand, die zijn woord
breekt, niet nogmaals asyl wil verleenen. Ook
geen andiere Europeesche staat zal den ko-
ning gastvrijheid verleenen.
De „Press Association" meldt, dat, in di-
plomatieke kringen de moeilijkheid wordt ge-
Voeld van het kiezen van een verblijfplaats
voor Karl. Men acht het niet verstandig om
Karl in Europa te doen blijven. Amerika is
uitgesloten, maar thans worden de Kanari-
sclie eilanden en Ascension genoemd als ga-
schikte plaatsen of mogelijk de een ol andere
Britsche bezitting. Er worden geen moeilijk-
heden verwacht om de Hongaarsche regee
ring ertoe te brengen Karl uit te leveren.
In diplomatieke kringen wordt volgens het
Hbld. van de mogelijkheid gesproken, dat
Karl tot aan de oplossing der kwestie van
zijn verdere verblijfplaats op een der Engel-
sche oorlogsschepen, die zich op den Hon-
gaarschcn Donau bevinden, zal worden geShr
terneerd.
In Boedapesit heerscht volkomen rust en
orde.
De studenten zijn opgeroepen voor mili-
Lire werkzaamheden. De politle wordt ge-
reed gehouden.
De partij: der Kleine Boer en heeft de regee-
ring vollcn steun toegezegd.
De Vereeniging der Ontwabende Honga-
ren.noodigt haar leden in aanplakbiljetten
uit de regeering te steunen, daar het vader-
land in gevaar is.
De Chr. Nat. Partij protesteert tegen de
inmenging in de rechten en binnenlandschie
aangelegenheden des lands en eischt, dat de
koning overeenkomstig zijn waardigheid zal
worden behandeld.
Een voorstel om Andrassy en Rakofsky uit
de partij te zetten werd verworpen.
V olgens de jongste berichten uit Boedapest
zijn ook Friedrich en Sigray gearresteerd. Te
gen de andere legitimistische leiders is bevel
tot ihheditenisneming uitgevaardigd, zoo ook
tegen kolonel Lehar.
De vertrouwensman van ex-koning Karl,
graaf Berchtold, is uit Zwitserland te Miin-
schen aangekomen, zegt volgens de Tel een
bericht in het „Bert. Tageblatt." Heden zou
hij naar Nederland vertrekken. Aan de Ne-
derlandsehe grens zou hemi een auto opwach-
ten om> hem voider naar een onbekend doel te
voeren.
DE IER90HB KWE'STPE.
(Hfet schijht, dat na een zitting der volledige
Iersche comferetotie, welke ongeveer een uur
dhurde, dfe vertegenwoordigers van eMf dier
partijen gisteren: in1 klein-comit6 zijn bijeemge-
komen, waarbij1 Lloyd George en Chamberlain
de vertegenwoordigers dler regeering waren.
Men verneemt, seint Reuter, dat de instelling
dezer commissie te d'anken is aan1 Lloyd; Ge
orge, die die opsteffiing eener definitieve for-
mule eisehiii, waarin zullen wordfen aangege-
ven1 de voorwaarden, waarop de Iersche ver
tegenwoordigers1 bereid zijln dd conferentie
voort te zetten. Zoo een dergelijke formule zal
word'en gevonden, zal hij worden voorgelegd
aan dfe voltallige conferentie.
iDe vergadfering van de voltalilige conferen
tie is tot zooiamg uiigesMdl.
DE POLITIEKE TOESTAND IN
DUITSCHLAND.
De rijkskanselier dr. Wirth verklaarde zich,
na opnieuw met den rijkspresident te hebben
geconfereerd, bereid, zich met de vorming
van een nieuwe regeering te belasten.
De Duitsehe Volkspartij heeft zich met het
bekende compromisvoorstel beziggehouden
en het onvoorwaardelijk afgewezen. Eenstem-
mig werd besloten, noch de beslissing van
Geneve, noch het zenden van een commissa-
ris goed te keuren.
Hierdoor is de Duitsehe Volkspartij voor-
loopig uitgeschakeld uit een1 eventueole uit-
breiding van de coalitie of de regeering.
Volgens de „Politisch ParlementariSche
Nachrichten" hebben de onafhankelijken ver-
klaard geen deel van de nieuwe regeering te
willen uitmaken. Niettemin verklaren zij zich
bereid jegens de regeering-Wirth een welwih
lende houding aan te nemen.
De meening komt naar voren, dat de re
geering weer zou gevormd worden' met de
oude coalitie, wegens de afwijzende houding
der Duitsehe Volkspartij.
DE ;R!EISOLUTIE IN) PORfTUGAL.
Mlaamldagavomd) zijn bij een gevecht in: die
hoofdstad Li'ssabon 15 personenl geldOodi.
Thans is het er rustig.
Tijdfens de begrafenis van den vennoordlen
minister-presiident Granja waren1 dfe winkels
en- bainiken- gesloten. De moordemaars van
den premier zijn gearresteerd. Zij zullen aan
de militaire overheid) worden overgeleverd.
DE STRIJ1D IN KLEINVAZIe.
'Uit Angora wordt gemeld, dat vliegende
Turksche colonnes dfe epoorlijn Sinyrna-Oes-
jak vernielden.
Mlet betrelkking tot die gerudhten nopens een
verzoek van Giuekenlamd om 'interventie, ten
einde den vredfe te berstellen, wordt te Angora
in officieele kringen verklaard, dat de Turk
sche voorwaardfen eventueel zouden: zijn die
outrunning door Idld Grieken1 van Klein- Azie en
Thracie. benevens het herstel der door hen
verwoeste gebieden.
DE OPPER-SILEZISCHE KWESTIE.
De Beiersche Landdag kwam gistemamid-
dag voor de nieuwe zitting bijeen. De minis
ter-president graaf von Lerchenfeld protes-
teerde met nadruk tegen de verkrachting van
Opper-Silezie.
Mtet het oog op de kalmte, waarmee 0
Silezie de beslissing van den Volkcnbo:
heeft aanvaard, hebben de verteganwoordi-
gers der Geallieeridien te Beriijn em Waxsdhau
een uituoodiging gericht tot de Duitsehe en
Poolsche regeeringen afzonderlijk, dat er bij-
zondere zorg voor worde gedragen onj te
voorkomen, dat in het Opper-Silezische ge-
bied personen binnendringen, die waarachijn-
lijk afbreuk zouden doen aan da tegenwoor-
dige vreedzame toestanden.
In den Poolschen minisjerraad werd de
tekst van een nota vastgesteld, die de Pool
sche gezant te Parijs aan den rranschen mi
nister-president Briand zal overhandigen en
waarin Polen te kennen geeft de beslissing
omtrent Opper-SileziS geheel te aanvaarden.
Als zetel van het Poolsche gezag in het
Poolsch geworden deel van Opper-Silezie is
Kattowitz aangewezen. Reeds zijn de autori-
teiten en de leiders van de desbetreffende or-
ganisaties aldaar aangekomen.
Een Poolsch leider in Opper-SileziS ver
klaarde, dat alle voorbereidingen voor de
overneming van het bestuur reeds zijn ge-
troffen.
DE ENGELSGHE 'MIJINENL
Er zijn thans ongeveer 175.000 werklooze
mijnwerkera in Engeland. Vele anderen wer-
ken slechts idriie kiagen per week. Verschilllendie
anijlnien' zijin geslloten, omdat het bedlrijif geen
winst ileverde.
De secretarrs van die mijlnweitesfeKferaffe,
Hodiges, heeft volgens die Tel. aan dfe regee
ring voorgesteMi, een nieuwe subaidte van
810 millioen pond voor het mljnbedrijf 'be-
schikbaar te stellen, opdlat men steenkool zal
kunnen leveren tegen 30 shilling per ton, de
ikosten van het spoorwegvervoer ambegnepen.
Volgens 'Hodges kian di'aardoor het mijnbed!rijf
in zes miaandfen tijdis weer op de been geholpeb
worden.
DRBIGERIEVEN AAN FOCH.
De Engelsche bliaden veraemen d!at de Amc-
rikaansche regeering in het bezit is van eeni-
ge brieven1 welke van Amerika uit naar Foch
zijn gezondien, en waarin dfe maarschalk met
dien cfood1 wordit bedreigd.
De regeering te Washington zal buitenge-
wone voorzorgsmiaatregelen treffen om maar
schalk Fofeh biji zijn a.s bezoek laaid dfe ontwa-
peningsooaffereotie te beschmnen.
EEN BESLISSING INZAKE WED-
DENSCHAPPEN.
In de wereld van de weddenschappen is
sensatie veroorzaakt door de beslissing In
hooger beroep, door de als rechters zittende
leden van het Hoogerhuis geveld, dat geld
per chfeque betaald ten aanzien van wedden
schappen in rechten door den verliezer kan
worden teruggeeisfeht. Dit beteekent, dat al
het aldns in de laatste zes jaar betaaldt geld
kan worden teruggevordfero door een beroep
op de rechtbankcn. Naar gfemeld wordt zijn
reeds tal van* processen aanhangig gemaafet,
waarmede honderdduizenden ponden gemoeid
zijn.
KDIRTTE BERICHTEN.
- In de buuant van San Francisco zfjn een-
fcnaap en twee mamnieni gedood en hun lijken
verbrand, doord'at die vHiegmiacMne, wtaapnede
zu opstegen,, tegen een Idlraad met hooge span
ning vloog en in vlammen op den grond stort-
te
Mfen: gaat op het veld van Aberden (U.
S.A.) de grootste born probeereni, welke ooit
geconstrueerd is. Zij is 4.50 M. hoog, met
een midd'elliju van 60 C.M., weegt 1800 Kilo
en is met meer dan een ton aan springstof ge-
vuld.
'De staking 111 dfe wevea^iau te Rfj&sel Is
geSindligdl.
'Dfe itoestandl van dfen oud-presidtent Wil
son gaat flink vooruit.
Dfe opening van de ontwapeningsoonfe-
rentie te Washington is thans op 12 INlov. 'be-
paaldl 'Het schijnt de bedbeling te ztjin om ook
de oorTogsschufldon te bespieken.
De Amerikaansche kruiser Olijmpla is
van Havre vertrokken meit het lij'k van den on-
belkenldlen Aimerifcaanschen soldaaf aan boord.
De drie socialistische paitijlen zullen1 in
dien uifeuwen Beriijmschen gemeenteraad) 110
zetels hebben en de burgeriijke partij 115.
Te Ovgree4Mlarihage (bij Luik) hebben
zesduizend' stakers een betooging gehouden
naar aanldding van dfe gevangennemitog van
den secretaris der metaal- arbeidersorganisatie
en eeni tweetal stakei',s.
De storm, die Zondag op de Noordzee
woedde, voornamelijk nabij: de Skandinavi-
sche landen en Noord-Duitschland, heeft ook
groote schade berokkend aan de scheepvaart
op de Tostkust van Engeland.
reactte waarmede die Sinterpellatie-D r 1 o o
:n verband staat.
iDe heer Wi j nkoop waarschuwdfe de ar-
jeidfers tegen reactie Van dfen vrijheddsboind en
van minister A a 1 b e r e e.
De heer Kolthek mcende dial Idle arbet-
ders, zoolang zij! verdfeeld' blijven, overgele
verd) zouden blijven aan de wiillfekeur der
machtsverhoudingen.
De heer van Rijzewijfc veiklaar-
dte dat Idle 'R. K. vakbeveging met groote diank-
Ijaarhieddl fcannis nam' van de rede dies minis-
ens.
IDe heer Biil'e vetdl beteogdfe, dlat de Ar-
jeddswet werd! toegepast op bureaucratische
inanier, ten nadeele van dfe industric.
Minister Aalberse verklaarde Idlat hij
Iniiten dfe vragen van den interpellant om
ging teneinde te waarschuwen tegen de ver-
nttering welke dreigt tesschen werkgevers en
arbeidfers. Hij1 toondfe aan d'at de gevallen door
den heer D r i o n aangevoerd!, om de judstheid
van diens grieven aan te toonen, voMrekt on-
waar zijn.
Dfe interpellatie werd geshJten.
De vergadfering werdl verdiaagd tot heden
1 uur.
Staten-Generaal
TWiEEDE KAMER.
In d)e zitting van gisteren- werd voorigezet
dfe behandfellng der interpellatie-D r i on
over overwerkvergunningen.
IDe heer Dresse-1 buys verdedigdle den
Vrijiheidsbond tegen een verwijit van reactie.
Spr. zei, dat hij en- zijn vrienden sinds 1918
niet veranderd zijn. 'Dc minister zelf stelt
die pdncipieele wijlzigingen van Idle Arbeids-
wet voor.
IDe heer van der W aerden wees
ui'timgen van leiders van den Vrijfaeidisboa
die reageeren tegen dfe Arbeidswet.
IDe heer Merchant betoogde, (dat _dfe dm-
terpelilatie tot streldcing heeft de Arbeidswe
lanigzaam af te brokketen.
De heer S m e e n k befeogde dat er wel de-
gelijk reaotie bestaat in pers en; op vergadfe
ring. Er wordt zeer dikwijilb verband gelegtdi
tusschen dfe minder gunstigen economischen
toestand en dfe aiibeidswet.
De heer Kuiper was minister Alberse
dankbaar voor Idaens boudinjg tegenover die
Gemengd Nieuws
DE DUBB'EL'E MOO'RD TE G ARDEIRE'N
Uit Amsterdam wordt nader gemeld:
De 36-jarige grondwerker Jacob dfe Graaf,
die met zijne huishoudster Adriana Stuper,
in verband met den moord op de beida vtou-
wen te Houtdorp hier ter stede is gearres
teerd, heeft bekend met den electricien Em-
mer den moord gepleegd te hebben. Zij heb
ben 1430 in het huis te Garderen gevon
den. Bij de huishoudster van de Graaf zijn
300 in beslag genomen. In arrest bevinden
zich behalve deze drie personen, nog Dekker
en Gerber, die de misdaad hebben voorbe
reid. De man, die even voor de arrestaitie met
Fmmer in gezelschap is gezien, is weer op
vrije voeten gesteld.
Men mag nu veilig aannemen, dat hieime-
de de daders en medeplichtigen van dezen
gruwelijken moord in arrest zijn.
De gearresteerde electricien Eminer, die
in verband met den dubbelen moord te Gar
deren te Amsterdam gearesteerd is, heaft in
zijn bekenteais medegedeeld, dat hem gezegd
was, dat beide vrouwen voor tien duizeniden
guldens aan bankpapier zoo maar in een
kast hadden liggen. Hij was eerst met Ger
ber, dien man van de woomschuit, den plaat-
eelijfcen toestand gaan opnemen maar toen
deze bezwaar maakte, zodht hij andere lot-
genootien' om den diefstal te vol voeren. Aan
moord1 dacht hi} niet, naar hij: zeide. De
vrouwen zouden met chloroform bewusteloos
worden gemaakt en daarna zou men zijn
slag slaan. Daarna zouden zij de vrouwen
•ebonden laten liggen. Emmer zou, vertelt
fet Hbld., dfe 78-jarige Lijsje Pater voor
zijln rekening nemen, zijn helper het 4t6-jari-
ge nichltje. Den raad de vrouwen te chforo-
formiseeren zou, volgens de verklaring van
Emmer moeten gegeven zijn door zekeren
Dekker, wonende in een plaggenhut onder
Schoorl. Deze is echter niet meegegaan doch
heeft aan de bende voor vijftieru gulden1 een
flesch chloroform verkocht. Maandagavond,
17 October, is het gezelschap met een der
laatste treinen naar Amersfoort vertrokken,
niet met de motorcar doch met gewone fiet-
sen. Van Amersfoort hebben zij per rijlwiel
den'zelfden weg afgelegt die Emmer met
Gerber op de „Indian" gereden had.
Na zich toegang tot het huis der vrouwen
te hebben versohaft, werden de slachtoffers
overvallen', dejongere door Emmers helper,
de oude door E. Naar deze voorgeeft zijn
de vrouwen niet gewurgd doch tijdens de
worsteling bezweken.
iDe chloroform schijnt niet zoo te hebben
gewerkt, dat de vrouwen zich zonder ver-
weer lieten binden. Zelfs de oude vrouw
stelde zich zoo te weer, dat zij E. eenige vrij
diepe schrammen toebracht op den neus, on-
middellijk onder het linkeroog, en hem zelfs
in den wang heeft gebeten. Benauwd dat al-
les mis zou loopen, hebben d'e daders toen
met groot gefweld de slachtoffers proppen in
den mond gestopt van watten en lappeni, die
voor de 'hand lagen.
De vrouwen' bewogen zich daarna niet
meer, de schurken haalden zoo vlug mogelijk
alles overfioop, vonden een stapel Russische
leeningsstukken, die zij niet meenamen', zoch-
ten en zochten, doch vonden niet meer dan
een bedrag van 1432 aan bankpapier en
zilverbons. Toen zij vertrokken waren de
vrouwen, naar de daders meendem, nog be-
wusteloos, aan het overlijden' van de
slachtoffers dacht, naar hij voorgeeft, al-
thans Emmer, teen niet hij zegt dat tot zijn
sehri'k later in de kranten te hebben gelezen.
In Amsterdam teruggekomen is de buit in
het bijzijin van den helper en een vrouw, met
wie deze leefde, verdeeld. Het viel zoo uit,
dat Emmer ruim 440 voor zijn deel kreeg.
Hij heeft onmlddellijk het fietspak, dat hij
in den heiillo:ozen nacht^droeg, bij een ken-
nis opgeborgen en liep her- en derwaarts in
de stad, geen rust vindende om hetgeen hij
had gedaan. Hij verzon allerlei smoesjes om
de oorzaak der verwondingen op zijn gezicht
zoo onschuldig mogelijk voor te stellen
Dekker bezocht hem in den loop der afge-
loopen week, ko:rt na de da ad en zei: „kerel,
wat zie je er ber'oerd uit!"
iHijl heeft toen er op gedoeld de misdaad te
hebben verricbt, deed aaarop een greep in
het ijzeren geldkistje dat hij: de hand had en
gaf Dekker f 75, om daarmee diens strlzwij-
gen te koopen.
Bij zijn arrestatie had Emmer nog slechts
ruim elf gulden op zak. Van de buit had hij
den thnmerman betaald die hem het hout
voor de woonschuiten heeft geleverd.
Naar aanleiding van de verklaringeni van
Emmer zijn gistemacht diens helper en zijn
bijzit gearresteerd. 't Is een zekere Jacob de
Graaf, wonende in eeni woonschuit aan den
Grasweg te Amsterdam.
WIJZIGING ARBEIDSWET.
Aan den minister van aibeid is het volgjen-
de adres gez»n<fen:
'De Kamers van Koophandel en Fabrieken
te Breda, Dongen, Eindhoven, Helmond,
Loon-op-Zand, Oosterhout, Roosendaal, Til-
burg en Waalwijk, gezamenlijk besproken
hfebbende op 30 September 1921 te Breda het
voorontwerp van wet tot wijzlglng van de
Arbddawet 1919, hebben de eer, Owe Exoel-
lentie kemnls te geven van den algemeen ult-
gesproken wensch dler vergaderlng.
Met Mem van redlenen wenschen de kamere
speciaal de aandacht van Uwe Excellenitie te
vestigen op het algemeen verlangen van alle
kamers, namelijk dfe mogelijkhedd tot verrui-
m1ng van de werkgelegenheid
Verzocht wordt, in het ontwerp van wet tot
wijzlglng van dfe Arbeidswet zoodanlg bepa-
lingen op te nemen, dat aan de volgende ver-
langens der kamers tegemoet gekomen worde:
I. Alle bedrijven moeten vri^ zijn met meer
dan fefen ploeg te arbddeiij kennisgevlxig van
den arbeidstijd aan het dastrlctshoofd moet
hiervoor voldoende zijn. Het wettelljk gratelde
maximum aantal uren mag echter zonder toe-
stemming van het distridshoofd niet door de
werknemera overschredea worden.
Toelichting: De Arbddswet verhicdt ver-
schillende bedrijven met meer dan fefen ploeg
te werken of maakt dit door het stellen van
uren onmogelijk. Nergena in faet_ buitenland.
vindt men een dergelijke beperldng. Overal
laat men dfe Industrie vrij, hare Jnstallatie,
gebouwen:, machines, enz. tot do hoogste capa-
citdt op te voeren en zoo intens mogelijk te
gebruiken. FEerdOor Is dfe Hollandsche in-
dustiie verplicht om, wil ze b.v. een even
groote prod'uetie halen als een buitenlandsche
concurrent, die met 2 ploegen of continube-
drijf wferkt, In de zaafc 2 tot 3 maai inieer ka-
pitaal te steken In gebouwen, machines, enz.
dan haar buitenlandsche concurrent, met ala
gevolg een veel lager rendement van kapitaal,
fioogere afsdhrijvingen, beduidend grooter rir
slco, en gTooten; algemeene kosten. hetgeen
In den toch reeds zoo moeilijken strfjd tegen
het buitenland dikwijls concurrents onmoge
lijk maakt.
II. In de wetewijzlging ware een bepaling
op te nemen, dat de mogelijkheid van over
work in bepaalde gevallen rilet meer uitgeslo
ten wordt.
Toelidhtlng: Voor sommtge bedrijven, waar
vooral door jeudige personen gewerkt wordt,
doet zich de noodzakelijkhdd gevoelen, dat
ook voor deze categoric mogelijkheid gegeven
worde tot overwerk.
III. De bemoeiingen van het districts!'oofd
strekken zich voortaan niet meer uit tot de ro
geling van de betaling van overwerkuren Do
ze regeiing blijve uiteluitend afliankelijk van
dfe te maken overeenfcomst tusschen werkgever
en werlcnemer.
rv. Er moet alleen reeds uit rechtvaardig-
heidsoogpunt meer uniformiteit gebracht wor
den in de toepassing van de Arbeidswet en in
de intemretatie daarvan door verschil lende
districts'hoofden, zoodat men niet meer afhan-
kelij'k is van het persoonlijk inzicht van een
inspecteur en er geen bevoorrechte polities
geschapen wordfea door een verschillend in-
terpreteeren van een besluit. De genomen be-
sllssingen van de disti'ictshoofden dienen
onderworpen te worden aan de goedkeurimg
des ministers.
V. De Arbeidswet moet, afgezien van de
verruiming van den arbeidstijd, zonder meer
toestaan, dat een deel van het personeel (wist
te stellen eventueel in overleg met dfe atbeids-
inspectie) 'buiten den vastgestelden wettelij-
ken werktijd weak mag verrichten ten behoeve
van: het schoonmaken van de werklokaicn,
machines en gereedsdiappen, en het reparee-
ren of bedrijfklaarmaken daarvan.
DE CRISIS IN DE METAAL-
NIJVERHEID.
Naar aanleiding van de in de bladen ver-
echenen berichten omtrent de mogelijkheid
van het uitbreken van eeni werlcitaking in de
metaal-nijverheid te Rotterdam, wordt van
werkgeverszijde het volgende aan de N. Rott
Ct. medegededd:
In Mei j.l. werd door alle leden van den
Metaalbond1 aangenomen1 een besluit, waarbij
een loongrens werd vastgesteld, welke als
minimum zou gelden vor het gemiddeld uur-
inkomen in de metaal-industrie. Waar dfe ge-
middelde uur-inkomens in Rotterdam en om-
geving en schier overal elders ver boven
deze loongrens uitgaan, zoo kan het geen
verwondering wekken, dat in verband met de
'werbekende malaise in de toestanden op het
uebied van Industrie en scheepvaart, 't hand-
haven van de loonen, die in tijden van voor-
spoed konden worden betaald, niet mogdijk
is Vandaar de door dc directies in de ipetaal-
niiverheid en scheepsbouw aangekondigde
'oonsverlaging van ten minste 10 pet. voor de
meerderjarigen en ten minste 15 pet. voor de
minderjarigen, waarmede geen inbreuk wordt
gemaakt op de loongrens van de z.g. „Lan-
delijke Regeiing" van Mei j.l., ja zelfs niet
naar beneren wordt overschrede® de in Juni
1920 vastgestelde loongrens, waarbij de
werklieden zich algemeen hebben neergelegd.
Men bedenke daarbij, dat in Juni 1920 de
kosten van levensonderhoud van den weark-
