Alkmaarsche Gouran
Zuster Brettan's liefde.
Honderd Drie sn Twintigste Jaargang.
Dinsdag 20 December.
F e u i 11 e t o n.
Provinciaal Nieuws
Oeautoriseerde vertaling naar het
Engelsch van
LEONARD MERRICK,
door E. H. (Nadruk verboden).
6)
De voorbereidende maatregelen- om hem
te verlaten, hadden nog geen tien minuten
geduurd. Toen ging ze terug.
Haar hoed en mantel lagen bij de piano,
waar ze ze neergelegd had, toen ze uit den
schouwburg kwam, en als aan den grond ge-
nageld stond hij haar gade te slaan, terwijl
ze die kleedingstukken aandeed.
„Daar is je ring", zei ze.
Tranen liepen haar langs de wangen, die
ze afdroogde met haar zakdoek, terwijl ze
sprak.
De ellende, die hij over haar gebracth had,
drong nu eerst goed tot hah door. Ofschoon
het vuur van zijn vroegeren hartatocht ge-
doofd was en zijn betuigingen van1 genegen-
heid slechts spot waren geweest, wekten
haar gemis en haar afkeer van hem nu juist
een soort van gehechtheid aan haar, waar hij
zich onder haar voor-tdurend trouw ftoezit
niet van bewust was geweest. Tweemaal
zweefde een pleidooi tot haar hem op de lip-
pen om toch te blijven; maar tweemaal was
het hem toch ook weer onmpgelijk die woor-
den te spreken, uit eigenbelang en uit
schaamte. Hij volgde haar instinctmati-g in
de gang; hij trade over al zijn leden en- voel-
le zich naar de ziel ook diep verslagen. Ze
ad de deur reeds open en zette haar voet op
(.ten stoep.
,.Mary!" hijgde hij.
Het begon al haast dag te worden. Onder
art Weeks »chijn«el van dat bkdwe ochitend-
licht lag de straat daar grauw en verlaten
„Mary, ga toch niet
Een koude wind blies haar het haar van
:iet voorhoofd. De mantel viel in dikke
plooien los om haar heen. Zenuwacjhtig stak
hij de hand-en naar haar uit en enkel aan- die
plooien scheen hij, vat te hebben; ze om-
liulden haar 'gestalte en maakten die tegelijk
onbereikbaar voor hem.
„Ga nieP, stamelde hij. vergeet
waik gedaan heb."
Ze hechtte geen overdreven waarde aan die
>lotsclinge ingeving; maar toch was ze dank-
Tarx, dat dit gevoelen zich bij. hem had voor-
gieclaaii. Ze wist, dat hij er spijt van zou
hebben, als zij er gevolg aan gafwist, dat hij
wist, hoe het hem berouwen moest. En
toch wetende hoe weinig hoog ze dit ge
voelen in waarheid stellen mocht was ze
blij eni daakbaar, dat hij- die enkele woorden
gerproken had.
„Dat zou ik niet kunnen", antwoord-de ze;
iajir stem klonk hoog en vriendelijk. „Er kan
nooit meer iets bestaan tusschen jou en mdj.
Goeden avond."
j'det vasten tred begaf ze zich1 van hem de
dtiisternis in. Fier was de zich terug trek-
ker.de gestalte, tot ze, ongewis, in den och-
tendnevel verdween. Hij stond haar na te
kijken, tot er niets meer van haar te zien
was.
HOOFDSTUK II.
De stad lag om haar heen verlaten Haar
vootstappen drukten de slecht geplaveide
straat en weerklonken in de eenzaamlieid.
Biji vlag-en; sneed een koude wind tangs haar
gelaat en handen. Door het flauwe licht
ontbloot van zijn glans, doemde het vergulde
standbeeld op het marktplein slechts in vage
omtrekken voor haar op. Ze hoorde het
dreunen en rammelen van een wagerdie
wegreed; den hoogen, lang gerekten triller
van een kraaienden haan; het een paar rnaal
HJk.
LTT HfelLOO.
iVrijdagavoad hield de Bouwvakarbeiders-
schel achter elkaar fluiten van trein in de ver-
f te. Ze wist niets meer, dan dat ze naar Lon-
den zou gaan,, ofschoon daar geen bek-end
gezicht zou zijn om haar -te begroeten onder
al die eindelooze rijen huizen; geeti deur on
der die honderd-duizenden deuren, waarach-
ter iemand verbleef, die haar niet vreemd
was. Ze ging daarheen om dat, wanneer
iemand zoekende is in Engeland, eti Enge-
land beduidt al een even onbarmhartige ver-
zameling namen dan schijnt in ieder geval
Londen toch de plaats te wezen, waar hij heen
trekt. Maar weinigen voelen zich door hun
ongeluk op eenmaal geheel van de menschen
ver-aten; wanneer de krach komt, zijn er toch
altijd nog wel enkele vrienden, die hun
trouw blijven, gedurende de catastrophe, en
die hen eerst langzamerhand loslaten, onder
der- druk der zorgen.
Het is maar het lot van weinigen, om bo-
ven te drijven op het wrak van hun lxuis, zon
der iemand te hebben, tot wien ze zich weten
ie wenden om hul-p. Mary Brettan's lot zou
dit echter wel wezen en in Jt kort kwam dit
hierdoor: Haar vader was plattelandsdok-
ter geweest met een groote praktijk onder p-a-
tienten, die niet betalen konden. Uit een hiu-
maari oogpunt bezien, was zijn gedrag be-
woaderenswaardig. Maar van een huiselijken
haard dit bekeken, misschien minder prij-
zerswaard. De geneesheer, die de burge-
meestersvrouw verwaarloosde voor 'n dorps-
bewoner, omdat diens toes tan d gevaarlijker
was, zou niet licht zijn kind- onbezorgd ach-
terlaten; en, eer Mary zestien telde, was ze
al evenzeer ingewijd in de kwesties van huur-
opbrengen en slagersrekeningen betalen, als
in de chirurgie zelve. De voorbeeld'ige dok-
ter en onpractische vader wist er zich nog
zoo tamcfijk goed doorheen te slaan, dank zij
de zorgzaatnlreid van zijn dochter. Had hi]
haar overleefd, dan valt het moeilijk uit te
maken, wat er van hem zou zijn gewordea;
maar, daar hij het eerst stierf, had hij nog tot
bond ^St. jozeph'" «tj aJgemeatre vergado-
ring waarbij bijna alle leden tegenwoordig
waren.
De voorzitter de heer C. Erkainp opende
met een toepasselijk woord de vergaderiagen
sprak zijn vreugde uit over de flinke o-pkomst.
Ingekomen stuk-ken. Een schrijven van het
H. B. inzaike de ernstige -tijden die de vaSzver-
eenigingen nauw raken en een uiteenzettin-g
wordt gestreden en die tot een goed einde
dient te worden gebracht.
De stcunactie moet krachtig zijn want er
is wekelij-ks meer dan bi).0(X) no-odig daar
om naast de -gewone bijdrage een oproep om
op de steun-lijsten flink te teeken-en.
-Nog een sohrii-ven van het H. B. dat een
"rage voor oezelfde steunactie uit de
bondstkas niet kian worden- -toegestaan en een-
schrijven dat een bijdrage voor deze actie op
een minimum van 0.25 per week is bepaala.
De voorzitter gaf een uiteenzetting wat er
in het bestuur daarover was besloten; met de
goedkeuring der vergadering zou men, dit op
0.36 per week willen stellen (zijnde uur
per weekioon).
Na eenig debat werd besloten de- steun op
0.25 per- week te bepalen.
De inmiddels rondgaande steunlijst bracht
14 op waarvoor v/ekelij-ka werd ingesitaan,
mits men werk -heef-t.
Daarop kwam de -gevoerde oorresponden-
tie tusschen1 den Minister van Arbeicf en de
b^sturen van de gecombineerde vakhohdien
inza-ke de regeling van uitk-eering bij: werke-
1-oosheid in. 1022.
In het schrijven van den minister wordt
uiteengezct de kommde werkeloosheid en de
afmetingen- die deze waarschijulijk zal .aan-
nemen,? de hehoef-te aan -kasgeld voor eventu-
eelo uitk-eering-en en een verzoek om de bij
drage der pa-troons boven de 100 pet. te ver-
hoogen.
Inet -antwoord van 24 November hield in
dat de minister bereid was een of meer kwar-
tailen vooruit iter beschiklcing te steleln, de
veihooging der bijdrage van 100 -pet. kon
niet in o verwegdng wonden gee omen, ecii cer
was de (minister bereid, indien de Bondsraad
dit noodig oord-eelde, de concrete punten- te
bespreken.
De regeling voor 1022 en- de duur der uiit-
keering bij; werkdoos-heid werd in verschil
lende klasscn voorgelezeri, de uitkeering voor
der. bond is hf de 7e klas bepaald op 15.60
pei wedc en gedurende 36 dagen per kalen-
derjaar.
\'ei"kiezing lid voor den Bondlsraad.
Uit de lange lijs-t werd bij- acclamatie de
heer S. Oijnk cand-idaat -gesteld.
De geestelij'k adviseur sp-ralk daarop. een
kernachtig woord- hoe men zich moet vereeni-
g-era om staande -te blijven.
De gister-middag gehouden raadsvergade-
ring werd door alle leden bijgewoond. We-
'ens nog- steeds voortdurende ziekte van den
urgem-eester werd de bij-eenkoinst weder go
presideerd door wethouder Maas Gees-tera-
n.us.
iNa opening en lezing der notulem, die on-
veran)dex--d werdea vastgesiteld, weird aan de
orde gesteld:
1. Ingekomen stukken': a. Brief van mej.
Dijikstra, benoemd toit onderwijzeres aan
school II, met bericht dat zij voor de functie
bedank-t wegens benoemi-ng elders. Voo-r kern
nisgevi-ng aang-enomen.
b. Brief van de tuinbouvereenigingen L.
T. B., Eendracht en Vooruitgang en van den
Middenstandsbond de iH-anze, met klacht
over achteruiigang van de bestellingen van
mest, hetgeen zij wijteni aan de hooge spoor-
vrachten. Mot cijfers toonen- adressanten
aan, dat vorige jaren veel grooter kwantums
besteld waren. Zij- zien in dezen achteruit-
gang een gevaar en tevens een aansporing
om een k-anaal te doen graven, wat tevens
een productieve w-erkverschaffing zou zijn.
Het adres werd gesteund door een adhe-
siebstuiging van den R. K. Volksbond.
De voorzitter deelde mede, dat. B. en W.
de f.dressen met genoegen ontvaagen) hebben.
Wij wisten, zei hij, dat -velen de totsta-nd-
koiriing van een- kan-aa-l met verlangen' tege-
moet zieni en het geeft voldoening dat de in-
gezotenen n-u werkelij-k belangsteliing toonen.
Het ontworpen -kanaalplan, is onderzocht en
goedgekeurd door de ingen-ieurs van de pro-
vinnale en d-en Rijfcswaterstaat en de minis
ter heeft subsidie toegezeg-d, a-ls de provincie
een derde deel der kos-ten-'bijdraagt. !De Ge-
deputeerde Staten meenen echter, dat het
hier geen streekbelang igieldt, wel will-en zij
ibijdragen voor den medo geprojecteerdeu
weg.
en W. meenen evenwel, dat het plan niet
aan het eind haar zorg. Na de begrafenis
bletf zij over met een stapel rekeningea, wat
versleten meubilair, en de noodzakelijkheid,
om in eigen onderhoud te voorzien. Het be-
drag van de rekeningen en de opbrengste van
het meubilair dekten elkaar vrijwel, zoodat er
niets overbfcef. Van het meest oogenblikke-
lijk belang was het dus, om uit tc maken,
waarvoor zij geschikt zou zijn Ze bezat
geen bepaalde talenten of kundigheden. Iiaar
Fransch was het Fransch van „Le petit Pre-
cepieur" en in het Duitsch had ze nog steeds
last met het lidwoord. En wat nog ergtr is
n zooverre de verkoopp-rijs van de opvoe-
ding immers een smaaa werpt op het daar-
aan ten koste gelegde zij was niet voor
eenig vak opgeleici. Ze beho-ord-e inderdaad
en de omstandigheden hadden haar dit
wel leeren inzien tot de schare, die bezit
een verfijnde onbevoegdheid; de onbevoegd-
heid, die niet tot dienstbaarheid wil verval-
len. omdat ze verfijnd is; de vcrfijning, die
toch niet in staat stelt, oirf door gees-tesarbeid
in evensonderhoud te voorzien, omdat ze on-
b-evoegd is.
Er werd geopperd, dat ze misschien in het
ziekenhuis van een na-buri-ge stad zaoh zou
kunnen bekwamen voor verpleegster. Mary
zei ..Goed". Ze kon dafi aangenomen wor
den in het ziekenhuis, en, als ze zich bruik-
barr toonde, dan zou dit het eind van haar
lijden zijn. Ze zei weer: „Goed" en dit-
maal nog: ,.Dank u" er bij.
Ze had een gezond gestel en ze zag dus
ia, dat, als dit niet lukte, ze dan wel heel
langzaam van gebrek zou moeten omkomen,
eer er iets anders voor haar op veszonnen
werddus gaf ze dan ook reden van tevre-
denheicl in haar proeftijd en werd eindelijk
een verpleegster, als de anderen: kahn en be-
trcuwbaar. Toen ze het zoo ver gebracht
had, kwam ze er voor uit, dat ze eens flauw
gevallen was, maar dit feit altijdi v^rzwegen
had, toen ze nog maar kort in de opera€ecaal
in te splitsen^ naar hunne -jvatuigiiig behoo-
ren de weg en het k-anaal bij- elkaar. Door de
werkeloosheid allerwege is het plan in ecu
ccuut stadium gekomen. Met net oog op
bet door Gedeputeerden aan de Prov. Staten
mee -te deelen voorstel inzake het doen' ver-
r.chten van productieve werkzaamheden heb
ben B. en W. er op gewezen-, dat het onder-
havige plan daarvoor zeer geschikt zou zijn.
Om geen al te hoop-voile verwacbtingen "te
v akk-em kon -spr. thans niet meer imce-deelen.
V/el wilde hij- zeggen, da-t er nog zeer veel
v-.*or het totstandkomen- van het kanaal moet
word-en gewerkt.
B. en w. stelden- daarom voor, het aires
voor kennisgeving aan -te nemen en aan
adressanten mee te deelen, dat B. en W.
groote aandacht aan de zaak schenk-eni en een
beroep doen op hunne verdexen steun en me-
dewerking.
De heer Muilder vreesde dat het voor de
gemeente -te zwaar zou worden 2/3 -te betalen
in het geval da-t de provincie niet bijdraagt,
en m-aande tot voorziohtigheid: bezint eer ge
begin-t. Spr. was pessimistisch -ten- opzichte
vaa de komende economische -toestanden. Een
bouwkundige, met wien hij over de zaak
had gesproken, had hem gezegd niet veel
voordeel te zien- in een kanaal boven1 den1 trein
voor wat betreft den aanvoer van bouwniate-
rialen. Niet -tegen sociale maatregelen- was
spr., maar wel voor voorzichitigheid.
De heer Sengers vreesde dat Heiloo weer
-tci een- heidevela als voor 16 jaar zou verval-
1-eiT, a-ls het verstoken bl-ijf-t van een kanaal.
Juist dat de aandrang voor waiterverkeer van
onderop is gekomen, vond spr. een bewijs dat
de menschen zidi d-oor het g-eniis ervan bena-
d-ecld acht-en.
iDe voorzitter stelde vast, da-t met den
-aanleg -niet zal worden begonnen, als de
provincie niet in de kosten- bijidraagt. B. en
W. hopen de -Ged. S-taten nog te kunnen be-
werken. Alleen als vasistaat, da-t de gemeen
te de gevraagde uitgaven za-l kunn-en ira-
gen, zal met net werk een aanvang gemaakt
wonlea Met v66r den ooflog gemaakte plan
was geschat op 9SOOO, thans zai na-tuurlijk
meer noodig zijn, af geloofde spr. Diet van
3 -ton, gelijk reeds gezegd- was. Door net idee,
-van B. en W. om het werk -uit te voeren- bij
wijze van productieve werkverschafi'ing, zou-
den- alle werkloozeri er zijn er ook under
sta iden, die anders geen werkloosheid keu-
den worden geholpen. Met de voonberei-
ding zal worden voortgegaan- en als zij daar-
inee kla-ar zijn, zullen B. en \V. met een- kos-
t-en-herekening komen.
De heer van't -Veer achtte het oude plan
niet goed meer, we moeten nu een diepei ka-
naail.
De voorzitter gaf dit toe. Den heer Mann
te Petten was al verzocht e-en berekeniing te
ma-ken voor een kanaal -met een- grooterc bo-
dembreed-te dan 7 Meter, wat het plan na-
tuurlijk duu-rder zal m-aken. Spr. wide deze
berekening afwachten voor verdere stappen
gedaan worden.
De heer S-engers wensChite geen middel on-
beproefd te laten om het kanaa-l- te krijjgen.
Hij geloofde dat er ook wel industrieen ge-
vestigd zouden wordeni, evengoed als in an
dere plaatsen met waterwegen: b.v. Akersloot
en rle Zaansitreek.
De heer Vahl wilde cijfers over -het ver-
voer jter -trein, hij, betwijfelde of dat nu zoo
veel duurder zou zijn dan te water. Hij
meende da-t het vervoer per as van-af -het sta
tion de duurte bracht. Hij wenschte de
,vrach,tprijzen per spoor en per scliip te ver-
geliiken-, dm te kunnen zi-en of het venschil
groot genoeg was om een kanaal te graven.
De voorzitter constateerde, dat in Overijsel,
waar hij vrooger woonde, Drente en Gronin-
geni verschillende plaatsen- hunne wel-vaart
iiadden- te danken aan d-e waterwegen- en
meende dat zulks in Heiloo ook zeer zeker
het geval zou worden. Men zie slechts naar
't nieuwe Hdloo in die buurt waar het kanaal
zou komen.
Voor de -gemeente zou een kanaal 00-k veel
voordeel br-engen wat betreft den grintaan-
voer b.v.
De heer Vahl zeid-e, dat de -heele Raad
voor -het kanaalplan is, 't is alleen nog maar
een geldkwestie.
De heer Opd-am zou wil-len, da-t het oude
plan voor den tegenwoordigen tijd opnieuw
berekend werd, hij wilde nog niet direct een
groOter plan.
De voorzitter was 'het hiermee eens. De
heer Mann zal- beide plannen berekenen.
De heer van 't Veer achtte het beter di-
rect -het grootere plan te nemen, omdat het
oude toch vast geen voldoen-de breedte geeft.
De heer Opdam meende, d-at -B, en W. toch
was bezig geweest; haar reputatie was een
maal gevestigd- en dus kwam het er nu toch
niet meer op aan-.
E'-e chirurg glimlachte.
Miss Brettan was al vele jaren „Zuster
Brettan" geweest, toen een tooneelspeler, die
een ongeluk had gekregen, beh-oorde tot de
zaalpaiienten, die aan liaar zorgen waren
toevertrouwd.
Het ongevai had hem zijn plaais gekost en
hij bejammerde dit feit tegen-over ieder, die
het maar hooren wilde. Degene, die er het
mecst van te hooren kreeg, was natuurlijk de
zus er en ze begon, met medelijden voor hem
te gevoelen. Hij behoorde tot de betalende
pat'entoa; anders zouden ze hem veel eerder
weggestuurd hebben, met een paar ruwe, wit-
horten krukken. Zooals het nu was, duurde
het echter nog enkele weken, voor hij goed
genoeg verklaard weird, om weg- te gaan en
gedurende die weken was weer hij haar bo~
vengekomen. wat zij in de routine der jaren
vergeten had namelijk, dat zij, een vrouw
was, in staat tot liefhebben.
En op een avond- kreeg ze te hooren, dat
de man, die haar dit alles verteld had, ook
we zeer op haar gesteld was; hij, vroeg haar
ten liuwelijk
iZe boog zich over hem heen, toen hij haar
naar zich toetrok; en, van over het theeblad,
kuaten ze elkaar in stille, zoodat de patienten
aan geen van beide zijden iets hoorden. Toen
gir g ze naar boven en schreide van vreug
de 1
Hierna praatte hij nog heel veel over zich-
z el ven tot haar; enkel liet hij achterwege dat
hoogst belangrijke feit, waar hij den moed
nift toe had, om mee te voorschijn te komen
en, toen hij eindelijk wegging, werd hun ver-
loving publiek gemaakt en was het de af-
spraak, dat zij in Louden bij hem- zou ko
men, zoodra hij in staat was, haar daar vaa-
daan te schrijven.
(Word* vrn'olgd
No. 298.
1921.
PROVINCIALE BOND VAN RUNDVEE,
FOK VEREENI GIN GEN IN NOORD.
HOLLAND.
In d'e Witte Engel to Hoorn werd gister do
36e algemeene vergadering geh-ouden van bo»
venstaanden bond.
De vergadering werd geleid door den voor»
litter, den heer P. Stapel Cz. to Hoogkarspei,
die zich verheugde over d1© groote opkomst, en
speciaal den heer K. de Vink, districts.veearts
te Alkmaar, den heer Tukkee en den heer Siei
binga welkdm heette, waarna hij de volgende
rede uitsprak:
Door do langdnrige droogte, zijn de uits
komsten van de veehouderijen, vooral in de
hooger gelegen landen, niet zoo loonend ge*
wecst ala vorige jaren. Wlaar de graslanden
niet zulk een behoefte hadden aan regenval,
kan er, wat de financieele uitkomsten betreft,
van ©en goed jaar -warden gesproken. Toch is
bet zeker niet te veel gewaagd om te zeggen,
-dat goede jaren voor den landlbouw weer
voorby, en de minder goede in aantocht zijn.
Dalende veepryzen en zuivelprijzen hebben
reeds hun intrede gedaan, en vooral de vee*
prijzen zijn met groote sprongen achteruit ge
gaan. Alios wat om ons heen gebeurt, wijst er
op dat voor den landbouw een minder goede
tijd zal aanbreken. En als die minder goede
tijd komt, dan is het zeker meer dan ooit nooi>
dig. dat de landbouw krachtig georganiseerd
is, om zijn belangen te behartigen, en de min*
der goedie jaren door te komen. Wij zien om
ons heen, dat allea zich vereenigt om kraehtig
de belangen van hun vak te behartigen, en wi
hebben ook gezden dat door krachtig© organic
satie veel is bereikt. Kunnen wi} ook van de
landbouwers zeggen, dat ze alien vereenigd
zijn in hun Iandbouw»organdsaties, om de bes
langea van hun bedryf te bespreken? Ik wil
het sterk betwijfelen. En toch is het zoo noo*
dig om bijeen te zijn, om die belangen te be*
spreken, als er moeiiijke tijden voor den
landbouw komen.
Wij hebben in de oorlogsjaren gezien wat de
landbouw beteekent voor de samenleving.
Vele bepalingen zijn gemaakt om in het vrije
bedryf van den landman in te grijpen. Dit is
toen gebeurd in den nood der tijden. Vele
ambtenaren, geschikt of niet geschikt, kwamen
toen om te inspecteeren en te controleeren, en
dit alles heeft de landbouwer zich laten welge»
vallen, omdat de landbouwer gevoelde, dat het
plicht was, om mede te werken tot het in
stand houden van het geheel. Maar nu die oor*
logstoestanden zijn opgehouden, is het zeker
noodig, dat de landbouw meespreekt wanneer
zyn belangen worden besproken, maar dan
moeten de organisaties zich sterk maken, en
dan moeten de voormannen van die organisa*
ties gevoelen dat ze den geheelen landbouw
achter zich hebben. Wanneer wij hooren van
socialiseering van de bed'rijven, dan is het ze»
ker te hopen, dat de landbouw hier verschoond
van blyft Wanneer wetten in voorbcrciding
zijn, om den arbeidsduur in d'en landbouw tc
regelen, wanneer besprekingen worden gevoerd
over uitvoer van producten of vee, en nog zoo*
veel andere zaken, den landbouw betreffende,
dan is het zoo noodig dat die landbouw daar
krachtig in meespreekt.
Ik wil niet meer van den tijd afnemen, aan=
gezien nog zooveel op den besclirijvingsbrief
staat, maar ik wil een beroep doen op u alien,
om mede te werken tot een krachtige land?
bouw»organisatie, om pal te staan wanneer
moeiiijke tijden komen, en waar het noodig is
die belangen te verdedigen.
(Applaus).
In verband met een ingekomen schrijven van
de H. M. v. L. betreffende de insteilling van een
gezondheidsdienst voor vee in N.«H. werd
goedgevonden, dat 2 leden van den bond in een
daarvoor in te stellen oommissie zitting zullen
nemen.
Het bestuur werd opgedragen 2 leden aan te
wijzen.
Van het Nederlandsch Rundvee Stamboek
was een schrijven ingekomen betreffende de
keuring van stieren. De definitieve keuring zal
dit voor jaar plaats hebben.
Van niet opgegeven dieren zullen geen dek*
kingsbewijzen meer worden afgegeven.
Bij acclamatie werd op voorstel van den heer
F. Dji. Govern besloten den heer E. Koster Dz.
als lid van de commissi© voor den cooperatie*
ven aankoop te herkiezen.
Tot afgevaardigde voor het Kon. Ned. Land*
bouwcomit6 1922 werd de heer E. Koster D2.
to Berkhout gekozen; tot plaatsvervanger de
heer Jm, Blaauboer Kz. te Barsingerhorn.
Het -ytoord was hierop aan don heer K. de
V ink, districts* veearta te Alkmaar, over het
ouderwerp: „De tuberculose onder het rund»
vee".
Spr. ving aan met er op te wijzen, dat naast
do eisch van de perfectioneering, ook de eisch
v..n gezond vee gesteld rnoest worden.
Het doel van spr. was, het geheugen van de
rrgadering op te frisschen.
Prof. Koch deed in 1882 de ontdekking dat
de tuberculose veroorzaakt wordt door de tu«
be rcelbaccil.
Voor genezing spelen voeding, licht en
lueht een groote rol. Uitvoerig werd dit in het
li"ht gesteld.
De aangeboren tuberculose komt zeldcn
voor. Praktisch gesproken ontstaat de besmet)
tii'-g na de geboorte. Door inspuitingen wordt
bij het vee in vele gevallen genezing verkregen.
Spr. voelt meer voor onderhuidsche dan voor
inspuitingen onder de oogleden.
Wat de bestrijding betreft;' is de ziekto to b&>
zien van wetenschappelyk» en van ilandbouw<
eooniomisch standpunt.
De wetenschap wyst met zekerheid aan wel»
k dieren aangetast zijn en geeft den-.ra.id om
die dieren weg te doen en er voor te zorgen,
dat het voedsel voor het jonge vee tuberculeusz
vrij is.
De oplossing is voor een gnoot deel een
landbouwkundig vraagstuk. De open lijdcrs
moeten binnen den kortst mogelijken tijd ge»
sliioht en voor de lijders aan gesloten tubercu»
lo;,e moet een afzetgebied worden gezocht en
wel een zoodanig dat deze geen gevaar ople»
ve-t voor het gezonde vee en dat het zoo eccw
nomisch productief mogelijk wordt gemaakt,
waaraan gedacht moet worden bij het maken
van wetten.
opr. ging na hetgeeu in deze in Amerika,
Deaemarken, Zweden en Belgife gedaan werd,
waar het gelukte het percentage van 30 tot 3
pet te drukken, doch den vijand geheel vers
s la m gelukte nog nergens.
1 letgeen in deze in Duitschfand gedaan
wordt, ook, op vrijwilllge maatregelen berus*
teed, werd door spr. ook in het licht gesteld,
als.aedo hetgeen in Frankrijk is gedaan.
De oorlogstoestand heeft veel te niet ge«
daim van hetgeen in verschillende landen reeds
wa 1 verkregen.
In ons land1 zijn vele plannen besproken.
Aanvankeiijk werd het Deensche stelsel aan»
bevolen, doch dit kwam niet tot uitvoering.
Daarna kwam naar voren het vrijwillig overs
namcssysteem van Lovink en Pools, beoogende
de smetstofverspreiders dOor slachting op te
ruimen. Men vergat evemwel, dat een gesloten
lijdend becst, den volgeaden dag wel gevaar
kon opleveren, omdat men raet weet wanneer
de open vorm tot ccn gesloten vorm overgaat.
Hierdoor bleef men in een kringetjo rond«
loopen.
De overhame door het rijk van het tubercu*
lose vee leidde tot misbruiken, zoodat bepcrs
ken-de bepalingen gesteld moesten word'en.
De millioenen die het kostte, wogen niet op
tegen de verkregen resultaten.
Het gevolg was, dat daarna slechts de fok*
ker.', die het ernst was met de bestrijding, ge»
bru k maakten van het recht van overname.
Spr: oordeelde dat de geschiedonis van het
toen gevoigde systeem een waarschuwing was.
Een hierna volgend Kon. besluit tot regeling
vac deze materia, werd door spr. mede uitvoe»
rig besproken.'
Deze regeling is nog geldcnde en bevat een
reeks bepalingen, waarvan twee zeer bezwa*
rend zijn en wel, de tuberculcsevrije opfok van
het jonge vee en het alleen voor d'e slachtbank
verkoopen van runderen die op eigen verzoek
zijn getuberculeerd en gereageerd hebben, dus
liidcndc zijn aan open tuberculosa
De noodzakelijkhedd van deze eischen wer«
den door spr. in het Bcht gesteld.
Het systeem was zeker rationed en het kan
ook als gids dienen voor de bestryding in de
naaste toekomst.
In Friesland is een gezondheidsdienst voor
het vee ingesteld en het grootste gedeelte van
den besohikbaren tijd wordt aan de tubcrculo*
sesbestrijding gebruikt, buiten do regeering om.
Men heeft daardoor groote vrijheid!, maar
mist de regeeringssteun en de rijksambtenaren.
De in Friesland gevoigde methode werd uit»
voerig besproken.
I>e pasteurisatie van do wed en de karnemelk
als bijvoeder voor de kalveren was noodzake*
De in' Friesland gevoigde methode heeft een
factor die zeer onaangenaam aandoet. Men
heeft do aangesloten veehouders te veel vrijheid
gelaten. Men heeft geen enkele verplichting
cpgelegd met betrekking tot de gereageerde
dieren.
Graskalveren die gereageerd hebben, zijn
naar Frankrijk uitgevoerd, wat tot schade zal
ltiden van de reputable van het Hollandsche
VS4X
Het wordt meer dan tijd dat geprotesteerd
wordt tegen deze wijze van doen en men zij
voorzichtig met den aankoop van Friesch
stamboekvee, dat niet behoorlyk van stam»
b-iekstukken voorzien is.
Het Friesche voorbeeld moet Holland wel
prikkelen naet langer by de pakken te blijven
zitten.
Bij de zoo algemeen voorkomend© en ver»
spreidde ziekte, waarbij 20 verborgen gevallen
ziah voord-oen, moet aan de opsporing hooge
eischen worden gesfeldi Veel deskundig persiw
ncel is noodig.
Voor koop en verkoop moet een voldoende
hoeveelheid tuberculeusvrij vee beschikbaar
zi'n.
De opzet van het bestrijdingssysteem mag
nooit te groot zijn.
By den gezondheidsdienst in Friesland schrijft
do directeur reeds nu over de wenschelykheid
om hot tempo wat te vcrtragen.
Spr. verdeel-de voor d© bestrijding de veefok»
cers, die slechts in den uitersten nood -dieren
kers, die Isechts in den uiterste nood dieren
aankoopen, in de 2e plaats zij die slechts die
ren bijkoopen om in de melk to voorzien en in
de 3e plaats de overige veehouders.
Het ligt voor de hand -dat eerst de le groep,
daarna de 2e en ten laatste -de 3e groep gehol-
pen moet worden.
Het bestrijdingssysteem moet zijn een vrij
willig en zoo ruim mogelijk door de regeering
gesteund en omvatten de verecnigingen uitslui-
tend uit veefokkera bestaande.
Wed gi-.a er stemmen om ook de zuivelfa-
Lrieken als uiiddelpunt vrai de eenheid te be»
schouwen, maar men verlieze -hierbij niet uit
het oog, dat in Friesland d© aangeslotenen bij
de fabrieken voor het grootste deel ook fok»
kerts zijn, wat hier niet het geval is.
Het lijkt spr. daarom beter to© dat de wer-
kelij'k© fokkers van de fabriek waarborgen
traahten te krijgen voor de levering van onge-
vaf.rlijke zuivelafval of fokken zonder wei,
want daarom gaat het in hoofdzaak.
Spr. wenscht ,geen uniform bestrijdings
systeem. Het is gebleken, dat alle bestaan-de
offi.cieele siysteemen hun ontstaan dahken aan
een bepaalde wijze waarop de veehouders hun
bedrijven hebben ingericht.
Spr. gaf aan hoe hij wil voorkomen, dat men
dadelijk te veel reageerentio dieren krijgt.
De reageerende -dieren wil hij regelmatig on-
derzoeken en de openlijders onmiddellijk
slachten. Ook moet or tuberculeusvrij© opfok
van jong vee plaats hebben.
Met wijzigingen in het tegenwoordig K. B.
van 1910 zal reeds veel te bereiken zijn. Men
moet naar gelang van pmstandi-ghed-en wat wil-
len en durven iskeeren en geen veehouders
afwijzen, omdat geen afzondering van tubercu-
lcus-vrij vee.in de weide kan plaats hebben.
Hetzelfde moet ooS- vdor de stal gelden. Men
clrage vooral zorg voor een geregeld, nauw-
keurig clinisch onderzoek. De veehouder moet
verpllcht worden, elk dier, dat verschijnselen
vertoont, qnmiddellijk af te zonderen. Voorop
moet -staan het willen meeweiiken \-an alien.
De vrije verkoop van reageerende dieren is im-
moreel en dit wil spr. niet. Hoe eerder die die
ren opgeruimd, hoe -beter. Die dieren 'kunnen
vet gemaakt worden en leveren dan nog ge-
schikte slachtdieten. Het zou een stap in de
goede richting zijn, wanneer de fokvereenigin-
gen in hun reglement een artikel opnarnen, be-
palende, dat ook gestreefd moet worden naar
een tuberouleus-vrije veestapel. Tweemaal per
jaar wil spr. bij de aangesloteneri den veestapel
klinisch voor de open tuberculose onderzoe-
ken. De smetstofverspreiders worden daardoor
bekend, kunnen dan worden afgezonderd en
voor gemeenschappolijko risico geslacht. Dit
zou een begin kunnen zijn van de bestrijding,
die langzamerhand door andere maatregelen
kan worden gevolgd. Overlfeg tusschen be-
langhebbenden en ddskundigen zal moeten
plaats hebben, om de details uit te Werken.
Wanneer spr. daarbij van dierast kan zijn, dan
stelt hij zieh gaarne beschikbaar. Hij hoopt,
dat de belangstelling door daden -zal worden
gevolgd.
(Wordt vervolgd).
