Alkmaarsche Gourant
ParijscSie Oaiseriaen.
Vraag en Aanbod.
Honderri Drla an Twlntlgsta Jaargang.
Zaterdag 11 Februari.
Economische zwerftochten.
Ho. BB, ISM.
DiE CORiLGG BIJ DE Mi IE REN.
(Van onzen Parijschen correspondent).
('Nladiruk verboden).
Wij. wisten, dank zij de cmd'crzcek ingen
vara Pidron, Cornetz eini andteren, dat die mie
ren, wtcr anbei-d'zaamheid en spaarzii® La
Fontaine reeds beztcng, bcschikken over een
budiiergewoon oruiiriet r-ingsvermogen. In het
dionker, tangs 'jai'Looze h-inid'emssen en kron-
kel'padcn, tri'kems wecr afgelekf van haar
vreg, vftndi een' nuicr, zcmdcr de nrir.ste aar-
ze'img. cm zoo te zeggen -automatisch haar
punt' van ui'igang terug.
Een vnouwelijke Fratnsche geleerde, me
vrouw Combes, heelt vele jaxen van haar le
ven aan die waarnermng van de mieren gh-
wijd, en de reeds bestaande studies op dit
geked' aangtvuld mot een reeks buitemge-
meeni "intcressantc experimental, waarvan zij
deze week versliag uitbracht in de Academie
des Sciences. Zij* heeft speciaal ziich crop toe-
gellegidi, om «an de tocnen, dlat hot' merk-
waandige Uridine insect, behalve aide eigen-
schappen wcllike wiji reedfe van hem kcnden,
ook een zeer stcnk ontwikktld ras-bewust-
zijni bezit, dlat de ni'icren-wereld, net a!s die
dter menschcn, verdeelid is in verschilien.de
..landfcm" en ..nationaiitciien" en diat de „bur-
gers" van ilwee vcrschidltnde, clkaar vijan-
d'.ige national i id'en wannccr de omstandig-
heden hen ncpen samen te leven, eerst lang-
zamenh.andl ertoi fcomem elDnander te begrij-
pen en te verdragen om ten slotite te cimdigen
in> volkomen vriendschap en harmonic.
Mevrouw Combes sjaf haar w-erk den titer:
Suppression experimental? de FinimltU enire
(ourmis. (Prod oiidervindelijxe opteiiing der
vijandschap tusschera mieren).
'Hiot was een- algemce.ni bekend fait dat de
bewicnera van twee verschdHenide mieren-kolo-
ni-es ellkiamder nist vendragen, Tusscheit ben.
beshaat een istbsclube „iincompatibL< d'hu-
meur". een. rasscn-baat, die miaakt dart in dit
werel aje de burer a priori vijanden zij®.
Pieron was ertoe gekomen te meenen dlat
de m i Ten van eemzclfde ko'onde onder ling
clkaar her'enden an A een bijzcndcre geur,
we ike voor elke mSeren-hoop anders zou
zijn. Een Lndivfdiu, dat niet de ..nat'onale"
geur uiiTidemt wordrti onaniidldieirijk en: met
heftigheid' aangevallem en meestal ter dood'
gebracht.
Men nam tot dusver aan. dat affleen het
reuikziintuig een rol speeldc bij deze vecht-
rijm «Jood en op do v?ut$ut gedreven.
De stain A heeft in- 3 diagen 15 slaohtof-
fers gehadj de stiam B1 4; de ctam C. 7; de
stanwnen' D1 en E respectievelijk 31 en 14. De
iaai ste wanen grcoter van. almeting, en tech
hadidtn ziiii zxn lateni sliachten bijina zoinder
.tcgenstar.ii te bieien.
Mevrcuw Combes lliet toon, de mieren C
natuuriijlke bcrrgencoten van A en. de mieren.
D, de zich van1 een onvcrgeeflijke, imstinct-
miatige liafheid hiadiden getoond, verder met
ruelX Zij. kleurde 50 iri'eren A biauw, 50 B
wiit en 50 E rose om beter hum evciutics te
kuinnen voigen, en1 lict ze in vrij'heiid ics op
eeni herizcn'tale gliazen plaat omningd1 door
eein houten lijst welikc e'tk onisnappen onmo-
gelijik miaakt. De ravitailleering was verze-
kerd! door ee.n.ige druppel'tjes honing, hter
en diaar; graaapiictjcs en aat.de kipr;den die-
nen bij' het bouweni dlcx verschau-ingen. Bo-
vendien was een beetje aard'e uit elk nest cr-
aan toegevoegd
Vamaf het eers'e ooigenbi'ilk was de veldslag
hant&'.orhteiiiik. De mieren A herkeoidem de
aarde vara nun nest niet. hoewel zij toch
versch was, en streefden en zelfs niet naar
zich te crgaciseeren. Zij' dachicn aan met ar
dors dlan aani vtuohten. De E's en de B's
daareriteigem vcrschansien zich en gingen
diaarop te zamem tct den aanval op de A s
over die in gmoote getald"hot leven lieten.
Mevrouw Combe s kwam daarop de A's
te hul'p; zij ziond hum, ails vcrstefkimgstrce-
pen, 200 hunner nestigenooten. Verloren
mioeite. INlauw iaaneer,geslto!en behlalen de
E's de cverwiinning. Op 705 stxijlrdL-p tel-
de men 306 dkxudcjii, waarvan slechts 45 van
B. en E. HHHB
•De alidds gevormdie Joo'onie B E leefde
daarop in \Tede. Toon mevrcuw Ccmbes er
mieren. in: bracht uiit hem oorspcwkelijike nes-
ten., had'dea er slechts emkele onbeteekenende
sehermutselingen piiaats. „Een van dte nieu-
wcHinigen'", veriielt zij, ,.werd gegnpeni en op
haar zijlde gcwordeni vasthouaen., doch zij
verrlrdligdc zich niet cm porlenrcmtvrnde ijve-
rig met bear .tegensfcauvier d-^r miedcV van
haar voetaprieteni tot zij' ten' skotte werd los
ge'^ten."
Metien'ir'ld vcrdween alle annmrs'teit. De
nieuwelinigen kwiamera bij hum. aarakanst met
enike'e stooites en idawt jes eraf.
Aiie ervadngen; van mevrcuw Ccmbes
wijizen eerat oorloesgezirdie verhoudingen
aan, vervolger® het sluftm v2ni een vrede
en ten s'.io'.te maa'.s:'ha.ppelijke samenwer-
kinig.
Is hierbij de reuk in het srel? Wenden de
vdjiandige mieren' zich1 aan clkand'ers bijzon-
domn geur era komen ziji dlaarom ertoe om
clkaar riot meer te vera'schuwcn, ja, mis-
schien nfet eems meer te herkenueu? Hiebben
zij eeni speciaal' zintulig, dot hum wijze van
optreden' benaa.lt? Of iroetcn we cnderstel-
paarde, dat op vastgesteTde t^e ultdceeringen
zouden wcrdem gedaan aan al of niet behoef-
tige bcledverwanten en hun nakomielingen, in
elk geval aan in het testament genoemde of
aangeduide persenOT.
Werd nu eeni nalatenschap aangrwezen om
daarmee een welcmscbrcven doel' te bereiken,
b.v. stichting van een liefdadige insitelling,
verkening van studiebeurzen, uitkeermgen
aan zekere categorieen van personen in 't
aigtmten,, onduncud van kerkem of bijidra-
gerj op predikantS'trak'l'cmeniten, dan was er
niet veel last. Maar anders werd het, war.-
neer de nalatenuchap bezvemd was voor uit-
kcerir.gen aan familieleden of vrienden. en
hun nakomelingen tot in den versten graad
Het is duidtlijk dat dan, vooral wanneer het
kapitaal niet grcot en de nakomelingschap
wat talrijk was, er al betrekkelijk spcedrg
cen tijd zou aanbrcken, dat de uitkeeringen
heel cnbeduidend werd en, en dat er vrij wat
werk noodig was, om die rechthebbenden vast
te stellen tn, bovendien nog. zoo noodig, on-
derzoek te dcen naar hun behoefte aan steun.
Ala voorbeeld halen wij aan het eerste uit
een vrij iamse lijst van sticbtingen, die als
bij'lage bij. het wc'lsontwerp is gevoegd. 'Het
belreft een testament van Jannetje Jansdr.
Schageni van Oclcber 1605, waarbij een soni,
die nil bedraagt 300 nominaal 2 A N W.S.,
bestemd word! om de rente aan „haar arme
vrienden of bij- ontstentenis van de zoodani-
gen aan de armen der Gereiorm. religie te
A.l'kmaar uit te keeren. Tegenwoordig ontvan-
4 personen oin de twee jaren ieder
partijen; mevrouw uw Combes heeft 'tvraag-
stuk b.reeder bo-'chouwd. „Is het mogelijk,"
zco heeft ziji z-dr 'aigevraagd, ,,fe bereiken,
ren v.".a verscbi'l mde koknien we-
leni dat zij' lot op zekere hoogle in staat zijn
tot redencering met initiat:efHebbrn wij
hier te dben met rede, of met instinct?..
Mevrouw Combes d;u.rft zich hierom''rent
niiet. uiit te spreken. Een feit is er, dat zij in
derkeerig waranen aan elikaar, niet door hun het licht stelt v66r able and'ere; zij heeft
reuk-iorsiaiiien te misleidten', dtoch door aan de nooit mfceren aani elkandler toninen weranen
werkelijke oorzaken van hun afkeer gelegen- zendter dlat er eersli strijd was. Bi zij stelt
held te geven zichzelf te overwinnen op een
wijze wellke d'uurzaam is?"
Zij is, om het antwoond op deze vraag te
viniden te werk .gegaan op de eenvouidiigste
m.a.r.ier: zij1 dworag die vijandelijke mieren met
elkaar te levera, sin cen volmaakte vrijheid
van bewosfng, doch in een en dezelfde afge-
slofoni Tuimi'e, waaron zij gelegemheid had al
•hum dicen en' Men; zcrgvuldig waar te ne-
men.
Op eeni stukje gromd, dbor een muur van
gipsp.ceder om.TO'gd', plaatste zij vijftiig mie
ren. uit v.ijf verscbiilende wilde mieren-hoo-
pen
E:lke ,,stam" kreeg zijn eigen hoopie aarde
met wat erassprietj.es, waarvan hij zijn loop-
gravcnstellinig ken maken.
Zfiehier h> schouwspcl, d'at zij waarnam.
(Ik vertaal uit het observatie-rcgister van me
vrouw Combes, die de vijf verschiirende mie-
ren-kio'ienies aairidkirdkJe nuet de letters A. B.
C D en: E, era die in den loop van deal' strijd
bemcrHe dat A en C nit dezelfde kolonie
kwamcn tn dors geroepen waren om elkaar
natirurftrk te berkonnen.)
2 Met. Talrijke docidolij'ke gevechlen, tus-
schirni die mieren.
2 Mc% 's avonds. Vermindcring der ge-
verhten; begin van afgescheiden orgar.isa-
ties.
3 Mei, 's cchtends. Begir, van aanslurtirg
tusschen de mieren A eni C, (die ui't dezelfde
ko'enie a'komstig waren).
3 Mei 's avonds. Begin eeraer entente
•tursdirn A en B.
4 Mbi Orirrnisrties van 3 neslien, prijs-
geven van die bei.de andere. runnels graven
in den miiddcn-heuvel van a'1e kanten.
8 Mei Staking van eliken slrijd.
iDei. 10 Mei arbciden o-e m.ieren te zamen;
der. 30en is alles in o.rde gebrachtde groe-
pera O err E bestaam niiet meer, able strijders
In^ezonden stukken.
(Buiien verantwoordelijkheid van de Redactie.
De opname in deze rubriek bewijst geenszins
dat de Redactie er nude insiemt.)
zieb de bei&ntgwekkcnde vraagZcudcn> d:i-
rccte en zelfs vijeradige be it ekk in gen tus-
srhen mieren eerst nocdzakeliik zijn alvorens
zij ertoe komera elkander te verdragen?
'Miaar ik zie u .glimJiachon Bolangwek-
kemid? Waarom? Welik practisch belang
heefit dleze studie? Is het wed bet oogenblik
om otnze geleerden buini zoo kestbaren liijd'
tdMen besteden aan d'ergdij'ke proefnemin-
gen?...
(Era ik antwoord: proefnemdngen yam dit
soort vormen een heilzame afwisseling te
midden van de niet minder problematische.
niet mindmr theoreffsobe tot wcdcropbouw
van de wereild. Ik loan die geda chte niet van
mij afzetfen, dfot de kinappe koppen. die te
Washington em te Cannes te Gcreve em. te
Genua., ervam droomen. om den d^frnuilieven
vrede te verzekeren tusschen de mcnschen,
niet kwaad zouden doen, een kijkie Ic
gaan nemen in het groote berk der natuur
en eens te zie®, door bem'iddelung van me
vrouw Combes, hoe bet tocgaat bij' de mie-
reni.
LEO FAUST.
Par.ijs, 5 Februari *22.
Uit onze Staatsinachine.
STIOHTINOEN,
(Nadru'k verboden.)
Op bt'handt'ling wachf nog steeds een
welsontwerp tot opheffing van eerige stich-
tingen.
'Het spreekt haasr varazelf, dat deze eitich-
tingen van ouden datum zijn. Ons voorge-
slacht had de gewoonte wij mogen haast
van een gewconfe spreken: om hun nala
tenschap of een dteel daarvan te bestemmen
voor liefdadige dioeleinden, hetzij, dat er be
staande instellingen van algemeem nut mee
begittiig'd werden, hetzij dat de erflatier be-
gen
3.60. Mem meet in gedaehie maar eens
ma gaan hcevcel papiier em tijd er noodig is
om dteze tweejaarlijksche uitkeering van
3.60 ter plaatse (e brengen.
Vele van de vermaakte kapitalen hebben
den invl'oed van de tierceering der Staats-
schuld onder Napoleon ondervonden en dat
heeft behalve die toemetning van des erflaters
afstammelingen of die van de door hem aan-
gewezem familieleden', tern -gevclge gehad, dat
er b.v. van een kapitaal van 92350 in 2 A
N.W.S. nu uitkeeringem wordem gedaan
van zeer verschiliend bedrag, waarvan het
laagste is.... 21 ceniten's jaars.
wij illustreeren de omvangrijkhe'd van de
administratie nog met het testament van een
zekeren Simon Veill rume de Brieninie van 10
Mei 1703, dat bepaalde, dat zijn nrlaten-
schap (nu 68.850 nomdnaal 2H N.W.S.)
de vcUienide bestemming zou hebben.
„Vcortdurend vruchtgebruik besproken
aan des testaieuxs in Frankrijk wconachtige
familie, onder bepaling diat diegemen zijner
bloedverwaniten, welke de katholieke belijd'e-
nis zouden. verlaten1 en zich in Nedierland
vestigen, hun aandeel in het kapitaal zouden
erlangen."
Twee van die familieleden hebben op dozen
grond een uitkeering in eens ontvangen. De
overigeni onlvangem eem jaarlijksche uitkee
ring, maar door hun uitlandigneid zijn zij
moeilijk aan te wijzem. Nu nog zijn 139 af-
s'tammelims'em bekemd; daarvan heeft een
rech'i op 380.16; een op 95.04; drie op
63.36; twee op 21.12; drie op 15.84;
vijf cp 10.56 em de overige 125 op bedra-
gen, welke afwisselen tusschen 10 en
0.28.
De kapitalen van de eeriijds ingestelde
stichtingem, voorzoover geem bepaalde be-
windvoerders in het testament werden. aange-
wezen, wcrdem ingebracht bij de vanouds be
staande Wees- em Momboirkamers, die be-
last warem met de administratie eni het be-
heer. Maar in 1852 werden deze kamers op-
gehevem em de taak ging voorloopig o\'er op
eem algemeene commissie van liquidatie. Be
halve andere werkzaamheden was aan deze
commissie opgedragem om tern staat op te
makeni van de doorloopende adtmimisjatie
van kapitalen, van de per,odieke uitkeerimgen
em ander voortdurend beheer waarmee de
Wees- em Mcmboirkamers waren belast ge-
weest. Later zou dam bepaald wordem wat er
met die kapitalen en uitkceringem moest ge-
schiedeni. Dat gebeurde bij die wet van 20
Aug. 1859. Dc vcrplichtingen en, bevbegdhe-
den gingen met 1 Januari I860 over op den
Mini iter van Financial, die dus later de
sbchtingen zou beheeren en rtkenschap ont-
virng van de bewiiidvoerders van andere
stichtingem. Zoo Ham 42 stichtingen in be
heer bij het department van Finanoien en
van 10 andere werd doer do fcewindvoerders
rekening en verantwoovdrng afgelegd bij den
Minister.
Reeds in 1859 is oveiwogen, of het niet
wenschelijk was sommige van die stichtingui
op te hefien, nraar tot nog toe is daarvan
nicts gekomen. Voorzoover de bedoeling van
den erflater icts algemeens was, b.v beurzen
voor studenten, uitkeering aan behoeftige
weduwtn, onderhoud van bepaalde zaken,
bestaat die- wenschelijkheid n.ec Maar ren-
ten aan afstammelingen van bepaalde familie
leden zonder onderscheid of zij al of niet be-
hoeftig zijn, zijn in strijd met art. 926 en
946 van het B. W., die zoo iets verbicdcn.
Waar het betreft uitkeeringen aan familie
leden van den erflater, Is verdeellrg va^ het
kapitaal gewenscht, oradat die uitkeeringen,
door de talrijkhtid der rxhthebbeaden, te
kleln worden. Ook zijn er fctidsen, waaruit
goen uitkeering meer geschiedt, omdat dt
lochthcbbcnden ontbreken.
Het behetT en de administratie kest vcel
tijd en het nutlig effect is uiterct goring. Op
heffing komt dus wenschelijk voor, zcifs
maatregcl van bczu rtiging. Er wordt nu
voorgestcld om tot opheffing van 24 stichtin-
gen over te gaan. De kapitalen in 2% of 3
procent N. w. S worden verkocht en het
daarvoor ontvangen bedrag zooveel mogelijk
volgens de bedoeling van den erflater ver-
dceld onder hen die daarvoor in aanmerking
kunncn komen. Waar zulk cen verdeeling on-
mogclijk is, wordt het geld in's Rijks kas ge
stort.
Van deze algemeene regeling wordt uitge-
sloten een kapitaal van nominaal 14000 van
de stichting van Clara Jansdochter, vrcuwo
van Sparwoude. Uit de opbremgst van deze
inschrijving wordt 300 uitgekeerd aan den
voorzitter vrn de Theologische faculteit dei
Universiteit te Leiden om vcrdecld te worden
onder twee studenten in de Thcologie; en
50 aan de Regentcn van het Oude-Manncn
en Vrouwenhuis in de Papcnsteeg te Delft
voor een blijden maaitijd''. Die 300 wa
ren oorspronkelijk cen jaarlegaat aan het Fra-
terhuis te Delft tot opname van twee jongp-
'ingen boven het gewone getal; later is die
som met tocsteinming van dat hu s. aaciigc
wezen ten bch.pe\re van twee theologische stu
denten te Leiden
Dit laats'e fonds (van C'ara Jan6dvoora'
levert heel veel mcciliikheden op. onrdat o. a
Het aantal afstammelingen van bepaald aan-
gewezm personen is geste^en tot 30 000
waarvan er 800 nog cen uitkeering genicten,
maar voor de ovcrigen is die gedaald tot be-
neden 1 cent
(Coer: dlttrcttaabledfixjen.)
jb. HARTLAND, Koningsv/eg B 69.
Handel in 2e handsch Kinderwagens, Sport-
karren, Ledikanten, Bcdden, enz. KONINGS
WEG B 69 naast Klaas Vtrwer
TE KOOP GRAMAPHOON" zonder
hoorn (merk Odeon), dubbele veer met 25
platen (dubbele), eikenhouten kast. Prijs J 60.
Ad-res Schermerweg 64.
TE KOOP EEN GASKACI1ELTJE met
afvoerbuis, zoo geed als nieuw. Te bczich-
gem M aan dags 112 uur.
STATIONSSTRAAT 83.
"kINDERWAGEN en KLEE'RMAKERS-
NAA1 MACHINE IE KOOP. Spoloopje.
VISSCHERSLAAN 2.
PROTESTANTSCH VERWEER.
Het apostel-convent.
„In geval diat (door mij) kan worden
waar gemaakt, dat na de nederdaling van
den Heifeen Geest, die hun alle d'ingen leer-
de, de apdstelen zonder meer in Petrus hun
gelijke in rang hebben gezien, zakt de gan-
sc'he Roomsche Kerk als een. gesinolten Nou-
gat-taart in mtkaar; de hierarchic valt; de
apos'tol'ische opvolging, op Petrus' stoel on-
afgebrokeni bewaard, verdwijnt."
Zoo werd door mijn tejgenpartij' gesproken,
teen hij begon aari de bestrijding van mijn
vcrhandeling over't apostel-convent te Je-
ruzal-em.
Niettegenstaande alles nu wat er te berde
gebracht werd om aan te toonen, dat dit
mij niet mogelijk was, neent ik gaarne aan
om dit toch waar te maken.
En in dat geval reken ik er niet op, dat ge-
beureni zal wax Pater van der Sandem voor-
spelt. De Roomcs'he Kerk zal er tcch wel
om overeind blijven, maa-r ik ben dan ook
reeds m 1 minder tevreden.
N 1. aangetoond te hebben, dat de Room
sche kc; k op onbij'belscheen grondslag be-
rust en't Pausdom enkel aanmatiging is.
Nu dan mag ik eens verzoeken den bij-
bel cp tafel te nemen' en dien met mij op te
laan bij H andel ingen 15
iedftr cie vesra 15 lecat, ziot d*t d*ar mee-
gedeeld wordt, hoe te Antiochie sommigen
waren gekomen uit Judca, die zeiden: „in-
dien gij niet besneden wordt naar de wijze
van Mozes, zoo hunt gij niet zalig worden."
Daarover ontstaat dan twist eni -men vaar-
digt Paulus en Barnabas af om over deze
vraag op te gaan naar Jeruzalem tot de
apostel en en ouderl ing en.
Te Jeruzalem gekomen zijnde, wordem de-
zen nu door de gemeente ontvangen en ver-
tellen van cien zegen, dien zij hadtdem o-p
hun arbeid. 't Was kennelijlk Gods werk!
Maar zoo verhalen ze dat wordt nu
bedrelgd door degenen die er op s.ondem, dat
de besnijdenis gehandhaafd werd en de on-
derhoudinig- van de Mozai'sche wet verplich-
tend wilden stellen. Immers zoo vroegen
dezen sinds wanneer heeft God die wet
afgeschaf't?
Zoo ver'haalden dus Paulus en Barnabas
te Jeruzalem van't gerezen conflict.
Vers 6—11 bevat Petru^ toespraak op de
vergader ing van de apcstelen en ouderl ingen,
die daarna werd gehouden om 'te trachten de
Natuurlijk werd er veel geredeneerd. Want
tegenover de „inzettingen Gods", die men
niet lcslaten wilde, stonden de feiten van 't
geloof onder de heidenen, die ook niet te
loochenen waren.
Was een ingewikkeld geval en de discus-
sie werd al heviger.
Er kon. zelfs gesprokem worden van „groo-
te twisting".
Dan staat Petrus ep ei hij zegt: gt weet
dat God mii tteda laa!g geledm neoft genet-
pen om' aan heidenen't Evangelic te verkon-
digen. Dat heeft God zelf gedaan, toem Hij
mij zond tot Cornelius en de zijnen. Maar als
God nu geen onderscheid m-aabt tusschen
jcod en heiden, waarom zullen wij 't dan wel
doen? Want dat doem we, zoolang wij den
gcloovigen uit de heidenen verplichten wilien
naar de wijze van Mozes te Jeven en hen
niet eer voor vol aanzien.
Volmaakte we.svcrvulling is trouwens on-
mogelijk en ,,geuade' blijft de eigenlijke
grond der heilsverwachting.
„Veel verder" zoo zegt o. a. prof, de
Zwaan „bracht hij echler de zaak aldus
niet.
Immers hij' wijst niet aan, hoever of hoe
weinig ver, men met die wetsvervulling gaan
moest of moch't om voor 't onibrekende op
„genade" te mogen rekernen!
En hij zweeg gehieel over de vraag of de
besnijdenis wel een voorwaarde kon zijn van
't „veroond."
Nog minder waag-de hij zich aan 't ver-
moeden, dat de eigenlijke kern der quaestie
lag in de vraag, of't heil in Christus mis-
scnien niet veel ruimer grenzen eischte dan
die van dit z.g. ..verbond".
Petrus heeft dus geen decisie gegeven of
een uitspraa-k gedaan in't geschil, dat aan-
hangig was.
't Debat is met de vermelding van zijn er-
varing niet gesloteni en de partijen zijn 't
niet eens geworden, zooals rater van der
Sanden' 't voo-rstelt.
Door staat nisLs van Us H&uUdingen
156—11.
SCHRIJFMACHINE in goeden staat TE
KOOP GEVRAAGD met opgave van merk
en prijs. Brieven onder letter R 178 bureau
van dk blad.
TE KOOP good onderhouden groen-
peiuche nianon-ienouten CANAPe 30,
N1E UW E S LOOT 125.
TE KOOP: GRAMAPHOON met 15
mummers (weinig btsptel-d) voor 17.50.
Adres bureau van dit blad.
del, van het bsnkwezen en van de Hanjte.a-
politiek als men niet eerat eonlg begrip heeit
van de product!?, en hare behodtcn.
W?.t meet onder vrcductie werden ver-
staan? Elke verw«king van gocderen zco-
danig, dat deze in een voor den ge- of vcr-
bruikcr geschiktertn vorm komen, of waar-
door de goedcrcn gebracht worden op de
plaats waar zij nuttig of noodig zijn, kan
worden beschouwd als productie. Men' be-
grijpe dus wel, dat producccren niet schep-
>en is, maar vervormin. lets nieuws schep-
pen kan de mensch niet; dat gcbeurt zelfs
niet op die plaats waar mcti het allicht zou
vcrwachtcn; het bouwland. De bocr die zaait
brengt dc zaadjes in aanraking met den
grond, en uit allerlei inwerkingen, die hier
.lict kunnen worden uagegaan cm die voor
ons dcel trouwens ook van geen belang zijn,
jntstaat uit" de s"menwerking van de sappen
uit den grond err die uit het zaadje cen nieu-
we plant De beer is dus ook producent, zoo
zuiver produceat zelfs, o'at men een tijdbng
(in de 18e eeuw) gemeend heeft alleen de boe-
ren zouden producenten zijn. Dit was de
opinie der „Physiocratendie immers „za-
zen", dat al'eco de landbouw „nieuwe goe
dcrcn sch-iep". Waaraan is nu hun fout te
wijtcn? Hun uitgangspunt is zeer zekcr vrij
iuist Vclgens hun rcaer.'.ering kan er van
voortbrenging geen sprake zijo. wanneer het
inkomen niet vermeeraert, en dit v.rmcerdert
niet, zoolang de kosten grooter zijn dan de
onbrengst. Juist in die kosten begint de
tout" dczer school. Immers er meet duide-
'.ijk versch'il gemaakt' worden tusschen voort-
orcngingskostcn cn dcelcn van het inkomen.
~>c individueeie ondernemer ncemt arbeids-
'ooncn, renten, belastingcn e. d. m. kosten-,
imdat deze kosten zijn winst vepmindert
Voor den economist zijn dergelijke uitgaven
recn kost'in, maar vruchten uitkemsten van
verricht werk, waarvan arbe:ders, kapitalis-
en rf de sir.at hun aandeel krifgen
Kosten in economischen zin zijn alleen die
ieeleu van het ecoriomisrii? kapitaal, die door
siijtage cf verbmik Hj iena es proiuctle te
niet gaan. Wanneer dus een fabrikant voor
f 10.D00 goederen heeft geofferd, om daaruit
voor 100.000 nieuwe goederen te verkrij-
gen, dan heeft Mj voor 90 >000 meuwe
waarde voortgebracht. Misschien zal hij be-
langrijk hoogere uitgaven gedaan hebben
dan 90 000 en dus een venies lijden, maar
dit vera-ndert niets aan het feit, dat er in-
derdaad nieuwe waarde is geproduceerd.
Het verschil tusschen voortbrengingskos-
ten en deelen van het inkomen is door de
Phvsiocraten. zooals reeds meer gezegd, niet
duidelijk gezien, en de economische weten-
schap na de Phvsiocraten "leeft dan ook steeds
er cp uit geweest het voortbrengingsbegrip te
verruimen.
Er besiaan thans nog 3 theorieen, die een
uitvloeisel zijn van deze pogingen, die ons
echter te dezer plaatse niet behoeven te in-
teresseeren, daar zij van geenerlei practisrhe
beteekenis zijn, cn naar mijn opinie te diep
gaan om hier voor eene behandeling in aan-
merking te komen.
Over de, vanuit economisch oogpunt be-
schouwd, hoogst merkwaardige orgai.isatie
der productie zullen wij de volgende maal
spreken.
TE KOOP EEN LIEF KEESHONDJE.
Adres NlEGMvPOOR fSLAAN 20.
TE KOOP AANGEBODEN een zware,
lange i KANTSPORI'-LAivDWAGEN. le
bezich'tigen Stalhoudierij Wilien, Dijk.
TE KOOP onderhouden KINDERWAGEN.
J. alIiviIKAaL, Tepeiniaiiolaan F No. 1.
JE ADRES VOOR GEZONDHEIDS-
GwkDELS en reparaue van breuxbanaen
en tasschen. Beleeid aanbevelemd J AC. v. d.
MtLK, Dij'k 26.
ITAL1AANSCH MINIATUUR HAZE-
WIinD HgnujE IE WJiJ tegen elk
aannemelijk boh. OUD tURAGH l 33.
TE KOOP een me tie bekleede WIEG en
een besve WLKiiFlnlS.
Htli-rGtNLAMD 13.
Provinciaal .Nieuws
DL VUOKTbRtNUlNG.
I.
Bij de bespreking van dm omloop der goe-
deivn oesamuwaui wij dtzen als net nuuuel-
puni dot genee»e eccuoimscne organieat.e on-
ze-r maaisenappij, waaromneen zicn verschn-
icnae aula ace.piaaisten, die acutereenvol-
gens onze aandacnt in beslag zullen nemen.
cvat de productie incrbij het ecerst aan de
Oeurt komt neett goede rcdemen. Vooreerst
moeten er goedercu zijn, die cm kunnen loo-
pen, en deze moaen woruen geproauceerd.
novendien is het onmogeujk een inz.cnt le
verknjgon in de werkuig van den groothan-
Daar staat alleem in't vers, dat daarop
volgt, da-t (.ierwij'1 er ,^;rooie twisting" was
gtwe-cSi) „al ae menigte nu sulzweeg en
noorde barnaoas em Taulus verhalen wat
giooie teexenert en tvenderem God door hen
onder de heid-erjen- gedaan had."
i_n dan gaa-t 'it voort in vers 13-21 waar-
in meegedeeld wordt toespraak en beslissing
door Jacobus voorgesield.
Want in dit vcoiSiel van Jacobus ziet men
zegt prof, de Zwaan „waar de eigen
lijke mceuijkiieden scholen en hoe men aaar-
tegenover posuie nemen moest."
Hij wijst er op, dat Petrus volkomm gelijk
had met te zeggem, dat God zelf is voorge-
gaan met de heidenen ook tot Zijn vclk aan
ve nemen En hij dioet dan uitkomen, dat de
gedachve reeds leefde bij -den profcet Amos,
dat Gods volk ruimer grenzen heeft dan
Israel.
Maar grenzen modem er blijvem!
Jacobus wil daarom de ouue grenspalen
wel wat verder uxtzetien: zoover n.l. als ook
de Synagogale praclijk buiien Palestina ge-
woon was te gaan.
Ook daar legde men aan diegenem ui't de
heidenen, die zich „tot God keeren" geen
bezwaren in den weg.
Alleen de z. g. Noachi tische geboden1 moes-
ten gehouden worden.
Maar als dan nu vanouds reeds deze pro-
selielem „in de svnagoge iederen: Sabbat' de
heilige schrift'en konden hcoren voorlezen en j
toelichtem, zou dan de christelijie gemeente j
zulke „veresrd£r& vti God" :.Jtcec2n aid-
m* 1
UIT URSEM.
Voor „Plaatselijk Belang" hield Prof.
Eerdmans deze week eene improvisatie over
Staat en Maatschappij.
De histone van ieder volk leert, dat uit de
maatschappij de Staat ontstaan is.
De primitieve volksstammen uit het grijze
verleden hadden weinig wetten noodig, om
het gevoel van saamhoorigheid te doen ont
staan, doch hoe meer een volk zich ontwik-
kelde, des te meer had het behoefte aan eene
welingerichte samenleving.
Letten we op de eerste helft der vorige
eeuw, gaan we na op welke wijze de provin
cial- en gemeentewetten in en met het volk
gegroeid zijn, dan verwonderen we ons niet,
dat dezen eem zoo lang leven beschoren was.
Nemen we waar, hetgeen in de twintigste
eeuw geschiedt, hoe tie overheid de maat
schappij aan band legt door hare vele wet-
ten en hare koninklijke besluiten, dan ervaren
we, hoe de vrijheid eener natie ingeperkt
wordt, welke vrijheid haar lief geworden is
en welke ze tot geen prijs zou wilien missen.
't Schijnt of de maatschappij eene reus-
achtige "fabriek geworden is, waarin iedere
werkman zijn taak tot in de finesses is aan-
gewezen. waarin alle energie gedood wordt
en alle fut uit den werknemer verdwijnt.
Alles wordt van boven af gereglemen-
teerd, eer heir van hoogere en lagere ambte-
naren met weidsche en minder voorname ti-
tels komen controleeren, of de voorgeschre-
ven wetten nauwkeurig worden nageleefd.
Waar door de arbeidswet met haar romp-
slomp gestaag het geringste karweitje tijde-
lijk wordt stopgezet, om de superieuren te
7.oo „oordieel ik" zegt Jacobus, dat men
hum zal „aanschrijven, dat degenen, die zich
uit de heidenen tot God bekeeren, zich on-t-
houdem van de dingen, die door de afgoden
besmet zijn, em van hoererij en. van't verstik-
te em van bleed."
DT heeft toem „den apostelen en den
ouderli-ngem met de geheele gemeente goed
gedacnU (Hand. 15 :22) zoo geschiedde.
Op deni voet heb ik mu t hoofdstuk gevolgd
en u laten zien, hoe't toeging op't apcs.el-
convemi.
Maar nu vraag i»k: had Petrus daar de
leiding (zooals mijn tegenstander beweert)?
W?s Simon Petrus daar ,/ie eerste, de
groote, de oppermachtige?
Is Jaccbus voorstel een „erkenning van
Peirus' hooger gezag?
Mag men dit voorstel noenien „een amen-
dement op de door Peirus gegeven decisie?
't Lijkt er niet naar. maar Pater van der
Sanden wil em moei dit allis er in lezen, om
de eenvoudige reden, dat't Pausdom gered
wordem -meet.
En hij mag, volgen® Kerkelijk gebod, in
Handelingen 15 ook niet anders vinden, dan
bevestiging van 't Roomsche dogma, of-
schoon danrvn niete te bespeuren is voor die
onbevooroordt -Id het genoemde Schriftge-
deelte leest.
Ds. IT. P. DE PREE.
(Wordt vervaIgi)
T3n\e ifip l>r^ 1
