Alkniaarsche Gourant
HET TEAGISGH LOT
Donderdag 16 Febrnari.
Hot tubercnlose-vraagstuk.
F e n i 11 e t o n.
5®. m. 19M.
Hcndsrd Yler m Twintlgsts Jaargang.
Frovinciaal Nieuws
(Vervolg.)
Longtuberculose gaat ate regel gepaard
met hoesten. Daardoor wordt sputum opge-
voerd, met als gevollg tofectieverbreiding.
De uLertuberculose is al® regel kenlbaar
door het langzamerhiand grooter wordem van
de uier, waardoor men knobbels in de uier
lean vedem. Dit werkt langzaam. De mc-lk
blijft geruimem tijid normaal, de afwijking be-
gint met 'het toorrelig worden; de melk krijgt
tenslotte een andere kileur tengevolge van de
vele tuberkelbacillen. Soma komt de uieront-
steking plotseling op. Men1 moet dus zeer
voorzicbti|g, zijn en dke uierontsteking nader
beschouwen en ondcrzoeken.
De baarmoedertuberculose komt vrij1 veel
vuldig voor, kan o. a. aanJeidinig gevem tot
het met drachtig worden en het omtijdig wer-
pen der koeien.
Deze tuberculose wordt als regel erkend
a an het diun uitvloeiea van otter, waarin ba
cillen zitten.
V-oorts ericemt men de darmtuberculose en
daarnaast heeft men het gortig zijn van de
dieren.
Open tubcreuleuse dieren zijn de dieren1,
die de bacillen met de melk, de mest of dloor
de baannoeder naar buiten hrengen.
Een moeilijke vraag is, wanneer een dier
een smetstofverspreider is. Is dit reeds het
geval, wanneer het proces in de organen
werkt, wanneer die organen1 nog heeiemaal
van die buitemwerdd zijn aflgesloten (spr.
denfct aan de aangetaste lever) of geschiedt
dit alleen, wanneer het ziekteprooee met de
buatenweield in contact staat.
Deze kwestie is moeilijik uit te maidenDit
staat echter vast: Wie die tuberculose wil be-
strijdem en het gevaar dat dreigt, door open
tuherculeuse dieren, wil inperken, moet er
Voor zorgen, diat dengelijke smetstofversprei-
ders zoo spoedig mogdijk den sta-l uitgaan
en worden dood gemaakt, want open tuher
culeuse koeien zijn nergens anders toe in
staat, dan him omgeving te verpesten en zelf
ten grondie te gaan en Koch kamem dergeliike
dieren over bet geheele land nog veelvuldig
in circulate voor. De open tuberculoseiijders
worden nog veelvuldig overal op de vrlje
markt aangevoerd en toch doen wij1 daarmee
onze zaak van veehouderij, groote schade en
het ware te wenschen, dat maatregden wer-
den genomen, waardoor dit niet meer kon
voorkomen.
Wanneer het waar is, dat wij op grond van
ons veeartsen ijkundig kenrnen) en kurmen tijdig
Ikunnen omtdeicken welike dieren de smetstof-
verspreiders zijn, dan is eigenlijik toot den
veehouder, die in zijn stal de tuberculose wil
bestrijden, die bestrijdinigi heel eenvoudig. Hij
slachte deze dieren onmiddellijk! Met is ech
ter mogdijk, dat een dier vandaag geen ver-
6diijnselen vertoont, maar, omdat de omstan-
digheden hem zeer ongunstig zijn (een be-
dompte stal, voedselnood, enz.) een poos
later wel verschijmselen vertoont, welk dier,
omdat het zoo in de onderwat is geraakt, een
open tubercuioselijder is geworden. Met is
onmogelijk, dagdij-ks de stal te controleeren
en daarom is de tuberculine voor ons een
belangrijk hulpmlddel geworden om de vee-
stapel te scheiden in besmette en vrije dieren.
Wanneer in een stal 1/3 van het vee reageert,
terwijl 2/3 van het vee vrij> is, dan moet men
zorgen, dat het 2/3 geen.' contact krijgt met
het 1/3 besmette ded en is de kans "uitgesLo-
terx, dat men uitbreiding van het proces krijgt.
De tuiberculiirie-reactie berust hierop, dai de
dieren ingespoten wordeni met de producten
van gekweekrte taubeitelbacillen, een vergift
dus, dat in het lichaam is gevormd door de
bacillen. In het lichaam heeft zich dan een
tegengif gevormd, dat het ontwikkelde vergif
bestrijdt. rfierdoor ontstaaf koorts. Wanneer
een dier nu, na het ingebrachte gif koorts
'krijlgit, dan is dit het bewijs dat in het lichaam
het gevonnde tegengif aanwezig is en dat
dus net rund tubSculeus is. Tuberculoosrvrije
dieren reageeren niet. Hierdoor kan men dus
de tubenculoos-vrije diereni scheideni van de
besmette dieren. Het mooie van de methode
VAN NICOLAAS II EN ZIJN OEZIN.
(Dert i en jaien .aan het Russische hof) naar
heii Fransch van Pierre Gililiard' door Mar
guerite de Rouville. (Geautoriseerde verta-
liin'g.) Nadl uk verboden.
2)
Op den; dag die voor mdjn eerste lies was
vastgesiteld, kwam een rijtuig van het palleis
mii: liallen em brachit mdj maar die Vilila Alex-
anidria, waar de Keizer en zijm geziini nog
verfioefdfetn. Maar mettegensfaande de Kei-
zerlijibe livarei. he!) wapeu op de paneel'en en
de beveten, die stellag daenaan.gaanrie waren
gegeven, omdervomd ik tot mijln schade, dat
mem niet zomder moeite tot de tegenwoordig-
iheiid) hummer Majeataiten1 doondrong. Ik werd
aam den ingang vam het park aangehoudten1,
en het Icosiille eenige oogenblikken van over
en weerpraten, \x>ordiat men mij dOori'ict. Bij
eemi bochi) vam dfen weg zag ik weldra twee
klleime steenem gebouwem, door een overdekte
gang verbonden. Zij; waren diermate eenvou
dig, dat ik ze voor d^pendane.es van het pa-
leis aamzag. Sl'echits toeni het rijtuig voor een
ervam stilhield, biegreep ik, dat ik op de
plaats mijiner bestemmiiing was aangekomem1.
iMlen geleidldie mij niaar de 'tweede vendie-
ping in 'n: kteim vertrek, dat zeer sober in Emi-
gel'schtem >trant gemeubeld was. De deur gaat
open, eni die kaizerin treed t bininen, haar bei-
de dlochilteritjes Olga en Taitd'ana aam. de hand
voeremd.
'Nla eenige vriernddijlke woorid'en1 neemt zlj
aam de tafel pliaats en. noodigt mij uiit tegen-
over l! aar tte gaan. zittendie kinrfenem nemen
een stoe! a am weersziiden. De Keizerin was
op dat tijdstip nog cene zeer sohoone vrouw.
zij was ilang em sBamk en had' een1 odele, fiere
houding. maar men vergat d'ait allies, zoodira
neni haar oogea ontmoctte. groote grijsblauwe
r-ogea vol 'tevan, en. waarin zich de aandoe-
•'nsm mum vaalbawcgaa aUA weArapiagel-
is, dat meat fiatcrttoor djfeia votatlgt,
men. iedereen kan laten zien.
Voor de tuberculose-bestrijding in het groot
is het niet ganafckelajk, het groote aantal die
ren aan deze bewerking te onderwerpeni.
Wanneer dit aan de veeartsen werd opgelgd,
dan zouden die sterk te beklagen zijn.
Spr. heeft dan ook de uitvindinjgi gevolgd,
door het buitenland aangegeven, waardoor
men op eeniroudiger wiize lean vaststelten of
de dieren beamet zijn of niet. Na het onder-
zoek in eerste instantie passen wij het drup-
pelen toe en1 het is ons geblokem, dat ma de
tweede druppeling alle leageerende dieren
voor den dag ikomen. Wij ziju midden in de
campagne en krijgera waarsaiijnlijk een hoo-
ger percentage. De veehouder moet. als hij1 de
besmette d'ier cikent, deze geschciden houden
van de vriie dieren.
In Friesland is ons geblakm, dat wij ook
moeten letten op het voedsel, dat wij. de jonge
kalveren geven in het belamg van de tuher-
culoos-vrije opfok van het vee. Daarom kun
nen wij de oudere dieren plaats laten maken
voor een tuberculoos-vrije generatie. Daar-
mede hebben wij. in Friesland zeer veel te
kampen gehad, in verband met dc bijproduc-
tem van ae fabrieken. Over de maatrogeien,
die daartegem genomen. moesten worden, is
heel was gediscussieerd.
De mdk van, de tuherculeuse dieren. komt
ook aan de fabrieken en ondergaat geen bi-
zondere bewerking. De ondermelk gaat naar
de boerderij voor deni opfok van de kalveren
terug en juist die ondermelk bevat een groot
aantal tuberkelbacillen, die het jonge vee tu
berculous ma'ken Wij waren het er over eens,
dat wij verplicht waren1, de kamemelk en. de
ondermelk, die voor den, opfok naar de boer
derij terug ging, aan een hoogere tempera-
tuur moesten biootsteLlen, om ziektekiemen
te dooden. Maar toen men over de wei begon
te praten, moesi men zich zeer voorzichtig
uitlaten, om niet de verontwaardiging van
een gToote catagorie op zich te laden.
Over het in 1015 gegeven pasteurisatie-
geood van de wd wilde spr. met -litweidten,
omdat het alweer van de oaan is. Maar vast
staat, dat, wil men individueel. in eigen vee-
stapel, met kracht de gezondheidstoestand
van het vee opvoeren, dat men1 daarbij niet
kan missen de steun van de fabriek, waar-
aan men z'n melk levert. Spr. noemde voor-
beelden, waarui t bleek, hoe iong vee van vee-
houders, die aan eem bepaalde fabriek lever-
den, op tuberculine-inspuiting realgeerde, ter-
wij'l dit met het jonge vee van in de buurt wo-
nende veehouders, die aan de fabriek niet
leverden, niet het geval was.
In &n geval kon worden uitgemaakt, dat
het lag aan de lage pasteurisatie van de
room, terugevolge van de brandstofnood. De
room en ae ondermelk moeten voldoende ver-
hit worden, zander de belangem van de zui-
velindustr'e te schaden en dit is tot S5°. Aan
sommige fabrieken had men desondanks toch
nog last met reageerende jonge dieren. Aan
een bepaalde fabriek ondervonder, wij verle-
den jaar, dat men de gxootst mogelijke kans
van zekerheid de wei ae oorzaak is geweest,
dat een groot percentage jong vee van vee
houders, aangesloteni aan die fabriek, rea-
gecrde. Omdat die fabriek niet genegen was,
andere maatregelen te nemen, richlten 10
veeliouders op spr. voorstel eeni kleine ver-
eeniging op, met het doel, de gezondheids
toestand van hun vee te verbeteren. Ze wis-
ten van, de fabriek gedaan te iarijgen1, dat de
wei, die zij teruJg, kregen, opgestoomd werd
tot 70°.
Van reageerend jong vee hebben de be-
treffende veehouders nu geen lasi meer. Al
leen met het jonge vee, voor Mei geboren, den
tijd, waarop wij begonnen, is dit wel het ge
val.
Vooor ecu j ufstie ocoelusie zijn meer gevallen
iioodi'g; die te verzamelen, is niet gemakke-
lijk. Het voorbeeld met de door hem bedoelde
fabriek is wel typisch, want jarenilang waren
daar de boeren1 reeds bezrg, het vee tu'bercu-
loos-vrij te maken en toch reageerde steeds
het jonge vee en de betreffende veehouders
ziju daarvan nu veriest.
Spr. gelooft dan ook, en dat is de moraal,
dat, wanneer een bepaalde zuivelfabriek een
voldoend aantal koeien aangesloteni heeft,
waarvan de geleverde melk t. b. c.-bacillen
bevat, dat ook de wei in staat kan zijn, ons
jong vee een voederinfectie te bezorgen. Wan
neer dit slechts in die mate het geval zou
ziju, dat de weerstandskracht tegen. andere
infectie daardoor wordt bevordera, dan zou
dit niet erg zijn, maar spr. zijn voorbeelden
den,
De oudsfe dier pricc?sscn, Olga, eeo meis-
je vam tier. jaar. irel blond, met guiiig tinte-
lcnde oogen en een lichitelijik opgewipt neus-
jc, keek mij oudcrzoekieinxt aan met em bliik,
die op het eerste gezicht mijn kwe.lsbare pick
fcrachtte te mtdiekken; er straaLdfe van dit
kind' eem waas van reimhieid em oprechitheid
uit, diafc oinmidideliilijk tot! haar aantrok.
tDe tweedle, Tatiana, adit en een half jaar
odd, met dbriker kastanjebruin haar, was
mooier dam haar zusje, maar maakte den. im-
drufc mindter cpenhariig em spontaan te zijm.
De 1'es begiint; ik bea uit het veld gesla-
geni en niet op miionl gemak door dietn groo-
ton eemvoud van, eon icestand, dien ik mij
ga'nsch amdbrs had1 voorgesteldi. Geen. woord
van1 hetgeen ik zeg, omdat die Keizerin;; ik
voeii diuiddijk dia.t dit miet een, lies is die kk
geef, maar eoni examenj, dat mij. wordt afjge-
nomiein. 'Htet feiii, 'diat de wertkelijikheiid! zoo ab-
soliuut niet beantwoord a an mijn verwaohlim-
gem, bbenteji; mij in de war. Tot overmaat van
ramp had) ik mij, voorgesteld, dat miijm leer-
lingem veel' verder gcvondend1 zouden; zijm dan
zij im werkcldikheid zijm; ik b.ad eenige itlaal-
oefen'inlgem intgiekozen, zij, blijkeni veel te
moedilijlk; mijlni van1 te vonen bercidle !es is mij
vam igeonerlei nut, ik moet iets verzimnen, ai-
lerlei redknidldblan' te baat nemen... Eiudteldjk,
tot mijm igrootte opluchitimg staat de klok en
is mijln beproeving fail eiride.
Gediurende de eerstvolgende weken woon-
dle de Keizeriin: geregedd de lessen, der ikrihde-
rero bdji, wiaarvoor zij1 groote belauigstel'ltng
aam den dlag legde. Het gebeunde menig-
maal1, dat zdji, uiad'at de kinderen one verl'a-
fen haiddlm', met mij die venschillende metho'
den cm huilpmriddblen besprak, die im gebruik
zijm bijl hdt omdbrwijs in levende talen, eni ail-
tijid werd' ik igeiilroffen dloor haar holder oor-
dbell en die scherpzinnagheid harer opmerkin-
gem.
Uit dial eerste bftgim herininer ik mij1 voor-
aJ; een bepaaldfe les, die p)aats had een paar
dagen) v66r de opehbanie afkondigi'ng van het
O.itohar-mafllfflfti van1 100S, waanfteor is
be&enC, dat JuJ»e d!« diemM op later ieeftfjd
aan algemeene tuberculose ten1 gronde gln-
gen. Het nut, dat de infectie den weerstand1
grooter must, geldt als regel niet. Willen
wij dus de tuberculose bestrijden, dan zijn
wij individueel verplicht, onze smetstofver-
spmders onschaddlijk te maken en, waar het
moigeiijk is, de jonge dieren weg te houden
van de reageerende dieren. Wij hebben' tevens
de plichte te zorgen, dat ons jong vee van
voedsd wordt voorzien, d!at vrij is vam't. b. c.
bacillen, aangezien men1 anders nooit uit de
misere raafct. De tuberculose-bestrijd ir:g kan
dus op geen andere wijze good verloopen>,
dan door een goede samenwerking tusschen
de zuivelfabriek en de veehouders. Oro van
die misere af te zijm, heeft men gemeend, dat
van overheidswege door algemeene voor-
schriften het verhitlen van de bijproductem
der melk verplichtend gcsteld moesf worden.
Ben1 'groote andere gnocp meent longs cen
andereri weg tot het doe! te moeten ikomien.
Zij wil'len door den weg van de coSperatie de
fouten van de boerderij wegnemen. Zij willen,
dat de fabrieken de veehouderk in de maatre
gelen, die genomen moeten worden, steunen,
omdat het niet alleen een belang is van den
veehouder, maar een algemeen, belang,
I>e fabrieken hebben er groot belang bij,
dat de aan de fabriek geleverde melk, afkom-
atig is van- gezond vee.
Wij meenem, wanneer dit goed beseft
wordt, de smetstofverspreiders te kunnen uit-
visschen en daardoor een1 goede garantie te
verkritgen', dat de t. b. c. melk, die aan de fa
briek komt, zeer gering is. Daardoor zwllen
wij kunnen1 ontgaan de hooge verhitting van
de bijlproducten, omdat wij de vrij groote ze
kerheid kunnen geven, dat het matcriaal, dat
de veehouder van de fabriek thuis krijgt, af-
komstig is van t. b. c. vrije melk. Spr. was
hiermede gekomen aan het einde van het tech-
nisch deel zijner rede en verklaarde zich be-
reid, vragen daarover te beautwoorden.
(Applaus.)
De heer De VinJt merkte op, dat hot pas-
teuriaaticgebod van dc vei niet gemaakt was
met het oog op de tuberailosobestrijding,
maar uitsluitena met het oog op de mond-
en klauwzeerkwestie. Juist omdat bewezen
werd, dat het daarvoor niets gaf, werd het
weer geschrapt, hoewel het voor de tubercu-
iosebestrijding goed werk had kunnen ver-
richten.
De voorzitter decide mede, dat de Bond
van Zuivelfabrieken een krachtige actie tegen
het pasteurisatiegebod in het leven had ge-
roepen, omdat hij tot de conclude was geko
men, dat dc wei voor het verspreiden vaD het
mond- en klauwzeer geen gevaar opleverde.
Wanneer het was gegaan regen de tubercu
lose, dan zou de Bono die actie niet zoo heb
ben gevoerd.
De heer Stager (Oosthuizen) herinnerde
aan de vo<5r 1914 gefcruikelijke overname vam
tuberculeus vee door de regeerimg. Door de
fraude, die gepleegd werd, kostte dit te veel
en de regeering zag zich genoodzaakt, daai'-
rnee op te houden. Spr. afdeeling vam de Holl.
Mij. van Lamdbouw meent, waar de regee
ring al zooveel milloenen heeft gegeven voor
het afmaken vam tuberculous vee, veretandig
zou doen, eenige miUioenen bescliikbaar te
stellen voor de fabrieken, die zich bij pasteu
risatie van de wei niet kunnen bedruipen en
dam de pasteurisatie verplichtend te stellen.
Spr. wil daarop met kraeht bij de regeering
aandrimgen en gelooft, dat een paar milHoen
wel voldoende zullen zijn. Om in details over
Friesland te praten, leidt tot niets. Spr. is
ook Fries en meent, dat de noord-Hollanders
stumperds zijm, die als droog zamd aam el-
kander hamgen. De Friesche boeren pakken
aan en doen Wanneer wij iets goeds willen,
dan schijnt dit nooit bercibt te kunnen wor
den. Applaus!
De heer Veertbaas zou in het tweede deel
van zijn rede over het pasteurisatiegebod wel
uitvoeriger zijn. Hij wilde thans bij het tech-
nische gedeelte blijven.
De heer Smeding vroeg, hoeveel tijd er
moet verloopen na een tubercunatie, v66r er
weer getubercuneerd kan worden met kans
op een neutraa] amtivoord
De heer Veertbaas zeide, diat de kwestie
van tubercunatie en her-tubercunatie alfijd
zeer belangrijk is geweest. Men is tot de corn
el usie gekomen, dat een dier, met tuberculine
ingespoten. een zekeren tijd ongevoelig bleef
voor hertubercumalie en in Friesland is men
tot de eondusfe gekomen, dat die tijd soms
veel langer is, dan men ooit heeft gemeend.
Doema werd' unigesteM. De Keizerim zat dien
dag im eem leumetod voor het venster; reedis
dadeliijk hadl h;ef miji gellroffen dat zdji ver-
stmooild) schecn em door zoirg gekwdd; h aar
geHaait venriedl, zorndor dat zij het wilde, de
onrust hamer ziel. Ziji deed! klaarblijkelijk
moeite, haar aarudecht bij; ons te bepalon.
maar zdj verviel weldra in; een smarted ijk ge-
peims. waaraam zij zich geheefl overgaf. Haar
hiamdwerk lag op haar schoot, zij had die
hamd'em gerouweni; haar im zichzelf gekeer-
die blik sehean deui loop barer gedlaohtem te
votgort, onverSchiilS !g voor de dlngem om haar
heem.
Gewoonlijlk sloot ik mdjim boeken ate het
uur voorbdjl was, cm wachffe tot de keizerin,
door op te staami, hot seim. gaf, dat ik afscheia1
komi nemen. Maar dntmaal was zij: zoo ver-
diept im de strl.be, die het eind omzer werk>-
zaamheden' aankfuidldlc, dat1 ziji geem emkele
bewegimig maakte. De mimutcmi gingetni voor-
baj, de kinderen. wende® ongeduldigik open-
dt- opnieuw mijn bock an1 grog voort waar ik
gobl'evem was. Pas teen1 ma een kwartiei' een
van' de princessem .naar haar moedler toeigimig
keerde ziji tet 'het besef van. hetgeem romdoTn
haar gebeurde terug.
Nla verloop van eenige maandeni liet de
keizerim1 zich hij mijm, lessen vervangen dOor
een, vam die hofdames, primees O'bskenski. Al
dus miaalte ziji een eimdfe aam dien' soort
proeftijd1, waaraan zij mij had oodervrorpeni
De verarderirig was mij! een verlidvhintg.
dat moefiik eerlijlk bekenmen; ik vocldfe mij
meer op mijm gemiak tegOnovcr primees Obs-
kenski,"dio mij overigonB met groote toewij-
dimg ter zijde stomd Ik heb echter van die
cerate maandle® eeo zeer dbidfeliike herimne-
rinig bewaarrii aam' die warme betamgstelil.teg,
die die keizerim' voor de opvoediimg em het on-
derwijs harer kindbrem aam, den dag legde.
Im plaats van) die laaghartige, koele Tsarina,
vam; wie mm mij) zooveel wteld had1, bevonm
ik miij! tot mijm grootb verbazing tegemOver
eem vrouw, die eemwudigweg zich wijdde aan.
haar teak sis moeder.
Im djdi h«b ik obJ^ <wfe iemam wjr.
coTlega's van spr. zftn tot dc crmdu-
sie gekomen. diat, wanneer men elk jaar het
vee inspuit, net grootste deel het volgend jaar
wel weer leageert, maar het andere deel niet,
omdat dit zeer lang onder Jen invloed der
tuberculine blijft. Ala iegel kan; men dit be-
zwaar ontkomen, door grooter hoeveelheid
im te spuiten. Misbruik en fraude is hiervan
wel eens het gevolg geweest. Maar nu wij de
beschikking hebben over de oogreadie naast
de andere reactie, staan wij veel sterker, om
dat de oogreadie blijkbaar miet wordt be-
invloed door de inspuiting vam tuberculine.
Een week na de inspuiting met tuberculine
kunnen wij de oogdruppeling met succes toe-
passen. In Argentinie past men dan ook na
de onderhuidsehe readie, de oogreadie loe.
:Dc heer De Doer, veearts te Schagen, had
van Prof. Wester veniomen, dat na 4 weken
en herhaalde tubercunatie als echt kam wor
den aangenomen.
De heer Veertbaas verklaarde, dat er geen
kwestie van is, dat men alle reageerders dam
weer omtdekt.
De heer De Doer deelde mede, dat hij voor
een, veehouder, den heer Jimming, een vij>f-
tal pinken, geimporteerd door Midema en
Wecsbooni uit Friesland', met een dubbele
dosis had ingespoten. Drie pinken reageer-
den; 66n was twijfelachtig en bbn negatief.
Deze pinken waren als t.b.c.-vrije dieren ver-
kocht. De leveranders aanvaaraden spr. con-
clusie niet, stuurden den veearts Bergsma uit
Sneek, die de beesten een injedie gaf met een
cnkele dosis van 250 ro.G., waarop de bees-
ten niet reageerden, zoodat de eene veearts
ze voor reactie-dieren uitmaakte en de andere
miet.
De heer Veertbaas begreep niet, waarom de
heer Bergsma geen oogreactie had toegepast.
Wanneer de dieren een inspuiting van 500
;n.G. hebben gehad, dan geeft ook 7 weken-
later een inspuiting van 250 m.O. miets. Wan
neer men in het wilde weg de jonge dieren
had gekocht, dan had men voor 90 pot. zc-
kerhe: i tuberculeus vrije dieren te heboen ge
kocht Spr -erwond'.'rcfer er rich <lsa ook over,
dat 3 van de 5 readie-dieren waren geb'ekcr..
Op een vraag van den heer De 'dink, ver
klaarde de heer jimming, dat de dieren reeds
2 maanden in zijm bezit waren, v66r bij hem
de tubercunatie door den heer Do Boer ver-
richt werd. Spr. vroeg, of de ooginspuiting
in den zomer in verband met de vliegen niet
moeilijk is.
De heer Veertbaas hadi de oogdruppeling
meermalen in Augustus en September ver-
richt.
De heer De Boer veronderetelde, dat de
heer Bergsma de oogdruppelin? niet had toe
gepast, omdat het tijdsverloop tusschen de
eerste en tweede indruppeling 4 dagen is, ge-
durende welkea tijd hij bier had moeten blij
ven.
De heer Veertbaas oordeelde, diat er ook
wat vertrouwen moet blijven Hij was blij, dit
te hebben vernomen en zou een onderzoe'k in-
stellen.
Dc heer De Vink imformeerde naar de
mogelijkheid van de pasteurisatie van de wei.
De heer Veertbaas verklaarde, dat hetgaan
hij daarvan gezien had bedroevend was ge
weest. Een fabriek met 2000 koeien verwerkt
6.000.000 K G. melk. Het kwantum wei aan
zoo'n fabriek is reusachfig. De directeur heeft
wel wat anders te doen dan de wei te pas-
teuriseeren. Spr. heeft wel geconstateerd, dat
de andere, daarmee belasten, wanneer ze zin
kregen in de koffie, de wei vaak niet hooger
liten komen dan op een tcmperatuur van 50
graden, terwijl ze minstens tot 85 graden ge-
bracht moet worden De pasteurisatie van deze
groote kwantums wei levert in de praktijk
grc-ote bezwaren op.
In het rapport vam de F. N. Z. wijst de in-
genieur De Boer er op, dat vooral de N.-H.
fabrieken bijzonder ongeschikt zijn, rich
daarvoor te insfaileeren.
De kostenberekening is 11 cent per 100 L.
wei, bij een kolenprijs van f 30.
De voorzitter wees er nog op, dat het on-
derroek van de F.N.Z. naar vorer, had ge-
bracht, dat in Mei en Juni bijna geen enkele
fab nek in staat !;i de wei te pasteuriseeren.
De heer jensnw vroeg of de pasteurisatie
van de wei niet ontgaan kon worden door de
wei aan te vullen met Rijncultures.
De heer Veertbaas verklaarde, dat de be-
trekkelij'k geringe zuurgraad, die men de wei
rft, lang niet hoog genoeg is om daarmee
t.b.c.-bacillen een vold'oende kinauw te pe-
ven.
wisseml diat het (temiighotuidenidie to haar we-
zon, waandoor zooveldn zich gekwetst vool-
den; en dat haar zooved vijanden berokk.cn-
de, mcar het gevolg was van aangeboren ver-
!egcnhc.id), en als een masker was, waanach-
ter ziji haar groote gevoeligheiid verborg.
Een, Mleiiniigheid. die aan'ilooinit, met hoe
veel imauwgezetheidl de keizerin hiaar doch-
tera. giadesflioeg, en die tevens be wees, hoezeer
zij er op gesteM was hum eerbied im te pren-
tent tegenover hun' leer area, was dat rij de
groolste orde en. stiptheid van hem eischte.
Zool'ang ziji zelvean mijm. lessen' hijwocmde,
had) ik si'eedls bij mijlni birrnen,komen1 boeken
en schriften Jdlaarliggen op mijtru tafel voor
die p'aatsen van iedicr mijiner leeri'ingen, en
ndmimer licit men mij wachten. Later- was dat
miet alfiild' het gevai'.
Op, imijmi eerste teerlinigen Olga en Tatiama
TOlgidea ach'tereenvollgcine, zoodlra zij den
leefljtf van' neigem jaar herald hadden. 'Maria
in 1907 em An,astasia in 1909. i).
IDe 'giezcniriiheiidi dier Keizerin, dite toen
needs veel gctedbn hadl door de zorg over het
geviaar. diat vooridkircmd) als eem 'dlreigemri
r-vaa-rdl boven- het leven der Tsanewifsch
himig, bdelte h.aar meer en meer, de studie
hairer dlochtera te volgm.
Ik wist 'toen nog niet wat <fe rediem was
van haar schijrbare onverschiilW'ghdd!, en ik
was toen gent-rignf er haar een, verwijt vam- te
maken; het dteuirdc echirr niet Jang of (te ge-
beuniteniesen, 'gaveni mfiji die opheldcring.
TWE'EDE HDOFDSTUK.
Alexis 'Nioolates'itchVerbllijf in die Krim.
('Hlerst 1911 en voorjaar 1912.)
Te Spall'a. (Hteret 1912.)
De kijizerMjlke femilie hradit dew winter
gewooanhjlk dbor te Tsarskoie-Sdo, eem' mooie
kflicitne zomerverbliifplants op omgeveer twto)-
Imi 1909 dndigdten1 rnijb werteaamheden
.Is cmivenneur vam hertog Sergdus von
Lsuditenberg en' ik irasg d'a«ivtoor meer tijd
hiwtmiAy w« wjn. imm mm Jate &af.
I Da Stwr Dr. Scftay verilaasrit, dK9 de wet-
pasteurisatie voor N.H. een geweldig ingrij-
pend ids zou zijn. Het ia daarom vcrstandig
alvorcas in N.n. re gaan tot de t.bx.-
bestrii'itog, eei-st het tesrein to N.H. te ken
nen. Zonder dat hier een gezondheidsdienst
to het leven geroeoen wordt, is het een slag
in de lucht. to N.H. haalt men uit de wei
ook de boter. Ia Friesland niet. In N.H. is het
noodiig, ecrat na te gaam to hoeverre de wei-
bron 'besmet is. De vraag is, waar blijven de
t.b.c.-bacil'len Komen die niet voor het groot
ste gedeelte in de neergeslagen wrongel en
waardoor in de kaas terechf? In hoeverre is
de wei nog besmet? De graad vam besmetheid
zal toch wel een grooten invloed uitoefenen.
Naast de ervartogen to dfe praktijk, weuacht
spr. daarover behoorlij'ke proeven te nemen.
In het Hbld. las spr. artikelen voer de t.b.c.
Het viel hem op, dat ieder mensch besmet is,
doch dat bij velen door het weerstamdsvenno-
gen van het lichaam, het aanwezige tuber-
j cmleusehaandje vendhvijint, waardoor zij tegen
de t.b.c. een zekere immuniteit hebben ver-
kregen. Spr. vroeg of de koeien en kalveren
ook niet een zekere immuniteit bezitten, zoo
dat zij, wanneer de besmetting niet al te lang
duurt, er toch wel doorheen komen.
Wanneer dat het geval is, dam zou de im
muniteit zooveel mogelijk bevorderd moeten
worden on komt men op het gebied van een
goede verplegtog en de gezondheidstoestand
van het vee.
Spr. vroeg voorts, of het behandelen der
koeien op stal, door een tering'iider niet zeer
onvoorzkhtig is, of van den mensch geen
besmetting tan uitgaan op het vee.
De heer Veertbaas had vluchtig op het
weeretandsvermogen van het vee gewczen.
Een slechte stal en cen beroerde drinkwater-
voorziening zijn oorzaken, dat de t.b.c. voe-
ding krijgt. Door 'n voorioopige infectie krijgt
•het dier tokJerdaad eem zekere intmroiieit
en wanneer het dier verder to zeer gunstige
amatanid'ighedbn, venkenrt, dap zijn de gcvol-
gen van de tofecti" to aeh regel niet merk-
b&nr. De boer fc»-i di bc«s^n; lie reag«tovtefl
maar waaraan hij verder niets omtdekt, dan
ook rustig uitboeren.
Met Dr. Sohey en het H.bld. is spreker
het eens, dat de t. b. c. is, zoo als Qaknette't
noemt, een vrij goedaardige ziekte, als dat
.goedaardig" maar klein geschreven wordt.
Oilmette moet het zoo zeggtn. Hij wil im-
munidfcenen m moet dus op goode 'gnonden.
aantoonen, dat immundatie zal kunnen sla-
gen.
Men kan de mensdien en de dieren echter
niet voortdurend aan de besmetting blootstel-
len. Dat leeren ons de zwarten. die aan het
front stierven als ratten en muizen.
iHlet fnapper toujoura is zoo gevaarlijk. Een
goede stal is een grooten steun, doch kan
de t.b.c.-bestrijding niet wijzigen. De smet-
stofbronnen moeten er uit.
Zij zullen ook een gevaar blijven voor de
geimmuniseerde dieren. De tuberculose be-
vecbten is een veelzijdigen strijd, opruimen
van de smetstofverspreiders en er voor zor-
fen, dat door hygienische toestanden op de
oerderij, de geimmuniseerde dieren geen
kans hebben t.b.c.-lijders te worden.
Spr. gelooft niet, dat de menschelijke t.b.c.
bad! in staat is, een rund tuberculeus te ma
ken, al is het omgekeerde een andere zaak.
Als regel neemt de wrongel die t.b.c. badl-
jen uit de wei mede. Als dit niet het geval
is, zou het er met de t.b.c. vrije opfok slecht
voorstaan in Friesland, doch er bestaan voor
beelden, waarbij de wei to de verspreiding
zeer beslist een rol speelde.
Dit hangt natuurhjk af van de hoeveel-
h<ead t.b.c.-bad'Kem, lie er im dc te vcrwerketu
melk wordt gebracht. De wijze van zuivelbe-
reiding zal ook van invloed zijn, hoe fijner
deelen er gemaakt worden. hoe meer barillen
er ook in de wei zullen b'ijven. Na de pauze
zal wel blijken, hoe spr. tegenover een pas
teurisatiegebod van ae wei staat. Met het
nemen van proeven wil spr. voorrichtig zijn.
Hij gevoelt meer voor waarnemtogen in de
praktijk. Men moet voorkomen hot weer-
standsvermogen te gering te maken. Op de
boerderijen Left men vcrschi"ende toestan
den aan en daarom gevoelde hij meer voor
den langeren weg van de praktijk, dan voor
proeven.
De heer Dr. Schey wilde beiden
De heer Veertbaas had tegen proeven geen
bezwaar, doch men moest zidi er geen illusies
van maken.
Dj heer De Boer vroeg of het toedienen
tig kilometer ten zmidlem van Petersburg. De
stad ligt op een heuvc.1, welks top ivordt to-
genomen door het „Greote Paleis", dat het
ieveliingsoond nam Catherma II was. Niet
ver vam idaar liigft. im eem park met vde kunst-
mati'ge meertjes en1 half achiter boomen' ver-
borgen, em een eenvoudiiger gebouwd, heb
Alexamdfcr-piaHeis. Keizer Moolaas II had, het
lot woonpllaats gekozem na de dinoevige ge-
beuirterissem vam Januari 1906.
De 'Keizer em Kdzerto' bewoonrfiem dfe ver-
trddken gdijkvtoere in eem warn dk zdjvlieugds
em hum kindkrcim de vcrdieping d&arboven;
het hoofdigebouw bevatte die staticvertrekken
em db andbre zijvlleugela werd imigenamera
door eenige pensonen van de hotooudfiog. In:
deze omigeving die volk'omen- met hum eenvou-
diiigem smaak overeenkwam, leefdem aldus de
ledlem vam hot keizerlSjk gezim. Hier zag ik
in Februarii vam het jaar 1906 voor hem cerat
dbn tsarewiiich Alexis Nicoilaievitch, itoem
andlemharf jaar oud) en- wal op de voigende
wijze. Jk was diem dlag alls maar gewoonle im
hot Alexander-paleis gekomieni, waarheen
mijm werteaamihedm mnj eenige miafltem per
week riepem, cm ilk was juist op het punt om
eem les aam Ollga NiooJaievma te etodigcmi,
hxn. de keizerim btirinentrad met dlcn liha.re-
wiliioh op dbm ianm. Ziil kwam naar ons toe
met de kmneliike bedbelang om mii het lid
den] farnWe te toomcm, dat Ik mog miet kendo.
DuideTijk zag men op haar gezicht ricli (te
vreuigidb weensptegeteni eener moeder, wier
liefste werscb verroJd' is, en mm bespeunde
hoe tro!lsdi en1 gdlukkig zij! was over de sdioom-
heildl vam hiaar kind'. De tsarcwitch was dan
ook werkeliik db liefete baby, dien; mem zich
kam vooTStal'ioni, met zijn blonde krulen- en
zip 'groote grijsbJls'nve oagem, omscbaduwd
door Hamge om.ickruldle witopcre. Hij was een
echt gezondi ,lnd!, cm als liij1 laciite zag mem'
twee kuiliHcs in: zijm ronde. nose wau'gctje#.
Toeni ok dSichlt bij' hem kwam, keek hij mij erm-
s% en- wiafl wriegem asm er sSechta met moei
te was bij ertoe bevogem mij eem handje te
tega&
(1VeMt tw-wt#d).
I
