Alkmaarsche Gourant
HET TRAGISGH LOT
Hoiiderd Oris en Twlntlgste Jaargang.
Woensdag 23 Febrnari.
Feuilleton.
ft* 4k
I9St.
Proyinciaal Nieuws
iMaandag behandelde Dr. A. Massink,
•cheikundige, bacterioloog van bet Rijks-
bureau voor Drinkwatervoorziendng te
Utrecht in de vergadering van de vereemiging
ran oud-leerlingem der R iikslandbou wwin teT-
•chiool te Schaigeni het onderwerp: Brongas
De voorzitter, de heer H. K. Koster, beette
in bet bijzonder Dr. Massdnk welkom. Spar,
hoopte dat mem na de lezing bet brongas, dat
men ten plattelande in N. H. gewoom was te
Sloiteeren met meer bekendheid zou be-
ouwen.
Dr. Massink ving aan met er op te wijzern
dat het natuurproduct brongas optreedt bij
het slaan van bronnem voor watervoorzieniing.
Alvorens op de historische biizonderhedem,
iuiste samenstelling, ontstaanstneorieen van
let brongas in te gaan, wenschte spr. in her-
innering te brengen het eenvoudige begin van
de organische scheikunde, van de koolstol
dus en hare verbindingem.
Het belangrijksite bestanddeel waaraan het
brongas zijn brandbaarheid em warmtege-
vemd vermogen ontleend is het methaan; an-
dere namem zijn, al naar gelang van den ont-
staansbron: rmoerasgas, mijngas.
Dit gas ontwijfct op tal van plaatsem uit
den aardbodem, b.v. in kolemmijmen (explo-
sies), uit moerassen em op plaatsen waar veel
petroleum wordt gevonden.
Waarschijnliik hebt ge wel gehoord van
Bakoe in den Kaukasus. Daar zijn petro-
leumstreken) waar de lioht ontvlam'bare gas-
■en uit dem bodein opstiigen, die indertiid met
niet te doovem geweld nubben gebrand. Ook
in Armerika is het gas hier en daar onder go-
weldige spanning in den bodem opgesloten
en breekt zich soma met vernielende kracht
een uitweg.
Maar met dergelijke grootsdhe verschijnse-
lert heeft mem in ons landje niet te maken.
Wel kan het gas zich aanvankelijk plaatse-
lijk onder vrij Imogen druk bevinden.
Zoo wordt b.v. melding gemaakt van een
boring bijl Delft in 1870, waaruit cent 14 M.
booge waterstraal gedurende ongeveer 14
ureni omhoog spoot. Hierna trad een' periode
van uitbarstingen met tusischenpoozen in,
terwijl als 3e periode de normale gasontwib-
keling volgde.
iSpr. gaf hierna een wetenschappelijke uit-
eenizetting van het methaan, het eerste em eenL
voudigste representaat van de oneindig laige
reeks der verzadigde koolwaterstoffem.
Een voombeeld van een zeer gecompliceerd
menlgsel van koolwaterstoffen is de petrole
um. Door deze aan een1 gefractioneerde distil-
latie te onderwerpen kan men een nog vrij
ruwe scheiding te weeg brengen in: benlzine,
verlichtingspetroleum en vaseline, terwijl de
paraffine achter blijft.
iSpr. gaf nog eem methode aan om methaan
te bereiden.
Methaan is bij 82° en 55 atmoSferen
druk te condenceeren tot eem vloeistof.
Naast het methaan komem in het brongas
voor koolzuur em stikstof, aflgescheiden van
Bomtijds zeer kleine hoeveelhedem van andere
bestanddeelen.
Aan den hand van' eem artikel van Dr. W
P. Jorissen in het Chem. Werkbl. 1906, gaf
spr. die quantitatieve samenstelimg aan.
Spr. deed hierna mededeelingem van vroe
ger optredem van brongas.
In een artikel geplaatst in het tijdsChr. v.
h. Kon. Nederl. Aardrijksk. Oenootschap van
1890 deelt Dr. Lorid mede, dat in vroeger
jaren in Friesland op verschillende plaatsen
een brandbaar gas vrij kwam, dat somtijds
zelfontbrandbaar was. Mogelijk wijst dit op
de aanwezigheid phosphorwaterstof.
De voorzitter deelde mede, dat in 1881 een:
zekere Wouter Sluis in N. H. zich reeds met
het brongas bezig hield.
De exploitatie daarvam op zijn boerdtrij
ging echter verloren.
Dr. Mansink deelde mede, dat in het jaar
4 na Christus in de nabijheid van Stavoren
reeds iets als bronlgas werd waargenomen
Eerst na 1895, behoudens dan het door den
voorzitter gemoemde geval heeft men het
brongas als het ware geexploiteerd.
Het is Yooral de heer Lankelma van Pur-
merend geweest die op dit gebied veel heeft
gedaan.
VAN NICOLAAS II EN ZIJN GEZIN.
(Dertien jaren aam het Russische hof) naar
het Framsch van Pierre Giilliard door Mar
guerite de Rouviilfle. (Geautoriseerde verta-
tiing.) Nadruk verboden.
6)
Vian tijd tot tijtdi 'ging die deur open en1 vcr-
scheem eem van de prinisessem, op dte feemen
loopenidl, oto hiaar broertje een kus te geven.
Zij brachten oen vileug van frischheild en ge-
zonldlheridi dm de kamer. Dam opemdte het kind
even de gnoote, zwart-omramdie oogen1, maar
sl'oot ze ommiddlelHijk weer. Eens op een och-
txd1 vonld iik dte moodier weer ails naar gewoom-
te aan zijlm bedlje. iDe nacht was heel slecht
geweest, en dir. Detreveniko wias niet gerust,
want de verbloedilng"was nog sfeedls niet to:
staam gebraehlt en dte tempera tuur stecg. De
zwelJing hadl zach vender uitgehreid en die
pdjtn was nog hevdger dan den1 vorigen avond.
De tsarevitch kneumdle onophoudlcffijlk; zajn
hoofdl leunde tegen den arm' zijner mocder,
eni zijin imager gezitehtje was onhericenbaar
verandlerd'; hi} prevelde het eene woord1: Ma
ma f wiaarin hdjl al zijn angst em pijim
zegdte.
Dan kuste zijn rnoeder zijn haar, zijn voor-
hoofd1, zajn oogen, alsof de aamraking barer
lippen zajn elende vermiinderein koni en> hem
wat nieuw Iteven kon iaiblazen. O! de martfr
ling dker mbeder, diie machtelloos neerzat ba;
het lijden vanl haar Wind', al die lange uiren1
van doodfeangst; de axme moedor, die wist,
dtait het dioor haar wtas, dat het kind: aildais
leed. dat zajlzelve hem die vieeselijke kwaa
had. aangebracht, waartegen' geen mensche-
kwmis iets vennodht! 'Hoe begreep
mx, m offline tmuspsf m (mm
In den winter van 1896—*97 heeft de heer
31eeker te Oudendijik het brongas toegepast
voor kamerverwarming in gaskachels. Het
arongaa komt op versaiilieade wijzm aan die
ppervlakte.
Tern lste van zelf, uit z. g. „natuurwelleni".
De meest bekende hiervan is gelegem in de
Stersheimer Braakpolder, nabij het station
Oosthuizen.
Men heeft wel eens wuchteloos gepoogd
deze met puin em grint vol te storten. De gas-
pbrengst was ongeveer 250 L. per uur.
Ten) 2de: kunstmatige gasbronnen, voor-
nameliik nortonboringen.
Oasbronnem van deze sooort zijn verrcweg
de belangrijkste. Ze gaan steeds gepaard met
het naar bovem komem van water, waarin het
bronlgas was opgelost em waaruit het zoo
goed mogelijk moet wordem vrijgemaakt.
Methaan, het hoofdbestandd.. -l van het
brongas, is bij gewone druk tamelijk weinig
oplosbaar, bij hoogeren druk, zooals wij die
in de diepere bodemlagen kunnen aannemen,
is de oplosbaarheid grooter.
Hierdoor komt bet nu, dat, wanneer het
diepe nortonwater aam de opperviakte komt,
het opgeloste brongas er uit gaat ontwijken,
doordat de grootere benedendruk opgehe-
ven is.
Dit proces wordt bevorderd door het water
in beroering te brengem en nog meer door het
over eem groot oppervlak te verdeelen. ilet
water valt in schuine straaltjes door gaten in
den rand van eem bak op een massa gegal-
vaniseerd gevlochten' ijzerdraad.
De opbrengst aan brongas is zeer verscbil-
end en is van verschillende factoren afhan-
kelijk. (Zie artikel van Dr. J. D. Boeke „het
natur of brongas in de boaem van Neder-
"and", geplaatst in „De Natuur", 1896.)
Ten lste is de opbrengst afhankelijk van de
diepte, tot welke de nortonbuizen in den
frond geslagen zijn;
ten 2e van den aard van de grondbestand-
deelen:
tea 3e van de wijze waarop het gas wordt
opgevangem; bij gewonen druk ontwijkt wat
gas uit het water, maar veel blijft onopgelcst,
wat er b.v. door schuddem nog uitgaat. Lan
kelma is er in geslaagd tot pirn. 10 pet. af
te scheiden van het watervolume, door het
water over op elkaar gepakt kippengaas te
voeren
ten 4e van de hoeveelheid water, die b.v.
varieert van 400 tot 1200 L. per uur.
Over het verband, dat sommige brongas-
deskundigem meendem te moet en leggen tus-
scheni gasopbrengst em weertoestand (baro
meter) laat Dr. Lorie zich zeer sceptisch uit.
In net emkele geval dat een gastaeter aan-
wezig was em gebruikt werd (fabriek van
melkproductem „Hollandia" te Purmerend)
was net resultaat van de waarneming in ver-
>and met de weersgesteldheid zoo vaag, dat
men er niets uit kon concludeeren.
De enkele keer dat spr. persoonlijk aan het
pompstation van de Hoornsche waterleiding
was, kon hij goed waarnemeni dat het ruwe
water typisch brongaswater was.
In „Het Gas" van 1898 heeft de heer C. P.
Ribbius in eem drietal artikelen eem verge-
ijkinig gemaakt tuschen steenkolemgas, wa-
tergas en brongas, wat betrof het luchteffect
en callorisch dffect.
Ter toelichting van waterstofgas het vol-
gende:
Wanneer mem over gloeiende kool water-
damp of stoom leidt, dan onttrekt de koolstof
de ziiurstof aan' het water en vormt er zich
een mengsel van gassen kooloxyde en water-
stof. Dit mengsel wordt waterstofgas ge-
noemd em is lutstekehd voor de verbranding
geschikt.
Het verbrandt echter met een weinig licht-
igevende vlam. Wil mem het dus niet gebrui-
kem voor gl'oeilicht, dan moet men: er stoffem
aan toevoegen, die het ILchtgevend vermogen
verhoogen, evenals men dit met brongas zou
moeten doern, omdat dit ook met eem weinig
lichtende vlam brandt.
Het lichtgas onzer gasfabriekem bevat te-
fen/woordig reeds lang veel watergas, waar-
ioor de bijzondere giftigheid van het gas is
veroorzaakt Wanneer net watergas niet ge-
memgd was met andere bestanddeelen dan
zou net door zijn werkloosheid dubbel gevaar-
lijk zijn. Doordat het kooloxyde zich verbindt
met ae roode bloedlichaampjes, em daardoor
de zuurstofopname verhindert, werkt het ver-
stikkend.
Ribbius vermeldt over de vergelijking van
de drie gassoortem het volgende:
Op eem grondslag van 8 ct. per L. voor pe
troleum zou 1 M3 steemkolengas hoogstens 5
ct., 1 M'. watergas 2% ct. en 1 M». brongas
7 ct. moetem kosten om voor verwarmings-
doeleindem met petroleum te kunnem concur-
reerm.
Voor gloeiverliclbting stelde Ribbius dte
volgende regels:
le. brongas is mdnstens gelijkwaardig
met steenkolemgas.
2e. 1 M'. brongas heeft minstens 50 pet.
meer waarde dan 1- L. petroleum.
3e. De l'ichtwaarde van brongas kafn ca-
lorimetrisch wordem bepaald.
4. Steenkolengasbrandera zijn minder ge
schikt voor brongas.
Het feit, dat ae brongasproductie met de
waterproductie gepaard gaat is van groote
beteekenis. daar de economische zijde van het
brongas daarmede samenhangt.
Komemde tot de vraag naar de herkomst
van het brongas gaf spr. allereerst eem schei-
kundige verklaring vam het water in het alge-
meem, waarop hij eem scheikundige verklaring
van net brongaswater liet volgem.
Het brongaswater komt voor op diepten
varieerend van 80 M. A. P. tot somtijds
12 M. A. P. Meestal is de diepte 32—25
M. A. P.
De stijghoogte bij boringem blijft steeds be-
neden den Spiegel der naburige hoogere wa-
teren,boezems vaarten etc.
Het verschil tusschew de theoretisch moge-
lijke en de feitelijke stijghoogte neemt toe met
de horizontale afstand tusschen gasbron en
boezemwater.
Lankelma vond reeds vroeger den regel
dat zonder uitzondering de gasbronnen langs
de dijken de beste zijn.
Het water vloeit dam uit 2 3 d.M. boven
dten slootspiegel.
Met waarschijnlijkheid mogem wij aanne
men, dat de oorsprong van het brongaswater
de naburige hoogere waterem zijn.
Een bezwaar tegem deze opvatting zouden
de kleilagen1 kunnem vormen: maar de zeeklei
is meennalem vrij zanderig em ontbreekt ook
somtijds.
Vanzelf komt mem hier aan het stellem van
die vraag: van waar komt dan wel het bron
gas zelf?
Terwijl men de oorsprong van bet brongas
water niet op Ycneu: afstand of op groote
diepte behoert te zoekem, evemmin benoeft men
te denkeni aan eem altijid bestaand verband
tusschem brongas em petroleum em steenkool-
jeeldingem.
Bij boringem naar brongas bewaart men
meestal de grondsoorten, in het algemeen
min of meer grof zand, soms fijh grint ook
wel vertaengd met schelpgruis of pi an ten-
gruis. Het vermoedem ligt voor de hand, dat
>rongas ontstaan zou kunnem zijn uit rottem-
de weekdierem.
Eem tweede mogelijkheid zou zijn, dat het
brongas zich vormt uit een laag houtgruis of
plantenoverblijfselem.
Het komt Lorie waarsdhijnlijk voor, dat
het grove zand of fijne grint slechts eem me-
chanische rol speelt, omdat het water zich
daarin gemakkelijk verzamelt en voortbe-
weegt.
Als algemcenem regel kan men wel laten
gelden dat het voorkomen van het brongas
verbonden is met de aanwezigheid van laag-
veen, overblijifselen van voorhistorischen
plantenlgToei en van dierlijken aard. Men
denke hierbij aan de dikwijls geelbruine kleur
van het brongaswater welke wijst op de aan
wezigheid van organische stofien, humesstof-
fen genaamd.
Het veen bestaat in hoofdzaak uit cellu
lose en als zoodanig zou dus het brongas
een der productem zijn van cellulose-vergas-
sing.
In 1879 vond van Teegheta, dat cellulose
op meer dan een wijze, ten vergisten, o.a. met
productie van koolzuur, waterstof, boterzuur.
Onze landgenoot van Senus toonde in 1890
aan, dat de gisting waarbij gasmengsels van
de samenstelling ongeveer van brongas ont
staan, z.g. anaeroob zijn, buifen toetredimg
van lucht.
Het vraagstuk van het brongas is dus wel
een v&lzijdig vraagstuk. Ook biologische
vraagstukken hangen er mede samen n.l. het
leven' der visschen.
Het is Dr. te Hennepe geweest, die deze
zijde van het vraagstuk speciaal heeft bestu-
deerd.
'Bijzonderheder. hiervan kan men vinden
in de verslaigen en mededeelingem van de
Rijksseruminrichting te Rotterdam van de
jaren 1911 tot 1918.
Uit de beschreven proeven is geblekem dat
er een groot verschil bestaat, in uitwerking
op de visschen, tusschem het pas bovengeko-
men wel water en het in de slooten gevloeide
welwater.
Het eerste is direct doodelijk, het tweede
onschadelijk, alleen de troebeling kan onaan-
genaam zijn voor de visschea
en hoe gemiakkeHijk vie! het nwj de verschxl-
llenldte pbasem van daen langen liijdensweg in
verbeekiimg nia te gaanl
IHDOFDSTUK IV.
Kdzerin Alexandra Feodorovna.
Zij, die eens was keizerin Alexandra Feodo
rovna, werd den 6eri Juni; 1872 als Alice
van. Htessen;, viendie kiinld van dietn groothcrtog
Loriewijlk van Hessen an Alice van Enge-
3 and', jongste dochiter van koningin Victoria,
te 'Darmsftad geboren.
Zij: verllbor reeds jonig haar moeder en
werdi grootendeells aan het Emgelsche hof op-
gcvoed, waar zijl wieflldira dte meest /geliefde
kleindochter van koningin Victoria werd, die
op de blonde Alice al de teederheid over-
briacht due zijl voor haar moeder hadl gtekoes-
terdi. (1)
de
be-
J) Komiingiim Victoria hieldi niet van)
Du/iifSdiera en had in T bijzonder een'
paalden afkeer van Kteizer Wilhelin II een
gevoelten dat zich meedeeldte aan haar klein
dochter, die gedurende haar levam zich veel
meer voelllde aamgetrokken! tot Enigdand haar
vadierlaind1 van inoeders zijde, dan tot Duitsch-
land. Toch bleef zij steeds zeer gehecht aan
haar btoedverwamtem em de vriendm. die zi
daar had achltergelateni.
iHtet sdhSjmf ook dat het vooruitzichf van
gtodsdienst te moeten veranderen de jonge
prinses zeer verontirustte Hiaar cerlijk en, op-
rccht foarakter Wad een afkeer van een daad,
die haar geweten mliet zou goedikeuren. De
prilester diie naar Darmstaia werd afgezon-
dtem oral Alice van Hcssen in het ortnodoxe
Griekschi Kathotlieke gielloof in te wijdeai, wis:
haar echter de schoomheid er van' te doom
verstaan en won haar aldju® voor den oieur
Ob wrzsai v*m de srttstfteWkheft! vta twt
verscbe welwater kan gelegem zijn in de aan
wezigheid van brongas en in de afwezigheid
van iucht (zuurstof).
Een prcei om dit uit te maken werd geno-
mem met als resultaa.t dat de schadelijkheid
voor het pas opgewelde bronwater voor de
visschen gelegem is in het gebrek aan zuur
stof.
'Bij de afscheiding van het brongas neemt
het water echter zuurstof op en alleen om de
ontstane troebelen vermijden de visschen de
omgeving van de gasbron.
Hierdoor zou men kunnem zeggem, dat in
polders waar deze talriik zijn de vischteelt
eendgermate wordt gescnaad.
In de vergadering van de Hoofdafd. Zoet-
watervisscherij v. d. Ned. Heide Maatschap-
pij sprak de heer Liebert uit dem Helder over
de schade voor de zoetwaterviscb aange
bracht door de verzouting van bet opperviak
te water in N. H. Bij de discussie hierover
merkte de heer Brouwer insp. der visscherij
op, dat „alleem in die polders in N. H. waar
men gasbronnen aantreft, de zoetwatervisch
stand heeft kunnen houden".
Dit is wel een tegenhanger van het boven
'beweerde. Nog jaren zal de vischstand overi-
gens lijden onder de verzouting van het wa
ter. Ook in Friesland en Groningen is dit het
geval.
Behalve dat het bleed der visschen te veel
zoutem gaat bevatten, wat dus een soort
bloedvergiftiging is, is er nog eem merkwaar-
diige oorzaak van schade.
Zoetwater bevriest n 1. bij1 0°, zoutwater
kan wel pas bij 2° C. bevriezem. Hierdoor be
vriest b.v. het bloed van palingen die in de
korren bewaard wortfen' en dan is het met
'hen gedaan.
De gasbronnen hebbem dus, in abnormale
omstandigheden althans, voor de vischstand
zelf9 bun goede zijde.
Spr. besprak hierop verder de voordeelen
van het brongaswater als drink- en bedxijfs-
water en dit aan de hand van' artikelen van
Dr. Te.Henneoe (mededeelingem serumin-
xichting 1908), wo&ruit b'.eelk, dat de in-vlocJ
van het gasbron water op het zurstofgehalte
van bet slootwater een zeer ongunstige is.
Vergiften zijn in het brongaswater echter
niet aanweziig, ook niet in het brongas. Vis
schen blijven in het brongaswater leven en
het brongaswater is ook reeds jaren als
drinkwater voor het vee gebruikt.
Het gasbron water bevat geen vischvoedsel
en: door vermenging van het slootwater met
het gasbronwater wordt dbs de voedselvoor-
raaa voor de visschen verminderd.
Voor al'le gasbronnen' geldt dus, nadeeli-
gen invloed op den vischrijkdom der slooten
door mechanische verontreiniging met ijzer-
hydroxyde, gerinig zuurstofgtenalte en: afwe
zigheid van veedsel.
In de polder de „4 Noorder Koggeni" komt
een geheel andere factor in het spel, die al
leen reeds erg genoeg zou zijn, n.l. verontrei
niging met afvalwater van zuivelfabrieken.
In combinatie met het ijzerhoudenden zuur-
stofarme gasbronwater wordt het kwaad nog
verergerd.
Het vormen van organische stoffen in het
water door afvalproducten is voor de visch
teelt altijd zeer gevaarlijk, daar dan bij
warm weer, door het vormen van bacterieen
die de omzeting der organische stoffen be-
werken, het zuurstofgehalte in de sloot plot-
seling zoo kan dalen, dat de visschen alien
tegelijk sterven.
Naast het biologisch zuurstofverbruik tre-
den ook nog chemisehe omzettingeni op waar
bij zuurstof verbruikt wordt. Spr, toonde dit
nader aan.
In de Elbe heeft men een vischrijkdom
sterk zien afnemen door zwavelzuur ge-
vormd uit organische stoffen en ij'zerzouten.
Wij' kunnen gerust zwavelzuur vernietigend
voor dten vischstand noemem.
In N. H. wordt die toestand dus verergerd
door het verontreinigen der slooten met af
valwater der kaasfabrieken. Hierdoor gaan
zich bacterieen ontwikkelen, wat met groot
zuurstofverbruik gepaard gaat en aanleiding
geeft tot vorming van vergiftige gassen' en
zuurstofverbruik door chemisehe omzettin-
gen
Het water in dte poiderslooten zal dus wei
nig of geem zuurstof bevatten.
Bij koel weer wagen zich de visschen in
de zuurstofarme slooten en kunnen htt daar
in uithouden. Bij warm weer treed vergifti-
ging en verstikking op Bover.Jieii worden
de visschen' in zuurstofarm water minder be-
stand tegen andere tehadelijke factoien als
schimmel eti ziektekiemen. Ook dit werkt dus
mede tot achteruitgang van den vischrijkdom.
De volgende maatregelen zullen dus noo-
Toen de jonge prinses zevemtien jaar o.ud
was, vertoefde zij, geruimen tijd in RusJand
bij haar oudsfe zuster Elisabeth, die gehuwd
wias met gnootvorst Sergius Aiexandrovitch,
den brooder van, Alexander III. Zi} nam deel
aanl het hoflteveu em woond'e paraid'cs. recep-
ties em partajlenl bij:, en daar zaj zeer mooi
was, werd zi} zeer gevierd1. Iedereen zag ito
haar reeds de toekomstige verioofde van dem
troonopvoiger; inaar tegen allBe venvachtimg
keerde Alice vam IHessen maar Dannstad te-
rug, zonder dat er eemige ©ndertoamdliingen
warcm geopend.
Of het haar eenigermate griefde? Zteker
is, dat ziji, toen vijf jaren' later de officieele
aanvraag kwam, weiMldie! Toch vond die ver-
iiovimg plhats te D'armstad, io dem loop van
den; zjomter van 1894; d'aarop volgde een ver-
bldjlf aam het EngelSche hof en vervblgens
keerde de grootvorst-troonopvolger naar Rlus-
land terug. Eeaiige rnaamden later was de
jonge prinses genoodlzaafct in alter ijl maar
Livadia ite vcrtrekken, waar Alexander III
stervende was. Zij woonde de laatste oogen-
blikken biji en volgde, met de keizerlijke fami-
lie. dtoor gieheell Ruslland de kist, die het over-
sohot van dten.1 gestorven keizer naar Peters
burg terugvoeroie.
I Het ovetebremgeni vami het lijk vam het Nico-
laassiation n'aar dte Peters- en Paul's kat-
hedraal haidi pllaats op eem somberen Novem-
berdag. Een onafzienbare menschenmenigte
verdnong zich' op den weg, waarl'angs de
stoet llahgzaam voorischrecd' door de natte
snteeuw em den' modldcr., die de straten, bedclk-
ten; men' loom in het voorbajgaam de vrouwen
uit het vollk hteoren, mompden, terwijl zij
vroom1 een kruis sloegen: „Zij is het eerst tot
oins gkomen achter eem doodenbaarzij brengt
het onlgeldk mlet zich medle", hierbij ddelende
op dte jonge aansteande tsarina.
Em wcrkelijk, het schten, alsof van het be-
fito d hoi ooaelub rich h«fc*£ss nm de
den vam haar, die men' in haar jeugd (.Suns
hine Zonneschija had genoemd ora
haar vroolijkhieid en haar sfcralemde schoom-
heid.
IDen 26en November, dat wil zeggem min'
dter dam, eem maamd nia den dood van, Alex
ander HI, werd het huwelijk te midden van
dem aligemeenen rouw voltrOk'ken. Ecu jaar la
ter brachit dte keizerin haar eerste kind, ter
wereld, een doohter, aam wie men den naam
Olga gaf.
hi Mosktou, dten 14en Mei 1896, had de
kroning der jonge vorsten plaats. Reeds
school' het moocioit hen te vervodgen1: men,
zal zdeh' herinnerem, dat deze plechtige fees-
ten dte aanleiding waren tot een afschuwelij-
ke catastrophe, die het Iteven lcostte aan tal
van slachtoffers. De boeren. die van heinde
en ver warcn aangekomen, nadden zich ge
durende den nacht opgehoopit op het Hodins-
koie-veld. wtaar een1 uitkeerimg van> geschen-
ken zou pllaatS hebben. Ten igevolge eener
sltechte orgamisatie ontsttomd er een paniek
em meer dan1 twee duizend personen geraak-
tcn onder den voet of werden in de greppels
vertrapt dioor de verschrikte mcnigte.
Then de keizer en die (keizerin zidi des mor-
gens naar hat Hodinslkoie-veld begiaven, wis-
ten zi} nog niets vam dit omitzettend omgeluk.
Zij venniamen die waarheid eonst later, toen
zi} in' de stad; terugkeerdenin haar vol! en
omvang hebben zij haar nooit vernomen. Be-
greep men' niet, dat mem door aldus itte han-
delten, den jongen souvereinen de igelegenheit1
benam. oimi im een natuuriijlke opwelling hum
rmdlelijTdett em hum smart over het gebeurd'e
te uiten', en dat men' hun houding hatelijk
deedl schijnem in aller oogen', waar zij schijn-
baar omibewogem bltevcn' biji het Iteed van: hum
volt?
Hierop vo'igden- eenlge jaen van huiselijk
gc'.Uk, gedurende welke ;iet noedtei zi'in aiaep
te suilM
dig idfn:
le.het gasbronwater moet zoc goed mo
gelijk van lucht voorzieni en van ijzerverbia-
aingw bevriid wordert:
2e. de verontreiniging der wateren door
afvalwater van zuivelfabrieken moet tegen
gegaan worden. Mogelijk is zuivering langa
biologischen weg hiervoor geschikt.
Het gasbronwater heeft echter ook voor de
polders nog een financitele zijde.
Hierover kan mien iets vinden in een arti
kel vam Lr. J. die Rluyter im het tijdschrift
,;Het Waterschap" van Januari 1920. Hij
behandelt daarin de vraag of in veTband met
dte hooge kolenprijzien de recognitie voor het
hebben van gasbronnen niet verhoogd meest
wordten.
■Deze VTaag is echter niet zoo actueel meer.
In den laateten tijd is ook veel geschreven
over de mogelijkheid om uit het afvalwater
van de stroocartonfabrieken een' soortgelijk
gas ab brongas te winner'. Het gaat hier om
de gisting van eelulose houdend materiaal.
Het zou zeker een fnaai resultaat zljm indien
het hinderlijke afvalwater op deze wijze nog
produtetief gemaakt zou kunnen worden.
Dan is er in het Hbl. van 14 Januari 1922
avondbliad omdter de rubriek de Natuur en-
Technidk door zelloeren Q. een artilkel over
natuurgas geschreven, waarin het voorko
men van brongas in N. H. wordt gememo-
reerd en de meening wordt uitgesproken dat
geen groote hoeveelheid gas aan den bodem
zou kunnen worden ontrokken in verband
met het gevaar voor een vrij sterke daling van
het maaiveld. Toenassing in het groot zal
dhs wel niet mogelijk zijn. Spr. las het be-
treffende artikel dat verschillende wetens-
waardigheden bevatte voor en deelde daarna
aan de nand van een artikel uit het Chem.
Weekbl. mede dat in de Vereenigde Staten
ret natuurgas in eeni zoodanige hoeveelheid
voorkomt dat een aparte industrie zich bezig
houdt met dte verwerking er van.
Het gas dienit daar allereerst voor huishou-
delijk gebraik, daarnaaat ma°kt dte industrie
er tegen ten gereduceerd tarief gebruik van,
terwijl het op pia*fs^:t waar bovtenstosndte
gebruikers niet in aanmerking komcn diemit,
nadat de benzine er uit gewommeni b, voor de
bereiding van zwartsel.
In 1920 verwerkten met dit doel 39 fabrie-
ken 1400 millioen' M*. natuurgas en 23000
ton zwartsel ter waarde van 4000000 dollar.
Het zwartsel wordt voornamelijk gebruikt
voor de bereiding vam drukinkt, als vuller
van rubber in dte plaats van zinkoxyde. Klei-
nere hoeveelheden worden gebruikt voor pot-
looden, voor carbonpapier, crayons, emz.
(Wordt vervolgd.)
UH WIERINGERWAARD.
Maandagavond hadden we het' genoegen,
keanis te maken met den heer A. Ingenol Jz.,
dirccteur van den Middmstancteboud, die in
het lokaal van den heer U. Haverkorn op dui-
delijke wijze ons heeft verteld van het groote
nut, dat er is gelcgen in het lid zijn van de
Handcldrijvende en Jndustrieele Middtn-
standsvereeniging.
Achtereenvoigens werd besproken het ont
staan van den Bond, hoe deze zich heeft inge-
burgerd, wat er nauw mede is verbonden,
zooals credietwezen, informatie en incasso-
bureaux, euz. emz. In het 2e gedeelte van zijn
rede werd, als zijnde zeer urgent, de eociale
wetgeving besproken en daarbiji uiteengezet,
hoe alle nieuwe wetten geld kosten aan den
Middenstand, in het bijzonder de Arbeidswet,
die voor winkelbedrijf gewoon onhoudbaar
is.
Na aflocp werden eemige vragen gesteld,
waarop bevredigende antwoorden werden
ontvangen.
Alle aanwezigen (helaas veel te weinig)
zullen het met den voorzitter eens zijn, die
in zijn slotwoord hartelijk dank betuigde aan
den spreker voor zijne hddere uiteenzetting
der Middenstandsbelangen.
UIT BROEK OP LANGENDIJK.
Maandag 20 Februari hield de Cooperatie-
ve Aankoopvereeniging „De Vooruitgamg"
hare algemeene vergadering ten' lokale van
den heer Vijzelaar.
Door ongesteldheid van dtu voorzitter,
opende de waarnemende voorzitter, de heer
K. 'Wagenaar J.Kz de vergadering. Spreker
riep den aanwezigen een woord vam welkom
toe en wees voorts op de vele veranderingen,
die dit jaar wederom hadden pLaats gevon
den.
Verschillende kunstmeststoffem zijn sterk
gedaald, ja enkele zelfs tot de helft van den
prijs van het vorige jaar. Voor ens tuinbou-
wers is dit een beduidend verschil in onze
uilgaven. Het is met onze gronden, evenals
met ons alienze hebben telkens weer nieuw
voedsel noodig; telken jare is het noodig
nieuwe voedingsstoffen toe'te voegem, opdat
Imtusschen was de zaak der jonge tsarine
niet gemiakkellijk, Zij moest dera leentijd door-
maiken vam haar vak als keizerin en wel aan
het meest weidsche hof van Europa, waar
stcffiig ook de mieeste intriguies en partijzuriit
heerschton. Gewendi als zij' was aam het een
voudige levemi te Darmstadt, em terwijl zij
van het strange cenemonieel aan het Engel-
sebe hof slechts datgeme ervaren had', wat een-
jonge em geliefde prinses aanging, die daar-
bij slechts op bezodc was. moest zij zich nu
wel vreemid' voelieni tegenover haar nieuwe
verplichtingcn en verMlind1 door can leven' in
zoo totaal) verschillende verhoudingen. Het)
gevoteli harer \"erantwooTdelijkheid em de vu-
rige wensch: olm zich te wijidten aam het wcl-
rijtn, vail' 'het 'groote volk, wclker vorstim zi}
was geworden,. vervulden haar met een hei-
ligm ijiver em maaktem tevens haar houding
weifelend Zij streefde er naar, de liefde ha
rer ondterdiameni te winmcn, maar zij wisrfi het
hum' naet te ioontem en haar aamgteboren ver-
leganheid vcrijdielden meni'gnjaal haar goede
en lieve 'bedoel'iingen. Zii gevoelde zeer spoe-
dig haar onmacht om zich te doen begrijpen.
en waardeeren en haar ongekunsteld wezen
trok zich angstvaHig terug voor de ccremoni-
eele koelheid barer omigeving.
Haar goedie voortnemons stietten af op de
traagheid h'arer omigeving; wanneer zij in
amtwoortii op haar verirouwea rekende op wat
begrijlpemde medieweriring em wat goeden wil1,
dan verschooll mem rich' achter de mietszeg-
gonde dianstvi iixlighdd eener onpersoonlijloB
Soffeflijlkheid. (t)
Zij kocsterde:" dten inmigen wensch het
lot van die vrouw uit her vxwk te verbeteren
door hospiiiaif, en Inriditingen voor kraarr^
vrouwen te tcititm; m wiJde viksoboltea ojv-
