DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Opening van de gerastauveevde H.B.S.
Xo. 93
Honderd Tier en twintigste Jaargang
1922.
iboniiementsprijs blj Fooruitbetaling per 3 maandon f 2.—, tr. per post f 2.50. Uewijsn. 6 ct. Advertentlepr. 25 ct. p. rcgel, grootore letters naar plnatsmlmt*
Brieven franco N.Y. Boek- en Ilandelsdr. v.M. Berms. Coster Zoon, Voordam C9, Tel. Adminlstr. No. 3. Bedactie No. 33.
DONDERDAG Olrecltnr: 0. U. KRAR. QoofJreilacteurTJ. N. ADEHA. 20 APRIL
Stadsnieuws
Hedeniniddag om 3 uur had de opening
plaats van het gerestaureerde schoolgebouw
der Rijks Hoogere Burgerschool.
September 1919 werd door de aannemers,
de heerlen Spruit en iMeijer volgens de planum
van den Rijksbouwmeester met de veitiou-
wing en uitbreiding van het gebouw, dat
thans gereed is gekomen, een aanvang ge-
maakt.
De voltooiing van het werk kwam zeker
niet op vlugge wijze tot stand.
Verschillende oorzaken hebben er toe me-
degewerkt, dat de werkzaainheden meer tijd
vorderden dan aanvankelijk gedacht is en
de daaraan voor Alkmaar ontstane nadeelen
zijn niet denkbeeldig. Met dit al is Alkmaar
als het ware een nieuw gebouw rijker gewor-
den, wiaarop de gemecnte trotsch ikan zijn.
Voor de uitvoering komt den. aaninemers 'a
woord van lot toe.
iHlet bebouwde oppervliak is thans rutin
1400 Ma. en het is een voldoening een wan-
deling door dit ruime keurig ingerichte
schoolgebouw te maken.
Het gebouw bevat thans 14 leslokalen
voor de gewone vakken van onderwijs, een
bibliotheek voor leeraren en leerlingen, een
lokaal voor natuurlijke historie met projectie-
apparaat, een cabinet voor natuurlijke histo
ric, een physisch kabinet met gelegenheid
voor prakusch, werken der leerlingen
met een gedeelte dat donker gemaakt kan
worden, een leerzaal voor natuurkunde, een
lokaal voor scheikunde met donkere kamer
met stroomend water, electriciteit en gas op
de werktafel van iedere leerling, een balans-
kamer, een laboratorium met prakticum voor
de leerlingen en groote zuurkast voor de
stinkende gassen, lijn- en handteekenzalen,
een werklokaal voor de ammenuensis waarin
electrische motor en transformator om de
leidingsstroom om te zetten in gelijkstroom,
een kamer voor de concierge en een centrale
verwarming.
De verbouwing deed een geheel nieuw ge
bouw ontstaan. De aannemers leverden een
zeer mooi stuik werk door, voor het bouwen
van een nieuwen ach.termu.ur, de geheele kap
van achter op stutten te plaatsen.
Na de Paaschvacantie zullen de lessen in
het nieuwe gebouw aanvangen.
Uit de oudleerlingen had zich een com-
missie gevormd met het doel de ingebruikne-
ming een plechtig karakter te geven en te-
vens het 55-jarig bestaan feestelijk te vieren.
Voor den minister van Onderwijs, die bui-
tenslands vertoeft was de inspecteur van het
M. O., de heer O. Bolkenstein. aanwezig.
Aanwezig was voorts de plaatselijke commis-
sie van toeziclit op het M. O., het diagelijksch
bestuur van de gemeente, eenige burgemees-
ters uit de omliggehde plaatsen en vele oud
leerlingen.
De directeur der school, Dr. A. C. An-
tusch, hield de volgende rede:
Zeer geachte aanwezdgen.
In ziim verslag aangaande de geschiedenis
dezer Kijks Hoogere Burgerschool over de
eerste vijif en twintig jaren1 van haar bestaan,
vermeldt de toenmalige directeur Dr. Jan
Daniel Boeke, „de aanwezigheid der goed
„verlichte en met een lichtgroene verf be-
„schilderde leerzalen, die momenteel wel vol-
„d!oende ruimte bieden tot plaatsing der
jjSchool'bevolking, maar die, wanneer het aan
tal leerlingen eenigszins mocht toenemem,
„onvoldoenae zullen zijn tot h-uisvestmg van
„parallel afdeelingen, zoodat alsdan verbou-
„wing en vergrooting niet achterwege zullen
Jeunneni blijven."
De verwachtingen van ntijn voorganjger
zijn inderdaad in vervulling gegaan. Het
aantal leerlingen, in 1892, om&treeka negen-
tig, is in den loop der jaren geleidelijk toe-
genomen, vonning van parallelafdeelingm
was in steeds toenemend aantal noodig. In
'September 1897 telde de school 7 klasse afr
deelingen in 1914 8, in 1910 9, in 1916 10,
in 1921 13 afd. zoodat tweemaal tot eeni uit-
breidiing moest worden besloten. lln 1908
kwam een1 eerste zij't beperkte uitbouw
tot stand door stichting van een nieuw ge
deelte, dat het bestaande faoofdgebouw met
het tot op dien tijd zelfstandig bestaand bdji-
gebouw verbindt, en waardoor een winst van
eenige leerzalen, werd verkregen. Hoewel door
deze verbouwing een niet onbelangrijke ver-
betering werd bereikt, is toch gedurende de
volgende jaren, mede door de aanhoudende
vermeerdering van het aantal leerlingen, de
ruimte igeheel onvoldoende en uit den tijd ge-
worden, zoodat noodig werd geacht een alge-
heele reconstruetie en vergrooting tengevolge
waarvan een schoolgebouw zou worden ge-
sticht bevattende leerzalen, voor veertien pa-
raflel-afdeelin gen en voorzien van de noocfige
'laboratoria en leerzalen voor speciale leer-
vakken.
DOor Z. Ex. den Minister van Onderwijs
Kunsten en Wetenschappen werden de nooai-
ge gelden, verstrekit ter uitvoering van het
plan, naar het ontwerp van den heer Rijks
bouwtaeester voor de g'ebouweni van onder
wijs vastgesteld. Dank zij de goede zorgen
van de aaninemers de heeren Spruit en Meijer
bijgestaan door de firma Sdholteni en Pijper
voor het electrische gedeelte en door de firma
gebrs. van dier Meer voor het verven, is het
werk thans voltooid.
Het gebou w der school is VoMedig geres-
taureera, verbouwd, voorzien van centrale
verwarming en electrische hulpmiddelen.
Practisch is een gansch nieuw geheel ont
staan, dat door het behoud van den, bestaaa-
den voorgevel en1 van de hoofdeur slechts 'her-
innert ,aan den, vroegeren toestand. Wij> alien
die er ons werk heoben te verrichten en die
den druk van1 de ballingschap in de beide
voarbij gegane jaren niet weinig hebben ge-
voeld, maken ons gereed het nieuw gebouwd
tehuia met vreugde te 'betrekken.
'Verbazen zal het U niet, dat de gedachte
is ontstaan en uitgesproken dien intrek niet
onopgemerkt, ails van den eenen dag op den
anderen te dioen voorbdjgaan, maar aan te
grij'peq ,als een welkome gelegenheid om te
zainen ons even te herinneren wat de geschie-
dends der school sedert 1892 merkwaardigs
vermeldt, en ons af te vragen wat wij' wellicnt
in de toekomst mogen verwachten. Een ge
legenheid, die te welkomer is, omdat de rouw
over het plotseling afsterven van mija ambts-
voorganger Dr. Zeger Th. Diehl de feestelijt-
ke herdenking van het veertigjarijg bestaan
in 1907 verhinderde, en de tijdsomstandighe-
den in 1917 naar hot oordeei van alien, die
zicb voor een samenikomen interesseeren, eeni
ge feestelijkheid ter viering van het vijftig-
jarig jubile buitengesloten.
Het plan vermocht insteiinming te ontmoe-
ten biji een comite van oud-leerlingen, dat de
ingebruilknemiing van het vernieuwd gebouw
meent te kunnen combineeren met een herin-
ner,ingsbij.eenikoimst -aan het bijna vijf en vij'f-
tig'jariig bestaan onzer school, zoodat direc
teur en leeraren hut hebben gewaagd U uit
te noodigen te willen sameniKomen tot een
eenugszms feestelijke viering van dezen dag.
U alien, die door Uw aanwezigheid be-
wijst, dat onze uitnoodiging uw sympathie
heeft, betiuigen wij! daarvoor onzen dank en
heeten u zeer wdlkom. .In het bijzonder u
mijinheer de inspecteur van het Middelbaar
Onderwijs, die ous de eer wilt aandoen van
uw belangstelling in onze onderwijsinxichting
door uw tegenwoordigheid te getuigen. U
heeren burgemeesters, wethouders en autori-
teilten dezer stad en harer oimgeving.
Dames en heeren oud-leeriuigeu, die hier
lint een reuinie aanwezig zijt.
>Laat het mij geoorloofd zijn voor enkele
oogenblikken uw aandacht te vragen voor een
kort overzicht van d!e lotgevailen onzer
school sedert 1892, en voor eukeile perspec-
>tieven aangaande haar iodkom&t.
(Het schoolgebouw is geheel gewijzigd, het-
geen 'beter door 'bezichtiging dan door uitvoe-
rige beschrijving mijuerzijds kan worden op-
gemerkt. Giji zuit mij dus van eenige beschrij
ving wel willen outheiten en zoo aanstonds
naar ik hoop, door aanschouwing u de tegen-
woorcLige inrichting duidelijk maken.
Het aantal leerlingen nam gedurende de
voorbij gegane jaren steeds toe. Bedroeg dit
omsueaks negentig gedurende het schooljaar
1892/1893, voor net schooljaar 1921/1922
zijn 250 leerlingen ingeschreven. Zoowel uit
de stad Alkmaar als uit de omgeving komen
de leerlingen tot ons. Untgesproken mag wor
den dat onze school, zoowel voor de stad Alk
maar als voor haar omgeving voorziet in de
steeds bestaande vraag naar Hoogere Bur
gerschool onderwijs.
Teneinde de toeloop, de herkomst der leer
lingen op duidelijke wijze zichtbaar te maken,
die weinig toelichting behoeft, zijn eenige
grafieken geteekend en door de vnendelijke
zorg van den heer Blokhuia vergroot en op
grooteren afstaud berkenbaar gemaakt. Op
een assenstelsel zijn afgezct horizontaal de
jaren 1892/1921. Vertikaal de aantallen van
allerlei soorten leerlingen, in tjentallen.
Lijn I stelt voor de totale schoolbevolking
Lijn II het aantal jongens
Lijn ill het aantal meisjes
Lijn IV het aantal eindexamens candidaten
Lijn V het aantal geslaagden in1 procenten
Lijn VI (Qranje) het aantal stadsleerlingen
Lijn VII (Oroen) het aantal buitenleerlingen
Het verloop der liinen wijst een vrij; regel-
matig toenemen van net aantal leerlingen aan
zoowel jongens als meisjes. Bij dien1 aan
vang van het schooljaar 1914/1916, het eer
ste oorlogsjaar, treent een plotselinge vermin-
dering op, die haar grootsitc waarde krij'gt in
het volgend jaar en vervolgens wecr overgaat
in regelmatigc' vermeerdering van leerlingen.
Merkwaardig is dat de vermindering wordt
veroorzaa'kt door afname van het aantal jon
gens, dat zich van het platteland kwam aan-
geven. Vermoedelijk gevolg van behoefte aan
Juotsdir
en
werlkkrachten toen plotsdling zoo velen uit
De curve der meisjesbevolking vertoont in
de latere jaren een steile helling. In 1916 wa-
ren er 31 meisjesleerlingen, in September
1921 bedroeg haar aantal 71. Wijst aeze toe-
name op steeds aangroeiend verlangen der
meisjes om zidh voor te 'bereiden voor een'
maatschappelijken werkkring tot nu door
mannen in 'hoofdzaak 'bekleed'? of heeft de
H. B. S. dezen toeloop te danken aan de er-
kenning der ouders, dat onze scholen ook
voor de meisjes, weilfce zidh wenschen te wiju
den aan een meer voor vrouwen gebruikelij
ken werkkring, een uitnemende vooropleiding
Igeeft? De tijd zal moeten1 leereni in hoeverre
deze toeloop hlijft bestaan, vooral wanneer
men em goed op grondige studie gefundeerd
oordeei zal kunnm uitspreken over de werk-
zaaniheid der vxouw in net ambt, zooals door
een der groote dagbladen1 voor eendgen tijd.
is geentameerd.
De oranje lijn der Stadsleerlingen vertoont
een lamgzaam vrij regelmatige stijging over-
eenkomend met de regelmatige toename der
bevolking.
De Toena lijn, die der buitenleerlingen,
heeft een merkwaaroiger verloop. Liggend
beaedeu de oranje lijn, stijgt zij weldira,
snijdt de oranje, loopt er gedurende eenige
jaren vrijwel parallel mede, en stijgt ten
slotte vrij steil boven de oranje uit, netgeen
dus zeggen wil, dat, afgezien van de inzinr
'king gedurende de oorlcgsjaren, het aantal
buitmieerlingen dat der stadsloei-lingen verre
heeft overtroffen. Zonder twijfel wordt dit
accres mede veroorzaakt door verhetering
en uitbreiding der lokale verbindingen, waar
door het ouders gemakkelijk wordt gemaakt
hun kinderen als z.g. spoor,leerlingen het on
derwijs te doen volgen. De aischaiiing van
het Lransch, als eisch van toelating itot de
lste klasse, is wellicht evenzeer van invloed
op den meerderen toeloop van buitenleerlin
gen.
Aan kinderen, die op de plaats hunner in-
woning moeilijk onderwijs in de Fransche
itaal kunnen krijgen, wordt door het verval-
len van het Fransch als exairaen-vak bij, de
toelating, de gelegenheid om de H.B.S. te
kunnen< bezoeken, niet weinig gemaikkelijker
gemaakt.
Merkwaardig is, dat niettegenstaande de
stichting der K.H.B.S. te Velsen en te Pur-
merend, waardoor de invloedspheer onzer
school is verkleind, het aantal buitenleerlin
gen in Sept. 1921 grooter is geweest dan
voorgaande jaren.
De laagst gesltelde lijnen geven een voor-
stelling van. het aantal candidaten, die aan
het eind-examan hebben deelgenomen, en
een procentische voorstelling van het aantal
geslaagden. Deze lijnen besitudeerend valt op
te merken:
lo. dat met uitzondering van de jaren
1901 en 1913 het percentage der geslaagden
nonnaal is te noemen.
2o. dat niettegenstaande het aantal leerlin
gen der school steeds is toegenomen, het
aantal jaarlijiksche eind-examen-candidaten
vrij staitionair is gebleven. Deze omstandig-
heid is een gevolg van het feit, dat een be-
trekkelijk groot aantal leerlingen, na bevor-
derd te zijn tot de 4e klasse, vertrekt om aan
eenige vakschool de opleiding te gaan volgen.
Blijkens het aantal harer leerlingen heeft
onze school behoord tot de onderwijs-inrich-
tingen, die noode zoudea kunnen worden ge-
inist. Zij heeft zich niet beperkt naar de schoo-
ne gedachte van haren stichter tot het geven
van een breedere en meer diepgaande kennis
aan leerlangen, dan door de Lagere
School kan worden verstrekt, maar zij heeft
ook proefondervindelijk bewezen meer te kun
nm doen, dan bij jonge menschm den grond-
slag leggen, die hen geschikt maalot tot bet
zelfstandig uitvoeren van den te verrichten
arbeid. Onze school kan evenals zoove'e 'ba
rer zusteren op grond harer 'historic consta-
teeren in staat te zijn geweest bij de beaten
hlarer leerlingen op te wekken belangstelling
voor wctenschap, m kracht tot het zich schep-
pen van em loopbaan, die voert naar de
vooraanstaande plaatsen in onze samenle-
ving.
\v ij, hebben het voorrocht onder onze oudi-
leedingm mannen aan te treffen, die met
eere een leerstoel bezetten, en em aieraad zijn
der Universiteit of Hoogeschool, aan den
bloei waarvan zij hun krachtm wijden.
Wij vinden onze oud-'leerlingen terug te
midden van hen, die in overheidisdienst een
overwegmden invloed uitoefenen op den gang
van zaken. die aan faun' zorgen zijn toever-
trouwd. Maar ook ontmoeten wij1 onze oud
leerlingen te midden dcrgenm, die een stuwen-
de en schcppende kracht uitoefenen in ind'us-
trie en handel.
Gemakkelijk zou het zijn deze meening
met voorbeelden uit den naamlijsit der leer
lingen toe te lichten. Laat miji mogen vol-
staan met het in herinniing brmgen van den
naam van onzer oudHleerlingen., helaas te
vroeg heengegaan. De man, wiens werk aan
alle volgende geslachten van leerlingen ten
voorboGld kan worden gesteld Dr. Hendrik
WiUem Bakhuls Roozeboom, als faoogleeroar
aan de Universiteit van Amsterdam 8 Fehr.
1907 overieden. Den s+oerm werker, den
diepzinnigm geleerde. den lsten eind-exami-
aandus der Alkm. scnool in 1872.
Met den aangroei van het aantal leerlin
gen is samengegaan uitbreiding van het aan
tal docenten.
In 1892 teilt het album van de namen der
docenten tijdens de oprich'ting aan de school
verbonden, 25 namen; thans komen er 83
namen in voor. Deze groote mutatie in het
eel is ten deele ontstaan door nieuwe
loemingen ten gevolge van overlijdm pen
sioeneering of wegens noodige vermeerdering
van leerkrach'ten, maar is ook een gevolg van
de omstandighedd, dat verachillmde jongere
verdienstelijke docenten na eenigen tijd te
Alkmaar werkzaam te zijn geweest, meenen
naar betrekkeningm elders te moeten vragen
m zich dikwijls benoemd zien. Dit komm en
gaan is niet in het voordeel van het onder
wijs, vooral omdat in de jongste jaren het
aantal gegadigden naar vacatures klein is,
m het somtijds zeer moeilijk valt een plaats
vervuld te zien.
Tot dezen toestand1 hebben zonder twijfel
allerfei bu'itengewone omstandigbeden samen-
gewerlot, als de stichting van em groot aan
tal scholen in konte tijdruimte, de mobili-
satie, en de toesfanden tijdens m na den oor-
logij die een groot aantal jonge lieden deed
afzien van de keuze eener wetenschappel ijken
loopbaan, maar toch schijnt de vraag ge-
rechtvaardigd: oefent de betrekking van
kfiraar op ban, din zirh acta studiavak Ida-
zen niet veel minder aantrekkiugskracht uit
dan de werkkring van den jurist, dm medi-
cus, dm ingenieur? en hoe is dit venchijnsel
ontstaan?
Te vermelden is evenzeer bet optreden der
leerares in onze school. October 1915 deed
door de benoeming van rnej. Dr. W. Pcletier
de eerste leerares haar intrede in het leeraren-
corps, terwijl daama meendcre leeraressen
haar abbeid aan de belangen van onze school
hebben gewijd.
Aan de ons opgelegde leertaak hebbm wij
alien met genoegeni sammgewerkt met de
dames; erkend moge wordm dat vele harer
uitstekende resultatm bij haar onderwijs heb
ben weten te behalen, maar toch geloof ik,
dat wij in deze zaak ons niet moetm richtm
naar Amerikaanscfae toestanden, waar het on
derwijs grootendeels in handm der vrouw Is
geraakt.
Moge op onzen feestdag worden geconsta-
teerd dat *n reeks van verdienstelijke mannen
en vrouwen hun beste krachtm en gavea ten
behoove onzer school hebben beschikbaar ge
steld. Onafecheidelijk aan haar geschiedenis
verbonden zijn de namm der leerarenDr. H.
W. Waatewiju, iDr. A. D. Kierkhoff, Dr. I. I.
mans: der diredeureni Dr. A. T. van Aken,
Dr. J. D. Boeke, Dr. Z. Th. Diehl. Allen
reeds overieden.
Ieder hunner heeft op zijn wijze gewerkt
aan de belangen der leerlingen. Hunner ge-
denkm wij' met dankbaarheid, m houdm ons
er van verzekerd dat hun persoon eni hun
weik in de herinnering van vele hunner leer-
lin|een t^staan m zullm blijven bestaan.
iMogm evenzeer wordeni herdacht de oud-
leerarm, na wel volbrachfan arbeid uit het
ambt getreden, de heereni'E. M. v. Soest m
W. F. Koppeschaar. Wie herinnert zich niet
de bijzondere wij'ze, waarop de heer van Soest
biji opvolgende generaties van leerlingen be
langstelling voor de moedertaal wist op te
wekkeni m levenidig te houden, terwijl het
nauwkeurig, zorgvuldig gegevm wiskunde-
onderwijs van dm heer Koppeschaar zonder
twijfel in de herinnering, zijner leerlingm
voortleeft.
De oudste in'dienstjarm der thans in func-
tie zijnde leerarm de heeren J. L. G. Belonje
m F. H. Delachaux, door dm spreker van
1892 als juniores begroet, hebben het voor-
recht dezen dag in dimst mede te maken m
hun werk steeds met lust te vervulleni
Laat het mij tevens vergund zijn. em woord
te wijden aan de nagedachtenis van onzm
trouwen concierge G. F. I Bakker, wim het
slechts vergund is geweest zeer kort te genie-
ten van het hem toegekend pensioen m wim
de tijd niet is toegemetm' tot het beleven van
dezm dag, waarvan Mj zich zooveel had
voorgesteld.
In het leerplan en in dm omvang van het
onderwijs in sommijge vakkm kwamen ge
durende de voorbdjgegane jaren1 ingrijpende
veranderingm tot stand
De voor mij beschikfaare tijd staat niet toe
deze alle in uw herinnering terug te roepm,
aangaande enkele wijzigingm meen ik een
opmerking te mogm maken.
In de eerste plaats wijs ik op de openstel-
ling der Rijksscholen voor meisjes onafhan-
kehjk van het aantal' bascihikbare plaatsm, m
onafhankelijk van de vraag of door haar
toelating wellidht de vonning emer parallel-
afdeeling noodig is, die achterwege zou zijn
geblevm, indim de meisjesleerlingen niet toe-
gel a ten warm.
Ik noeni de meerdere zorg gegevm aan de
lichamelijke oefming. Het aantal daaraan te
bested en uren i4 aanzimlijk uitgebreid, de bijr
woning do- lessen is impfcratief, terwiil ge-
zorgd' is, dat de lessen zooveel mogelijk op
het open veld worden gegevm. Bij de leer
lingen kan hierdoor eenerzijds lust tot sport-
beoefening wordm opgewekt, maar vooral
hun duidelijk wordm gemaakt, dat op dit ge-
bied niets gevaarlijker" is d'an overdrijving.
Zonder twijfel is een groote verbetering te
achtm de mogelijikheid van toelating tot de
lste klasse op verklaring van het betrokken
hoofd der school. Deze toch is beter in staat
em ooirdeell uit te spreken aangaande de ge-
sdiiktheid van em leerling voor H. B. S. on
derwijs dan door afneming van een exfamen
aanNjeugdige candidatm kan wordm uitge-
xnaakt. t
De vereenvoudiging van het leerplan en de
invoering der facultatieve vakken voor leer
lingen der 5de klasse zijn belangrijke en naar
mij toesdhijnt toe te juichen gebeurtmissen.
Vooral als deze te beschouwen zijn als eerste
verschijnsels van een streven; om de leerlin
gen zonder overlading te stuTm in de rich-
ting waarin zij zich naar hun aanleg zullm
hebben te ontwikkclen. Dat spoedig voor on
ze scholen een orgamisatie tot stand fcome
waardoor het dm1 leerarm mogelijk wordt ge
maakt op grond der door hen gedane waar-
nemingen leerlingm, bevorderd tot de 4de
klasse .te verwijzen: hetzij naar een wisk. na-
tuurwetenschappelijk 'hetziji naar em litte-
rair-economische afdeeling. Ieder naar aan
leg en studiezin,.
De voor de H. B. Scholen) meest belangrij
ke wetsaanvulling is voorzeker die, wel'ke men
gewoonlijk met den naam „Wet Limbur,
aanduidt. Door deze wet is na lange
jaren van aanhoud'enden arbeid aan onze
leerlingen den weg naar de Academische gra-
den geopmd. Belangrijk is deze wetsaanvul
ling, niet omdat atle jongemenschen, die met
het einddiploma onze school verlaten, ge
schikt zijn voor of zich geroepen voelen tot
een' Universitaire studie, maar omdat de tot
standkflgiing van dsn uwt sen srkmning is
van het feit dat ook de Hoogere Burgerschool
opleiding natuurwetmschappelijk, aesrlietisCh
en cultureel bij haar leerlingen dm grond-
slag leggm kan. die ben geschikt miaakt, niet
sledhts om academische examens te doen,
maar om te worden wettnschappelijke men-
sdhen, zooals reeds langm tijd door de erva-
ring was bewezm.
Ook op andere wijze kan die grondslag
worden gelegd. Wie zal onikennm1 dat de
kennis der wijsheid en der beschaving van
hen, die onze geestelijke voorouders zijn ge-
noemd, ook in onze aagen em. kostbaar bezit
is, maar ieanand ongesChikt deze kennis in
zich op te nemm, kan toch, naar onze metfao-
de gevormd, wellicht in staat zijn met vrucht
de gekozeni wetenschap te beoefenen.
Onvolledig zou naar mija meening het
woord van hem zijn, die op dezm dag de fata
onzer school heeft te memoreerm, indien hij'
niet dankbaar herdacht hoe mannen van we-
tensChappeiijik gezag voor haar goed recfat
hebbm pal gestaan, hoe tm slotte de Hooge
Regeering hun strevm heeft willem begunsti-
gm door de totstandkoming der wet mogelijk
te maken, maar vooral hoe door het initiatief
van Mr. J. Limburg de zaak tenslotte haar
beslag heeft gekregm.
Aan Mr. J. Limburg zij> op dezm dag als-
nog hulde en dank gebracht!
Als in vogelvlucht mocht ik aan U voorbij
lateni gaan hetgeen de geschiedmis der
school in het afgeloopen tijdvak merkwaar
digs vermeldt. Laat het mij nu nog geoor
loofd zijn alvorens u uit te noodigen het
nieuw gebouw te bezichtigen een enkel woord
te wij'den aan hetgem de toekomst ons wel
licht zal brenigen.
Onder /gunstige omstandighedeni beginnen
wij, naar mij' toeschijnt, een nieuwe periode.
Onze scholen nemm em gewicbtige plaats in
de organisatie van het onderwijs in, vele
ouders verlangen voor hun kinderen ons on
derwijs. Onze geschiedenis leert hoe onze
oud-leerlingen voorzien van het einddiploma
of bevorderd tot de vierde klasse zich in al
lerlei richting een loopbaan met succes kun
nm kiezen. Met grond mogen wij dus ver-
wachten dat onze school zal 'blijken niet te
zijn uitgeleefd, maar in vollen bloei de nieu
we periode van haar bestaan tegemoet gaat.
iMaar toch mag wordenjgevraagd en moet
m. i. wordm overwogm. Is het niet noodig
dat ook de H. B. school lhaar leerplan, haar
organisatie herziet. Is het niet noodig dat zij
een andere vorrn krij'gt, maar de inzicfaten
van dm nieuwen tijd. Moetm wij ons niet re-
organiseerm zooals ons gebouw vernieuwd en
gerestaureerd is torn het oogenblik daartoe
was gekomen.
•Is ons onderwijs niet te veel ingericbt
op het luisteren der leerlingen', en is er niet te
weini|g gelegenheid voor hen om zelf actief te
zijn. Niet is het naar miji toeschijnt, noodig
van onze scholen te maken complexen van
laboratoria en werkplaatsen, maar aanbeve-
ling verdimt het m. i. den leerling;m tijdens
het onderwijs meer dan tot nu toe iets te doen-
verridhten of te dom waarnemen. Een poging
om in deze richting iets tot stand te brmgen
is gewaagd door naast het gebruikelijk che-
miscfa practicum de gelegenheid te maken' tot
het doen van physische waarnemingen door
jonjgelui, die daarvoor lust hebben. Ook is in
deTeerzalen voor fysica nat. historie, aard-
rijkskunde gelegenheid gemaakt tot projectee-
rm van allerlei, teneinae de leerlingen door
waarneming kennis bdji te brengen. Moge het
ons door de hulp der Hooge Regeering, die
de gelden tot aanschaffing der noodige appa-
raten zal hebben te verstrebkeni, gelukken in
deze richting iets te bereikm!
Is het aemetisch element in ons onderwijs
tot nu voldoende tot zijn recht gekomen en
kan niet tot onderwijs in de teekepvakken en
in de talen mede met behulp van het projec-
tie-apparaat in deze goede diensten bewij-
zm?
iVerdimt niet meerdere aandacht dan hem
gegevm is de stem van den bekenden musicus
dm heer van Milligen, die met zoo groote
kracht van overtuiging heeft gepleit voor in
voering van het vw zingen op onze school
Ieder toch die onze oostelijke buren hun liede-
ren heeft hoormi zingen, en ieder, die weet
hoe het igemeenstihappelij'k lied een gevoel van
saamhoorigheid kweekt bij ieder die- er aan
deeleneemt, kan mij1 dunkt iets voelen
voor het denkbeeld op onze school al ware
het slechts 6en uur per week aan zang te
■wijden.
Is tm slotte de H. B. S. niet bestemd zich
saam te voegeni of om te zetten tot een Ly
ceum. Afgezien van het practisch voordeel
dat vooral voor kleinere plaatsm schuilt in
het bezit van een inrichting voor algemeen
vormend voortgezet onderwijs, schijnen mij
de belangen zoowel van ouders als van leer
lingen daarbij gebaat. Indien toch een twee-
tal jaren na de lagere school in overleg met
de betrokken leeraren aan de ouders kan wor
den geadviseerd in welke richting de verdere
opleiding van hun 'kind zal worden geleid,
bestaat iets meer kans dat de kinderen komen
op de plaats waar ziji behooren en wordm ten
slotte belangen en van leerlingm en van
ouders m van het onderwijs gebaat.
Ai'lermipst wordt door mij1 bedoeld de be-
vordering van het verdwijnm der klassieke
opleiding, hetgem m. i. zeer te betreuren wa
re, zonder concurrence maar in samenwer-
king moetm de z.g. klassieke m modeme op
leiding naast elkaar bestaan m zich ontwik-
kelm. Zeer aangenaam is het ons u, mijnheer
de wn. rector, hooggeachte collega, hier, als
vertegmwoardigcr van fast gymnasium, aan-