5
Alkmaarsche Oourant
Onze eigen weg.
r
Honderd Oris en Twintigsts Jaargang,
Dinsdag 4 Juli.
f e Hi lie t n-n.
Stormachtige lioogten.
-
155. ,922"
Het eerste, het beheerschende punt van' cms
begtoselprogramma belijdit de erkenming van
bet vrijbeidsbeginsel ails grondslag van
staatebdjead en de noodzakelijkh-eid eener
zuivcr-democratische staatsinirichtimg.
De rechtsche coalitie miskent beide.
Haar eigenlijk karakter openbaart zich in
de l'aatste 20! jaar van onze politieke gesdiie-
denis. Men behoeit deze slechts vluch-tig na
te gear oxni te zien, dat de coalitie geheel
in bet teeken staat van de steeds voorfechrij-
dende oiaichtsomtwifckelmg van de 'Rioomsdi-
katholieke stiaatspartij. Was daarvan onder
Dr. K'tiyiper voor miet-togewijtiten nog niet
zooveei te bemeriken, onder Heemskerk werd
het reeds meer openbaar en thans onder
Rluys is de grootste grief, die de heeren No
lens, Van Wljhbergem en de hupnen tegen
de dissidenlte katholieken 'kunnen inbrengen,
deze, diat zij aan de voMedige ovennacht der
Roomsdnkatholieke staatspartij in Neder-
lamdi atbreuk dreigen te doen.
En daaimede is de retihtsdite coalitie niet
alleen voor de geestelijke vrijheid van ons
volk een -bedreiging geworden, maar tevens
en wellicbt rno-g meer voor de soeiale em de
econom'isdie. IDe Roomsch-katho 1 ieke istaats-
partij heeft op politick terrein geen' beginsd
program1 dan aillecn voor zoover haar dit
door de iKerk wordt voorgelegd. Derhalve is
zij; oofc van een vodmaakie onberekenbaarbetd
ten1 aanzieini van bare prindpiede politick. Zij
kan even goed vooruitstrevend zijn als be-
houdend, zijl kan op hetzelfde oogenblik even
goedi met Troelstra en van de Laar saraem
regeeren als met Scbokking en Oo®j!n, mats
zijT er slechts de bedodtogem der Kerb mede
dient. Voor haar. is de Staat sHecMte een'
machtsinstrument, dat zij! gebruikt, als zij1
daartoe de bans schoon ziet, tot bet door-
voereni van bare eenzijdige bedoelingen.
In onze dagem, mu de groote scharen ar-
bedders onder'haar volgelin'gen Slechts voor
afdwalimg op politick terrein en d a ar mee
voor heele of halve afvalligheid van de Kerk
kuinnenl worden behocd door een heftige com-
currentie met de sociaal-demoeraten in bet
toegeven aan niet genoeg doordachte en
mode door dozen concurreniiesttrjjdl wild op-
gedreven z. g. arbeiderseischen. an is de
Rooinsch -katbol ieke staatspantij rood en mi
nister Aalberse met verfof van dten priester-
leider haar profeet.
Zoo te doen is baar goedl recht en van
haar standpoint zsfeer ook haar plicht. Miaar
het is wel; een smaddijk lot voor dte eer-
itijldls zoo fiere protestantsche Gbristelijke
partijen, daartbiji slechts als slippedragers
d'ienst te mogen doen. O zeker, ariji krijgen
•weli eens wat toegegeven.het processiever-
bod werd1 niet afgesehaft en de nnmtius biij
ons hot heeft wat moeten inbindenPop' werd
opgeofferd en1 van Dijfc mocht hem' yerbete-
ren, al werd' diens vflootwet op het nippertje
nog gietoipedeerd. Mlaar dat zijin voor de
RloomsdiJlfatholieke staatspartij slechts -#kl-ei-
nligheden', die ze gaame tot gelegener tSjldl in
petto houdt, mits ze haar eigenlijk ddel, de
macht, slechts te dichter kan benaderen.
In deze omstandigheden doet het er niet
veel toe, voor hoover de Chrfetelijk-histori-
sche en1 de Amtirevolutiomaire parfij in theo-
rie het vrijheidsbegdnsel zeggea te erlcenmen
en de dexnocratisch© ontwikkeling onzer
staatsinsteil'ingen mecnen te ikunnen steunen
in de co alitie h and elan zij! tegeni beide, al
moot er tooh ook nog even op ga.vezen Wor
den, dat ziji m haar program het beginsel1
der volkssouverdniteit met nadruk zakelijk-
heid verwerp'en, dat toch de kem is der dte-
mocratie, en dat zij het riohtsmoer voor het
staatsbeleid niet zoeken in eigen' geweten,
niet opbotiwem uit eigen verworveit overim-
giing, mlaar but ten zich1 zelven, in- de or di
nar tien Gods zooals deze zijn geopenbaard
in de iHeilige 'Sdhrift, of vericlaard dloot het
oorded! der Christelijke Kerk, of ultgespro-
ken in de adding Gods, zooals deze zich heeft
doen kennen in de geschiedenis der volketl.
Ook de iSodaal-dmocnatische aribeid'ers-
pariij miskent het vrijlieidsbeginsel zoowel
als de democratic, al beweert ziji honderd
mral het tegendeeL Ook zij is to politiek op-
Sfaae het Engelsch van Emdy BwMS.
&m W, A. G. van Steten.
10)
En toch zou het vender vrij goedi zijn ge-
gaan< als twee personen, Miss Cathy en
Joseph de knecli t cr niet geweest waren, u
hebt hem ongetwijfeld gezien. Hij: was en is
allerwaarschijnlijikst ook nu nog de ver-
velendste eigengerechtigde farizecor, die ooit
een bijbel nasnuffelde om de beloften voor
zich zelf te verzamekn en de verwloektogen
naar zijn buren te sdingeren. Door zijn han-
digheid to het houden van preeken en vrome
gesprekken silaagde.hij! er to em grootm to-
druk op mr. Eamshaw te makm; en hoe
zwakker de meestcr werdi, hoe meer invload
hij ki'eeg. Hij kwelde hem oncphoudelijk door
over de nooden van zijn ziel te spreken en er
op aan te dringen ddt hij de kinderen streng
zou regeerm. Hij versterlcte hem' in zijn ge-
loof dat Htodley een verworpeling was, m
den eenen avond voor den anderen na gromi-
de hij leterlijk een lange reeks van klachten
tegen Heailicliff en Catharina uit, steeds er
op uit Earns!] atris zwakheid te vlden doordat
hij de zwaarste schuild' op de 'laatste legde.
En ongetwijfeld had zij em karakber, zoo
als ik het mooit te verm bij em kind zag, en
zij. deed! ons alien vijftig kem m_yaker op een
zicht orechitzkiin'ig, ook zij ericent dten dwanig
als middel to' bereiking van haar doelein-
den, ook voor haar is de staat slechts em
m achtsinstrument, diat zij te gelegener tijd
zal hanteeren tot het doordirijven iiarer em1-
zijdige 'theorien, zel'fs al weet zij, dat het
rechtsgevoel van het volk als gmeel zich
daartegen verzet.
Over de vergissimgen van Troelstra wordt
door haar sprekers thans, nu de comfoinaiie
met de katholiekm- fekt, geglimlacht en1 een
beetje goedmoediig gespot, nota bme zelfs
door den hear Trodstra to dgen persoon,
terwljil niemandi beber dan hij de ergelijke on-
waarachtiigheid van dit gfcbarm moet gevoe-
len. Angstvaltig waakt hiji er voor, rich' de
baan voor het „grijpen naar de inacht" vriji
te houdm, ook al weet hij, dat hij' slechts em
kletoe mtoderheid van het volk achter zich
heeft, zoodra de gelegmheid daartoe schoon
mocht worden. In 191Q1 had hij de revdlutie
„fcant en klaar to zijn kop", nu heeft hij1 al
vast vier jaar mear genoten om daarover na
te denkan!
'Dit vtoekt met het begrip der democratic,
die de vollle ontplooiing van dm volkswil ver-
lanjgit. Geen' practische politiek van Vlieger,
Wibaut, Ter iLaan, Van Leeuwen., Alberda en
zoovele anderm, geen verstandige woordm',
die deze voormanneni sin'eken, gem> verstan
dige daden, die zij1 moigen doen, kronen het
uit'wissen, dat Tioelstra rijin imsdadig licht-
ztonig spel mot het revoiutiegevaar, blij'ft
spelen, hij! die toch' ten slotte ondamks alles in
zijn partoj die teugels to1 handm is Mijven
houdm. Een tragische figuur wellicht aan
het etodl, wiens noodlot zijn tweeslachtigheid
is. I'n een, 'burgerlijik-democratische combina-
-tie durfde hij zich niet begevm, torn deze
hem na dm uitslag van 1913 door rijln eigen
veranltwoorddijfcheidi werd voorgesdireven
osrndat hdji zijn geliefde volgellingm door zijn
revolutiedranken daarvoor te opgewonden
had gemaakt, en in em revolutionaire com-
'hinatie zou hij die man niet meer kunnen
zijn, omdat liiii zidx daarvoor te veel heeft
vergist, afgescheiddn nog fciervsn, dat to
ons goede democra-tische landje dc bodtm
voor em nevolutie gansch en a! ontbreekt.
Geen revolutie heeft hier zrto, waar geen
opgekropte verbittentog over jareni lang met
el'lmde to het hart gedragen verdruikktog van
em met gewdd rich handhavmde minder-
heid em uitweg heeft te zoeken. Wie hier de
revolutie ontketmd. die moet haar maken, en
die zal de eerste zijn, die door haar verslon-
dm wordt. Geen revolutie had hier zto, in
17I891 niet, to) 1830 nfet, in 184-8 niet, in
19118 niet, omdat mm' in ons goede, demo-
cratisdie ilandj-e dte hervormingm kon ver-
fcrijgm door de wet, dlie elders met geweld
van de heersichende ininderhedm- moest wor
den) afgedwongm. Gem revolutie heeft hier
zto, waar mm dte volksvrijjhedten heeft, waar-
vooh men elders op leven en dood heeft te
/tie hier met de revolutie 6pedlt, dite speelt
met <len bliksem.
Zoo kunnen xvijl hiji deze vterideriug geen:
gemieenschap hebben, niet met rood en niet
met zwart, maar ga-an wiji onzen eigen weg,
dim der ware volksvrijb-eid en der waarach-
tige dtemomatie. Aan bei-de zijn wiij to ons
land sinds een eeuw van liberaail regime go-
wmd. iBedde beantwoorden aan de geaard-
heid; van ons volk. Het zou een ramp zijn,
wanneer Wiji ze thans, to em onbewaakt
oogenblik, ate offer aan de politiek machts-
begeerte van; twee tegenBtrijdigc groepen ver-
I'orm zmr iten gaanr
Vrifetou; xdertond, weesf waakzaaaul
Steilt U k bres voor deze heilige goede-
.ren, van onze vaderen geerfdVerdedigt Uwe
burgervrijheid, handhaafd! Uwm volksin-
Vlioedl, en. stesnit ons dte eenige partij1, die
daarvoor in waarhteid kan en will1 staan,
den VRIJHFf DSBOND/
Bloemendaal, 26 Jluni 1922.
P. OTTO.
StadsnieuY/s
dag ons gedulid1 verliezm, vanaf het uur dat
ze bmeden kwam tot het uur dat ze naar bed
ging, waren wiji gem oogenblik zeker dat ze
niet het em of ander omheil aanriditte. Haar
geest was aitijd buiibengewoon levmd'ig, haar
tong -ging aitijd zij' zbng, zij ladnte en
plaagde iederem dite niet heizelfde wou
doen. Het was em wildte, ondeugmde meid;
maar zij had de liefste oogen? den zoetsten
giimlach m dm lidhtsten \"otet in het kerspel,
VR IJH'E I'D SBO'ND
De derd'e openbare vergadtertog van dten
Vrijheidisbond, gisteravond to dte Harmonie
gehouden, was veel hteter bezodht dan de vo-
rige. iSprekers warem dtezeni keer mevr. J. J.
de BinkiHuettock eni die heer P. Otto, bei.-
den van Amsterdam. De heer mr. w.
Bosnian, voorrirter der aid. Alkmaar, open-
de de vergadieriug en ga.l terstond htet woord
aan mevr. de 'Bink, the Wildte nagaan hoe
die Kamer is aamengesteld! geweest en wat
van die nieuwe is te wachten.
N'a opsomm-ing van de partijen rdchts,
en ik geloof dat zij teuslotte gem kwaad -be-
dloelde; want als zij u eens to ernst deed
sohreien gebeurde het maar zddm dat zij' u
gem gezetschap hield en u noodzaakte
tot kailni'te komen om haar te troosten.
Zij ihield veel te veel van Heathcliifi De
grootste etraf die we voor haar konden uit-
denken was haar van hem- gesdheidm te hou
dm; m toch kreeg rij meer dan iemamd an-
ders om zijnmtwil standjes. Bij het spel hfeldi
zij er bijzonder van als dte kieina meesteres
op te tnedm, ze gebruikte haar handm vrij
deed zij ook met miji maar ik verlangde niet
te winkelm en boodsch appeal te doen, m
bracht haar dit aan het verstandi..
Nu verdroeg mr. E'amshaw gem grappen
van zijn kinderen, hij had altijdi streng m
m emstig met hen omg-egaan; en Catharina
van haar kamit begreep niet waanom haar ya-
der stuursdher m ongeduldiger moest zijn
to zijn ziiefcte dan -toen hij: gezond was. Zijn
gemelijke verwijtm riepten to (haar een ondeu-
gmd veriangen wakker hem te kwellen, zij
was nooit gelukkiger als wanneer wij haar
gezamenliik standjes maafetm en zij ons met
haar stouten', onbeschaamdm blik m haar
vlugge woorden tartbe. Joseph's vrome yer-
wmschtogen rnaakte ze beladielijk, mij hitstte
ze aan en ze deed juist wat haar vader het
meest hinderde ze liet rim hoe haar voor-
gewmde onheschaamdiheid, die hij dacht dat
edbt was, meer macht over Hteathcliff had!
dhn zijn vriendelijkhdd; hoe de jongm alles
dteed wat zij verzocht alleen als het met zijn
wenschm sfcrookte. Ala zij zich dian dm
heelen dag zoo slecht mogeiijk gedragen had,
kwam zij 's avonds nog liefkoozen oim het
goed te makm
„Nem, Cathy," zei dte o-ude man dan, „jk
kan niet van je houden; je bent erger dan je
broer. Ga hem, zeg je gebedenl ktod, m
vraag God1 om vergiffenis. Ik bm in twijfel
of je moeder en ik het ritet moeten' betreurm
dat we je ooit hribben groot gebraoht1
cohstateerdte spretekstcr, dat die regeering
eigenlijk geen! meerdteih)eid heeft. Da am a
ging rij1 de linksdie partijen1 na, waarbij rij!
o. a. opmerktte, dat de een-mianspartijten per~
soonlij'ke belangen vertegenwoordigeni (bij
rechts warm het groepsbelangen).
De roomschmi ondter leading van deni pries-
ter mgr. Nolens zijh dte sterkste partij; die
eenl grootm invloed heeft op dte regeering mi
het volk. Spreekster memoreerde hierbij. nog
de afwijzing der geeste'ij-kheid van de vor-
ming van em nieuwe R. K. par'tij.
Die amiithese. die de rechtsche partijen bij-
een hi-eld, werd meermalmi bijna vervaagd
door de belangm van dm, tagenwoordigen
tijd, vooral na de 'aanneming van d-e onder-
Wijswet.
iwat betref-t de verwaehtimg van de nieuwe
Kamer, betoogdte spreekster, dat dte vTouwen-
belangen^, bijj ami Yrijheidsbond' volk-omem be-
grepm wordten, gelijk reedis meertoalen
bleek.VHij! heeft th'ans 50.000 ledten, meer dan
ooit feenige politieke partij, wat ook niet te
verwonderen is, als mien bedienlkt, dat 'hiji door
die hooigsit staande mannm is opgerich't.
:De Vrijheidisbonid is wars van kerkelijke
overheersching, zoo goed als van ataatsal-
macht. Vrijheid, verantwoordelijkheid en ar-
beidl zijh de groote beginselen dezer partij,. !De
vrouwen moetm mechdpen dieze idealmi te
verwezenilijken, dte staatshuisJioudin g vraagt
er om mi de vrouw mag er haar toricht nu
niet meer aan onthouden. Aan tal van vraag-
stukken kunnm, de vrouwen' meewerkmi, b.v.
veihetering der huwelijlcswettera, bestrijdtog
prostitutie, mz. eniz. Miaar ook hebben dte
vrouwen te beseffen, dat arbeid adtelt eni dat
ziji dus moeten meehtelpm1 den arbeid te ver-
heffen Thans reeds valt een grootexe belang-
steiitogi voor dten arbeid waar te nemen. Er
moet sammWerktog komen tusschm patroon
en arbeider, igtelijk de btek-enldte Dnitsche in-
dustrieel Hugo Stinnes treffend) uitem zette.
IDmi 'arbeidei' rij' een goede verdiensite door
zijn arbeid gewaarborgd.
Nag-aande wat er al zoo op sociaal ge-
bited is ged'aan, wees de spreekster op de
kindeiwetten, die arbeidswetten, opheffing
van indireote btelasting op soda eniz. m
da'arvoor toVoerm van veamogmsbeiasting,
oph'efftog van het rcmplacantenstelsd, enz
Dte invoering van het vrouwenkieisrecht
geeft de vrouw het rech/t m dmi plicht mee
te leven' in de maatschappij. Zij juist kan
zoo veel goed .werk doen, omdat h'et vrouwe-
lijfc gevoel zoo'n juist inzioht heeft to het
maatschappelijk lleven. Daarbij hebben de
gehuw-dte zooveei als de ongehuwde vrouwen
mee te werken.
De vrouvvm, geboren 'antpnilitairisten,
zull'en m-ee hebben te werken in de richttog
van ontwapenitog, bedenkmde diat ontwape-
nimg nu nog niet mogteliib is. :Men vertrouwe
thans os> dm Volkmbond.
De Vrijihteidtebond! beschouwt zich eten met
alien, die die volkskracht van Nederland'
wilien verhoogen.
Zeer- belamgrijk is het programpunt van
den Vrijheidsbond: gedij'kstelltog van man eni
vrouw. Over dit punt hield! mej. W'esterman
een schi-ttermde rede, wa'arvan gezegd' werd,
dat to lang zoo'n rede niet was gtehoord.
Het dtebat erover in d'e Kamer was verwaidl
m werd 'belaohelijik gemaakt door mr. M'ar-
chant.
De vrouwengroep van deni Vriihteidsbond
eischt gelijk loon voor gelij'km arbeid, zon-
dm te letteni op ondiersioheid van sekse* of
-tusschm gehuwden of ongehuwdten.
Aan de opvoeding voor d;e gerinstaak
wordt natuurlijk ook gciadh^. Spreekster
wildte op! school- dm' kinderen alterfei kletoe
huishoud'elijike bezi-ghedien doen leeren, ook
jongens, en op het Zweedsdbe voorbeeld
mi fweetali l^mddlagea, -per week den, schodl-
kinderen gelegenheid gevenl huai eigen klee-
rert (ook ondergoed) em schoenen te reparee-
rert. Door het onderwij's op dteze least te
schoeien, zoudim menschen worden gevormd,
die berekend rijh voor de geztostaak
iHferop kwam spreekster Jot de midd'en-
standsbelangett, die, zooals zij uiteen zette,
bij1 geeni enkele politi'eke partij- zoo goed en
zoo eerlijk bohartigd word'mi als in den Vrij-
heidsbond. Vandaar de groote steun en me-
dewerking van d'e middtenstautiers. Juist.
thans is "die zoo noodig, omdat er weral
groote malaise is. 'Het groote aantal faillis-
semmten (2000 in het laatste halfjaar) m de
vele aanvragen om credieten bij: de t'anken
getuigm hi'ervan De landsfiaamden gevm
van deze malaise to treffend beeld cn nog
steeds zijn er groote tekorten. Nieuwe belas-
tingm kunnen er niet meer worden iogesteld.
De lainidsftoancieni moeten to andere, gezonde
Dit rnaakte baar eerst aan het sehraen m.
om'diat ze zoo voortduimd teruggewezm xverd
verhardde ze m ze Jachte als -ik haar zei, dat
ze haar spijt moest betuigen en 'haar vader
om vergiffeir'3 vragen.
Maar fen slotte kwam het uur diat em
einde maaikte aan Mr. Eamshaw's aardlsdie
zorgen. Hij stierf rustig in zijn stoel op em
Octoberavond, terwijil hij bij, den haard.- zat.
Een hooge wind gierde door den schoorsteen;
het weer leek wild en stormachtig; maar het
was niet koud, en we waren -alien bijeen
ik, een wedinig van dm haard verwijderdi, be-
rig met mijn brteiwerk en Joseph, die zijn
bijbel las bij de tafel (want het dienstper-
soneel zat teen algemeen in de huiskamer, als
het werk af was). Miss Gathy was ziek ge
weest en dat rnaakte haar stil; zij leundie
tegen haar vaders knie, en Heathcliff lag op
den grond met zijn ho-ofd in haar schoot.
Ik hertoner mij' dat dte meester voor hij to-
sluknerde haar mooite haar streelde -het
deed hem bijzonder aangenaam aan dat rij
zoo zateht was en dat hij zeidte:
„Waarom kan je niet aitijd em goed meisje
zijn, Cathy?" En zij keek naar hem op m
lachte en antwoordde,
„Waaroni kunt u niet aitijd een goede man
rijin, vader?"
Maar zoodra ze zag dat hij rich weer er-
gende, fcuste zij zijn hand, m zei diat ze hem
in sla-ap zou ztogm. Zij1 'begon, heel zachties
te ztogen tot zijn vingers de hare los lieten
m zijn hoofdl op zijn boret zonk. Tom, zij ik
dat ze moest zwijgen m rich niet bewegm,
uit vrees dat ze hem zou wakker maken, Wij
waren alien ruim een half uur zoo stil ato
muizen, en. zouden het nog langer gebltevm
zijn, als Joseph d!ie zijn hoofdstuk had1 uit-
gelezen niet was opgestaan eni gezegd had!
diat hij dm meester moest wekkten om te bid
den en naar bed te gaan. Hij! stapte naar
vorm m riep hem en -raafcte zijn schouder
aanmaar hij bewoog zitih niet, daaimu nam
ban-en worden geleld. iDe worstanders hier-
van rijin to grooten getale georgamiseerd to
den Vrijheidsbond.
Deze bond riet een gevaar in protectee en
heeft rich daarom zonder beding uitgespro-
ken voor dm vrijhandel. Als d-e Staat een
dteel van den steun aan werkl'oozen besteedt
voor noodlijdende todustrieen, zal de depres-
sie ong'etwijfeld veel verminderm. Bescher-
mmide rechtm of sluiting van de grenzem
zou een verkeerdie uitwexking hebben' en, aan-
1-eiding zijn voor dumping van andere zijde.
Vrijie uitvoer is vooral een eerste eiscb voor
den land- en tuinbouw.
Als em zeer belangrijk punt noamdle spr.
voorts nog den klassienstrijd, die met alle
macht dient te wordeni bestreden.
Ten sltette dteed spreekstter een, beroep op
dte aanwerige dames om mevr. Welmoet Dy-
serinck te stennnenl m op de rnannen, om
het getal vertegenwoordigers van diem Vrij
heidsbond in de nieuwe Kamer zoo groot
mogeiijk te doett zijn. Allen diemen te stmir
men op lijst 21 c. (Applaus.)
Hierna kreeg de heer Otto het woord, die
zijh waardeering! uitsprak voor de echt vrou-
welijke voordracnt van mevr. dte Bink en voor
de groote op-komst, die mogeiijk rnaakte, dat
zijn woord in ruimen kritog kon worden ge-
hoord. En dit aclitte spr. wd noodig, omdat
nog zoo weinig over den -uitslag der verkie-
zingen te zeggem was. 'Deze dienden te loo-
pen over dte grondwetsherziemng, die oor-
zaak is van <fe Kamerontbindin-g m over
het rtegeerstelsel van den eerstvolgrndm tijd.
Toch vemeemt men sl'ebh'ts weinig over dteze
beide groote vrageni, een gevolg van hot kies-
s'telsei, dat, teoewel veel beter dan het mteer-
derheddsstelsei, 'tooh ook bezwaren en ge-
hrekem heeft. Twee dtezer rijh: het verbreken
van -het verband tusschm de kiezers en hun-
ne afgevaardigden en dte wediloop van zoo-
vele partijen om de zetels.
Er is geen, enkel1 program, dat zegt, dat,
als dte verkieztogen zoo of zoo verloopen, dte
regeering een bepaatde ridittog. uitgaat. Men
heeft zichi te wenden tot de partijen, diie dan
een en ander wtel zullen bedisselen-. Een an
dere oorzaak voce de matiieid van de verkie-
zto'gen kan zijn, dat de waan fcestaat, dat
econOmische vraaretukken ook door dte poli
tick kunnen worden opgelost, een waan, dite
verbreid is door de soc.-dem. (Als teeken
van- weinig 'instemiming werd' achter in dte
zaal gehoest, waarop dte spreker zei: „Ja, u
zal straks gelegenheid krijgen! better te die-
batteerm dan u nu doet".
De heer Otto v-ervolgdte dan: En toch heeft
men nog geen beter s+elsel voor de leiding
van bet volk gevondten dan 'het parltmen-
tarisme. Daarom moet -iedter rich daarbij
laten gelden, ook al om de verandterde vex-
houdiin'g tusschm regeering en parltement,
als gtevolg van dte groote splitsiing ondter de
partijien.
Spr. ging nog even nader in op dte econo-
misichie vraagstukkeni eni de malaise, die voor
dteze splttsing de 'aaniteiding waren. Een
groote verarming en vemitodexing van
volkswelvaart is te constateterm, mi diit zal
nog veel erger worden. Htet spreekt rich
rems uit in dte fin and to van staat en ge-
meemte. De bdastbare inkomens vermindteren
zeer (spy. kende em gemeente waar riji ge-
daalid zijn van 24 tot 13 millioen) en als
staat en gemeente zullen doorgaan als tot
dusver, zal zeer veel1 meer van de burgers
moeten worden geeischt, hoewel men! nu reedis
1/3 deel van zijn tokomen aan belasttogen-
motet offeren.
(Met tal van djfers, die to dte honderdm
millioenen liepem, toonde spr. aan dat de
uitgav-en) des rijks in de jaren na 1914
morm zijn gestegen en dat de tekorten eveni-
red'ig toenemen-. Spr. wees op raogelijke
waardedaling van den gulden en als gevolg
daarvan op de valuta-ellende dteor deze groo
te tekorten.
Ond'er dteze omstandighteden moeteni we
hebben een kracbtige regeering, die al deze
moeilij'k-heden het noofd -kan en wil bied'en-.
'Dte eene mpgelajkheid hiertoe is een voort-
zetting van dte rechtsche coalitie, ate rechts
een nieerderheid krijgt. Een landtere moge-
lijkheid is voorgespiegeld door htet aanZoek
van Troelstra bij de roomsohe juffer. Zij
vertrouwde dten1 jonker niet te best en ga-f
haar j'awoord op vooiWaardie, dat er een
derde bijl zou zijn. Men noetnt als dtezen mr.
March ant.
Wtelke van dteze twee coal,'ties het zal wor
den, zal afhangen van een rekensommetje:
de chr, 51 of meer, dan em rechtsche coali
tie, in het 'andere geval de rood-zwane.
hij een kaars eu keek naar hem. 1
Ik dacht dat er iets niet to dm haak was
torn 'hij het iichit neerzette; ik greep de kin
deren elk bij een arm en fluisterde bun toe:
„naar bovm te gaan en weinig leven te ma
ken ze moesten -fen avond alieen bidden
hij had wat te doen."
„Ik zal vader eerst -goedm nacht zeggm,"
zei Catharina m ze slloeg haar aim vast om
zijn hals voor wij het kondm verbtodieren.
Het arme schtepsel) ontdekte terstond haar
verlies zij gilde „0, hij is doodi, Heath-
cliff! -hij is dood!" En zij begonnen beiden
hartverscheurend te sni'kkm.
Ik stemde loud m bitter met him. klachten.
tomaar Joseph vroeg hoe wij op een derge-
lij'ke wijze kondlen te keer gaan over em
heilige to dm bemel.
Hij zeide dat ik mijn mantel moest oimslaan
m naar Gimerton loopen om den do!kfer en
den predifcant. Ik begreep heit nut van gem
van! beiden. Mia-ar toch, gtog ik door regeh
m wind, m bracht em van hen, dten dokter
mee terug; die ander zei' diat hij's morgms
zou komen.
Ik1 Liet het iaan Joseph' over dte noodige nit-
legging te gevm m saelde naar de kamer
van de kinder-ende dteur sitond op em fcier,
ik zag dat ze in het geheel niet waren gaan'
liggen, hoewel het na middemacht was
maar ze warm fcalmer en haddm mij niet
noodig om hen te -troosten De zieltjes iroost-
ten elkaar met betere gedadhten' dan ik had
kunnen gevm: gem predikamt ter wereld
nohilderde dm- hemel nooiit zoo mooi als zij
het dtedm in hun onsehuldig gepraat; m
tenvij'l ik snikte en luisiterde kon ik niiet nala-
leten te wenschm dat we daar allm veilig
bijeen warm.
HOOFDSTUK v.,
Mr. 'Hfediley kwam tnuis voor de begrafe-
nis m bij bracht wat ons verbaasde m dte
A*? de
wn
Ondter minister Kuyper was de roonl^
hegemonie nog zoo groot niet, maar om,
Ruys dte Beerenbrouck is zijl sterk toegeno-
men, zeodat Nolens reeds zei: ,goomsch is
troer. De bestaande .coalitie is een gevaar
voor Nedterland geworden omdat dte R. K.
staatspartiji geen karakter, gteeni vastte rich-
ting heeft. 'alleen de belangen der kerk dient.
Daarom ian zij! evenlgoed met Schokking
als met 'Koltihek regeeren; ate de belangeni
van de kerk slechts gewaarborgd! worden,.
Spreker wildte hiermee niet zijne afkeuxing
uitepxeken over de roomsdim, daar ziji dte
kerk beschouwem ate dte beschermstar ten! hei
lige an dus eerlijk kunumi meenen, dat de
kerk to den staat een, leidende plaat-s moet
inneciien, maar voor ons beataat dit niet, zei
spr,. Daarbij! komt, dat de roomstehe arbei-
ders in concurrentie zijn getreden, met de
soc.-dem. en) -Merbii g-eleid wo-rdenl door mi
nister Aalberse. Als deze lteidtog zoo m-otht
doorgaan, achtte spr. dit een ramp voor ons
volk.
,De chr. hist, en a.-cr. hebben! dit met dte
roomschen gemeen, dat rij, er niet tegeni opr
zien-, den staat te gefaruiken voor hunne
'ddeleindm. De chr. hist, wilde sp,rtek'er daar
bij nog gedeeltel'ijk uitschakeleni, al heeft die
partij zidh op die baan laten meesleepem,
zooals biijkt uit htet 'btesluit van miini-stter de
Visser tot veibod van dte Ooethe em Nathan
dtar Weise, waardoor een ontoelaatbare gees
telijke dwaiig zich heeft geopenbaard. Ook
eeni begrafeniswet en een Zondagswet, die
ons nog steeds betireigen, zijin ontoelaatbaar,
omdat zoo'n dwamg niet to 't algemeen be-
lang noodza'kelijk is. De rechtsche coalitie
heeft het karakter van dezen dwang m daar
om zei spr.: past er voor op.
iWelke leiding zou een eventueel zwart-
Zoode coalitie geverf? Zij! heeft evenlmin ate
de andere aangekondi'gd hoe rij' 'het land zou
wilien regeeren. Als ale sot.-d'em. daarin de
hegemonie kregen, wist men zoo ongeveer
wat er zou komen, maar als tie roomschen
overheerschtend werden in dte 'coalitie, weet
men daarvan nog niets, al te te veXwacbten
;dat de r. k. onder invloed dter Q-anen-
burghers wel wat minder rood zulLeni wezen
darn dte soc.-dem. beweren te zijn.
Heeft het Nederl-andsche volk niet het
recht v66r dte verkiezingieni te weten hoe het
zal gaan, ate de rooinsch-soci'alistische coa
litie tot- standi 'komt?
IWijl weten, dat de sot.-dem. hunne idealen
desnoods met beh-ulp van den; staat zullen
wilien doorvoeren. wij weten ook) dat de 'S.
D. A. P. dte socialtoatie voorstaat, de wijzi-
gtog Van dte arbeadswet en het herstellen
van to de practijk gteblekem fouten daarin
heeft tegeng.ewerkt en wij, weten evemeens,
dat het niet mogeiijk is om all-eS to een al-
gemeenen vorm sainem te persen, zooate dte
soc.-deiu. het zouden willeni. Spr. wildte
daartegen protesteeren, omdat dit een
dwangpolitiek- is, die ons bedreigt.
Eien groot bezwaar tegen de soc. is ook
dat hun' beginsel inzake den grond en de
productiemiddeleni prinripieel todruiscbt te
gen den1 aard van ons volk en van telken
mensoh, Daar komt dan nog bijl dat dte S.
D. A. P. dteni weg wil openlhoudlen om toet
geweld to te grijpen, gelijk Troelstra nog
verleden week to een rede te Amsterdam toe-
gaf. Tal van andere social'isten zijn daar
tegen (Wibaut, Vliegen, K. ter Laan e a.),
maar toch is nog aitijd de leiding Van de
S. D. A. P. bij- Troelstra, dten fant'ast, witens
tweeslach'tig karakter zijn noodlot is.
De opvatting van Troelstra is niet dtemo-
cratlslch, maar de 'grootste boon van dfe ge-
d'adite, want demoa-atosch wil zieggen, dat
geen mindbrheid mag grijpen naar dte macht
om haren wil op te legg-eni aan de m'eerder-
heid. Als zijne meeming ga-f spr. te kentnen,
dat Troelstr'a, zoo hij! ooit dte revolutie 'mocht
ontkettenen, de ifeiding van den dian ontstaan-
den toesitand niet zou behouden;. Eien misd'a-
dig drijven noemde spr. het optreden van
Troelstra em hiji wekte op om daartegen
voorzichtig te zijn. (Daverend applaus).
Welke van de twee cor li ties, as rechtsche
of de zw-ariHroodte, wil ons volk? Ons laud is
niet in wezen reohtzirmig, zei spr., en cbze
beide coalities zijn reehtzmnig', gelijk hij- uit-
oenzette. Daar tegenover staat het heerlij'k
vrijztoni'g bteginsel, dat -geeni pri-ester kemt
om uiitleg te geven-. D-e juiste weg moet gee
vondtem worden na eigen onderzoek en ate
de vrijzinnigheid dan gesplitst is, komt d'i't
niet uit principled versfhil, maar alleien
over versoh'il van uitvoeatog.
Tusschen dte beide groote coalities staan
dte Vrijiheidsbond en een aantal kleinere par
tijen. Over dtezte laatsitten wilde sprek-er niet
buren overal nan het praten bracht hij
bracht een vrouw mee.
Wie,zij was en waar zij geboren was, deci
de hij ons to het geheel niet mee: waarschijn-
lijk had1 zij, noch geld, noch een maam tot
aanbeveling, anders zou hij steltiig dieze ver-
bintenis niet voor zijn vader verborgen heb
ben gehouden,
Zij Was er niet een om het huis uit zichzelf
in onrust te bremgem. Van- het oogenblik af
dat zij den drempel overschreedt, steheen iedter
voorwerp d'at zij zag haar to- verrukking ijp
brengen, en alles wat om haar heen plants
greep: behalve de toeberddselen voor de toe-
grafenis en da tegenwoordigheid van de
rouwdmgers. Ik Iddde uit haar gedrag
tijdlens die gebeurtenis af, dat zij niet geheel
wijs was: zij sndde haar kamer bimnem en
-liet mij bij zich komen 'hoewel ik de kinderen
had moeten aamkfeeden; en daar zat rij
huiverend en handmwringend, terwijl ze
voortdurend vroeg:
„Zijn ze al weg?"
Toen begon ze to hysterische opwindtog
het effect "te beschrijven, diat het rien.1 van
zwart op haar had; ze schrok en trilde en
begon op het laatst fe schreien en itoen ik
haar vroeg wat haar scheelde, antwoordidte
zij, dat ze dat niet wist, maar ze was zoo
bang om te stervem!
Ze zag er anders niet naar uit om te star-
ven, zoo mto ate ik zelf. Ze was mogaltaager,
maar jong en had een* frissebe kleur en haar
oogen schititerden als diamanten. Wel merkte
ik, dat ze zeer smel moest ademhalen als ze
trappen Mom, dat het minst onverwachte
geluid haar over al haar leden dteed beven
dat ze soms moeilijk hoestte: maar ik be
greep niet wat dteze versdiijnselem bedrid
den en vodde geen- neiging met haar fe sym-
pathiseeren. Wij: hedtifen ons hier in het al
gemeen niet aan vreetmddtagem, Mr. Lock-
wood als zij rich nfet eerst aan ons hedhten.
(Wordt vervolgd).
