Wekelijlcsob overzicbt
K
T
"S*
n
lio
£i
1%
beneden en vertelde mij, hpe ecbandeltjk het
was dat deze glimlachende aap van eeni vreem-
deliag aldus zijn tijd zoek bracht, terwiji de
eigen jongens daar ginder vochten en stier
ven. Zij scheen geweldig verontwaar-
digd en ik geloofde haarl
Langer dan ooit werkte ze dien dag aan
haar „Nieuwe-gedachte"-motto'8. Dm vol-
genden morgen, toen ze beneden kwam, zag ze
er opvallend iong uit en scheen zeer opge-
wonden. In ae cerste plaats had de vreemde-
ling weer zitten staren, zooals den vorigen
dag, wat haar razend maakte, maar. wat haar
cveneens opwo-nd, was dat men getelefoneerd
had van't I Iospitaal om haar, om de gewon-
den wat afleiding te bezorgen. Ik zag haar
vertrekken met drie boekjes motto's, die ze na
school met de jongens zou behandelen. Ik zei
haar, vooral zich niet op te winden met't oog
op den toestand van haar hart, doch zij ver-
zekcrde mij, dat de dokter zeer tevreden was
eri zij zich zeer goed gevoelde.
Tegen etcnstijd hoorde ik cnkele hulsgenoo-
tn
ten
luiskomen, maar zoo langzaam als zij
'trip
liep niemand-de trippen op, en zij scheen nog
niet terug te zijn, Tegen acht uur hoorde ik
meneer Rauce in de gang, ik wist dat hij -lieel
veel naar't HospitaaT ging en ik vroeg hem of
hij miss Craig er ook gezien had. Hij' vertelde
mij dat de jongens blijkbaar nog niet rijp wa-
ren voor de „Nieuwe-gedacht©'-boekjes en,
waar er ook eenige zangeresies waren uit een
tweede-rangs cabaret, gevertd en vol jolijt,
had men miss Craig niet de minste aanaacnt
gewijd.
Na dt vernomen te hcbben, rende ik naar
de kamer van't meisje. Ik was overtuigd, dat
zij thuis was en misschien schreide. Ik luis-
terde aan de deur, maar tegelijk voeide ik me
verlggen en niet wetende wat ik zou zeggen,
sloop ik de trappen weer af.
Den volgenden morgen sprak zij, geea
woord over't gebeurde, maar zij lzag er op-
eens anders uit dan ze gedaan had. De vreem-
deling,, vertelde ze mij, zat nog steeds eliken
morgen aan 't raam tegenover on®; ze scheen-
blij dat ze dit onderwerp als conversatie kon
uitspelen, tegelijk met haar minachting voor
de mannen.
Dienzelfden avond kwam ze met een leea-
boek rustig bij me zitten, alsof de oorlog
nooit was ultgcbrokcn. Het was, onze laatste
avondToen zij naar bed toog, zei ze me,
dat zij geen dag langer dien vreemdeling zou
verdragen. Zij had haar best gedaan mannen.
te helpen, maar dezen waardecrden't niet en
nu had ze geen lust zich haar leven ook nog
te la ten bederven door dezen man to.'t hotel,
Den volgenddn morgen zag ik haar vroe-
ger dan landers uiigaan en recht op het hotel
afstappen. Ziji kwam na con kwartier onge-
veer er vandaan, zij zag bed Meek.
Als gewtoonlijk kwam ze dien avond1 Mj: ine
thuis, praatte een paar tninufen, waartna ze
naar haar kamer ging. Ik kwam even daar-
na Mi haar, tnieuwsgieriig te weten, wat ze
in't hotel had verricht; 'zij! scheen' echter
'geen ilust tot praten te hcbben. Zij' borg lets
weg in haar bureau (later ontdekte ik wat't
was) en vertelde mij, dat ze moe was en tij-
dig naar bed' wilde
Toen brak d'e volgenfcte morgen -aan'Wat
een morgieoj. Nooit zal ik mieer vertmuwen
hebben in vyie ook.
Daar ze niet op It gewone uur beneden
kvvam en't sjeeils later wend' ,ging ik etod'e-
S*"Tc naafTioven. Ik fclopte geen antwoord. Ik
optte weer niets. Toeh opande ik de d'eur
met miijh looper dni toad Mnnen. Daar zat ze,
aan't raam. Het haar golfde l'os om' haar
ecbouders. Miaar zij! was gekleed to de meest
onbescbaamde dessous. Haar gezicliitje was
geverfdIk stond aan den grond genageld.
Eiindel'ijk stotterde ik: .Ellen Graig!"
Miaar zij lantwoordld'e niet. Ik liep op haar
toe, ik schudde haar Mj1 dan schouder maar
haar schouder voeide als ijszij was dood!
Haar hart1 Maar op den rand van
den dlood, had' zij zich niet ontzien om tie
aamd'achit te toeikiken van dien vreemdeliing,
en met welke middelenf 'En zij, die steeds be-
weerti had, dat zij dien man niet uit kon
staaaen naar't hotel was gegaan om te
kliagen iterwijl dit alileen was om hem meer
van nabij te kunnen' zien. Ik was ontdaan
Ik had de tegenwoondigheid van geest haar
eerst op bed neer te leggen, de kleeren te
verwisselen tegen een fatsoenlijke machtja-
pon en het rouge weg te wisschen. Toen liet
ik om dokter. Gregorij xoepeni, die ook to het
hotel Touratoe woonde.
Hij! scheen zeer getotoesseerd voor het ge-
ralhet scheen mij, 'alsof hiji haar wioeger
gezien had', hoewel ik niet geloof, dat zij
ooit naar hem- toeging. Ik vertelde, dat zij
to bed' gestorven was't was een' zwarte
leugende IHemel rnoge mij vergeven. Hij
constateerde dat 'it een hartverlamming was
geweest en dat zaji de sporen droeg van een
-hevige emotie te hebben doorstaan. Hiji leidde
dit af op grond dat haar nage'ls to het
vloesch stouden on't gezicht gcheel veitook-
ken was. Voor mij was dit een bcwijs, hoe zij
gcstroden had met ziclizelve en' hoe haar
geest getoacht had te toiomfeeren over het
lichaami, voordat zij! soheidde van't leveni,
MJaar toch die vrouw heeft Mj mij able ge
loof in de monschelijke nataur bederven'I
Aldus eindigdc het verhaal van de dame
van 't pension. Toevallig was ik in dien
avond in de cluk en' hoord'e hoe dokter Gre
gory het volgende meedeelde aan ons ge-
meenschappenjk tafeltje.
'Hij had twee doodeni op denen dag, vertel
de hij', een ten gevolge van hartverlamming
bijl een oude jongejuffrouw, onderwijzeres
van beroep, met wie hij een zond'erlinge er-
vartog had eto dag vo6r haar dood; de an-
dere luitenant Bellini, die eenige maanddh
reeds verblijif hield in het hotel Touratoe en
slachtoffer was van een' granaatontplofftog.
De Italiaan was 'n allerliefste jongeman,
hee warm' van natuur en tegelijk zeer kind'er-
Jajk. De dokter had hem liefgekregen, zooals
een ieder die in contact kwam met den eenza-
men' vreemdeling.
„Ik zag hedeu hoe de dood twee moest
contrasteerende natureni tot zich nam
met een vreeanden band toch aan elkaar ge-
bonden."
Op ons verzoek vertelde dr. 'Gregory ver-
der:
De jonge Bellini verkeerde sedert maan-
den in een zeer slechten, nerveusen toestand,
tot dat ik hein op zekeren morlgien bijna nor-
maal-rustig aantrof. Hij vertelde mij de oor-
zaak.
In een goedkoop pension tegenover het ho
tel leefde een vrouw, die geregeld aan het
vtnster verseheen om hlaar wondermooi, gol-
vend-blond haar te bonstelen. Belltoi teed
aan' een heel siterk verlangen naar huis en't,
zien van dat pracht-baar bracht hem in her-
innering eeni dlerbaar meisje, dat hem in Ve-
netie had toebehoord. Haar verscbijnen aan
't venster maakte hem zoo gelukkig. dal zells
biji de zenuw-toevallen, die hij had, de ge-
dachte aan den volgenden morgen hem niet
losliet en hiji aldoor opnieuw torn verlangen.
En el ken morlgien was zij' weer daar en Bel
lini sloeg haar g,ade en vond kalmte en rust
terug.
Hoewel ik wist dat deze rustmomenten hem
niet konden gcnezen, was ik dankbaar voor
deze enkele oogenblikken.
Gisteren was ik to zijiu zitkamer, met de
verpleegster aan't praten, toen er geklopt
werd en de eigenares van de goudep haren
mij' te spreken vroeg em me dreigde de direo-
tie van't hotel in kennis te brengen met de
zotte houding van van ziju gasten.
Het was een maigier, zielig onaerwijzQresje,
met verrukkelijk mooi haar. Zij! scheen mi
zeer puriteinsdi en zeer verontwaardigd. Il
lei haar den toestand van den zieken I tali-
aanschen officier uit en vroeg haartnee te
wil'len werken, dezen man eenige verlichting
van lijden te bezorgen, dat ziji dan als „oor~
logswerk" moest beschouwen. Ik vertelde,
hoe Bellini mij het meisje uit VenatiS be-
schreven had', zittend1 aan't venster in een
rose chemise, met losse, golvende haren,
limlachend naar den' beminden man to bed.
vroeg haar, waarom zij: niet door zou
gaan met het borstelen van haar mooie ha-
ren-, en daarmee in heninnering terugvoerenc
de gelukkige daigeni van den armenl jongen...
N'atuurlnjk scheen dit alles't onderwijze-
resje zeer te hinderen. Ik bedoelde heelemaa
niet haar te hinderen, maar dit belette niet,
dat ziji schreide en de mannen beesten schold
als ongevoelig om te worden omihoog gehe-
veni door nobele vrouwen.
Er was eemvoudiw geen praten met haar;
ik had haast en' haar op den schouder tifc-
kend drong ik er op aan, dat. zij alles nog
eens moest overdenken en mcc'elijden hebben
met ren zieligen jongeman. -Ziji verl'iet mij
daarop met een hiarde uitdrukklng op't blee-
ke gezichtje.
Vanmorgen vroeg werd 'ik geroepen In het
pension bier tegenover en constateerde den.
dood Mj dit arme schepselje. Haar hart was
niet al te sterk en blijkbaar had zij een te
sterke emotie doorgemaakt, diie 'haar meteen
neersloeg.
En nauwelijks was ik daarna terug to nxijn
hotel of ik werd' bij Belltoi geroepen. Hij had
een slechten nacht gehad, doch was tegen den
morgen rustig geworden. De verpleegster
was van hemi been gegaan cn na ecu poos
teruggekomen. Toen zij de kamer in kwam',
vond zij hem zi ttend aan't venster, dood, zijn
oogen starende naar de overzij, met een vcr-
heerlijkte uitdrukking op het gezidht... Zoo
stierf hij een vredi'gen dood'!
En hiermee etodigde ook dit verhaal dat
een zoo zonderlinge verwantschap en tegelijk
verdeeldheid to zich draagt van twpe natu-
ren, vreemden to het leven en to het stervens-
uur, doch to den dood' stervensmakkers.
Ing«eondeB Stakkea.
Baitm vantntsyaap/Mt^khM vent de Retkae-
s. Sit eprttme m tesse mtffiek
adm; dart de fatfae&e cf medn
Alkmaar, 14 Juli 1922.
Mijnheer de Redacteur,
Gaarne had ik nog plaatsruimte voor on-
derstaand antwoord aan den heer W. Bruin.
Bij voorbaat mijn dank.
ALS HET MASKER WORDT AFGER'UKT!
De heer W. Bruin heeft in de Alkmaarsche
Courant van 3 Juli nog eens een nieuwe bij-
drage van „christelijke" en „journalistieke"
slagvaardigheid aan mijn adres willen leve-
ren, „ten einde verschillende feitelijke onjuist-
heden te weerleggen"om aan het slot van
zijn schitterende pennevrucht te schrijven; _„Ik
had nog zeer veel te zeggen, doch zal't hier-
bii laten; mijn doel is bereikt: Het „masker"
af den neer W. te hebben toegeroepen en de
onwaarachtigheid des heeren W. ten opzichte
der pacificatie op schoolgebied1 te hebben aan
het licht gebracht, het was mij een eer en een
vreugde".
De heer W. Bruin houde het mij ten goede,
dat, als het masker dient te worden afgerukt,
er door mij nog iets valt te zeggen, om des
heeren Brum's persoonsverwarrtog to deze
aan te toonenl
Wat toch heeft de heer W. Bruin wel aan
het licht gebracht, om zoo'n zegekreet aan te
heffen?
Wat toch wel?
Heeft hij kunnen weerleggen dat de christe-
lijke en onchristelijke schoolbesturen een raz-
ziai op de schatkist voeren? Eai razzia z66
ontstellend, dat de eigen chrlstelijke rcgeering
een wctsontwerp ter beteugeling hiervan
moest indienen?
Heeft hij durven ontjeennen, dat de chrlste
lijke scholenbouw niet zal eindigen v66r ook
voor Middelbaar en Hooger Ondcrwijs de
strooptocht voltooid is?
Heeft hij ontkend dat de gemeenten bij do
zen christclijken scholenbouw niets te zeggen
hebben, en als alle voor scholenbouw be-
schikbare gelden tot de laatste penning jge-
heel voor oijzon<jerc scholen ons met net
pistool der wet to de vuist zijn afgedwongen,
de christelijke raadsleden bij aanvrage van
gelden ten behoeve van nieuwe openbare
scholen met de hand op het hart zullen ver-
klaren: „Anders gaarne, maar er is geen
geld!?"
Heeft hij mijn op de feiten steunendO bewo-
ring durven logenstraffen dat bij toepassing
van wat de heer Bruin en zijn geestverwanten
h u n „goed recht" noemen, ons goed' recht
volkomen vernietigd wordt. en het bijzondere
onderwijs het zondagskiud, maar het open-
bare onaerwijs het armelui's kind bij het on
derwijs wordt?
Heeft hij 6ok zelfa maar een schuehtere po-
ging gewaagd om tegen te spreken dat bij toe-
passing van hun „gelijkstdling van bijzon-
der en openbaar onderwijs" de gemeente-
financiSn geruTneerd worden, ja^ deze gelijk-
stelling de volkomen ondergang ervan zullen
zijn en elke wethouder van ftoancien dit met
mij eens zal wezen?
NEEN!
NIETS VAN DIT ALLES.
Hij kan nbeh weerleggen, nbch ontkenncn,
n6ch logenstraffen, n6ch tegensprekm.
De onweerlegbare feiten hebben ten deze
zijn mond gesnoerd en zijn pen met onwucht-
baarheid geslagen.
Hij heeft dus geheel volgens het systeem
van zijn milieu dit alles ontzedld to de vlucht-
liuyen aer machteioosheid I
tuj nceit adeen puouexelijk gemaakt dat er
met alieen op de chrisielijke school Jandei-en
van bunen de lessen volgcn/maar dat dit op
de openbare lagere scholen ook plaats vtodt,
zij het dan to belangrijk mtodere mate.
Een schrijven van den gemcente-secretaris
d.d. 10 Juli 1922 bevestigt dit officieel en
deeit bovendien mede, dat de betroiken ge
meenten hicrvoor een berekende, strak^ te her-
ziene bijdrage betalen van 8,— tot 36,—
per leerling, ten en ander to art. 5 van Ge-
meeuteblad No. 496 van 1916 omsChreven.
Hoewel de heer Bruin dus niet alles med«-
deelt, is wat hij ten deze schreef, nu eens niet
onjuist. 't Was mij niet bekend dat van deze
regeling gebruik gemaakt werd
't Valt dan ook sterk op, dat op
vol'ksscholen slechts zeer weinig kinderen vaai
buiten gaan, zoo op de le Gemecnteschool in
totafel 3, op de 2e den, op de 3e vier. Alieen de
Burger- en de Meisjesschool, feitelijke stan-
deuscholen, hebben beduidend meei-.
Overigens is dit met bravour als argument
tegen mij aangevoerdeabsoluut argu-
mentloos
T ZOU ALLEEN EEN ARGUMENT
KuNN'EN ZIJN, ALS DE RAAD VAN
ALKMAAR TER WILLE VAN DEZE BUI-
TENKINDEREN NIEUWE SCHOLEN
GING BOUWEN!
Heb daarvoor geen angst of vreeze, o heer
Bruto, de Raad van Alkmaar doet dit niet eens
voor de Alkmaarsche kinderen!
Miaar wees dan ook zoo eerlijik, geachte heer,
om tc erkennen dat uw argument slechts een
s.c h ij n-arguinent was, en gij, di f we ten
u e,'het toch gebruiktetl
Erkeni dan ook, heer Bruto, dat het een ape-
len met de gemeente-financien is, om voor 25
buitenkinderen een school te willen bouwen
van ver over de honderdduizend gulden!
Erken dat gij op deze wijze atroopers der
schatkist zijtl
Over Art. 73 moest de heer Bruin to zijn ei
gen belang maar niei; meer gcscbreven heb
benAls dit artikel niet zou bedoelen dat
een lijst met namen moet worden bijgevoegd,
waarom heeft de voorzitter van Gedeputeerde
Staten er dan naar gevraagd' en waarom ver-
nietigde de Kroon dan om het niet aanwezig
zijn van dc^ie lijst het besluit van Wisch?
Dat de jiiristcn ten stadhuizo tie aanvrage
goedkeurden, is niet, afdoende. Als uitzonde-
ring op den gulden regel der.ambtelijke on-
feubaarheid maakt men daar ook wel eens een
vergissing. W ij hebben ons niet in de fines
ses dezer aanvrage verdiept. wij'l wij. uit
protest tegen deze schandelijkc geldverspil
ling zonder meer tegen stemdenl
„Dc noodwet-De Visecr'\ zoo zegt d'e heer
Bruin, ,,is niet in de eerste plaats gemaakt
tegen de z.g.n. Chi*. Scholenibouwexs, die
met. rdcht gelden aanvragen, maar tegen
allerlei uitwassen der vrijzinnigien, die, de
gelegenheid schoon ziende, allerlei standee
schooliq'es gaan oprichten1: Alkmaar en
Bergen zijn. zeer concrete voodbeeldcn."
Ind'erdaad grijpeni ook -de vrljizipnigen, de
ze gelijkstelling aan! Wij gispenook ciit! En
to schreeif reeds to mijn eerste artikeltje, den
heer Bruin gewijd, over .christelijke en; ofr
clixistekikc schoolbestnurtjes, beide atroopers
oer sciiatKiist.
IDaarover kunnen d'e heer Bruin en ik het
dus eens worden: chrisielijke en dftehrisielib
ke schoolbestuuriJjes, bride atroopers der
schatkist! lamers erkent de heer Bruin dot
de noodwet ook tegm M eigen btWdfiren
^mgl Alieen z. i. niet to de eerste plaats.
hero ver een paar cijfers en, een enkel wotrd.
Uit den Staat van de Scholen' met den
Bijhel, opgenomen to het 43ste jaarverslag
«192!1) van de Unie „Een school met den
lijibeT Mijkt. dat op 1 Januafi 1922 "in oqs
land 1380 chmtelijike scholen waren (tegen
1279 op 1 Januari
met 210.821 leer-
Jan. 1.921).
ltogen (209.400 op 1 y.
In een jaar dus ruim 100' kerkelijke scho-
en het leer ltogen-aantaT maar
1400 meer. Dus gemiddeld 14 leerltogen
per meuWe school? Neen, er gaan natuurlijk
ook eenige over van de reeds besfaande scho
len. Het zit hem- ook to de splitstng die
boogtij viert.
Maar ondertusschen dan toch maar 1400
leerltogen en 100 scholen 1
„Ala je die ,,100 scholen meer" ziet,
dan denk je, schrijft „Volksond:erwijs",
„kolossa.al wat toch ontwikkeling, van het
bijzonder onderwija. Ja, 't gaat met die
openbare school dan toch maar slecht; 'ten
doode opgeschrevenepz
„En dan zito het maar 1400 leer-
Itogeni meer. Moet je ook nog weten, hoe
die er vaaki opkomenl!
„Intusschen, hoeveel ondervvijzera meer?
Toch minstens voor elke school maar ten?
„Wat eeni kosten eji wat een „verbete-
rmg van onderwijs! Wanneer worden de
ouders wij zer?"
A propos. meneer Bruin, sprak u niet over-
klemo openbare scholen uit het jaar 1806 en
zoo?
En wist a niets af van die 1400 leerlto
gen en die 100 scholen met deni bijbel? Als
men ook geen' enikele school duuuaer maakt
dan die gij bouwen zult, alleeni aan scholen-
bouw ruim zevenduizend gulden per kind1!
wist u daar heusck. niets van af?
I
Ik heb den heer Bruto uitgenoodigd om
nu toch eens te willen mededeelen op welke
wijze de openbare school' een grooter of kiei-
ner deel van haar leerltogen kwijit raakt, om
zijne opgaven dan' eens te vergelijken met de
mijne.
De heer Bruin, de gtfbote „ontzeiler", is
daar wijselijk niet op ingegaan.
'Laat ik dan maar een paar voorbeelden
nemen.
No. li Te Lage Vuurscbe werd door de
lerkelijken ecu bijzondere school gevraagid.
Do a'fdeeltog 'Baarn van „Volk®onderwijs"
wist, dat het met die aanvrage niet al te be*
gtoselvast was toagegaan. En het onder-
zoek dat ziji met de aid. van den Bond van
Ned. Onderwijtzers tostelde, toonde dit ook
wel aan. Tot het verkrijgen van handteeke-
ntogen van ouders voor de aanvrage, waren,
motieven van al te licht bevonden allooi gei-
>ruikt eiji op dien grond, vergezeld van cen
ijstje van ouders van liefst 32 kinderen, die
verklaarden zich van die lijst dan ookl te
rug te trekken, is nui aan deni raad te Baara
verzocht, aan deze aanvrage voor bijzonder
onderwijs niet te voldoen.
(„VolkBonderwijs" van 19 April 1922).
No. 2. Em bijdrage tot den dwang op de
armoede.
(Uit een' brief).
„Hiji is gedurendetie wintermaandera zon-
„der verdienste, zooclat kerkelijke ondersteu-
„ning niet kon uiiblijven. Man en vrouw bei-
„den zijn v66r de openbare school. Bij' het
„bezoek van twet- bijzondere onderwijzers,
„om hem yte beptaten, was zijn antwoord;
„neen en neem en jj.ecn.1
Ecu paar dagen na dieni kwamen een
ouderling en een diaken hem nogmaals een
bezoek bren|gien en ook toen nog was hiji niet
te bewegem zijn kinderen naar de „Cliriste-
lij'ke" school te zenden.
>fToen kwam het:',,Aan, als fij je kinderen
,/det naar de CM sdfidol wilt staren, dan
„kan het w\el grbeuren, dat de stem, die fe
„van de kerk krijgi. ophoudt. Gok zou je dan
,;wd eens buiten de Icleermbedeeling kunnen
„v,alien. En (ds een van je kinderen weer
\*eens in het zlekenhuls ppgerbmen moest
„worden, zauden dan de openbare school-
„pi.cesters je te hulp homen? Ban rnaeten
tfWi) weer bifspri/tgen, niet waar? Maar ook
,dat zou. wel eens mis kunnen zijn. Nu moet
„jlj maar weten, wat je te dden staat. Wij
„weten het al! I"
„Ziedaar het gesprek, miji woordelijk mee-
„gedeeld door den betrokkene. Voor die drei-
„gementen is hiji bezweken en heeft zijn toe-
„stemmtog gegeveni om- zijn drie of vier 1
.deren naar de „Chr." school te zenden-
„Volk®onderwijs" van 21 Maart 1922).
o. 3. In'Bergumerheide is op 1 Dec. 1921
met groote haast een kexkelij'ke school igie-
opend. 'Het gebouw was nog wel niet klaar,
maar de voorstandera van de openbare
school werdeni wakker en begonnen naar het
waarom en waartoe te vragen, kondigden
een openbare vergadering met vrij debat aan
en toonden bun oogen open te hebben.
Werd1 daarom de opening eeni maandi ver-
vroeg enl moesten daarom de kinderen met
z'n honderden in twee „al klaar zijlndei" loka-
lem opgeborgen' en een 60-tal haaatig Van de
openlbare school igenomen?
Kon het Rijksschooltoezicht dat goedvin-
den? vragen wij.
En ook nog dit:
Het hoofd der openbare school fcfeeg het
volgende brief je ran den armvader (de
„armbaa»" zegt men daar), bestuarder van
ae bijzondere school, op 30 Nov. 1921
„Daar de Char, scbopl hier morgen ge-
open wort wort u vriendelijk ver zocht de
Pok Briefije mee te geven.
(Volgen de namen van vijf fcinderai, met
hun ouaera in het armhuis, daar van gemcen-
tew>ege verpleegdten der vaders is op
zee).
Geef ze s. v. p. J. v. Dekkeni maar mce.
Uit niaam der ouders
J. POSTHUMUS,
Arm Vader."
Heeft zoo vragen wijl iemand to de
po&itie als de heer P. het recht eijgenimachtig
al die kinderen maar. naar de bijz. school te
zenden en zoo op te treden?
En kon het hoofd der school de vacdnatie-
bewijzeni op zoo'n briefje afgeven?
(„VoIksonder\Yijs" van 23 Dec. 1923).
Ziehier een drietal voorbeelden hoe de
„christelijike" scholeni wotden gevuld eni de
openbare klassen worden geledigd.
Ik heb vele van deze voorbeelden, welke ik
voorloopig to portefeuille houd, maar zoo
dit noodig miocht blijken, mede zal publi-
ceeren!
Nog ten opmerktog uit des heeren Bruin's
betoog verdient beschonwtog.
In mijn vorig artikel sdhreef ik dat het niet
overleggen eener lijst van bandteekeningefi,
zooals art. 73 hedoett, voor de Kroon een
aanleidtog was om het besluit van' den ge-
meenteraad van Wipch oin de gelden voor het
bouwen van een christelijke school toe te
staan, te vernietigen.
Nu sdhrijf t de heer Bruin-
„Wat nu Wisch aangaat, het is de vraag,
of dit geval anal oog is; hier 'was nog gem
Christelijke School." Enz. enz.
Hier was nog geen christelijke schoolHoe
durft deze he® zoo zijn onwetendheid of
wat nog erger zou zijn en ik niet durf te ver-
onderstellen zijn leugenachtigheid zoo
openlijk te toonen
Laat ik de feiten geven-:
De heer G. Visser, hoofd van de Christe
lijke Nationale School te Varsseveld, gemeen-
te Wischi, schreef in de „Viarsseveldsdio Cou
rant":
„In de laatste raadsvergadertog van de
gemeente WisCh kwam- o.m. ter tafel de aan
vrage van de -Hervormde Schoolvereenigtog
te Varsseveld, om stichting van scholen te
Varsseveld en IJeelweg.
Het zal niemand verwonJeren, dat onder-
geteekende, als hoofd van de Ghiistelijk Nar
tionale school te Varsseveld, met meer dan
gewone belangstelling naging, wat de roads-
verslagen over d« bdnandeltog van dit punt
meedeeldien.
lminers; de cami>agne door de Herv. school-
vercenigulg gevotrd, is to eerste instantie go-
richt tegen de bestaande christelijke sdbool
to liet dorp.
En nu is wel het eagenaardige, dat door
de ouders tegen deze inrichting niimimer bo-
zwaxen zijn lngebradht. Het is er dan ook
ver vandaan, dat zij 'de behoefte aan een
speciaal Hervoxlmde school zoo-sterk gevoe-
len. Ze moeten danig bewerkt worden en tot
da overtuiging gebracht, dat ze beter deden
hunne kinderen niet meer toe te vertrouwen
aan een school, dfa.v to gereformeerd is!
Let wel: te gereformeerd! en dat, waar 't
grootste deel van de leden der schoolver
eenigtog, de helft van bestuur en personeel
Hervormd zijn. Maar de gecsteHjke lei-
ding ziet gevaar en er moet en zat een
Hervormde school koraan.
Waarom juist to dezen tijd?
Wel, heel eenvoudig: tegeawoordig kost
het zoo goed als niets aan de belanghebben-
den om een school te bouwen. Ge zorgt maar
40 namen van ktoderen op de lijst te hebben
met de handteekening der'ouders, maakt een
voorloopige raming van kosten, schrijft cen
paar „verklaxingen" en verzoekt het gemeen-
tebestuur om de noodige gelden.
En de gemeenteraad?
Die draait er de hand niet voor oin, eens
te onderzoeken of de aanvrage in orde is;
houdt niet vast aan zijn recht om volledig te
wordeu togelicht; laat zich, als er door een
raadslid tolichting gevraagd wordt, met een
kluitje in't riet sturen; staat zonder hoofd©-
liike stemming toe eon sommetje Van
eleCh'ts ruim zestig duizend gulden uit de
gemeeutekaa. 60.000! De moeite niet
waard om eens te overwegen, of er ook nog
middelen zijn, deze geldverspilling te roor-
komen. De moeite niet waard, om in elk ge
val zekerheid tc krijgen, dat aan den voor-
naamsten wettelijken eisch betreffende het aan-
tal ktoderen is voldaan."
Deze hoofdonderwijzer kan zich nu dear
het besluit der Kroon verheugea In het daar
nlthana voorkomen der veelvuldige plaats
viud^nde splitsing en het wegMijven van de
cliristelijke concurrente der bestaande chris
telijke school.
Voor het.overige to dit lana niet inalsche
oordeol over den gemeenteraad (niet die van
Alkmaar. doch van Wisch), juist van dezen
chmtdijken hoofdonderwijzer wel- zeer op-
merkeliik 1 En leerza'im, ook voor den Ailk-
maai'schen raadl
En nu we het toch over Wisch hebben, me
neer Bruto, tevens nog een paar cijfertjea
over financieele gelijkstelltog to die ge
meente:
to, totaal moet de gemeente Wisch aan
rente en gebruiksvergoedtog voor bijzonder
onderwijs betalen 19.946,94 plus 7062,27
plus 3,360 of 30.369,15.
Al de bijzondere scholen in de gemeente
zijn to totaal geschat op 490,650. Al- de
openbare scholen vertegenwoordigen een
waarde van 138,000. Bij bijzonder 'onder
wijs en openbaar onderwija staat 'het leerlllin-
genaantal tot elkaar als 5 tot 4.
De waarde van de gebouwen van bijzon
der en openbaar onderwijs verhouden zich ala
14 tot 4. De R.-K. scholen to de gemeente
vertegenwoordigen een waarde van f 375,000.
Alle andere scholen to de gemeente Wisch,
zoowel openbare als bijzondere hebben een
waarde van f 253,650.
De R.-K. bevolktog verhoudt rich tot de
andere bevolktog to de gemeente ala 1 tot 2.
De waarde van de gebouwen van de R.-K
scholen verhouden zich echter tot die van
de andere als 3 tot 2.
Dit heet in uw taal, o heer Bruto, jUtancb
tele geUjkstetlingl
In dit verband zou ik willen vragen of het
voog onzen wethouder van onderwijs geen
aangcHczen taal mag genoemd worden oni
dergelijke vergdijkende cijfers ook eens voor
Alkmaar te doen berekenen. We zullen dan
hier de „gelijkstelling" ook eens in cijfers
kunnen bewonderen!
Ten slotte tot den heer Bruin terugkee-
rend, herhaal ik:
Had over art. 73 to uw eigen belang maar
niet begonnen! En ik voeg er hier aan toe:
Had, wederom to uw eigen belang, ook
maar over Wisch gezwegenl
En denk eeqs na oyer uw eigen zieligen toe
stand, nu door de macbt der feiten uw masker
u wordt afgeruktJ. WESTERlHDF.
van ter Amsterdamsehe Beurze genoteerde fourteen, verstrekt door
Noordbollandsch Landbonwcrediot.
rONDSEN.
B ft «fW. N. W. a. J 1009 '18
6 idem 10B0 '22
Comni. St
8 Juli
10 Jtdi
obi Holi. Spoor
South. Fselfie
Unton Pacific
PreloBgatl*
W
P3
P
W
11 Juli
86%
69
85%
80%
77 »/jg
'051%,
90
85%
85%
108
84
113%
8%
208%
137
101%
26
129%
331
869 lU
882
103%
413
18%
166
100
60%
86%
204%
176
242%
102%
102%
937/,
145%
IS Juli
j»%
137 V,
103%
26%
182%
331%
171
394
106
417%
13 Jail
85%
85%
107%
84%
104
25
133%
383
270%
390
106%
423
50%
168
108
62
89%
230
182%
257%
102%
102%
95
148%
14 full
87
081%,
85w/j,
77
95%
85%
85%
166%
83%
115%
215
133
102%
23
131T/1.
823
265
392%
100%
417%
50%
163
100%
59
87%
220
177%
252%
102%
103
94%,
fdew y 1000
inn n idem f
S K fciem
66%
98>«A,;
85%
80 «/g
77>/«
96
85%
85%
110V,
84%
113%
3
J 35%
102%
25
128%
329%
263%
382
IWIb
416
942
43%
163%
96%
60
87%
205
170
235
103%.
193%,
95
147
2%
1'/.
661%,
MVw
81%
85%
169%
14%
116%
50
170
105%
64%
871/,
280
180
251%
102%
102%
95%
147%
1%
•7
081%,
851%.
80%,
77
05%