Alkmaarsche Gourant Brieves ait Berlin. ParUsohe Oanserie&L F e n i 11 e t o n. Stormachtige hoogten. Zaterdag 15 Juli. Uit ouzo Staatsmachtne. No. 159. 1922. Honderd Yier en Twintfgste Jaargang. (Van onzen Berlljoschen correspondent.) No. 56. De nieuwe doling vein de mark. Berlijn., 10 Juli 1922. iHet Duitsche bedirijfsleven wordt opnieuw door een zware crisis beproefd zwaarder nog dan tevoren. Het staat onder den druk van eeni zich met ongahoorde snelheid vol- trekkende verdere waardedaling van die mark en de gebeurtenissen op de geldmarkt der Berlijinsche beurs zijn zoo buitengewoon, dat zij de oogen der gansche wereld wel tot zich trekken moe-en. De vruchtelooze besprekin- geni der Parijzer bankiersconferentie gaven den eeraten stoot daartoe. Dan kwam de moord op R a then an en dit feit beliehtte plot- seling scherp de onzekerheid van den bin- nenilandschai politiefcem toestand. Eerst viel na dozen ongeluksdag de markkoers niet zed sterk als men vreesde. Daarna echter ginlg zij in voile vaart de diepte in, in een tempo, als wij nog niet beleefd hebben. Op een dag steeg do dollar in Berlijn met 100' mark. Nog smeller liep de Hollandsche gulden op: Voot 100 gulden' wend voor 14 dageni nog 14.000 Mark beta aid, nu meer dan 20.000 mark. 'Dat beteekent anderzijds, dat een nieuwe hausse-koorts in den aeviezenlhandel heeft ingezet en dat de speculatie weer tot vollen bloei gekomen is. Men is dikwijls geneigd den1 specu-lanten, die uit het ongelulc van liun eigen volk voor- deel' trachten te trekken, de grootste schuld a an den toestand van dit oogenblik toe te schrijlven. Zonder twijfel: hebben zij! mede er toe bijigedragen, dat de val van de mark zulke verschrikkeliike vormen heeft aangeno- men. Anders was net in't gehteel niet te ver- klaren, dat b.v. op de beurs van heden de dollarkoers met 550 begon, terwijl de pari- teit op New-York 489 bedroeg. Zulk een1 ondersicheid van 61 mark is slechis te ver- klareni door een oververbitte, zeer verwerpe- lijke, of ten minste onzinnige hausse-specu- latie. Maar er zijn helaas daarnaast nog vele (belangrijlke oorzaken voor de katastro- phale waardedaling van het Duitsche geld. Daarbijl kwami nog de tragische omstandig- heid, dat een weloverwogen stap van die re geering, die met de beste bedodingen ger daan word1, eveneens een' verkecrde uitwer- king had. De Duitsche Rijksbank n.l. had een maat- regel genomen om de verdere dating van de mark te bestrijiden. Zij! Wlerp uit haar fonds aan vreemde deviezentvoorraden belangrijke bedraigen op de markt, in de voronderstelling, dat daardoor de Duitsdhe wisselfeoens moest stijgen. De gedachte scheen logisch en duir delij'k. Maar" zoo logisch ziji was, zoo weinig voldeden de resultaten aan de verwachtin- gen. Er had juist het tegengestelde plaats van wat men gehoopt had. De handdaars en speculanten zeiden tot zichizellf,;Wat be teekent dat? iDe rijksbank brenigt buitenland- scho deviezen op die markt? Zij- vennindert haar voorraden op dit gebied? Dus zal zij, zoodra een nieuwe schadevergoedingstermijn vervalt, weer in verhoogde mate vreemd Igeld moeten koopen. Dus zullen deze dan weer in waarde stijgen. En daarom koopen wijl daddijk dollars, guldens, ponden, en francs!" En tot verbazing van de Rijksbank (die echter natuurlijik haar betalingstmidde- len voor 15 Jul! niet had aangetaat) vielen de vreemde deviezen;, ondanksi het vermeer- derd aanbod niet terug, doch1 ontstond er zoo'n stormachtige vraag naar, dat zij' weer een nieuwe, phantastische stijging ondergki- gen. iHet is zoo te verklaren. Het bleek weer, dat men de natuuriijike markt-bewegingen die door feitelijlke gebeurtenissenl veroorzaakt worden, niet! door kunst-middelen kan tegen- houden dat daardoor niets verbeteren, echter wel verergeren kan. Het bedrijlfsleven heeft zijn geheime wetten', in welks rader- werk men niet kani ingrijpen. Met bezwaard hart heqft de Rijksbank besloten tot dezen stap, die nu zulk een onaangename uitwer- kmg had. Zeer teekenend voor den bedenlke- lijiken1 toestand is die wij'ziging in de Duitsche handclsbalans. N'og tot voor kort was het mogelijk geweest de quantitatieve verhouding van den invoer tusschen voedingsiaiddelen en industrieele grondstoffen eenigszins op den v^oegeren standaard te houden; d. w. z. de invoer aan voedingsmiddelen bedroeg on- geveer 26 ;pct. die van grondstoffen 47 pet. van den totaal-invoer. Op't oogenblik echter bedraagt het aandeel der voedingsmiddelen aan deh totaal-dnvoer 40 pet., terwijl dat der grondstoffen tot 35 pet. is teruggeloopen. Dat beteekent, dat ook ae Duitsche uitvoermoge- Naar liet Engelsch van Emily BrontA dioor W. A. C. van Strien. 16) ,,Och, we zijn hier niet and'ers dan ergens elders, als u ions leerlt kennen," antwooidde mrs. Dean, die niet goad! begtreep wiat ik meende. „Hoiudt het anijl ten goede," antwooidde ik; „u, m'ijn beste, Imt een frapant bewijs tegen die bewering. Daar gelaiten enkele provincia- lismen' van weinig belong vertoonlt u niet de kenteelkenen, die ik gewoon ben dat uw kiasse te zien geeft. Ik ben er van overtuigd, dait u heel wat meetr hebt nagedacht dan gediensti- gen over het algemeen doen. U bent gedwon- gen geword'en1 uw denkvermogens ite oefenea omdat u de gelegenheid mist uw leven in beuzelingen te slijiten. Juffrouw Dean lachte. „Ik houdl mie zelf voor zeer zekar voor een solied en redelijk denkend mensdienkind", zei ze; _„niet juist omdat ik tusschen de heuvels leef en het eene jaar in het andere uit miaar een stel gezichlten zie, en een etel handelin- gen; maar ik ben onlder strenge tucht ge weest die rnij: wijsheid geleend heeft en dan heb ik meet geiezan dan u zoudt demkan, M. Lockwood. U kunt geen boek m deze bibliotheek openen waarin ik niet gekeken heb en waaruit ik ook niet wat gehaald lid), lijkheid meer; in igevaar is gebracht dan vnoeger, dat daardoor de ontvangst van vreemde deviezen op grond van verkoopiagen Duitsche waren naar het buitenland minder wordt en dat dus de mark weer tot een verdere daling gedoemd is. En dit weer brengt voor de industrie emstige bezwaren mede voor den iakoop van buitenlandsche grondstoffen. Uit dit alles volgt, dat de ver- nietigende depreciatie van de mark ditmaal niet, zooals wel vnoeger dikwijls gebeurde, een tijdelijjc schijabaar gunstige conjunctuur voor de Duitsche industrie met zich zal bren- gen. En zoo zou maar at te spoedig het lang gevreesde oogenblik kunnen aanbreken, waarop de vermeende bloei en glans der Duitsche industrie zou blijken te zijn, wat zij; altijd in werfcelijlkheid geweest zijn. een be- driegelijke schijln. Intusschen worden de droevige gevoligen van deze gebeurtenissen en de jongste beurs- verschijinselen op de geldmarkt zeer merfc- baar. iDe prijzer.i voor levensmiddelen en voor alle noodzakelijke gebruiksartkielen zijn opnieuw sprongsgewijs gestegen. Onontbeer'- lijke artikelen worden van dag tot da® duur- der ja, zelfs van uur tot uur. Men zou bijlna kunnen' zeggeni, als meni zich. eeni ,poos- je in een winkel ophoudt, kan meni er op blijn veni wachten, dat voor de waren een boogere prijs gevraagd' wordt, dan op 't oogenblik, dat men den winkel binnenging. De gevolgen hiervan zijln: onrust, nieuwe looneischen van alle categonieen van arbeiders en beambten, loonstrijd en stakingeni. De staking der boekdrukkers, die het 'Ber- tijner krantenwezen reed® gedurende 10 da- gen lam heeft gelegd'em de grootste bladen der hoofdstad heeft verhinderd te verschijnen is't begin geweest. Meni wee't niet, wat er nog zal volgen. Onder deze oinstandligbeden is er slecbts 6&u mogelijkheid tot redding: een ontspanr ning van den binnenlandschen politieken toestand. De huidige Duitsche regeerings- coalitie moet verbreed worden. De burgerlij^ fce partijienl dezer coaMe zoefceni deze uifibrei- ding naar rechts, door opname der Duitsche volkspartijl in d regeering. De eociaal-damo- craten, die eveneens tot de coalitie behooren, willen haar naar link® uitbreiden, door een samengaan met de onafhanfcelijfce socialis- sten. ;Er is daardoor een1 moeilijk alternatief ontstaan. Maar als men den toestand onbe- vangen beschouwt, blijkt, dat de burgerlijke middenpartijleni, de democraten en het een- trum, misschien het verstandigste zou den doen als zij toestemden in de samenwerking met de onafhanfcelij'ken. Zeker, de onafhan- kelijfcen hebbenl zich tot dusver zeer radicaal getoond. Maar op het oogenblik, waarop zij' in de regeering treden, zouden zijl van zel'f een scherpe scneidingsliju naar links naar de comnmnisten trekken; zij zouden, alleen omdat zijl uit de critiek en d'e oppositie over- gingeni tot positieveni aibeid, zonder twijfel geheel anders optreden ep vermoedelijk over t algemeeni met de oude partiji der sociaab democraten, waarvan zij| zich1 een® afgeschei- den hebben, weer samensmelten.' Daarom meenenl welinlgeliichte politici, ook uit de burgerlijke partijen, dat de intrede der onafhankclijken in de regeering, niet de door anderen gevreesde radicalisecring der staab- kimdige verhoudingen in Duitschland met zich zou^brenigen. Anderzijds: weigert men' de toenadering tot de onafhankelijken, dan zullen ook de sociaahdemiocraten zeker uit die regeering treden. Dan echter bomt bet-tot Rijksdagont- binding en tot een verkiezinigsstrijid, die het gansche volfc in twee partijen zou splitsen, die in de huidige opgewonden stemming een zeer onaangenaam, karakfer zou aannemen en die de dreigelide gevaren van onilusten, burgerooriog en( chaos in zich dragen zou. De stemmeni uit't buitenland, die tot on® doordringen, toonen, dat men daar een eventueele deelname der onafhankelijken aan de regeering met bezorgdheid tegemoet ziet. ■Het is echter van belang, dat meni de nog meer ongunstige gevolgen niet over't hoofd ziet, die men zou kunnen verwachten, al® men den! anderen weg inslaat. Werkelijke rust en eeni uitwqg uit de algemeene veTwar- ring kan men thans in DuitSiMand eerst be- reiken', alls de overtuigd republikdnsch ge- zinde burgerlijke partijieu samenwerken met de bezadigde arbeiderskringen, tot gemeen- schappelijken wederopbouw. Het zijln moeilijke tij;den, die wijl nu door- miaken. Afen zou onder bun druk bijna in vertwijjeling geraben. Maar men moet zijn zenuwen meester blijlven, de tandem op elkaar klemmen en met alle energie ernstig aan den arbeid gaan. Dr. MAX OSBORN. ltehalve Idain uM die onij van GriekBcIhe en La- Tijnsche en ook van Fransdhe boeken, en> die kan ik van1 elkaar oinderscheid'en, inear kunt u van de dochter van een arm man niet ver wachten." -Miaar als ik dan mdjn geschiedenis op die echte praatmanier heb voort te zettem deal ik beter met voorti te gaan, en in plaats van drie jiaar over te springer; zal ik mij tevreden stellen met den eerstvolgenden zomer, den zomer van 1778, dat is bijna drie en twintig jiaar geledcn." HDOFDSTU.K VIII. Op den raorgem van een1 modern Junidag werd' niijn eerste lieveiing en de laaiste van den; ouden slt'am; Eiannshaw gboren. We waren druk aan het hooiem op een. ver verwijderd! veld toen het meisje, dat igewoon- ijk on® outbijt bracht een1 uur te vroeg kwam aanrenre®, dwars door dte wei en den weg op en mij onder het hollen toeriep. ,,0, het is zoo'n pradhtig kind 1" hajgde ze. ,;Ete inooiste jongeq, die ooitt gdboren werd. ven zal': hiji zegt dat ze al maandeni l'ang de tering heeft. Ik hoorde het hem tegen1 mr. Maar die dokter zegt, dat de juffrouw ster- Hindley zeggenen nu is er niets meer dat haar tegetduouden ban, en voor het winter wordt zal ze dood zijn. Je inoet dadelijk thuiskomen. Jle moet het groot brengen', Nelly, het met suiker en melk voedea en er dag en nacht voor zorgen. Ik wou, dat ik in je pl'aats was, want het zal heelemiaal van jou zijn als er geesu juffrouw meer is 1" ,Maa.r is ze zoo ernsltlig ziek?' vroeg ilk •terwijl ik mijn hark neenrierp en: mijn mute vastbond!. ,Ik igeloof van well, maar ze Jdjfct dapper," antwoordde 'het meisje, ,en ze praat alsof ze denikt dait ze zal Mijven leveni tot het een rnan is geworden. Zijl is buiten zichzelve van vreugde, het is ook zoo'n prachtig kind'I Als ik in haar plaats was, zou k zeker niet ster- ven; alleen al op het gezicht ervan zou ik beter worden, wat Kenneth ook beweert. Ik werd' bijna naizend op hem. Juffrouw Aiidher bracht net engeltje bdji den meester beneden in helt hui®, en zijn gelaat kreeg juist een' blijden glans, toen d'e oude ongelubspcrofeet vooruiit stapte en zei: ,E:arnshaw, het i® een zegen, dat je vrouw gespaard is om je dezen zoon na te laten. Toen zij kwam was ik over tuigd', dlait we hiaar niet lang zouden houden; en nu moet ik je zeggen, dait! de winter haar waarschijtnfijlkl den genadesl'aag zal geven. Toen zijl lrwain was ik overtuigd dat we haar niet laing zouden houden; en nu moet ik1 je zeggen, dat dte winter haar waarschijimlijk den' genadleslag zal igeven'. Tob er rniaar niet te veel over; er is niete aan Ifle doen. En bovendien had' je moeten weten toen je zoo'n aardige deem fcoos." „En wat lantwoordldle de meester?" vroeg ik. „Ifc gelbof dat hij vloekte: maar ifc lette niet op hem, ik deed tnljin best hdf kind te zieni," en ze begon het opnieuw opgetogeui te beschrijveui. Ik ijllde, even vurig als zij, vol Arbeldsgeschillen. Het is al geruimen tijd geleden. dat faet wetsontwerp werd ingediend, houoende be- palingen tot bevordermg van de vreedzame bijlegging van geschillen over arbeidsaange- legenbeden en tot bet voorkomen van zoo- danige geschillen. Het kan haast wel niet ander® of een der- gelijk wetsontwerp moet in den tegenwoordi- gen tijd aanledding geven tot allerlei opmer- kingen. Er zullen er zijn, die zouden wen schen, dat de regeering forscfaer ingneiep; an deren vinden misschien den nu gedanen greep te forsch en weer anderen1 actoten juist ae be- scheiden mate van ingrijpen het incest aan- bevelenswaardig. Bemoeiiin'g met arbeidsaan- gelegenhedien of met de verhouding tusschen werfegever en werimemer® is een teer punt en de zaak is van aard veranderd sedert het vakvereenigingsleven zich starker heeft ont- wikkeld. Bij vele leden der (nu gewezen) Tweede Kamer heeft het Ibovenbedoelde wetsontwerp een gunstigen indruk gemaakt. De M. v. A. op het V. V. ligt voor on® en aan de band daarvan 'kunnen wij enkele der gemaakte op- merkingen releveeren en aangeven, wat ae minister van Arbeid aanvoert tot verdedi- ding van het ontwerp of tot opheldering van verlangen naar hui® omi het ook te bewon- deren, all was ik zeer beditoefd om' filind- ley. HSj hiad alleen' plaats voor twee afgodfen zijn vrouw en zichzelf; hij was dol op beidlen en aanbad' de een en ik ikon mij niet voorstelen, hoe hij zijn verlies zou dragen. Toen1 we Wutheririg 'Heights bereifcten slfiond hiji aan dte voordeur; en toen ik binnen giing vroeg ifc hoe het met het kind! was. Bijna in staat om1 rond te toopen, Ntell," antwoordlde hij, terwijl hij' vrool'ijk glim- lach'tle. ,,Ein de meesteres?" waagde ifc te vragen; „dte d'okter zegt diat zij ,Laa)ii de dbkter naar dte tnaan 1'oopen P viel hiji mail rood' wordend in die rede. „rra!ni- ces is heel wel ze zal over een week weer heelemiaal in orde zijn. Ga je naar boven? Zeg haar dan, dat ik kom als ze belooft niet te praten. Ik verliet haar omd'at ze niet wou ziwijlgeni; en ze moet toch zeg haar, dat mr. Kenneth zegt, dlat ze fcalm moeslt' zijn." „Ik bracht deze boodschap aan mrs. Eannshaw over; ze scheen heel opgewekt en aamtwoordte vrraolijfc: ,,Ito heb bijna geen woord gesproken,Ellen, en nu is hiji al tweemaal schreiend wegge- loopen. Wel, zeg hemi dat ik beloof niet te spreken ouaar dat zal miji niet beletten hem' uit te !achen'I"_ Amme ziel't Tot eeni week voor haar dlood bleef ze even vroolijk, en haar, echtgenoot bleef maar stuiurseh ja, woedend ver- zekerem, dat haar gezotnidheid elken dag be ter wend. Toenl Kenneth hem waarschuwde, het vroeger beweerde. Dat de Regeei'ing in staat zou zijn om wanneer zij over geschikte personen of orga- nen beschikte, alle arbeidsgeschillen te voor komen of te beslechtea, kan de minister niet toegeven tegenover hen, die sterker ingrijpen zouden wen&chen. De regeering meant wel, dat bemiddelingsorganen, die steeds ter be- sdiikiking staan, vaste lichamen alzoo, veel zullen kunnen doen om het aantal staMngen en uiMuitingen die in de laatste jaren ver-, bazend zijn toegenomen ite beperken, ook wat betreft den duur en den omvang. Die gelegenheid' tot bemiddeling door vertrouwde organen, die steeds gereed zijn, is van te meer belang, omdat in arbeidsgeschillen vaak te spoedig de machtskwestie wordt gesteld; men begint van beide zijden dikwijls met te grof geschut, dat moeilijk terug te trekken is. En was al een der partijen bereid om in- schikkelijkhedd te toonen, dan zou dit licht door de waderpartij als zwakheid zou kunnen gven tot meer vasthoudendheid van die zijde. Blijft een van de partijien stokstijf op zijn eischen staan, en botviereni aan haarstrijdr lust, ja, dan zal zoo'n bemiiddelend1 orgasm als de regeering wil instellten ook niet veel ultrichtoi. Maar blijkt het, dat er bij beide partijen neiging bestaat om tot overeensteair ming te komen, dan kan de rijksbemiddelaar velerlei en goed werk verrichten om de star- king of uitsluitinjg te bekorten, zelfs te voor komen. Immera beide partijien kunnen den bemiddelaar als neutraal vertrouwensman beschouwen. Hij' kan de partijen met elkaar in aanraking brengenhij kan den draad van welliehf reeds gepleegd overleg weer opne- men; 'hij kan tot een scheidsgerechf of een bemiddeiingsraad adviseeren; en als onver- hoopt een der partijien' hardnekHg verder overleg weigerde, dian zou nog het instellen van een enquete overblijven, wanneer de duur, de omvang of de aard der staking of ui'tsluiting zoodanig waren, dat het algemeen belang oplossing eischte. Intusschen is het waar, dat naannate de vak-organisatie sterker worden er minder kan® bestaat, dat men de tusschenkomst van derden gaarne zou aanvaarden; misschien is dit bij de arbeiders nog sterker dan bij de werkgevers. Maar die afkeer van bemidde- lmg en het verlangen om zelf de leiding te houden mogen de regeering niet weerhoudten te pogen het algemeen belang te beschermen tegen de nadeelen van elke staking of uitslut- ting. Het spneefct vanzelf, dat als rijksbemidde laar alleen hoogstaande mannen kunnen in aanmerking komen, die het vertrouwen van beide partren waard zijn en vertrouwd ziin met arbeidsgeschillen. Zulke personen zijn wel te vinden. De vrees, dat een partiji opzeMijk een ge- schil zal uatlokken en een beroep zal doen op een bemiddelaar om de fcars te hebben, dat er toch altijd wel iets gewonnen zal worden, acht de minister gering, want juist de ge- schiktheid van den bemiddelaar opent ook de kans, dat hij den eisdi van die schijnbaar liandds^e partij totaal afwijst en dat is nu geen iofspraaik. Natuunij'k is bij de beoordeeling van het gegeven wetsontwerp ook weer de vraag ge- daan, die in den laatsten tijd steeds wordt uitgesproken, n.l. of de kostea niet te hoog worden en of het aantal ambtenaren weer niet zal moeten worden vermeerderd. In de eerste plaats heeft de minister wijzigingen in het ontwerp aangebracht, waardoor lo. nieu we bezoldigde ambten zijn uitgesloten2o. de rijksbemiddelaar de goedkeuring van den mi nister behoeft voor bemoeiing met geschillen, waarbij minder dan 50 arbeiders betrokken zijn; 3o. de mogelijkheid van een enquete be- perkt wordt tot geschillen, waarbij ten min ste 300 of meer arbeiders betrokken zijn4o. de Kamers van Arbeid worden opgeheven. Die Kamers van Aibeid hebben to haar on geveer 25-jarig bestaan niet beantwoord aan de oorspronkelijke verwachting. Vele zijn reeds verdwenen en de overblijvende omvat- ten niet alle groepen van bedrijven en hebben maar zeiden geleid tot het vooricomen of be- perken van stakingen. De kosten van de Ka mers van Arbeid' ongeveer 40.000, zullen vrijwel voldoende zijn oml de kosten der nieuwe regeling te cfekfcen en mochten bemid- delingsraden. scheidsgerechten en commis- sien van onderzoek mm- eischen. doordat zij vaker noodig zijn, dan zullen de meerdere kosten ver blijven beneden de enorme som- men, die een langdurige staking of ui'tslui ting versldndt, gezwegen nog van de niet in geld waardeerbare sdiade voor de samenle ving. Er Is gevraagd opneming van een bepa- ling, waarbij verbod van mededeeling van fa- brieksgeheimen wordt ingesteld. Daartegen heeft de minister bezwaar. Ten eerste zullen de verzoeningsraden. enz. niet befcend ma ken, wat daarvoor niet bestemd1 is, maar bo vendien zal het altijd moeilijk blijven het be- grip „beroepageheim" te omschrijven. Het hooren van getuigen en het boekenon- diat zijn med'idjnen te dait! stadium van die ziekte nutteloos waren en hij hem niet op ver dere onkosten behoefdle te jagen' door te blij ven komen, amtwoordde hij ,Ik weet, dat dat niet behoeft zij is beter zrijl heeft uw verpleging niet lamger noodig J Ze heeft nooit tering gehad. Het was koorts, en' het is voorbij. Haar pols blopft nu zoo kalm als de mijne en haar wang is even fcoel." Hij vertelde zijn vtnouw d'ezelfde gesdhiedie- ni® en- ze scheen1 hem te gelooveo; maar op een avond' toen ze tegen zijn schoudbr rustte en op het punt was te zeggen1, dat ze daefct dat ze morgan zou kunnen opstaan, kreeg ze een hoestbui een heel ltehte hij tilde haar in zijn airmen; zij sloeg haar beide han- den ran zijin hials, haar gelaat verandierde en ze was dood. Zooals heto eisje vermoed had, kwam de zorg voor den kleine Hlareton geheel op mij te rusten. Mr. Eiamnshaw was al® hij hem maar gezoud zag en hem niet hoorde schreeuwen, tevreden zO)Over kind1 betrol Wat hemzelf betrof, kwam hij! de wanlhoop nabij, zijin verdiriet was van dien1 aard die niet kla- gieu wil. Hiji weende niet eni bad niet hij vloekte en verhardde zich: verwenschte God en1 de menschen, en; gaf zich over aan de erg- ste losbandigheid. (Wordt vervolgd). SOCIALE PROBLEMEN. (Van onzen Parijschein correspondent). (Nadruk verboden). Parijs, 10 Juli Een van de zeer vele verontrustenda proble* men, waarvoor Frankrljk zlcfa ziet geplaatst, is dat der ontvolking van het platteland. De boe» renzoon, in plaats van den abker te bebouwen, gelijk zijn vader het deed, trekt reeds op jeug» digen leeftijd naar de stad en wordt fabrieks» arbeider of koopnian. En wanneer zijn vader sterft, de oude, die zich niet ontwortelen liet, dan verkoopt of verhuurt hij de hoeve, ver» pacht het land. Het is niet aileen in den laatsten tijd, dat het noodiottig aantrekkingsvermogen van „de stad" noodiottig voor het Sndlvidu even» zeer als voor do maatschappy de aandaoht vraagt, en ook andere landen dan Frankrijk hebben te kompen met ditzelfde sociale ver» schijnsel. Doch in Frankrijk heeft het altijd er« ger bestaan dan elders. Parijs was meer dan eenige andere hoofdstad ter wereld de ver» blixtdende gloeilamp, die al wat dirang naar le» ven heeft tot zich trekt enverzengt. En nooit heeft hot kwaad zulke versehrikkelijke afmetmgen aangenomen als deze laatste twee, drie jaren. Het is nu al z66, dat bijvoorbeeid de graanoogst in 19&2 oageveer 8 millioen kwintals (een kwintal is 50 kilo) minder zal opbrengen dan die van 1921, weilke op zijn beurt reeds 3 millioen ten achter bleef bij dien van 1920. Frankrijk, dat voor den oorlog vrijwel zichzelf kon bedruipen wat koren aaiw gaat, komt op bet oogenblik 15 20 millioen kwintals tekort op de 90 die hot noodjg. heeft. En daar men er voor terugdeinst het antbre* kendo aan te koopen in Amerika, heeft de re» geering idezot dagen een wetsontwerp moeten indienen, waarbij zij gemaohtigd wordt om teb ken jare, al naar de behoof te, een percentage aardappelmeel, rijstemeel enz. vast te stellen, waarmee het tarwemeel voor het brood zal mogen worden vermengd. Met andere woor» den: wij gaan een periode van „oorlogsbrood" tegemoet, waarvan het einde geenszins Is te voorzien. IntegendeelHet brood, dat hier toch al niet best is in Zwitserland, in Italie, In Bel» gie, in Nederland is het honderdmaal 'beter; telkens wanneer ik over de grenzen ga, breng ik voor een week brood mee naar Parijs, daar het Franscthe brood ons ziek maakt het zal, zoo dat wetsvoorstel er dooT komt (de Kamer heeft bet al aangenomen en de Senaat zal het ook wel goedkeuren hoewel er een tamelijk sterk verzet tegen is) nog veel slechter wor» denmet maagziekto en danioeatartoepidea mieen in het verschiet, welke het ras zullen uit> putten voor den tijd en de sterfto nog weer zullen komen vermeerderen. En die toenemendfi sterfte, dat is nog wee* een ander probleem, te ernstiger daar na een kortstondige stijging der cijfera de ge« boorten opnieuw dalen. Zelfs het aantal huwe< lijken vermindort van jaar tot Jaar In Frankrijk. In 1921 gingen er ongeveer 380.000 paartjes naar hot stadhuis (en dat was belangrijk min» der dan in 1920); van 1 Jonuarf tot 1 JuH 1922 bedroeg het aantal huwelijken 154.000 en men raamt het voor het heele jaar (in het najaar wordt er altijd minder getrouwd dan in de eersto zes maanden) op 290.000, d. i. 90.000 minder dan het vorige. W|at wonder, indien ons der dergelijke omstandigheden de dood de -doo« den achtorgelaten leege plaatsen niet alle door nieuwe wereldburgers worden bezet. Huwe« lyksstaking, malthusianisme, abortus, op el' le mogelijke manieren wordt het geboorte«cy» fer gedrukt, terwijl d:e sterfte toeneepit Maar we hadden het over de boeren. Zij vormdon oenmaal .db Hjkdom en de kraoht van dit land. Do kern van het zoo bewonderens* waardige leger bestond uit zonen van buitenlui. Uit alle hoeken waren zij naar het front geko> men om den vreemden indringer een blok voor de voeten te werpen. Uit hun spaarpotten en wollen bousen kwamen de spoorwegladingen goudstu'kken, die verseheept werden naar Amo rika en Japan om staal en khaki te koopen. Zij waren rijk, de Fransche boeren, rijk en zui» nig en arbeidizaam en taai. Doch hun ras is aan 't verloopen en spoedig zal Frankrijk een beroep op de immigxatie moeten doen. Gelukkig is de benzine»motOT gekomen om den landbouwer veel werk uit de handen te ne» men. Waar vroeger 20 knechts in het veld ston» den, tuft nu de „traoteur" voor een maaimaa chine, een snijmachine, een schovenxbindmachi# ne. De machine ploegt en zaait, zij oogst en dorscht. Gelukkig, want knechts vindt men op het land al even moeilijk als dienstmeisjes in de stad. De dienstmeisjes zijn juffrouw, ja, in vele gevallen mevrouw geworden; en de boerenknechts hebben zelf een lap grond ge» pacht of gekocht, voor zoover zij niet in de stad zijn blijven hangen na afloop van huh mi* litairen diensttijd, of do hoeven en hofstedea afreizen met kramerijen .Meer dan ooit zijn de akkers verdeeld onder kleine eigen^bazen, keu» terboeren, die zelf den grond bebouwen voor eigen rekening liever dan dienstbaar te zijn. De zin voor onafhankelijkheid zit in de lucht. Het knechtschap gaat den zelf den weg op als eertijds de slavernij, als daarna de lijfeigero schap. Geleidelijk, haast ongemerkt, zonder veel schokken of stooteu, evolueert de wereld naar het oppermachtig individualisme. Of het een gelukkiger samenleving brengen zal, moet nog blijken. Het aantal klein grondbezitters is to geen land zoo groot als hier. Toch gaat de opbrengst van jaar tot jaar achteruit, en ziet men, wan> neer men met dien trein door het land rijdt, telkens weer meer velden braak liggen, Ik vraag mij af waarom men zoo zwoegt (en xoo» veel geld uitgeeft) om het verwoeste gebied weer vruchtbaar te maken terwijl naar Zuid en naar Oost en naar West overal akkers schreeue wen om zaad. Do boeren xQa Frankrijlc's 3dp» die»gou den< eierendegt. En Frankrijk is bezig ze te slachten. In plaats van alles te doen om hen aan het land te binden, en tegen den noodiottigen trek naar de etadi een tegenwicht te vormen, maakt men hun op alle mogelijke manieren het leven zuur. Zij worden op de vingers gekeken en op de stang gereden, gedrild en gevhd, geplukt en geplaagd, uitgeknepen en aan banden gelegd. Van overheidswege worden de prijzen bepaald waarvoor zij hun landbouwproducten moeten verkoopen. Hun winst wordt beknibbeld; zelfs hun ar» beidstijd wordt gereglementeerd. En terwijl de kunstmest en benzine hoo 1 anger hoe duurder worden, en de „Bons de la Defense Nationale", waarvoor zij enkele jaren geleden hum zuinig gepotte geld hebben gegeven, 50 pCt. in waar*. de (zeer fictdeve waardo trouwens, want zij blijken onverkoopbaar) vermtodord zijn. daar de frano tot op de helft torugviel, eerst to wis» selkoers en dientengevolge ook to koopkraoht, zet de ontvanger der belasttogen hun het mes op de keel als tot het toebrengen vandon genade»stoot. Frankrijk zit zoozeer to de moeilykheden, dat het eoms is alsof men hier het hoofd verloor. Men vergeet, dat een moeilijkheid niet kan worden overwonnen door haar te ontloopen. Een zieke die huiduitslag heeft geneest ge niet met een doekje en een zalfje. De dokter moet de oorzaak van de kwaal wegnemen, welke to het bloed schuilt Het is ktoderlijk kortzichtig bijvoorbeeld, het graamtekort te willen verhel« pen door een maatregel als thans voorgesteld Niet alleen dat daardoor het brood sieoht en ongezond zal worden en beter een halve boterham die geen kwaed doet dan een heele die oneetbaar is en die, als ge hem toch eet, u langzaam vergiftlgt, niet alleen dat het van jaar tot jaar eleohter en ongezondbr zal wots den, op deze manier, daar het deficit zal toes nemen, indien men het kwaad niet uitroeit met den wortel, bovendien zal dit alles een zoo ins gewikkelde administratio eischen, een systemas tische organisatie en overheidsscontrolo, dat het to de praktijk nauwelijke doenlijk zal blijs ken. Het zal, toplaats van terugkeer na de te kwader ure verloten vrijhedd van den handel, een schrede achteruit zijn. En ten slotto zal het vrijwel geen nut hebben, oangozien het grootste d'eel der meelsoorten waarmee hot taw wemeol zal vermengd worden, immers toch ook zol moeten worden betrokkem uit het buitens land. Zoo knoeit en peuterl men, om de kostbare illusie vol te houden van het brood»datslsfrancs perskiloskost, en waarop de bakkera al even weinig verdient als do boer en de molenaar. Z66 weinig datook hij straks deserteert en men niet genoeg b akkers meer vtodt. En intusschen intrigeert de grootstodustrie tegen het accoord van Wiesbaden en hot aans nemen der betalingen „to natura"En vers maakt de brave burgerjj zich in de dfaaismos lens en bi) het vuurwerk, ter viertog van den Nationalen Feestdag, ter herdOnktog van den Nationalen Feestdag, ter herdenking van den 14en Juli 1789, toen de Bastille werd omvergo haald en het volk van zyn banden bevrijd. Het „panem" begint te wenschen over te las ten maar de „cdrcenses" zyn nog good. LEO FAUST.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Alkmaarsche Courant | 1922 | | pagina 5