Alkmaarsche Gourant
Brieves ait Berlin.
ParUsohe Oanserie&L
F e n i 11 e t o n.
Stormachtige hoogten.
Zaterdag 15 Juli.
Uit ouzo Staatsmachtne.
No. 159. 1922.
Honderd Yier en Twintfgste Jaargang.
(Van onzen Berlljoschen correspondent.)
No. 56.
De nieuwe doling vein de mark.
Berlijn., 10 Juli 1922.
iHet Duitsche bedirijfsleven wordt opnieuw
door een zware crisis beproefd zwaarder
nog dan tevoren. Het staat onder den druk
van eeni zich met ongahoorde snelheid vol-
trekkende verdere waardedaling van die mark
en de gebeurtenissen op de geldmarkt der
Berlijinsche beurs zijn zoo buitengewoon, dat
zij de oogen der gansche wereld wel tot zich
trekken moe-en. De vruchtelooze besprekin-
geni der Parijzer bankiersconferentie gaven
den eeraten stoot daartoe. Dan kwam de
moord op R a then an en dit feit beliehtte plot-
seling scherp de onzekerheid van den bin-
nenilandschai politiefcem toestand. Eerst viel
na dozen ongeluksdag de markkoers niet zed
sterk als men vreesde. Daarna echter ginlg
zij in voile vaart de diepte in, in een tempo,
als wij nog niet beleefd hebben. Op een dag
steeg do dollar in Berlijn met 100' mark.
Nog smeller liep de Hollandsche gulden op:
Voot 100 gulden' wend voor 14 dageni nog
14.000 Mark beta aid, nu meer dan 20.000
mark. 'Dat beteekent anderzijds, dat een
nieuwe hausse-koorts in den aeviezenlhandel
heeft ingezet en dat de speculatie weer tot
vollen bloei gekomen is.
Men is dikwijls geneigd den1 specu-lanten,
die uit het ongelulc van liun eigen volk voor-
deel' trachten te trekken, de grootste schuld
a an den toestand van dit oogenblik toe te
schrijlven. Zonder twijfel: hebben zij! mede er
toe bijigedragen, dat de val van de mark
zulke verschrikkeliike vormen heeft aangeno-
men. Anders was net in't gehteel niet te ver-
klaren, dat b.v. op de beurs van heden de
dollarkoers met 550 begon, terwijl de pari-
teit op New-York 489 bedroeg. Zulk een1
ondersicheid van 61 mark is slechis te ver-
klareni door een oververbitte, zeer verwerpe-
lijke, of ten minste onzinnige hausse-specu-
latie. Maar er zijn helaas daarnaast nog
vele (belangrijlke oorzaken voor de katastro-
phale waardedaling van het Duitsche geld.
Daarbijl kwami nog de tragische omstandig-
heid, dat een weloverwogen stap van die re
geering, die met de beste bedodingen ger
daan word1, eveneens een' verkecrde uitwer-
king had.
De Duitsche Rijksbank n.l. had een maat-
regel genomen om de verdere dating van de
mark te bestrijiden. Zij! Wlerp uit haar fonds
aan vreemde deviezentvoorraden belangrijke
bedraigen op de markt, in de voronderstelling,
dat daardoor de Duitsdhe wisselfeoens moest
stijgen. De gedachte scheen logisch en duir
delij'k. Maar" zoo logisch ziji was, zoo weinig
voldeden de resultaten aan de verwachtin-
gen. Er had juist het tegengestelde plaats
van wat men gehoopt had. De handdaars
en speculanten zeiden tot zichizellf,;Wat be
teekent dat? iDe rijksbank brenigt buitenland-
scho deviezen op die markt? Zij- vennindert
haar voorraden op dit gebied? Dus zal zij,
zoodra een nieuwe schadevergoedingstermijn
vervalt, weer in verhoogde mate vreemd
Igeld moeten koopen. Dus zullen deze dan
weer in waarde stijgen. En daarom koopen
wijl daddijk dollars, guldens, ponden, en
francs!" En tot verbazing van de Rijksbank
(die echter natuurlijik haar betalingstmidde-
len voor 15 Jul! niet had aangetaat) vielen
de vreemde deviezen;, ondanksi het vermeer-
derd aanbod niet terug, doch1 ontstond er
zoo'n stormachtige vraag naar, dat zij' weer
een nieuwe, phantastische stijging ondergki-
gen.
iHet is zoo te verklaren. Het bleek weer,
dat men de natuuriijike markt-bewegingen
die door feitelijlke gebeurtenissenl veroorzaakt
worden, niet! door kunst-middelen kan tegen-
houden dat daardoor niets verbeteren,
echter wel verergeren kan. Het bedrijlfsleven
heeft zijn geheime wetten', in welks rader-
werk men niet kani ingrijpen. Met bezwaard
hart heqft de Rijksbank besloten tot dezen
stap, die nu zulk een onaangename uitwer-
kmg had. Zeer teekenend voor den bedenlke-
lijiken1 toestand is die wij'ziging in de Duitsche
handclsbalans. N'og tot voor kort was het
mogelijk geweest de quantitatieve verhouding
van den invoer tusschen voedingsiaiddelen
en industrieele grondstoffen eenigszins op
den v^oegeren standaard te houden; d. w. z.
de invoer aan voedingsmiddelen bedroeg on-
geveer 26 ;pct. die van grondstoffen 47 pet.
van den totaal-invoer. Op't oogenblik echter
bedraagt het aandeel der voedingsmiddelen
aan deh totaal-dnvoer 40 pet., terwijl dat der
grondstoffen tot 35 pet. is teruggeloopen. Dat
beteekent, dat ook ae Duitsche uitvoermoge-
Naar liet Engelsch van Emily BrontA
dioor W. A. C. van Strien.
16)
,,Och, we zijn hier niet and'ers dan ergens
elders, als u ions leerlt kennen," antwooidde
mrs. Dean, die niet goad! begtreep wiat ik
meende.
„Hoiudt het anijl ten goede," antwooidde ik;
„u, m'ijn beste, Imt een frapant bewijs tegen
die bewering. Daar gelaiten enkele provincia-
lismen' van weinig belong vertoonlt u niet de
kenteelkenen, die ik gewoon ben dat uw kiasse
te zien geeft. Ik ben er van overtuigd, dait u
heel wat meetr hebt nagedacht dan gediensti-
gen over het algemeen doen. U bent gedwon-
gen geword'en1 uw denkvermogens ite oefenea
omdat u de gelegenheid mist uw leven in
beuzelingen te slijiten.
Juffrouw Dean lachte.
„Ik houdl mie zelf voor zeer zekar voor een
solied en redelijk denkend mensdienkind", zei
ze; _„niet juist omdat ik tusschen de heuvels
leef en het eene jaar in het andere uit miaar
een stel gezichlten zie, en een etel handelin-
gen; maar ik ben onlder strenge tucht ge
weest die rnij: wijsheid geleend heeft en dan
heb ik meet geiezan dan u zoudt demkan,
M. Lockwood. U kunt geen boek m deze
bibliotheek openen waarin ik niet gekeken
heb en waaruit ik ook niet wat gehaald lid),
lijkheid meer; in igevaar is gebracht dan
vnoeger, dat daardoor de ontvangst van
vreemde deviezen op grond van verkoopiagen
Duitsche waren naar het buitenland minder
wordt en dat dus de mark weer tot een
verdere daling gedoemd is. En dit weer
brengt voor de industrie emstige bezwaren
mede voor den iakoop van buitenlandsche
grondstoffen. Uit dit alles volgt, dat de ver-
nietigende depreciatie van de mark ditmaal
niet, zooals wel vnoeger dikwijls gebeurde,
een tijdelijjc schijabaar gunstige conjunctuur
voor de Duitsche industrie met zich zal bren-
gen. En zoo zou maar at te spoedig het lang
gevreesde oogenblik kunnen aanbreken,
waarop de vermeende bloei en glans der
Duitsche industrie zou blijken te zijn, wat zij;
altijd in werfcelijlkheid geweest zijn. een be-
driegelijke schijln.
Intusschen worden de droevige gevoligen
van deze gebeurtenissen en de jongste beurs-
verschijinselen op de geldmarkt zeer merfc-
baar. iDe prijzer.i voor levensmiddelen en voor
alle noodzakelijke gebruiksartkielen zijn
opnieuw sprongsgewijs gestegen. Onontbeer'-
lijke artikelen worden van dag tot da® duur-
der ja, zelfs van uur tot uur. Men zou
bijlna kunnen' zeggeni, als meni zich. eeni ,poos-
je in een winkel ophoudt, kan meni er op blijn
veni wachten, dat voor de waren een boogere
prijs gevraagd' wordt, dan op 't oogenblik,
dat men den winkel binnenging. De gevolgen
hiervan zijln: onrust, nieuwe looneischen van
alle categonieen van arbeiders en beambten,
loonstrijd en stakingeni.
De staking der boekdrukkers, die het 'Ber-
tijner krantenwezen reed® gedurende 10 da-
gen lam heeft gelegd'em de grootste bladen
der hoofdstad heeft verhinderd te verschijnen
is't begin geweest. Meni wee't niet, wat er
nog zal volgen.
Onder deze oinstandligbeden is er slecbts
6&u mogelijkheid tot redding: een ontspanr
ning van den binnenlandschen politieken
toestand. De huidige Duitsche regeerings-
coalitie moet verbreed worden. De burgerlij^
fce partijienl dezer coaMe zoefceni deze uifibrei-
ding naar rechts, door opname der Duitsche
volkspartijl in d regeering. De eociaal-damo-
craten, die eveneens tot de coalitie behooren,
willen haar naar link® uitbreiden, door een
samengaan met de onafhanfcelijfce socialis-
sten. ;Er is daardoor een1 moeilijk alternatief
ontstaan. Maar als men den toestand onbe-
vangen beschouwt, blijkt, dat de burgerlijke
middenpartijleni, de democraten en het een-
trum, misschien het verstandigste zou den
doen als zij toestemden in de samenwerking
met de onafhanfcelij'ken. Zeker, de onafhan-
kelijfcen hebbenl zich tot dusver zeer radicaal
getoond. Maar op het oogenblik, waarop zij'
in de regeering treden, zouden zijl van zel'f
een scherpe scneidingsliju naar links naar
de comnmnisten trekken; zij zouden, alleen
omdat zijl uit de critiek en d'e oppositie over-
gingeni tot positieveni aibeid, zonder twijfel
geheel anders optreden ep vermoedelijk over
t algemeeni met de oude partiji der sociaab
democraten, waarvan zij| zich1 een® afgeschei-
den hebben, weer samensmelten.'
Daarom meenenl welinlgeliichte politici, ook
uit de burgerlijke partijen, dat de intrede der
onafhankclijken in de regeering, niet de door
anderen gevreesde radicalisecring der staab-
kimdige verhoudingen in Duitschland met
zich zou^brenigen.
Anderzijds: weigert men' de toenadering
tot de onafhankelijken, dan zullen ook de
sociaahdemiocraten zeker uit die regeering
treden. Dan echter bomt bet-tot Rijksdagont-
binding en tot een verkiezinigsstrijid, die het
gansche volfc in twee partijen zou splitsen,
die in de huidige opgewonden stemming een
zeer onaangenaam, karakfer zou aannemen
en die de dreigelide gevaren van onilusten,
burgerooriog en( chaos in zich dragen zou.
De stemmeni uit't buitenland, die tot on®
doordringen, toonen, dat men daar een
eventueele deelname der onafhankelijken aan
de regeering met bezorgdheid tegemoet ziet.
■Het is echter van belang, dat meni de nog
meer ongunstige gevolgen niet over't hoofd
ziet, die men zou kunnen verwachten, al®
men den! anderen weg inslaat. Werkelijke
rust en eeni uitwqg uit de algemeene veTwar-
ring kan men thans in DuitSiMand eerst be-
reiken', alls de overtuigd republikdnsch ge-
zinde burgerlijke partijieu samenwerken met
de bezadigde arbeiderskringen, tot gemeen-
schappelijken wederopbouw.
Het zijln moeilijke tij;den, die wijl nu door-
miaken. Afen zou onder bun druk bijna in
vertwijjeling geraben. Maar men moet zijn
zenuwen meester blijlven, de tandem op elkaar
klemmen en met alle energie ernstig aan den
arbeid gaan.
Dr. MAX OSBORN.
ltehalve Idain uM die onij van GriekBcIhe en La-
Tijnsche en ook van Fransdhe boeken, en> die
kan ik van1 elkaar oinderscheid'en, inear kunt
u van de dochter van een arm man niet ver
wachten."
-Miaar als ik dan mdjn geschiedenis op die
echte praatmanier heb voort te zettem deal ik
beter met voorti te gaan, en in plaats van
drie jiaar over te springer; zal ik mij tevreden
stellen met den eerstvolgenden zomer, den
zomer van 1778, dat is bijna drie en twintig
jiaar geledcn."
HDOFDSTU.K VIII.
Op den raorgem van een1 modern Junidag
werd' niijn eerste lieveiing en de laaiste van
den; ouden slt'am; Eiannshaw gboren.
We waren druk aan het hooiem op een. ver
verwijderd! veld toen het meisje, dat igewoon-
ijk on® outbijt bracht een1 uur te vroeg kwam
aanrenre®, dwars door dte wei en den weg op
en mij onder het hollen toeriep.
,,0, het is zoo'n pradhtig kind 1" hajgde ze.
,;Ete inooiste jongeq, die ooitt gdboren werd.
ven zal': hiji zegt dat ze al maandeni l'ang de
tering heeft. Ik hoorde het hem tegen1 mr.
Maar die dokter zegt, dat de juffrouw ster-
Hindley zeggenen nu is er niets meer dat
haar tegetduouden ban, en voor het winter
wordt zal ze dood zijn. Je inoet dadelijk
thuiskomen. Jle moet het groot brengen',
Nelly, het met suiker en melk voedea en er
dag en nacht voor zorgen. Ik wou, dat ik
in je pl'aats was, want het zal heelemiaal
van jou zijn als er geesu juffrouw meer is 1"
,Maa.r is ze zoo ernsltlig ziek?' vroeg ilk
•terwijl ik mijn hark neenrierp en: mijn mute
vastbond!.
,Ik igeloof van well, maar ze Jdjfct dapper,"
antwoordde 'het meisje, ,en ze praat alsof ze
denikt dait ze zal Mijven leveni tot het een rnan
is geworden. Zijl is buiten zichzelve van
vreugde, het is ook zoo'n prachtig kind'I Als
ik in haar plaats was, zou k zeker niet ster-
ven; alleen al op het gezicht ervan zou ik
beter worden, wat Kenneth ook beweert. Ik
werd' bijna naizend op hem. Juffrouw Aiidher
bracht net engeltje bdji den meester beneden
in helt hui®, en zijn gelaat kreeg juist een'
blijden glans, toen d'e oude ongelubspcrofeet
vooruiit stapte en zei: ,E:arnshaw, het i® een
zegen, dat je vrouw gespaard is om je dezen
zoon na te laten. Toen zij kwam was ik over
tuigd', dlait we hiaar niet lang zouden houden;
en nu moet ik je zeggen, dait! de winter haar
waarschijtnfijlkl den genadesl'aag zal geven.
Toen zijl lrwain was ik overtuigd dat we haar
niet laing zouden houden; en nu moet ik1 je
zeggen, dat dte winter haar waarschijimlijk
den' genadleslag zal igeven'. Tob er rniaar niet
te veel over; er is niete aan Ifle doen. En
bovendien had' je moeten weten toen je zoo'n
aardige deem fcoos."
„En wat lantwoordldle de meester?" vroeg
ik.
„Ifc gelbof dat hij vloekte: maar ifc lette
niet op hem, ik deed tnljin best hdf kind te
zieni," en ze begon het opnieuw opgetogeui te
beschrijveui. Ik ijllde, even vurig als zij, vol
Arbeldsgeschillen.
Het is al geruimen tijd geleden. dat faet
wetsontwerp werd ingediend, houoende be-
palingen tot bevordermg van de vreedzame
bijlegging van geschillen over arbeidsaange-
legenbeden en tot bet voorkomen van zoo-
danige geschillen.
Het kan haast wel niet ander® of een der-
gelijk wetsontwerp moet in den tegenwoordi-
gen tijd aanledding geven tot allerlei opmer-
kingen. Er zullen er zijn, die zouden wen
schen, dat de regeering forscfaer ingneiep; an
deren vinden misschien den nu gedanen greep
te forsch en weer anderen1 actoten juist ae be-
scheiden mate van ingrijpen het incest aan-
bevelenswaardig. Bemoeiiin'g met arbeidsaan-
gelegenhedien of met de verhouding tusschen
werfegever en werimemer® is een teer punt en
de zaak is van aard veranderd sedert het
vakvereenigingsleven zich starker heeft ont-
wikkeld.
Bij vele leden der (nu gewezen) Tweede
Kamer heeft het Ibovenbedoelde wetsontwerp
een gunstigen indruk gemaakt. De M. v. A.
op het V. V. ligt voor on® en aan de band
daarvan 'kunnen wij enkele der gemaakte op-
merkingen releveeren en aangeven, wat ae
minister van Arbeid aanvoert tot verdedi-
ding van het ontwerp of tot opheldering van
verlangen naar hui® omi het ook te bewon-
deren, all was ik zeer beditoefd om' filind-
ley. HSj hiad alleen' plaats voor twee afgodfen
zijn vrouw en zichzelf; hij was dol op
beidlen en aanbad' de een en ik ikon mij niet
voorstelen, hoe hij zijn verlies zou dragen.
Toen1 we Wutheririg 'Heights bereifcten
slfiond hiji aan dte voordeur; en toen ik binnen
giing vroeg ifc hoe het met het kind! was.
Bijna in staat om1 rond te toopen, Ntell,"
antwoordlde hij, terwijl hij' vrool'ijk glim-
lach'tle.
,,Ein de meesteres?" waagde ifc te vragen;
„dte d'okter zegt diat zij
,Laa)ii de dbkter naar dte tnaan 1'oopen P
viel hiji mail rood' wordend in die rede. „rra!ni-
ces is heel wel ze zal over een week weer
heelemiaal in orde zijn. Ga je naar boven?
Zeg haar dan, dat ik kom als ze belooft niet
te praten. Ik verliet haar omd'at ze niet wou
ziwijlgeni; en ze moet toch zeg haar, dat
mr. Kenneth zegt, dlat ze fcalm moeslt' zijn."
„Ik bracht deze boodschap aan mrs.
Eannshaw over; ze scheen heel opgewekt en
aamtwoordte vrraolijfc:
,,Ito heb bijna geen woord gesproken,Ellen,
en nu is hiji al tweemaal schreiend wegge-
loopen. Wel, zeg hemi dat ik beloof niet te
spreken ouaar dat zal miji niet beletten hem'
uit te !achen'I"_
Amme ziel't Tot eeni week voor haar dlood
bleef ze even vroolijk, en haar, echtgenoot
bleef maar stuiurseh ja, woedend ver-
zekerem, dat haar gezotnidheid elken dag be
ter wend. Toenl Kenneth hem waarschuwde,
het vroeger beweerde.
Dat de Regeei'ing in staat zou zijn om
wanneer zij over geschikte personen of orga-
nen beschikte, alle arbeidsgeschillen te voor
komen of te beslechtea, kan de minister niet
toegeven tegenover hen, die sterker ingrijpen
zouden wen&chen. De regeering meant wel,
dat bemiddelingsorganen, die steeds ter be-
sdiikiking staan, vaste lichamen alzoo, veel
zullen kunnen doen om het aantal staMngen
en uiMuitingen die in de laatste jaren ver-,
bazend zijn toegenomen ite beperken, ook
wat betreft den duur en den omvang. Die
gelegenheid' tot bemiddeling door vertrouwde
organen, die steeds gereed zijn, is van te
meer belang, omdat in arbeidsgeschillen vaak
te spoedig de machtskwestie wordt gesteld;
men begint van beide zijden dikwijls met te
grof geschut, dat moeilijk terug te trekken is.
En was al een der partijen bereid om in-
schikkelijkhedd te toonen, dan zou dit licht
door de waderpartij als zwakheid zou kunnen
gven tot meer vasthoudendheid van die zijde.
Blijft een van de partijien stokstijf op zijn
eischen staan, en botviereni aan haarstrijdr
lust, ja, dan zal zoo'n bemiiddelend1 orgasm
als de regeering wil instellten ook niet veel
ultrichtoi. Maar blijkt het, dat er bij beide
partijen neiging bestaat om tot overeensteair
ming te komen, dan kan de rijksbemiddelaar
velerlei en goed werk verrichten om de star-
king of uitsluitinjg te bekorten, zelfs te voor
komen. Immera beide partijien kunnen den
bemiddelaar als neutraal vertrouwensman
beschouwen. Hij' kan de partijen met elkaar
in aanraking brengenhij kan den draad van
welliehf reeds gepleegd overleg weer opne-
men; 'hij kan tot een scheidsgerechf of een
bemiddeiingsraad adviseeren; en als onver-
hoopt een der partijien' hardnekHg verder
overleg weigerde, dian zou nog het instellen
van een enquete overblijven, wanneer de
duur, de omvang of de aard der staking of
ui'tsluiting zoodanig waren, dat het algemeen
belang oplossing eischte.
Intusschen is het waar, dat naannate de
vak-organisatie sterker worden er minder
kan® bestaat, dat men de tusschenkomst van
derden gaarne zou aanvaarden; misschien is
dit bij de arbeiders nog sterker dan bij de
werkgevers. Maar die afkeer van bemidde-
lmg en het verlangen om zelf de leiding te
houden mogen de regeering niet weerhoudten
te pogen het algemeen belang te beschermen
tegen de nadeelen van elke staking of uitslut-
ting.
Het spneefct vanzelf, dat als rijksbemidde
laar alleen hoogstaande mannen kunnen in
aanmerking komen, die het vertrouwen van
beide partren waard zijn en vertrouwd ziin
met arbeidsgeschillen. Zulke personen zijn
wel te vinden.
De vrees, dat een partiji opzeMijk een ge-
schil zal uatlokken en een beroep zal doen op
een bemiddelaar om de fcars te hebben, dat
er toch altijd wel iets gewonnen zal worden,
acht de minister gering, want juist de ge-
schiktheid van den bemiddelaar opent ook de
kans, dat hij den eisdi van die schijnbaar
liandds^e partij totaal afwijst en dat is nu
geen iofspraaik.
Natuunij'k is bij de beoordeeling van het
gegeven wetsontwerp ook weer de vraag ge-
daan, die in den laatsten tijd steeds wordt
uitgesproken, n.l. of de kostea niet te hoog
worden en of het aantal ambtenaren weer
niet zal moeten worden vermeerderd. In de
eerste plaats heeft de minister wijzigingen in
het ontwerp aangebracht, waardoor lo. nieu
we bezoldigde ambten zijn uitgesloten2o. de
rijksbemiddelaar de goedkeuring van den mi
nister behoeft voor bemoeiing met geschillen,
waarbij minder dan 50 arbeiders betrokken
zijn; 3o. de mogelijkheid van een enquete be-
perkt wordt tot geschillen, waarbij ten min
ste 300 of meer arbeiders betrokken zijn4o.
de Kamers van Arbeid worden opgeheven.
Die Kamers van Aibeid hebben to haar on
geveer 25-jarig bestaan niet beantwoord aan
de oorspronkelijke verwachting. Vele zijn
reeds verdwenen en de overblijvende omvat-
ten niet alle groepen van bedrijven en hebben
maar zeiden geleid tot het vooricomen of be-
perken van stakingen. De kosten van de Ka
mers van Arbeid' ongeveer 40.000, zullen
vrijwel voldoende zijn oml de kosten der
nieuwe regeling te cfekfcen en mochten bemid-
delingsraden. scheidsgerechten en commis-
sien van onderzoek mm- eischen. doordat zij
vaker noodig zijn, dan zullen de meerdere
kosten ver blijven beneden de enorme som-
men, die een langdurige staking of ui'tslui
ting versldndt, gezwegen nog van de niet in
geld waardeerbare sdiade voor de samenle
ving.
Er Is gevraagd opneming van een bepa-
ling, waarbij verbod van mededeeling van fa-
brieksgeheimen wordt ingesteld. Daartegen
heeft de minister bezwaar. Ten eerste zullen
de verzoeningsraden. enz. niet befcend ma
ken, wat daarvoor niet bestemd1 is, maar bo
vendien zal het altijd moeilijk blijven het be-
grip „beroepageheim" te omschrijven.
Het hooren van getuigen en het boekenon-
diat zijn med'idjnen te dait! stadium van die
ziekte nutteloos waren en hij hem niet op ver
dere onkosten behoefdle te jagen' door te blij
ven komen, amtwoordde hij
,Ik weet, dat dat niet behoeft zij is
beter zrijl heeft uw verpleging niet lamger
noodig J Ze heeft nooit tering gehad. Het was
koorts, en' het is voorbij. Haar pols blopft nu
zoo kalm als de mijne en haar wang is even
fcoel."
Hij vertelde zijn vtnouw d'ezelfde gesdhiedie-
ni® en- ze scheen1 hem te gelooveo; maar op
een avond' toen ze tegen zijn schoudbr rustte
en op het punt was te zeggen1, dat ze daefct
dat ze morgan zou kunnen opstaan, kreeg
ze een hoestbui een heel ltehte hij tilde
haar in zijn airmen; zij sloeg haar beide han-
den ran zijin hials, haar gelaat verandierde en
ze was dood.
Zooals heto eisje vermoed had, kwam de
zorg voor den kleine Hlareton geheel op mij
te rusten. Mr. Eiamnshaw was al® hij hem
maar gezoud zag en hem niet hoorde
schreeuwen, tevreden zO)Over kind1 betrol Wat
hemzelf betrof, kwam hij! de wanlhoop nabij,
zijin verdiriet was van dien1 aard die niet kla-
gieu wil. Hiji weende niet eni bad niet hij
vloekte en verhardde zich: verwenschte God
en1 de menschen, en; gaf zich over aan de erg-
ste losbandigheid.
(Wordt vervolgd).
SOCIALE PROBLEMEN.
(Van onzen Parijschein correspondent).
(Nadruk verboden).
Parijs, 10 Juli
Een van de zeer vele verontrustenda proble*
men, waarvoor Frankrljk zlcfa ziet geplaatst, is
dat der ontvolking van het platteland. De boe»
renzoon, in plaats van den abker te bebouwen,
gelijk zijn vader het deed, trekt reeds op jeug»
digen leeftijd naar de stad en wordt fabrieks»
arbeider of koopnian. En wanneer zijn vader
sterft, de oude, die zich niet ontwortelen liet,
dan verkoopt of verhuurt hij de hoeve, ver»
pacht het land.
Het is niet aileen in den laatsten tijd, dat het
noodiottig aantrekkingsvermogen van „de
stad" noodiottig voor het Sndlvidu even»
zeer als voor do maatschappy de aandaoht
vraagt, en ook andere landen dan Frankrijk
hebben te kompen met ditzelfde sociale ver»
schijnsel. Doch in Frankrijk heeft het altijd er«
ger bestaan dan elders. Parijs was meer dan
eenige andere hoofdstad ter wereld de ver»
blixtdende gloeilamp, die al wat dirang naar le»
ven heeft tot zich trekt enverzengt. En
nooit heeft hot kwaad zulke versehrikkelijke
afmetmgen aangenomen als deze laatste twee,
drie jaren. Het is nu al z66, dat bijvoorbeeid
de graanoogst in 19&2 oageveer 8 millioen
kwintals (een kwintal is 50 kilo) minder zal
opbrengen dan die van 1921, weilke op zijn
beurt reeds 3 millioen ten achter bleef bij
dien van 1920. Frankrijk, dat voor den oorlog
vrijwel zichzelf kon bedruipen wat koren aaiw
gaat, komt op bet oogenblik 15 20 millioen
kwintals tekort op de 90 die hot noodjg. heeft.
En daar men er voor terugdeinst het antbre*
kendo aan te koopen in Amerika, heeft de re»
geering idezot dagen een wetsontwerp moeten
indienen, waarbij zij gemaohtigd wordt om teb
ken jare, al naar de behoof te, een percentage
aardappelmeel, rijstemeel enz. vast te stellen,
waarmee het tarwemeel voor het brood zal
mogen worden vermengd. Met andere woor»
den: wij gaan een periode van „oorlogsbrood"
tegemoet, waarvan het einde geenszins Is te
voorzien.
IntegendeelHet brood, dat hier toch al
niet best is in Zwitserland, in Italie, In Bel»
gie, in Nederland is het honderdmaal 'beter;
telkens wanneer ik over de grenzen ga, breng
ik voor een week brood mee naar Parijs, daar
het Franscthe brood ons ziek maakt het zal,
zoo dat wetsvoorstel er dooT komt (de Kamer
heeft bet al aangenomen en de Senaat zal het
ook wel goedkeuren hoewel er een tamelijk
sterk verzet tegen is) nog veel slechter wor»
denmet maagziekto en danioeatartoepidea
mieen in het verschiet, welke het ras zullen uit>
putten voor den tijd en de sterfto nog weer
zullen komen vermeerderen.
En die toenemendfi sterfte, dat is nog wee*
een ander probleem, te ernstiger daar na
een kortstondige stijging der cijfera de ge«
boorten opnieuw dalen. Zelfs het aantal huwe<
lijken vermindort van jaar tot Jaar In Frankrijk.
In 1921 gingen er ongeveer 380.000 paartjes
naar hot stadhuis (en dat was belangrijk min»
der dan in 1920); van 1 Jonuarf tot 1 JuH 1922
bedroeg het aantal huwelijken 154.000 en men
raamt het voor het heele jaar (in het najaar
wordt er altijd minder getrouwd dan in de
eersto zes maanden) op 290.000, d. i. 90.000
minder dan het vorige. W|at wonder, indien ons
der dergelijke omstandigheden de dood de -doo«
den achtorgelaten leege plaatsen niet alle door
nieuwe wereldburgers worden bezet. Huwe«
lyksstaking, malthusianisme, abortus, op el'
le mogelijke manieren wordt het geboorte«cy»
fer gedrukt, terwijl d:e sterfte toeneepit
Maar we hadden het over de boeren. Zij
vormdon oenmaal .db Hjkdom en de kraoht van
dit land. Do kern van het zoo bewonderens*
waardige leger bestond uit zonen van buitenlui.
Uit alle hoeken waren zij naar het front geko>
men om den vreemden indringer een blok voor
de voeten te werpen. Uit hun spaarpotten en
wollen bousen kwamen de spoorwegladingen
goudstu'kken, die verseheept werden naar Amo
rika en Japan om staal en khaki te koopen.
Zij waren rijk, de Fransche boeren, rijk en zui»
nig en arbeidizaam en taai. Doch hun ras is
aan 't verloopen en spoedig zal Frankrijk een
beroep op de immigxatie moeten doen.
Gelukkig is de benzine»motOT gekomen om
den landbouwer veel werk uit de handen te ne»
men. Waar vroeger 20 knechts in het veld ston»
den, tuft nu de „traoteur" voor een maaimaa
chine, een snijmachine, een schovenxbindmachi#
ne. De machine ploegt en zaait, zij oogst en
dorscht. Gelukkig, want knechts vindt men
op het land al even moeilijk als dienstmeisjes
in de stad. De dienstmeisjes zijn juffrouw, ja,
in vele gevallen mevrouw geworden; en de
boerenknechts hebben zelf een lap grond ge»
pacht of gekocht, voor zoover zij niet in de
stad zijn blijven hangen na afloop van huh mi*
litairen diensttijd, of do hoeven en hofstedea
afreizen met kramerijen .Meer dan ooit zijn de
akkers verdeeld onder kleine eigen^bazen, keu»
terboeren, die zelf den grond bebouwen voor
eigen rekening liever dan dienstbaar te zijn.
De zin voor onafhankelijkheid zit in de lucht.
Het knechtschap gaat den zelf den weg op als
eertijds de slavernij, als daarna de lijfeigero
schap. Geleidelijk, haast ongemerkt, zonder
veel schokken of stooteu, evolueert de wereld
naar het oppermachtig individualisme. Of het
een gelukkiger samenleving brengen zal, moet
nog blijken.
Het aantal klein grondbezitters is to geen
land zoo groot als hier. Toch gaat de opbrengst
van jaar tot jaar achteruit, en ziet men, wan>
neer men met dien trein door het land rijdt,
telkens weer meer velden braak liggen, Ik
vraag mij af waarom men zoo zwoegt (en xoo»
veel geld uitgeeft) om het verwoeste gebied
weer vruchtbaar te maken terwijl naar Zuid en
naar Oost en naar West overal akkers schreeue
wen om zaad.
Do boeren xQa Frankrijlc's 3dp» die»gou den<
eierendegt. En Frankrijk is bezig ze te slachten.
In plaats van alles te doen om hen aan het
land te binden, en tegen den noodiottigen trek
naar de etadi een tegenwicht te vormen, maakt
men hun op alle mogelijke manieren het leven
zuur. Zij worden op de vingers gekeken en op
de stang gereden, gedrild en gevhd, geplukt en
geplaagd, uitgeknepen en aan banden gelegd.
Van overheidswege worden de prijzen bepaald
waarvoor zij hun landbouwproducten moeten
verkoopen.
Hun winst wordt beknibbeld; zelfs hun ar»
beidstijd wordt gereglementeerd. En terwijl de
kunstmest en benzine hoo 1 anger hoe duurder
worden, en de „Bons de la Defense Nationale",
waarvoor zij enkele jaren geleden hum zuinig
gepotte geld hebben gegeven, 50 pCt. in waar*.
de (zeer fictdeve waardo trouwens, want zij
blijken onverkoopbaar) vermtodord zijn. daar
de frano tot op de helft torugviel, eerst to wis»
selkoers en dientengevolge ook to koopkraoht,
zet de ontvanger der belasttogen hun het mes
op de keel als tot het toebrengen vandon
genade»stoot.
Frankrijk zit zoozeer to de moeilykheden, dat
het eoms is alsof men hier het hoofd verloor.
Men vergeet, dat een moeilijkheid niet kan
worden overwonnen door haar te ontloopen.
Een zieke die huiduitslag heeft geneest ge niet
met een doekje en een zalfje. De dokter moet
de oorzaak van de kwaal wegnemen, welke to
het bloed schuilt Het is ktoderlijk kortzichtig
bijvoorbeeld, het graamtekort te willen verhel«
pen door een maatregel als thans voorgesteld
Niet alleen dat daardoor het brood sieoht en
ongezond zal worden en beter een halve
boterham die geen kwaed doet dan een heele
die oneetbaar is en die, als ge hem toch eet, u
langzaam vergiftlgt, niet alleen dat het van
jaar tot jaar eleohter en ongezondbr zal wots
den, op deze manier, daar het deficit zal toes
nemen, indien men het kwaad niet uitroeit met
den wortel, bovendien zal dit alles een zoo ins
gewikkelde administratio eischen, een systemas
tische organisatie en overheidsscontrolo, dat
het to de praktijk nauwelijke doenlijk zal blijs
ken. Het zal, toplaats van terugkeer na de te
kwader ure verloten vrijhedd van den handel,
een schrede achteruit zijn. En ten slotto zal
het vrijwel geen nut hebben, oangozien het
grootste d'eel der meelsoorten waarmee hot taw
wemeol zal vermengd worden, immers toch ook
zol moeten worden betrokkem uit het buitens
land.
Zoo knoeit en peuterl men, om de kostbare
illusie vol te houden van het brood»datslsfrancs
perskiloskost, en waarop de bakkera al even
weinig verdient als do boer en de molenaar.
Z66 weinig datook hij straks deserteert en
men niet genoeg b akkers meer vtodt.
En intusschen intrigeert de grootstodustrie
tegen het accoord van Wiesbaden en hot aans
nemen der betalingen „to natura"En vers
maakt de brave burgerjj zich in de dfaaismos
lens en bi) het vuurwerk, ter viertog van den
Nationalen Feestdag, ter herdOnktog van den
Nationalen Feestdag, ter herdenking van den
14en Juli 1789, toen de Bastille werd omvergo
haald en het volk van zyn banden bevrijd.
Het „panem" begint te wenschen over te las
ten maar de „cdrcenses" zyn nog good.
LEO FAUST.