DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
Theorle en praktjjh.
1922.
Brieren nit Weenen.
Abonnementsprijs bij yoorultbetaling per 3 maanden t 2.—, fr. per post f 2.50. Bewljsn. 6 ct. Advertentiepr. 25 ct. p. regel, grootere letters naar plaatsnnlmte,
Brieven franco N.V. Boek- en H&ndelsdr. v.h. Uerms. Coster Zoon, Voordam CO, Tel. Adniinistr. No. 3. Bedactie No. 33.
ZAT1EDAG Dhrecieur0. U. KHAR HoofJroUttctourTJ. N. ADEMA. 2 SEPTEMBER
DIENSTPLICHT.
Opleiding tot ziekenverpleger of tot
ziekendrager.
Ingeschrevenen voor de lichting 1923, die
met in het bezit zijn van het bewijs van voor-
geoefendhedd, kunnen als zij in geval van be-
stemming tot gewoon dienstplichtige in aan
merking wenschen. te komen voor opleiding tot
ziekenverpleger of tot ziekendrager, en dezen
wensch met reeds bij de keuring en ook niet
rechtstreeks aan den Districtscommandant
hebben te kennen gegeven, zich daarvoor
alsnog v66r 5 October as. opgeven bij den
Burgemeester der gemeente,voor welke zij
hebben geloot.
Opleiding tot ziekenverpleger.
Hiervoor kunnen in aanmerking komen zij,
die een krachtig lichaamsgestel hebben, vol-
doende bedreven zijn in lezen en schrijven,
kennis bezitten van de hoofdregels van het
rekenen met geheele en gebroken getailen en
de toepassing daarvan en tevens voldoende
bekend zijn met het metrieke stelsel van ma-
ten en gewichten.
De voorkeur genieten zij, die needs als bur
ger voor ziekenverpleger in opleiding zijn;
voorts apothekers-assistenten en zij, die uit-
gebreid lager onderwijs en tevens onderwijs
in de genees- of heelkunde hebben genoten of
genieten.
Opleiding tot ziekendrager.
Hiervoor kunnen in aanmerking komen zij,
die een krachtig lichaamsgestel hebben, vol
doende bedreven zijn in lezen en schrijven en
in de eerste beginselen van het rekenen. als-
mede eenige kennis bezitten van het metrieke
stelsel van ma ten en gewichten.
De voorkeur genieten zij, die in het bezit
zijn van een1 diploma voor cerate hulp bij on-
gevallen., alsmedte zij, die lid zijin van een
transporitcolOnne van het Nederlandsdie
Roode Kruis en het bewijs van' geoefendheid
als zoodanig bezitten.
Duur van den werkelijken dienst.
De duur der eerste oefening bedraagt:
voor de ziekenverplegers 12 maanden;
voor de ziekendragers maand.
De ziekenverplegers zijn vrij van herha-
lin
Ukmaar, 1 September 1922.
De Bur,
iter voornoemd,
WENDELAAR.
(iNladrrtuk verboden.)
Erie Seward hadl zijn courant gelezc n, hij
stalk daarna 'a sigaret op em hield teen een
samenspraaikje met zichzelf.
,,De man1 hieeft labsoluut gelijk," begio® hij.
„De man was Bernard Shaw em de zaak,
waarin hiji absbluut gelijk had, ging om de
wenschelijikheid, dd natuunllijke keuze in de
hand ite werken1.
Gesteld (zooals Shaw in: zekeren zin de
zaak voorstel't!) geisteld een jongmensch met
'n goed verstand, met fimanticele dSraagkracht
en overeenstemmd physidk, ontmoet op zijn
wandelinjg door die stad, een aardige jomge
dame, hem1 onbeikend en schijnbaar rnt 'n an-
derem fcring, dan moest die jongeman als hij
daartde to sterke neiging voelde op die dame
touinnen toestappem en haar voor zich op-
eisdhem
Dien miargien was lEric een jongedame ge-
passeerd!, die hijl o zoo graag had willdcu
nen. !Hij had't diamd dat hij erin verhtodterd
was gewordm door kliasse-vooroordeelen, die,
zooalls Shaw zri, kunstmatig ware® verou-
dierd.
„Groote nonseus zijn onze conventie-begrip-
pen geem wonder dat ons geslacht degene-
ratie vertoont; wij hebben behoefte aan meer
kerells als Shaw's om- ana wakker te sdhud-
dem
Zijln overpetoztogm weiden gestoord door
een kilbp op de rifeur.
joe, een van de dub-bedienden kwam1 bin-
men. Het was een blonde jongeman,, vierkamt
gebauwd, met een1 breed gezicht; hij1 bracht
nimwe tijldlsdhlriften.
„E® Joe, ook wat nieuws?" vroeg Erie.
iHij praaite geregeld met Jloe als man tot
man (ze warem van denzelfden leeftijd) en1
echepte er .gienoegien to, Joe uit te hooren.
voanal over vnonwen. Eric's nieuwsgierigheiai
naar diit terreto van onderzoek was minder
beperikt dan zijn ondervindtog. Eric wist, dat
Joe twee zusters had, die op proef was gesteld
werden' als keMnertonen beneden in het club-
lokaal.
Hij wist ook, dat de eene zeer aanfcrefckdijk en
de .andtene zeer lealjk was. iNiatuurlijk had
Eric deze onderacheiidtog fa voile bescheiden-
heid gemaakt; hij had ook bemerkt hoe hij
den klank zijner stem' Veranderde al aadat hij
dte leelijkle of die mooie bonne opdroeg, de kni
fe te brenigen.
Joe beantwoordde de vragen van Eric steeds
beleefd, maar met 'n zekeren glimlach op zijn
gtezidht, die Eric verveelde. omdat hijl niet
begreep waarom. (Httji wilst nest dat Joe niet
dom was, en mogdijke verlegenheid was vol-
fens hem uilijgesloten. :Die glimladh stemde
ric onbehaag'lijk en deed hem zichzel'f af-
vra'gin, wat Joe aan hem vonri, of hij van
pebelzondlen wat afwistmissdhiea was er
n brief blijyam sltogiereni op zijn schcijftafel
missdiien wias't ooflkl mogdijlk dat de klteur
van zijn pyama's Joe niet aanstond of dat de
opsdhriftjes. diie de mdsjes1 onder haar pho-
tootjes haddlen1 gesohrevec, dwaas waren
t: Wlas ook miogdijk, dat Joe hem bewonderde,
en ontzag hajdl voor zijn ondexzoekingstoch-
ten Maar die grijms bleef toch bilnderlijk.
Alan' de Hapdi van Joe's livreii-jas stak een
smal wit veertje, dat de nieuwsgierigheid van
Erie reeds sedart vijf maanden gaamde maak-
te.
Eric omtddde ook weer bij zichzelf hoe't
veertie hem afleiiddie en in zekeren zin in de
war bracht. In den beginnen had hij gadlacht
dat't maar een ijdel vertoon was van Joe,
maar toen Joe't bleef dragen, beschouwde hij
't ding als 'n soort' van idenifiteitsbewijs, zoo
als de gasman zijn band' draagt en de taxi-
rij|der zijn kaart heeft, dat Joe proclameerde
onder zijn broederen ails lid van 'n portiers-
bomidi, of to ailegevallen als'm gepatenteerdien
hotel-bediende, of dets derigelijks. Maar hij
had. Joe eems op to Zond ag op simat giezien
to zijn nette pak en ontdlCkte hoe hij to 't
knoopsgat weer dat witte veertje droeg. En
hijl koni zich nie voorstellen hoe een knap
jongmensdhi als Joe't prettig vondi om op
Zondag aangezien te wordten voor iemamd
van1 den, hotelbeddendenbonid.
iHiji had Joe graag gevraagdl naar dat
veertje, maar hij kon er niet goed toe kiomen.
Hij zou Webster wel kunnen vragen wat't
hangertje aan zijn horloge-ketttog beteekem-
de <rf Savage naar het stempel op zijln enw-
men ring, doch hij. kon maar niet uitlegging
vragen' 'aan J:oeEn ziet, daar opeens
hoorde hijl zich vragen:
„Joe, ilk widi niet graag brtotaal liijiken; maar
wi'l je mij eens zeggen, wat dat veertje op je
lapel bteteeikerit?"
itere-draagt .gpUklwenn|Ml( mg tsiy.hnu
„Dit?" vroeg Joe, kdjkendi van 't veertje
naar Eric, ,ydiit bedoelt u?"
„Ja, juist!"
,,'De witte Vallki, meneer."."
iHeft antwoord sdheen Eric even te voddoen,
maar gauiw begreep hiji, dat de Witte Valk
een even groot raadsel Meek.
„Maar Joe, zou je mij miissdiieffl ook wil-
len vertellen', wiat de witte Valk beteekent?
Is het em bond, een deooratie, een dub, een
anti-sigaretten bond?"
„Polska," antwoordde Joe en grijlnsde, want
hiji voeldte dat Eric gestreeld zou zijn, Eric
had getracht enkele Poolsche woorden van
hem te leenen en kmde na veel gezwoeg twee
uitdrukkingen „Polska" an „dlobjehe-mutak.,
„Een Poolsche vereenigtog?"
„Ja, maneer."
„En wat doe je daar?"
„We exeroeeren er, we exerceeren er can
Polan viriji te maken.
Ai! en van wis?" Eric overdlachlt wat een
interassante zahk hij: hier to zijn eigen kamer
onidler de oogfn ikreeg, een avon,timer in den
persoon1 van oen ui'terlijk doodgewonca por
ter.
,,Van Rlusland. We probeeren om overal
soMaten te krijgen, en ook gdd om Polen te
bevrijden!."
(Vergeef mij', als ik tot dusver vergat mee
te 'dteejeni, dat dit alles plaats vond acn jaar
v6(5.r den ooriOg, Hiaifgi voordat het verdrag van
Versailles Joe" en! zijn landgmooteni oivihiief
van ton robd streven. Em ook, dat ilk vergat
te vertellen diat Eric torn1 nog was een heele
jonge man, met em zeer bescheide ninkomm).
,,'Etol hebben jullie meetings?"
„Ja, mijnheer, ook vanavond is er em."
„Vanavond!, vanavond," mompelde Eric,
meer tegon'zidizelf dan tegen Joe. Hlij over-
dacht of hiji iete had dita avond. Hij voelde to
itevige begeerte zooto meeting bij te wonrn van
mannen, die Pollen' gtogen bevrijd'ec van Rus-
land. Mogelijfce oninogdljkheden van cinema-
tografischl karakteT joegm hem; door 't
hoofd. Joe moest hem binnensmokkelm, hij
zou dte alilermoeilijikste wachtwoordm. leerm
op gevaar af dat hijl om em1 slecht gepilaat-
sten kllemtoon, zou herkendl m to de rivier
igesmetm worden.
,,'t Is zeker. onmogelijk om mij er te fntro-
duceerm:?"
,,'Nee," grinnikte Joe. ,,U kunt best mee-
aan, als u dat wilt. We dansen er m we ma-
en1 er pret. iDus u gaat mee?"
Erite sprong overetod en was dolb'lif bij de
gediachJte, em: gdheime meeting te zul'len bij-
woinen ter bevrijddng van Poilen, zonder ge
vaar er zijn leven bij in te boeten. Hij vroeg
vol ambitie aan Joe wat hij moest aantrek-
km, hoe teat hij1 klaar moest zijn en waar hij
Joe zou treffen.
II.
Oto adxt uiur stond Eric bij' dm boek der
straat, die Joe hem hai1 aangewezm. la zijn
hart was hij wel wat telenrgesteld, dat hiji als
vreemdeling zoo ecmakkelhk werd tocgela-
ten, maar mo gel i jit stelde J re to onbe/rensd
vertrouwen in hem overluiigd. dat hij poli
tic niet zou waa-schuwen wa' hem ook zeer
vleide. Hij overdactit al die dingen toen hij
Joe de straat zag oversleken en hij, was hevig
verbaasd, torn hij Joe in gezelschap zag van
zijn beide zusters! Plotseiing bestierven alle
politieke mijmeringen m hem m zag liij al-
lem hoe mooi het jomgste zusje was m hoe
leelajk de oudste.
„Hier zijn we," zeii Joe eenvoudig, ,,dit is
Theesa en hier is Theka; nu gauw to doe bus
daar."
En bolmd en gigigeltendl joegm alle vier
naar de autobus. Eric had pret om't geval
niet voorgestelldi te zijn m ook geen familie-
naam der andierm te weten; hij had pret, nu
ook te weten, dat hijl naast en met de mooie
Theka zou gaan dezen avond. Wel vroeg hij-
richzdf af, torn ze samm op dte bus zaten,
waaromi ziji hem slecl'ds op zijn vragen ant-
woordide met to hoofdknlik, hoewel haar oogen
verre van onvrimdelijfc naar hem opzagen.
„'it Arme schaap verstaat maar half En-
gel'sdh," dacht hijl; „maar nem, diat is niet
zoo, want zij) begrijpt de gasten en legt de
mlenu's uit. Missdiien ik dat f eenige terrein
dat ziji kan bestrijken en wat ik veriel, gaat
bovm haar petje. Maar't is dlrommels lias-
tig om conversatie te knedten uit gehakt-praat-
jes of soepen m ik kan haar nu toch ook niet
vragen, welk dessert ziji mij kan recomman-
deerm
Aldius in gepetos Met hij! het gxootste deal
van de ri't stilzwijgend voorbijgaan en toen
Joe hem toil de verte to weak gaf om tot te
stappem, had hij; Theka bijna vergetm.
Ze klommen nu hooge trappen op van to
gebouw naar de zaal, waarin de meeting zou
plaats hebben1. Van verre daverde reeds veel
gedrtosch op. Aan to iange tafel zat middm-
in em jongeman met pikzwart haar, die de
president schem te zijn. Naast hem zaten va
le jongeku to llidhjtblauwe luniformen met
rood en zwarte galonneering, blijkbaar wa
rm1 ze niet aan 't „sammzweerm:", zooals
Eric zich had voongestdd; ze diunkm lustiji
bier uit enomie glazcn. Eric ontdekte ool
spoedig d;at de hoofdpersoon lichteliijk aange-
schoten' schem. Bij; tussdienruimte brulde hij
opeens: „Vivat Polsika," waarop de goe-ge-
memte enthousilast het refrdn ovemam.
Op't platform to de zaal! zaten ongeveer
een vijftigta'l meisjes in khaki-uniform. Nu
Eric geen .andere mannen zag dan de offi-
cierm to uniform vroeg hij1 zichzelf af of die
vrouwem Polen gtogen bevrijden1 van Rus-
land. Jloe, die even verdwenen was, keerde
iterug met vier giliazen bier, die ze alle vier
ledigden, warover Eric zich! to tikje onbeha-
geliijk voelde.
Opeens brak er een lawaai los. stoelten wer
den versdioven m ruiimlte werd er gemaakt
voor het bal.
Even keek Eric naar de dansende paren,
toen vroeg hij Theka om to dans. De muziek
was anders dian hij gewend was, maar hij
danSte vldt en1 Theka vol'gde hem met to heer-
1'ijke lichtlieid. Tegelijk met vdjn bewuste ze~
fcerhedd' van dm dans, voelde hiji bewust een
faoopje liteve, warme vrouwelijkheid in zijn
annen, die hem een towmdlige emlotie gaf.
Met tegemzto scheidden zij, toen de muziek
was opgehouden. Ze waren alle vier veer bij
elkaar, torn em jongmensdi iefs aankondig-
de, dat een gymnastische oefening bleek te
zijn, totgevoerd door de meisjes to uniform.
D-aama volgde weer em dlans. Eric zag rondl
en werd plobsdtog aangetrokken door em
beelidschoon meisje, dat langs hern ging en
hem to gloeaenden blifc toewierp. Hij was plot
seiing zoo verrukf, idat hij Joe baastig vroeg
„Wie is die mooie vrouw, Joe, ik zou haiar
dolgraag ontmoeten
Op datzelfde oogenbllik ontging hem ab-
soluto Joe's antwoordi, omdat hijl zijn linker-
hand, die hiji los over den sboel acbter zich
had gestagen, to em zacliten, molligen, maar
stevigm druk gegrepen voelde. Hij keerde
zich om en zag to een paar oogen, waarin
wsftihoop en. passie streden, Het waren The-
ka's oogen.
„Kom," sprak zc haastig, ,.vees lief m g&
gauw met me mee, to oogmblikje maar."
Zij haastte rich naar de deur en hij volj
de, volgde haar naar de trap, waar ze
handem op zijn schouders lei en hem vaslt-
greep bij de revers van zijn jas.
„K'om met mij1 en ga niet met dat meisje
is getrouwd, en er loopen haar altijid nog ve-
len nazij heeft em mmnaar ook m hij zou u
doo'den, dat voel ik
iDeze onsamenhangmde en onverwachtsdhe
woorden overrompelum Eric. Nog nooit was
hij! in zijn jonge leven op die manier gesmeekt
gewordm nog nooit was hij zoo aangekeken.
Hij voelde teerheid m medijden m zelfs iets
van liefde; maar hijl bedacbt zich ook dat ze
daar niet moesten blij.vcn. Hij nam haar arm1
to dm zijhe en ze gtogen samen naar buiten.
Tlieka drukte zich' tegen hem aan en fluister-
de in de donkerte:
„Ik...... ik 'heb u zoo lief, zoo lief, zoo lief.
Mlisachim aliem maar vanavond; 't is moge-
lijk, maar ik heb u lief, en jij motet mij totebe-
'booren m je moogt niet meer kijkm naar die
'andere, je hreekt mijn hart, ails je met haar
zoudt praten; ik, ik heb je lief.../'
De bekentenis eindigde to em Milk. Erie
was 'onder dm indiruk, en hij iboog zich naar
haar over en fcuste de zachte tippen met den
hartstocht van jeugd.
Toch ontging hem niet die pijnlijkheidl der
situatie, op den openlbaren weg te staaa met
to meisje in zijn armm.... F.m politieagenit
kwam den boek om, aan hen vootMj.
„Dank u, mmeer, ik> breng de zusjes meteen
thuis."
„Dan dank ik je wel1, Joe, voor dm heeriij-
ken avond."
Eric nam zijn hoed af, floot een deuntje m
wandelde naar den boek der straat, waar hij
em taxi nam.
III.
Dim nateht lag Eric em uur Tang wakker,
peinzend over kansen, die hij had ilaten glip-
pen, ongunstige omstandigheden en verwanite
smarten en vitel eindtelijk to1 slaap, gelukkig
toch met de herinnering aan: Theka.
Den voTgendten morgen was hij' vroeg op.
Hij nam to heel warm' bad, en torn to heri
koud bad, hiji dacht er Tang over na wtelk over-
hemd m welke das hij zou aandioen m weTk
naarpiak. Eindellijfc stap'to hij beurig aange-
daan naar cfe Tift. Zijn hand beefde torn hij
op de be! drukte.
,,'t Restaurant, meneer?"
„Nem, hetelemaal naar beneden" Eric was
gedecideerd om zijn ontbijit elders te namen.
In de hall ontmoette hiji Savage.
Hallo, ouwe jongea, moet je nog ontbijr
ten Kom, laten we samm naar't restaurant
gaan."
Eric antwoordde aarzelend cn ontwijkend;
dien morgan had hij, voor wat ook, juist't
restaurant willen ontlo'open, maar hij, kon er
onmogelijk tusschen uit; de vriend hield aan
en itwee minuten later volgde Eric Savage
naar to tafeltje.
Theka was er niet; Eric ademde op, Maar
toen hij. nadat hij dc spijskaart had doorloo-
pen, opkeek, zag hij Theka bij buffet bezig.
Zij droeg em groot dienblad voor zich uit;
zij zag er opgewekt en gelukkig uit; Eric
wenschte zicn mijlen ver. Zij. kreeg de beide
heerm to't oog en liep ilicht en tooel op bed-
den toeEric zag nog juiot hoe haar houdtog
zaktelijk was m tevens onderdanig. Een
oogenblik later voellde hiji haar achter zijn
schouder sitaan, zag hij haar hand! eenige
kruimel'tjes van de taftei wegvegm en hoorde
hij haar vragen:
„,A1 besteld, heereni?"
Een uur later, toen hij ailleen was, wist hij
hoe dolbegeerig hij was geweest om die hand
opnieuw te grij.pcn
En t6ch had 'hij *t niet gediaanwaarom
niet?
En Shaw en diens denkbeelden Opeischm
wat je todacht als een recht!.... 't Was merk-
waardig hoe modllijk het was een zoo eenvou-
dige levensphilosofio to praMijk te brengen.
Hij' Eric, was nog diet zoo vermissdiien
later?...,
(INadnik verbodm.)
20 Augustus 1922.
Vcrkeer.
'De dubbdHmonarchie, Oostenrijk-iHonga-
rije, die to 1918 ineenstortte, was van een zoo
uiteeniloopmide geografisciheni en ethnografd-
schen aard, dat die reiziger niet noodig had
de grenzem te oversiohrijden om de meest ver-
schillend'e m afwisselende indrukkenl te ont-
van'gm. iHet hooggebergte van Tirol en 'Salz
burg, het uitgestrekte middelgtebergte van
Opper- en 'Nedier Oostenrijfc, diat langzaam
ageni evmzeer binnen de grenizm der
monarchic als de -steenac'hlige woeste streken:
van Krain m van het Jcustland, de weelderiige
landbohappen van de Adria, Quarnero m
Oaltmatte, de rotsachtige oeveils van het
Gurda'-meer en1 die dkmwoudm van GalidS.
Oe mzTger toon groote stedm als Weenm,
Buda-P'est1 en Praag, of badplaatsen als
Mieram, Abbazia en Kjarisbad bezoeken m al's
hij' Wilde, oritsloot zich te Serajewo em onver-
valscht stuk O'ostersch leven met milnarets, ba
zars en gesluieridle vrouwenalles zondter dat
die 'Riijk&gmis overschredm werd en fcet
madi'tagebiied van dm duhTriter. add'aar werd
verlateni.
Van dat alles is -aan dte repnbliefc Oostenrijk
allem1 het bergland overgebleven.al het an
dere is buitenliandl gewordm1 m ate den
Nieuw-Oostenrijker lust botoruipt om ande
re 1'andsch'a.ppen te zien dian bergen, dan
moet hijl to een of andere richting over de
eng getroikken grenizm reizen. Dat is echter
gematototelijker ,gezegd dian igedhani, want de
grmzen van1 Oostenrijk zijn omgeven, met
hooge murm, die voor den nortnalen1 burger
niet fe overtoomen' zijn en die, alsof een booze
toovenaar er de hand in had, telkens nog
hooger worden. Ik bedoel gem pasdfwang,
want met wat geduld en em beetje protectie
lean iedler tegemvoordig wel de noodige reis-
docummten madhtig wordlm. De Oiineesche
rnuur, die Oostenrijk tosluit is de valuta, de
hooge stand buiten, en de lage binnen de
gums. De dltoar en1 de lire, zelfs de Hon-
gaarsche kiroon. om van Zwitsersche franken1
maar niet te spretoen, d;at zijn de steanen,
waaruit de muur is opgebouwd, die den rei
ziger, d'ile allem maar over Oostenrijtosche
kronen bescliitoii, em1 „halt!" toeroept. Er is
maar een: pttiek in dim muur dlie nog liaag ge-
noeg fe om er overheen te komen, de igrens
naar Diuitschtend, waar, de mark em- nog wel
iets minder ongtelukkige, maar toch em zeer
fcranfee Totgrnoot van dte toroon is. Wae dus
uilt Oosterijk eens naar't buitenland wil, die
gaat, ate hij: gem rijkaardl of „Schieber" its,
naar 'Dtuiiitschlanidl. Miaar ook op diens weg
moet nog eeni voorzichtige omweg gemaakt
worden om niet op dte Czechische kiroon te
stuiten. Voor den oorlog reed men van Wee
nm naar iBerlijn, zooals van zelf sprak, recht
door Bohemen heen. IDat kan nu nog wel,
maar Bohemen is niet meer Bohtemen, maar
een1 deelli van de Czeehi-Slowakijsche repu-
bli'ek; en het dioorreisvisum m het spoorkaart-
je dloor diat land, die to 'Czechische kronen
moet worden betaald zijn z66 duur, dat het
meerended' dler reizigens voor de kostm terug-
sdhrikt m to plaats van dm korteren weg van
14 uren sporens, dten Hangmen door Beienen
West, (he over Neurenberg m Passau loopt m
weliswaar 20 uiur edscht, maar dian toch veel
gloedikooper is.
Bmllijn, het luid eni Tevmdag kloppendte hart
van Duiitscliland, geeft ons Zuid-'Duitsdhers,
em indiruk, die itlot bewondminig leidt, maar
die toch ook nog iete kouds, een zich-vreemd-
voelea to zichi draagt. Wel interessant, maar
het spredkt niet tot net1 hart, dat is zoo onge
veer net gevoel dat men heeft, zoo vaak mm'
dm bodem van deze wereldstad betreedt.
Bterlijn is in ifider, opzidht em meer mo-
deme groote stadi dan weenm. Reeds het «pde-
;dend asfalt van de stratm is praktisdher dlaa
et vaak stoffige, lastig te retoigen m veel
leven veroorzalcmde plaveisel van Weeaea.
Berllijn bezit verder alle mogelijke modeme
middden van verkeer, voor de voorbeelldige
onder|gran:d-ban. En de juiste combinatie van
al deze verkearsmicldel m verhoogt tm' zeerste
de arbeildsgelegenheid van de bevoliking. Wij
hebben1 to Weenen nieis dian electristefae tram,
die wel goed gieorganiseend1 is, maar niet vol-
doen kan,1 als massa-vehkeersmiddel om het
verkeer van haastige mensclim in een wereld
stad over groote afstandten te leidien. De
Weensche ond'ergrondsdie spoorweg, die kort
v66r het uitbreken van den oorllog verzekerd
schem, zall nu wel voor onafzienbaren tijld een
onuitvoerbaar plan moeten blij.ven, want al
in normale tijidien zou er veel1 meer voor noo
dig zijn geweest dan te Berlijn. Terwijl men
daar n.l. to het zand graaft, waarop Berlija
gebouwd is, stoot men onder Weleneni ala op
wetoige meters diepte op rotsgrond, die met
sprtogstaffen bewerkt zou moeten widen.
Daar kornt nog een andere moeilijkheid bijde
btonenstad veel ondter dan de Beriijnsche
zit onder dim bod'em vol kelders soms drie
of 4 vardieptogen hoog, die, ofschoon ze te-
gmwoordig meestal ongebnriikt liggen, tech
eerst onteigend' zouden moeten worden, voor
zoover zij1 in de lijn van den ondergrondSchen
spoorweg iliggen. Vlooral had men rekentog te
houdten met de catacombm van St. Stephla-
grafjgewelven ddenden en dientehgevolge nog
duiaenden lijjken herbergen. 'Deze catacombm
strekkm zich vele honderdm meters ver ondter
dte stad uit en zijn maar tm defile onder-
zodht; de ingangen zijn door metselwerk afge-
sloten; dat bouwvalligej, soms reedte inge-
storte metselwerk bad 'bdji den aanleg van
dan1 spoorweg onderzocht moeten worden, er
zouden daarbij alleMei veilighddsmaaixege-
len noodig zijn geweest, omdat de onder-
gronldsdhe baam bovm deze catacombm gie-
projecteerd) was.
(Oe 'tram, die to iBeriijn to bijna alle hoofd-
sferatm rijdt, komt to Weenm niet in de bin-
menstad, omdait die straiten; te aauw zijn. In
de d'aaxidbor gevoelde behoefte werd voorzim,
tot voor korten tijd door auto-omnibuBsen,
die zijn sedert eenige maandm opgehouden,
omdat expiloiitatie-kosten te hoog werd'en en
ondanks de ihoogere tarievem't deficit steeds
grooter wend. Bedemkt mm verdter., dat de
stadisbaan sedert't begin van den oorlog is
stopgezet, wegens gebrek aan kolcn en looo>-
motievm1 eni dat huurrijtoigeni allem door
zeer rijlke lieden kunnen wordten betaaldl, dan
valt em; vergelij|ktog van de verkeersmiddelen
to Weene® mat die van Berlijn zeer ten na-
deele van, de eerstm uit. Het stzaatverkeer is
dan ook te BcriMjn vedli dtukker dan te Wee
nen, ate schlijnt ook hei verkeer in Women
gerinjger dan het werkelljk te. Terwijl n.l. in
deillijin1 en to de meesfe sndere groote efedten
de focoSrMroota van ritodgen en" voeigangma
cp etn'Me wetoige puniien uit aile rrchttogen
sammkomt, vomt toi Weenen de 5 K. M. Ian
ge „Ringstrasse" em nuittigie verdeeltog van
net verkeer.
Miet een bewonderingj die echter geen af-
giunst weikt, vervuMm: mij in. Berlijn altijd dte
in Weenen tofcaal on bekend e Warenhuizen.
iMIet bewondering, omdait zij zoo gTOotech zijn
opgezet, dat mm er van sdhomveters tot
auitomobielm toe kan' krijgen, maar „zonder
afgunst omdat zij, bebalve voor nietsdtoende
boamelaans voor dten kooper zoo onpractisch
eijn. Ik wil b. v. em stuk kaars koopen en moet
na 'n heele wandeling met de lift naar de 3e
verdieptog, daar moet ik weer enkele minuten
wamdelen; dan moet ik mij to de kaasafdee-
ling mddm en wachten tot ik bedimd wordt
verder: wadhten aan' de fcassa, tot ik betaald
heb. Zullk een tokoop duurt to em gewonm
winkel een half uur. Of om deze of om ande
re redtenj) te bet warenhuis in Weenen' onbe-
kend. .Mien houdt er hier niet van om als nutn-
mer behiandleld te worden, mm tracht de pa-
triarehale verhouding van persoonlijke km-
nils tussdhen koopman en 'n klant te behou-
dm, wat zeker niet ten nadteele van de laaiste
ken in Weenm, zijn vaak de beste m solied-
is. En jutet de kleinste, de onaanzienllijfcste za-
ste. Dte kleermaker en de schoenmaker voor dte
wehkelijk voorname Tiedm to Wemen hebben
dlkwijlle in stiille zijstratm kleine besdheidtene
lokalitei'tm, wellken mm1 de voomaambeid niet
zou aanzilm. lets deigelijfcsch geldt voior de
hotels en voor uitepainniogslokailen. Restau
rants ate b.v. „Rheingoilidr' to Berlijn, met
zijln zalen over venscheidene verdiepingen, die
voor dbizm'den: gasten plaats bieden, kent
mm in Wemen niet, waar tottegend'ed juist
de meest gezocbte en beste toridrttageu van
dim aardl voor vreemdld'togm nauwelijks te
vto'den zijn. En deze min of meer Amerifcaan-
sobe trekj,. (tit onbekommerde spottm me tradi-
tie, dat resolute optreden in het leven', dat ia
het w:at' dten Zuid-Duitscher met terughouden-
de bewondtertog vervult m waarvoor hij' ten
slotte todh weinig gevoelt Het te bewonde-
ranswaairldig, hoe 'Berlijn die vreeselijkste sla-
gen draagt, die het Duitsche Rijk to de laai
ste jarm zijn teegebrachfc, hoe net vervuld is
van werken en voortbrengm, van haastea
m vooruiitstrevm maar ook hoe het geniet en
zich in luii'd!rachti|g vermaaki ontepanning be-
zorgt. Dait alles .getuigt van zooveel: levens-
wil m; van zooveel overleg m kracht, dat het
te begrij.pen is. dat de Fransahen hun angst
aflieggen. Maar todh, nergens is het verschil
tusschen' beschavtog en cultuur dluidelijker
dan te Berlijn. 'Deze stad is ongetwijfeld ver
vuld van die beschavtog van' dleze eeuw, maar
