AlKmaarsche Dourant
Iedereen
Brieven ait Berlijn.
Farijsche €anseri@en.
Vraag en Aanbod.
Hondsrd Drie en Twlntigste Jaargang.
Zatcrdag 2 December.
Brieyen uit Weenen.
die zfyn drukwerk gaarne
spoedig en net afgeleverd
ziet, bestelt dit bij de
N. V. Boek- en HandelsdrukkeriJ, 'voorheen
Herms. Coster Zn,, Voordam C 9,} Alkmaar
WiJ zijn lntercommunaal aan-
gesloten onder No. 3.
285. 1922,
De nieuwp Duitsche Regeeri/ig.
Berlij'n, "22 November.
De kabinetscrisis is geeindigd.
Het xnoetilijikfi werio, dat biitna •onuitvoer-
baar leek, is verricht: we helblben een nieuwe
rijiksregeering. Maar de rechte vreugde wi'l
tochi nog niet: kiomen. Vel:en schudden be-
zorgdl het boofd, eni overal hoor;t men deban-
ge vraag: „Ia dit werkdlijlk een, oplossing?"
IWcl woirdt de persoon van den nieuwen
rijjcdkanselier overall met symlpathie en ver-
trouweni begroet. Men kan het ails eeni nieuw
bewijs voor het beleid en de stille werklkracht
van den rijkspresiidlenit Ebert beschoiuwen,
dat hijj zijn 'bliki over de partijtaann,en been
ritbtte op een mail, die thuis is in het econo-
mische em 'het prae tische leveni, een man, die
dloor Voortreffelijke eigensehappeni de aange-
wezem persoon is, en dat hij, niettegenstaani-
de de nvoeilijfchaden, die ziifch voordeden, on-
verandcriiilk a an zijn 'keus vasthield. Dr.
Wilhelm Cuno, de opvolger van Albert Bal-
llin ails hoo'fddirecteur van de Hamburg-
'Amerika-lijin, geldb sind® jaren als een van
die bekwaamste mannen in 'DuitscMand.
Reeds het feit, dat de geniale organisator en
scheepvaar tpo 1 iticus Balil in, in 19'17 dezen
jurist uit zijn toentaalige betrekking bij de
rijlksschatkist haalde met 'het Vaste plan, hem
op te voediem tot opVoilger in de deiding van
de 'grooite Hambungsche ondememing,
spreekt voon Cuni en vormit de ,grondslag van
zijn gunstige beoordeeling in geheel Du'itsch-
land. Want deze meesterlijik bestuiurde hand
greep er, bij't bepalen zijner wel overwogen
fceuze, gewoonlijlk niet naast.
Eerder dan Ballin zelf zal vermoed hebben,
werdl zijn voornemen werkelijkheid. Een jaar,
nadat hiji Cuno in de direetie van de „Ha-
pag" (Hambling-Amerika paflcketVaart- Act.
iues.) had betbokken, stierf Balliin, gebro'keti
door cfenl Vreeselijikem druik van de Duitsdie
ineensfortihg em de Raad van -toezieht der
door hem' opgerichte wereldfiirma, twijfelde
geenl oogenbluc wie Badlins plaats zou inne-
jnen.
In de vier jaar, die sedert dien verloopen
zijn, heeft Cuno steeds sterker de opmerk-
zaamheid getro'kken. De vroegere ambtanaar
Yervulde zijn nieuwe betrelkking als eeni ge-
boren koopman. In h'andelszakem met Ame-
rikaansche scheepvaartmaatechappijen, toon-
de hijl zich een h andeLs-d iplomaat van zefld-
zame begaafdhead. Als deskuidge bij' de oon-
ferenties van Versailles, Spa, Cannes, Ge
nua, wekten zijn duidelijke, economsidie uit-
eenzettingen en de levendige belangstelling
zelifs van buitenlandsche deeflhemers. Pe
wijiza, waarop hijl den wederopbouw van de
vloot van de H ambur g-Amerika Lijm leidde,
en finandeel, steunde, zonder daarbiii Vreemd
kapitaal, dat 'heto aangehoden werd. te be-
trekken, hedft bewomdiering gewetkt. Kortom,
bier etaat omgetwijifeld een buitengewoon
mensch vioor ons. 'Een lichtende verschljL
ning, met een helder breed ontwikkeld ver-
stand, gewend met mensdien om te gaan,
met ruimen bl'ito ,en stenken ondernetoings-
geest.
Maar is hij ook een staatsman? Zal hij
tegen de reusachtige moeiliijikheden opgewas-
sem zijn, om de glistande, politieke kradiitem in
Duitsch'and in evenwidi't te houden? 'Hot
begin van Ouno's politietke optreden stemt
bedenk:erij!k. iDe weg, diem 'hijl door de ondei>
handeliinigeni met de partijien van den Rijks-
dag tot aan de onder hevige Smarten ge-
voigde geiboorte van zijn ministerie, afgelfegd
heeft, lljfct wel eeni weg door een labyrinth.
Pe wijize, waarop deze partijen zich gedra-
•gen hebben, hoe zijl bun ondergeschikte par-
•tijhbdlamgen op den voorgrond plaatst'en,
hoe ze 'bergen onnoodige hindemissen op-
stapelen, 'hoe ze op een kritiek oogenblik
persoonlijlke stemmingen voor gewichtig
ihielden en) geen ruitm, groot besl'uit konden
nemeni, was treurig om' aan te zien. H'et moet
erfcend worden, dat deze houdi'ng der par
tijen biji allte paitriottert 'in- Duitschland ont-
stemming heeft gewekt,, dat zelfs vele vrien-
denl des, vadeillands door deze onverkwi'kke-
iijike gebeurtenissen er toe kwamen, wanho-
pig zich de vraag voor te leggen, of in dit
loorspronkelijlki toch onpolitieke land 5n een
dergelijlken ellendigen tijd, zooals we d'i'e op
it oogenblik 'beleVeni, het parlementaire steli-
sel eigenlijk wel de geschikte reg'eeringsvorm
ds.
De rocp weerklink, dat men tenlminste den
Rijiksdag zou omtbinden en nieuwe Verkiezin-
igen; zou uitschrijven, opd'at daardoor een
opheMering van den ioestand zou plaats
hebben.. Met het partijwezen, zooals het zic'h.
nil ontwikkeld heeft, is werkelijk niet veel aan
te vangen. Maar het moet openllijik gezegd
worden, dat Cuno, de man van praktijk, nu
toch ook van zijn kant bij' de hamteering Van
deze machine, niet getoomd heeft, daarin
reeds practische beldwaamiheid te bezitten.
Het kabinet tenminste, dat Mj bijeenge-
bracht heeft, stemt niet bevradigend.. Hij
heeft als bet ware 'de ministers met. eeni 1am-
itaarmtje hij een gezocht. Er dteden zidb onop-
houdelijik wijzigingen, wei'gerinjgenl en moei-
liijikheden Voor. En tenslotte beslioot dfe nieu-
iwe "kanselier tot 'een iijst, die haar' zwaarte-
punt had in dfeDuitsche Volkspartij", d.w.z.
in de kringem van industrie em groothandel.
Paartegen zou niets in te brengem zijn
want in deze partij) vindt men) de manitien
van beteekenis voor het tegehwoordige
Dnitschlandi als niet daardoor, de sterke
eni machtige partiji van d'e sociaal-democraten
zich achteruit gezet voeldte. Maar noig ligt
de revol'utie van 'IB te versch in't gdheugen,
dan dat men heden) in Puitsdhlatnd zonder
of zelfs tegen de sociaoll-dembcratie zou kun-
nen regeeren.
Dit is het geevaarlijke punt van den tegen-
woordigenl toestand. De sodaal-dem'ocraten
hdbben wel is waar tot nog toe voorzichtig
gemanoeuvreerld. Ze wil'leni zich nog niet bim-
dien. Ze hebben nog nergelns oppositie aange-
kondigd. Docb men behoeft niet profetisch te
zijn aangelegd om te Ikunnen. voorispdllen,
dat de dag niet verre kan zijn dat ze daad-
werkelijfc tin die oppositie zu'llen tredien. Want
de sociaai-democratische partij moet met
haar 'linker VleugeT rekening houden, daar
deze tot't radiicalisme neigt en sledhts in
'toom -gdhoudoi wordt, d'oordat tot nu toe aan
de geheele arbeiderspartij een zoo beduiden-
de invloed op de leiding van de rijkszaken
gegeven was. Wanneer nu echter de toon-
aangevende regeerimgsmanmen uit de kringen
der grootonderneming stammeuj, of daarmee
verwant zijn, zal allies spoedig verandexen.
Of de sociaal-dem.ocratisdie lejders willen
of niet ze zullen door de massa, die ach-
ter hen staat, in de oppositie gedreVen won
•den.
iMet deze feiten moet men rekening hou
den. Men kan met zekerheid' ze'ggen, d'at de
regeeTingen, die we tot nn toe gehad hebben,
bet land oclk geenl zegen gebracht 'hebben, en
diat het beslist een gezonde gedachte isi, nu
ook een® flimke en ruimdenkende grootonder-
nemers aan het roer, te laten. Maar de „ruk?'
naar rechts, die daarmee zonder fwijfel Vol-
trokken wordt, zal1 aan de 1 inkerzij'de zeer
spoedig een onrusitige tegenbeweMng tot
stand brengen. Wat geschiedt dam? Dan heb
ben we een nieuwe kabinetscrisis. Jat, het kan
zijin', dat we bovendiem nog een presidents-
krisis krijgen! Want rijikspresident Ebert
stelt zich overeenkomstig zijn positie hoven
de partijien, maar, hiji is tenslotte afkomstig
uit de sociaal-democratie en op deni duur ikon
hiji er wel eens geeni genoegen mee nemen,
om president te zijn van een staat, waarvan
,de regeering zich sdherp tegenover de soci-
aal-democratische partiji stelt. Het is niet te
overzien, welke nieuwe verwarrimgen daar
door veroorzaakt kuntmen worden. Niu eerst
erkent men, met welke voortref'fel'ijke taktiek
die a'fge'treden rijkskanselier Dr WiriJh de za-
ken bestuurd heeft, tot hij ten laatste welis-
(waar de teuge'ls uit die hand verloor. Hoe dat
gebeuren kon, is voor velen 'onbegrijpdijk.
|Maar rk herinner aan de mededeelingen, die
ik voor eenige waken in een van mijn Berlij,ti
sche brieven deed: dat de vaste en sterkewil
van'Dr. Wirth systematisch ond'ergraven
wierd dloor de infame methlode van 'beareigin-
igen cn aanslagen', waaraan hij van den kant
der nationaiistiscne rechts-radikalem Moot
sto'nd. Ma,anden achtereen werden dfeze
spel'deprikken voortgezet. Dagelijks smaad-
schnif'ten, beridhten van gesmede aanslagen
i- dat houdeni geenl zenutwen ui't. Natuunijik
iDr.'Wirth werd Voortreflelijk bewaakt
maar juist deze bewaking maakt bijzomder
ner'veus. Als men geen pas uit huis kan doen
geen rijitoertje maken kan, zonder dat men
door een wacht van politiebeambten' omge\'en
is, kan het licht gebeuren, dat men de inner-
liike zekerheidl verilidst. Deze echter was Dr.
/Wirth's hoofdeiigenschap: deze innerlijke ze
kerheid, de vroolijke arheiidslust van den
wannbloedigen Zuid-Duitsdher, het juiste
instinkt voor menscheni em dingen. Het ge-
Wroet van de nationalistisdhe gdheime orga-
nisatie's lis er in geslaa'gd, dat allies in ver-
Svarring te brengen.
IMissdiien herstellt Dr. Wirth zich van de
ze eigenaardige krisis binnen niet al te lan-
gen tijd. Misscbiiem is hijl dan opnieuW go-
Toepen, om op een wiize, zooals niemand in
den tijd van de revolutie deed, weer 'het
stuur van de Duitsdie regeering in handen
ite nemen. 'Hijl kwami well op de reddemde ge
dachte om onderineimersi en arheiders, dus de
som van de pro'dluk'tieve, eoonomisdhe krach-
ten. met elkaar voor den rijksiwagem te span-
men, om de regeerinlg daardoor op eeni bree-
deni basis te stelilen eni als het ware het ge
heele volk, met uitzohdpring van de uiterste.
politieke Vleugels rech'ts en links, tot een
positieve medewerkimg aian de staatszaken
op te roepen. Maar deze gezonde gedachte
werd door Winth zoo verbazend onlhandi'g
aangepakt; haar uitvoering men kan
sleehts a,annemen;r onder den invloed van die
nerveuse geprikkeldheid zo6 ondoellmatig
voorbereid, dat irtplaats van redding te bren
gen, het resultaat een groote verwarring was
We moeten beilaiasi vaststellen, dat Dr. Cu
no tot nu toe nog geen ui'tweg uit deze ver
warring gevomdem heeft. De toestand ziet er
integendeeli nog verwarder uit dan voorbeen.
pe ndeuWe regeering steunt niet op de meer-
derbeid 'in het parlement.
De siociaial-demo'cratische ministers hebben
Jim ambt neergelegd. Wat daaruit voort zal
jvloeien, is niet te zeggen Er blijft sleehts
de hoop, dat d:e persoonlijkheid van den
nieuwen rijkskans,elder Sterk gemoeg is, om
naar rechts neigende ledem van h'et ministe
rie in toom te houden; dat hij daarmee in
den dreigend naideremdeni winter van Inooge
belasti'ngen en gebrek de volksmassa niet tot
een gevaarlijikt ontstemming tegeni zijn re
geering bremgt en dat bij door sdheppende
ideeen Duitscblands krediet i'n d'e werelld her-
stelt. Dat zou wel veel yerlangd zijn Het zou
een wonder zijn, ,als het vervuld werd. Maar
in het algemeen geschieden tegeniwoordig
geen wonder en meer...
Dr. MAX OSIBOR'N.
OP EN AiCHTER DEN BOULEVARD
(Van onzen Parijscben coriespondent).
(Nadruk verbodea.)
Parijs, 2d November.
Het was gisteren op de ka lender Sinte Ca-
thericn, en een oude traditie heeft hier dien
dag gewijd aan de meisjes die 2b jaar zijn en
nog geen man hebben. Zij krijgen. dien 25en
November, van haar atelier-kameraadjes een
kan ten mutsje of een kleurigen karnavals-
hoed met linten en pluimen, en zij zijn, wat
men noemt: de i,Catherinettes''. Den heelen
dag is het feest voor haar. Ja, het begon al
Vrijdagavond in den Moulin de la Galette,
waar de „Repubtique de Mpntmartre" haar
een bal aanbood.
Die Moulin de la Galette is de cenige dans-
zaal waar werkelijk nog, de „midinette"
heerscht: het vroolijke, doch eerbare Parij-
sche jongemeisje, dat bij haar ouders in huis
woont en met werken den kost verdienf. Van
tijd tot tijd legt zij van haar weekloon eens
een paar francs opzij, cn met een broer of een
kameraad, meestal zelfs onder het welwillend
oog van haar vader en moeder, gaat zij een
paar uur dansen onder den moleh, wiens ver-
lichte wieken daarop de „butte", bovenaan
de smalle, steil-oploopcnde rue Tholoze, voor
haar het symbool zijn van gansch de liehtzin-
nigheid en het genot der hoofdstad.
Wanneer ge eens in Parijs komt, moet ge
nietverzuimen een kijkje te nemen in dezen
Moulin de la Galette, waar zoo onschuldig en
zoo gracieus, zoo gezond opgewekt en zoo
echt ievenslustig het onbedorven jongemeisje
zich vermaakt. Van de andere dansgelegenhe-
den hier ken ik er geen een zoo aantrekkelijik
en zoointeressant ala deze. Al de an
dere zijn „du chique", dw.z. zij trach'tien u de
illusie op te dringen van gansch iets anders
dan zij in werkelijkheid zijn. Alleen de Mou
lin de la Galette geeft zich, echt en oprecht,
voor wat hij is.
Vrijdagavond was het er nog veel aardiger
dan gewoonlijk. De gastheeren: de meestr
bekende teekenaars van Montmartre: Poulbot,
Willette, Domergue, Joe Bridge e. a., hiadden
hun grappige statiegewaden aangetrokken
van het jaar II der Republiek. En dc Cathcri-
nettes droegen allerliefste japonnetjes style
1830, die ze (natuurlijk) zelf hadden ver-
vaardigd. Beranger en De Musset moeten
hebben geglimlacht in het paradijs.
Verzonken in een grooten, kubieken troon
zat een kleine, 12-jarige Marianne „la
Republique douairiere" met roode phry-
gische muts en een rood-wit-blauwe blouse,
cn deeldede prijzen uit. Er warem prijzen bij
van 1000 francs, doch alle werden uitbetaald
in verguldte muntstukjes van 1 franc, zoodat
de prijswinsters heele geldbuidels kregen.
Bovendicn waren er (helaas sleehtsm o-
reele) troostprijzen van een millioem voor
ieder wier costuum niet bekroond was.
Gisteren, Zaterd&g, werd er, in de mode-
ateliers, niet gewerkt. De tafels, waarcp an
ders de naaimacMnes stonden of de cou-
peursscharen door het laken sneden, waren
voor 6en dag getransformeerd in „open buf-
fetten", overladen met gebakschalen en cou
pes champagne. Er was muziek, en de wan-
delaars, beneden op het trottoir aan den over-
kant, stonden stil om de cousettes en arpettes
en hoe dit jolige goedje verder heeten mag,
te zien dan,sen en rondspringen achter de
schitterend verlichte vensters. Nu en dan
kwam er op den boulevard, bruisend van pret
en levenslust, een farand'ole van Catherinet-
tes voorbij. Dan verdrongen' zich, boven, alle
meisjes op het balkon, en de straat daverde
van gejuich over en weer.
Voor e£n dag leefden ze in een een roes, de
dappere kleine FranQaise-tjes, die nog geen
man gevonden hebben, niettegenstaande naar
25 jaren. Morgen gaan zij opnieuw ernstig
aan den arbeid, en aan zullen de volgen-
de jaren elkander opvolgen hoe langer hoe
sneller. De mecsten dezer Catherinettes zul
len wel ongetrouwd blijven, en. levenslang
voor haar eigen bestaan moeten zorgen
net als die van verleden jaar, net als die van
de eerstvolgende jaren. Hoe zouden zij kun-
nen hopen op en man, waar er in dit land
twee millioen vrouwen meer zijn dan man
nen, en de ontbrekende mannen voor het
meerendeel juist die zijn van tusschen de 20
en 40?....
Daarbij zullen zij niet eens invloed mogen
hebben op de zaken van het land. Frankrijk is
een van de weinige landen waar men het
stemrecht onthoudt aan de vrouw, en nog
deze week heeft de radicale meerderheid van
den Senaat geweigerd het door de Kamer ge-
voteerd^ wetsvoorstel in behandeling te ne
men, waarbij het haar in beginsel werd toe-_
gestaan. De Fransche vrouwen mogen taxi-
chauffeur worden of tram-conductrice, zij
mo'gen in fabrieken werken en op spoorvveg-
emplacementen. Maar wanneer het geldt den
afgevaardigden aan te wijzen die haar in het
parlement vertegenwoordigen zal, dan zijn
zijl inferieur aan den man, en mogen ook die
twee millioen thuisblijven, die zelfstandig
den harden strijd om het bestaan aanbinden.
De toekomst ziet er voor de Catherinettes
somber flit
Gelukkig ligt het niet in' den aard der
Framscben eni vooral niet in dien van het
Fransche jongemeisje om zwaar op de
hand te zijn en zich zorgen te maken voor
den tijd Zij zijn een beetje als het krekeltje
uit La Fontaine's sprookje: zij zingen zoo-
lang het zomer is, en nog "menigmaal ook
in den herfst en in den winter. „En France
tout finit par une chanson" zeggen de Fran-
schcn zelf. In Frankrijk eindigt alles met een
liedje.
Zelfs heeft eeni liedje hier 'deizer dagen
aamleiding gCgpem tot een curieu'se diplioma-
tieke verwi'kikaling met een -groote Euro-
peesdhe mogenidheid. Gelijik ge weet, heeft de
koninig van Spanje verleden zomer enkele
weken doorgebracht te DeauVille. Zijne Ma.-
jesiteit had daar en wie zou het hem kiwa-
iij(k nemen? het px-otokol tbuisgelaten. Hij
lcefde 'in d'e mondaine Fransc' e 'badlplaats
geheel al® eeni levensilustig burger, die over
een stevig-gevulde portefeuill'e beschikt. Men
ontmoette hem op de wedirennen en bij het
baccarat-spel, op het terimisvelld en in de
dan'szaal. Allle vrouwen bevochten elkander
de eer aan hem te wor,deni voorges'teld, en,
daar hij bebalve fconing-in-extremis een
keurig danser Was bovendien, werden de
meesit fantastische intrigues op touw gezet,
ten eiinde door hemi voor een step of een
tango ite worlden. gevraagd.
Het was een onschuldig ,„le Roi s'amu'se",
en' het zou vrijfwel onopgemerkt zijn vooEbijl-
gegaahi, als niet een geestig cha,nsonnier er
de staf in gezien had! voor een grappige re-
vuescene in een cabaret van Montmartre.
Die chansonnier Raymond Genity is
zijn naarn had! den inVa.1: een pendant te
schrijVen op de geschiedenils4es uit R'ostandls
jjL'Aiglon De gouverneur van d;en In
fant van 'Spanje hangt voor zijn Vorste*
leeriing het beeldl op Ider heldendaden
zij'n vader, heldendaden die niets gem, -
hdbben met die van den Cid Carapeador,
nochi zelfs met- die Vain Don Qufchotte. 'Het
was temidldeni der croupiers en schoone da
mes van Deauville, dat Zijne Majesteit wist
te overwinnen, 'het is waar: zonder veel glo-
rie voor zich'zelf, doch ook zonder gevaar
voor zijn volik. Dit 'soort exp'ediities, die geen
enkel risico op lever en1 voor Spanlje en inof-
fensief' voor be't bui'teniland, vexidi-enen in elk
op-zicht aianbeveililng, eni de les in- vaderlanld-
sche historie was uitnemend, want de Infant
heeft aille red'en het vaderlijk vooibeeld te
volgen, liever dan in die bloedige Voetslporen-
te tredenl v-an -Karel den Groote.
-Maar enkele nationalistische bladen' te
Madrid) nameni er aanstoot aan, -en gaven de
scene in vertal'ing weeri, voorzien van de noo-
dige oomfmenitaren. Er warem er die, in ermst,
vroegem wat Don Quuinonels de Leon, de am-
bassadeur van Spanje te Parijs, uitvoerde
als hijl niet eens in staat was zijn konimktij-
ken meestexi te doen respecteeren. En... in het
valise diplomatique vertrokken eenige in-
structies, die in duidelijikheid niietis te Wen-
schen ovenlieten, van de regeering naar
Parijs.
Het merkwaardigste was, dat de gezant
indeidaad niet bijl maehte bl-eek bet schan-
da,al te do eni ophouden. Zelfs niet toem hij' al
zijn invloed er toe aamwendde. Hjj had be-
sprekiin-geni met allerlei hooge functioumaris-
sen der Prefectuur van Pollitie em van het
depariement van bimnemlandsche zaken. Dt
directeuren van het cabaret in kvvcStie (het
Cabaret des Quat-z-Arts) werden gevon-
voqueerd en bewerkt op al'le manieren; met
beleelfdiheid,, met hardiheid, met bed'reigingen.
Zijl antwoordd'eni, dat Montmartre niet in
Castiilie lag, en aat... de k-oningem geld ge-
noeg kostem aani de Republiek om den repu-
blikeinschdn cha-nsonmiers het recht 'te geven
hen te bezin'gem zooals zij1 Millerand bezin-
gen en Poincare... Hoffelijik was het mis-
schien' niet; maar gellijlk hadden ziji.
Zoo blijlk't deze diplomaitieke kWestie omop-
losbaar tot groote verlegenheid van den
ambassadeur, die thans begrijpt... doch te
laat... d'at hiji beter gedaan had het geval' te
negeeren... zelfs niettegenstaande zijn in
struct ies. LEO FAJU9T..
(<l«tn dUnaiaikabUiliif en.)
Jb. H'ARTLAND. Koningaweg B 60,
Handel in 2ie handsch Kinderwagena, Sport-
karren, Ledikaiiten, Bedden enz. KONINGS-
WEO B 60 naast Klaas Verwer.
Bij P. VENiN'IK is het ADR'ES voor nieu
we of 2e handsch MEUBELEN, Konings-
weg 30, tegenover de Lombardsteeg. Ik geef
jde hoogste waarde voor geheel of gedeeltelij-
ke inboedels. (Overal te ontbieden).
TE KOOP een HARMON IK A, twee rij
tomen zoo goed' alls ndeuw.
DIJKGRAAFSTiRAAT No. 12.
FOmOOR'A'F'l E-TOEISTE LTE KOOP
Fotagraiie-toesteli 9, X 12, met 3 cassettes
metalem statief, afdruikraa'm, donJkere kamer-
larnp, ontwiikkelaarbakkem em dtoogrek voor
platen. DI JK'GR AAF.STR A AT 9.
TE KOOP wegens plaatsgebrek een zoo
goed als nieuw KAPOWBEDSTE'L. Brie-
vien Letter B Postkantoor Sint-Pancras.
TE KOOPeeni groote zoo goed als nieuw
BIiOSOOOP-TOOVER LA'NTA kRN met
iilims en platen.
Adres DI JWGRjAAFSTRiAAT 2.
FOTOTOE'STEL TE KOOP AANiGE-
BO'DEN 13 X IS reisi-Cam'erai (kwad!ra;at)
notenihO'Uit koper heslag, 3 diubbele cassettes
met prima lens.
iBevr. VERIL. LANIDSTRiA'AT 40.
Een zoo goed als nieuw DAM ESRI J'W I EL
TE KOOIP. HOFPiLEIN 3'la.
TE KOOP AANIGBBODEN een klein
GASEORNOIS met ,twee OVENS.
Adres KONLNQSWEG 12.
TERi OVERNlAMiE: Eem Eleotr. Kroon
15J50, eem groote Ikap 10, Electr. Gang-
lamp 3. Adres 2e Laniddwarstraat F 20.
TE KOOP een eikenlhout CYLINDER-
•SCHRIIJFiBLPREAU (klein.)
Te bevragem KERlKPLE'lN 6.
TE KOOP GEVR'AAGD: 1 Veldsimiidse,
1 Aambeeld plllm. 70 KG., 1 Pijpenklem
tot 2 pijipen, gelbr. doch, in goedlen staat.
Briyeven met prijsopgaaf, onder letter E
578, bureau van dit b-lad.
Ter Oivenname aangeboden 1 fototoestel
9 X 12. Ica Maximar met „Hekla" d'ubbel
anstigmaat F: 6.8 sluiter 1 l/lOO' sec.
d'ubb. balgbalguiter in prima 'toestand. Prijs
f 35. Brieven, onder H.580 bhr. v. d. bind.
TE KOOP GRAMAFOON ipet 10' pracht-
platen. Koopje! BRILLE'STE'EG 5.
TE KOOP een massief eiken THEEKAST
met gesdepen, glas en; lade.
Te bevragem CL ARTSlSENBUURT '53.
TE KOOP GEVRAAGD GEBRUIKTE
MANDOLINE voor leerlihig.
P. L. BRANT, 2e Landdwarlsstraat 34.
TE KOOP eeni RI'ETEN LEGSTO'E'L.
,9 NAARM AN/SL AA N 21.
(Nadruk verboden.)
Ver van het beschavingscentrum.
Weenen, 24 Nov. 1922,
Een nadeel van de moderne beschaving,
die haar hoorn d^s overvloeds, vol geluk-
en ongeluk-aanbrengende uitvindingen over
de menschheid uitstort, is, dat zij overal,
waar zij komt nivelleerend werkt. Wanneer
Parijs een nieuw damestaschje heeft, duurt
het maar een paar weken, of de dames van
New York, Bucharest, Weenen en Rio de
Janeiro hebben het ook. Met een sigaren-
aansteker uit Toronto steekt een paar
maanden later niet alleen de Canadees,
maar ook de Spanjaard, de Japanner en de
Australische farmer zijn sigarette aan. En
de geloovige Indier schildert zich de ronde
donkerroode vlek of de drie vorkvormige
streepen op het voorhoofd met verf, die uit
de fabrieken van Hochst bij Frankfort
kwam. Want de overoude, geheimzinnige
teekens, die fanatieke afgodendienaars op
het voorhoofd dragen, zijn nog wel niet uit-
geroeid, maar zij worden aangebracht met
verf, die door sociaal-democratische ar-
beiders van een chemische fabriek <*e-
mengd en in poezelooze blikjes wordt ge
daan.
De centra van onze beschaving zijn onze
groote steden en daar is dan ook de nivel-
leering het sterkst. De huizen en de stra-
ten, de menschen en hun kleeding, hun ge-
woonten, ja hun gedachten komen met
elkander overeen, omdat de inwoners der
moderne stad voortdurend onder den ge-
lijkmakenden invloed van de intemationale
moderne beschaving staan, die als een
slijpmachine alle kanten en hoeken, al het
karakteristieke, origineele en bijzondere
afvijlt en alles naar een mode tracht te
fatso^neeren.
Onze steden zijn gelukkig nog lang niet
geamerikaniseerd en Weenen vertoont nog
menig schoone oude onverdorven straat,
menig stil plein, dat niet onder den tijd
geleden heeft, Maar wanneer men onver-
valschte oude beschaving, niet alleen naar
het uiterlijke," maar ook binnenshuis wil
zien, in de inrichting, in de kleederdracht
en de gebruiken en gewoonten van de be-
woners, dan moet men ver van de stad
gaan in de verkeersarme, afgelegen Alpen-
streken, waar de boerenhuizen-complexen
op de berghellingen staan. Er zijn er nog
heel wat in die stille, ver van het verkeer
gelegen dalen, die nog niet van de bescha
ving hebben geleden, die als zij ver van
haar centrum optreedt, wanbeschaving is;
want daar verdringt de leelijke confectie
de degelijke oude kleederdracht; de af-
schuwelijke grammafoon en de stadsstraat-
deun de volksliederen, daar houdt het zin-
en op en begint het ruwe, nare, stadsge-
rul,
Stil en eenzaam ligt het daar, het boe-
renhuis, omgeven door velden en akkers en
weiden en donkere bosschen en vaak ligt
de naaste „hof" op een uur afstands. Maar
als ik spreek van boerenhuis is dat niet
geheel juist,* want het ,,Gehoft" bestaat uit
een groote* groep van gebouwen. In het
midden staat het woonhuis, beneden gemet-
seld en wit gekalkt, boven uit balken sa-
mengesteld en die in den loop der jaren in
weer en wind dien kostelijken roodzwarten
tint hebben aangenomen, die zoo mooi af-
steekt tegen de groene weiden en de rotsen
van het hooggebergte. Het ver overschie-
tende dak is gedekt met houtspanen, die
met groenbemoste steenen worden vastge-
houden, opdat de storm ze niet losrukt. Op
de eerste verdieping loopt rondom het huis
een balkon, waarvan het hekwerk met snij-
werk is versierd en waarvan roode en wit-
te bloemen afhangen.
Rondom het woonhuis staan verscljeide-
ne stallingen, meestal van hout. De groot-
ste is de koestal, waarin ook hoenders en
konijrien wonen; daarop volgt de schaaps-
stal en eindelijk het verblijf der varkens
Paarden zijn in het Alpengebied zeldzaan^
en worden alleen door de rijkste boeren
gehouden. Boven de stal wordt het hooi ge-
borgen, dat door een gat in de zoldering
naar beneden geworpen kan worden, Maar
het allergrootste en ook het hoogste ge-
bouw i§ de schuur, waarin beneden de wa-
,gens en de landbouwwerktuigen bewaard
worden, terwijl boven de graanoogst ligt,
totdat men aan het dorschen gaat. Nu ko
men er nog een aantal kleinere huisjes, die
bij elken hof gevonden worden: daar is b.v.
een werkplaats met aambeeld en schaaf-
bank, want in deze eenzame streken is de
boer zijn eigen smid en timmerman. Hij en
zijn knechts verrichten de gewone herstel-
lingen en sleehts in gevallen van meer in-
jgewikkelden aard, gaan zij naar de naaste
soms uren ver gelegen plaats, om een ge-
schoolden ambachtsman te raadplegen.
Een klein gemetseld bouwwerk is verder
de kelder, waar niet alleen rapen en kool
en groente, taaar ook de wijn en vooral de
appelwijn wordt bewaard, want deze laat
ste is de gewone drank van de boeren:
iedere knecht heeft aanspraak op eenige li
ters ongegist vruchtensap per dag en hij
heeft minder bezwaar tegen slechten kost,
dan tegen slechte ,,Most".
Een ander klein huisjes is het zoogenaam-
de ,,Ausgeding". Daar wonen de oude boer
en zijn vrouw, nadat zij het bedrijf aan den
oudsten zoon hebben overgedragen; over
dezen zijn zij gewoonlijk slecht te spreken,
omdat zij beweren te weinig en te slecht
eten te krijgen. Aan de beek, in welker na-
bijheid de boerderij staat, vindt men de
molen met bet groote houten rad. Want
iedere boer maalt zijn eigen koren tot meel
en bereidt daaruit zijn eigen brood.
Nu blijft alleen nog de kleine kapel over
met het eenvoudige altaar, waarop heili-
genbeelden staan en in glazen en kruiken
de bloemen, die de bewoners hun heiligen
in blijde en droeve uren offeren. Op het
dak van de kapel hangt-in een klein toren-
tje een klok, die door een van de meiden
of door een ouden knecht op gezette tijden
wordt geluid. Om 12 uur 's middags roept
zij het volk van het veld en uit de stallen
voor het middagmaal en als de zon onder-
gaat roept zij tot rusten. Er is niets schoo
ners en indrukwekkenders dan het heldere
gelui van zulk een klokje, wanneer het
's avonds door de heldere lucht over wei
den en bosschen door de zwijgende natuur
klinkt en de achter de gloeiende bergen
verzinkende zon een „tot weerziens" toe-
roept.
Direct achter het woonhuis ligt de moes-
tuin; voor den oorlog was hij wel wat ver-
wilderd en verdiende hij dien naam niet
meer; want de groente was goedkoop en
kon Zondags gemakkelijk bij den handelaar
gekocht worden na den kerktijd,. als men
toch in dorp of stad was. Dat was eenvou-
diger en won werk uit en men leefde ook
niet in angst en zorg, dat de met veel moei-
te tot groei gebrachte erwten en boonen
en wat er verder was in een kouden nacht
in de berglucht zouden bevriezen. De oor
log heeft de moestuin gered en in eere her-
steld. Want de gewone koopman was duur
met de groente, die toch ook niet best was.
En daarom ging de boerin met de meiden
aan't werk om den moestuin in orde te ma
ken en bedden af te bakenen, en alle soor-
ten van groente te verbouwen, die in de
huishouding te pas kwamen en daar groei-
en wilden. Nu groeit er weer van alles en
in een hoekje staan geurige geneeskruiden,
die volgens oude traditie voor heel veel
ziekten dienstig zijn en nu nog meer ge-
bruikt worden, omdat de medicamenten
uit de apotheek ook al haast onbetaalbaar
zijn. En nu staan er ook weer de bloemen,
die grootmoeder al had: violieren en resida
en malve en viooltjes en flox en asters en
stijve dahlia's.
De oorlog heeft veel teruggebracht, wat
verdwenen en vergeten scheen. Petroleum
en lampolie waren haast niet meer te krij
gen en toen haalde men de half verroeate
