Rugpfjn waarsohowt.
De kolenraperkens.
Economlsohe zwerftoohten.
Marktberichtea
landbouwtsehniscbe onderwtrpen in d« Ka-
mer te behandelen. Eenige leden wenschteni
daarom, dat dergelijke onderwerpen voortaan
in de Kamer zouden worden' behandeld en
verdedigd door een Regeeringscommissaris
of door een ambtenaar, waartoe de gewijzig-
de Grondwet nu die gelegenlheid geeft
Sommige ledeni gaven: de instelling van
eeni Landbouwraad in overweging. De Com-
missie VI van deni Hoogeni Raad van Arbeid
behandelt alleen de sociale venhoudingen in
den landbouw, voor de economdsche aange-
legenheden is iets anders noodig. Andere le
den meenden, dat gehruikelijike raadpleging
van land- en tuinbouworgamisaties voldoen-
de zou zijn.
Sommige leden wareni het niet met den. Mi
nister eens, dat er geen crisistoestand in
land- en tuinbouw zou besitaan. Zii gaven
toe, dat de Regeering maar weinig kan doeni
om de bestaande moeilijk'heden te doen eindi-
geni of te beperkem, maar ziji drongem op
spoed aan hi} bet beloofde onderzoek naar
de mgelijkiheid van een garantieregeling bij
uitvoer. Ook meenden ziji, dat steun voor
bepaalde bakken van nijverheid door invoer-
belemmeringen ernstige gevareni kan opleve-
ren voor de exportbelangen van land- en
op-
lijik,
tuinbouw. Men meende, dat boviendiien wel
het een en ander te doeni vielmen zou instel-
lingen kunnen scheppen als de Duitsche
„Landwirtschaftskammer; of men zou bij-
slag 'kunnen geveni bij1 export van tuinbouw-
coducten naar valuta-zwakke landen; men
ion gecultiveerde domeingromden verkoopen
en voor het geld ongecultiveerde terreinen-
kunnen koopen.
Nog werd gevraagd om steun aan de
stoomboot-maabschappijen tot bet aanbren-
gen van koelruimte in de stoomschepen, die
genegeld op Amerika varen. Ook wenscht
men afschaffing van de herkeuring van plan-
ten. zaden en aandappelen bijl invoer in Oost-
Indie. m J
De intrdkkmg van den post van voorscnof
ten ten behoeve van boerderijen op woeste
gronden als bezuinigingsrna atregel der stich-
ting is blijvende werkverschaffing en een rem
voot de varhuizing naar de stad.
Over het gebruik van het batig saldo der
vereeniging „Groenten-cemtrale" waren
eenige leden "hiet tevreden, zij1 meenden dat
dit geLd althans ten deele, moest teruggege-
ven worden aan de tuinbouwers, die het
br-ach-ten. Anderen achiem dit bedenke
omdat dan vele categoriefen van induatrieeLen
in aanmerking zouden komen voor terugont-
vangst van in den crisistijd gestorte bedra-
§en. Maar daartegien werd aangevoerd, dat
en tuinbouwers in uitzteht was gesteld, dat
een latere uitvoer van product en schadeloos-
stelling voor de hun opgelegde lasten zou
geveni; en die uitvoer blijft achterwege.
Sommige leden maakten de opmerking, dat
naar hun meenieg een man van veelzijdige
ondervinding als Dr van Rhijn heel wat
meer nut zou doen, als hij verbonden was
aan den buitenlandschen voorlichitingsdienst
dan nu hij rij'kslandbouwconsul-enf is bij' het
Interhationaal-Landbouw-Instituut te Rome.
Men kwam op tegen de vermindering van
reisckostem van de zuivelconsulenten. Deze
bezuiniging zal ten gevolge hebben, dat dieze
ambtenaren minder reizen en dus ook min
der met den landbouw in contact komen.
Over de beteekanis en de besbe vestigings-
plaatsen van landbouwproefstations werd
men het niet eens. Enkelen wilden ze verbin-
den aan de Landbouw-Hoogeschool, anderen
meenden, diat ze weinig geraadpleegd war
den.
Ook over de Rijksseruminridhting heersch-
te verschil. Men vond de prijzen, waartegen
het serum geleverd werd. te hoog in verband
met een snelle serumbenandeling. Enkelen
wilden de inrichting ergens anders dan te
Rotterdam hebben; maar anderen betoogden,
dat juist te Rotterdam als havenplaats, de
seruminrichting zeer op haar plaats was.
Naar aanleiding van het voorstel tot ver-
ng
hooging van Hoofdstuk Xa (Arbeid) werdien
ook eenige opmerkingen gmaakt.
Twijfel wera uitgesprokien omtrenf het nut
van de 'Kamers van Koophandel. Wat die itf-
stellingen doen, kunnen ook de groote ver-
eenlgingen op het gebied van Handel en
Nijverheid doen. Het vereenigingskiesrecht
heeft gef-aald, ook doordat er totaai nuttc-
looze voorschriften voor waren gegeveni. Er
werd bovendien geklaagd over alierlei licha-
men, die tegenover de K. v K. een onwelwil-
'Iedere hardnekikige pdjn in het amalle ge-
deelte van den rug waarschuwt u om acht te
slaan op uw nieren. vZware, slependie rugpijn
en scheipe steken bij1 bukken of plotseling
keeren, wijzen op gezwollen, ontstoken nie
ren; pijnlijke, overwerkte en vermoeide
nierrn.
I taak der nieren is om het urinezuur uit
het loed te filtreeren. Kouvatting, koorts,
over\verking en buitensporigheden Overspan-
nen de nieren en yeroorzaken ontsteking.
Zulk een in den aanvang lichte ontsteking
leidt biji verwaarloozing mettertiid tot nier-
gruis, waterzucht, rheumatiek of een dhro-
nische nierkwaal.
Let op uw nieren, zoodra de rug pijn be-
gint te doen. Zie toe of de urine afwijkingen
vertoont, te schaarsch of te veelvuldig ge-
loosd wordt, brandend, piinlijk en vol be-
zinksel is, een abnormale kleur heeft enz.
Let ook op hoofdpijn, aanvallen van duize-
ligheid, een voortdurend vermoeid gevoel en
zenuwachtigheid.
Als uw nieren verzwakt zijn, gebriyk dan
Foster's Rugpijn Nieren Pillen, het ge-
neesmiddel, dat ruim 50 jarien lang zwaikke
nieren heeft genezen en over de heele wereld
wordt aanbevolen.
Verkrijgbaar in apotheken en drogistzaken
k f 1.75 per doos.
lende houding aannemen en ternauwemood
antwoorden op verzoeken. Enkele leden
meenden te wcten, dat.de K. v. K. over zoo-
veel geld bcschikken, dat zij' zich de weelde
kunnen veroorlovepi van totaai nuttelooze
uitgaven te doeni.
Denpost van 50.000 voor het overbren-
fen van het Bureau voor den Industrieelen
igendom en den Octrooiraad naar de nieu-
we bureaulokialen (waarop wij' de vorige
week al de aaridacht vestigdeni) vonden
enkele leden ook veel te hoog.
De Productivi teitstheoriefin.
III.
We hebben de vorige maal drie tendcnzen
in de productiviteitstneori&n leeren kennea.
waarbiji dus de productiviteit van het kapitaal
vanuifc drieeidei standpunt wordt beschouwd
en ook moet worden verklaard. In't kort zal
ik deze nog even herhalen.
I. Waardeproductiviteit, het bewijzcn van
een kracht, die er als't ware op gericht is, om
waarde voort te bramgen.
II Physieke productiviteit met meerwaar-
devorming als natuurlijk gevolg, d.w.z. als uit
het bewiis, dat met behulp van kapitaal meer
en of betere goederen vervaardigd wordt ook
noodwendig volgt dat die goederen meer
waard zijln;
III. Physieke productiviteit met meerwaar-
devorming met gemotiveerde meerwaardevor-
In aansluitioig daaraan kuinnen we verschil-
lende typen van produ ctivi teits-theorien onder-
scheiden, en wel:
1 e. ,Die theorien, die vasfhouden aan cen
directe meerwaarde-vormende kracht van het
kapitaal.
2e. De theorien, die weliswaar uit^aan van
de physieke kapi'taalsHproductiviteiit, maar
meenen, dat meerwaardevorming daannede
onafscheidelijk verbonden is, hoewel dit uit
het bewijs niet te concludeeren is.
Deze beide groepenl beweren emvouoig,
dat het kapitaal productief is, kennen het in
elk geval een productieve tendenz toe, die ech-
ter erg oppervlakkig is, en eindigen zeer snel
daarmee, dat zij! de meerwaarde stellar op re-
kening van de beweerde productiviteit. Deze
groepen zullen wij; samenvatten, onder den
naam van ,/raieve productiviteitstheorien".
De motiveeringen zijn soma zoo vaag, dat het
moeilijk is te bepalem, of eene theorie tot de
eerste of de tweede groep behoort, hetgeen er
ook voor pleit om de gen'oemde groepen onder
6en hoofd samen te vatten.
3e. De theorien, die haren oorsprong zoe-
ken in de physieke productiviteit van het ka
pitaal, maar de meerwaarde niet beschouwen
als een naituuriiik gevolg van het overschot
aan producten. v/e zullen deze theorien „ge-
motiveerde productiviteitstheorien" noemen.
Al de tot deze groep behoorende theorien ko
men daarin overeen, dat zij elk een min of
meer gelukte verklaring inhouden, dat en
waarom de productieve kracht van het kapi
taal het bestaan van eene, den kapitalist ten
goede komende, meerwaarde bevat.
4e. Van de onder sub. 3 genoemde gemoti
veerde productiviteitstheorifia scheidt zich nor
een vierde groep af, die weliswaar uitgaa
van' dezelfde basis, maar het zwaarte gewicht
der verklaring zoekt in het zelfstandig be
staan, de werkzaamheid en de opoffering van
z.g. kapltaals-Nfutzungen, en die wij dernalve
Ntu-tziings-theorten' zullen noemen. Het
Duitsche „Nutzung" beteekent, letterlijk ver-
taald, gebruik, maar. zooals wiji Later zullen
zien, bevat het wooro Nutzung zoovele facto-
ren, dat ik het gewenscht acht, de Duitsche
uitdrukking ongewijzigd in onze terminologi;
op te nemen.
Zuivere productiviteitstheorien zijn de
laatstgenoemde dus niet meer, aangezien vol-
gens haar de hoofdoorzaak van de meerwaar
de niet moet worden gezocht in de kapitaals-
productiviteit maar in' de „Nhtzung" daar-
van>.
De volgende maal zullen wij' eenige naieve
productiviteitstheorien behandelen.
Gemengd Nieuws
WIJZrGINIG PENISIQENIWET 1922.
Nlamens de besturen van de bij het comite
van neutraal overheidsperaoneel aangesloten
organisaties is een adres gericht tot de leden
van de Tweede Kamer, waarin wij onder
-meer lezeni:
Ten aanzien van personen in lessen dienst:
in de memorile van antwoord wordt ten deze
gezegd:,, Of een ambtenaar in v as ten dan wel
in tijdelijken dienst is, blijkt uit zijn aanstel-
ling/ Personen in1 lossen dienst ontvangen
geen aanstelling; zij' worden, golijk Lid 2 van
art. 3 der wet zegt .als zoodanig aangeno-
men."
Het wil -adressaniten voorkomen, dat de deur
voor willekeur door dit voorstel van den mi
nister wordt opengezet, omdat men' hierdoor
cenig persoom werkzaamheden opdragen kan,
zondier hem een vaste aanstelling te geven
Werklieden en ambetnaren, bij verschiTlende
bedrijven en dienstvakken, kan men dan te
gen1 een vooraf vastgestold tarief laten wer-
£an. De autoriteit is d ook niet gebonden
hem of haar een aanstelling te geven>. De
grens tusschen tijdelijken en lessen dienst is
moeilijk aan te geven. Wel gaat men uit van
de gedachte, dat een tijdelijke aanstelling im-
mer gevolgd kan worden door een' vaste, maar
er zijn ook geval len, waarin een tijdelijke be-
trekking het karakter draagt van, een los
dienstverband. De vraag rijst, of b.v. hulp-
schrijvrr<), die worden' aangenomen op een ar-
beidsovereenkomst met een opzegtermijn van
een- maand, moeten beschouwd worden als tij
delijke of Losse ambtenaren. Dergelijke betrek-
kingen, die van jaar tot jaar gecontinueerd
worden, komen onder meer ook nog bij het
hooger onderwijs.
Cinder deze omstandigheden zou men aan
eenig Staatsbedrijf of dienstva-k langzamer-
hand g-a-an volstaan met een kleine kem vas
te werklui of ambtenaren en- al de anderen in
lossen dienst kunnen nemen op een1 burger-
rechtelijke arbeids-overeenkomst, waardoor
velen zouden worden buitengesloten van la
tere pensioenrechten. Adressanten1 dringen
daarom aan op eeni nauwkeurige omschrijving
wat onder lossen dienst moet worden ver-
gtaan
Voorts stelleni zij' de volgende lezimg voor
van art. 9'a.
„Indien een ambtenaar of ambtenares met
ten' minste 25 dienstjaren, hetzij !n functie,
hetzij gepensionneerd', overlijdt zonder wedu-
we of weezeni achter te laten, wordt pensioen
toegekend aan zijn of haar vrouwelijk nage-
laiten betrekkingen' in den eersten of tweeden
graad, wanneer die zonder eenige bezoldigde
betrekidng te vervullen, de laatste 10 jaren
voor het overlijden van bovengenoemde (n)
ambtenaar. of ambtenares zijn of haar huis-
h'oudiin'g heert waargenomen en als zoodanig
door hemi of haar aan den Pensioenraad was
aangewezen als pensioengerechtigd op grond
van dit anfcikel."
Ten opzichte van art. 125, dat mogelijk
rnaakt, dat een ambtenaar, aan' wien lin
eerste instanfie het recht op pensioen- is ont-
zegd, zes maanden in onzekerheid blijft, en
eerst na zes maanden in hooger beroep kan
gaan en daardoor mlssch'en' acht maanden of
1 anger buiten eenige inkomaten kan blijven,
meenen de adressanten, dat omtrent het recht
op pensioen zoo spoedig niogelijk moet wor
den beslist, en dat de tennijn van zes maan
den-, bedoeiri in dit derde lid) van art. 125
hderop niet van toepassing mag zijn.
AANVARING.
Woensdagmiddag omstreeks half twaalf
voeren de visschers P. E. en B. d. G. beide
wonende te groote Lint, met een- roeiaak op
de Oude Maas, even beneden de spoorbrug.
Uit de rcihting Willemsdorp kwam de motor-
boot Hendrika Elisabeth aan-varen. Deze be-
merkte de roeiboot eerst toen het schip enkele
meters daarva® verwijderd was. Een aanva-
rin-g was onvennijdelijk. De motorboot raakte
de roeiboot aan den kop en de laatste sloeg
om. Van de inzi'ttendeni werd F. door eenige
nabijzijnde schippers gered, de G. verdween
echter in de diepte en's middags werd zijn
lijk opgehaald. rwas zoo door het ongeluk
geschokt, dat zijn opname in het ziekenhuis
noodzakelijk was.
OROOTERE VRIJH'EID BIJ HIET M. O.?
Door den minister van Onderwijs is een
schrijven aan den Onderwijsraad en aan de
inspecties van MiddeLbaar, Voorbereidend
Hooger, en Nijvexheddsonderwij-s verzonden,
waaaaan wij het volgende ontleenen.
Het trekt mijn aand-acht, dat in den laat-
steni tijld in vergaderingen en in de pers tel-
kens wordt geklaagd dat door de wettelijke
voorschriften, in de Laatste jareni tot stand
gebracht, en door de toepassing, welke aan
die voorschriften gegeven wordt, de vrijlheid
van handelen op het gebied van het Voorbe-
reidend) 'Hooger, en MiddeLbaar onderwijs en
eveneens biji het Nijverheids- en Handelson-
darwijs in toenemende mate en meer dan be-
paald noodig is, beperkt wordt.
Ook al neem ik in aanmerking, dat in
dergelijke klactoten soms overdrijving kan
schuiden en dat zijl weL eens van een veikeer-
de voorstelling der za-ak uitgaan, zoo zou ik
toch gaarne onderzocht wilien zieni, of niet
in bepaalde gevallen meer vrij'heid zou kun
nen1 worden vetLeemd, dan de than® vigeeren-
de voorschriften toelaten.
Blijkt dit inderdaad hier of daar mogelijk,
dan zou ik gaarne aan dien wensch naar
meer vrijheid tegemoet will-en komen.
Eenige concrete gevallen met betrekking
tot het voorbereidend hooger en middelba-ar
onderwijs, die ten daze, naar hiet mij aanvan-
kelijk voohkomt, althans overweging verdie-
nen, mogen hieronder volgen:
1Kan aan de gemeentelijke en bijtzondere
scholen worden toegestaan hoogere- even-
tueel lagere wedden toe te -kennen dan het
person eel aan Rijks hoogiere burgerscholen
ceteris paribus giemiet, indien de meer dere
-kosten komen ten laste van de school- en ge-
m-eentebesturen'?
2. Kan aan de gemeente- en schoolbestu-
ren' worden toegestaan zelve regelen te tref-
fen voor de 'klassensplitsing van gesubsidi-
eerde bij'zo-ndere gymnasia en hoogere bur-
igerscholen, indien de kosten di-er regeling,
voor zooveel zijl boven die van de Rijksrege-
ling uitgaan, ten laste komen van bedoelde
bestu-ren?
3. Kuxmen de voorwaarden van toelating
tot de hoogere burgerscholen zoodanig wor
den' herzieni, dat ook dienaangaande gxootere
vrijheid wordt verkregen?
4. Kan aan de -bestiuren van gesuhsidieer-
de bijzondere gymnasia en: hoogere 'burger
scholen meer vrijheid worden gelaten met be
trekking tot de inrichting van het leerplan
(den lesroo&tar)?
5. Kunnen bescheiden, waarvan de inten
ding thans is voorgeschreven, met name wat
betreft de controle op de uitgaven van de be
sturen der, bijzondere gymnasia en' hoogere
burgerscholen well-icht ten deele vervallen?
Opgemerkt zij dat deze .vraag, voor zoo
veel het personeel betreft, wellicht sameiv
angt met punt 1.
De minister hoopt spoediig een gemeen-
schappelijfc rapport te on-tvangien.
DE NEDERLANDSCHE DAGBLADPERS.
De Vereeniging van Uitgevers van Dagbla-
den in Nederland „De Nederlandsche Dablad-
pers" heeft te 's-Gravenhage haar jaarlijksche
algemeene vergadering gehouden.
De voorzitter, de heer Chr. A. Vieweg
(Prov. Geld, en N'ijm. Crt.) wees.in zijn ope-
uingswoord op de belangrijke gebeurtcnissen
in de N-ederlandische journalistiek, die in de
laatste weken de aandacht hebben getrokken,
t. w. het opheffen van het „Nieuws van den
Dag" en de aankondiging dat een nieuw dag-
blad „De Dag" eerlang zal worden uitgege-
ven.
In verband met het e restgenoemde feit
mende hij te mogen optnerken, dat het zoo
plotseling verdwijnen van het „Nieuws van
den Dag", een orgaan dat gedurende meer
dnn een halve eeuw terecht in ons land geres-
pecteerd werd, door de uitgevers van dagbla-
den zal worden betreurd. Waardecrende
woordeni wijldde hiji aan deni directeur, die ge
durende meer dan 25 jaren de directie had ge-
vocrd.
Wat betreft het nieuwe orgaan, meende hij,
dat jnen een afwachtende houding moest aan
nemen en zien wat dit blad voor de Neder
landsche dagbladpers brengen zou.
Sprcker bracht nog den dank der leden aan
de hceren Sij-thoff, uitgever der Haa.
Courant, voor hun uitnoodiging aan de leden
der vereeniging over, na afloop der vergade
ring de nieuwe drukkerij dier courant te be-
ziclitigen.
De jaarverslagen van secretaris en
inecster werden goed-gekeurd en herkozen al
bestuurslid werd de heer Chr. A. Vieweg, ten
wijl gekozen werd in de plaats van- den heer
J. C. Peereboom, die niet herkiesbaar was, de
heer J. W. Henny (Leidsche Dagblad) na lo-
ting met den heer A. v. d. Giessen.
Besloten werd de bepaling der plaats voor
de jaarlijlfflche algemeene vergadering van
1924 over te laten aan het bestuur.
HET ALGEMEEN NEDERLANDSCH
VERBOND.
De herdenking van het 25-jarig bestaan
van het Algemeen Nederlandsch- Verbond is
Donderdagmiddag te Dordrecht begonnen
met een ontvangst van afgevaardigden en ver-
dere belangstellenden in het hotd Ponsen.
De voorzitter van de regelingscommissie,
de heer "dr. J. J. Prins, heeft daar alien wel-
kom geheeten, in de eerste plaats de leden van
!et hoofdbestuur, en in het bijzonder den
eere-vooraitter, den heer Ktewtet d« Jongt, en
zijn echtgenoote, in wie zijn vrienden nog
steeds de ouders van het Verbond zien.
Ook den burgemeester van Dordrecht, de
stad, waar 25 jaar geleden tot de oprichting
van het Verbond de stoot werd gegeven, en
waar nog de zetel van het hoofdbestuur is,
heette de spreker welkom. Hij eindigde zijn
rede met de hoop uit te spreken, dat het sa-
menzijo in Dordrecht mee zal werken om den
onderlingen band tusschen de leden te ver-
stcrken, "opdat dit feest m-oge bijdragen tot
den groei en bloei van het Algemeen Neder
landsch Verbond.
Na diverse redevoeringm begaf het gezel-
schap zich naar de lokalen. van Pictura, waar
de te dezer gelegenheid samengestelde ten-
toons telling van Nederlandsche, Vlaamsche
en Afrikaansche schilder-, teeken- en beeld-
houwkunst zou geopend worden.
's Avonds half acht heeft het gemeentebe
stuur ten raadhuize het Verbond ontvangen
In'de met groen en bloemen versierde raads-
zaal heeft de burgemeester all-eiu wdkom ge
heeten.
KORTE BERICHTEN.
De „Times" veitpeemt uit Washington,
dat de Britsche gezant aldaar, six Auckland
Geddes, aan een ernstige oogaandoening
lijdt
ALKMAAR, 25 Mei 1923. Op de heden
gehouden kaasmarict waren aangevoerd 206
stapels wegende 1-84214 ki-logrammen.
abriekJ<aas: kleine met rijksm. 53, zon
der rij-ksm. 47.50, commissiekaas met rijks-
merk 60.
Boerenkaas: kleine met rijksm. 63, zon
der rijksm. 51, commissiekaas met rijksm.
61. Handel goed.
ALKM-AARSCHE EXPO-RT-VEILING.
In die hedien gehouden veiling werd be-
taald voor:
Aardbeien 1.20J 1.42 p. K.G.; Asper-
s Dikwit 0.64—/ 0.81 p. bos; Asperges
it. 0.35—/ 0.59 p. bos; Bloemikool I
315f 51 p. 100 stuks_r Bloemkool II
20—/ 30 p. 100 stuks; Rropsla 2.40
4.90 p. 100 stuks; Komkommera 17—
26 p. 100 stuks; Prei 3.70—/ 6.20 p. 100
bos; Pieterselie 2.10—/ 5.90 p. 100 bos;
Postelein 0.88—/ 1.10 p. ben Rabarher
0.80—/ 5.40 p. 100 bos; Radijs 1.80—
5.20 p. 100 bos; Selderie 3.30—/ 6.40
p 100 bos; Spinazie 9.8038.70 p. 100
K.G.; Uien 3.10-/5.20 p. 100 K.O.;
Wortelen 12,40—/ 19 p. 100 bos. Aanvoer
800 bos Asperges en 28000 Kropela.
Handiel vlug.
Rikske! Maak Idaarl We gaan- kolen ra-
penriep Netje, terwij-1 ze haiar Monde hoofd-
je door de haligeo-pende deur stak. Ze bleef
in het deurgat staaia, hijgend nog van.'' de
haast, waarmee ze naar de hoogste verdie-
ping van deze huurkazeme was gekloxntnen.
Het was een schamele achterkimer, waarin
eeni getamperd Licht binnendrong door het
achterraam, uitgevende op een diepe schacht
tusschen hooge, donkergrauwe binmenmuren.
GrijS en droevig hing het in de hoeken van
het vertrek te treuren. Tiegen een der muren
stond eeni donkerbruin bed, en aan de overzij
een kastje, waarvan die veri op een deurstijii
tot op het hout was afgesleten. Een paimen-
houten kiuisbeeld stond op den schoorsteen,
boven een Leuvemsche kachel, met zwartblau-
wien pot en met koperen banden beslagen
voeL Aan het raam, uni het grij-ze winterHicht,
was een knaap van een jaar of zes op een
ruwe, withouten tafel gezeten. Dat was Riks-
kei Hij had het gordijntje opgeheven, blies
zijn wannen adem tegen het glas, en- teeken-
de met den wijsvinger allerlei vreemde krul-
len op de aangeslagen ru-it
Toen Netje hem nep, keek hij even om. Het
helder, frisch gelaat van het j-onge meisje
scheen in het halfduister van het trappenhuis
als een liehtstraal. Netje was zijn oudere zus-
ter. Ze was nu net thuis gekomen- van die
markt, van waar ze met de groontevrouw van
beneden versche groentien met het karretje
had aangehaald.
'De knaap liet het gordijhtje vallen, sitak
zijn holsblokjes aan, en kreeg zijn -pet.
Kom, is al llaat, zei Nette, de dleur
achter hem sluitend. Op de trap duwde zij
hem nog een, opgcrold zakje oncfer den arm.
Hun klompjes klabotsten op de houten
tredeh. In het breede voorportaal stonden
groote mainden vol selder, Irisch groen van
blad, steenroode wortfilen, botergele en room-
witte rapon en purperroode kooten.
Nu sltonden ze buiten op het voetpad. De
hemel was geslotende ludit vinnig koud. De
menschen gingen als haddien zij' alien groote
haast. Rikske voeldle zich aangegrepen door
de ijrigkiille winterlucht. De kou teekendie wit-
te bloempjes op zijn paarschblauwe wangen.
Hij rilde even, greep vaster de hand van zijn
zusje en liep dichter tegen heur aan.
Zij zakten af naar de kom der groote Stad,
en letten op de voorbijrijdende wagens, of
er ook onder waren met een vracht kolen.
Die zouden ze volgen, om de kooltjes op te
rapen, die er onder het schokken aifgledien.
Ze -hadden al gezien, hoe de groote jongens
langs -aditeren onbemerkt op de karren spron-
gen, en er zware brokken deden afrollen, die
losplaa'ts -gevolgd, en het was al voorgefco-
men, dat de voerman daar hun zakje ter-
sluiks had gevuld, ook wd dat de menschen.
bij wie de kolen werden imgeslagen, hun all
het opveegsel lietcn meenemen'.
Dien morgen hadden ze geen geluk. Lang
hadden ze nu al gezworen, maar nog niet tene
kar met kolen ontmoet. Het m-oest nu onge-
twijfeld al tegen den tniddag zijn, want een
zwarte sttroom van zich huiswaarts spoeden-
de menschen vulde de straiten. Uit de huizen
sloegen maagprikkelende geuren de -kinde-
ren tegen. Het werd- hun wee om het hart. Ze
voelden zidh verlaten en moedeloos, en toen
zij aan een kruispumt gekomen waren, en een
oogenblik besilui'teloos toleven, staan; zag
Netje. hoe er een krampachfige trek srdderde
om Rikske's mond, en hoe twee dikkc traan-
tjes Langs zijn pa-arsche wangetjes bolden.
Wat scheelt er, Rikske? kLon-k het rooe-
derlijk feeder,
't Is zoo koud! Laat ons terug naar
huis gaan, snflrte Rikske.
J a, we gaan terug, itroostte Netje, en
Icnoopte heur versleten halsdoekje dien Jdemen
Rik warm kruiselings over de bo-rst.
A! en toe moest hij nog een snik bedwin-
gen. En nu vingen zij aen langen terugtodw
aan In een mooi huis zagen ze achter het
naam een oude vrouw zittm, die altijdl maar
sChuddeho-lde en hen achtemakeek.
Plots slaakte Netje een juich'kreet, en wijp
zende een breede zijstraat in, riep ze blij1 van
verrassing
Kom Rikske! daar liggen kooltjes! En
haar broertie meetrekkend, waren ze op een
wip bij de kooltjes en begonnen op hun
huricjes te rapen. Hier lagen er, en verder,
en gmden nog, als door een milde-hand ge-
strooid.
Van innige blijdlschap verhelderde hun ge
laat, en ze raapten dapper door, als gedre-
ven dpor de geheime vrees, dat- ze er nooit
mee gedaan zouden krijgen. Bij tusachenpoo-
zen zageni ze op, of er ook andere kolenra-
pers -kwamen, om hen van de goede plek te
verj-agen. Maar de stmat -lag verlaten en stil.
On raad- was van geen kanten te bespeuren.
De kinderm raapten vHjtig door al maar
dloor, van het eene plekje naar het andere. Zij'
voelden noch kou meer noch honger. Zij
daditen' alleen maar, diat de droevc miserie
nu weer uit was, dat zij1 weer kolen zouden
hebben, en' vuur, om zich te verwarmen. En
zij raapten en raapten, alsof er geen dnd
moest aan komen.
Rikske zag niet, hoe die bleeke winterzon
ginder ver door de grauwe wol-ker. brak, en
hunne zoomen blank verzilverde. Sprakeloos
en met koortsigen ijver wipte hij de kostbare
brokjes in zijn zakje. Hij had er al heel wat.
Telkens dat Netje naar hem ornkeek, stak hij
triomfantelijk zijn zakje in de boogie, om
tear te toonem, hoe groat zijn voonraad al
was.
Aardige kooltjes waren het, zwart glan-
zend, van allerlei vorm en gedaante. Sommi
ge waren effen als een gitten spiegdtje, an
dere waren hobbelig en vertoonden kristalle-
tjes, bldnkend met aonkere wisselglanzen. De
kooltjes waren daar als he grabbel gelegd':
Rikske moest onwillekeurig aan die keitjes
den-ken, die Jannekep uitstrooide Langs den
weg naar het groote boscfa, waarin zijn vai-
der hem wiilde verdolen en van honger laten
sferven.
Op hun hurkjies raapten zij, raapten zij
onverpoosd. Wanneer Netje riep: Hier lig-
er weer veel, Rikske! antwooidde het
-aasje vooruitloopendginder nog ved
meer! Wanneer de vermoeienis hen dwong
een oogenblik op te houden, voelden zij onder
hiet rechtstaan een knellende pijn in rug en
lendeni. Von lievertede vertraagden 'hunne 'be-
wegingen. Ze bleven niet meer zoo geduldig
aan 6en plekje zitten, maar_ vlogen onrusti-g,
van her naar der, als opgejaagde musschen,
en wanineer er een gaping in de lange kolen- j
streep kwam, bleven zij staan, als besluiite-
loos, of zij nog verder zouden gpan, en moes-
ten diep zuchten'. Hun zakje was ruim half- I
vol, en't zijne begon Rikske al zwaar te we- -
gen. De hemel was nu dichtgesloten en lo-od- j
grijs van kleur, en lichte, witte sneeuwpluimp-
jes dwarreldlen in de -kille winterlucht.
Nu gaan we naar huis! zei Nette.
Ze hadden hun buideltje al met een zak
band toegeknoopt en over deni schouder ge-
slagen, en stonden op het punt te vertrek-
ken, toen daax een kar -kwam aangehotst. De
breede ijzeren wielbanden- blbnken witde
paarden kletsten met del hoefijzers op die
harde straatsteenen-. Het was in1 hun kinder-
oogen een reuzenkar, op h-ooge zware wie-
-Ion, itorenhoog gel-aden met vain' die kooltjes,
zooals zij er heel den xniddag hadden' go-
raapt. Twee sterice, bruine paardea trokken
den zwaren lasit uit al de -kracht hummer fe^
aangespa-nmen spiercn. De voermam stapte
er nevens, den teuge-l in de hand, en rookte
zijn kort pijpje. Em kijk Door een gleufje ter-
zij- van de achtersponden, buitelde met korte
tusschenpoozen het eene fcooltje na het an
dere op net dunne, witte sneeuwlaken, dat
over den weg nu uitgesprei-d- lag.
Daar kreeg de kleine Rik een plotselinge
inval. Bliksemsnel schoot hij' voorui't tot bij
het gleufje, en hidd er zijn zakje onder. De
brokjes tuimelden er in, een na een-. De voer
man scheen niets te merkenalthans hij stap
te flegmatisch nevens- de paarden' voort. Netje
volgde met haar zakje op den rug op het
Him-
oen
ke achteraan, en wenkte zijn zuster, dat het
nu haar beurt was. Eventjes was het gleufje
-perdl, m'aar Rikske peuterde er wat in, en
-g het weer aan 't loojoen. Toen trok hij
zich terug op 'het voetpad. Netje deed wat
schuw, maar de oolijke glimlach, die om Riks-
kes lippen speelde, stdde haar altiid gerust.
Haar buideltje was ook -gauw volgeloopen,
en de kinderen- keerden nu zwaar beladen,
maar met een licht hart huiswaarts door de
dwarrelende sineeuwvloklkien, die als een didi-
te zwerm witte muggen aooreendansten en
geruischloos nederzegen.
Moe en1 verideumd kwamen zij thuis, en
listen, met een zuchf van verlichting, hun
vrachtje van den schouder glijden. Hunne
handen zagen rood van de kou, en zij hadden
kramp in de vingeren. Hun kleeren waren
doorweekt van de natte sneeuw, hun beenen
stijf van het huilken. Maar zij voelden zich
tusschen hun vier muren veilig besch-ut tegen
het gure ontij daarbuiten, en... zij hadden' ko
len!
Vlug nam Netje nu wat drage rijsjes uit
den bundlel, dien n?oeder op de lanen na een
stormachtigen nadit bijeen had gesprokkelid,
wreef een lucifer aan, en de kinderen hoorden
het kraakdroge hout knetteren en knissen,
dat 'het een aard had. Dam schuddJen zij er
wat kooltjes over, en weldra begonnen ze te
gloeien. Telkens dat zij nieuwsgieri'g het dek-
sel van de kachel oplicbtten, verhelderde een
roode vuurschijn hun gelaat, en vervulde de
kamer met een tooverachtig licht. De kachd
werd nu aangevuld, en' het duurde niet lang
of hij brandde als een d'uivel, en liet een- be-
hagelijk gevonk hooren. De rossige pot begon
te blozen. Eerst -kreeg het zijn linker-, dan ook
zijn rechterwamg, en leek weldra een vuur-
roode kop, die vara blakende gezondheid
dreigde te barsten
Rikske had1 een stoel bijgeschoven, zette
zijn voetjes op den rand van de kachel, en
hield beide handjes n-aar den haard gestrekt,
zoodat de warrne gloed zijn paltmem en vin-
