fllkmaarsche Gourant
swan Vutpsnhouders.
N.V. Boek- en Handelsdrukkerij
v.h. Herms. COSTER ZOON,
Voordam G 9, ALKMAAR.
Honfard Vljf en Twlntlgste Jaargang,
Zaterdag SO Jnni.
De excursie van Nederl. Landbouwers naar
Noord-ltaliS.
Geneeskundige brieyen.
Waterman/
Voor de hnlsvrouw.
XJIL
(Particuliere Correspooden/tie.)
Italiaansche steden.
Milium.
De Po-vlakte is een gebied, waar de
meiisch reeds vroeg tot beschaving en ont-
wLkOoelingi kwam en dat ootk in later tijd in
de middeleeuwen, zichi in grooteni voorspoed
mocht veiheugen. Zoowel van dien ouosten
tijd ails van later daigem, zijn vele schoone
herinnerinigen bewaard gebleven.
Wie onze artikelen heeft gevolgxf, zal be-
g re pen hebben, dat den excursisten niet
veel tijd is gel a ten, am op bun gemak het
inoaie en merlkwaardige van de steden, waar
zijl kwamen in oogensehouw te nemen Lan-
ge tochten, -groote afstanden en officieele
maaltijden, namen ons te veel in beslag, zoo-
dat het meestal alleen mogelijk was, in een
„verloren" uurtje even iets van de stad te
gaan zien. Wiji zijn daardoor niet in staat,
den lezers een vorledig overzicht te geven
van de kunstsehatten, welke in Noard-ltalie
zijn te vinden, maar Ikunnen alleen meedee-
len, welken indruk de steden op ons maakten
en welke historische monumenben een bezoek
ten voile waard zijn.
IWiji kwamen het eerste te Milaan, 'm stad
van ruim 700.000 inwoners, dat is iets min
der dan Napels en iets meer dan Rome. Het
is eehter de voornaamste handelsstad van
het rijk; bier klopt het bart van bet Italiaan-
sche zakenleven.
Het zijl terloops opgemerkt, dat Milaan de
hooidstad is van Lombardijle, een naam, die
bij den H oi ander herinneringen opwekt van
minder optimistisehen aard. Lombardije
nam nl. van ouds een belangrijke plaats in
de financieele wereld in; geldhandel en
bankwezen kwamen er vroeg tot ontwikke-
linig. Het was toen al geen zeldzaamheid,
dat men genoodzaakt was, bet een of ander
te beleenen en ook nn wordt er in ons land
nog wel eens iets1 „naar den lommerd" ge-
braoht Deze uitdrukking is afkomstig nit
deni tijid, toen personen nit Lombardije in
ons land dergelijke insidllingen vestigden.
M'Jlaan is een stad van automobielen, die
zich met angS'tWekkende snel'heid langs de
straten voortbewegen. iBiji aankomst valt dit
al op; het geheele stationsplein staat vol
taxis. Deze zien er althans van buiten
netjes nit, alle uniform <gelakt, waarin het
rood den boventoon voert.
We troffen het, dat het bijl onzen aan
komst regende. Daardoor hadden we de ge-
legenheiia, de snarders in hun kracht te zien.
Hiet is een heerlijlc gezicht, die ouwe kerels.
diep in hun cape gedoken, te zien zitten on-
der de kolossale regenschermen, die in een
koker op den bok zijn gestoken. Komt er een
vrachtje, dan gaat bet er met een goede
snelbeid van door, want bepaald! zachtzin-
nig wordt er met de paarxien niet omge-
sprongen. Van dierenbescherming sdhijnt de
Itali a an nooit te hebben gehoora; de wijze,
waarop wij de paarden en buiten op de we-
gen de ossien somstijds zagen mishandeld, is
meer dan ergerlijk en wij' gelooven, dat de
Italiaan in dat opzicht niet van wreedheid
is vriji te pleiten.
Het treft den vreemdeling in Milaan en
ook in de andere stedien van de Po-vlaikte,
dat de huizen dikke mturen en zware daken
bezitten, terwijl de ramen zijn voorzicn van
bouten jalouzio-luiken. De eersten bewijzen
bun diensten, beide in den warmen zomer en
den kouden winter en de laatste dienen om
het telle zonlicht overdag te kunnen weren.
Ook bij' boerderijeni en stallen heeft men de-
zen bouw toegepast
IDe bestrating in de steden, welke wij za
gen, is zood anig, dlat ilijidere a an eksteroo-
gen er zeker geen1 dansje op zullen uitvoe-
ren. In de hoofdstraten Iheeft men echter in
het midden; een of twee paar breede (granie-
teni) banden aan-gebracht. Deze banden zijn
zoo breed gemaakt, opdat wagens van ver-
schillende a'fmeting tusschen de wielen er op
kunnen blijven rijidien, zonder de keien te
raken. Het verkeer in de steden houdt steeds
links, op de buitenwegen wijken de voertui
gen rechts uit. Tegen deze merkWaardi
re-
wij
gels wordt nogal eens gezondigd, zooal
op onze autotochten konden vaststellen.
Het vidl ons op, dat in de buitenwijken
van een stadi als Milaan 1 die nog wel de
zindelijkste van Italic beet te zijn de be
strating ontbrak. Toen we de bevloeiings-
werken bezichtigdl faadden, voerde onze weg
laftgs straten, waar de modder meer dan
2 d.M. dik lag en konden wij gadeslaan,
hoe tailrijke jeugdige, halfnaakte Italiaantjes
van een verkoelend modderbad genoten vlak
voor de deur van bun huis
In het centrum! van die stad is een druk
verkeer van voertuigen, zoowel als van voet-
gangere. 's Aivonds zijn dieze laatsten sterk
m de meerderheid, maar dames worden on-
der hen1 dan slechts zdlden aangetroffen
Men deelde ons mede, dat de Italiaansche
vrouw des avonds weinig uitgaat en veel
zorg besteed a an bet gezin. DO moeder
wordt in- Italie zeer hoog geschat en in ver-
band daarmede heeft men in het land een
groot Maria-vereering. Boven het altaar in
de kenk troffen wii meermalen het Maria-
beeld aan Evenwcl wordt, althans in naam,
Qhristus als 'het hoofd der kerk geeerd.
Aan poraohtige kerken1 is Italie rijk en de
dom te Milaan is wel een der meest beroem-
de. Het is een meesterwerk van gothische ar-
chitectuur. Het kolossale kunstgewroeht
staat aan het groote pilein de Piazza delle
Duome" en daardoor komt het indrukwek-
kende gebouw beter uiit dan b.v. de dom te
KeulenDe grootte van1 de Milaansche ka-
thedraal is geweldig. Het grondvlak beslaat
l'l .700 vierk. M., d.i. dus meer dan een H.A.
waarvan 2O0D vierk M. komen voor reke-
ning der muren en pilaren De lengte is 148
M., de breedte van net dwarsschip 88 M. en
die faoogte 46 M. Nochtans is de koepel 68
M. hoog en verheft het M'ariabeeld op de
torenspits boven den koepel zicih tot 108 M
In totaal rverd de kerk door 230© marine-
ren beeldra versierd.
Het lowmdige is evtneens rijk aan mar-
jft
mer van aHerfd Ifleumr en Mrt effect tfat
ontstaat, wanneer de zonnestralen door de
koepel in de kerk en op 'het altaar vallen,
laat zich niet bescihrijven. De koarvensters,
die beroemd zijn vanwege hun' glasschilde
ringen, welke eenige honderden tafreelen uit
het Oude en Nieuwe Testament voorstellen
zijn de grootste der wereld. De kathedraal
kan 410.000 menschen bevatten.
>De beroemde Italiaansche opera is even-
eens te Milaan. Het 'gebouw is slechts een
minuut of 5 loopen van den dom verwijderd.
Het is zieer ihoog en heeft niet minder dan 5
galerijen. De ingang is echter niet te verge-
lijken met dien' van de opera te P'arijs, welke
de mooiste is, dien .wiji ooit hebben gezien.
Bezienswaardig zijn vender het oude kas-
teel, thaus als museum ingericlit. Musea
met vele kunstsehatten heeft Milaan trou-
wens meer. Wie tijd en gelegen'heid' heeft,
rnoet echter niet verzuimen de beroemde
muurschiildering van 'Leonardo da Vinci te
aan zien, welke het laatste avondmaal des
"eeren voorstelt en zich- bevindt in een oud
klooster.
De stad bezit voorts enkele, keurig aanj
legde parken. Vooal Zondagsiniddags is
aardig daarin een kijkje te gaan nemen. Het
wemelt er dan van kindermeisjes uit de pro-
vincie, in hun typische Lombardische klee-
derdracht, die sterk spreekt dOor de 'helie,
frissche kleuren, maar lang niet zoo smaak-
vol is als onze Zuid-Bevdandsche, die niet
wordt overtroffen. Hoewel1 tal van kinderen
in het park sipeelden en er voor zoover wij
althans konden nagaan weinig toezicht
door den bosohpier werd1 uitgeoefend ging
allies in de grootste orde toe. We kregen al-
lermiinst den indiruk dat de jeugd naar het
park ging,, speciaal met het doel om „dc
zwoane t^ p.sten", zooals men te Amster
dam deze sport gemeenzaam pleegt uit te
drukfcen.
Aan1 deze sport doet men te Milaan an-
dens wel; de stadl bezit een groote „arena".
Degene^ die echter door dit woard ver-
sohrikt,. aan vreeselijke stierengeyechten zou
gaan denken, kunnen we missdiien terstond
geruststellen met de mededeeling, dat men
hier slechts menschen' met eikaar laat vecli-
ten. Nog voor een tweetal woken werd' in de
ze arene, onder 'groot enthousiasme der
aanwazigen, een landgenoot door een Ita
liaan tegen de vflakte gestagen
Het beroemde kertohof is van deze plaats
niet ver verwijderd. De gebouwen zijn monu-
menten eh imponeerend, maar de luxe van
de graven gaat alle beschrijving te boven.
Er bestaat een ware wedijiver tusschen de
rijike f amilies, wie wel het mooiste en meest
ikostbare grafmonument weet te bouwen. En
daarbij1 wordt op manner niet bezuinigd'.
Hiet geheel maakt daardoor een grootschen
en bij-zonderen indruk, welke bijv. met het
eveneens beroemde kerkhof van „Pere
Lachaise" te Parijs niet kan worden vergele-
ken. M'erkwaardig is, dlat de electrische tram
in het hoofdgiebouw kan rijden en er rouw-
trams bestaan.
Milaan heeft de laatste jaren een belang
rijke jaarmarkt op een nitgestrekt terrein
aan den rand van de stad. Wij hadden gele-
genheid enkele uren voor een. bezoek vrij te
maken en konden daardoor vaststellen, dat,
wat netheid en smaakvolle aankleeding be-
trcft, de Jaarbeurs te Utrecht gunstig bij
haar Italiaansche zuster afsteekt. Misschien
komt dit oak wel, doandiat men te Milaan
thans over slechts 6en permanent gebouw
beschikt. Wiji kregen over het algemeen te
hooren, dat er weinig zaken werden gedaan.
We mogen als landbouwikundige van Mi
laan geen afscheid nemen, zonder te vermel-
den, dat zich daar een- der 5 Landbouw-
Hoogesdholen bevindt, waar ingeveer 180
studenten zijn ingeschreven. De eisdhen van
toelating Zijin dezelfde als voor de universi-
teiiten. De studie is vierjarig, waarvan het
laatste jaar wordt doorgebracht in de prak-
tijk. Aan de school is een proefstation ver-
bonden, waar* jaarlijks een 20.000 monsters
worden onderzoclit en een fcoelinstallatie, ten
einde na te gaan, welke temperatuur de
meest geschikte is voor de bewaring en de
verzending van groenteni, eieren, boter enz
Men verliest de 'belangen van de praktijk er
dus Mijlkbaar niet uit het oog!
Uit enze Staatsmachine.
LUCHTVAART.
Den 18en Mei is een wetsontwerp inge-
diend ,tot toekenning van cen renteloos voor-
schot aan de Kaniiildij'ke Luchtvaart-Maat-
9chappij voor Nederland en Kolonien ten be-
hoeve van luchtdiensten tusschen' Nederland
en het buitenland".
Het wetsoutwerp heeft maar 6en artikel,
waairin wordt bcpaald', dat uit's Rijks schat-
ldst onder voorwaarden door den Minister
van Watcrstaat te stellen aan de bovenbe-
doelde maatschappij een' rente loosvoor-
s c h o t wordt verstrekt tot tegemoetkoming
in het over elk der jaren 1923 tot en met 1926
te lijden verlies, tot een gezamehlijk maxi-
mumbedrag van 1.400.000.
Dat wetson'twerp moest wel woer een
spoedstuk worden. Dc Tweedte Kamer moet
haast maken, omdat de Eerste Kamer haar
.ontbinding tegemoet snelt en nog tijd moet
hebben om de door de Tweede Kamer aange-
nomen wetsontwerpen te behandclen, voordat
zn in haar tegenwoordige samenstelling
uiteengaat. Er is haast gemaakt: op 8 Juni
was het V. V. al gereed en op 11 Tuni zond
de Minister van Watcrstaat zijn Memorie van
An'tv/oord al in; en 15 Juni werd1 bcsloten
het wetsontwerp op de agenda te plaatsm en
dus dc behandcling in de daarop volgende
week tc doen plaats hebben.
Wij spatieerden in de omschrijving van het
wetsontwerp hierboven het woord „rente-
loos voorschot". Naar het ons vorkomt
moet dat niet al te ernstig worden opgevat;
in de Memorie van Toelichting spreekt de Mi
nister dan ook telkens van subsidie, dat
een heel ander begrip is; maar de overeen-
komst tusschen het Rijk en de K. L. M. gaat
uit van de voorwaarde, dat de
al naar gelang er winst wordt
ontvangen bedrag zal terug betalen en die
verplichting eindigt niet op 31 December
1926. Wij vreezen, dat er van volledige terug-
betalin'g wel weinig zal inkomen en dat, als
de winst zoo is, dat schulddelging zou kun
nen pi a a is vinden, de zooveelste minister na
den hcer Swaay het heele contract haast ver-
geten is.
Het zou ons niet verwonderen, als er velen
warm, die vrfj bocteikelfjk zlw, sds z!J Datea,
dat in dezen tijd, waarin- van alle kanten op
bezuinigmg wordt aangedrooge, weer vier
jaar lang resp. 4—43 en 3 ton aubsidie of
renteloos voorschot wordt toegedacht aan een
maatschappij', die blijkbaar zich zelf niet kan
bcdruipen. Wij zullen daarom het een en an
der uit de Memorie van Toelichting aanstip-
pen van hetgeen de Minister als verdedigmg
aanvoert.
'De maatschappiji heeft al een jaar lang 'n
rijkssubsidie genoten, dat nu afloopt. Dat was
inderdaad ,^ubsidie", van terugbetaling was
geen sprake. En toen1 in het vorige jaar die
subsidie werd verdedigd, werd' er veronder-
steld, dat het luch'tverkeer in't algemeen zou
toenemen. Dat is ook inderdaad bet geval
geweest, vooral in Frankrijk en Egelnaad en
zelfs voor Duitschland, ondainsk, den benar-
den tocstand en ondanks de beperkingen, die
bij-het verdrag van Versailles aan dat land'
zijn opgelegd1.
Hoe sterk die vooruitgang is, blijkt uit de
cijfers: in Frankrijk werden in 1920 vervoerd
over 853959 K M. 1379 passagiers, 48100 K.O.
goederen en 3925 K.G. post en in- 1922 waren
dat over 3543291 K.M. 14397 passagiers,
529664 K.G. goederen en 41173 K.G. post.
In de 4 eerste maanden van 1921 werden
van cn naar Croydon (bij Louden) vervoerd
1284 personen en in de 4 eerste maanden van
1923 waren het er 3077.
Zooals er spoorwegkaarten bestaan, zoo
geeft de minister ook luchtvaartkaartjcs van
Europa en daaruit blijkt, dat er in' 1919 wa
ren 4 lijnen, in 1920 waren 't er l'5i, in 1921
steeg het aantal tot 25, in 1922 tot 31 en nog
telkens komen er nieuwe luchtlijnen bij. Bin-
nenkort zal de lijn ManchesterLond'en
Amsterdam verlengd worden over Hamburg
naar Berlijn, zoodat men in 9 uur van Lon-
den naar Berlijn zal kunnen komen, welke reis
nu 22 uur vordert. En als er ook bij nacht
gevlogen kan worden, wat nu nog niet moge
lijk is, dan zal een Londenaar in 6£n dag heem-
en-weer naar Berlijn kunnen gaan. Maar als
het zoover is, dan zal ook de luchtreis naar
Amerika en naar de Oost geen overwegend
bezwaar meer hebben.
Niu is 'het noodig, dat Nedierland zich ge
reed houdt om aan dit internationale lucht-
verkeer deel te nemen ons land ligt gunstig
tusschen Engeland en Duitschland en tus
schen Frankrijk en de Scandinavische lan-
den; wiji hebben hand'elsrelaties met de ge
heele wereld enonze luchtveTkeersdienst
staat bijl de omwonende voliken zeer goad
aangeschreven.
Al kan onze K. L. M. nog niet op eigen
beenen staan, zijl mioet in de gelegenfaeid
worden gesteld om zich! te onitplooieh. Daar-
voor heeft zij steun noodig en steunverlee-
ning van jaar tot jaar maakt haar bestaan
onzeker. >In Ehgeland is men bezig een con
tract te sluiten voor 10 jaar en in Belgie wil
men zich- over 30 jaar verbinden met 5 jaar
gegarandeerd subsidie. Voorioopig wil de
minister maar over 4 jaar subsidie uitkeeren
om dan nader te zien, want de tecfaniek zal
vooruitgaan, de aanschaffings- en onder-
houdskosten zullen verminderen, en het uit-
houdlngsvermogen van bestuurders zal
ter worden. Gebeurt dit alles, en kan de
rzine vervangen worden- door ruwe olie,
dan zal over 4 jaar die toestand zou 'kunnen
zijn geworden, dat de luchtvaart rendabe!
is.
Op onze lijnen' nam van 19210 tot 1922
het personenvervoer toe van 345 tot 1414
(in 1921 1664), het goed'erenvervoer van
21963 tot90531 KJG., het pasitvervoer daal-
de van 2962 K.O. tot 1035 K.G., maar er
kwamen 2737 K.O. postpalkketten 'bij.
IBij' de toekenning van net subsidie en de
voorwaarden' is het er op ingericht, dat de
maatschappij belang hedft bij1 een goede
exploitatie. De maatschappij moet zelf be-
schikken over een kapitaal van ten hoogste 6
ton, voor zoover het de verplichting be treft.
In de overeenkomsi worat bepaald, dat er
ten' minste drie lijnen zullen zijn Amster
dam'RbtferdimLonden; Rotterdam
Amsterdam'BremenHamburg en Am
sterdamRotterdamB russelParijs. Op
elk van die lijnen of althans op twee zal el-
ken dag eens in beide riehtingen moeten wor-
4pn gevlogen. Uitzonderingen zijn moge
lijk. Het personeel en de directie moeten Ne-
derlanders zijn en de vliegtuigen van Neder-
landlsich fabrikaat. De Minister heeft in heel
veel zaken 'n beslissende stem. Zoodr'a er na
31 December 1923 winst wordt gemaakt,
nadat voor voldoende reserve is gezorgd,
wordt deze zuivere winst gelijkelijk verdeeld
tusschen Rijk en- Maatschappij en als die uiit-
keeringen aan het Rijk zooveel hebben bedra-
gen, als het bedrag der subsidien aanwijst, is
de Maatschappij ontheven van haar verplich-
tingen.
Blijkens het V- V. waren z e e r v e 1 e leden
ingenomen met dit wetsontwerp; slechts en-
kelen hadden bezwaar, niet zoozeer om het
doel. maar om het bedrag, dat voor onze
slecht voorziene schatkist tie groot zou zijn.
Er werden enkele opmerkingen gemaakt van
minder Lngrijpend belang.
De Minister geeft in de M. v. A. naderc bij-
zonderheden en gespecifioeerde getallen om-
trent het gebruik, dat in- 1921 en 1922 van de
verschillende verbind'ingen met ons land is
gemaakt
Op de vraag of ook niet andere plaatsen in
ons land dan Rotterdam en Amsterdam als
luchtvaartstation kunnen worden aangewezen,
antwoordt de Minister, dat dit overwogen
kan warden o. a. voor Groningen, maar dat
men r-iet te licht mag oordeelen over de kos-
ten, die daaruit fen voor de maatschappij fen
voor de gemeente voortvloeieni. Voorioopig
zal daarvan nog wel niets komen.
Ten slotte een paar opmerkingen. Wij kun
nen ons niet buiten het internationale lucht-
vaartverkeer houden. en als de maatschappij
niet gesteund wordt, moet zij te niet gaan.
De Maatschappij treedt niet als philanthroop
op.
Door de ligging van ons land zouden wij
toch wel worden aangedaan door andere lij
nen, maar dat zou g u a s t zijn en wij zouden
geen stem in d'e regclingen hebben. Onze te
genwoordige -tijd leert verbazend goed wat er
op gunstbewijzen van de groote mogendhe-
den te rekenen valt. Wij zouden vliegvelden
moeten gereed houden, maar afwachten of er
iets op neerstreek.
Het subsidie moet opgevat worden als een
bijdrage tot de verzekerde tostandkoming van
cigen luchtvaartlijncn, zooals vroeger de
Staat ook is bfjgesprongen en nu nog doet
om spoor- en stoornvaartlijnen tot ootwik-
keling te brengen.
Hef wetsontwerp ia intusschen door de
Tweede Kamer aangenomen.
XXVIII.
Ortopcudlsch corigres.
Te Amsterdam is een- congres gehouden
ter herdenking van het 25-jarig bestaan der
Nederlandlsche orthopaed'ische vereeniging.
Om- meer dian fefen reden mag dit congres
mierkwaardiig'heeten en verdlent het de al-
gemeene belangstelling.
In dezen tijdi was het allereerst merkwaar-
dig om weer eens een zuiver internationaal
gezelsdhap bijeen te zien. Duitschland,
Frankrijk, Oostenrijk, Italie, Engeland en
Amerika, al1 deze landen. waren vertegen-
woordigd en althans voor een paar dagen
broederlijk bijeen.
Zeven van de beroemdste mannen op dit
gebiedl konden aldus hun denkbeelden tegen-
over die der Hollandsche kunsibroeders uit-
een zetten, en het verelag van hun voor-
drachten, dat 74 bladzijiden van het „Ne-
derl. Tijldschrift van Geneeskunde" vult,
vormt een gewichtig document op orthopae-
diisch gebiedl.
Wat is orthopaedie? Vol'gens den voo-rzit-
ter van het congTes, den volijverigen strijder
Murk Jansen, is het letterlijk vertaald1:
„reehtknapigheid7'.
Wij- zouden haar <fus kunnen noemen de
kunst of- Iknapen, of beter gezegd kinderen
reclit te maiken, waarbij van de onderstelling
mag worden uitgegaan, dat alleen bedoeld
worden zulke kinderen, die niet behoorlijk
recht zijn, die dus lichamelijk gespro-ken, in
eenig opzicht van den redhten weg zijn af-
geweken. Verkrommingen van ledematen,
rug of bails zullen dus de rneeste patienten
leveren.
Dergelijke afwijkimgen komen dikwijls
aan den voet voor in den vorm van klOmp-,
horrely paardevoet enz. Aan gezien voet in
het latijnj pes heet, heeft men verkeerdelijk
wel eens gedadht dat 't woord' orthopaedie
van die voetgebreken was afgeleid. Verder
levert de kinderiiike leeftijld wil 't rneeste
materiaal, maar met gebied van de orthopae-
den bepaald zich- geenszins tot de jeugd. Al
le aandoeningen van beenderen, gewrichten,
spieren en zenuwen, onverachillig of die
door ziefcte, zwakte of ogevallen verkregen
dan wdl aangeboren zijn, rekent Jansen tot
hun werk. De meest doelmatige naam is
daarom zeker die^ welke de Amerikanen er
aan geven., n.l. „reconstructieve chirurgie"
De openingisredle van den voorzitter bevat
een veiklaring van ihet feit, dat de ortho
paedie niet die viluoht heeft genomen en kan
nemen, die wenschelijk zou zijn. De beoefe-
naar der orthopaedie moet chirurg zijn
Miaar van een gansch ander soort dan de
gewone chirurg, ook wel holten-chirurg ge-
noemd, omdat de rneeste opera ties plaats
hebben in de lidhaamslholten (buik, borst,
schedel). Voor deze laatsten is de operatie
zelf meestal het voornaamste gedeelte der
beh-andeling. Die operatie is zeer inspan-
nend en geeft meestal de verantwoordelijk-
heid van onmiddlellijk levensgevaar. Bij- den
orthopaedist is de operatic, hoe belangrijk
op zich zelf dikwijls, toch gewoonlijk slechts
een onderdeel van.' de geheele en zeer lang-
durige behandeling. 'Dit laatste, het langdu-
rige en tijdtoavenoe, is de reden, dat de hol
ten-chirurg er geen geduld en geen tijd voor
heeft. 'Die natuurlijlke gang van zaken zou
dus deze zijn, dat de beide vaikken broeder
lijk naast eikaar kwamen te staan.
Wie goed' leest, vindt echter in de rede van
Murk Jansen een emstige aanklacht tegen
de voormannen der holten-Chirurgie. Inder
da ad zijn het juist dezen, die het verschi!
niet schijhen te willen erkennen. Zij willen
dit onderdeel' van hun vak niet loslaten, zij
gunnen het geen zelfstandige plaats, al-
Qians geen plaats in het voile licht der zon.
Terwijl op de geheele wereld verspreid 54
professoraten in de orthopaedic bestaan,
heeft ons land er geen enkel, TeTecht wijst
de spr. er dan ook op, dat onze orthopaedis>-
ten1 in ongunstige omstandigheden verkee-
ren, omdat aan geen Nederlandsche nniver-
siteiten gelegen'heid bestaat om' zich in dit
vak te specialiseeren. Een behoorlijk toege-
iuste orthopaedische kliniek is er niet. De
jonge arts., die zich in dit vak bekwamen wil,
is dus genoodzaakt, naar het buitenland te
gaan.
De beteekenis der orthopaedie reiki verder
dan tot bet behandielde individu, zij: -betreft
oak de gemeensch-ap. IDe aalmoes ontvan-
gende bed'elaar, die in een belastingbetalend
arbeider wordt omgezet, wordt niet slechts
zedeliik opgeheven, maar bovendien van een
„lasf tot een ,^teun" voor de gemeenschap
gem-aakt. 'Die verbetering van een door een
omgevaJ getroffen arbeicter brengt een bespa-
ring aan renite-uitlkeering met zich, welke
ook weer in laatste instantie aan de gemeen
schap ten goede komt.
De weer- en werkkracht van ons volk
neemt onmiddlijk toe door een betere uitoe-
fening der orthopaedie, terwijl de verbete
ring van het ras van voordeel is voor de la
ter komende geslacfaten.
Voor de doelmatige behandeling van ge-
brekkiigen en verminkten is evenwel nog
meer noodig dan de orthopaedische 'behan
deling alleen. In cle eerste plaats moeten
deze ongduklkigen worden opgespoord en
daarna kani van een- behoorlijke verzorging,
geneeskundige behandeling, opleidong en
plaatsing in een beroep alleen dan sprake
zijn, wanneer zich dat alles in een organ!-
satie heeft vereenigd.
Dit gedeelte van het congres waar de ver-
schillendes prekers de organisatie in hun
land' uitvoerig beschreven, is een aanklacht
geworden -tegen ons land, zoo droevig, dat
de voorzitter bii de sluiting van het congres
niet zonder reden kon zeggeu, dat wij ab
Hollanders met schaamte vervuld zijn te-
genover hetgeen' in- andere landen wordt ge
daan.
Het is niet alleen: de oorlog, diie tot de
genomen m'aatregelen heeft gedrongen. In
1906 had reeds in 'Duitschland een ambte-
lijlke telling van alle jonge gebrekkigen door
Biesalsfci plaats. Toen de oorlog begon, be-
stonden in Duitschland reeds 64 inricntin-
gen met 7234 bedkten en eveneens 64 poli-
klinieken. Thans heeft Pruisen reeds een
wet voor de verzorging van gebrekkigen.
Volgens Biesalski1 is meer dan de helft van
al het lijden, dat met kreupel zijn (het Duiit-
Onoto i
sche fcrupel is imoeilijk te vertalen en omvat
veel meer dan het Hollandsche 'kreupel be-
teekent) gepaard gaat, overbodig. „Een
fclompvoet moet aan bet einde van Set eerste
levensjaar genezen zijn, een aangeboren
heupontwrichting moet op zijn laatst tij-
dens het tweede jaar wordlen gereponeerd.
een scheeve hals mag niet langer dan 2 of
3 jaar bestaan, de verkrommingen bij En-
sche ziekte moeten verdwijnen, eveneens de
verstijvingen der ledematen, bij verlammin-
gen cn tuberculeuse Ja, de arisen moeten
zich tot doel stellen om geen bult bij wervel-
ziekten meer te laten ontetaan. Wij- wet en al-
leni dat dit zeer goed mogelijk is. Arisen en
leeken verbazen zich1 'daar voorshands nog
over, maar wanneer wiji aan dit ideaal vast-
houden,, zal in een tijid, die wij' misschien al
ien' nog kunnen beleven, het aantal gebrekki
gen zeer sterk verminderdi zijn".
In Duitschland bestaat een1 krachtige ver
eeniging op dit gebied, die een eigen tijd-
schrift uitgeeft en in nauwe samenwerking
leeft met de 'Dtiitsche orthopaedische ver
eeniging.
In Oostenrijk werden door Spitzy de
sohoolkindleren te Ween en onderzocht. Van
245.000 kinderen mocht worden aangeno
men dat er 3000 behandeling behoefden en
daarvan 480 onmiddellijke opneming in een
inrichtinig noodig hadden. Daar is voortref-
felijk in den nood- voorzien door een ortho-'
paedisch' hospitaal met 400 bediden. Aan dat
hospitaal is een school verbanden voor 200
kinderen. Voor audere kinderen is een tehuifl
ingnicht, van waaruit zij de werkplaatsen
■kunnen bezoeken, terwijl1 de beroepskeuze
zeer doelmatig is georganiseeiid. Spitzy ein-
digde met deze woorden„Dit alles geschiedt
in het omgelukkige Oostenrijk, trote uiterst
gebrekkige mididelen, voor de gebrek'kige 'kin
deren, oorlogsgewonden, verminkten en door
ongevallen getroffenen. Bijna alien, die
werk zoeken, ontvangen niet slechts raad
maar ook werkelijlke hulp. Wanneer deze uit-
eenzettingen er toe mogen bijdragen, dat Uw
zoo rijk land de zorg voor gebrekkigen in
den kring der openbare zorg te betrekken,
dan zou ik daannee een klein deel van den
dank kunnen brengen voor de offervaardige
hulp, die Nedierland onzen armen kindefen
in moeilijke tijden heeft geboden".
Het is vriendelijk gezegd. Maar moet ons
hart niet van schaamte ineenkrimpen, wan
neer daar in dat ongelukkige Oostenrijk zoo
veel' gebeurt, waartegenover wij' zoo goed
als niets ikunnen stellen? Dat een Oostenrij-
ker den wensch moet uitspreken; dat de zorg
voor al die ongelukkig(n eindelijk een onder-
werp van openbare zorg zal warden, is het
niet diep beschamend?
Ook in Engeland en Amerika is veel op
dit gebied te vinden. Dat ik Duitschland en
Oostenrijk voorop plaatste, komt hier door
dat het nog sterker spreekt, dat zelfs in lan
den met zoo treurige toestanden nog zooveel
te bereiken valt.
Wat hebben wij nu hier? Daarover be-
richtte van Assen F er is alles ove-eeiatei
aan het particulier initiatief. Er zijn drie
stichtingen
de Johanna-stichting te Arnhem aan wel
ken de naam van wijlen dr. Rensscn onaf-
scheidbaar verbonden zal blijven;
de Adriana-stichting te Rotterdam, waar-
aan ook een school is verbonden;
de Cornriia-stichting te Beetsterzwaar.
Deze drie inricbtingen hebben te zamen
97 plaatsen.
Dan bestaat er nog de Vereeniging „de
Stuers" in Den Haag. Deze verstrekt uit-
sluitend kunstledematen.
Misschien1 zal verbetering komen door de
op 24 November opgerichte Vereeniging
voor misvormden in Nederland gezeteld te
Leiden, die ten doel heeft:
1. het voorkonien van misvormingen.
2. de behandeling van misvormden;
3. het bevorderen van de studie van mis
vormingen.
Zij! wil dit doel bereiken o.a. door den
bouw van een of meer inrichtingen. 'Hiervoor
is uit dien 'aard der zaak veel geld noodig.
Laat ons hopen, dat, wanneer de regeering
zicb afzijdig ibflijfft houden, het den Voorzit
ter der Vereeniging, tevens voorzitter van
het congres, dr. Murk Jansen te Leiden, ge-
geven moge zijln, de verwezenlijfcing van zijn
idealen langs particulieren weg te beleven
H. A. S.
t
No. 169
1923
g£
Nu eerst de beloofde practische •wenken.
Wanneer u de uienlucht uit potjes, glazen of
flessohen wilt halen, bijv. als u ze gebruiken
moet voor het inmaken van jam, vul ze dan
'met tuinaarde en zet ze zoo een paar dagen in
de buitenlucht. Dan zijn ze na flink sohoon
wasschen absoluut zuiver voor vruchten of ge«
lei en.
Kacheb en tabaksrook maken dikwijls lee*
lijke moeten op witmarmeren schoorsteenman*
tels; soms zijn het geen bepaalde vlekken, doch
verkleurt 'het marmer alleen. Dat kunt u ver»
helpen door een papje te maken van gelijke
deelen soda, fijngemalen z.g. witkal'k en krijt
met een beetje water. Wrijf dit goed over de
vuile plekken en laat het er in drogen. Later
kunt u het afwasschen met koud water; dan
zult u zien, dat de vlekken totaal verdwenen
zijn.
Dringt het wel eens tot u door, dat wfj huis«
vrouwen, zoo ontzaglijk veel onnoodigs en om*
slachtigs doen; dingen, die we veel practischer
en vlugger op een andere manier konden klaar
krijgen?
Ik geloof, dat de groote fout'm daarin zit,
dat vrouwen niet methodisoh genoeg te werk
gaan. Dat woOTd alleen boezemt ons al afkeer
in; dat klinkt zoo koud en ongezellig; en daar*
om schrikken wjj terug voor de daad'l Denk
bijv. alleen maar eens atn ons noodeloos heen
en weer gedribbel van de keuken naar dam zoJ*
