DAGBLAD VOOR ALKMAAR EN OMSTREKEN.
No. 221
Honderd ygf en tirintigste Jaargang;.
1923
Abonnementsprijs Wj voorultbetaUng per 8 mamien Ti.-,fr. pOT post tun. Rmgn. 5 ct. Adyertentlepr, 25 «t p. rogel, grootore letters naar plaatsmlmte.
Brieyen franco K.V. Boek- en Handclsdr. tJl. Henns. Coster Zoon, Toordam C9, Tel. Admlnlstr. No. 8. Redactie No. 83.
Buitenlanfi.
Uit fie Pers
Oft mranwr besteas ait 2 Htedtes
DONDltHDAG Directeur! D H. RaCK ti m I.-.C11jjq SFPXEXTOER
lioofdredacteurTj N. ADEMA.
Zij, die zich met 1 October voor min-
stens drie maanden op dit blad abonnce-
ren, ontvangen de tot dien datum verschij-
nende nummers gratis en franco.
DE DIRECTIE.
DE STAATSGREEP IN SPANJE.
Naar de „Daily News" uit Barcelona ver
neemt, heeft Koning Alfonso een decreet ge-
teekend, waarbij in geheel Spanje een bur-
gerleger wordt ingesteld.
Door de ontbtodtog van bet parlement
zijn de grondwettelijke waarborgen opgehe-
ven, waardoor dus onder meer de militairen
iemand zonder speciaal bevel kunnen ar-
resteeren en huiszoekingen kunnen verrich-
ten.
Te Sabadell, een stad van 30.000 zielen,
dichtbij Barcelona, is de burgemeester we
gens separatistische uitlatingen gevangen
genomen en de Catalaansche Club gesloten.
Ook te Barcelona zelf verwachten de Sepa
ratistische leiders elk oogenblik bun ar-
restatie.
Hier en daar is de acht-uriige aTbeidsdag
afgeschaft en vervangen door dien van tien-
uur-werk. Geen wonder, dat, vol-gens berich-
ten van de Fransch-Spaansche grens de
opwinding in arbeiderskringen groot is.
Reeds is de algemeene staking in Bilbao ge-
proclameerd en een. Algemecm Comity van
Actie gevormd.
Er komen wegens de censuur slechts wel-
nig berichten door. Toch worden nog enkele
bijzonderheden bekend.
A1 de bij de beweging betrokken generaals
zijn persooolijke vrienden des Konings en
behooren tot de aristocratic. De beweging is
uiterst-conservatief en heftig anti-liberaal.
De publieke opinie werd door de gebeurte-
nissen verrast en men kan nog met zeggen,
welke houding de natie tegenover de gebeur-
tenissen zal aann-emen.
Alba, de voormalige Spaansche minister
van buiten-landsche Zaken, is te Brussel ge-
arriveerd en heeft een belee'fdheidsvisite bij
den Spaanschen gezant gemaakt.
Naar wij in een Spaanschen brief aan dte
Times lezen, heeft Don Santiago Alba aan
Primo de Rivera een brief geschreven oni
hem zijn voornemen mede te deelen, voortaan
in het buitenland te verblijven enhem te
voorspellen, dat Spanje binnenkort een twee-
de Mexico zal worden. De voorzitter van het
directoire antwoordde met het verzoek, dat
Alba den regeeringsauto, dien hij voor zijn
vlucht gebruikt heeft, zou terugzenden.
Marines de Altoucemas, die pas afgezette
premier, heeft aan. dten president van het di
rectoire het verzoek geriicht het tegein hiern
aanhangige p-roces zoo spoediig mtogelijk te
doen. aanvangen.
De oud-premier verkiaandle voor een fami-
fe-hezoek naar Irun te moeten veritrekiken en
alda-ar de !bevdlen van het diretitoire te zullen
afwachfen.
De divide gouverneur heeft die burgemees-
ters der steden Sabadall en Tar-rasa ontsla-
gen wegens hun houding die ails separatis-
tisch beschcnrwd woxdlt.
De gouverneur gelastte, dat op de open-
bare gebouwen a1teen de Spaansche vlag mag
wapperen.
In Madrid! kom imen dezer d-a-gen vreemcfe
tooneelen medemaken, itoen hPndendten regee-
riingsamWenaren, die tot mi toe hun- sailaris
in ontvangst namcn- zonder ooit op hiun
bureau :te komen, zidi tojgevolge die nadruk-
kelijke orders van den president van1 het di
rectoire, zich! haasttten hum' werkzaaimheden
weder op te vatten. Vroeger hadden- zij., die
een gemakkelijik regeeringsbaantje haddlen',
de gewoonte agenten te zenden ora bum sala
ds te toucheeren. Generaal Primo dte Rivera
faoopt nu, door hen te dwingen dagelijks vijtf
uur te werken, op straffte van oomiddlelilijk
onitstag bij. afwezigheid, do-or een dergelijfcen
ffiaatrqgel btelangrij'ke sommen te besparen.
DUITSCHLAND EN HET
LI JDELI JK VERZET.
Uit groo'te industrieele kringen wordt ver-
nomen, dat, in weerwil van den ongunstigen
indruk, welke Poincare's red'e op het rijkska-
binet heeft gemaakt, de voorbesprekingten op
intensiever wijze worden voortgezet.
Volgens dezelfde bron heeft de rijksregee-
ring door den voorzitter van het gaxantie-
comdte Hugu-enin, aan Poincare de int-rekking
van de door de rijksregeeri-ng uitgevaardigde
verordening, waarin het lijdelijk verzet gere-
geld wordt, en hervatting der reparatiebeta-
lingen op grond van een voorloopige overcen-
korns-t op de volgende voorwaarden aangebo-
den:
Opheffing van dte militaire controle in de
industrie-bedrijven; opheffing van de aMui-
ting van de grens tusschen het bezette en- het
onbezctte geb-ied; herstel van de pers- en ver-
gaderingsvrijheid; terugkeer van de ui-tgewe-
zenen en invrijheidstelling der gevamgenen.
De rijksregeering veridlaarde, dat deze
voorwaarden moeten warden beschouwd als
de alleruiteiste om den weg naar definitieve
onderhandelingen te effenen.
DE FIUME-KWESTIE.
De aansteling van den Italdaamschen g&-
neraal Giardino tot gouverneur van Fiurne
heeft de openbare meaning in- Bdgrado pijn-
I'ijk verrast. In het kabinet van dien minis
ter van- Buiten1andsche Zaken was het ge-
rucht reedis bekend voor de publicatie. De
feladen verklaren, diat Italia annexionistische
bedcelingen koestert.
De Italiaansche gezant bradit een bezoek
op het ministerie van buitenlandsche zaken
en verklaarde namens die Italiaansche regee-
ring dat de benoeming van Giardino geen
verandering m den rechtstioestand van'
Fiume beteekent. Het is een noodzakelijke
maatregeH tegen die nitbredding van extreme
elementen.
De oommentaren vain dte Italiaansche jpers,
hetreffende de zending van' generaal Giar
dino als miilifcair-gouvenieur van Fiume, leg-
gen er den nadrulk op, dat geen' sprake is
van een veikapte poging tot annexatie vain
de zijde van Italie en1 dat derhalve uit de-
zen stap hoegenaamd geen verwikkd'ingen te
vreezen zijn.
H-ET CONFLICT TUSSCHEN ITALIe
GRIEKENLAND.
Gister zijn weder eenige van de voorwaar
den, door de Gezantenconferentie aan Grie-
kenland voorgeschreven wegens den moord
op de Italiaansche leden van de grensafba-
keningscommissie bij Janina, op behoorlijke
wijze vervuld. De Grieksche vloot loste voor
Phaleron 21 saluutschoten in1 tegenwoordig-
heid van Britsche, Fransche en Italiaansche
oorlogsschepen. Op hetzelfde uur had in de
kathedraal te Athene een gedenkdienst
plaats voor den vermoorden generaal Telli-
ni en zijn collega's, welke werd bijgewoond
door de leden van het Grieksche kabinet en
de leden van het diplomatencorps.
DE B'EIERSCHE N1ATIONALISTEN.
De oproep tot aaneensluiting, welke Hi#-
ler thans voor den zooveelsten keer heeft uiitr
gevaarcigd, 'heeft ith'ans dit resultant gehaid,
dat zich de drie vereenigingen „Oberland-
verein", „Rei'chsfl'agge' en .jTurnatoteaJliung"
van de nationaal-sociialistisdhe Duiitlsche Ar-
beidterspartiji, ondler een driemianschap heh'ben
vereenigd, waarvan ook 'Hittler lid is. De
nieuwe vereeniging diraagt dien naam v<
Kampfgemeinschaft Bayertf' en schijL
blijbbaar een zorgvuildlge keuze to zijn uit de
fascistische eliementen, d. w. z. dte meest ac-
tieve van dte aatiieve elementen.
COMMUNISTISCHE ACTIE IN BEIE-
R'EN.
Volgens berichten- uit Baden is de beken-
de Berlijnsche communist Eichthorn, die
kort voor de revolutie politiepresident van
Berlijn sedert eenige dagen in Baden om
de arbeaders tot communistische actie aan te
sporen.
Over den toestand te Freiburg wordt be-
richt, dat de geheele beweging thans een po
litick karakter draagt, omdat de economi-
sche eischen der arbeidens reeds in een over-
eenkomst met de werkgevers geiregeld zijn
Te Freiburg werden bij een demonstratie
voor het stadhuis twee personen gewond.
Na de afkondiging van den staat van be-
leg is in Boven-Baden de toestand weer rus-
tig.
Te Lorrach iegde het persomeel bij de
electriciteitswerken en de waterleiding het-
werk neer.
Het spoorwegverkeer is zeer belemmerd
Van de bladen die te Freiburg uitkomen, kan
alleen de „Volkswachter" (soc.-detn.) ver-
schijnen.
DE ENGELSCHE PREMIER TE PARIJS.
De Engelsche premier Balldiwin en zijn
Fransche ambigenoot P'oiacaite dejeuneerden
gister gezamenlijk in het Britsche gezamt-
schapsgcbouw. Daara-a haddten zij een on-
djerhoud, dat anderhalf uur dhurde.
Het volgende officieele communiqute werd'
te Parijs uitgegeven na het dejeuner:
'Hedenmididag had een bijeen-komsi plants
tusschen dte premiers van Franfcrijk en GPoot-
Brittanniie, waarvan zij1 gebruik rnaakten
om over te gaan tot het.uitwisselen van hun
gedachteni over den algemeanen politieken
toestand. Men kan niet verwachten, dat
Poincare en Baldwin- in staat waren, in den
loop van een ontmoeting tot een definitileve
oplossing te komen:, doth zij; konden tot hun
vreugde vastSttellen, dat hun beider mieendin-
gen' overeenstemden en dat er in geen enktele
kwestie eenig verschil van doel of verschil van
beginsel -is, waardoor de samenwerking der
twee landen1 in gievaar zou kunn'en wordlen
gebracht, waarvan zoozeer de regeliing en- de
vrede der wereld afhangen."
De toon van d-it communique heeft een goe-
den indruk gemaakt in polatieke -kringen lie
Londen, waar men hot beschouwf als zondter
een-igen twijJel bemoedigend. Pens-telegramh
men wijzen uit, dat ih Fransche poltieke
kringen dezelfdte voldoehing wordt geuit.
Men verwacht er een betere verstamdhouding
van tussahen Engteland en Frankrijk.
Baldwin brachit in den- namiddlag, verge-
zald van den Engelsdhen gezant, een bezoek
aan den Franschen president op het kastetel
Rambouillet. Nadat hij met den heer en> me-
vronw Millerand thee had gedronken, haid
de Engelsche premier met Millerand1, in to-
genwoordigheia van den Engelschen gezant,
een gesprek, dat anderhalf uur duurde. Dit
onderhoud was bijzonder hartelijk.
HET NIEUWE IERSCHE PARLEMENT.
Het nieuwe parlement van den Ierschen
Vrijstaat is gistermiddag te Dublin bijeen-
gekomen. Op voorstel van president Cosgra-
ve en met den steun van- Johnson, den leider
der arbeiderspartij, is prof. Michael' Hayes
tot voorzitter gekozen.
Generaal Mulcahy stelde daarop voor,
Cosgrave als president te herkiezen, wat
dan ook geschiedda
In het nieuwe parlement, dat 153 leden
telt, hebben de republikeinen slechts 44 ze-
tels, doch men zal hun niet toestaan zitting
te nemen alvorens zij den eed van trouw,
zooals door het Engelsch-Iersche verdrag
wordt geeischt, gezworen zullen- hebben.
Een aantal republikeinsche vrouwen, voor-
zien van vaandels met opschriften als: laat
de gevangenen vrij, heeft getracht het par
lementsgebouw binnen te komen. Het is de
politie echter gelukt hiervan te doen afzien
zonder dat er incidental voorvielen.
GRIEKENLAND BIEDT VERONT
SGHULDIG-INGEN AAN.
De Grieksche minister van- Oorlog heeft
gistermiddag officieel aan de Italiaansche,
Fransche en Engelsche legaties de veront-
schuldigingen der Grieksche regeering aan-
geboden voor den moord op dte leden der Ita
liaansche missie.
De inscheping der lijken van generaal Tel-
lini en de andere slachtoffers had gistermid
dag plaats. Te Preveza werd door twee com-
pagnien infanterie en een tarpedojager de mi
litaire eer bewezen. Het .program voor de
plechtigheid van hedten bij Phaleron is op*
gemaakt.
AARDBEVING OP MALTA
Telegrammen uit Malta berichten, dat
termorg-en om half acht een hevige aardsi
plants had, die omtrent 12 seconden duurdie.
De gebouwen, voornamelijk te Valetta, schud-
den, maar het sch-ijnt, dat er geen groote
schade werd aangericht. Het door eene pa-
niek bevangen volk snelde de straten op uit
hunne huizen en de kerken-, waar juist eene
Mis werd- gecelebreerd. Naar berichit wordt,
werd de sdiok eveneens waargenomen op Si-
alie
TRAMBOTSINGEN IN MELBOURNE.
Bij een itraimbotsing, welke Zondagavond
te Melbourne plaats had, werden1 80 perso
nen gewond. Van veenhen hunner is de toe
stand ernstig. Ook Zaterdag zijn te Melbour
ne twee trams op elkaar geloopen.
Hierbij: werden dertif personen: gewond,
onder wie de Australische oud-kampioen ve-
dergewicht Spango.
ROUW-POSTZEGEt S VOOR PRESI
DENT HARDING.
In die vereenigde Staten wordt een rouw-
postzegel voor wijlen president Harding uit
gegeven. Driehonderd raillioen twee-cents
zegeis zijn hiervan in omloop gebracht. Deze
zijn in zwarte kleur uitgevoerd en dragen de
beeltenis van den president. In de bovenhoe-
ken staat links het jaartal 1865 (het geboor-
-tejaar van wijlen president Harding) en
reoh-ts 1923. Het eerste blad van dleze post-
zegels, hetwelk van de pers towaim, is aa»i me-
vrouw Harding ten geschenke gegevgn.
Naar de Evening News" meldt is er in de
Vereenigde Staten slechts een precedent van
dezen aard, nX die uitgave van de president
Linooln-6erie.
GROOTE BRAND IN HET
SCHWARZWALD.
In het dorp Wolferding in het Schwarz-
wald brak in een zaagmolen een' hevige brand
uit, welks vlammen zich al spoedig mede-
deelden aan de belen-dende gebouwen in het
geheel werden 26 woningen in de asch ge-
legd. Door den brand zijn ongeveer 100 per
sonen dakloos geworden, terwijl de aange-
richte schade wordt geschat op een kwart
mill-ioen gou-dmark.
DE BRAND TE BERKELEY.
Omtrent den brand in de Californische
stad Berkeley, welike ongeveer 40.0i00 inwo>-
neTs telt, wordt nog gemeldl:
Htet onitstiaan van dien brand! is te wijten
aan de boschbranden, welke in verschillenide
gedleelte van Amerika woeddten, o.a. ook in
de onmidldeillijke nabijheid van Berkeley. Door
een hevigen Noordenwind werden de vl'anit-
men dermaite aangewaldkerd, dat weldha een
groot dteel van dte stad in lichtelaaie stond.
De plaatselijke brand-weer was niet bij mach-
te het hevige vuur meestler to worden, of-
schoon talrijike sthdenten en 'andere inwoners
ijverig assiStsntie veriieeaiden. 'Uit enkele na-
burige steden1 moest in allerijl hulip worden
ontbodlen..
Een aantal huizen werd door middled van
dynamiet qpgeblazen, ton einde uiithreiding
van den- brand tegen te gaan. Desmiettemin
werd een bebouwde oppervlafcte van een
kwart vierk. miji geheel1 verwoest. Behalve
een groot aantal woonhuizen' verbranddten
ook eenige handtelsmiagazijnen. Sommige
koopfliedlen wisten- een -gedeelte van hun hauir
delsgoederen uit de vlammen te redden, ter
wijl' ook een vrij groot aanitat inwoners er in
slaagde een- gedeelte van hun ihboedtel in vei-
liighe'id te hrengen. Van- de hewonerS d-er door
het vuur aangetaste stadsdeelen wordlen nog
26 vermist, 25 zijn er gewond
'De opwinding order de bevofking is zeer
groot'. Htet tooneel van den brand -levert een
jammerlijken 'aamblik op. Ook to andtere
plaatsen to Californie hebben dte bosdhr-
branden schade aangericht.
E'EN TRIAGISCHE HUWE LIJ KSDAG
Gisterodhtend heeft te Londen een- hoogsi
tragiSche gebeurtenis plaats gegrepen. Maan-
dag werd- het huwelijk voltrofcken- tusschen' den
40-jariigen burgemeester van MaldOn to het
graafschap Essez en' dte 25-jarige do-dhter
van zijn ambtelijken plaatsvervanger. Het
echtpaar was voornemens de wittebroodswe-
ken op de Kanaal-eilanden' dloor te brengen
en kwam gisteren op weg diaariieen to de
Britsche hoofdisitad1 aan. ODei jonggehuwdteni
namen hun intrek to het Hotel- Cecil.
Na aldaar hedeno-chtend gemeenschappe-
lijk het on-ibijt te hebben genuttigd, begat het
jonge paar zich naar zijn appartemen-ten op
dte vierde verdieptog. Hder verwijderde ae
jonge vrouw zich gedurende eenige mtouten.
Toen zij -terugkeerdie, lag haar man dbod op
de binnenplaats. Hijl was tijd-ens haar afwe
zigheid uit hot raam geval-len.
DE PUZZLE.
Het is to Frankrijk gebeurd, dat iemand
zich aanmeldde voor inlijvtog to het VTeeu-
deltogen-legioen. Men stelde hem de gebrui-
kelijke vragen: naam? leeftijd? nationaliteit?
Hier aarzelde de recruut en zei toen:
Mijn moeder was een Zuid-Amerikaan-
sche. Zij trouwde to Italie met een Engelsch
man, maar ten -tijde van mijn geboorte be-
vondi zij zich .op een Spaansche boot, to de
Franscne wateren op de reede van Marseille.
Toen ik vijf jaar was, kwaimen mijn- beide
ouders om het leven bij een spoorwegonge-
luk; ik werd als kind aangenomen door een
Duitscher, die mij to die Vereenigde Staten
opvoedde.
„Dank u," antwoordde de officier, „wi'i
zullen u tokhrijven als een Volkenbond.
BELANGRIJKE BESLUITEN TE
WAGHTEN?
De Dui-tsche minister van arbeid, Braun, is
v-an' znij verlof naar Berlijn teruggeroepen to
verband met de besprekingen over het staken
van het lijdelijk verzet. Het rijfcskabinet heeft
to deze aangelegenheid een zeer belaogrijke
besprektog gehoud'en, als basis waarvan de
conferenties dienden, die men met de 'leiders
der axbeider&bewegtog to het bezette gebiec
heeft gehad. Bijzonderfiedcu omtrent deze ka-
binetszitting zijn niet gepublioeerd.
EEN LEVENSMIDDELENDICTATOR
VOOR BEIEREN.
Uit Munchcti wordt gemeld-, dat de Beier-
sche regeering van plan is can een1 levensmid
delendictator te benoemen, die bevoegd zai
zijn alle maatregelen te nemen, nood-ig can de
leveosmiddelenvoorzieaing in Beierea siaande
te houden.
BUITENLANDSGH GELD TE
BERLIJN IN BESLAG GENOMEN.
Een ,X>evisen"-razzia" die to alle cafe's te
Berlijn is gehouden, heeft goede resultaten
opgeleverd. In besliag zijn genomen: 3120
dollars, 26 ponden, 373 giuiden, 1402 Tsjech-
Slow. kronen, 475 Zwitsersche francs Vooris
Oostenrijksche kronen, Poolsche en
Sovjet-roebels.
CHINEESCHE ZEEROOVERIJ.
Chineesche troepen hebben te Foochow aan
d'e Boven-Yang-tse onlangs het Japansche
stoomschip „Yi Yangmarie" aangevallen. De
kapitein en een andere Japanner werden ge-
dood. Nu blijfct, dat deze troep-en een Ja-
pansch- hoofdingenieur en nog anderen vast-
houden, waarvoor zij een- milhoen dollar los-
geld vragenzij dreigen deze gevangenen te
zullen dooden, wanneer de NoordeSjke troe
pen optrekken,
De Zuidelijek troepen vielen Tsjanshe aan
en vuurden1 17 September op een Japansch
stoomschip en een Engelsch schip. Deze
laatste boot werd door een Ikan'onneerboot be-
geleid, die terugvuurdeL
DE BOSCHBRANDEN IN CALIFO'R-
Nle.
De Liberliie" publiceert een berieht uit San
Francisco volgens hetwelk uitgestrekte gebie-
den in brand staan. Duizenden personen
moesten midden to den nacht vluchten. Hon-
derden huizen zijn verwoest. Men vreest, dat
een zestal dorpen volkomen vernietigd is. De
steden Bayspring en J-ohannisburg zijn geheel
platgebrand.
KORTE BERICHTEN.
- Door de Franschen zijn eenige dagen
geleden te Bonn 13 milliard M. in beslag
genomen, die bestemd waren voor geregelde
rentebetaling. Het verzoek van1 het gemeente-
oestuur om dit bedrag vrij te geven, werd1
thans geweigerd.
Omdat de meelprijs thans meer dan 1
milliard is, hebben de Berlijnsche bakkers
besloten om den prijs voor brood op 12 -mil-
lioen te bepalen.
In het gedeelte van Marokko, hetwelk
tot het Fransche protectoraat behoort is het
metrieke stelsel togevoerd.
Het Russische hooggerechtshof heeft
den Franschman de Tournefort, als verdacht
van spionnage te Batoem, ter dood veroor-
deeld.
Uit de kerk van de Heilige Maagd na-
bij Gethsemane zijn juweelen, zilveren lam-
pen en heiligenbeelden gestolen.
De cafehouders in Keulen hebben be-
sloten om met 1 October te sluiten, daar
door de verhoogde belasttog hun bedrijf niet
meer loonend is.
D-E MILJOENENNOTA.
De Standaard (a.-r.) is van oordeel, dat
de ernst van den toestand onbeschroomd on
der de oogen wordt gezien.
Er is niet getracht bestaande tekorten
Weg te redeneeren; evenmto zijn de cijfers te
donker gekleurd.
Een stijgtog van het tekort van 1923 op
1924 met ruim 60 millioen, zou zelfs de
vraag kunneni doen rijzen- of een geraamdte
stijging van 116 op 140 millioen tekort voor
het jaar 1925, dus slechts 25 millioen meer,
niet wat te rooskleurig is; of men dus wel
voorzkbtig genoeg is geweest met het dek-
ktogsplan op 140 millioen te baseeren, Te
voorzien is toch dat de middelen voor 1925
allicht 15 a 20 millioen lager zullen zijn
dan over 1924 en dan is er niet heel veel
voor stijgtog van uitgaven over. Zal de reke-
ntog kloppen, dan zal wel heel streng ge-
waakt moeten worden tegen het kltounen der
uitgaven.
Dat de Regeering ten slotte ongeveer 1/3
van het te dekken bedrag op de salarissen
der ambtenaren denkt te vinden, komt ons
niet onredelijk voor, hoe hard het velen moge
toeschijnen. De tokomens to het vrije bedrijf
loopen als sinds 2 jaren hard- achteruit. Dat
de ambtelijke groep het eenige volksdeel zou
zijn, die dit niet zou ervaren, aan wie dit
zou moeten voorbijgaan, kan- ons niet op re-
delijke wijze duidelijk worden gemaakt.
Etodelijk wenschen wij er onze voldoentog.
over uit te spreken, dat de Regeering, naar
verl-ui'd-t, de 30 millioen nieuwe belastingen
nagenoeg geheel uit de heffing op het ge
bruik van genotmiddelen denkt te vinden.
De Tij-d (r.k.)
Wat men van dit program ook m&ge den-
ken, niemand zal durven beweren, dat deze
nota betreffende den werkelijken toestand
van's lands ftoancien aan duidelijkheid iets
te wenschen overlaat. Te gepaster tijdl zullen
wij alsnog to de gelegenheid zijn over ver-
schillende onderdeelen van 's Minister Co-
lijn's groot reorganisatieplan onzer staats-
ftoancien ons oordeel te zeggen. Voor heden
kunnen wij: volstaan met een woord van
waardeertog voor deze nota-, wat getuigf
van een helder tozicht ten van ernstigen
moed. Met de ,J)ezuiniging in perspectief"
zal het Goddank welhaast gedaan zijn.
De tij-d, dat men door lapmiddelen den
schoonen schijn trachtte te redden, is nu ge-
lukkig voorbij. De tekorten- op de staatsbe-
drijven worden niet 1 anger weggedecreteerd,
maar eenvoudig op den gewonen dienst ge
bracht, waar ze thuis hooren, om zoo spoedig
mogelijk te worden weggewerkt door wer-
kelijke vermtodering der uitgaven; en te be-
ginnen met 1925 zullen, behoudens to het
geval het betreft de liquidatie van vroeger
genomen maatregelen, geen- posten- meer ten
laste van den crisisdienst worden gebracht.
Aan het afschuifsysteem komt dus" ook een
einde en- dit verheugt ons des te meer, om
dat het zuiver stellen van de cijfers de eer
ste eisch is om tot een gezonde reorganisa-
tie van onze staatsfinanden te komen.
In de oogen van Het Volk (s.d.) wierp dte
peering „het masker af":
Wat de regeering thans aan bezufaigfagen
voorsMt to die toelichttog tot de staatsbe-
groottog overtreft alles, wat ook de zwart-
alligste pessimist voor mogelijk zou heb-
en gehouden.
Op de verlaging van de salarissen doelen-
de ,schrijft het blad:
Ten koste dUs van het levensgeluk van al
le personen to openbaren en half-openbaren
dienst. Door dus de ambtenaren to een uit-
zondertogspositie te plaatsen en hen, to af-
wijktog van alle andere staatsburgers, een
root deel van het tekort te doen dekken.
let is niets andters dan naakte willekeur te
genover personen, die de regeering, meer
dan de overige staatsburgers, door hun loon-
verhouding to handen heeft.
Daarnaast moet de sociale verzekertog er-
aan gelooven. De bij-dragen van 21 milli
oen aan het Invaliditeitsfonds en van 12
millioen aan het Ouderdomsfonds, worden
eenvoudig geschrapt. Of hierdoor de gehee-
e sociale verzekertog gedesorganiseerd
wordt, schijnt geen onderwerp van overwe-
ging te maken.
Daarnaast wordt de xnvoertog van't ze-
vende leerjaar, met bijbehoorende uitbrei-
ding der leerplicht met een jaar, uiigesteld
tot. 1930. Weg dus een verbetering van
het volksonderwijs, die met zooveel hoop op
verhooging van het ontwikkelingspeil der
:>evolktog begroet was. Zoo handelt de re
geering eener richttog, die eenmaal met de
euze: „Het geestelijke voorop!" de massa
>edroog. Ln dezelfde lijn ligt het uitstel van
I let wetsontwerp tot wijzigtog van het mid-
delbaar onderwijs.
Het wetsontwerp op de gezondheidszorg
hlijft eveneens voorloopig liggen, met het
oog op de kosten. Wat, zorg voor de ge-
zondheid des volk? De gezondheid van den
gulden is het eenige waarvan de regeering*
Colijn vervuld is.
Maar het ergste van al is misschien nog,
dat de geheele steunregeltog voor werkloo-
zen geschrapt wordt. Er mag, zegt de re
geering, nu deze zorg niet van tijdelijken
aard blijkt, „niet langer afgeweken worden
van den weg, dien- de Armenwet wijst ter
voorzientog to de nooden van hen die geen
middelen van bestaan hebben'' en dus moet
leel de werkloozensteun verwezen worden
naar de gemeentelijke armen-zorg. Met een
slag worden aldus de reeds door de schrap-
>ing der nood-uitkeertog gedupeerde ge-
neenten en de vele tienduizenden „uitge-
i rokken" werkloozen getroffen, die nu aan
de verarmd-e gemeenten worden overgelaten
en tot bedeelden gemaakt. Elk sociaal begrip
omtrent het wezen1 der werkloosheid wordt
aldus met voeten getreden. Met een ruk
springen wij jaren en jaren terug. Deze
maatregel is zoo hondsch, dat wij hem zelfs
van Colijn nauwelijks zouden hebben ver
wacht. En Fockema en Simon Maas zullen
triomfeerend lachen!
Door dit ruwe hakken met het slagersmes
ALRMAARSCHE COURANT.
