Mkmaarsche Courant
alle Handelsdrukwerk
Boek- en HandelsMkerij
v.h. Herms. COSTER ZQON,
F E TJIL L1T OR.
De oezlohtbare hand.
Voordam G 9, ALKMAAR.
■V
Vrjjdag 19 October.
m.
m*.
Honderd Vijf «n Twintlgste jaargang,
ONOEOORLOOFDEHUURVER-
HOOGINGEN.
Het is de Huurcommissie te dezer stede ge-
bleken, diat er verhuurders van woningen
zijn, die, zonder nadere goedieuring van de
Commissie, de huren van de door hen ver-
huttrdie woningen hebben opgevoerd nog
boven de toegelaten bedragen van 50
boven den huurprijs van 1 Januari 1916,
\oor woningen welke op dien datum 6.
o{ minder per week deden, of van 3734 %f
boven den huurprijs van 1 Januari 1918,
voor woningen weike op dien datum 6,
of meer deden per week.
De Commissie wijst rha'drukkelijk op het
ongeoorloofde en strafbare daarvan en noo-
digt /murders zoowel ats onder huurdeks nit
dch iter zake te \venden tot den Secretaris der
Huurcommissie ter gemeente-secretarie, ten
einde de huren tot W wettelijk gjeoortoofde
bedragen te doen ierug brengen.
Alkmaar, 16 October 1923.
De Huurcommissie vooraoemd,
O. J. VERKER'K, Voorzitter.
F. H. VAN DIJK, Secretaris.
Stadsnieuws
HET DOEL VANDE THEOSOFISCHE
VEREENIGINlG IN DEZEN TIJ'D.
De Blavatsky-loge van de Theosofische
Vereeniging Nederlandsche afdeeling hier
ter Steele heeft (hare wintercampagne gister-
avond hervat met een openbare vergadering
in De Unie. De kleine zaal wasi zeer goed
bezct. -
De heer L. Zaadnoordijk opende de verga
dering met een welkom aan de aanwezigen,
daarbij de hoop uitsprekende, dat door de
lezing van den heer Petrus blijvende belang-
gtelling in de theosofie mocht worden ge-
wekt en daarbij1 med'edeelende dat ten huize
van den spreker gaarne alle gewenschte in-
lichtingen over theosofie worden gegeven.
Hierna was het woord aan den heer C
Petrus Czn., van hier, die zei te zullen po-
reni uiteen te zetten het doel van de theoso
fische vereeniging in dezen tijd.
Spr. begon met er op te wijzea, dat er zoo
veel verschil is in karakters en ontwikkeling
dier mensehen en ook bij de dieren. De levens-
uiting bij mensch, dier en plant is zeer veel
uiteenloopend, het kan zelfs zijn dat de or-
ganen die het leven onderhouden, niet merk-
baar zijn (bij de bacterten b.v., met welker
levensuiting toch wel degelijk rekening moet
worden gehouden.)
Hebben wij, om het leven van_ bacterien
na te gaan, de microscoop gebruikt, zouden
wij niet ook kunnen naspeuren of er niet nog
een hoogere mate van ontwikkeling valt waar
te nemen dan men gewoon is te zien? Spr.
geloofde dat een zoo hooge ontwikkeling wel
bestaat. Tal van heilige boeken, gelijk spr.
aangaf, geven die zekerheid. Het ligt ook op
den weg der evolutie om aan te nemen dat
het leven opklimt van de laagste tot de
hoogst denkbare ontwikkeling. Langzaam,
zeer langzaam, loopt de weg der ontwikke
ling omhoog, hetgeen spr. zeer aanschouwe-
lijk voorstelde.
Er is in alle leven een zekere regelinatig-
heid van1 steeds terugkomend'e momenten,
evenals ook de aarde regelmatig om de zon
draait, het zaadje zich ontwikkelt tot plant,
enz. Men meent dat alles van zelf gaat,
maar daarin vergist men zich toch ten zeer-
ste. Er gaat niets van zelf. Evenmin als' een'
huis kan ontstaan zonder dat verschillende
mensehen er hun werk aan geven, zoo moet
er ook leiding zijn in de dingen der natuur
en der wereld, een voor ons onzichtbare lei
ding.
De leiding der Wereld berust bij de hoog-
ontwikkelde intelligenties, de oudere broeders
der menschheid, die de, #Witte Loge" vormen.
Zij werken alien onder leidinig van den
Orooten Bouwmeester. Naast dezen staan
de leeraar voor de stoffelijke wereldhervor-
roing en die voor het onderwijs, resp. in de
theosofie genoemdi Manoe en Wereldleeraar.
Er zijn in het wereldtijdperk zeven men-
echenrassen, alle weer verdeeld in zeven
onder-rassen. Er zijn dus als het ware zeven
scholen met zeven'- klassen, van wie elk een
bepaalde functie heeft te vervullen. De or-
ganisatie van die functies geschiedt door de
Manoe en naast hem staat de Wereldleeraar
voor "godsdienst en' onderwijs. Zoo eeft
ledere klas hare leeraren.
In elk tijdperk der geschiedenis zijn groo-
te figuren geweest, die niet regeerden met de
fjzeren scepter der macht, maar met die der
liefde. Zij werkten samen aan den opbouw
der wereld, aan een nieuwe beschaving, en
het te opmerkelijk cCat dit altijd het sterkst
viel waar te nemen' aan het einde van een be-
paald beschayingstijdptrk.
Tbans leven wij in het vijfde hoofdras en
daarvan het vijfde omderras. Spr. merkte op,
dat de groote leiders van een onderras bun-
ne werkzaamheden altijd nog een zekeren
tijd uirtstrekten ook onder het nieuwe, het
komende hoofdras.
Spr. ging na wat de growftoon en het
symbool waren van de eerste onder-rassen
van 'het vijfde hoofdras, die steeds door den
Wereldleeraar werden gegeven.
In het vijfde onderras verscheen de leeraar
als de Christus en het symbool was het kruis,
de gronditoon de individualiteit en opoffe-
ring en dienst. Ieder voelt zich afzonderlijk,
als een individu. Maar als wij goed zien,
merken we een toename van godsdienstzin,
een willen leven ook voor anderen.
Uit de geschetste voortdurende ontwikke
ling volgt, dat aangenomen mag worden,
dat die evolutie zal aanhouden en dat men
mag vertrouwen, dat er weer een nieuwe
Wereldleeraar zal komen. Kwam die niet
steeds, als de wereld moe was, de beschaving
dreigde te niet te gaan, oorlogen en geruch-
ten van oorlogen steeds tcrug kwamen en
allerlei hatuurrampen verontrustten? Zoo
immers is het ook nu.
Met voorbeeldten toonde spr. nog aan1 die
groote overeenkomst van den tijd van nu
met dien van twintig eeuwen geleden, in het
bloeitijdperk van de Romeinsche geschiede
nis. Geen bepaalde godsdienst, de Romeinen
namen na den oorlog tegen de Grieken de
goden van dezen over en daardoor ontstond
op godlsdienstig gebied een groote chaos, die
bij yelen een verlangen naar meer eenheid in
godsdienst opwekte. Toen kwam de Christus,
echter minder om de Romeinen als wel om
de na dezen komende volken eenheid in gods
dienst te brengen. Het streven der Romeinen
der alle mensehen, zonder onderscheid. Zij
leert, dat wij alien &n zijn in de wereld en
daarom broeders. Het te nog dikwijls moei-
lija dat voldoende te begrijpen, omdat wij
te beperkt zijn in de stof.
De theosofische vereeniging wil een kern
vormen, waarin de krachten zijn samenge-
I trokken tot groei en ontwikkeling. Haar v/erk
is d;us alien te verzamelen, die kunnen sa-
mengaan met den grondtoon: broederschap
i tot heil1 der menschheid.
Spr. schetste hierna hoe enkelen reeds iets
hebben ontvangen van het licht, waarnaar
aller levensdoel gericht moet zijn en dat zij
leiders en als dienaren der
het zijn die als m t
menschheid moeten optreden,
gste
te
naar de wereldheerschappij is zeer bevorder-
lijk geweest aan de verbreiding van den
nieuwen godsdienst.
Is tegenwoordig ook geen groote verdeeld-
heid alom en is ook niet nu waar te nemen
een zekere wegbereiding voor den komenden
Wereldleeraar? Heeft die wereld van nu niet
zeer veel overeenkomst met die ten tijde der
Romeinen? Zeer zeker, meende spr., en hij
noemde 'daarvan verschillende- aanwijzigin-
gen, om te concludeeren, dat de geschiedenis
zich herhaalt, alleen op wat hooger plan,
dikwijls tengevolge van den hoogeren stand
van de techniek.
Ten alien tijde zijn de groote leiders werk-
zaam geweest en sterk konit dit uit in de
laatste 25 jaar eener eeuw. Spr. toonde dit
nader aan, waarbij hij begon bij 1475, met te
herinneren aan het begin van het tijdperk d#r
renaissance en noemde de uitvindingen "van
de boekdrukkunst, enz. Zoo gaf elk laatste
kwart eener eeuw zijn bijzondere geestelijke
impuls.
In omstreeks 1875 viel waar te nemen de
groote opkomst van het socialisme en ook de
stichting dier theosofische vereeniging, als
stroomingen van het geestelijk leven, waarbij
mevr. Blavatsky den strijd aanSond tegen het
starre dogmatisme eenerzijds en bet materla-
lisme anderzijds. Zij leerde ons weer kennen
de wetten van evolutie, van Carma en van
rei'nearnatie. Zij wees op de broederschap.
Den door haar gewezen weg moeten wij vol-
en. Een der plichten van de Theosofische
om haar
brengen tot de hoogste ontwikkeling.
De heer Zaadnoordijk dankte hierna den
heer Petrus voor zijn duidelijke uiteenzettin-
gen, hopende dat velen in zich zullen voelen
opkomen een verlangen om meer te weten
van die theosofie. Daarvoor dient dan de cur-
sus, die weer staat te beginnen en die gratis
kan worden gevolgd door ieden
De heer Petrus vestigde nog de aandacht
op de in de zaal aanwezige boekentafel, waar
velen der aanwezigen daarna verschillende
boeken inzagen1.
Door Douglas Valentine.
(Sdirijver van De man met den Klompvoed).
Geautariseerde ventaling van W. E. P.
(Nattruk varbodca)
8)
Maurice stootte hem aan met zijn elleboog.
„Daar is zij!" zei hij.
Desmond Voelde neiging om hem ruw van
zich af te schuddien'. Die stoning deed hem oni-
aangenaam aan, want a! zijn aandadhjt was
gevestigd op dat wonderlijk rnoode meisje met
haar zilveren itiara-achtigcn ho'Ofdinoi en haar
donkerbruine huM, die sterk contrasteerde
met) haar Zilveren toilet met het stij'f wijid uit-
staande plwirokje. Zij zat, ais een afgodst-
beeld, op 'n schitterenden zwarten troon; aan
haar voeten met de lange gepolijste nagels,
lagen haar aanbidders in die meeste fantastii-
sche feleeding. Het afgodsbeeld begon te ele
ven, de muziek van 'hist orkeat verstomde. Toen
begon een zware troni zijn nerveus-ttrillendi
geroffel, de schelle tonen van een dwarsfluit
voegden zich erbij en de danseres hief zidh
hoog op de teenen op haar troon en begon
een1 langzamen, kwijnenden dans. Haar silan-
ke liichaam sitrelete en hoog zich, terwijl de
pauken steeds wilder direundleni, en nu ten dan
een koperen bekkenslag de overprikkelde ze-
nuwen nog aanhitste.
>De dianseres was de gratie zelve. Haar
lachaam was lenig en soepel als diat van een
.'ereenigmg is de menschheid van onwetend-
heid te bevrijden, daar deze de bron van alle
ellende is. De menschheid moet leeren de
wetten van Carma en rei'nearnatie.
De eerste is die van oorzaak en gevolg, de
wet dat elke handeling een gevolg te voor-
schijn roept (door deni apostel Paulus uitge-
drukt als: Wat de mensch zaait, zal hij'
oogsten.) Er zijn handelingen, waarvan het
gevolg nu nog niet valt waar te nemen, om
dat dit waarschijnlijk ligt buiten ons tegen
woordig bestaan. Dan komt dat gevolg in
het volgend leven, en dan komen1 wij aan' de
•wet van die re'incarnatie. Onze handelingen
worden op aarde verricht en *de gevolgen
komen ook op aarde, zij het dan in het vol
gend bestaan.
Spr. kwam hierop aan de Ontwikkeling van
het vijfde onderras, als gevolg van het feit
dat de hoogste ontwikkeling in het vierde be-
reikt was. Wij zijn thans op het punt, dat het
vijfde onderras op het eind van zijn tijd is
en dat weldra het zesdie zal ontstaan.
Het is reeds vastgesteld, door het Bureau
van Volkenkunde in Amerika, dat daar een
nieuw menschenras zich bezig is te ontwik-
kelen, waarvan spr. de kenimerken aangaf.
Dit nieuwe ras is een der werken van de
Manoe om lichamen te vormen, die geschikt
zullen zijn voor de uitdfukking van hoogere
geestelijke eigenschappen. Ook de Wereld
leeraar is reeds bezig aan de voor het nieuwe
ras noodige kenteekenen: er ontstaat reeds
een beweging van broederschap.
De theosofische vereeniging gaat daarop
voort door die broederschap te prediken on-
PATRTMONIUM.
Gisteravond vergaderde de Christel. So-
ciale Bond „Patrimonium" afd. Alkmaar, in
de kleine zaal van die Harmonic.
De voorz., de heer G. H. Hoijtink, ver-
zocht de aanwezigen te zingen Ps.*89 7 en
8. Daarna las de voorz. Ps. 60 en opende de
vergadering met gebed. In de eerste plaats
heette de voorz. dc afgevaardigden' van het
Boadsbestuur en Ds. Meijer in het bijzonder
hartelijk welkom. Hij achtte zich spteiaal ge-
roepen om op dezen avond, een propagan-
da-avond, de ledien op te wekken om toe te
treden als lid van „Patrimoniura?'. Daarna
hield de voorz. een inleiding en verklaarde
de vergadering voor geopend.
De seer., de heer van Heerden, las het jaar-
verslag, waaruit o.m. bleek dat de. vereeni
ging „Patrimonium" werd opgericht hier ter
stede op 8 Dec. 1902 en stand hield tot 1904.
Daarna sliep zij in tot 1907, toen zij ont-
waakte en bleef bestaan tot 1911. In dat jaar
weder een kleine insluimering tot 26 Oct.
1922. Op die vergadering werd een bestuur
gekozen, bestaanoe uit de heeren: O. H.
Hoijtink, voorz.; Jac. Bruijn, 2e-voorz.; Van
Heerden, seer.Wolter^ penningmeester.
Verder werd de naam der vereeniging, tot
dien „Chri«telijke Werkliedenvereeniging",
veranderd in „Ohristelijk Sociale Bond „Pa-
trimonium". De 15 leden die toen toetraden,
.zijn thans aangegroeid tot 96 en enkele do-
nateurs. In het algeloopen jaar werden 7
bestuurs- en 7 ledenvergaderingen gehouden.
De hear Drost bracht verslag uil van den
lezerskring van ,,Patrimonium", waaruit
•bleek dat de bedoelihg was> om _tegen een
geringe vergoeding vooral de geillustreerde
pers "to de chr. gezininen ingang te doeni vin-
den.
Hierna werd het woord gegeven aan den
heer Appehnan voor het verslag van de pro-
pagandacommissie.
Vervolgens kreeg de penningmeester, de
heer Wolter, gelegenheid tot het uitbrengen
van zijn verslag.
De heer Beeremans, afgevaardigde van
den Prov. Bond, gelegenheid krijgende om de
vereeniging te fehciteeren met haar jaarfeest,
wees speciaal er op dat de vereeniging om-
gedoopt was in Christel. Soc. Bond, hetgeen
spr. ten zeerste betreurde, omdat de vereeni
ging was opgericht door de Werkliedenver
eeniging en men daarom den naam niet had
moeten veranderen.
De voorz. antwoordde hierop dat het
woord: „Werkliedenvereeniging" #veranderd
was in de eerste plaats om ook de patroons
ie zien toetreden tot den- bond. Want het was
toch moeilijk om te zeggen tegen de pa-
troons: treedt toe tot de Werkliedenvereeni
ging.
De voorz. las daarna een ingekomen stuk
van den Chr. Nat. Werkmansbond, afd.
Alkmaar, waarna 20 minuten werd ge-
pauseerd.
Na de pauze werden staande gezongen
twee coupletten van het Wilhelmus.
Daarna werd een rede gehouden door Ds.
Meijer. Deze merkte o.a. op dat hij niet van
plan was om een rede te houden, maar te
spreken een broederwoord tegen de broeders
en ook tegen de zusters die mee doen aan po
litick. Hij sprak o.m. over: Het Koninkrijk der
Hemelen in verband met Patrimonium.
Na een korte pauze werd gelegenheid ge
geven tot het houden' van een collecte, daar
de vereeniging een tekort had van plm. 60.
Deze bracht op de som van 24.12%.
De voorz. dankte Ds. Meijer voor het ge-
sprokene.
De voorz. stelde verder voor om tot eere-
voorzitter te benoemen Ds. Meijer, hetgeen
met applaus werd begroet, zoodat deze geen
f kans zag osn daaraan te ontkomen.
1 Vervalgens werden ten gehoore gebracht
een nummer door een pianist en violist, het-
welk met applaus werd beloond.
i iHet woord was daarna aan den' heer A.
Bruin, als afgevaardigde van de A.-R. Kies-
vereeniging, die de vereeniging feliciteerde
met haar jaarfeest. Ook werdi het woord ge-
voerd door een afgevaardigde van de Geref.
jongel. Vereeniging Paulus".
De voorz. bracht hun hartelijk dank voor
het gesprokene en wekte vervolgens alien' op
om vooral te komen op de vergadering van
Donderdag 25 Oct., waar bestuursverkiezing
zal plaats hebben.
De voorz. bracht verder dank aan alien
die medegewerkt hadden om dezen avond te
doen slagen, waarna op zijn verzoek Ds.
Meijer de vergadering met dan'kgebed sleot.
HET PROTESTANT1SME EN HET
KATHOL1C1SML IN DEN T'EGiENi-
WOORDIGEN TIJD.
In het gebouw „de Unie" behandelde gis
teravond L)r. G. Ohlemuller uit Berlijn .u
een door de afd. Alkmaar van de Evangeli-
sche Maatschappii belegde vergadering, het
onderwerp „Het Frotestantisme en het Ka-
thUicisme in den tegenwoordigen tijd".
Ds. heette de aanwezigen en speciaal Dr.
jongen. Zij had dait vuriige, fctiadhitige en le-
vendige, diat aan een panther deed deniken,
zooals ze daar uiitkwam' tegen dien- achiter-
grond van exotische kleiiren. De gratie van
haar bewegimgen, die veribliindende pracht
van de kleuren op het tooneel, de stijllvcllile
groepeering van haar aanbiddters, dat alles
vormde een scljouwspel, diat het puhliefe in
adiemiooze stiilte hield, totdiat het goxdijn viel.
Toen Desmond zich omkeerdle, zag hijl.dat
Stranigwise opstond.
„Ik dacht erover oin even ach'tar het too-
nieiel ttle gaan", zeide hij1 achteloos.
„Wat? Orni N'ur-el-Din te zien? Duivels,
dan ga i'k mee!" riep Desmond onmiddellijk.
S'trangwise maakte bezwaar. Hij wist niet,
of hij hem mee'toon nemen; het zou wel eens
moeilijk 'kunnen iraan... een anderen keer.
Maar Desmond stond va'stberaden op.
„E)e drommel hale je, als je me hier achter
iliaat, Maurice", lacbte hij, „natuurlijk ga iik
mee! Zij is't 'prachiigsite wezen, dat ik ooit
gezien heb!"
En dus tgingen ze tensillotte samien.
HOOFDSTUK III.
Mackwayte ontmaet een oude kermis.
Dien avond liet Nur-el-Din het puiMieto vijf
minuten' op zich wachten. Dit was het hoogte-
punt van een heele serie van dergelijfce onver-
geeflijke misdadien tegen die reglemeniien van
het theater. Het resultaat was dat Mackwayte
na vier enithousiaste teru'groepingen, vani het
Ohlemuller, secretaris van den Evangelische
Bond en generaal secretaris van het Interna-
tionaal Verhond van Protestanten 'te Berlijn,
welkom. Spr. decide mee, dat de inleider naar
hier was gekomen om de verhoudingen in ons
iand te bestudeenen, te 'leeren kennen en de
interaationale bandm te versterken, wait hij
ook op zijn rondreizen in Zweden en' Zwttser-
land gedaan had. Spr. hoopte dat dezen'
avond er toe zou injuragen, dat de sterk par-
ticuralistische Hollander een ruimeren blik
zouden krijgen en daardoor meer besef van
re groote noodzakeliikheid van1 international
Protestantsche organisaties tegen de voorti-
schrijdende macht van het ultramontanisme.
Dr. Ohlemulllier dankte Ds. Baar voor diens
waar woord van welkom.
Spreker ving aan' met te zeggen, d'at zijn
onderzoekingen hem hadden geleerd, dab de
karatoteristiek van het politieke Katholicisme
was, dat Katholieken waar zij in de min-
derheid zijn in de negeering, in het bekleeden
van posten, in het ibestuur van land1 en ge-
meente gelijkheid, hetzelfde rechfren verdraag-
zaamheid eischen. Waar het ecliter in de
meerderheid is, daar is hiervan geen sprake
meer; daar wordt alles bepaallid door het z.g.
kath'oilieke volks-gievoel, dat niet verdriagen
kan, dat men protestantsche amibtenaren enz.
zou verlangen.
Rome tracht overal terreln te winnen.
•Van alle kanten bericht men een verster-
king van het Roomsch-Katholicismc, een
doortastend profijt trekken van' die tijdsomL
standigheden, een agress'ief v66rgaan op
ieder torrein van het private en' openbare le
ven. Ecu woord uit den tijd, waarin men Hol
land in 'hot Spaansche dwangbuis willde ste-
ken, het woordi „Tegenreformatie" heeft een'
nieuwen tolan'k getoregen, en op vele plaafsen
is het Protestantisme in een benarde posi'tie
geraafct.
De oude bij uitstek kaiholietoe staten ItaiHe,
Frankrijk en Belgie, behooren tot de profijt-
trekkers van den oorlog, zijn toegenomen in
land, volk en inVlO'ed. Nieuwe staten met
overwegend katholieke bdvolking zijn ont
staan: Po'len, Lithauen, Iceland. In de voor-
malige staten van Oostenrijfc is het katholieke
element overheerschend gebileven. Duitsch-
land, eens een bolwerk van het Protestantism
me, is door oorlogsverlies en afstan'd van
grond'gebied' ongeveer 13 milliioen inwoners
en 66.000 vierk. K.M. land kleiner en mach-
telooa geworden. In verband met deze terri-
toria'le wij'Zigintgen heeft het Vaticaan- een
groote bedrijvigheid ontwikkeld, niet zoozeer
van religieuzen dan well voornamelijk van po-
litieken aard. Terwijl die veranderde en nieu-
,we staten nog druk bezig wareri met hun be-
stuursinrichting, verschenen reeds de diplo^
matieke agenten van het Vatieaan, pause-
lijke nuntien en delegaiten, om hun politieke
opdrach't 'ten dienste der kerk uit te voeren.
Vo6r den oorlog waren er in Europa 6 diplo-
mat'ieke vertegenwoordigers van den pans,
heden zijn er 15. Duitschland, dat in zijn
verwarring op allerlei gebied ontwikkelings-
mogelijkheden bied't voor O.W.ers, heeft 'twee
1 To or spaedlgo adorering van
is Uw adres
een eer, ten alien' tijde de trouwste groep van
Zijtne Heiligheid, den paus, te zijn!'
De geest van Rome is niet nationaal en
daar waar een nationaal program naar vo-
nen komt is het met de R. K. staatkunde >ge-
i daan. Met de reldgie gaat het in de R. K- lan-
den bergafwaaris.
In de R. K. landen willen groote groepen
van het Pausdom niets meer weten,
Van de 5 millioen Kat'holie;ken in Tsjecho-
Slowakije scheiden 1% millioen met 118
priestens zich in de N'ationale Katholieke par-
tij af.
Ook in Italic, Frankrijk cn Oostennjk-
H'ongarije leedi Rome sniaitiellijk te dragen
verliezen.
Vandaar dat in speciaal Protestantsche
landen Rome zich buitengewoon inspant.
Rome is de baas in Hollands dat is de al-
1 gemeene indrulk en deze indruk werd1 ook in
I Skand'inavie gevestigd tijdens het bezoek van
I Kardinaal van Rossem, toen toevallig de Hol-
landsche vloot ook steeds de piUaaitsen dO'or
van Rossem bezocht aandeed en steeds saluut-
schoten loste. Het feit, dat het Vatieaan naar
Skandinavie uitsjuitend Hollandsche pries-
ters zond, droeg er ook toe bij aldaar den in-
i druk'te vestigen dat Holland Roomsch is.
I Den katholiek valt het moei'lijk in de pro
testantsche geloofsopvatting een gelijkwaar-
d'ige eigen vroomheid fe erkennen.v In het
gunstigste geval is hij de meening toegedaan,
die ieen moderne katholiek in Duitschland zoo
uitspreekt: „De Christenheid voor de deur
der Keriic is slechts in z66verre Christendom,
als zij katholieke elementen bevat". Hij moet
let houden met de spreuk: „Extra Ecdesiam
nulla salus: d.w.z. naar hedendaagsch
spraakgebruik: In die .groote verwarring van
onzen tijd is de katholieke kerk alleen de rots,
die den mensehen troost en lafenis in geeste-
lijken en tijdelijken n'ood schenken kan.
Op godsdienstig en kerkelijk gebied poogt
het tegenwoordige Katholicisme een Kruis-
och'tstemming 'be kweeken. Dit leeren de^ ge-
ijeurtenissen uit -de katholieke jeugdbeweging
Bijbelverbranding te Rome. Jeugddag in
Wittenberg.
Deze beweging idaait over op cultured! ge
bied
'heeft die paus over itivloedfijke katholieke
groepen in de parlementen te 'beschikkenIn
Nederland de Roomisch-Katholieke Staaits-
partij, .in Duiitschlanid het Centrum, in Oos-
tenrijk en Lithauen de kath. Christelijk-so-
dale parbijen in Zwibserland de conserva
tive katholliieke partij, in Italie -de Popularen
1 partij; Belgie, Polen en Ierland1 hebben- ka
tholieke partijen en regeeringem Van al deze
partijen kan men' zeggen;, wat graaf Bal le
st rem eens namiens het Duitsche Centoum
verld'aarde: „De partij rebent het zich tot
tooneel afstappendi, in eee ontzebtende herrie
terecht kwam.
Fletcher, de regisseur, stond daar Meek van
woede, omringd door het grootste deal van't
gevolg, dat Madame op haar reizen begdleid-
de. Dan- was er madame's kameniier, een 'keu-
rig FranQaisetje, Madame's impressario, een
di'kke, woordenrijke Italiaan, Madame's secre
taris, een ZuidsAmerika'ansdh joegeling, met
olijfkleuriige gelaatstinit, in een smoking met
fluweelen kraag en Madlame's eerste danser
in een soort Egyptisch gewaad, wiens ge-
zich't zeer ei'genaardig 'gesdhminkt was. Zij
praatten alien door elkaar en telkens her-
hiaaldle Etetdher woedend„En dezen keer
imoet ze van't prograimnia af of ik zet geen
voet meer in heb theater 1"
Toen riep een heldere stem:
„Me voila!"
en een bekooiltijke verschijning In een herme-
lijnen avondmantel kwam tusschen de groep
aangetrippeld1, fclopte dien regisseur even op
den sdhouder en zei:
„Allons! ik bera klaarf
Macicwayte's -giezdcht trok onder de laag
schmink in duizend pilooien en rimpelis. Want
toen zij hem in het oog kreeg, verheldeitle een
glans van blijdschap het gezicht van dfe dian
seres. Met uitgestnekte harnden kwam' ziji op
hem; toe en- riep uit
„Tiens! Monsieur Arthur!" terwijl hij uit-
stootte: „Wel, daar heb je kleine MarcelJe!"
Maar nu kwam de dlirecteur tusschenbeide.
Met de eene hand deed hij madame's avond-
manitel af, en niet de andere duwde hiji haar
met 'kradht het toqneel op. Zij liet hem begaan
met ieen vroolij'ken glimlach, haar domkere
oogen en witte tanden gl'insterden, maar ter
wijl ze wegiiep, zei ze nog tot Mackwayte
„Beste vriena, wacht op mijEt puis nous
causerons! Dan zullen we eens gezellig pra-
ten, n'est ce pas?"
„Een- heel oude kennis van miiji, lievelng",
zei Mackwayte tot Barbara, toen hij- weer
met zijn gewone kleerien aan bij haar 'kwam
achter de coulissen, waar zij naar het dan-
sen van Nur-elJDin keek. „Zij deed als 'kind
acrobatische tperen in- „The Seven Dupoote",
een voorsbellldng, waarimee vroeger veel gelci
verdiend werd. Dat moet.... laait eens kijken..
twintig jaar geleden- zijn, dat ik haar het
laatst zag. Zij was een aardig klein ding in
dien- tijdGoede hemelKlieine Marcelle een
groote sier! Hoe is't mo'gel-ijk!"
Zoodra Nur-elJDin van het tooneel a-
was, kwam zif regelredht naar 1 Mackwayte
toe; haar kamenier, die met haar mantel
stond te wacbten, werd eenvoudig op zij ge-
schoven.
„Beste vriend1", kirde zij in haar aardig
gebrokeni Engelsch, „het doet me toch zoo'm
pleizier u te zien. En di't is... diit is- uw doeh-
ter... ach ja! Zij heeft uW oogen, monsieur
Arthur...,' uw aardige, grijze Engelsdhe
oogen! Zoo'n groot meisje al.... och! zij
maa'kt, dat ik mij oud voel
Zij l'achte, ieen aardigen, helderen lach, en
wierp het hoofd achterover, zoodat de dia-
manten feebting, die zij om den hais droeg,
stralen schoot en flonkerde.
Philosophie zal slechts dan waarde hebben
als zij zich onvoorwaardelijk aan de theologie
onderwerpt. In de gescheidenis is toetssbeen
de uitspraak: ut in omnibus glorificetur Ec-
celesiaalles moet zich tot roem der kerk la-
ten verdraaien en uitleggen. Evenzoo in kunst
en litteratuur. Het Katholicisme moet.de bron
zijn van alle artistieke inspiratie en praesta
li e. Zoo tenminste fantaseert het nieuw-ka-
'tholieke kunstenaars- en schrijversgilde. Ota
den katholieken invloed op de cuiltuur te ver-
zekeren en vergrooten, worden- op aandrang
van Rome katholieke universiteiten voor ka
tholieken en leerstoelen ter verbreiding van
de katbollieke we-reldbestibouwing voor andiers-
denkenden gesticht.
Prof. Dr. Jos Schrijuen, de rector-magne-
iicus sprak bij de opening van de R. K. uni-
versiteit ooik reeds van Ro-omsche wetenschap
en Rpomsche cultuur.
Op politick gebied geldt eerst recht^ het
woord „Rome is de baas". Niet de Koningin
ds dit, noch de minister-president, maar de
prelaat Nolens.
Voor den protestant is hot Pausdom on-
aannemelijk. Hem geeft men daaroyer dan
■ook weinig en wijst m'en meer op -de verdien-
ste van den Paus voor kunsten en wetenschap-
pen.
Met veel ophef wijst men ook internaiiooaal
op de protestanten die Katholiek worden.
Voeit men hiertegen aan, dat in Duitsch
land van 1910 tot 1920 48000 mensehen van
protestant katholiek werden en 72000 van
katholiek protestant, dan snoeft men op de
kwaliteit.
Maar daarmede bewijst men- niets. Groote
namen zijn aan beide 'kanten te noemien..
Door internationaleu steun is het mogelijk
voor Rome om in de valuta-arme landen een
krachti'ge propaganda te voeren.
Het protestantisme 'is in Duitschland sterk
tegen den wand gedrukt, maar ook in Holland
met zijn protestantsche traditie is Rome de
baas.
In beide landen zijn de verhoudingen gelij'k.
Het Protestantisme is in -de verdediging
gedrongen'. Dat is geen verloren post; maar
het moet omzidhtig en 'krachtig geleid wor-
„Maar u konit mee naar m-ijn 'kamer,
niet?" ging zij- voort. „Marie, mijn mantel-"
en zij ging hem voor naar de lift.
Niurtell-Din's ruime kleedikamer was yoil
mensehen en Moemen. Haar gieheele kleine
h of hooding was daar bijeen' te midden van
een waar prieel van kas'bloemen en planten.
Boven alien stak de figuur van een officier
in uniform en met hem een- anderen langen
Engelschman in smokig.
Desmond; Okewood1 vond, dat hij nooit lets
bebooriij'kers had1 gezien dan de verschijning
van de danseres; zooals zij daar de kamer
bin,nen kwam. Haar mantel hiug Hos om haar
been, haar ademhaling was nog onrustiig na
<je inispannintg van den dans. Fen gitzwarte
krul was onder het lu-Chtige zilveren' hoofdl-
sieraad uitgesprongen -en met de eene kleine
bruine hand-, die van juwieelen sChitterde,
duwde zij den krul terechf, terwijl zij de an
dere hand uitstak naar Strangwise.
„Tiens, tnon capi'taine!" zeide ze. 'Desmond
keek met aandacht naar haar, bekoord' door
haar schoonheid, maar het trof hem, dat haar
stem lets onwiUigs, iets vijandigs 'had1.
Toen hoorde hij weer de diepe stem van
Strangwise, die zei:
Marcelle, ik heb een vriend' meegebraCht,
die heCll verlangend is kennis met'je be ma-
ken. Majoor Desmond O'kewood! Wij zijn
samen in Frankrijk in dienst geweest!'
De danseres vestigde haar groote, donkere
oogen op Desmond, terwijl zij; hem' haar hand
toestak.
Wordt vervolgd.
