ikmaarsche Gourant
N.V. Boek- en Handelsdrukkerij
v.h, Herms. COSIER ZOON,
FEPILIETON.
De onzichtbare hand.
Voordam G 9, ALKMAAR.
Zaterdag 1 December.
In en om de hooidstad.
uv.
Yoor bestellins^en van Boek-
werken en Tjjdschriften, zoo-
wei binnen- als buitenland-
sehe, feoadt zieh beieefd aan-
bevolen
Mo 888.
tm.
Hondsrfl Vljf an fwintigste Jaargang.
VOEDINOSTENTOONSTELLINQ
EN VISCHhPROPAGANDA.
Wanneer er iets is, waaraara hier dm laat-
sten tijd gefo gebrek is geweest, dan zija het
cemoonsteilingen van allerlei aardi, ea het is
een gelukkig verschijrasel, dat voor de meeste
daarvan de belangstelling z£6r groot was.
Een gelukkig verschijosel, omdat tentoonstek
liugcni, wanneer zij worden togericht door
dtsKundigen op het terrein, waarop men be-
zockers wil trekken, niet alleen zijn een aan-
gcnaam tijdverdrijf, doch bovendien daarvan
kan uitgaan een groote opvoedende beteekenis
en enorm practisch nut.
Er zijn tijden .geweest torn tentoonstellin-
gen in de eerste plants door het publiek wer-
den beschouwd als oper.bare vermakelijlkhe-
den, die men hoofdzakelijk bezocht om het
gemot van iuna-parken, tobagans en een aan-
tal meer van dergelijke uitsparaningen en dan
de tentoonstellingszaitem maar op den koop
toe nam. Tegen dergelijke, om de zooveel
jaren door een of andere groote stad op groo
te schaal' te houden matiomale of iratemafcio
uale exposities, kan natuurlijk geen bezwaar
bestaan, omdat die kumnen bevorderen een
groot vreemdelingenverkeer, dat de tentoon-
stelltog-houdande stad ten goede kan 'komen,
maar verinoedelijk hebben dergelijke tentoon-
atcllingen, althans vooreerst, hun tijd gehad,
omdat zij groote kapitalen vorderen m omdat
in de laatste jaren zdovele landen, ook ons
land, bun Jaarbeurzen hebben gckregera, cn
men tevens meer is gaan inzien, dat van"-
teiiioonstcllingen, over het geheel, veel1 meer
nut kan uitgaan,
Hei is een verblijdend feit geweest, dat de
in het nieuwe Kolotiiaal Instituut onlangs
gehouden tentoonstelling op het gebied van
hasidel, scheepvaart, nijverheid, kolonien een
heel groot succes is geweest, waaruit men
veilig mag besluitem, dat het Instituut, wan
neer het over eenigen tijd geheel voltooid is,
zeker zal kunnen zijn van de belangstelling
van duizenden voor al hetgeen onze kolonien
betreft
Niet minder gelukkig was het, dat ook de
Kunsttentoonstelling, gehouden in het Stede-
lijk Museum; de bloemententoonsteHing in
diet nieuwe gebouw achter de Ferdinand Bol-
straat en de daar gehouden tentoonstelling
op gasgebied, en later de letterkundige ten
toonstelling, uit Dem Haag hierheen ge-
braclit, de menschen vermochten te trekken,
zij alien bevestigden duidelijk, hetgeen: ik
bovan zeide, dat niet altijd de veffli'aJcelijkfhe-
den noodzakelijk zijn om de menigte te trek
ken, doch dat de menschen wel! willem komen
om te zien en te leeren, wanneer mem hem
datgene, waarop mletm aandadit wil vestigen,
hum maar op eem aangename manier voor
oogen worden gesteld.
Zulks geschied't thans oolc in het. Paleis
voor Volksvlijit dcor degenen, die etr'de ten
toonstelling op het gebied1 der „Vblksvoe-
ding" op touw hebben gezet, wdke de vorige
week werd geopend en dit tot en met 5 De
cember e.k. toegamkelijik zai blijVen, zoodat
menschen uit de provincie, die m de eerstko-
nde d'agen te Amsterdam moch+en komen,
iegenheid zullen hebben hun sehreden
r de expeditie op het Frederikspleira te
diten.
En wie weet of uit hetgeen mem thans in
het Paleis kan zien, geen aanleiding zal ge-
veu ook dergelijke propaganda-rentoonstellin-
pen te doen houden in andere steden van Nte-
derland. Want, deze tentoonsteling van
volksvoeding is beslist als een propaganda
nedoeld Zu'lks wordt reed's bewezen door het
feit, dat het initiatief er toe werd gen omen
door de redactie van „Volksvoeding", het
weekblad voor wetensehappelijke en practi-
sdhe kernnie van levensmiddeden en hygiene,
wel'ke redactie bestaat uit mannem, die door
hun warenkennis door dfe belangrijke betrek-
kingen door hen ingenomen bdj> gemeentelijke
keurir.gsdiensten, alleszins bevoegd' zijn te
constateeren, dat door het expoeeeren van de
baste voedingsmiddelen en liet'aantoonen van
de hooge waarde daarvan voor de volksvoe
ding nuttig werk kan worden gedaan.
Dat deze tentoonstelling voor volksvoeding
rompleet kan worden genoemd, zullen dege^
men. die haiar tot standi brachlten, zeker niet
wilien zeggen. Daarvoor ontbreekt er nog te
veel. Gaat men langs de „stands" en raad-
nlee»t men den catalogu®, dan ziet men de
leemten. De mensch leert nu eenmaal niet al-
■een van koek, havermout, kaas, margarine,
nine vleeschwaren, siropen, liimonades, sui-
ker, chocolade, conserven en tat van dergeliji-
Door Douglas Valentine.
(Sclirijver van De man met den KLompvoet).
Ge?.utoriseerde vertaling van W. E. P.
(Nadruk verboden)
„Wanneer kanonnier Barling, etc. zioh in
verbinciing stelt met de 'heeren zus en zoo,
procureurs, zal hij iets vernemen, dat voor
hem van groot belang is. Moeilijkheden met
betrddrinig tot den dienst 'kumnen uitl den weg
geruimd worden".
„Maar mijnheer", wierp Marigold1 tegen,
„de militatoe autoritelten ziillen voor dat
laatste niet iostaan, denkt u
,,Zouden ze niet?" antwoordde de chef
grimmig. „Dat zullen ze wel degelijk, alls ik
't hun zeg. Geen blinde amMenarij; met rnij
dlank je wdl;! En nu Marigold, vraag
Matthews om Bariing's regiinentnummer en
de rest in le vuilen en den. naam en't adres
van die procureurs, die dat soort zaakje voor
ons opknappen. En zag hem, dat wij dteze
advertentie tot naddr opizeggens toe dagelijks
geplaatst poeten hebbeni in de Mail, de Chro
nicle, Daily News, Sketch, Mirror, Evening
News
„En in de Star", viel Marigold, die tadii-
cale neigingen had, hem in de rede.
„De Star ook natuurlijk, in iedter gesval.
fee artikelen m«er, die man in on®e Irufde-
nierswinkels, comestiblts-winkeis, ena. ver
Knjgen kan.
Wat de voedingstentoonstelling er eene op
gr6cte echaal, men zou er ook groote afdee
iingen wilien zien van onze groentca, ons
bruit; van aardappelen, van brood, vleesdh,
boontn en erwten, wat niet al, en men zou
wilien zien hoe al die hoofd-voedingsmiddelen
op de beste ea goedkoopste wijze kunmen
worden bereid voor elk huisgezin, waar men
bier wat meer, daar wat minder op alle
kleintjes heeft te letten.
Maar, een tentoonstelling op ziilk een
roote schaal zou zeker heel wat meer voor-
ereiding hebben geeischt; h6el wat meer fi-
nancien hebben gevorderd en ook heel wat
meer ruimte, en aangenamer ruimte, dan die
welke thans in een gedeelte van het „Paleis''
aan de westzijde en de gaanderijen aldaax
beschikbaar was. Misschien dat Amsterdam
nog eens een groot permanent tentoons+el
lingsgebouw rijk wordt, dat er gezelliger uit-
ziet aan dit Paleis voor Volksvlijt, dat er in
der jaren loop door zijn lijdensgeschiedenis
en alie binnenbouw, en her-binnenbouw, nooit
beter en fraaier op geworden is.
Diit neemt echter niet weg, daltl de voediags-
tentoonstelling van thans een bezoek waard
is. Men kan er in elk geval zeker van zijn, dat
hetgeen er is tcntoongesteld, daar is gebracht
door finna's, die op hun gebied mogen gere-
kend worden tot degenen, bij wie het publiek
kan koopen met de wetenschap, goede waar te
zullen krijgen dlegenen, die tot ihet inrich1-
ten dezer tentoonstelling him naama leenden
en op het gebied van hygiene en warenken
nis hun sporen verdienden, zijn daar zeker
borg genoeg voor.
In thai van „stamdla" wordt duidldijk door
gedrukte mededeelingeti, door atatistische
gegevens, door mondelinge inlichtingea, de
beteekenis en de voedingswaardte van tal van
artikelen aamgetoend, tcrwijl bovendien de
gemeente Amsterdam door de expositie op 't
gebied van gaswezen en electriciteij: duidelijk
demoastreert hoe men door gas en eieccrici-
tei't in onzen tijd voedingsmiddelen op de
goedkoopste en meest hygienische wijize kan
:[oebereiden. De gemeente geeft bovendien in
een afzonderlijke afdeeling, door kaarten,
photo's en modeller! ,een interessant over-
zicht over het marktwezen op velerlei ge
bied, in deze groote stad, een expositie, waar
uit wel duidelijk blijkt, dat het oprichten van
flinke markthallen lang geen overbodige
weelde zal zijn zoodra Amsterdam wedler
eens wat beter in de dubbeltjes is giekomen,
dan op dit oogenbllik het geval is.
En bovendien maakt de gemeente hier op
een der gaanderijen een groote propaganda
voor haar vischvoorziening, daarin krachtig
bijgestaan door het nationaal comite voor
Propaganda van Vischgebruik, want die
visch-gebruik-propaganda is inderdaad de
clou van deze voedings-tentoonsteUing.
Zoodra ik den stand" van de gemeentelij
ke vischvoorziening genaderd was, waar
eenige versche schelvisschen en andere soot-
ten visch op de vischbank lagien, werd mij
door een juffer een kaart met het stedelijk wa-
pen bedrukt aangeboden. Daaronder staat
gedrukt „diat het doel der gemeentelijke
vischvoorziening is: de burgerij te voorzien
van goede en goedkoope visch en.1 het viseh-
verbruik te bevorderen, hetwelk geschiedt:
door dagelijlcschen verSchen aanvoer, hygie
nische behandeling, eerste kwailteit visch,
laagst mogelijke prijzen, terwiil de visch te
verkrijgen is in negen alle telefonisch
aangeslaten winidis, en acht Iflenlten somi-
migen dier winkels laten zelfs gratis thuisbe-
zorgen" Aan de andere zijde der kaart ston-
den gedrukt de namen der verschillende
vischsoorten en de genoteerde prijzen.
Op de vraag of de gemeente in concurren-
tie met den particulieren vischhandel moet
optreden dan wel of zullks uit den booze is
tegenover de belasting-betalende handelaars
in dat artikel, valt natuurlijk te twisten. Ik
ga 'Op die vraiag thiams niet in, wensch slechto
te constateeren, dat de gemeente in elk geval
een officieele reclame voor dit voedingsarti-
kel maakt en daarbij krachtig gesteund wordt
dear haar buur op deze tentoonstelling, het
Nationaal Comite voor Propaganda van
Vischgebruik
Daai' was men achter een toonbank bezig,
in navolging van de modeme Engelsdie
.fried fish: shop", visch en: schijfjes aardappe-
len te bakken, waarvan op een kartonnen
bordje den tentoonstieMing-lbezoeker door mais-
jes een pontie gratis ter keuring werd aan-
neboden. Met vele anderm.. die naast me
stonden:, heb ik dit ,/naaitje" gepnoefd en
zeer smakelijk bevonden. „Als u er nu nog
een glas bier bij tapt, juffrouw", zeide
iemand. die naast me stond, ,,kom ik eTken dag
bij u etcn" maar dat ging niet men
maakt hier propaganda voor visch, niet voor
bier. Op een an der deel der toonbank lag
ondcr glas nog ter keuring versche haring en
:k kreeg in vet-vrij- papier mede een geroofc-
te haring, die later, thuis gekeurd, voortreffe-
Meer bladen zal je beschermeling denk ik
wel niet lezen, is't niet, Marigold? Goed!"
'Hij sliak de hand uit.om afscheid te ne-
men. Maar mr. Marigold' hield stand. Hij
was il'angzaam in zijn uitinigen en: er waren
nog versdhillende dingen, die hij; met den
chef wilde bespreken.
„Het speet mij, majoor Okewood vanmor-
gen onder de lijst van vermisten aan te tref-
fen, mijnheer", zd hij. „Ik -had u juist wiillen
vragen..."
„Ja, vreesdijk >is dat, afschuwelijkzei de
chef. Toen voegde hij er aan toe:
„Als u weggaat, wilt u dan even: aan 'miss
Mackwayte vragen of zij' hter komt?"
De dbtectieve was gewoon aan^ verrassin-
2en, maar de chef kegelde hem toch nu en
dan finaal die deur uit. Eer Mj goed wist,
wiai! hij dfeed', was Marigold to: die wachtkamer
en dleed' wat hem gevraagd was.
Zoodra de begrafenis van: haar vadier
voorbij was, had Barbara erop gestaan weer
aan het werk te gaan. Het afsdiuweTijke
voorvaT van den' moo:rd' en het onderzoek dat
erop gevolgd was, sdhietnen' haar als een
vreesdijke dfroom, die haar dag en nadht
vervolgdle. Bij stitewijlgendb alspraafc had
niemand op het bureau verder op de treuriige
gebeurten'fe gezinspeeld. Zij was still weer op1
hlaar ^aaisje gefcrcpen, bescheiden, pundtte
eel, ijvteriio' als altijd'.
„Nteen belt is niet voor brieven", zei1 de
chef tot haar, toen' zij btomenkwam met haar
nodtieboek en potlood. wildie u vanmid-
lijk ia g^bteken. Bowndfen wertf wf] nrodege-
geven een brochure van niet minder dan
vijftig bladzijden druks, getiteld: ,,Vam vis-
schers en visscherij van visch en, visch-eten'".
Een keiirig geschriftje, verlucht met afbeei-
dtogen uit onze visscherijhavens, waarin een
beknopt, doch duidelijk overzicht wordt ge-
geven van onze visscherij, alsmede aanwijziu-
gen over het koopen en behandelen van ver
sche visch; een overzicht voorkomt van on
ze voomaamste vischsoorten, en waarin zijn
toegevocgd een groot aantal recepten om van
verschillende soorten visch een smakelijk en
voedzaiun maal te bereiden:.
Een van niet te onderschatten beteekenis is,
dat dit boekske wordt ingeleid door onzen be-
roemden autoriteit op het gebied van volks
voeding, Prof. Dr. E. C. van Leersum, direc-
teur van het „Nederl. Instituut voor Volks
voeding" en voorzitter der Gezondheidscom*
missie te dezei" stede. In dat pittig en prettig
gestelde voorwoord wijst de hoogleeraar „op
het voor de gezondheid verre van denkbeeldi-
ge gevaar van eenzijdige voeding", terwijl hij
dan besluit:
„En nademaal: lo. het vischgebruik, met
betrekking tot andere voedingsmiddelen hier
te lande, te gering is; 2o. visch to voedings-
waarde voor ander vleesch niet onder doet;
3o. visch, wat verteerbaarbaarheid en samen-
stelltog betreft, voor de voeding zekere voor-
deelen biedt; 4o. visch goedkoop kan zijn, als
er maar geregeld gebruik van wordt ge-
maakt; 5o. vischvangst een bron van welvaart
voor een belangrijk deel van de natie kan zijn
daar mag men met een gerust geweten het
volk toeroepea: eet meer vtsch".
Er zou nog genoeg over dit visch-boekje te
zeggen zijn, maar dan werd ik te uitvoerig
Slechta dit nog: al hedt deze voedings-ten-
toonstelling in het Paleis geen' ander nut dan
dat die visch-propagand'a „to §laat" en het
propaganda-boekje zijn weg vindt to Amster
dam, neen niet alleen to Amsterdam, doch
in geheel Nederland en gelezen en gevolgd
wordt door duizenden, dan reeds zal zij goCd
werk hebben gedaan.
SINI SANA.
Stadsnieuws
HET CONTRACT DER BOUWVAK-
ARBEIDERS.
Slechts een vijftigtal bouwvakarbeiders
hebben Woensdagavond gehoor gegeven aan
den oproep van het bestuur der afd. Alk-
maar van den Alg. Ned. Bouwarbeiders-
bond, om in de Societeitszaal der Harmonie
samen te komen, waar de hoofdbestuurder
C. van der Lende zou spreken over: „De
schandelijke patroonsvoorstellen tozake de
contractvernieuwing".
De heer P. Dekker sprak in zijn ope-
ningswoord zijn teleurstelling uit over de
geringe opkomst, die hij grootendeels toe-
schreef aan het slechte weer. Dan herinnerde
hij aan de woorden van baron van Harden-
broek van Ammerstol, die betoogde dat de
arbeidsloonen terug moeten tot beneden het
'eil van 1914. Zoo denken ook zeker de
ouwvakpatroons, blijkens hun voorstellen
aan de personeelen. Hierover zou, wegens
ziekte van den heer van der Lende, thans de
heer Achterberg, tweede voorzitter van den
Bond, het woord voeren.
Deze, hierop het woord krijgende, zeide
aat het tiental eischen, door de patroons
(Alg- Patroonsbond en R. K. Patroons-
bond) gesteld, wel zee; zwaar is. Zij putten
hun durf om deze eischen te stellen vooma-
melijk uit het feit, dat de organisaties der ge-
zellen lang niet meer zoo hecht zijn als voor-
heen.
De verschillende punten besprekend, be-
gon de heer Achterberg met den patroons-
eisch, die den arbeidstijd z66 lang wil stellen
als de wet toelaat. Deze eisch, zei spr.,
klinkt zeer bescheiden, maar als men de ges-
tie der patroons kent, begrijpt men dat de
langere werkdag zal komen zoodra de wet
voor de bouwvakarbeiders dien toestaat en
dat zij alles zullen doen om het zoover te
krijgen. Als deze eisch in de collectieve over-
eenkomst wordt opgenomen, kunnen de ar-
beiders zich niet meer verzetten tegen den
10-urigen werkdag, al is in overeenstemming
tusschen patroons en organisaties tot dusver
ook een kortere arbeidsdag overeengekomen.
Dat de arbeiders deze aanvulltog zullen ac-
cepteeren, trok spr. sterk in twijfel. Altijd
lebben de bouwarbeiders reeds mee van de
kortste werkdagen gehad, wat wel begrijpe-
ijk is bij den totensieven arbeid die altijd
van hen geeischt is. Spr. illustreerde dit na-
der en betoogde, dat de drang naar een ver-
korten werkdag alle reden van bestaan heeft
Verkorting van arbeidstijd beteekent een
beter, aangenamer leven. Zij kan den arbei-
der niet worden ontnomen, zooals wel het ge
val is met loonsverhooging, waarop immers
altijd weer prijsverhooging van allerlei arti
kelen volgt.
De argumenten, die de patroons voor de
voorstellen tot wijziging van het contract
aanvoeren, komen neer op dit: de economi-
sche toestand is zoodanig, dat wij niet kun-
dag een uitstapje naar buiten laten maken,
miss Mackwayte... naar Essex, naar Mill!
House to Wentfield... U Ibegrijpt ^-el, wila u
daar moet opzoeken niet waar? Ik begin een
beetje ongerust te worden, want we hebben
geen bericlxt gekregen sindls toji dlaar 'aange-
toomien is. Ik had! gehoopt, Ihem op heti spoor
van Nur-el-Dtoi te brengen, maar voor het
oogenblik schijnen we de pilarnk mfe geslagen
te heb'ben. Maar u kumli mijnheer O'kewood
alles verttellen wat wij van de vroegare ge-
beurtenissen to hot ffleven: van de dlanse'res
weten u weet wel, wat wijl van mlijn rran-
schen collega gehoorid' hebben, gister. Geeft
u hem! alle bijzondierhedian over het geval
Barling, daar weet u van, riietwaar? Goed,
en ziiet u dan: melleen eens van onzen ge-
mieensch'appelijken vriiend' te weten te koiraen,
wat hij: van' plan' is te doen. Ik will herni niet
overhaasten.... I'aat hij dlat vooral niet den-
'ken... maar ik zou wel graag wiillen' weten of
hij: eenig plan gemlaakt hteft Ziezoo gaat
u nu maiar op weg. Er to een1 mooie treto om-
sfreeks drie uur, die u binnen het uur to
Wen'tfield brengtMiaar pas goed op u zelf
MOrgen zie ik u dus wel!"
■Met de eene hand) al weer op die bel en
met de andere aan db telefoon, was de chef
dadelijk weer to zijn werk verdliept. Hij:
scheen' 'aan Barbara Mackwayte reeds nildt
meer te denken
Dien niam:i:dldlag ort kwart Vfor vijf kwam
Barbara door het hekje van Mill House en
lilep die oprijlaan op. Zij was te veet van hdt
nen concurreeren met fret huheidand, reden
waarom de werktijd langer en de loonen
naar beneden moeten.
Maar dit laatste zei spr. is niet ge
heel juist. Als aangenomen werd de voor-
gestelde loonsverlaging en verlengtog van
den werktijd, zouden de bouwarbeiders ten
slotte per week toch meer verdienen bij een
10-urigen werkdag dan thans bij den 8J4-
urigen. En waar blijft men dan met den
eisch dat er minder verdiend moet worden?
Dat ons land niet zou kunnen concurree
ren met het buitenland, betwistte spr, aan de
hand van cijfers uit het Kath. Sociaal Week
blad, die aangeven, dat de uitvoer der Ne-
derlandsche industrie steeds stijgende is.
Het argument der concurrence wordt
door spr. dan ook niet ernstig genomen. De
kortere werkdag to van te groot cultured be
lang om dien daarvoor prijs te geven.
Spr. gaf niet toe, dat werktijdverlenging
zou leiden tot werkverruiming en citeerde
daarvoor ook een artikel uit de „Bouwer",
die berekende dat de werkloosheid onder de
bouwarbeiders zou stijgen door elke uitbrel-
ding van werktijd. Er zou, als de patroons
hun zin kregen, zeker voor eenige millioenen
meer werk moeten komen, om alle bouwvak
arbeiders aan het werk te kunnen houden.
Een dergelijke vermeerdertog achtte spr. on-
mogelijk.
De patroons wilien to hunne nieuwe voor
stellen den vrijen Zaterdagmiddag doen in-
gaan om eto uur, waardoor, naar spr. uit-
eenzette, een heele hap zal worden genomen
uit dien middag, gezien het feit dat thans in
vele plaatsen de arbeid op Zaterdag om 12
uur rs middags eindigi
De overige voorwaarden der patroons vor-
men eigenlijk ten geheel. Thans moeten de
feestdagen worden betaald en vergoedingen
gegeven bij verzuim wegens huwelijk, militie,
regen, enz. De patroons wilien dit alles nu
afschaffen.
Er is veel gebeurd v66r dit alles werd vast-
gesteld bij de wet op't Collectief Arbeidscon-
tract en vele arbeiders hebben van deze be-
palingen geprofiteerd, zoodat de arbeider
niet altijd uitsluitend afhankelijk was van
het aaptal uren waarin gewerkt werd, gelijk
het vroeger was. Toen had men nooit zeker-
heid hoeveel men kon verdienen en deze on-
geregelde verdiensten werkten een ongere-
geld leven in de hand. Nu men bij verzuim
wegens regen 70 pCt. vergoeding krijgt, la
ten de patroons niet meer zoo gauw den ar
beid rusten, als het regent, waar vroeger
soms al ophouden bevolen werd als er nog
slechts regen dreigde. En als het inderdaaa
zo6 erg regent, dat men wel moet ophouden,
vindt de patroon voor de resteerende 30 pCt.
van het loon vaak wel werk, dat anders was
blijven liggen, wat voor den arbeider dus be
teekent een vol loon.
Om dit alles was spr. sterk tegen het in-
trekken van de vergoeding bij verzuim we
gens regen.
Ook het niet uitbetalen van feestdagen
was voor spr. niet aannemelijk, reden waar
om hij ook deze bepaling niet wilde zien ge-
schrapt, evenmin als uitbetaling bij sterfge-
val van naaste verwanten, huwelijk, beval-
ling etc. Als een en ander uit de collectieve
overeenkomst wordt gelicht, is de waarde
van dit contract tot mets gedaald.
Tegenover het laten vallen van een en
ander wilien de patroons een loonsverhoo
ging geven van twee cent per uur, d. w. z.
toplaats van een loonsverlaging to te voe
ren van 10 cent wilien zij het loon verlagen
met cent. Hun voorstel komt dus neer op
een vermindering met 2 cent van de loonsver
laging. Maar, zei spr., deze sociale maatre-
gelen zijn voor ons geen centenkwestie. Voor
ons is het de kwestie of -wij al dan niet terug
zullen keeren tot den tijd der ongeregelae
inkomsten met al de gevolgen van dien.
De ontheffing van de verplichting tot wer-
ken op Zondag wilien de patroons voorts nog
zien opgeheven, wat spr. ook niet kon goed-
keuren.
Een ander voorstel der patroons is, dat
het niet-naleven van het heele collectieve
contract door een of anderen patroon aanlei
ding kan zijn om het voor een heele gemeente
op zij te zetten. Spr. waarschflwde hier te
en, want hierdoor zou het handhaven van
et contract van kin patroon kunnen afhan-
en, en stellig is er in tal van plaatsen wel
,&n, die een of andere bepaling zal wilien
ontduiken. Wat zou dus het contract beteeke-
nen. als de patroons hierin hun zin kregen?
Verder wilien de patroons de bepalingen
van het contract niet erkennen dan in plaat
sen waar een afdeeling bestaat van hun
Bond. Dit mag voor de patroons goed zijn,
omdat zij ait moet worden toegegeven
modlijk aansprakelijk kunnen zijn voor niet-
naleving van't contract to plaatsen waar zij
geen afdeeling hebben, maar voor de arbei
ders bestaat het gevaar, dsat dan weer de
loonstrijd komt en bovendien het gevaar, dat
de eene patroonsafdeeling na de andere
wordt opgeheven. Spr. wees hierbij op den
nu reeds in Zutfen gevoerden strijd.
Hierop kwam spr. op het punt, dat het loon
station giekomen en die wiamideltog had1 haar
goed gedaan.. Ffet was een heerlijte zachte
middag geweest, maar toen de echemeirtog
tovi'el, was een zware donkere mtot komen
opzeien boven die voditige, lage vetdien. De
verwaarloosdte tuin van mr. Bellward's villa
was to gnauwen dlamp gehuld', toen: Barbara
de laan opliep.
Maar dd voiahtege dOodischheid vara het
terrein hraeht haar toch miiet to een gedrukte
stemming. Zij verhengdd rich to dit uib
sitapje to de friesdhe buitenlucht, bovendliera
wist zij; dat de tegenwoord'ighei'dl vara Des
mond Okewoodi die vage vrees wel zou ver-
drijvem, diie haar sihdis den moord! op haar
vadier raiet veriatten had. Zij had hem maar
twee keer oratmoct, diacht ze bijl zichzelf,
maar hiijl had iets beftlrouwbaars era zoraniigs
over zich, dat haar juislt de opwekktog gaf,
die zij noodig had.
Een witkiel aan het station had haar den
weg raaar Mill House uitgediuiid, want er wa
ren verscheiden spli'tsinigen:, miaari met be-
hulip van. de aanwijriingen van den vriandelij-
ken witkiel als een herbeng hiier of ddar, of
een vij'ver of een schuur, had Barbara haar
doel bareikt.
Onder de poort gekomen, trok zij aan de
bel, die vuil en raat was en luto:erde, hoe dlie
to het huto met groot lawaai' ovesrging.
(Hoe eenzaam was het huto, dacht Barba
ra met een huivertog. De mist werd1 elk
oogenblik dikfcer en 'scheen nu een groot gor-
dijta, dlat tussdilen haar en de oprijlaan1 was
der bouwarbeiders zal vaststellen. Dat loon
'wordt wel steeds door Jan Publiek schande-
lijk hoog genoemd, maar spr. stelde vast, dat
het contractloon voor geschoolden (thans
36), na aftrek van alle wisselvalligheden
van werkloosheid, regen enz. zeker niet bo
ven 30 is te stellen.
Dat loon van f 36 wilien de patroons nu
brengen op 31.20 en dat voor ongeschool-
den (thans f 28.80) op pl.m. 2b, wat na
bovengenoemden aftrek dan wordt resp. on-
geveer 27 en 22.
De tegenwoordige loonen zijn niet te hoog,
zei spr., al wilde hij niet ontkennen, dat er
b.v. in Amsterdam eenige jaren geleden veel
meer werd verdiend. Deze hoogere loonen
(dikwijls door het publiek overdreven) duur-
den echter slechts kort en werden alleen be-
reikt in overwerk en dan ook nog doordat de
Eatroons meermalen elkaar de arbeiders af-
aapten door veel meer te bieden dan het
contractloon.
De loonen der bouwvakarbeiders vergelij-
kende met die van rijks- of genieentewerklie-
den en ook van die in particulieren dienst,
constateerde spr. dat eerstgenoemden toch
bij de nieuwe voorstellen aamnerkelijk min
der zullen verdienen, terwijl zij dan boven
dien nog onder veel slechtere sociale voor-
waarden moeten werken (b.v. veel meer
werkloosheid hebben, vacantie misscn, enz.)
Dat de op het oogenblik nog in het bouw-
bedrijf betaalde loonen zoo zwaar zouden
drukken op de huurprijzen der woningen,
dat verlaging dier loonen beslist noodzake
lijk is, ontkende spr., daarbij „De Bouwer"
citeerende. Verlaging der loonen tot het peil
van 1914 zou op een huurprijs van 10 per
week slechts een bedrag van 66 cent uitma-
ken. Het is dus onjuist, dat bij loonsverla-
ing in het bouwbedrijf de huren zoo zouden
lalen als sommige menschen wel wilden be-
weren. De voornaamste oorzaak der hooge
huren zijn de hooge belastiugen.
De door de patroons voorgestelde ver-
slechtering zaj slechts leiden tot huurverla-
ging met hoogstens 12 cent en het is dus ab
surd om te verwachten, dat bij doorvoering
van het patroonsvoorstel plotseling veel meer
zal worden gebouwd.
Een ander voorstel van die patroons,
n.l. het vaststellen van het loon der onge-
schoolden in vrije overeenkomst tusschen pa
troon en arbeider, zal, naar spr. vreesde, lei
den tot de willekeur, dat er binnen niet al te
langen tijd slechts ongeschoolde arbeiders
meer zullen zijn en de loonen dus nog meer
naar beneden gaan.
De arbitrage-commissie, thans uit vijf le-
den bestaande, wilien de patroons op vier ge
steld zien, maar, zei spr., als er in het col
lectieve contract geen sociale bepalingen
meer bestaan, is die heele arbitrage-commis
sie overbodig. Het kon spr. niet schelen uit
hoeveel leden zij bestaat.
Tegenover de eischen der patroons hebben
de werkliedenbonden de 45-urige werkweek
terug gevraagd en dan nog iets, dat nog bij-
na nieuw is, n.l. het instellen van commis-
sies, die toezien op het goede naleven van het
landelijk contract en het aanstellen van een
bouwgedelegeerde op elk werk, die eventueele
grieven van het personeel nader belicht te
genover de patroons. Verder vragen wij, zei
spr., hoogere vergoeding van loon bij regen
en eindelijk het invoeren van vacantie.
Spr. was overtuigd, dat deze eischen der
arbeiders gesteld zijn in een minder gunsti-
gen tijd, zelfs vreesde hij dlat de werklieden
in den tegenwoordigen tijd tegenover de pa
troons wel een veer zullen moeten laten,
maar hij wilde toch niet gelooven, dat het
thans door de patroons voorgestelde zou
worden aangenomen. Dan maar liever geen
collectief contract en terug naar den con-
tract-loozen tijd van vroeger.
Spr. wist niet of het patroonsvoorstel van
thans hun laatste woord was of dat zij water
,in den wijn zullen doen, maar zeker noemde
hij het, dat de patroons niet met deze voor
stellen zouden hebben kunnen en durven ko
men, als alle bouwvakarbeiders hunne orga
nisaties trouw waren gebleven. Lummels
noemde spr. hen, die de organisaties den rug
toekeerden.
De heer Dekker, hiema de vergadering
sluitende, omdat geen der aanwezigen debat
verlangde, onderschreef den wensch van den
opigehangen. Op een afetarad hoorde zij; heiti
holle geplas vara een beek. Verder was er
geen geluid te bebemnen.
Weer trok zij gejaagd aan de bel era wacht-
te. Ira haar tasehjia had zij een electrisdh
zaMiaotaamtje (want zij! was een practisch'
persoontje), dat haaldie zij voor den: dag en
veriichittie er 'die deur mee. Mets dan een
stevig, massieve, ondioord'riragbare houten
oppervlakfteZij1 liep dd mist weer to en on-
d'erzocht de itamera, dli'e al bijna niet meer te
onderschdidlen waren. Ze waren doraker en
luguber.
Weer lnidde zij aara dte bel. Era weer alls
eenig aratwoord het luide gerirakel binnen.
Toen was alias weer stilBarbara begon on
gerust te wondlen. Wat was er met majoor
O'kewood gebeurd? Zij had begrepen, dlat er
geen kwestie van kon zijn, dat hij' het huto
verffidt, voordlalt de chef hem' het bevel dsar-
toe had gegeven. Waar was hij dan Hij was
er raiet de man naar omi die bevelen raiet te
igehoorzamen. Liever dan dad te veronder-
stellen, dacht zij dat hem iets overikomen
moest zijn. Was er ook hier bedrog to 't
spd1 gCweest?
Een plotsdinge vrees bekroop haar. Zij
greep de bel en Ifrok en took, totdlat zij' niet
meer toekken kon. De bel tingelaei en luidde
er.i diaverdc door het donikere hhis en bled
einlcMijfc stil. Barbara borasde op de deur met
haiar handen, want er was geen klopper,
maar het bleef stil btaraen. De grauwe mist
alleera werd d'ichter en dichter om haar been,
■toen zij onder het drui'pende afdakje'stond.
(Wordlt vervolgd.)
