Alkmaarsche'Gourani
N.V. Boek- en Handelsdrukkerij
v.h. Herms. COSTER ZOON,
Radiatelegrafie el Radiolelefonie.
Voordam C 9. ALKMAAR.
Zaterdag 1 December.
Drukwerken,
het plaatsen van advertentien
in alle bladen,
het leveren van alle Blnnen-
en Buitenlandsche Boeken.
het leveren van abonnemen-
ten op alle Binnen en Buiten-
landsche bladen.
No. 283 1923
Honderd Vijf en Twintlgste Jaargang,
V XJl
'Valiken zijn, evonaua de meeste andean
dagroof vogeis, vcgeLs van cafelc vormju.
Vooral in de riddertijden waren deze vogels
voor de valkenjachten zeer gezocht, en door
nxamiig edeivrouw zijin totim Ixeve naiaimipjie® ge-
wisseid' '.©gem die vogais, die man tetans our
faun roolvogeLeigenEcihappein verwensdir.
Zoo zijn- de tijden varan-jard en zco hang
ook dfe mteerdere of mdodere beschentning vaii
dieren af van omstaindligfaeden dear mien-
sclrem.
Tot de ecfato valken ten1 mien verscihddene
vcgd-soorten rekinen, docifa niet meer dan vier
daarvan kcrnen elk jaair in eenig aamtal in
ons land voor. Een paar andere soorten ko-
meni sfasdhitis nu en dan deze streken bezoe-
ken.
De valkein zijin in fact bezit van slllerke poo-
ten met groote, scherpe ldauwian, terwijl de
zvvare bovensnaveli, die benedenwaarts ge-
kramd is, aan weerszijden een tandvormlg
u-iitistefeksfel heeft. Aan bepaalde kleuren kent
men gewoonl'ijk alleen de oude vogcis, daar
de jonge dieren toil Aan, hfeii Vierdfe levensjaar
gedurig verkleuren.
De valken lleven bijnia uitsiu'itenid van
versch vleesch en vogels en fclfeine viervoe
tters worden al stoot end bemaich'fcigd. De
naam stootvogel is dan ook vooiral op' die val'J-
ken van toep'assinig. Vooral door het scherpe
gezichts- en accomiodaitievermioigen kuninen
deze vogels reeds op grooten afsKianid hum
prooi bemerken. Bij! geibrek aan beter voe-
den de vaUkvogels zich ook wel mist -insecten
en kruipende dieren.
Valken zijln gsen grooto voigelS, zooals
lleeken well meenien, daar ze aiienidten, gieren
en valken gewoomlijk in een adfeml no'emen.
De groofste der vallken is niet greater dan
een> gfewoon hoen, doch faiji is vee1! si anker en
vlugger van bouw. Door vlugfaeiid eni kriaidht
zijfa de vall'kera in stoat! dieren aan lib valllkn
en te vervoeren, die hun in zwaarte aaniinar-
kfelijlk overtreffen. Memigmmal ook wordit de
'buit verelonden op He plants, waar hij: ba-
miacfatiigid1 is.
Alls grooitsten der valken' faebben wij' te
noemen den Slechtvalk (Falco peregrinus pe-
regrinus Tunst).
Deze soort .werd in de riddertijden
aangeduid met dfem niaiami vain Edelvalk, ter
wijl tbans bij' ons nog voorkomen de plaiatse-
lijke namen Passagier en Noordsche Valk.
Bet mannetje meet bijnia 4 d.M., terwijl' hfet
wijtfje ruinx 5 c.M. danger is. De tfeenien van
dfeze soort zijn zeer Hang, elke rmiddfelste is
5 c.M1. De groolle zwarllb kneyelvlek is her-
roetrkend.
Omtrent hfet vederklieed vilndt men bij Scfale-
gel faet volgende vermfeld:
„De kleuren ondergaan, volgiens den llieef-
tijdi aanmerkelijike veranderimgen. In faet eer-
ete j-aar zijn de p oo ten, de naakte oogkhiinlg
en del wash u id grioena'chHi'gde vederen der
bovendeelfen zijn in den beginme donker, lat
ter mieer lidhtbruin. mieil iw of wtiteehtijge
vlekjes, die op den s'tiaart dwarsrijten vortnten.
De vederen der onderdfefelen zijn vuill wi't-
achtiig, met bruine overlangsehe vlekken. In
het twoede jaar zijn de pooten, de naakte
oogkring en de wasthuid ciitroenigeel, de vede
ren der bovendeeden zwartbruin, mbi! grijis-
blauwe vllekken, de ondierdbedeni min of meer
rosadhl'.iiig wit met -zwartbruiine vlekken', wellke
op den1 krop de gedaante van lengte-strepien,,
op de borst die van druppals of traneni heb-
ben, en. op de zijiden grooter, hartvormiig en
niet zeldleni meer breed dan dang ziinr. In' het
derde jaiar verkrijgen de ondierdeei fen, vo'or-
al bij het mannetje, een fraaie blauwachtig
grijze kleur. en die 'don'kere vlekken voor het
groots e gedfeelte de gedaante van dwarsban-
dtfn,. Evenwel verschdl1Jlen( de kleuren somitijlds
eenigszins, naar gelaiiig der vciorweipemdip-
m'ertelijlk is die afwijking vooral bij somimi-
ge oud'en., bij, welke het bruiitezwart vara de
iknevelylek zioh ook over dfe wangen uit-
strefet."
H'oewed de Sledhitvalfc ook well' irt dfen
broe.drij'd biji ons werd waargenoimm, trof
men hem in Xedcrland ibch niimmer a's
broedivcigel aan. Van Octo'ber tot Maahll kan
men hemi vrij geregeld bij' ons vinden, doeh
er kometh veel meer jonge dan oude voor-
werpen. Waar men kan, vervolgt men dezen
valk, dlaar kippen, diiiven en ander p'.iuim-
vee niet veilig voor hem zijn. Voor hat jaohb
veld is faiji een van dfe sdha^elijkstfe roovers,
diaar hij zooweil vol'wassien hazen;, fooinijmen,
eendfen1, patrijzen enz. durft aanvallen, ads
jongerfe dieren' dier soorten1. De Slechtvalk
broedit meer in hetf Noorden van Europa, dan
in Zuidelijiker slllrefcen. Hij miaakt zijn horst
zoowel in rotssplefcen ads op boomen. De eie-
ren zijn bijna kogelrond en voorzien van
bruine of roodlbruine vlfekben.
De Slechtvalk was eerdier voor de valke-
rijen van zeer veel bateekenis, en dfe Ntodier-
landische valkeniers, teen wetreldberoemd,
vingen de beste EdteTvallken in Nooorwegen,
Zweden en op IJsland. Veelll mioeiits en opt-
offeringvn nioest men zieh voor het vainigen
en africhten van jacMivallfcen! getroosten,
doch gedurig warden ook h'ooige prijzeni be-
dongen'. Voor een goed afgerichitian Edel
valk' werd in die dlagen miinsllfens 600 'be-
taalidi, toien 'een veel hoogere som dan1 nu, en
voor zeldteamie jachtvalken kon mien aan dfe
hoven wel eens duizenden guldens bedin-
gen.
'De kleinSte dier valken is het Smieflilteken
(FaHco aesalon aesalon Tunst.), hier en
daar ook Stfeenvalk, Blauwe Gier en Smial1-
failk genoemd.
Omtrent het voorkohieh van deze soort
zegt Mr. R. Baron Snouckaert van Sdhau-
burg: „Trekt in hell najaar, vooral in Oc
tober. talrijk db'or; het eetist komien' de jon-
gen, later ouden en jon'gen gemenigd. Be-
zoekt op den voorja'airsitrek, vooral in. April,
evenzeer ons Hand. Enkelen blijven dfem win
ter over (exemplaren1 van Februari en eindfe
Nbvemh'er in coll. Crtoimimelin en van Janu-
ari in coll. Artisook MeiVogfels bevinden
zich 'in dfeze verzamdiwgen'). Hfet vermoe-
dfen van Schlegel (p. XXI in de moot en p.
12, I860) dat dfeze soort op de Geldierschfe
heiidevelden1 zou brcedfen, is door geen laillere
'bewijzen gestaafdziji broed't op IJsland', in
N'oordblijk ScandinavW, to Groot-BrlttannK
enz."
Waar het Smelleken broedt, miaakt het
djn nesit op den grond, zoodait zulks ook op
me heidevelden zou kunnen plaats hebiben.
Je eieren, bruinachLig rood met onregelma-
jiige vlekken, wcrdfen gelegd tot een getail van
lifer of vijf. Het Smelleken, dat maar kilein
•a, evena&rt in mioed' en voUharding de groo-
.ere valiksoorten, en niet gem'akkelijk onf-
omii het vcgeltje, dialJ hij als zijn slachtiof-
er h'eeft uitgekczen, aan zijn vlugge bewe-
ingen. ''t Is een mooi vai'kje met een zui-
■er grijs'a'chtig blauw bovenlijf. B'ovon, dfe
ogen heeft het een wi'tte streep en zijn keel
13 ook wit. Zijn onderlijf is roes kleurig en
'oorzien van zwarte dwarsbandjes. Ook op
'en staarl heeft het zes lichte dwarsbandjes,
■n hfet einde ervan is een zwart v'ak, dat met
-en will1 bandje omzoomd' is. Dit is het, kflecd
'an, de oude vogiela; dat van de jonge dieren
ioet denken aan diat van de jicnge Slechltva1'-
'cen.
Het Smelleken, eenmiaal de iievelingsvogel
ran Koizerin Katharina II van Rusland,
verdi vroeger afgerichr voor her vangen van
klc'ine vogels, vooral diiuven en lijsters.
Oleic de Boomvalk (Falco subbuteo, subbu-
neo I,.) die mede BaiMet, Stootval'k en Blau
we Wielkel genoemid wordt, 'is maar'weiittig
grooter dan heit Smelleken. Hij' is voor ons
'"land zomervogfeli en broedt overad in bosch-
•ijke sitreken, doch norgens In. groot aantail.
Hiji ikenmerkt zich duor zeer lanige vleugels,
die in rust zelfs tot over dien staart reiken.
De jonge vogels dlragcn al vrij spoedig hfet
Weed, dali ook dfe oudte dieren hebben. Een
dbnkerbliauwe kleur vindt men op de bv -
venidieelen; ook de bovenhelft ofer wangen en
een vrij1 breede kn'eivelVliek hebben deze kleur.
De onderdeelen en het vcorhoofd zijn wit,
maar een roestroodfe kleur vindt men op die
schenkels en op die onderdekvederen van dlen
staart, terwijl* borst en bulk zwantaditige
lengtevlekken vertoonen.
De Boomvailk is een bruKlalle roover, die
alleen dan, wanneer hij geen1 varsch vogel-
vleesch weet (be verfcrijigera, muizen en insec-
ten zalli eten. In de nabijheid van zijn horst
wordfen befell wait oudle en jicnge vogels built
gemaakt. Zijn horst vindt1 mien op boomen;
de eieren gellijken op die van het Smdleken',
doch ze zijn wat groo'ter en meer regellmaitiig
gevlfekt.
Voor dfe valksrijien was dfe Boomvalk rniin-
d'er gezocihit dan de andere val'ksoorten, daar
hij mindier vlug is in het grijpen en dan ook
moeilijker afgericht kan warden
De vieide der bedheldfe valken' lis dfe Toren-
vailk of Cerchneis tinnuinculus itinnuniculius
(L.). Uit dfe plaaiselijike naimen als: Zwem-
mer, Roodfe W'iekfel, Roodvalk, M'uizenvan-
ger, Steenschmetzer, Krijter en Winwanner,
Wijkt wel, dat hij overal bekend is.
De schade door dieze soort aangeriohltl is
zeer gering, daar zij zich bijna uitsluitend
net. mud'zen voedt, wat uit ilailrijke maagom
dferzoek'in'gen gebleken is. Dat de klfeine vo-
gfells in hem geen gevreesden vijand zien,
Wlijikt wel dlaaruiit, dat ze di'kwijls hun nest
naken in de icnmiddfelliijlke nabijheid van het
torenvallknest.
In dfe vlucht zoowel als in rust kan men
den Torenvalk dadelijk van de andere soor
ten onderschei'den, daar hij een grooten en
breeden waaierstaart heeft en door de roest-
roode kleur der vederen wel opvalt. Vandaar
de naam Roodvalk. De roode vederen van
het bovenlijf zijn elk van een pijlvormig
zwart vlekje voorzien. Kop en nek heeft deze
valk grijsachtig blauw en de slagpennen zijn
zwart. De lange staart heeft aan het einde
een zwart bandje met witten zoom. De on
derdeelen zijn witachtig en versierd met
zwarte vlekjes. Het oude mannetje is fraaier
dan de jonige vogels en de oude wijfjes, die
meer rosachtige, dan roodbruine bovendeelen
hebben.' Op den staart bemerkt men, behalve
den eindband, nog tien smalle zwarte ban-
den.
Hij maakt zijn horst op torens, in molens
en boomen. In het laatste geval maakt hij
gaarne gebruik van een oud kraaiennest, dat
hij slechts een weinig stoffeert.
Als zeer zeldzaam bij ons voorkomende
valksoorten hebben we nog even te noemen:
den Giervalk (Falco rusticolus rusticolus L.)
den Barbarijschen Slechtvalk (Falco pere
grinus barbarus L.) en den Avondvalk
(Cerchneis vespertinus vespertinus L.) die
slechts eenmaal of 'enkele keeren bij ons
werd gezien en dus slechts noode tot onze
avifauna,gerekend kunnen worden.
J. DAALDER Dz.
door H. JANSEX,
(Dir. Rad'ioschoo'l Alkmaar-Heider).
XII.
Thans is de behandeling der drie-electro-
deniarap aan de beurt. Hierbij is .tusschen den
gloeidraad en de plaat van de lamp een
derde electrode in den vorm van een rooster-
vormig metalen plaatje aangebracht. (Waar-
om dit plaatje roostervormig moet zijn, zullen
we later zien).
Wanneer we nu ook op dit rooster een po-
sitieve of n^gatieve potentiaal brengen ten
opzichte van den gloeidraad,welken invloed
zal dit dan hebben op den electronenstroom
in den plaatkring?
Stel, dat we een megatieve spanning op het
rooster aanbrengen. Aangezien het rooster
dichter bij den gloeidraad gelegen is dan de
plaat, zullen de vrijkomende electronen, on-
der den invloed van de op de plaat aanwe-
zige positieve potentiaal naar de plaat stroo-
mende, gedeeltelijk door de gelijknamige la
ding negatieve electriciteit op het rooster
worden teruggestocten, wSardoor dus de
electronenstroom zal afnemen, Brengen we
echter het rooster cinder positieve potentiaal
(zulks kan naar verkiezing gedaan worden
d'oor toepassing van een z.g.n. roosterspan-
ning met potentiometer), dan zal die positieve
potentiaal eveneens de electronen aantrekken,
waardoor de electronen- een grootere snelheid
krijgen en gedeeltelijk door het rooster heen
naar de plaat vliegen, waardoor dus de oor-
spronkelijke electronenstroom zal toenamen.
Daarmede is ook de roostervorm derderde
electrode verklaard.
Eai negatieve spanning op het rooster zal
dus den electronenstroom doen afnemen, een
positieve spanning daarentegen zal den elec
tronenstroom doen toenemen.
Met onzen vroegeren kristaldetector deden
we niets anders dan de van de antenne ko-
mende wisselstroom-Mltogen gelljfcrfchten,
teiicinde de telefoon te doen aanspreken.
Ofschoon beide detectoren in de praktijk ge-
bruikt worden, zij er op gewezen, dat dc
kristaldetector gevoeliger is dan de drie-elec-
trodcnlamp als detector. De geluidsterkte, die
evenwel met den lampdctector verkregen
wordt, overtreft de geluidsterkte van den
kristal'detector, doch dit is te danken aan de
z.g.n. r e 1 a i s w e r k i n g der lamp.
Het is hier niet de plaats om het eene of
"rider fabrikaat van detectorlampen aan te
prij'zen voor het gebruik bij: een ontvangtoe-
S'tcl.. Tn rcdiotijdschriften vindt men ver-
schillendc firma's, tlie zoowel gcheele toestel-
ondcrdcclen tan cen ontvangtocstel
lartinen ievercn Het is gebitelcen, dat elke lam,-
o nfnbriek. die gced aangeschreven staat
voor zijn gloeilampen, ook deugdelijke radio-
mpcu' ievert. De prakrijk heeft dit nu een-
tnml uitgemaakt.
Heeft men nu zoo'n drie-electrodenlamp
aangeschaft voor gebruik bij een ontvangtoc
stel, dan moet deze lamp aange&lotcn worden
:p een stroombrcn; immers tocli. de gloei
draad moet verh'it worden om electronen te
doen uittreden.
Deze stroombron kan alleen een accumula-
for zijn Een zaklantaarabatlerij is hier doel-
foos, aangezien bij een eenigszins groot
stroomverbruik de batteriji spoedig uitge-
werkt is, en voor detectorlampen is besli&t
een constant blijvende stroomsterkte ei'sch.
Xog dikwijls wordt mij gevraagd hoe
groot de accumulator moet zijn voor dit doel.
Hierop kan geantwoord worden, dat dit voor
elk ontvangtoestel verschillend is. De ont-
vanglampen zijn gemaakt op een sitrooim-
sterktedoorgang van pl.m. y, ampfere. Heeft
men nu een ontvangtoestel met slechts den
lamp, dan is aanschaffing van een 10 A. U
accu voldoende. Gebruikt men toestellfeni met
twee of drie lampen, dan zijn deze lampen
parallel gcschakeld' en verbruiken gezamen-
"jk meer. stroom dan de eene lamp' op het
toestel Elke lamp neemt dan y, ampere, dus
een toestel met 3 lampen neemt 1%) ampere
per uur. Welke accu gehoort nu bij- dit toe
stel? Bij' 1 y ampere verbruik wordt dit ge-
tal met 10 vermenigvuldigd en de aan te
schaffen accu moet dan een capaciteit hebben
van 15 amp. uren. Met dfeze capaciteit wordt
dan bed odd het bedrag van dfe effectieve ca
paciteit der accu.' Op dfe behandelipgsvoor-
schriften, die op de accu zijn aangegeven,
leest men b.v. effectieve cap. 20 amp.-
uren en ignition capaciteit 440 amp.
uren.
Wij moetcn het oog gericht houden op het
eerste getal, want voor rad'iogebruik is het
getal 40 misleidend. Dit gelldt alleen voor
on i stekingsdoekinden;.
Resumeercnde moet men dus voor een twee-
lamptoestel een 20 amp. uren (ignition cap.)
accu- aanschaffen voor een drielamptoestel
een 30 amp. uren (ignition cap.) enz.
t\> accumulator b!i f*, altijd1 een' hulpstroom-
bron, die tot dusver bij draadlooze ontvangst
onmisbaar is. maar die zeer veel zorg en op-
■lettendheid vereischt, wil men hem 'een be-
honri'ijken levensduur gunnen.
De accu wordt als regel gruwelijjc mishan-
deldl. niet het minst door de z.g, deskundi-
-cen die accu's verkoopen' en. laden.
StftdsiiiouAvs
SOCIALE VRAGEX EX ZIELELEVEX.
Over dit onderwerp sprak Donderdag-
avond in „De Unie" de heer ds. G. Vunde-
rink, van Haarlem, voor de afd. Alkmaar
van den Chr. Soc. bond „Patrimonium". De
zaal was niet meer dan half bezet, toen om
ruim 8 uur de heer G. H. Hteytink de aanwe-
zigen verzocht te zingen Ps. 68 10. Daarna
las hij, Rom,. 7 vanaf hel veertiende vers, om
vervolgens voor |e gaan in gebed.
Xadat spr. hierop alien welkom had ge-
heeten, zette hij uiteen, dat Patrimonimum
werkzaam is op het Sociaal terrein des le-
yens, dat tegenwoordig zoo erg verward is en
allerlei vragen doet oprijzen. Hoe zullen wij
deze beantwoorden? De eene partij zoekt het
in het material isme, wil een nieuwe maat-
schapnii, naar Russisch model. De andere
partij (Patrimonium) zoekt de oplossing bij
God en wil Zijn woord tot uitgangspunt ne-
men op allet terrein des levens.
Hierna gaf hij het woord aan ds. Vunde-
rink, die begon met te zeggen, dat het een
moeilijke tijd is om voor een vereeniging als
Patrimonium te spreken. 'tis waar, de we-
reld is in het gedrang, waarim nitemiamdi een
oplossing weet en als God' nieit op bijizondere
wijze ingrijpt, zal niemand die ook kunnen
vinden. Dat wh toch nog durven optreden, is
om te onderzoeken wat achter de chaotische
wereld is verborgen, om in de diepten des le
vens af te dalen en te zoeken naar de ver-
borgenheden der-ziel.
Spr. bedoelde niet een spreekbeurt om de
waarde van het zieleleven op den voorgrond
te stellen, noch om te zeggen welken invloed
ons sociale leven uitoefent op ons zieleleven,
maar juist om het tegenovergestelde hiervan
aan te toonen.
Hoe kan het, dat zonen van hetzelfde volk
zoo verschillend denken over het sociale le
ven? Men zou zoo zeggen, dat aller opvat-
ting dezelfde moest zijn, omdat wij alien re-
kening hebben te houden met dezelfde wet-
ten, enz. En toch zijn op vaak dezelfde werk-
plaats menschen met geheel uiteenloopende
inzichten. Ligt het aan een stoornis in het
hersenprocede? Xeen, want onze hersenen
zijn slechts de dienaars van andere dingen,
n.l. van de ziel, die verborgen wereld, waar
al onze gedachten ontstaan. Onze hersenen
hebben daarbiji een functie ails het doeik bij
een projectielantaarn, zooals spr. nader uit-
eenzette. Vandaar dat het zoo weinig geeft,
als men inzichten tegenover elkaar plaatst,
zelfs al redeneert men nog zoo logisch. Ons
hersenleven is als een wajangspel.
Hoe snel en vaak onverwacht en ongewild
kunnen soms allerlei gedachten aan lang
vervlogen dingen opkomen. Vanwaar komen
zij en wat zijn zij? Ons denkleven is een
weerspiegelin°- van het leven onzer ziel, zei
spr., en als wij dat weten, beseffen wij dat er
door de economen zoo verschillende uit-
komsten worden gegeven over allerlei vraag-
stukken.
Wanneer wij de sociale stroomingen willen
verstaan, moeten wij beginnen met te vragen
wat ligt daarachter?
(Terloops merkte spr. op, dlat door deze
iffaeoriite die van het maitierialismie onfaem)'spe-
■lij'k van dfe baan -is.
Wij onderzoeken dus de ziel. Daar leven
twee verborgen krachten, voor ons onbewust,
maar toch van overwegenden invloed. Zij
zijn de prikkel, die ligt achter ieder leven.
Het zijn in de eerste plaats de drift om de
soort te handhaven, die wel de meest primai-
re is, geheel onpersoonlijk en niets eigens
hebbend, .maar toch levend in mensch en dier
en plant. Bij de plant is die drift geheel zon-
der bewustzjjm, bij ha: d!i«r begmit het .tie ko
men maar zondjer omtwilktei'ing. Bij: den
inensch is zij bewusl: aanweziig, omdat zij
van God kemit en daarom ook diem ruensch
tot veel in staat stelit.
Door de zonde werd het echter anders, in
plaats van den beelddrager Gods werd het
iets, dat het dierlijke vaak nadert.
De andere drift van het zieleleven is de
drift van het eigen ik, de zucht tot het alleen
staan in de wereld. In de gelijkenis van den
veteoren zoon zijm beide drilten mooi getee-
kend, gelijk spr. aantoonde.
Beide genoemde driften hebben grooten in
vloed op het leven van den mensch.
Het instinctieve onderbewuste leven moet
niet miskend worden. In een paniek merkt
men het beste hoe sommigen voor zich zelf
strijden en door anderen weer aaneensluiting
wordt gezocht om een gemeenschappelijk
gevaar te bezweren.
Spr. wees er op, hoe zwakke dieren zich
steeds in koppels samenvoegen bij het zoe
ken naar buit, de sterken daarentegen (als
de leeuw en de tijger) gaan er alleen op uit.
Bij de menschen hetzelfde verachijnsel. Er
zijn er, die het heil der gemeenschap alleen
zien in het aaneengesloten optrekken, om-
zoodoende de maatschappij te veroveren (het
socialisme en communisme). Daartegenover
leefit in' hel' oudfe libcralldsme en't amairchlsme
het ik-bewustzijn. Het beginsel van het libe-
ralisme werd alleen aangehangen door de
economisch onafhankelijken, die zich sterk
yodden. De anarchist'en hebhem niet zoo hfet1
ik-bewustzijn uit economische sterkte, maar
uit geestelijke kracht, die geen macht boven
zich duldt.
De genoemde wereldbeschouwingen sluiten
elkaar geheel uit.
Het gaat in het leven alleen om de indivi-
dueele vrijheid en om de zekerheid van het
bestaan. Met een voorbeeld uit het leven der
slaven toonde spr. aan dat zij zich tevreden
-stelden met ae bestaanszekerheid. Later
kwam de strijd voor de persoonlijke vrijheid
en ontstond de klasse der vrije poorters. Toen
/echter verdween de tot dusver gekendie zeker-
'heid van bestaan en de vrije poorters bonden
zich in de gilden met hare strenge voor-
schriften. Daarop kwam de Franscne revo-
lutte, die de grootst mogelijke persoonlijke
vrijheid bracht. Aan het eiif#e der vorige
eeuw evenwel kwam het socialisme, dat weer
zijn kracht zocht in vereeniging in kudden.
Spr. concludeerde uit een en ander, dat
ons zieleleven van onmiskenbaren invloed is
op ons sociale leven.
Met als voorbeeld aan te halen een ze-
nuwpatient, constateerde spr. dat in het heele
volksleven een neiging is tot het teruggaan
naar een voorbijgegane periode. De hervor-
ming was er het bewijs van. Men was vast-
gel oopen in het godsdiensitig leveni en dfe
kunst ging terug naar den tijd der Romeinen,
terwijl de godsdienst weer begon bij het
eerste begin.
Ook de zoekende mensch van onzen tijd
keert terug naar wat vroeger was. Zoo vin
den theosofie en spiritisme, beide vele eeuwen
oud, weer opnieuw aanhangers. Op sociaal
gebied is het niet anders. Immers men grijpt
terug naar het communisme, waarmee de sa-
menleving begon, wijl pas in later tijd de
persoonlijke eigendom, het bezit, optrad. En
nu wil men daar weer naar terug, terug dus
naar een tijd, die nu al ver achter ons ligt,
een tijd waarin men geen karakter had en
geen strijd om individueele vrijheid was en
alleen d'e natuurdrift tot behoud aanwezig.
Spr. was overtu'i'gdi en zotite d'it nader met
voorbeelden uiteen dat met dezen terug-
gang naar die oude tijden ook terug zouden
komen de vele toen- zoo veel bedireven zondlen.
zonden.
Wij kunnen niet ontkennen, dat er een ze-
ker revolutionnair sentiment zit in de men
schen, zei spr. Menschen, die voor een tien-
tal jaren kalm en rustig waren, komen nu
-licht in beroering en on rust. Spr. verklaarde
dit met te zeggen, dat onvervulde wenschen
de onrust opwekken en de stemming veran-
deren ten ongunste.
De hoogconjunctuur die op den oorlog
volgde, bracht veel geld in Xederland en
wekte hooge verwachtingen. Xu die niet ver-
vuld worden, ontstaat er spanning in de
ziel. In zulke tijden alleen kunnen revoluties
geboren worden en loopen menschen mee in
betoogingen, van wie men dit nooit had ver-
wacht.
Spr. constateerdte, dat in alles ons zielele
ven blijkt en als wij het proces doormaken,
dat beschreven wordt in Rom. 8, dan komen
wij zoo te staan tegenover het sociale leven,
dat wij afzeggen het eigen ik. Voor ons
wordt dan God's wil het laatste woord en
daarom kunnen wij dan niet meegaan met
socialisten en communisten. Onze strijd om
persoonlijke vrijheid is dan heel iets anders
dan het gejank van die anderen, die slechts
het kudde-instinct volgen. Wij volgen dan Je-
zus welbewust. Wil men christelijk sociaal le
ven, dan moet dat eerst in de ziel geboren
worden, opdat het vrij wordt van de natuur-
driften en komt op het hoogere plan, dat
Christus er aan schenkt.
Als deze chr.-sociale levensopvatting
wordt aangekweekt overal waar zulks moge-
lijk is, in fabriek en werkplaats, zal men de
heilzame uitwerking ervan zien op alle ter
rein. Xieuwe menschen kweeken, innerlijk
herboren in dat hooge ideaal, is de taak van
Patrimonium. (Applaus).
De heer Hoytink bracht den spreker een
hartelijk woord van dank voor zijn principi-
eele rede.
Daar niemand nog een vraag wenschte te
stellen, sloot ds. Vunderink de vergadering
met dankzegging.
Provint iaal nieuws
UIT H-AREXKARSPEL.
De raad vergaderde Donderdagmiddag
voltallig.
D-e goedkeuring was ingekomen op de ge-
meenterekeniing dienst 1922f
De voorzitter decide mede aan dfe volgende
aandeeleni door B. en W. zijn uitgeloot van
de leening groot 1750 no. 3 a 250.
Van de leening groot 11000 dfe ns. 15,
24, 25 en 44 elk 250.
Belast zich met:
het vervaardigen van ALLE
Van de leening groot f 12000 de nos. 32
en 34.
Goedgekeurd- was teruggekomen het besluit
tot aankoop van het terrein van de afgebro-
ken kerk te Kerkebuurt.
Voor het vervolgonderwijs hebben zich
aangemeld te Dirkshorn 16; te Waarland
16 en te Kerkebuurt 55 leerlingen.
Besloten werd tot intrekking van de veror-
dening op het vervolgonderwijs terwijl aan
het personeel eervol ontslag verleend werd.
Van de Landarbeidersbond was het ver-
zoek ingekomen om productief werk voor de
a.s. winter.
In verband daarmede steld'en B. en W.
voor een cxediet van 3000 te verleenen voor
het uitvoer-en van grondwerk bij den aanleg
van een weg Slootgaardr—Waarland.
De voorzitter memoreerde wat omtrent de
ze weg reeds eerder besproken is, decide
mede op welke wijze deze weg in de resp.
polderbesturen in bespreking is gekomen
deelde dlaarna mede dat de begrooting voor
deze weg 7000 is, dat daarin ongeveer*
3000 arbeidsloon voorkomt en dat de pol
derbesturen zullen zorgen voor de overige
4000 als het voorstel van B. en W. wordt
aangenomen.
Door de heeren Francis en de Vries werd
een ander plan besproken n.l. het maken van
een weg langs de spoorlijn waarvan de kos-
ten m'eer dan dfe hel ft lager zijn.
Dit werd echter minder aannemelijk geacht.
Ten eerste zou deze weg een minder ge-
scliikt uitgangspunt hebben en ten tweede
zou er vooral voor het rijtuigverkeer gevaar
aan verbonden zijn.
Xa verdere bespreking werd het voorstel
van B. en W. aangenomen.
Van het R. K. kerkbestuur te Waarland
was bericht ingekomen dat zfe met ingang
van 1 Mei 1924 de school te Waarland voor
het bijzonder onderwijs opeischei'i, in verband
waarmede B. en W. voorstellen met den
schoolbouw aldaar voortgang te maken.
In hetzelfde schrijven werd medfegedeeld
dat er voor het openbaar onderwijs 7 kinde-
rem over zullen blijven.
De voorzitter had dit schrijven niet ver-
wacht. Wel was de zaak buitengewoon lang
onderweg, doch daarvoor zijn verschillende
oorzaken te noemen.
Als het lang geduurd heeft, droeg de
pastoor daarvan ook wel eenlge schuld.
Dat er 7 leerlingen overblijven is niet
waar.
Als de toestand zoo blijft zijn er 1 Mei
1924: 9, 1 Mei 1926 10 en 1 Mei 1927 9
leerlingen.
Het is wel een klein aantal waarvoor een
nieuwe school gebouwd moet worden, doch
het is zoo de beste oplossing.
De heer Dekker besprak nog de mogelijk-
heid om een school te bouwen zonder woning
wat veel voordeeliger zou uitkomen.
De -heef* Francis opperde daartegeh ernsti-
ge bezwaren, daar dit een gedurige wisse-
ling van ondierwijskracht tengevolge zou heb
ben.
Besloten werd het voorstel van B. en W.
te aanvaarden.
Op voorstel van B. en W. werd besloten
om buitfengewone ontvangsten te bestemmen
voor sehulddelging.
Het betreft 6900, ontvangen voor den
verkoop der school woning te Kerkbuurt en
de cautie door het F. K. kerkbestuur gestort
voor geschatte waarde school.
Ged. Staten hebben tegen dit besluit geen
bezwaar als de aflossingen die anders zou
den moeten plaats hebben, gereserveerd wor
den. Het voorstel werd goedgekeurd.
Mede in verband daarmede werd een
suppl. begrooting vastgesteld groot 8000.
Op het adres van het Witte Kruis om sub-
sidie voor den ontsmettingsdiensi stel den B.
en W. voor afwijzend te beschikken omdat ze
meenden dat het beter was de tekorten te
dekken uit verhoogde kosten voor ontsmet-
ting. Aldus besloten.
Xa voorlezing van de gemeente-begrooting
voor 1924 werd deze zonder noemenswaardi-
ge bespreking goedgekeurd op een ontvangst
en uilgaaf van 94370.58H met 3563.04®
voor onvoorzien.
De begrooting 1923 voor het electriseh be-
drijf werd vastgesteld op een ontvangst van
4217.25, een uitgaaf van 4212.29, alzoo
een saldo van 4.96.
De begrooting 1924 voor hetzelfde bedrljf
gaf aan een ontvangst van 4212.29, een
uitgaaf van 4184.25, alzoo een saldo van
33.
De heer de Vries besprak het goedkooper
beschikbaar stellen van stroom boven het
vastgestelde minimum. Dat om het gebruik
te bevorderen.
De heer Groen voelde daarvoor ook om
dat nu velen veelal een deel van den avond
de petroleumlamp gebruiken.
De voorzitter geloofde dat spoedig veran-
dering zal moeten komen ook wat het
systeem betreft.
Met den lijnwerker zal de zaak besproken
worden.
De begrootingen werden goedgekeurd.
De begrooting voor het burgerlijk arrnbe-
stuur werd goedgekeurd met een ontvangst
en uitgaaf van 6921 en 1060 voor on
voorzien.
Gerekend is op een gemeentesubsidie groot
4500. Daarna sluiting.
UIT HEERHUGOWAiARD.
De afd. van den Bond voor Staaspensio-
neering hield in het lokaal van den heer
Rus haar najaarsvergadering.
De heer Brugman, voorz., heette de aan-
i
